تحقیق طراحی خوابگاه دانشجویی



انستیتو هنر و معماری

عنوان:
طراحی خوابگاه برای دانشجویان هنر

نگارش: بهارافضل
استاد راهنما : جناب مهندس امیرحریری

پایان نامه جهت دریافت درجه کارشناسی مهندسی معماری

بهمن1400

چکیده
همه ما به گونه ای پیوندهای عاطفی با بعضی مکانها را تجربه کرده ایم که می توانسته مثبت و یا منفی، خوشایند و یا ناخوشایند بوده باشد؛ مکانی که در ارتباط با تجربیات حال یا گذشته ماست و یا حتی آینده، مکانی که آرزوی زندگی در آن را داریم، جایی که دوست داریم برویم یا به آنجا برگردیم. در واقع ما نه فقط وجود چنین پیوندهای عاطفی با مکانها را تایید می کنیم بلکه همچنین اهمیت آن را در کیفیت بخشی به زندگی مان نیز می پذیریم. روانشناسان محیط پیوند بین انسان و مکان را تحت عنوان "دلبستگی به مکان" مورد مطالعه قرار داده و به دنبال آنند که علاوه بر حس رضایت از محل سکونت، حس تعلق، امنیت، هویت و ادراک محیطی را نیز در انسان تقویت نمایند. خوابگاه دانشجویی، از آنجا که برای مدت زمانی طولانی در جای خانه عمل می کند، پتانسیل زیادی برای مطالعه این مفهوم دارد. زیرا این فضا بازتابی از محیط خانه برای دانشجویان می باشد. بدین منظور شناسایی و تعیین عوامل تاثیرگذار بر دلبستگی دانشجویان به محیط خوابگاه، موضوع پژوهش حاضر قرار گرفت. روش تحقیق توصیفی-پیمایشی بوده و برای جمع آوری داده ها از دو روش کتابخانه ای و میدانی بهره گرفته شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد، عوامل موثر بر دلبستگی دانشجویان به محیط خوابگاهشان در دو بعد کالبدی و اجتماعی به ترتیبِ میزان اهمیت و اولویت تاثیرگذاری، شامل مطلوبیت کالبدی و آسایش اقلیمی، تسهیلات و امکانات رفاهی، خوانایی و جهت یابی درمحیط، ارزشهای زیبایی شناسی و جذابیت محیطی، قلمروپایی و خلوت، شخصی سازی و تعلق پذیری فضا، شناسایی و ادراک مکان، اجتماع پذیری مکان و فعالیت پذیری فضا می باشند. بنابراین دستیابی به معیارهای طراحی در جهت ارتقاء عوامل فوق و اعمال آنها در کیفیت فضای معماری، دلبستگی دانشجویان را به محیط خوابگاهشان به دنبال خواهد داشت. در پایان نیز تلاش شده بر مبنای داده های تحقیق، یک سکونتگاه دانشجویی با قابلیت شکل دهی و تقویت پیوند انسان و مکان طراحی گردد.

کلید واژه ها
خوابگاه دانشجویی-پیکربندی فضایی-تخلیه ایمن-قرارگاه رفتاری-اقامت گاه موقت-سلامت روان

پیشگفتار
این رساله به دنبال این بوده که با شناخت کامل و همه جانبه محدودیت ها، نیازها و مشکلات دانشجوی خوابگاهی علی الخصوص دختران و بازتابهای روانی این عوامل در جامعه امروز و فردا، در جهت پاسخگویی به مشکلات و رفع نیازها و استفاده از ظرفیت های موجود حرکت کند. در اقدام اول باید تدابیری جهت مقابله با کمبود خوابگاه اندیشید که این کار از وظایف مسئولان امر است. تلاش برای تامین امکانات، ایجاد مراکز مشاوره و کتابخانه در خوابگاه های دانشجویی، فضای سبز و رسیدگی به مسائل روحی از مهمترین وظایف مدیران خوابگاه ها به شمار می رود و تنها مدیرانی در انجام این وظایف موفق هستند که از تخصص لازم برخوردار و آموزشهای لازم را نیز فراگرفته باشند و از سوی دیگرنیز باید گفت چنانچه مدیران خوابگاه ها از توان مالی و فردی و نیز حمایت های مسئولین ذیربط برخوردار نشوند هیچ یک از این مشکلات قالب حل نخواهند بود. بعد دیگر قضیه طراحی محیط و فضاهای خوابگاهی مطلوب است که با بهره گیری از توجه به تخصص معماران و شهرسازان محقق می گردد.

فهرست مطالب:
چکیده 3
مقدمه 6
فصل اول : 7
شناخت 7
بخش اول : شناخت موضوع 8
بخش دوم : مبانی نظری تاثیر گذار در طراحی 9
بخش سوم: بررسی نمونه های داخلی و خارجی 11
بخش چهارم: بررسی موقعیت قرارگیری طرح به صورت معرفی شهر و منطقه محل احداث پروژه 21
فصل دوم: 26
برنامه ریزی فیزیکی و تدوین اصول و ضوابط طراحی 26
تاثیر شکل کلی ساختمان خوابگاه درفرصت های نظارت 40
اهمیت سایت مجموعه 41
بخش دوم : برنامه فیزیکی 47
بخش سوم : بررسی سازه و تاسیسات 66
فصل سوم: 68
طراحی 68
بخش اول :تحلیل سایت 69
بخش دوم : روند طراحی 74
بخش سوم : مدارک و نقشه ها 78
فهرست منابع و ماخذ 92

مقدمه
پایان دبیرستان و گذر از سد کنکور،آغاز رسیدن به آرزویی بزرگ یعنی همان راهیابی به دانشگاه است.بسیاری از افراد رسیدن به فردایی بهتر و مطلوب تر،شغل بهتر و عزت و موفقیت اجتماعی را در گرو ورود به دانشگاه می دانند.افزایش تعداد متقاضیان ورود به دانشگاه ،سیاست های پذیرش دانشجو و آمار 70 درصدی پذیرفته شدگان غیر بومی،که بخش قابل توجهی از آن را دختران تشکیل می دهند،افزایش تعداد دانشجویان متقاضی خوابگاه را در پی داشته است.برای جوانان ورود به خوابگاه تجربه ای است هیجان انگیز،مانند خروج از غار یا کشف سرزمینی تازه.این اولین امکان تماس مستقیم و مستقل با دنیا،خارج از مدرسه است و البته بدیهی است که جوانان در این تجربه نه چندان کوتاه به شکلی ناباورانه و نامنتظرانه با واقعیت های تازه برخورد می کنند که ممکن است خوش یا ناخوش باشند و قطعا پیمودن این راه خالی از مسئله و مشکل نخواهد بود.
آنچه مسلم است فشار وارده بر دانشجوی غیر بومی چند برابر فشاری است که بر دانشجوی بومی وارد می شود.دانشجوی بومی ممکن است فشار درسی،اقتصادی و … داشته باشند اما،دانشجوی غیر بومی علاوه بر آنها دوری از خانواده،غربت و مشکلات زندگی با کسی که هم فرهنگ و هم روحیه او نمی باشد را نیز بر دوش می کشد.جوان دانشجو در محیط جدید به دنبال امنیت عاطفی می گردد که خلا خانواده و زندگی قبلی او را پر کند.بدیهی است محیط مناسب خوابگاه می تواند کمک موثری برای تحقق این امر باشد و در مقابل،مشکلات بسیار خوابگاه ها می تواند موجب طولانی شدن دوره تحصیل و تاخیر در تعلیم و یا پرشانی و سرخوردگی دانشجو گردد.اینها همه و همه ما را بر آن می دارد که از این مسئله کیفیت فضاهای خوابگاهی و ارتباط مستقیم آن با سلامت روان دانشجو را بیشتر مورد توجه قرار دهد.طراحی فضای مناسب برای فعالیت ها و زندگی دانشجو به ویژگی های دوران جوانی،جنسیت،شرایط خاص روحی و نیازهای وی در خوابگاه سبب می شود که تنش ها و روان پریشی های ناشی از شر و شور جوانی و گذر از مرحله وابستگی به استقلال فردی و اجتماعی به کمترین مقدار خود برسد.

فصل اول :

شناخت

بخش اول : شناخت موضوع

مفهوم خوابگاه دانشجویی
* از نظر لغوی کلمه Hostelرا مرکب از دو کلمه Housingو Hotelدانسته اندکه خود بازگو کننده عملکرد این ساختمان ها میباشد.
این قبیل اماکن که دارای سابقه تاریخی و اجتماعی بسیار طولانی می باشند از قدیم جوابگوی زندگی نوع دانشجویی بوده و دانشجویان زمان وعادل میانگین زمان اقامت در خانه و هتل را در آن اقدام داشته اند. این خوابگاه ها ویژه دانشجویانی هستند که به مقتضای شرایط و محل تحصیل، ملزم به تغییر محل سکونت خویش در دوران دانشجویی می باشند.
* به طور کلی می توان گفت:خوابگاه دانشجویی جایی است که در آن دانشجویان به صورت گروهی حیات تازه می آفرینند.
* خانه های دانشجویی مهد پرورش شخصیت و برقراری پیوند های سازنده و سودبخش و پدید آمدن نگرش های گروهی و فرهنگ سازمانی است. در این گونه خانه ها دانشجویان از احساس تعلقی راستین برخوردار میشوند و در برابر بزرگی و عظمت و پیچیدگی دانشگاه سردرگم و پریشان نمی گردند. هر اندازه حجم و بزرگی دانشگاه برای دانشجوی تازه وارد سهمگین و ترسناک باشد و در عوض محبت و دوستی و پیوند های عاطفی خوابگاه ها و خانه های دانشجویی او را می پذیرد و در پناه خود قرار میدهد و وی را در گزینش راهی سالم هدایت میکند.
* به تعبیری دیگر خوابگاه دانشجویی آزمایشگاهی برای زیستن در فضای اجتماعی کوچک در درون نظام بزرگ دانشگاه، در داخل نظام بزرگ اجتماع است.
* کارشناسان علوم اجتماعی معتقدند:خوابگاه دانشجویی فضایی است که از یک سو جانشین خانه پدری است و از سوی دیگر طلیعه ای است برای خانه ای که فردا دانشجو در آن زندگی می کند. خانه ای موقت و حد فاصلمیان خانه دیروز و خانه فردا، همچنانکه خود او نیز مرحله ای بین وابستگی و استقلال را می گذارند. چنین فضایی باید ضمن در برداشتن برخی ویژگی های اساسی یک خانه (و نه یک محیط اداری، مهمانسرا و…) فضایی باشد مناسب برای مرحله ای حساس از زندگی و رشد دانشجو.
* دکتر علی محدث مسئول امور دانشجویان داخل در وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری در تعریف خوابگاه میگوید:خوابگاه باید تمام ویژگی های محل زندگی یک جوان دانشجوی 18-25 ساله را در حال مطالعه، آموزش و تحقیق است داشته باشد. آنچه از تمامی تعاریف فوق بر می آید این است که خوابگاه دانشجویی از مهمترین فضاهای فعالیت و زندگی دانشجو است و نیاز هایی بسیار پیچیده تر و بیشتر از یک سکونتگاه و خوابگاه صرف را باید پاسخ گوید.
* بر همین اساس مطابق با آیین نامه اداره خوابگاه های دانشجویی
خوابگاه مکانی است جزء امکانات رفاهی دانشگاه که دانشجویان طبق ضوابط و شرایط تعیین شده به صورت فردی یا گروهی قسمتی از اوقات فراغت و استراحت خود را در آنجا به سر برده و به هنگام سکونت ضمن رعایت حقوق دیگران و مقررات خوابگاه ها از امکانات فرهنگی، فوق برنامه، ورزشی، معیشتی و خدماتی آن در حدود امکانات دانشگاه اسنفاده می نمایند.

بخش دوم : مبانی نظری تاثیر گذار در طراحی

شناخت محدوده و سایت
* دلایل انتخاب سایت
در انتخاب سایت یک خوابگاه باید نکاتی را مورد توجه قرار داد
– عدم نزدیکی به مدرسه و مکان های پر سر و صدا
سایت خوابگاه نباید کاملا در مرکز شهر و مکانی شلوغ و پررفت و آمد قرار داشته باشد و در عین حال هم نباید مکانی دورافتاده و به دور از محیط های مسکونی باشد چرا که در این حالت حس غربت به دانشجویان القا می گردد. سایت باید به نوعی با بافت مسکونی تلفیق گردد که برای هیچ یک مشکل ساز نباشد.
– مهمترین و اصلی ترین ویژگی سایت خوابگاه نزدیکی به محیط آموزشی دانشگاه است تا هزینه و مشکلات رفت و آمد به دانشگاه به دانشجو تحمیل نشود.
به طور کلی می توان گفت خوابگاه جایی است که بنا به ماهیت مسکونی دانشجویی آن از یکطرف با فضاهی مسکونی شهر و از طرف دیگر با فضاهای دانشگاهی مرتبط است.
سایتی که ساختمان خوابگاه در آن طراحی شده تقریبا شامل تمامی موارد فوق می باشد.
تلفیق با بافت مسکونی در عین جلوگیری از قرارگیری در شلوغی و ازدحام مرکز شهر و نزدیکی مناسب با محیط آموزشی دانشگاه.
مشخصات زمین طرح
این زمین واقع در دانشگاه ازاد نجف اباد محدوده ای حدود 11600 مترمربع مساحت و همجوار با دانشگاه منابع طبیعی قرار دارد. از قسمت جنوبی این زمین به کتابخوانه مرکزی و از غرب به دانشکده ی هنر و معماری راه دارد.

محدوده طرح

بخش سوم: بررسی نمونه های داخلی و خارجی
1- بررسی نمونه های داخلی

خوابگاه دانشگاه فردوسی مشهد
1 نام پروژه : خوابگاه دانشگاه فردوسی مشهد
تصاویر داخلی

تصاویر خارجی:

پردیس دانشگاه فردوسی،واقع در سایت دانشگاه از 3 مجموعه خوابگاهی(پردیس 1 و 2 و 3) و خدمات مرتبط با آن تشکیل شده است.در نقشه مقابل موقعیت مجموعه مذکور نمایش داده شده است.
موقعیت: مجموعه پردیس 3 شامل خوابگاه های دختران و پسران و خدمات مرتبط با آنها،با امکان توسعه فیزیکی،در سایت دانشگاه و در حد فاصل بلوار دانش(واقع در محوطه دانشگاه)و بلوار پیروزی جانمایی شده است.
وردوی اصلی: ورودی اصلی دانشجویان به مجموعه،به صورت یک مسیر پیاده که با اختلاف سطح از بلوار دانش منشعب می گردد،مورد استفاده هر دو گروه دختران و پسران قرار می گیرد.در مدخل این مسیر،ایستگاه سرویس دانشگاه قرار دارد که این امر یکی از ویژگی های این مجموعه است.دسترسی به خوابگاه های دختران و پسران به صورت مجزا از همین مسیر صورت می پذیرد.واحد های نگهبانی در محل ورودی خوابگاه ها استقرار یافته اند.

شبکه دسترسی سواره: مسیر خدمات دهی سواره به مجموعه در حال حاضر به صورت یک نوار حرکتی دور تا دور سایت کشیده شده است.در مراحل بعدی توسعه ضلع جنوبی مسیر فعلی که راه ارتباطی و خدماتی سلف سرویس نیز می باشد از میان مجموعه عبور خواهد نمود.در آینده به منظور دسترسی به خوابگاه ها در مواقع اضطراری دو مسیر فرعی از شبکه دسترسی دور سایت منشعب و به داخل آن راه می یابند
پارکینگ: در وضعیت کنونی تنها فضای اختصاص یافته با پارکینگ برای مجموعه خوابگاه ها در جوار خوابگاه پسران و در ابتدای مسیر خدماتی به سلف سرویس می باشد.
اقلیم-نور: جهت گیری توده ها در مجموعه خوابگاهی پردیس 3،شمالی جنوبی می باشد.لذا کلیه اتاق های دانشجویان از نور شمال یا جنوب برخوردای می باشند.این جهت گیری با اقلیم مشهد،مناسب و سازگار است.در اضلاع غربی و شرقی ساختمان ها،فضاهای مطالعه،نمازخانه و اتاق تلویزیون جای گرفته اند.از آنجا که فضاهای مذکور در ساعات خاصی مورد استفاده قرار می گیرند از نظر بهره گیری از نور مناسب در درجه دوم اهمیت قرار دارند.
اشراف: به منظور جلوگیری از اشراف فضاهای خارج به فضاهای داخل،در سازماندهی پلان مجموعه از حیاط مرکزی استفاده شده است.لذا مسئله اشراف به فضاهای داخلی منتفی است.تفاوت تعداد طبقات در جبهه های مختلف ساختمان و عدم رعایت این مسئله در جهت گیری توده های خوابگاهی دختران و پسران،اشراف این دو مجموعه با یک دیگر(البته به میزانی محدود و با بهره گیری از دوربین و نظایر آن)را به دنبال داشته است.لذا در خوابگاه دختران،تراسهایی که تحت اشراف قرار دارند با دیواری مشبک پوشش داده شده.

سازه: اسکلت بلوک های این مجموعه بتنی است.ارتفاع کف تا کف 15/3 متر و اندازه کوچکترین دهانه 8/5 متر می باشد.

تاسیسات: به منظور تامین گرمایش خوابگاه ها از شوفاژ استفاده شده است.برای سیستم سرمایشی بلوکها،تدبیر خاصی اندیشیده نشده است.لذا در فصل های مختلف،به منظور دستیابی به دمای مورد نیاز در فصل گرما از پنکه سقفی استفاده می شود که چندان هم مطلوب نیست.به نظر می رسد مسئله زمان استفاده از خوابگاه ها،که غالبا فصول سرد سال را در بر می گیرد.تنها دلیل کم توجهی به سیستم تامین سرمایش مورد نیاز مجموعه باشد.این کم توجهی باعث نارضایتی دانشجویان در ماه های گرم خرداد و تیر(زمان برگزاری امتحانات)شده است.

ایمنی: در پی استفاده از اسکلت برای این مجموعه،ایمنی ساختمان ها در برابر حوادث،نظیر زلزله و آتش سوزی مورد توجه قرار گرفته است.علاوه بر نوع اسکلت،قرارگیری پله ها در گوشه های ساختمان و ارتباط با بالکن ها(خروجی افقی باعث ایمنی مجموعه در برابر آتش سوزی شده است.
نما: نمای ساختمان،آجری است.عقب نشینی طبقات نسبت به یکدیگر و ایجاد بالکن در جلو اتاقها و توجه به فضاهای پر و خالی در نماهای داخلی و خارجی مانع از ایجاد یکنواختی در نمای کاملا آجری ساختمان شده است

خوابگاه فرزانگان دانشگاه الزهرا
نام پروژه :خوابگاه فرزانگان دانشگاه الزهرا
تصاویر داخلی:

تصاویر خارجی:

موقعیت: خوابگاه فرزانگان الزهرا متشکل از 4 بلوک خوابگاهی،در ده ونک و در مجاورت دانشگاه الزهرا احداث شده است.این مجموعه خوابگاهی امر پذیرش و اسکان حدود 1600 دانشجو مجرد را بر عهده دارد.
ورودی اصلی: تنها ورودی دانشجویان به مجموعه در منتهی الیه ضلع غربی سایت و در مجاورت ورودی مرکز بهداشت و درمان دانشگاه الزهرا قرار دارد.این ورودی شامل یک اتاق نگهبانی و اتاق کوچکی در مجاورت آن است که عبور و مرور دانشجویان و مراجعین به مجموعه و کنترل آنها از داخل همین اتاق صورت می پذیرد.ورودی به صورت توده،خشک و بی روح و فاقد ارزشهای بصری کاملا محصور کنترل شده نمایانگر حصلت مجموعه خوابگاهی دختران به گونه ای که هیچ منظری از داخل سایت مجموعه به نمایش نمی گذارد.
ورودی خدماتی: در میانه ضلع جنوبی سایت یک ورودی خدماتی از داخل فضای سبزی که در اختیار دانشگاه می باشد دسترسی سواره به داخل سایت را در مواقع لزوم میسر می سازد.

پارکینگ: این مجموعه خوابگاهی فاقد پارکینگ وسایل نقلیه برای کارکنان می باشد.
اشراف: قرارگیری بلوکهای خوابگاهی به صورت شانه ای و همچنین فاصله زیاد بلوکها از فضای اطراف سایت خصوصا در جبهه های شرق و جنوبی و نیر دیواری کوتاه دور تا دور سایت کشیده شده است،سبب محدودیت هر گونه دید و اشراف از خارج سایت به داخل و یا بالعکس شده است.به منظور جلوگیری از اشراف خیابان مجاور سایت به تراسهایی که در کنج غربی بلوکها قرار دارند از دیوار مشبک برای پوشش این فضاها استفاده شده است.استفاده از این دیوارهای مشبک در تراس اتاقهایی که در تراز همکف واقع شده اند نیز به چشم می خورد پوشش فضای داخلی این اتاقها از دید کارگران خدماتی که در ساعات خاصی در مجموعه فعالیت می نمایند و نیز جلوگیری از استفاده از این تراسها برای رفت و آمد،از دلایل استفاده از این روش می باشد.نظر به اینکه ساکنین بلوکها در این مجموعه همه دختر می باشند لذا محدودیتی در زمینه اشراف بلوکهای خوابگاهی به یکدیگر وجود ندارد.با این همه،فاصله مناسل بلوکها از یکدیگر(حدود3 متر)مسئله اشراف فضاهای داخلی بلوکها به یکدیگر را نیز منتفی نموده است.
آلودگی صوتی: همجواری خوابگاه با فضای لازم دانشگاه از سه طرف و فاصله بلوکها با خیابان فرعی مجاور سایت در ضلع غربی سبب ایجاد فضایی آرام برای مجموعه شده است.
نور: کلیه فضاهای مربوط به سکونت و فعالیت دانشجویان در بلوکها از نور طبیعی شمال و جنوب بهره مند می باشند در مواردی که فضاهایی نظیر فضای مرزشی و اتاق تلویزیون در زیرزمین واقع شده اند با ایجاد اختلاف ارتفاع میان تراز همکف بلوکها با تراز زمین امکان استفاده از نور طبیعی برای این فضاها،فراهم شده است.اما راهروهای موجود در طبقه زیرزمین که دسترسی به فضاهای مذکور را از طریق آنها صورت می پذیرد از نور طبیعی برخوردار نیستند.کیفیت نوری که برای این فضاها در نظر گرفته شده است مطلوب نبوده و فضایی دلگیر را به وجود آورده است.برای تامین نور و تهویه فضاهای تاسیسات و انبارها از ایجاد اختلاف سطح در مجاورت بلوکها استفاده شده است.

بررسی سیستم تاسیسات،گرمایش و سرمایش: در این بلوکها از سیستم تاسیسات مرکزی استفاده شده است.به استثنای بلوک 4 که موتور خانه آن در همکف قرار دارد،موتورخانه هر بلوک در زیرزمین آن بلوک واقع شده است.به منظور تامین گرمایش و سرمایش بلوکها در فصول مختلف از شوفاژ و کولر استفاده شده است.
بررسی سیستم سازه: اسکلت بلوکها از نوع فلزی و سقف تیرچه بلوک می باشد.ارتفاع کف تا کف 20/3 متر و ضخامت سقف 30 سانتیمتر است.

نما: در نمای بلوکها از مصالح آجر و سیمان استفاده شده است.خطوط افقی سیمانی که حدود سقف هر طبقه را مشخص می نماید،بر روی نمای اجری بلوکها خودنمایی می کنند.با توجه به طول زیاد ساختمانها بهتر بود به جای استفاده از خطوط افقی و تاکید بر کشیدگی ساختمان از خطوط عمودی در نمای ساختمان استفاده می شد.علائه بر این عدم استفاده از تنوع رنگ در این نمای طولانی سبب خشکی و یکنواختی نمای مجموعه شده و از ارزشهای آن کاسته است.همانطور که گفته شد به منظور پوشش تراسهایی که در کنج ضلع غربی بلوکها واقع شده و از خیابان مجاور سایت اشراف دارند در نما از دیوارهای مشبک استفاده شده است.می توان گفت استفاده از این دیوارهای مشبک تنها تنوعی است که در نمای مذکور به چشم می خورد.نمای بلوک چهار این مجموعه با سایر بلوکها متفاوت است.تعریف فضای ورودی توسط یک عقب نشینی در نما،عقب نشینی طبقه همکف نسبت به سایر طبقات،تناسب افقی ممتدی که توسط تراسها ایجاد شده اند با راستای عمودی پنجره ها و یا به عبارت دیگر توجه به فضای پر و خالی در نما از ویژگی های نمای این بلوک نسبت به سایر بلوکهاست.

پلانهای معماری: هر بلوک از این مجموعه دارای 5000 متر مربع زیربنا می باشد که در قالب4 طبقه مفید و یک طبقه زیرزمین طراحی و اجرا شده است.ظرفیت هر بلوک حدود 365 نفر در نظر گرفته شده است.با توجه به مقادیر فوق سرانه فضای خوابگاه برای هر نفر 5/13 متر مربع برآورد می شود.به طور کلی فضاهای مورد نیاز دانشجویان در هر بلوک به صورت زیر سازماندهی شده اند.فضاهای مربوط به مطالعه،نمازخانه،اتاق سرپرست،اتاق مسئول شب،اتاق اطو و تعداد محدودی از اتاقهای دانشجویی و سرویسهای در طبقه همکف و سایر اتاقهای دانشجویی،سرویسهاس یهداشتی و آشپزخانه در طبقات قرار دارنددر اجرا به منظور کاهش تعداد ورودیها و نیز استفاده مفید از فضا در طبقه همکف،فضای بین دو طبقه هر بلوک به سطح قطعه همکف اضافه شده است.در بلوکهای مختلف این مجموعه،از این فضابه گونه های متفاوتی استفاده شده است.طراحی ورودی در محل شکستگی دو بلوک و طراحی فضاهایی مانند نماز خانه و اتاق کولر در قسمت مذکور از آن جمله اند.
در طراحی زیرزمین بولکهای خوابگاهی از الگوهای متفاوتی استفاده شده است.فضای نظیر سالن تیراندازی،بدنسازی با دستگاه ،اتاق تلویزیون و اتاق مطالعه،حمام ها،انبار وسایل اضافی دانشجویان انبارهایی متعلق به قسمت اداری مجموعه،رختشویخانه،اتاق گرم(اتاقی که توسط عبور لوله های آب گرم از آن دمای مناسبی برای سریعتر خشک نمودن لباسها در فصول سرد تامین می نماید)و موتورخانه از فضاهایی هستند که در این زیرزمینها مشاهده می گردند.نکته دیگر اینکه:همه بلوکها از امکانات یکنواختی برخوردار نیستند.سالنهای ورزشی و بازی بسته به نوع آنها در میان بلوکها تقسیم شده اند.

– نمونه های خارجی

ساختمان خوابگاه تایتگن (Tietgen Dormitory)
نام پروژه: ساختمان خوابگاه تایتگن (Tietgen Dormitory)

تصاویر داخلی :

تصاویر خارجی :

پلان :

ساختمان خوابگاه تایتگن معمارانِ لاندگارد و ترانبرگ آرکیتکترآپارتمانی است دایره ای شکل در دانمارک.ساختمان دایره ای شکل با 288.000 مترمربع زیربنا، دارای 360 واحد است. ایده اصلی پروژه در واقع همان ویژگی اصلی هر خوابگاه که فضاهای مشترک عمومی و شخصی است، می باشد. فرم ساده دایره ای شکل خوابگاه تایتگن در واقع پاسخی است شهری به بافت،از طریق بیان معماری جسورانه در منطقه از شهر که اخیرا برایش برنامه ریزی صورت گرفته. فرم دایره ای شکل ساختمان که سمبل برابری و عمومیت است، ازطرفی در تضاد با حجم های بیرون زده از نما است که بیانگر حریم اختصاصی هریک از ساکنان است. آپارتمانها در عمق های متفاوت و در ریتم متناوبی قرار گرفته اند، که از طریق ترکیبی که دارد بیانگر هویت منحصر بفرد شخصی است و کاراکترها و سیمای بلورین و خنثی در ترکیب خارجی ساختمان ، فضای استوانه ای شگفت اوری را پدید اورده است. فضاهای عمومی وگروهی ساختمان هم به همان نسبت شکل داده شده اند. آنها بصورت توده های پیش آمده در نمای ساختمان به طرز چشمگیری برجسته شده اند. این بلوک های ساختمانی به طرز چشمگیری در مقابل مرکز حیاط داخلی بر افراشته شده اند. طبقه های بالا با 360 واحد مسکونی در حاشیه سازماندهی شده اند وفضاها با عملکرد همگانی به سمت حیاط درونی مجموعه جهت یابی شده امکانات رفاهی برای کل ساختمان بصورت مشترک در طبقه همکف تجمیع شده اند.

نمای خوابگاه از پانل های آلیاژ مس درست شده است که بوسیله پارتیشن شیشه ای و سیستم پروفایل صفحه ای متحرک با چوب بلوط امریکایی تکمیل گردیده شده است. فضای داخلی ساختمان با سازه بتنی روکار و پارتیشن های چندلایه چوبی تعریف شده است. در سراسر خوابگاه کف منیزمی و سقف های آهنی آکوستیکی بکار رفته است

ساختمان خوابگاه تایتگن کپنهاگ معمارانِ لاندگارد و ترانبرگ آرکیتکتر آپارتمانی ساختمانی است دایره ای شکل در دانمارک. ساختمان دایره ای شکل با 288.000 مترمربع زیربنا، دارای 360 واحد است. ایده اصلی پروژه در واقع همان ویژگی اصلی هر خوابگاه که فضاهای مشترک عمومی و شخصی است، می باشد. فرم ساده دایره ای شکل خوابگاه تایتگن در واقع پاسخی است شهری به بافت ،از طریق بیان معماری جسورانه در منطقه از شهر که اخیرا برایش برنامه ریزی صورت گرفته. فرم دایره ای شکل ساختمان که سمبل برابری و عمومیت است، ازطرفی در تضاد با حجم های بیرون زده از نما است که بیانگر حریم اختصاصی هریک از ساکنان است. طبقه های بالا با 360 واحد مسکونی در حاشیه سازماندهی شده اند وفضاها با عملکرد همگانی به سمت حیاط درونی مجموعه جهت یابی شده اند. امکانات رفاهی برای کل ساختمان بصورت مشترک در طبقه همکف تجمیع شده اند. آپارتمانها در عمق های متفاوت و در ریتم متناوبی قرار گرفته اند، که از طریق ترکیبی که دارد بیانگر هویت منحصر بفرد شخصی است و کاراکترها و سیمای بلورین و خنثی در ترکیب خارجی ساختمان ، فضای استوانه ای شگفت اوری را پدید اورده است. فضاهای عمومی وگروهی ساختمان هم به همان نسبت شکل داده شده ادند. آنها بصورت توده های پیش آمده در نمای ساختمان به طرز چشمگیری برجسته شده اند. این بلوک های ساختمانی به طرز چشمگیری در مقابل مرکز حیاط داخلی بر افراشته شده اند. نمای خوابگاه از پانل های آلیاژ مس درست شده است که بوسیله پارتیشن شیشه ای و سیستم پروفایل صفحه ای متحرک با چوب بلوط امریکایی تکمیل گردیده شده است. فضای داخلی ساختمان با سازه بتنی روکار و پارتیشن های چندلایه چوبی تعریف شده است. در سراسر خوابگاه کف منیزمی و سقف های آهنی آکوستیکی بکار رفته است.

ساختمان خوابگاه IAK (The IAK Dormitory)
نام پروژه : ساختمان خوابگاه IAK (The IAK Dormitory)
تصاویر خارجی:

تصاویر داخلی :

پلان :

خوابگاه IAK در یک منطقه شهری قرار دارد.(سال2004-با مساحت 5000 متر مربع)شش سطح خوابگاهکه خانه آپارتمان دانشجویان است در طول خیابان به عنوان یک بلوک خطی کشیده شده است.در طبقات بالا آپارتمان دانشجویان به سمت خیابان متمایل است.یک گذر خطی آپارتمان را به پله اصلی و آشپزخانه متصل می کند که در عناصر برجی که پروژه را به حیاط باز می کند قرار گرفته.این ساختمان به عنوان منعکس کننده بیان ساده و مدرن با استفاده از مواد صنعتی در نظر گرفته شده است.در نمای آن از کرکره های فلزی گسترده گالوانیزه،پانل های فولادی موجدار لاکی،چوب و دیوارهای شیشه ای استفاده شده است

بخش چهارم: بررسی موقعیت قرارگیری طرح به صورت معرفی شهر و منطقه محل احداث پروژه

مناطق مهم و گردشگری

فصل دوم:

برنامه ریزی فیزیکی و تدوین اصول و ضوابط طراحی

-بخش اول : استاندارد ها
ضوابط و استاندارد های طراحی
-ساختار کالبدی مجموعه های خوابگاهی
گونه های مختلف پلان خوابگاه های دانشجویی را می توان به 5 دسته اصلی تقسیم نمود.
پلان یک ردیفی (طرح گالری)
در این نوع پلان، تمام فضاها در یک طرف راهرو قرار می گیرند و ارتباط بین فضاها از طریق همین راهرو صورت می پذیرد. در این حالت نور راهرو و امکان تهوره در ساختمان به صورت مناسب تامین می گردد. ایجاد فضاهای مکث برای استراحت در طول راهرو به مطلوبیت فضا کمک نموده و از یکنواختی ناشی از طول بلند راهروها می کاهد. در صورتیکه راهروها، پهن و عریض ساخته شوند می توانند به عنوان محلی برای ملاقات های دوستانه مورد استفاده قرار بگیرند.
طراحی مناسب پنجره ها نیز می تواند باعث کاهش یکنواختی در نمای ساختمان و وسیعتر به نظر رسیدن راهروها گردد. به طور کلی از این طرح در ساختمانهای بلند خوابگاهی به علت غیر اقتصادی بودن استفاده نمی شود.

پلان دو ردیفی
در این حالت اتاقها در دو طرف راهرو و حمامهای گروهی و پالکانها معمولا در دو انتهای راهرو جای می گیرند.
در این طرح توجه به لزوم وجود فضاهای مکث و استراحت، سنبت به حالت اول از اهمیتبیشتری برخوردار است. از این روش می توان برای بالا بردن ظرفیت خوابگاه ها و همچنین در ساختمان های مرتفع استفاده نمود. مزاحمت های صوتی ناشی از جمعیت زیاد در راهرو ها از مشکلات استفاده از این طرح است که باید در جهت کاهش آن تدابیر لازم (نظیر آکوستیک نمودن فضای راهرو به طرق گوناگون) اتخاذ شودد
طرح هسته ای
در این نوع طرح، اتاقهای دانشجویی در محیط ساختمان قرار می گیرند و هسته مرکزی یک مرکز خدماتی است که سرویسهای بهداشتی، آسانسورها، پلکان، انبارها، و…را در بر می گیرد. راهرویی که دور تا دور این مکز قرار دارد رابط میان اتاقها و مرکز خدماتی مجموعه است. در چنین حالتی هته مرکزی از انعکاس صدا در راهروها جلوگیری نموده و به گونه ای طبقات را تقسیم کی می نماید.

طرح ساختمان عمودی
این طرح ترکیب 4-6 یا 8 اتاق و یا سوئیت با سرویس خصوصی برای هر گروه و یا هر یک از اتاقها و راه پله ای مستقل است که در خدمت یک یا دو گروه از ترکیب اتاقها می باشد و حالت خانه مستقل را القا می نماید. در این نوم پلان محوطه راهرو کمتر احساس می شود.

پلان برجی شکل (طرح با برج مرکزی)
این طرح مشابه مجموعه آپارتمان مسکونی است. به طوریکه هر طبقه متشکل از چند گروه اتاق و خدمات مربوط به آنها می باشد که همگی حول سرویس پله و یا آسانسور مرکزی قرار گرفته اند. هر گروه ترکیبی از چند سوئیت یا اتاق و شپرخانه و نشیمن و سرویسهای بهداشتی است. معمولا هر 4-6 یا 8 نفر از یک سرویس استفاده می نمایند. گاهی ممکن است سرویسهای بهداشتی و حمامها نیز در مجاورت سرویس پله و یا آسانسور مرکزی قرار گیرند.
از این طرح معمولا در ساختمانهای بلند مرتبه استفاده می گردد.

* مقایسه
در شکل مقابل میزان فضاهای اختصاص یافته با فضاهایارتباطی در گونه های مختلف پلانها مورد مقایسه قرار گرفته است.

* نمونه های مشابه
ساختمان والسفون-دانشگاه اکسفورد-1963
* طرح هسته ای

1. سرویس یهداشتی
2. دوش
3. حمام
4. رختشویخانه
5. اتاق خواب یک نفره
6. اتاق ویژه
7. آشپزخانه
8. نشیمن عمومی
9. نشیمن عمومی
10. اتاق مشترک (چند نفره)
11. کریدور
12. راهرو سرپوشیده

Gonville and cauis collage residences Cambridge UK1962
* طرح ساختمان عمودی

1. ورودی اصلی 2. نگهبانی3. اتاق نشیمن 4. اتاق صبحانه خوری5. آشپزخانه و سرو غذا
6. ورودی خدماتی7. پارکینگ8. انبار هیزم 9. اتاق میهمان10. حیاط11. گالری
12. اتاق با محل تعویض لباس 13. اتاق14. اتاق مطالعه و نشیمن 15. تراس

Hostle Otaniemi Institute of Technology Finland1952
* طرح برج مرکزی

1. دفتر مسئول2. آشپزخانه3. محل سرو غذا4. سرویس بهداشتی5. اتاق یک نفره
6. نشیمن عمومی (سالن اجتماعات) 7. اتاق دو نفره 8. راهروی ارتباطی 9. فضای نشیمن
10. بالکن11. آشپزخانه کوچک (آبدار خانه)
راهرو ارتباطی میان بلوک های اقامتی دانشجویان برای سخنرانی و ملاقاتها مورد استفاده قرار می گیرد.
نظام عملکردی
-انواع اتاقهای دانشجویی و نحوه آرایش آنها
– استاندارد تاق تکنفره
اتاق تکنفره در مقایسه با اتاقهای چند نفذه به دانشجویات استقلال بیشتری می بخشید. این اتاق ممکن است مستقیما به یک راهرو باز شوه و کاملا مستقل عمل نماید و یا قسمتی از یک آپارتمان یا سوئیت باشد که رفت و آمد در آن به صورت محرمانه باقی می ماند. اتاقهای تکنفره باید به گونه ای طراحی شوند که در آم درس خواندن دانشجو به اتفاق یک دانشجوی دیگر ارحت و موثر باشد. به علاوه باید امکان استفاده از وسایل صوتی نیز برای دانشجو فاهم باشد و او بتواند بدون ایجاد مزاحمت صوتی برای همسایگان خود تفریحات معقول بنماید و کارهایی را که مایل است انجام دهد. اثاثیه اتاق بهتر است ثابت نباشند تا دانشجو بتواند به دلخواه خود اتاق را آرایش دهد.
اتاق دو نفره
در اتاقهایی با ظرفیت بیش از یک نفر آرایش اثاثیه و مبلمان بسیار مهم است. بهترین آرایش اتاقهای دو نفره به دانشجویان اجازه خواهد داد که از فضای اتاق خود به عنوان دو اتاق تکی با یک مسیر ارتباطی مستقیم استفاده نمایند. تقسیم بندی این فضا ممکن است بر اساس فعالیت های اصلی انجام پذیرد به طوریکه از یک قسمت به عنوان محل خواب و تعویض لباس و از قسمت دیگر به عنوان اتاق مطالعه استفاده شود. بدین منظور با استفاده از کمدهای قابل حل میان تخت و میز می توان فعالیت های موجود در اتاق را ار هم جدا نمود. اما این آرایش، فضای اتاق را کوچکتر نشان می دهد. بدیهی است جداسازی منابع نور نیز می تواند کمک موثری به تقسیم بندی اتاق نماید. این نحوه جداسازی، امکان خوابیدن یک دانشجو را هنگام صحبت کردن هم اتاقی اش با دیگران فراهم می سازد.
علاوه بر موارد فوق، تقسیم بندی اتاق می تواند هنگام به وجود آمدن برخوردهای اخلاقی میان دانشجویان در آرام کردن جو موثر واقع شود. هدم تساوی قسمت های مختلف، امکان استفاده بیشتر از این فضاها را فراهم می سازد. مثلا اتاق کوچکتر می تواند برای اوقاتی که یکی از آنها تمایل به درس خواندن در ساعات خواب دیگری دارد موثر واقع شود.
-اتاق سه نفره
چنانچه در این اتاقها از مبلمان متحرک استفاده می شو امکان ایجاد عرصه های خصوصی برای هر یک از ساکنین اتاق توسط آرایش اثاثیه مهیا می گردد و این امر با روحیه استقلال طلبی آنان تطابق دار. شاید این یکی از مهمترین دلایلی باشد که انشجوبان اتاقهای سهنفره را به اتاق های دو نفره ترجیح می دهند. اگر جه تعداد سلایق در چیدمان فضاها ممکن است ابعث بروز اختلافاتی نیز گردد. بدیهی است اتاق سه نفره مشکلات جدی تری را برای دانشجویان ایجاد خواهد کرد.
-اتاق چهار نفره
یکی از مزایای اتاقهای چهار نفرهاین است ک فضای کافی برای تقسیم شدن به وسیله کمدها، پارتیشن های سبک و دیگر اثاثیه در این اتاقها وجود دارد. در چنین حالتی، اگر فضا به نحو صحیحی از هم جدا شده باشند و حق انتخاب در مورد وضع و ترتیب اتاق برای دانشجو وجود داشته باشد تعداد زیادی ار آنها به سوی این فضاها روی خواهند آورد. برای اسکان بیش از چهار نفر در یک فضا به جداسازی فضاهای مختلف برای فعالیت های مختلف نیاز است.
-سوئیت
سوئیت آرایش خاصی از ترکیب یک فضای عمومی مشترک (بین 4 یا تعداد بیشتری دانشجو) و اتاق های تکی یا دونفره ای است که با یا بدون حمام در اطراف فضای عمومی جای گرفته اند. بزرگترین ویژگی سوئیت در این است که موجب می شود دانشجویان صمیمی تر با هم همکاری و مصاحبت داشه باشند و از هر فضایی که دوست دارند برای خواب، درس خواندن یا فعالیت اجتماعی استفاده نمایند. اتاق عمومی در یک سوئیت مکانی است مناسب
* برای آن دانشجویانی که احتمالا نمی خواهند با دیگر دانشجویان همکاری و مصاحبت مستقیم داشته باشند.
* جهت استفاده برای فعالیت های اجتماعی مثل یک اتاق نشیمن.
* برای تمرین شراکت در یک فضا.
سهیم شدن دانشجویان به طور مساوی در یک فضا الگوهای مصرف گوناگونی را پدید می آورد و شسازماندهی انعطاف پذیری در اتاق ایجاد می کند که احتمالا هبترین سازماندهی ممکن است.
نمونه الگوها عبارتند از
1-جداسازی اتاق های خواب-مطالعه و فعالیت های اجتماعی
2-چهار اتاق تکی یا دو اتاق دو نفره با یک نشیمن عمومی
3-ترکیب اتاق عمومی و اتاق مطالعه همراه با 2 اتاق خواب
یکی از راههای مناسبتر کردن فضای یک سویت، ترکیب کردن دو راهرو با یک اتاق عمومی است البته در یک سوئیت 4نفره، نیازی به راهرو نیست. این پیشنهاد بهترین راه برای سوئیت هایی است که 8تا10نفر در آن ساکنند. نقش سوئیت ها در برقراری روابط اجتماعی میان دانشجویان انکار ناپذیر است. دانشجویان در حاشیه فعالیت های خود، یک زندگی اجماعی بسیار قوی و پابرجا ایجاد می کنند تا آنجا که دیگر، اعضاء این گروه کمتر تمایل دارند دوستی خارج از این گروه داشته باشند. البته در این میان ممکن است مخالفتهایی نیز به وجود آید. زیرا دانشجویان مخصوصا سال اولی ها مایلند دانشجویان دیگر را بشناسند و شانس بیشتری برای یافتن دوست داشته باشند. گروه بندی شدن دانشجویان در یک سوئیت، یک موج دوستی ایجد می کند (اول بین یک هم اتاقی و احتمالا 2 یا 4 دانشجوی دیگر و سپس با یک گروه بزرگ) که روابط خارج از این گروه با دیگران را نیز سامان می بخشد و شکل می دهد.
اگر در سوئیتی که اتاقهای آن دو نفره می باشند تعداد دانشجویان از 8 نفر بیشتر شود به فضایی بیش از یک اتاق عمومی نیاز است. در غیر اینصورت برخوردهای اجتناب ناپذیری رخ خواهد داد. این اتاق اضافه برای دانشجویانی است که می خواهند تا دیر وقت درس بخوانند و یا نیاز به نوشتن و استفاده از ماشین تحریر دارند. ظاهرا طراحی اتاقهای تکی بهترین راه حل برای حفظزندگی خصوصی دانشجویان است. سوئیت ها علی رغم نقشی که در محکم شدن روابطبین دانشجویان ایفا می کنند با مشکلاتی نیز روبرو هستند. این مشکلات به ویژه در سوئیت های پر جمعیتی که دارای اتاق نشیمن عمومی هستند بیشتر به چشم می خورد. به طور مثال:از آنجایی که اتاق عمومی مکان مناسبی برای جمع شدن گروه، دعوت کردن مبهمان و ایجاد روابطی دوستانه است مشکلاتیرا برای کسانی که در حال مطالعه هستند به وجود می آورد. چه بسا آنها از مطالعه دست کشیده و در میهمانی دوستان خود شریک می گردند. به منظور جلوگیری از ایجاد اختلال در برنامه ها و فعالیت های افراد بهتر است سازماندهی فضای سوئیت های پر جمعیت به گونه ای باشد که گویی دانشجویان در سوئیت های مختلف اما به هم مرتبط قرار دارند.
درون این سوئیت ها، آرایش فضاهای عمومی و مشترک بسیار مهم است. به طوریکه حالت خصوصی حمام و اتاق های خواب حفظ شود. مشکلات وقتی رخ می دهد که اتاق عمومی در یک سوئیت برای فعالیت های مختلف و یا به عنوان محلی به منظور رفت و آمد بین حمام ها و اتاق ها استفاده شود. یکی از بزرگترین مشکلات در استفاده بهینه از یک سوئیت مربوط به دربها می باشد. زیرا نمی توانند بین اتاق عمومی و اتاق های شخصی دانشجویان عایق صوتی ایجاد کنند. به همین منظور ایجاد فضایی خارج از سوئیت برای مطالعه بسیار ضرری به نظر می رسد.
یکی از سوالات مطرح شده در سوئیت ها این است که آیا برای هر سوئیت باید حمامی جداگانه در نظر گرفته شود و یا مجموعه حمام ها در یک مجل مکانیابی شوند؟در پاسخ به این سوال باید به این نکته توجه داشت که اگر چه ساخت حمام های خصوصی برای سوئیت ها در ابتدا مشکل و گران به نظر می رسد، اما این هزینه در دراز مدت می تواند جبران شود. ایجاد حمام های خصوصی برای دانشجویان که خودشان به جای خدمتکار نظافت آنها را بر عهده گیرند (یعنی هزینه استخدام خدمتکار کم می شود) علاوه بر کاهش هزینه های نگهداری، گامی موثر در جهت ایجاد امکانات رفاهی بیشتر است.
-آپارتمان
آپارتمان نیز مانند سوئیت از تعادی اتاق خواب تشکیل شده که در اطراف یک یا چند فضای عمومی جای گرفته اند. با این تفاوت که به فضاهای فوق آشپزخانه نیز اضافه می شود. بسیاری از دانشجوان معتقدند که اگر غذایشان را خودشان بپزند و خریدشان را خود انجام دهند برایشان ارزان تر تمام می شود. بنابراین در آپارتمانها باید فضای کافی برای ذخیره مواد غذایی و سبزیجات که به صورت هفتگی خریداری می شود موجود باشد. فضای غذاخوری باید به اندازه ای باشد که ساکنین بتوانند برای صرف شام از میهمانان خود پذیرایی کنند. نظر اکثریت دانشجویان حاکی از این است که آپارتمان برای 3تا5 دانشجو که با هم اتفاق نظر دارند مناسب است. آپارتمان ها نیز مانند سوئیت ها، می توانند به منظور ایجاد فضایی بزرگتر برای مطالعه، فعالیت های اجتماعی و ایجاد روابط دوستی بیشتر، در کنار هم ایجاد و با یکدیگر ترکیب شوند.
تسهیلات و خدمات
-تعداد آسانسورها
انتخاب تعداد آسانسورها مسئله پیچیده ای است. این انتخاب بستگی به تعداد طبقات، ظرفیت آسانسور و سرعت آن (60متر در دقیقه به عنوان حداکثر مطلق از لحاظ اساشیش انسان) ، اندازه ساختمان (جمعین هر طبقه) ، کاربری ساختمان، حداکثر مدت انتظار (مثلا 90ثانیه برای ساختمان های مسکونی و خوابگاهی) دارد.
-راهرو
چگونگی حرکت در سطحی که بر روی آن گام می نهیم، در داخل ساختمان یا محوطه، تحت تاثیر عوامل زیر است:قصد از حرکت، جنسیت افراد، قدم زدن به صورتی تنها یا گروهی (گردش گروهی آهسته تر است) ، دمای هوا (مردم در هوای سرد بسیار سریعتر راه می روند) ، کیفیت سطح طبقه (سطوح نرم، سرعت آهسته تری طلب می کند) ، حمل کردن چمدان و تراکم جمعیت، شامل کلیه نمونه های تردد جمعیت هستند. وجود سطوح شیبدار کوتاه در راهرو، اثر کمی در سرعت قدم زدن دارد. رامپهای طولانی تر، با شیب کمتر، مثلا 5٪ یا کمتر نیز اثر کمی در سرعت قدم زدن خواهد داشت. رامپ های با شیب تندتر، سرعت قدم زدن را به میزان20٪ در شیب 10٪ و به میزان 40٪ در شیب 15٪ کاهش می دهد. (100×فاصله افقی/فاصله عمودی=شیب٪) بعضی از مردم، بویژه سالمندان و افراد معلول در پایین رامپ بسیار آهسته تر از بالای آن قدم می زنند.
-گنجایش راهرو
حد تردد در حالت های آزاد، در حدود 4/1 نفر در متر مربع است. در چنین تراکمی، افراد با سرعت کمتر از سرعت طبیعی خود قدم می زنند و از بعضی ناراحتی های احتمالی آگاهی دارند. با استفاده از راهروهای وسیع تر از 200/1 متر، ظرفیت افراد، متناسب با عرض راهرو خواهد بود. در راهروهای باریک تر دو نفر قادر نخواهند بود به راحتی از کنار یکدیگر عبور نمایند. در راهرو ها و محلهایی که فضای انتظار و گردش به یکدیگر ملحق شده اند محاسبه ماسحت لازم برای این فضا بر اساس تراکم (متر مربع/نفر4/0) صورت می پذیرد. تراکم مناسب برای فضاهای انتظار در راهرو ها نظیر فضای انتظار در جلو اسانشورها، (مترمرب/نفر1) می باشد.
فرم و اندازه پنجره
تامین روشنایی طبیعی در فضاهای داخلی، یکی از اهداف عمده و از اصول اولیه معماری است. اما به دلیل توام بودن نور مخصوصا نور مستقیم، با حرارت نمی توان در کلیه مناطق و به هر میزان نور طبیعی را به فضاهای داخلی هدایت نمود. از سوی دیگر برای افزایش میزان نور طبیعی در فضاهای داخلی، لازم است مساحت بیشتری برای سطوح شفاف (پنجره های شیشه ای) پیش بینی شود. پنجره ها در مواقع سرد باعث اتلاف حرارت داخلی می شوند. بنابراین اندازه پنجره باید در حدی انتخاب شود که در مجموع میزان حرارت مبادله شده میان فضای داخلی و محیط اطراف بهینه باشد.

میزان نور هدایت شده به فضای داخلی با نسبت مساحت پنجره به مساحت دیوار مربوط، رابطه مستقیم دارد. اما کیفیت نور به جهت پنجره و نوع شیشه آن مربوط می شود. همچنین وضعیت روشنایی طبیعی نقاط مختلف یک اتاق تخت تاثیر شکل پنجره و موقعیت آن در دیوار قرار دارد. رنگ و کیفیت نوری که از پنجره عبور می کند به جهت و موقعیت پنجره نیر بستگی دارد. نور شمال، یکنواخت و از نظر رنگ سرد است. نور جنوب، شرق یا غرب چه از نظر رنگ و چه از جهت تابش کاملا متغیر است. پنجره های باریک و بلند معمولا بهتر از پنجره های طویل و کوتاه نور را به عمق اتاق هدایت می کنند اما در صورتی که این پنجره ها از هم دور باشند توزیع نور یکنواخت نیست و آن قسمت از کف اتاق و دیوار که بین این دو پنجره قرار دارند، تاریک خواهند بود.
پنجره های کم ارتفاع و طویل تنها می توانند سطوح نزدیک به خود را کاملا روشن نمایند نه کلیه سطوح را. مگر آنکه چنینپنجره هایی کاملا در ارتفاع قرار داشته باشند. پنجره های واقع در دیوار های متقابل یک اتاق نور را متقابلا به سطح یکدیگر می تابانند و در نتیجه تضاد درخشش نور را در داخل کاهش می دهند. پنجره های واقع در دیوارهای مجاور اتاق مربعی شکل، نور را به خوبی به فضای داخل هدایت می کنند مگر آنکه این پنجره ها تقریبا باریک باشند و در گوشه های اتاق نصب شده باشند. چنین پنجره هایی به دلیل روشن کردن سطح دیوار هایی که پنجره یا منبع نور درآنها قرار دارد، مانع از ایجاد درخشش ناراحت کننده نور در فضای داخلی می شوند. و بالاخره پنجره های بزرگی که تمام عرض دیوار را اشغال کرده اند نور را یکنواخت تر از پنجره هایی که به وسیله دیوار از هم جدا شده اند، در داخل توزیع می کنند. این پنجره ها در هوای صاف و آفتابی درخشش ناراحت مننده ای ایجاد می کنند مگر آنکه با کرکره یا سایبان مناسبی مجهز شده باشند. باید اضافه کرد، در شرایط ثابت، رنگ سقف اتاق بیشترین تاثیر را در میزان روشنایی ایجاد شده در فضای داخلی دارد.
لازم به توضیح است که در انتخاب فرم و اندازه نهایی پنجره علاوه بر موارد فوق، توجه به جنبه های اقتصادی و همچنین به مسائل سازه و ضوابط و مقررات مربوط نیز ضروری به نظر می رسد. جزئیات پنجره می تواند تاثیر بسیاری در کمیت و کیفیت نوری که به اتاق وارد می شود داشته باشد بتابراین می توان با استفاده از جزئایت خارجی و سطوح داخلی نزدیک به پنجره، نور بیشتری را به فضاهای داخلی هدایت نمود یا بالعکس از ورود نور اضافی جلوگیری کرد. یک سایبان ساده مثل محافظ و منعکس کننده عمل می کند. در این حالت نفوذ نور کم است. اضافه کردن سطح منعکس کننده ی عالی یا ایجاد انحناء در قسمت داخلی سقف مجاور پنجره، نفوذ نور به داخل اتاق را افزایش می دهد. ترکیب سطح منعکس کننده و سطح منحنی باعث افزایش نفوذ نور طبیعی به انتهای اتاق می شود. ترکیب سطح منحنی و منعکس کننده و قرار دادن آن در داخل دیوار ساختمان، نور طبیعی بدون آنکه به موقعیت خورشید بستگی داشته باشد به اعماق اتاق نفوذ می کند.
کاهش تضاد نور با استفاده از جزئیات اطراف پنجره:
الف) فارسی کردن دیوار اطراف پنجره در داخل، تضاد نور را ملایم می کند.
ب) حاشیه مدور اطراف پنجره در داخل باعث ملایم شدن تضاد نور می شود.
ج) عمق قاب دور پنجره (سایبان اطراف) باعث ملایم شدن نور طبیعی و تضاد نور در داخل می شود.

اصول تامین امنیت در مجتمع های خوابگاهی
بسیاری از دانشجویان با ورود به خوابگاه و دور شدن از کنترل های خانواده، برای رهایی از مشکلات خو در خوابگاه نظیر فشار روانی، تنهایی، بی حوصلگی و…به دنبال راه حل های آسان می گردند و به بیراهه کشیده می شوند. یکی از وظایف مدیران و سرپرستان خوابگاه ها، جلوگیری از بروز اعمال خلاف و ناهنجاری در داخل خوابگاه می باشد.
این امر بیانگر نوعی کنترل بر روی رفتار و کردار دنشجویان در خوابگاه است. البته مسئولین باید همواره این نکته را مد نظر قرار دهند که حفظ حریم یکی از مولفه های امنیت است و نباید اعمال کنترل بر روی دانشجویان را دستاویزی برای نفوذ به حریم خصوصی آنان قرار داد. در غیر اینصورت دانشجو بیش از پیش از خوابگاه گریزان می گردد. بهره گیری ساختمان از طراحی مناسب، ضمن صرف هزینه کمتر بیشترین نقش را در ایجاد امنیت دارد. لذا طراحان باید ایجاد امنیت را یکی از اهداف خود قرار دهند. طراحی فضا کی تواند به نحوی صورت پذیرد که فرصتی برای اعمال هلاف وجود نداشته باشد و امکان کنترل و نظارت بر اغلب فعالیت های دانشجوین از طرف ساکنین و مسئولین خوابگاه فراهم گردد.
به طور کلی می توان گفت اصول زیر در ایجاد فضاهای امن در خوابگاه های دانشجویی موثرند.
الف) وجود نظارت طبیعی از داخل ساختمان بر فضاهای داخلی و خارجی
ب) شکل و ویژگی های کالبدی ساختمان خوابگاه به گونه ای که امکان پنهان کاری و انجام اعمال خلاف را از دانشجو سلب نماید.
ج) محل استقرار خوابگاه باید به گونه ای باشد که باعث تشدید نا امنی نگردد.
تاثیر شکل کلی ساختمان خوابگاه درفرصت های نظارت
به طور کلی شکل هر ساختمان در نظارت کافی بر ساختمان و محیط اطراف آن تاثیر می گذارد. تاثیر شکل ساختمان در محدود نمودن فضای ورودی، تعریف آن را مشخص می کند. ساختمان Uشکل ترکیب مناسبی برای ایجاد حصار و تعریف فضای ورودی است. بهره گیری از روش هایی نظیر نورپردازی، شیشهاندازی و استقرار سطوح و اره های غی خصوصی در داخل و خارج خوابگاه می تواند در تقویت نظارت دانشجویان و سرپرستان بر محیط زندگی آنان موثر واقع شود.
اهمیت تعداد تقسیمات ساختمان
مقیاسهای گوناگون تقسیم، شامل تعداد اتاق های خوابگاه در یک سرسرا، تعداد اتاقعا در یک ساختمان و تعداد ساختمان در طرح؛این حقیقت را آشکار می سازد که تعداد کمتر نتیجه بهتری دارد. کاهش تعداد ساختمان هایی که در یک طرح است در موفقیت ایجاد فضای قابل دفاع اهمیت ویژه ای دارد. مسئله دیگر تعداد ورودی ها در ساختمان است در ساختمان های بدون اسانسور استفاده از ورودی های متعدد معمولا تافوت اقتصادی چندانی با استفاده از ورودی های محدود ساختمانها ندارد.
اهمیت سایت مجموعه
به طور کلی حصار در نقشه امنیتی، برای به وجود آوردن خطوط دفاعی به کار می رود. حصار های پیرامون که معمولا در لبه ها تعبیه می گردد، اولین خط دفاعی و دیوارهای خارجی ساختمان دومین خط دفاعی محسوب می شود. حصارهای فیزیکی به دو شکل وجود دارد:
الف) حصارهای طبیعی شامل:رودخانه ها، دریاچه ها، صخره ها و جویها
ب) حصارهای ساخت بشر نظیر نرده ها، دیوارها، دروازه ها، پنجره ها، درها، کفها، سقفها، میله ها و…
ورودی
یکی از اهداف کلی طرح سایت ایجاد ورودی کمتر است. زیرا هر ورودی نیاز به کنترل های امنیتی دارد و تعداد ورودی ها نه تنها باعث افزایش هزینه ها می گردد بلکه سبب مشکلات بیشتر نیز می شود.
به منظور کاهش تعداد ورودی می توان از طریق نحوه استقرار ساختمان ها در سایت، از تکنیک های بسیاری استفاده نمود. ساختمان های واقع در یک سایت، باید تا حد امکان نزدیک به یکدیگر قرار گیرند. یک نرده متصل را می توان به گونه ای ایجد کرد که ساختمان های یک مجموعه به لحاظ امنیتی به صورت واحد یکپارچه مطرح کردند.
در ساخت حصارها و نرده های بین ساختمان ها ممکن است مواد و مصالحی همانند مصالح ساختمان مصرف شوند. لذا این گونه حصارها به عنوان بخشی از ساختمان ظاهر می گردند. ممکن است در طرح سایت، روشهای دیگری نیز برای اتصال ساختمان ها به یکدیگر به کار رود؛به طور مثال، در صورتیکه یک ارتباط زیرزمینی به خوبی نورپردازی شده باشد، دسترسی مناسبی را برای اشخاصی که از یک ورودی وارد سایت می شوند را فراهم می نماید. ساختمان ها را با استفاده از پله ها و راههای پیاده نیز می توان به یکدیگر مرتبط ساخت. تعداد راههای دسترسی محدود گردد تا به لحاظ امنیتی، جمعیت بسیاری از آنها عبور کندامکان نظارت کافی وجود داشته باشد. این راهها باید به نحوی طراحی گردند که قبل از عبور قابل رویت باشند.
فضاهای باز واقع در محوطه یک مجتمع خوابگاهی به فضاهای نیمه خصوصی و عمومی تقسیم می شوند. فضاهای نیمه عمومی، فضاهای محصور بین چند ساختمان است. شرایط محیط فضاهای باز نیمه عمومی باید چنان باشد که در افراد احساس در معرض دید بودن را ایجاد نمایددر نتیجه اگر کسانی همقصد اعمال خلاف را داشته باشند به طور ناخودآگاه دچار ممانعت می شوند. وجود تقسیمات فرعی در یک طرح، این امکان را برای دانشجو فراهم می سازد تا بر قسمت ویژه ای از طرح به عنوان زمین خود نظارت داشته باشد. بنابراین زمانی که در آنجا سانحه ای رخ دهد، آنها می توانند محل وقوع آن را مشخص کنند. اما هنگامی که در داخل طرح تقسیماتی وجود نداشته باشد، وقوع هر حدثه ای در یک فضا، به کل مجتمع مربوط می شود و این امر ممکن است احساس عدم امنیت را در کل طرح ایچاد نماید.
روشهای ایجاد محدوده های خصوصی و تعیین منطقه حرکت
طراح برای کنترل حرکت بصری و فیزیکی، از خطوط استفاده می کند، به این ترتیب که، طراح به کمک خط می تواند توجه ناظر را به جسم یا مکان خاص معطوف و او را هدایت کند. پرچینها، دیوارها، لبه ها، جدول پیاده رو و حاشیه کاریها، از جمله خطوط و محورهای بارز طرح به شمار می روند. برای کنترل حرکت و تعریف فضاها، زبانی اشاره ای وجود دارد. ممکن است مرزها با حصارهای نمادین مشخص شوند و فضاهایی را تعریف کنند که به ساختمانهایی خاص مربوط می گردند.
حصارهای نمادین را می توان در انواع زیر به کار برد:
دروازه ها، مسیرهای کوتاه پله، تغییر بافت سطوح ساده و نورپردازی.
زمانی که هدف، اعمال نفوذ و کنترل ساکنان خوابگاه بر محیط زندگی باشد، به کار گرفتن عناصر نمادین در طول مسیر دسترسی و محدود نمودن فضاهای ورودی با استفاده از حصارهای فوق راه حل مناسبی به نظر می رسد. همچنین از این عناصر می توان به عنوان خطوط مرز برای تعریف فضاهای دارای امنیت نسبی استفاده نمود.
نورپردازی
نورپردازی در داخل و خارج ساختمان خوابگاه امری بسیار مهم جهت ایجاد امنیت است. در تمام فضاهای عمومی باید به طور مناسب از نور طبیعی یا مصنوعی استفاده شود. نورفضاها باید به گونه ای باشد که از ایجاد سایه های عمیق جلوگیری گردد. چراغ ها نیز نباید از نمونه هایی انتخاب گردند که خطای افراد را به وضوح مشخص نمایند.
اصول حفاظت از مجموعه های خوابگاهی در برابر آتش سوزی
ویژگی های مجموعه های خوابگاهی از جمله ارتفاع و حجم جمعیت اسکان در آنها اتخاذ تدابیری دقیق در زمینه ایمنی اینگونه ساختمانها را ضروری می سازد. این ایمنی با تکیه بر دو اصل اساسی تحقق می یابد:
الف) ایجاد فضاهای امن و مقاوم در برابر حریق در داخل ساختمان
ب) ایجاد راه فرار مناسب
ایجاد فضاهای امن، علاوه بر ضرورت مقاومت مواد و ماصلح ساختمانی در برابر حریق، کنترل دود در ساختمان را نیز در بر می گیرد. خروج دود از ساختمان به منظور ایجاد فضای قابل تحملدر فضاهای امن میانی و یا اره فرار، متاثر از خصوصیات کالبدی ساختمان و مبتنی بر دو روش زیر است:
الف) استفاده از حرکت طبیعی هوا
ب) استفاده از روشهای مکانیکی برای ایجاد اختلاف فشار در داخل ساختمان و در نتیجه حرکت هوا
اهداف کلی
طراحی این ساختمان ها از دیدگاه ایمنی آنها در مقابل آتش سوزی دو هدف کلی را در بر می گیرد.
1-کنترل دود و آتش در فضاهای عمومی (راهروها و سطوح ایمن میانی ساختمان)
2-کنترل دود و آتش در راهروهای فرار
فراهم آوردن شرایط مناسب برای فرار افراد در هنگام آتش سوزی، امری مهم در طراحی است. زیرا ساکنان این گونه ساختمان ها بسیارند. برای تحقق این امر، راه فرار باید از هرگونه عوارض احتراق از قبیل:گازها، دودهاو…به دور باشد. در این بناها، راه پله ها به عنوان بخشی از راه فرار محسوب می شوند. بنابراین، برای افزایش فرصت تخلیه ساکنان، در طراحی پلکان باید دقت بیشتری به عمل آید. مدت تخلیه بستگی جمعیت و فضای اشغال شده به ازای هر نفر دارد. چنانچه این فضا برای هر نفر کمتر از 2/0متر مربع باشد، فرصتی جهت تخلیه وجود نخواهد داشت و ساکنان در مواقع خطر نیازمند فرار به محلی امن در درون ساختمان هستند. بنابراین راههای فرار منتهی به این فضاها باید حداقل حدود 6 دقیقه ایمنی ساکنان را فراهم کند و محوطه امن باید حداقل4 تا 5 ساعت در مقابل آتش مقاوم. و مجهزبه دستگاه هایی برای تهویه دود و گازهای سمی باشد. این محوطه هم چنین می تواند اولین طبقه ساختامن از کف یا از بام باشد. در صورتی که سیستم کنترل دود قادر به عملکرد برای بیش از 6 دقیقه باشد، استفاده از سیستم های دفع حریق با مشکلات کمتری مواجه می گردد..در ساختمان هایی که ساکنان آن در ارتفاع بیش از 28 متر از سطح زمین به سر می برند، لازم است از آسانسور استفاده شود. زیرا استفاده از آن برای افراد آتش نشانی به منظور دسترسی مستقیم در ارتفاع زیاد مطمئن ترین روش است.
محصور کردن ٱتش
با تقسیم بندی ساختمان با شکل های مختلف، نصب درهای ضد آتش و بکار بردن مصالح مقاوم در برابر حرارت و نصب عایق در فضاهایی که با مسئله آتش سوزی درگیر هستند؛می توان آتش را در فضای خاص محصور نمود و از سرایت آن به سایر قسمت ها جلوگیری کرد. حتی می توان ساختمان های دارای خطر آتش سوزی و انفجار را در ساختمان خای مجزا مستقر نمود. البته لازم است که این فضاها در یک طبقه ساخته شوند و دارای قسمت های ضعیفی مثل سطوح شیشه ای بزرگ دیوارهای سبک و دارای مقاومت کم باشند تا به سرعت بتوانند انرژی حاصل از انفجار را به خارج تخلیه نمایند.
برای تقسیم ساختمان به واحد های مختلف می توان در طولهای 30 تا 50 متر با گذاردن دربهای مقاوم و ضد آتش و ضد کریدورهای مجزا و تقسیم بندی های فضایی مناسب را بوجود آورد تا نقاط انفصال مناسب را تولید کنند. مسئله دیگر گسترش آتش از یک ساختمان به ساختمان های مجاور است. سرایت اتش از طریق پنجره ها و جداره های کم مقاومت از سریعترین راههای گسترش آتش به ساختمان های مجاور و طبقات فوقانی ساختمان است. در مواردی که سطوح در بهترین موقعیت خود هستند؛استانداردهای کلی توصیه می کنند که فاصله میان دو ساختمان مجاور حداقل 5 متر باشد؛تا میزان ایمنی بیشتری پدید آید.
دود
دود بواسطه مسمومیتهای منوکسید کربن، کاهش میزان دید و…یکی از فراورده های خطرناک آتش است. در صورت مهار دود می توان تا حدود زیادی از خطرات آتش کاست. اولین راه مهار دود تخلیه آن به فضاهای خارج است. اگر سطوح بالایی دیوارها و یا در سقف بازشوهایی وجور داشته باشد؛می توان به راحتی دود را از آن به فضاهای خارج تخلیه نمود زیرا دود به واسطه گرمای خود به طور اتوماتیک به طرف بالا حرکت می کند.
جلوگیری از گسترش دود:دود پس از حرکت به سوی بالا اگر منفذی نباید در سطح افقی به حرکت می پردازد و با سرد شدن تدریجی به سطح افقی باز می گردد و تمامی فضا را در بر میگیرد. جلوگیری از حرکت افقی دود توسط فضاهای بالای نعل درگاه پنجره ها، پرده های دود و فضاهای گنبدی شکل سقف انجام می پذیرد. استفاده از درهای ضد دود برای راه پله های فرار مسدود باعث می شود که دود به جعبه پله نفوذ نکند. جعبه پله بواسطه فرم خود به راحتی خاصیت دودکش را پیدا می کند و دود را به فضاهای مختلف فوقانی منتقل می کند. این امر برای موج فرار موجود در جعبه پله نیز خطرات جانی به همراه دارد.
-بالکن
در مجتمع های خوابگاهی که به دلیل محدودیت فضا، دانشجویان ناگزیر به سکونت در اتاقهای چند نفره می باند استفاده از بالکن می تواند در ارتباط با محیط خارج نقش قابل توجهی داشته باشد و این مهم حتی در آب و هوای سرد که بالکن برای چند ماه خاصیت کاربری اش را از دست می دهد قابل توجه است. استفاده از بالکن سبب دلباز شدن فضای اتاق و گریز از حس خفگی در فضای محدود می گردد.
بالکن امکان استفاده مستقیم از نور آفتاب را به وجود می آورد و دید مناسب به مناظر اطراف را تامین می نماید. علاوه بر این، در زمان آتش سوزی فضایی امن است و دسترسی به هوای تازه را امکان پذیر می سازد. موقعیت بالکن باید به نحوی انتخاب گردد که حداکثر دید به مناظر اطراف حاصل شود؛اما دید فضای عمومی خارج و پیاده رو به بالکن باید حداقل باشد. طراحی بالکن بایستی در مراحل اولیه طراحی و در تلفیق با کل طرح انجام پذیرد. شکل و جهت آن باید به گونه ای باشد که حداقل 30 درصد ساعات اولیه هر روز بهار، تابستان و پاییز از نور خورشید استفاده شود. بالکن حتی الامکان باید در پشت نمای اصلی ساختمان احداث گردد تا احساس امنیت و خلوت بیشتری ایجاد کند. در غیر اینصورت می توان با اتخاذ روش هایی در طراحی آن، اهداف فوق را تامین نمود.
ابعاد بالکن نباید کمتر از 5/1 متر باشد. حداکثر ارتفاع ساختمان برای اخداث بالکن 12 طبقه است و در طبقات بالاتر از آن تنها در موارد خاص می توان اقدام به احداث کرد. انواع بالکن به لحاظ برخورداری از آفتاب و خلوت و محافظت در مقابل باد به ترتیب زیر است:
بالکن های گوشه، مشرف نمی باشند و در مقابل باد محافظت شده اند و نسبت به بالکن های آزاد آسایش بیشتری دارند.
بالکن های گروهی باید به طور مناسب به بالکن های خصوصی تقسیم شوند.
بالکن های سر پوشیده به دلیل سطوح بیشتر دیوار خارجی اقتصادی نیستند. بالکن هایی که از جهت عمودی به صورت متناوب قرار می گیرند، در زمینه محافظت در مقابل باد و اشراف مشکلات بیشتری دارند.
بالکن هایی که در پلان به صوت متناوب قرار می گیرند، مسئله اشراف ندارند و در مقابل باد محافظت شده اند.
سایر عوامل قابل بررسی عبارتند از:اندازه مناسب، خلوت، محافظت در مقابل سر و صدای خیابان، پوشش در برابر نور بیش از حد خورشید، باد و باران.
در بالکن های قابل انعطاف، از چارچوب درهای شیشه ای لغزنده که حرکت عمودی دارند استفاده می شود.
-انتقال زباله
تنها در بلوک های کم ارتفاع، سیستم دفع زباله قابل قبول است. البته در این صورت، جمع شدن کیسه های زباله بدنما خواهد بود. معمولا محل قرار دادن ظرف زباله در آشپزخانه است. اما گاه اتفاق می افتد که گنجایش کم این ظروف، نیاز به تخلیه مکرر و افزایش رفت و آمد از طریق راه پله و آسانسور را پیش می آورد که روش مناسبی نیست. یکی از روش های انبار زباله، دستگاه پرتاب الکتریکی است. این روش بر حسب نوع موادی که در کیسه های زباله انباشته می شود، محدودیت های شدیدی دارد. مشهورترین سیستم انبار زباله، به دلیل نسبی و اقتصادی بودن آن، سیستم ساده سقوط آزاد است که در این حالت زباله، در انبار های استاندارد قابل حرکت در سطح زمین یا در کوره های مخصوص تخلیه می گردد. محل استقرار پرتابها، باید دوز ار پله و ترجیحا در راهرویی باشد که با شرایط ایمنی در ساختمان در مقابل آتش سوزی مغایر نگردد.
به طور کلی، لین گونه تسهیلات باید بدون آسیب فضاهای خصوصی خوابگاه و فضاهای باز طراحی گردد. پرتاب های زباله، منبع تولید صداهای مزاحم اند. لذا ضروری است محل نصب آنها به دور از اتاقهای دانشجویان باشد و با مواد آکوستیک از بقیه ساختمان جدا شوند. اگر دستگاه جمع آوری زباله به خوبی عمل ننماید، سیستم کوره انتخاب می گردد. بنابراین فضایی نه تنها برای پرتاب، بلکه برای دودکش نیز مورد نیاز است.
دستگاه های مکانیکی
دستگاه های مکانیکی و موقعیت آنها، یکی از موثرترین عناصر معماری است. برای سیستم تهویه مطبوع و فضاهای مورد نیاز آن، امکانات و راه حل های مختلف وجود دارد؛به طور مثال، در زیرزمین، طبقه بالا و طبقات مختلف میانی ساختمان. علاوه بر جنبه های معماری دستگاه های مکانیکی، بار وارده از دستگاه ها، دسترسی به آنها و همچنین ارتعاش و تاثیرشان بر سازه و اکوستیک باید در نظر گرفته شود.
کانال تاسیسات
کانال عمودی هوا که به عنوان سیستم توزیع کننده اصلی بین طبقات مربوط به دستگاه های مکانکی و سایر طبقات عول می کند، یکی از عوامل موثر در معماری ساختمان های بلند است. فضای لازم برای کانال، ممکن است در راهرو اصلی طرح شود یا به عنوان کانالی مجزا در پیرامون ساختمان و هماهنگ با نمای خارجی آن درنظر گرفته شود. در نهایت، عملکرد سیستم های خدماتی و اندیشه های معماری در تلفیق با یکدیگر، نتیجه مطلوبی را در پی خواهد داشت.

کیفیت هوای محیط
فعالیت هایی که در اتاق های دانشجویی انجام می پذیرند نیاز به محیطی مناسب دارند. عواملی که بر کیفیت هوای محیط تاثیر می گذارند عبارتند از:درجه حرارت، میران رطوبت، تابش آفتاب، تهویه و تصفیه هوا. سیستم حرارتی درخوابگاه ها دامنه وسیعی از شرایط مطلوب را برای دانشجو یان فراهم می کند. در اتاقهای دانشجویی، فضاهای داخلی، سالن های نشیمن و سالن های مطالعه بسیار مهم است که بتوان ها را متحرک، جاری و تمیز نگه داشت. به علت تفاوت های دانشجویان در رعایت بهداشت، ایجاد تهویه در فضاهای خصوصی و همچنین فضاهای ورزشی ضروری به نظر می رسد.
اگر چه استفاده از سیستم های تهویه مطبوع در فضاهای سرپوشیده اقتصادی است لیکن این مسئله نیز اهمیت دارد که دانشجویان بتوانند پنجره اتاقهایشان را باز کرده و از هوای تازه و لطیفاستفاده کنند و در ساختمان هایی با ارتفاع کمتر بتوانند با افراد بیرون از ساختمان ارتباط برقرار کنند. البته باید توجه داشت از پنجره به عنوان یک ورودی استفاده نشود. درجه حرارت مطلوب و دفعات تعویض هوا برای فضاهایی که گرم می شوند.

بخش دوم : برنامه فیزیکی
بررسی فضاهای مورد نیاز در مقیاس بلوک های خابگاهی

ابعاد اتاق
ابعاد اتاق باد به گونه ای باشد که:
1. با ابعاد تعداد و مبلمان و اثاثیه موجود در آن و همچنین فضای اطراف آنها به منظور استفاده از آنها در نظر گرفته می شود تطابق داشته باشد. (باید توجه داشت که فضاهای مورد نیاز برای استفاده از اثاثیه ممکن است با هم تداخل داشته باشند اما نباید روی هم واقع بشوند).
2. امکان تقسیم فضاها، فعالیتهای موجود در اتاق به صورت فیزیکی (واقعی) و یا ذهنی فراهم باشد.
3. امکان تغییر آرایش اثاثیه برای دانشجویان فراهم باشد.
در جدول زیر مساحت مورد نیاز برای اتاقهای دانشجویی با توجه به تعداد نفرات استفاده کننده از آن آورده شده است.

اتاق دو نفره با تخت های جدا از هم
اتاق دو نفره با تخت دو طبقه
اتاق تک نفره
فضای پیشنهادی مینیمم (متر مربع)
72/16
13
4/8
فضای پیشنهادی بهینه (متر مربع)
43/20
86/16
22/10
فضای پیشنهادی ماکزیمم (متر مربع)
3/22
72/16
16/11
به طور کلی ابعاد اتاق در خوابگاه های دانشجویی بر حسب وسایل مورد نیاز انشجویان و فضای مصرفی آن تعیین می گردد. لذا برای اتاقهای چهار نفره مساحتی در حدود 30 متر مربع پیشنهادمی گردد.
ارتفاع
ارتفاع اتاقهای دانشجویی بر اساس برنامه ریزیهای انجام شده مبنی بر استفاده از تخت های یک طبقه یا دو طبقه تعیین می گردد. در صورت استفاده از تختهای دو طبقه، حداقل ارتفاع اتاق 2/264 سانتی متر باید باشد. این ارتفاع بر حسب نوع استفاده از فضای زیر تخت بالایی می تواند افزایش یابد.

در شرایطی که تخت به عنوان سقفی برای فعالیتهای دیگر (به جز فعالیتهای حرکتی و ارتباطی) نظیر میز غذا خوری یا میز تحریر مورد استفاده قرار گیرد می توان فاصله عمودی را به همان نسبت کاهش داد.
5-1-1-1-اتاق دانشجویان
اتاق دانشجویان کوچکترین عامل و واحد تسهیلات خوابگاه می باشد و مکانی است که دانشجویان بسیاری از ساعتهای بیداریشان را در آن می گذرانند. (دختران دانشجو 8 ساعت و پسران 6 ساعت) در واقع این مکان تنها فضایی از محیط دانشگاه است که دانشجویان آن را به هر نحوی که مایل باشند اداره می کنند. مساحت مورد نیاز برای اتاقهای دانشجویی به تعداد افراد ساکن در اتاق و نوع فعالیتهای آنان بستگی دارد. فعالیت هایی که به صورت رایج در اتاقهای دانشجویی انجام می پذیرند عبارتند از:
* معاشرت
اتاق دانشجویی غالبا مناسب برای مباحثات اجتماعی است. لذا مناسب بودن تقسیمات اتاق به منظور فعالیتهای مختلف شرایط مناسبی را برای این مباحثات فراهم می آورد.
* خواب
عمومعا به منشور صرفه جویی در فضا، در اتاقهای دانشجویی از تخت خای چند طبقه استفاده می شود. از آنجاییکه بسیاری از دانشجویان مایلند در وضعیت استراحت روی تخت یا صندلی راحتی درس بخوانند در نظر گرفتن منابع نوری کوچک و جداگانه برای تختها، شرایط مناسبی را برای درس خواندن دانشجو در ساعات خواب بقیه هم اتاقیهایش فراهم می آورد. به طور کلی استفاده از لوازم تو کار برای دانشجویان یاد دلچسب نیست. زیرا با زندگی دلخواه شخصی عادات زندگی و درس خواندن آنها مغایر است. لذا استفاده از تختهای تاشو جدا از مسائل مربوط به استهلاک زود هنگام آنها به دلیل فوق مرسوم نیست.

* تعویض لباس
چنانچه کمدهای لباس در اتاق های دانشجویان در مکان نامناسبی قرار گیرند علاوه بر ایجاد محدودیت در تعویض لباس برای دانشجویان، مانع عیجاد یک فضای اجتماعی د اتاق می شوند. کمدهای مرکب کوچک (درآورد و کمد) بهترین انتخاب برای اتاق دانشجویان است. تحقیقات نشان داده است که مقدار فضای لازم برای کمد آقایان نصف فضای مورد نیاز خانم هاست. به منظور راحتی بیشتر افراد می توان از اتاقکهای تعویض لباس استفاده نمود. به قسمتی که دانشجویان به شکل مشترک از این فضا به منظور تعویض لباس استفاده نمایند.

* درس خواندن
افراد به شیوه ها و حالات مختلفی درس می خوانند. ایستاده، خوابیده، در حال راه رفتن، نشستن، خوردن، آشامیدن، با صدای بلند و یا آهسته. عده ای درس خواندن گروهی می پسندند و عده ای دیگر برای تمرکز های طولانی به فضایی کاملا خلوت نیاز دارند و فقط در زمانهای تفریح بین درس برای مدت کوتاهی با هم اتاقیها ارتباط برقرای کرده، تفریح می کنند. از آنجاییکه هر دانشجویی نسبت به اتاق و محدوده شخصی خود احساس تعلق بیشتری دارد، ترجیح می دهد در اتاق خود درس بخواند.
لذا طراحی اتاقهای دانشجویان باید به گونه ای نعظاف پذیر باشد که هر شخص بتواند متناسب با عادات درس خواندن خود و بدون مزاحمت برای دیگران آرایش محل مطالعه خود را تغییر دهد.

5-1-1-2-هندسه اتاق
هندسه اتاق در کیفیت جداسازی فعالیت های مختلف در اتاق های دانشجویی و در عین حال ارتباط آنها با هم جایگاه ویژه ای دارد. در طراحی اتاقهای دانشجویی استفادهاز طرح هایی که دارای فرو رفتگی، بیرون زدگی و یا باصطلاح دارای زائده باشند از مطلوبیت بیشتری برخوردار است زیرا:
1-فضای این اتاق ها قابل مقایه با فضای اتاقی مستطیل شکل که در آن حداکثر استفاده بهینه از فضا اعمال شده است. در مقام مقایسه اتاقهای دارای زائده سازگاری بیشتری با دکوراسیون و تغییر آرایش اثاثیه (به خصوص در اتاقهای کم جمعیت) نسبت به یک اتاق مستظیل شکل با همان فضا از خود نشان می دهند.
2-چنین اتاقی قابلیت تقسیم بیشتری دارد. در یک اتاق مستطیل شکل اثاثیه عامل تقسیم فضای اتاق می باشد ولی در اتاق مذکور، دیوارها این عمل را انجام می دهند و دیگر اثاثیه نباید عامل تقسیم اتاق شوند.
5-1-1-3-روشنایی
کیفیت نور در اتاقهای دانشجویی به تعداد و میزان روشنایی منابع نور و اشیاء، اطراف آنها بستگی دارد. میزان نیاز به روشنایی برای فعالیت های گوناگون، متفاوت است. برای مطالعه، روشنایی زیاد و برای فعالیت های اجتماعی و گروهی روشنایی کمتری نیاز است. لیکن در هر حال و در هنگام انجام هر گونه فعالیتی از جمله مطالعه باید توجه داشت که اختلاف مزان روشنایی میان محل و محیط اطراف را باید به حداقل ممکن رساند چنانچه پنجره ها در محل و ابعاد مناسب ساخته شده باشند در طول روز روشنایی طبیعی نیاز ما را برآورده می سارد. منابع نوری در اتاقهای دانشجویی بهتر است با اثاثیه متحرک هماهنگ باشند. به طور کلی تعداد منابع نور، بسیار بیشتر از یک منبع نور مرکزی نیاز دانشجوین را مرتفع می سازد. نکته دیگر اینکه، استفاده از چراغهای مطالعه در کنار تخت ها برای مطالعه در هنگام استراحت، از جمله اقدامات مناسبی است که دانشجویان از آن استقبال می کنند.
5-1-1-4-آکوستیک
به عقیده دانشجویان سکوت یکی از مطلوبترین خواص هر محل زندگی است و در ایجاد تمرکز تاثیر بسزایی دارد. بنابراین رعایت اصول آکوستیکی در محیطهای دانشجویی از اهمیت بالایی برخوردار است. اجزاء اساسی برای ایجاد محیطی آرام عبارتند از:
دیوارها، کف، پنجره ها و دربها. این اجزا می توانند با نحوی طراحی شوند که سر و صدای اتاقهای مجاور را به نحو قابل ملاحضه ای کاهش دهند. البته دربها نقش چندانی در کاهش صدا ایفا نمی کنند. از انجاییکه دربهای استاندارد معمولی از نظر آکوستیکی ضعیف بوده و استفاده از دربهای با کیفیت بالای آکوستیکی برای خوابگاه های دانشجویی بسیار گران تمام می شود باید به فکر راه ارزانتری برای کاهش صدا بود. بهترین بازدارنده و مانع برای صدا استفاده از عایق در دیوارهای بین اتاقها و همچنین طراحی خوب ارتیاط بین فضاهای خوابگاهی است. در هر جا که ممکن باشد بهتر است فضاهای مشترک عمومی با دو درب از اتاقهای دانشجویان جدا شوند. دیوار اتاق خواب باید معادل 48 واحددر مقیاس STC آکوستیک باشد.
5-1-1-5-رنگ
مصالحی که امروزه در ساختمانها و به خصوص در مجموعه ها استفاده می شود بسیار سخت و غیر قابل انعطاف هستند و گاهی ظاهری کسل کننده و استریل دارند. استفاده از پانلهای چوبی با روکش کاغذ دیواری بر روی دیوار های داخلی این امکان را برای دانشجویان فراهم می آورد که آنها رنگ و پوشش اتاق خود را انتخاب کرده و آنرا به هر جایی که مایلند انتقال دهند. علاوه بر این این پانلها اجازه الصاق تزئینات مختلف و نامحدودی را توسط میخ و پونز، به دانشجویان می دهند. این پوششهای دیوار، علاوه بر محافظت از دیوارهای پشت خود می توانند پس از بسته شدن به دیوار به آکوستیک شدن آن (دیوار) کمک نمایند. استفاده از پوششهای قابل شستشو برای دیوار نکته مهمی است که نباید آنر از نظر دور داشت.
5-1-1-6-پوشش کف
پوشش کف در اتاقهای دانشجویی باید ارزان و قابل شستشو باشد. با توجه به معیارهای مذکور استفاده از موزائیک در پوشش کف اتاقها و راهروها مناسب به نظر می رسد. خوابگاه های دانشجویی مفروش محیط های آرامتری بوده و رضایت دانشجوران را بیشتر جلب می کنند. از آنجاییکه بیشتر فعالیت های جمعی و مطالعه روی زمین انجام می پذیرد، راحتی و آرامشی که از مفروش کردن اتاقها حاصل می شود بسیار مطلوب است.
1-2-آشپزخانه
در خوابگاه دانشجویی آشپزخانه یک مکان جمعی است مه باید از خصوصیات زیر برخوردار باشد:
1-متناسب بودن امکانات با تعداد نفرات استفاده کننده
2-دسترسی مناسب و فاصله با اتاقها
3-از آنجایی که عمده زباله هر مجموعه مسکونی در آشپزخانه تولید می شود پیش بینی جایگاه مناسب جهت خروج زباله از آشپزخانه از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
4-تعدد آشپزخانه ها سبب اختصاص یافتن آنها به گروه کوچکتری از مجموعه اتاقها می شود و در نتیجه کنترل آن توسط ساکنین، چه از نظر کنترل بیشتر بر روی مواد غذایی و جلوگیری از دزدی و چه به منظور دسترسی بهتر و کنترل مراحل طبخ غذا و ختی در مواردی جلوگیری از خطرات احتمالی نظیر آتش سوزی موثر خواهد بود.
5-از آنجاییکه متوسط تعداد نفرات استفاده کننده از آشپزخانه بیش از حد معمول در منازل مسکونی است لذا مسئله تهویه آشپزخانه در خوابگاه از جایگاه جدی تری برخوردار است.
6-قرار دادن ظرفشویی ها در یک خط از هزینه های مربوط به لوله کشی می کاهد.
جدول زیر مبنای تعداد وسایل مورد نیاز در آشپزخانه را متناسب با تعداد نفرات استفاده کننده نشان می دهد.
تعداد افراد
ظرفشویی
شعله های اجاق
یخچال
فر
10
1
3
1
1
15
2
3
1
1
20
2
4
2
1
25
2
5
2
2
30
3
6
2
2
35
3
7
3
2
40
3
8
3
2

5-1-3-سرویس های بهداشتی
جدول زیر حداقل تعداد سرویس های بهداشتی لازم بر حسب تعداد نفرات استفاده کننده در خوابگاه های دانشجویی را نشان می دهد. با توجه به اینکه عموما سرویس های بهداشتی در خوابگاه های دانشجویی یه صوت مجموعه ای قرار می گیرند، در فواصل قرارگیری فضاها و امکانات مربوط نسبت به یکدیگر باید توجه لازم مبذول گردد.

تعداد (عدد)
خانمها (نفر)
آقایان (نفر)
توالت
1
8
10
دستشویی
1
12
12
حمام
1
8
8

حداقل مساحت فضای سرویس های بهداشتی معلول 150*170 سانتیمتر است که امکان هر گونه گردش با صندلی چرخدار در آن فراهم می باشد. این ابعاد بسته به نحوه دسترسی و جابجایی او می تواند تغییر نماید.
درب سرویس باید حداقل 80 سانتیمتر عرض داشته باشد و ترجیحا رو به بیرون باز شود.
ابعاد فضای دستشویی بدون توالت برای ایجاد چرهخش صندلی چرخدار باید حداقل 115*150 سانتیمتر باشد.
ابعاد فضای دوش باید حداقل 120*120 سانتیمتر و ترجیحا 150*150 سانتیمتر باشد. درب حمام باید رو به بیرون باز شود و حداقل 80 سانتیمتر عرض داشته باشد.
با توجه به اینکه یک حمام در خوابگاه دانشجویی، مورد استفاده چند اتاق مستقل (بسته به ظرفیت اتاقها) قرار میگیرد لذا درب آن خارج از محوطه خصوصی هر اتاق و عموما در راهروهای ارتبای قرار می گیرد. از این رو در نظر گرفتن بینه برای کلیه حمام ها ضروری است.

5-1-4-اتاق غذارخوری
بدیهی است در صورت ارائه کیفیت غذایی مناسب در سلف سرویسها و رستورانهای دانشجویی، دانشجویان بیشتر از سلف استفاده کرده و خود کمتر به تهیه وعده های غذایی روزانه مباردت می ورزند. لذا وجود فضاهای غذاخوری در خوابگاه ها ضروری نمی باشد. لیکن به علت غیر قابل پیش بینی بودن کیفیت غذای دانشگاه وجود چنین فضایی قطعا رفاه بیشتر دانشجویان را در پی خواهد داشت ضمن آنکه دانشجویان می توانند در کلیه ساعات از این فضا استفاده نمایند. حداقل سرانه لازم برای اتاق غذاخوری حدود2/1 متر مربع است.
جدول زیر مساحت مورد نیاز برای فضای غذاخوری را با تعداد نفرات استفاده کننده نشان می دهد.
تعداد افراد
حداقل فضای مورد نیاز (m2)
حداقل فضای پنجره (m2)
8
3/9
74/0
10
14/11
93/0
12
38/13
11/1
16
84/17
5/1
20
3/22
7/1
24
75/26
86/1
28
4/31
60/2
30
44/33
79/2

5-1-6-سالن بازی
ارتفاع مناسب برای سالن های تنیس روی میز و ورزشهای فکری حدود 3 متر می باشد. بهتر است نورگیری این سالنها از بالاترین نقطه ار زیر سقف در طول سالن صورت پذیرد. برای پوشاندن کف سالنها از انواع کف پوشهای بتنی، موزاییکی و یا سنگی به شرط آنکه لغزنده نباشد می توان استفاده نمود.
5-1-7-تلفن
از ضروری ترین وسائل دانشجویان است. از آنجائیکه عموما دانشگاه ها و همچنین دانشجویان توانایی مالی لازم برای پرداخت هزینه های تلفن اختصاصی را برای هر اتاق را ندارد لذا بهتر است از یک سیستم مرکزی و یک طرفه برای ارتباط افراد خارج خوابگاه با دانشجویان و تعداد کافی تلفنهای کارتی برای ارتباط دانشجوویان با خارج استفاده نمود. به منظور جلوگیری از مزاحمت های صوتی تلفن و پاسخگویی مناسب به آنها بهتر است علیرغم وجود خطوط مشترک از دستگاه های تلفن جداگانه برای هر اتاق استفاده نمود که در این صورت اتاق تلفنخانه در ساختمان خوابگاه می تواند وضیفه وصل کردن تلفن به اتاق مورد نظر را بر عهده گیرد.
5-1-8-اتاق تلویزیون
این اتاق در خوابگاه هایدختران از استقبال بیشتری نسبت به خوابگاه های پسران برخوردار است که این امر وابستگی و علاقه بیشتر دختران ره به برنامه های تلویزیون، خصوصا فیلم ها و سریالها را نشان می دهد. از آنجاییکه عمده ساعات استفاده از این اتاق در ساعات شبانه می باشد لذا ترکیب این اتاق با نشیمن عمومی می تواند کمک موثری در جهت استفاده بهینه از فضا در کلیه ساعات بیداری دانشجویان باشد. در طراحی این فضا، اصل تقسیم فضاهای بزرگ به فضاهای کوچکتر با استفاده از عناصر معماری به منظور ایجاد محیطی مناسب و نیز جهت همخوانی بیشتر محیط و امکانات با اکثریت سلایق را نباید از نظر دور داشت.
5-1-9-سالن مطالعه
در خوابگاه های دانشجویی به علت محدودیت فضا، تداخل بسیار به چشم می خورد. اگر چه با طراحی مناسب اتاق ها می توان تا حد زیادی مشکل مذکور را کاهش داد لیکن بسیاری از دانشجویان برای مطالعه خود نیاز به فضایی آرامتر از فضای اتاق دارند. ضمن اینکه دانشجویان به خصوص در شب های امتحان مایلند با همکلاسی های و هم رشته های خود در حل مشکلات درسی تبادل به نظر بپردازند. لذا پیش بینی فضایی جهت مطالعه در ساختمان خوابگاه ها ضروری است.
-سرانه استاندارد برای استفاده از این فضا حدود 2متر مربع به ازای هر نفر می باشد
-از آنجائیکه دانشجویان ممکن است در حالات مختلفی به مطالعه بپردازند، لذا تنوع مبلمان و تجهیزات این سالن به رفاه بیشتر آنان کمک خواهد نمود.
-مکان قرارگیری سالن باید به گونه ای باشد که از فضاهای شلوغ و پررفت و آمد فاصله داشته باشد. این فضا در تقسیم بندی فضاهای شلوغ و خلوت در زمره فضاهای آرام به شما می رود. لذا توصیه می شود در این فضا از رنگهای سرد نظیر سبز کمرنگ استفاده نمود.
5-1-10-لابی مجلات
مطالعه یکی از مهمترین رفتارهای مربوط به اوقات فراغت می باشد. البته منظور از مطالعه ای که به اوقات فراغت مربوط می شود مطالعه درس و کتاب نیست. مطالعه برای گذراندن اوقات فراغت معمولا به خواندن اخبار و نکته های خواندنی و مقاله های روزنامه ها و مجله ها و مطالبی از این دست منحصر است. بدیهی است برخی نشریه ها، ظرفیت نگه داشتن و دوباره خواندن را ندارندوتوان مالی دانشجو هم به اندازه ای نیست که اینگونه هزینه های نه چندان ضروری را متحمل شود. لذا پیش بینی یک سالن یا اتاق نشریه های روزانه و هفتگی و برخی نشریه های ماهانه در خوابگاه به منظور پاسخگویی به نیاز مطالعه دانشجویان در اوقات فراغت و ایجاد انگیزه در او برای بیشتر ماندن در خوابگاه، مفید به نظر می رسد.
5-1-11-اتاق میهمان
همانطور که گفته شد دانشجوی ساکن خوابگاه در قرنطینه اجتماعی نیست و عضوی از جامعه محسوب می شود. پس باید بپذیریم که او در بیرون از دانشگاه و خوابگاه نیز مراوده های اجتماعی دارد و گهگاه میهمانانی بر او وارد می شوند. لذا در نظر گرفتن فضایی جهت پذیرایی از میهمان و ملاقاتهای خانوادگی و دوستانه لاطم به نظر می رسد. از آنجاییکه مطلبق با قوانین، در خوابگاه های مجردی دختران، ملاقات برای دیدار کنندگان مرد در اتاقهای خوابگاه یا محوطه آن اکیدا ممنوع است این اتاق می تواند با توجه به موقعیت ساختمان خوابگاه برای ملاقات با افراد خانواده مورد استفاده قرار گیرد.
5-2-بخش اداری
5-2-1-اتاق سرپرست
هر مجموعه خوابگاهی توسط یک مدیر اداره می گردد. به منظور ارتباط بیشتر مسئولین با دانشجویان ساکن خوابگاه و رسیدگی به امور آنان، افرادی تحت عنوان سرپرست خوابگاه مسئولیت اداره و کنترل بلوکهای خوابگاهی را بر عهده می گیرند که همگی زیر نظر مدیریت مجموعه فعالیت می کنند. معمولا مسئولیت رسیدگی به امور هر 200-150 دانشجو را یک سرپرست تقبل می نماید. این امور شامل امور مربوط به حضور و غیاب، رسیدگی به امور خدماتی-رفاهی، کنترل ورود و خروج افراد بیگانه به داخل بلوک، رسیدگی به امور عاطفی دتنشجویان، دادن اطلاعات لازم به ساکنین خوابگاه و مراجعین در زمینه های مختلف و…می شود.
5-2-2-اتاق مسئول شب
به منظور کنترل و رسیدگی به امور دانشجویان ساکن خوابگاه و همیچنین ایجاد هماهنگی های لازم با واحدهای خدماتی و درمانی در ساعات غیر اداری، حضور فرد یا افرادی مسئول در خوابگاه در این ساعات ضروری است. از آنجاییکه ساعات حضور و کار این مسئول در شب را نیز در بر میگیرد بهتر است واحدی جهت اقامت آنان در خوابگاه در نظر گرفته شود. در طراحی این واحد لازم است به نحوه جداسازی فضای زندگی از فضای مورد استفاده دانشجویان و جلوگیری از تداخل بین این دو، در عین ارتباط توجه گردد. همچنین بهتر است یک دسترسی جداگانه از خارج از بلوک به این واحد پیش بینی گردد.
5-2-3-اتاق استراحت کارکنان
در ساختمانهایی که به واسطه ویژگی های معماری آنان نظافت محیط اطراف اتاق های دانشجویان اعم از راهروها، راه پله ها و سرویس های بهداشتی و دیگر خدمات مربوطه بر عهده افرادی غیر از ساکنین گذاشته می شود، بهتر است فضایی جهت استراحت این کارکنان در نظر گرفته شود.
5-2-4-اتاق کمکهای اولیه
این اتاق باید شرایط رسیدگی اولیه به دانشجویان بیمار و مصدومین احتمالی را داشته باشد و حداقل به کمک های اولیه، دستشویی و تخت مصدوم مجهز باشد. بهتر است این اتاق با آسانسوری متناسب با ابعاد برانکرد که بتواند تمامی طبقات را پوشش دهد ارتباطی نزدیک داشته باشد. همچنین سهولت دسترسی از این اتاق به خارج جهت انتقال بیمار به آمبولانس و استفاده از خدمات بهداشتی درمانی را نباید از نظر دور داشت. لذا بهتر است این فضا در نزدیکی ورودی مجموعه جای داده شود.
5-2-5-تلفنخانه
این واحد مسئولیت جوابگویی و اتصال تلفن هایی را که از خارج به دانشجویان می شود به اتاقهای مربوط بر عهده دارد.
5-2-6-آبدارخانه و سرویس
یک آبدارخانه و یک سرویس یهداشتی در قلمرو خصوصی کادر اداری باید در نظر گرفته شود.
5-3-فضاهای خدماتی و تاسیساتی
5-3-1-رختشویخانه
پیش بینی فضاهایی جهت شستشو و خشک کردن و اطوکشی لباسها و ملافه های دانشجویان از تسهیلاتی است که باید در اختیار دانشجویان قرار گیرد. هر رختشویخانه شامل 3 قسمت اصلی است:
1-شستشو2-خشک کردن 3-اطوکشی
این شستشو می تواند به صورت دستی یا ماشینی (در ازای پرداخت وجه) صورت پذیرد. بهتر است تمهیدات لازم برای هر دو نوع استفاده در رختشویخانه فراهم آورده شود.
الف) شستشوی دستی:در شستشوی دستی برای هر 50 نفر حداقل یک سینی رختشویخانه باید در نظر گرفته شود.
ب) شستشی ماشینی:برای تعیین تعداد ماشین های رختشویخانه و در نتیجه مساحت مورد نیاز شستشو در هر بلوک خوابگاهی می توان از فرمول زیر استفاده نمود.
مقدار شستشو در هفته (kg)
=ظرفیت مورد نیاز شستشو
تعداد شستشو د ر روز×روزهای شستشو در هفته

مقدار شستشو در هفته برای ساختمانهی مسکونی، خانه های سالمندان و خوابگاه های دانشجویی حدود 3kgبه ازای هر نفر در نظر کرفته می شود.
5-3-1-1-اتاق گرم
به منظور خشک کردن لباسها در هوای سرد که عمده زمان سکونت دانشجویان در خوابگاه ها از چنین شرایطی برخوردار است باید فضای مناسبی در داخل ساختمان تعبیه گردد. عبور لوله های آب گرم و تمهیداتی از این قبیل می تواند گرمای ویژه ای را برای این فضاها فراهم نموده و خشک شدن لباسها را تسریع نماید.
5-3-1-2-اتاق اطو کشی
در خوابگاه های دانشجویی و محیط هایی از این قبیل حدودا 40 درصد لباسهای شسته شده به اطوکشی نیاز دازند. لذا فضاهایی با امکانات لازم برای اطو کشی (اطو و میز اطو) باید در ساختمان خوابگاه ها پیش بینی گردد و امکان استفاده از این فضاها، برای کلیه دانشجویان مقیم خوابگاه فراهم آید.
5-3-2-پارکینگ
پارکینگ مورد نیاز در بلوکهای خوابگاهی محدود به کارکنان خوابگاه می شود. به منظور سهولت دسترسی، از توقفگاه اتومبیل تا بلوک مورد نیاز و نیز مسایل ایمنی بهتر است در هر بلوک پارکینگهایی جهت سرویس دهی به کارکنان همان بلوک پیش بینی گردد. حداکثر میزان شیب رمپ برای دسترسی به پارکینگ 20% می باشد.
5-4-انبارهای مورد نیاز در خوابگاه دانشجویی را می توان به 2 دسته تقسیم نمود.
5-4-1-انبار وسایل اضافی دانشجویان
هر دانشجو به منظور اقامت چند ساله خو در خوابگاه ه وسائلی را به همراه می آورد که گاها این وسائل متناسب با فصل و یا بر حسب موقعیت های خاص مورد استفاده قرار خواهند گرفت. از طریق استقرار این وسایل در اتاقهای دانشجوابن موجب شلوغی و سلب آسایش از آنان و هم اتاقی هایشان می گردد. لذا پیش بینی انبارهایی برای دانشجویان می تواند کمک موثری در جهت رفع مشکل باشد. محل استقرار این انبارها باید ضمن فاصله با اتاق دانشجویان به دور از مکانهای پر رفت و آمد نظیر راهرو و رختشویخانه یا اتاقهای تفریح باشد. فضای ایده آل برای انبار هر دانشجو حدود 2/1 متر مربع است. اما به علت محدودیت هایی که اغلب در خوابگاه های دانشجویی از لحاظ تخصیص فضا به این خدمات وجود دارد، مقدار فوق برای اتاق (حدودا 4 نفر) در نظر گرفته می شود.
5-4-2-انبار مبلمان و تجهیزات
هر بلوک خوابگاهی باید مقادیری از تجهیزات مورد استفاده دانشجویان اعم از کمد، تخت، میز مطالعه، پتو و…را به صورت ذخیره در خود جای دهد. وجود چنین فضایی در خوابگاه ها امکان نگهداری و تعویض تجهیزات و مبلمان فرسوده یا سالم را فرآهم می آورد. این انبار باید با آسانسوری به منظور حمل این تچهیزات در نظر گرفته می شود ارتباطی مستقیم داشته باشد و تمامی طبقات را پوشش دهد. در صورت عدم پیش بینی چنین آسانسوری لازم است ابعاد پله ها از حد معمول بزرگتر باشد تا جابجایی و انتقال این تجهیزات به سهولت انجام پذیرد. ابعاد این انبار با توجه به شرایط مختلف از جمله متحرک و یا ثابت بودن مبلمان و تجهیزات فوق و نیز برنامه های تعیین شده جهت مقادیر ذخیره مورد نیاز متغیر است. قسمتی که برای انبار تشک و پتو و تجهیزاتی ار این قبیل مورد استفاده قرار می گیرد باید از دمای بیشتری نسبت به سایر قسمتهای انبار برخوردار باشد تا وسایل خشک بمانند.
5-5-موتورخانه
به طور معمول سطح لازم برای موتورخانه، 02/0سطح زیربنای کل ساختمان در نظر گرفته می شود.
5-6-فضاهای ارتباطی افقی (راهروها)
راهروها باید به گونه ای طراحی شوند که در مواقع اضطراری به راحت ترین و سریعترین شکل جمعیت داخل خوابگاه را تخلیه نمایند. مبنای محاسبه عرض راهروها در اشکال زیر نمایش داده شده است.

در راهروها و محلهایی که فضای انتظار و گردش به یکدیگر ملحق شده اند استفاده از ضابطه ی تراکم (متر مربع/نفر4/0) مناسب به نظر می رسد.
علاوه بر موارد فوق همواره باید توجه داشت که راهروها در خوابگاه های دانشجویی، محلی مناسب جهت ملاقاتهای دوستانه و کوتاه به شمار می روند. لذا توجه به ایجار نقاط مکث و فضاهایی برای خارج شدن از مسیر حرکت دیگران از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
5-7-فضاهای ارتباط عمودی
5-7-1-پلکانها
عرض پلکان، بر اساس این فرض که ظرفیت عبور و مرور پلکان 4تا5نفر در دقیقه به ازای هر 10 سانتیمترمی باشد، تعیین می گردد. در صورتیکه عرض پله ها از 175 سانتی متر تجاوز نماید باید توسط دستگیره هایی به دو قسمت تقسیم شود.
-حداقل عرض پیشنهادی برای پاگرد پله ها230 سانتی متر است. در چنین شرایطی امکان حرکت با وسایلی چون تخت خواب، فرش و نیمکت در پاگردها وجور دارد.
-حداقل عمق پاگرد پله 120 سانتیمتر و در پله هایی که در دو جهت طراحی شده اند پاگرد باید حداقل عم عرض پله باشد.
-حداکثر تعداد پله ها بین دو پاگرد 12 پله می باشد.
-در صورت استفاده از درب در پاگرد پله ها، برای استفاده از این درب باید فضای کافی در پاگرد منظور شده باشد.
-به طور کلی پهنای مناسب پله در خوابگاه های دانشجویی 150 سانتیمتر برآورد می شود.
5-7-2-آسانسورها
در ساختمانهای بیش از 4 طبقه با حداکثر طول مسیر حرکت بیش از 5/10 متر (کف ورودی اصلی تا کف آخرین توقف) تعبیه آسانسور الزامی می باشد. آسانسورها باید در مرکز یا مراکز حرکتی و ترافیکی ساختمان قرار گیرند. ابعاد آسانسور ها متناسب با ظرفیت و سرعت طراحی می شود.
ظرفیت به نفر
ابعاد کابینcm
ابعاد چاه
عرض درب

عرض
عمق
عرض
عمق

4
90
100
140
160
70
5
110
100
160
160
80
6
110
110
160
170
80
8
110
140
160
190
80

5-7-2-1-فضای انتظار
در فضاهای مسکونیحداقل فاصله یک آسانسور با بازشوهای مرکزی و دیوار روبروی ان ترجیحا 180 سانتیمتر است. در برخی موارد که لزوم استفاده از برانکارد احساس نمی شود، این فاصله می تواند تا 150 سانتیمتر تقلیل یابد.
5-7-2-2-آسانسور حمل بار
این آسانسور به منظور انتقال مبلمان و تجهیزات خوابگاه به طبقات مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین در مواقع ضروری می توان جهت حمل برانکارد از آن استفاده نمود. لذا با ید اتاق کمکهای اولیه در طبقه همکف ارتباط مستقیم داشته باشد. حداقل ابعاد مورد نیاز برای این آسانسور 260×180 اسنتیمتر است (ابعاد چاه آسانسور)
5-8-بررسی فضاهای مورد نیاز در مقیاس کل مجموعه
5-8-1-سالن فعالیت های رایانه ای
امروزه رایانه ابزاری کارآمد و در دسترس عموم است. بدیهی است دانشجویی که به منظور تحصیل به دانشگاه راه یافته و ملزم به اقامت در خوابگاه است و از بسیاری از امکانات مورد استفاده اش محروم مانده، امکان استفاده از رایانه را در جهت توسعه دانش، تفریح، ارتباط با سایر دانشگاه ها و…را یکی از حقوق خود می داند. هرچه مقطع تحصیلی دانشجویان بالاتر باشد این نیاز بیشتر به چشم می خورد. لذا باید مکانهایی مناسب در جهت رفع این نیاز در نظر گرفته شود.
5-8-2-کتابخانه
هموار کردن مسیر تحول دانشجو از بدو ورود تا زمان فارغ التحصیلی قسمتی از مسئولیت خوابگاه های دانشجویی است. خوابگاه ها می توانند از تمام امکانات سراسر محیط دانشگاه بهره گیرند. امکانات فرهنگی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. در نظر گرفتن کتابخانه ای کوچک در محیط خوبگاه ها اقدامی مهم در جهت کم کردن از فشار کاری بر روی مراکز اصلی و همچنین سهولت دسترسی دانشجویان خوابگاهی به کتب مورد نیاز است.
5-8-3-سالن های ورزشی سرپوشیده
حداقل ابعاد مورد نیاز برای یک سالن ورزشی5/5 ×27 ×15 می باشد. این سالن کاربرد دقابتی نداشته و برای سه ورزش بدمینتون-بسکتبال و والیبالبا مساحتی حدود 405 متر مربع در نظر گرفته می شود. سالنهای ورزشی غالبا بر اساس ترکیبی از زمینهای ورزشی طراحی می گردند. ورزشهایرایج در این سالنها خصوصا سالنهایی که به ورزش بانوان اختصاص می یابند عبارتند از:هندبال، بسکتبال، والیبال و بدمینتون. در جدول زیر مبنای محاسبه سالنهای ورزشی بر اساس ابعاد زمینهای هندبال و بسکتبال که سایز زمینهای ورزشی مذکور را در خود جای می دهند، نشان داده شده است.
5-8-3-1-روشنایی، گرمایش و تهویه
پنجره های ورزشگاه باید از تجهیزات لازم برای تنظیم میزان نور خورشید ورودی برخوردار باشند تا فعالیت ورزشی بازیکنان در هر ساعتی از روز به راحتی انجام پذیرد. رنگ دیوارها و سقف باید روشن باشد. هنگامی که در اثر فعالیت زیاد در سالن های ورزشس هوا آلوده و گرم می شود مسئله تزریق آب و هوا و چگالش و کاهش دمای هوا بسیار اهمیت می یابد. پس، در سالنهای ورزشی باید دستگاه های تزریق هوای تازه و همچنین تخلیه هوای کثیف به تعداد کافی وجود داشته باشد. دیوارهای داخلی و خارجی باید نسبت به فشار بخار عایق باشند. به منظور تامین دمای بیشتر در سالن، باید از گردش هوای گرم استفاده نمود. کفسالن های ورزشی باید در مقابل هر نوع آب و هوایی مقاوم باشددر ضمن کف زمین باید همیشه تمیز باشد.
5-8-3-2-انبار و تجهیزات
لازم است به ازای هر صدمتر مربع محوطه ورزشی حداقل مساحت15 متر مربع برای انبار و تجهیزات ورزشی پیش بینی شود. این انبار باید از داخل سالن دسرسی داشته باشد.
5-8-3-3-سالن استراحت و تغذیه
این سالن به منظور استارحت و تغذیه ورزشکاران مورد استفاده قرار می گیرد.
5-8-3-4-اتاق کمک های اولیه
اتاق کمک های اولیه باید در همان تراز محوطه باز می باشد و در مواقع لزوم می تواند در اتاق مربیان یا داوران که در نزدیکی اتاقهای تعویض لباس قرار دارند ادغام شود. این اتاق باید دارای ارتباط مناسبی با فضای بیرون باشد. چنانچه سالنها در طبقه زیرین قرار داشته باشد ارتباط مناسب این اتاق با آسانسوری متناسب با ابعاد برانکارد به منظور انتقال مصدومین احتمالی و دسترسی آمبولانس و دیگر امکانات پزشکی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
5-8-3-5-رختکن و دوش
توصیه می شود گذرگاه هایی که به اتاقهای تعویض لباس ختم می شوند به قسمتی برای استفاده از کفشهای بیرونی و قسمتی برای استفاده از کفش های ورزشی تقسیم شوند. به طور متوسط برای هر رختکن 10 دوش باید در نظر گرفته شود. دوشها باید از اتاقهای تعویض لباس دسترسی داشته و یک محوطه خشک کردن میان آنها پیش بینی شود.
5-9 ضوابط محوطه سازی
به منظور فرآهم آوردن شرایط لازم برای شرکت کلیه دانشجویان در فعالیتهای روزمره، طراحی محوطه های خارجی خوابگاه ها باید به نحوی صورت پذیرد که با احتیاجات تمامی دانشجویان سالم و معلول یا دائم هماهنگ باشد. مسیر پیاده مهمترین شبکه دسترسی است. حداقل عرض مورد نیاز برای عبور صندلی چرخدار 120 سانتیمتر و برای دور زدن آن 180 سانتیمتر است.
5-10شیب گذرگاهها
به طور کلی شیب گذرگاه های عابر پیاده به صورت زیر تعیین می گردد. سطوح شیبدار برای معلولین مورد استفاده قرار می گیرند باید از شرایط زیر برخوردار باشند.
-در صورتیکه صندلی چرخدار توسط فرد معلول هدایت شود، حداکثر یب طولی مجاز برای مسیر پیاده رو حدود5% است. اگر گذرگاه دارای دستگیره یا میله دستگیره باشد این شیب می تواند حداکثر تا میزان 8% افزایش یابد.
-عرض سطح شیبدار نباید از 120 سانتیمتر کمتر باشد. سطوح شیبدار طویل، نیاز به عرض بیشتری دارند. هنگامی که عرض مسیر 150 سانتیمتر در نظر گرفته شود، امکان عبور افراد سالم نیز در جوار معلولین وجود خواهد داشت.
-برای سطوح شیبدار تا 3 متر طول حداکثر شیب 8 درصد و حداقل عرض 120 سانتیمترباشد باشد.
-در سطوح شیبدار بیش از 3 متر طول (تا حد مجاز9متر) لازم است به ازای هر متر افزایش طول، 5سانتیمتر به عرض مفید آن اضافهو 5/0درصد از شیب آن کاسته شود.
-پیش بینی یک پاگرد به عمق حداقل 120 سانتیمتر در هر 9 متر الزامی است.
5-11-گردش صندلی های چرخدار
برای گردش 90 درجه ای صندلی های معمولی، سطحی در حدود 140×140 سانتیمتر و برای صندلیهای چرخدار بزرگ سطحی در حدود 160×160سانتیمتر مورد نیاز است.
-حداقل سطح مورد نیاز برای گردش 180درجه ای صندلی هایچرخدار 180×140سنتیمتر است.
-قطر دایره ای که از گردش 360 درجه ای صندلی های چرخدار حاصل می شود 170تا 150 سانتیمتر است.
5-12 سلف سرویس
مبانی زیربنای مفید سلف سرویس
-معمولا 20 الی 80 درصد دانشجویان خوابگاهی از سلف استفاده می نمایند.
-سرانه سالنهای صرف غذا+محل توزیع و پخش غذا+صف دریافت غذا، به ازاء هر نفر استفاده کننده 5/1 متر مربع در نظر گرفته می شود. این سرانه با احتساب سطوح آشپزخانه و تسهیلات جنبی به 7/2 تا 3 متر مربع افزایش می یابد.
-سرانه سالنهای صرف غذا به تنهایی 9/0 متر مربع است.
-معمولا مساحت آشپزخانه و فضاهای مربوطه حدود 50 درصد مساحت سالنهای غذارخوری است. فضای لازم برای فعالیت های مربوط به نگهداری، آمادگی و طبخ مود غذایی به صورت زیر محاسبه می گردند.
مساحت مفید× (15/0 الی 25/0) =فضاهای آمادگی و آشپزخانه
مساحت مفید×1/0=انبارها و سردخانه
5-13- تریا
این قسمت شامل صندوق، سالن تریا، آشپزخانه و انبار، رختکن و سرویس کارکنان و سرویس میهمانان می باشد. نکته مهم در تزئین تریا میزها و گذرهای دسترسی است. با استفاده از میزهای گرد دو نفره و چهارنفره با حداقل قطر و طرح بندی قطری میزها، می توان از فضای موجود حداکثر استفاده را نمود.
بخش سوم : بررسی سازه و تاسیسات

-انتخاب سازه و سیستم های ساختمانی
عواملی که در ارزیابی و انتخاب سیستم های مختلف سازه موثرند عبارتند از :
– هزینه ساختمان
-رفتار سازه ای
-فراهم بودن مصالح اولیه
-رعت اجرای کار
– امکان توسعه و تعمیرات در آینده
-نیروی ماهر محلی
یکی از مهمترین جنبه های انتخاب سیستم سازه، صرف نظر از سایر عوامل، جنبه اقتصادی است. این هزینه در سیستم های مختلف و بسته به زمان متفاوت است. متداول تری سیستم های سازه در کشور ما یعنی اسکلت های فلزی و بتونی می باشد.
سازه
نوع سازه پروژه : فلزی سقف ها : تیرچه بلوک برای دهانه های 8 متر
وافل برای دهانه های 10-12 متر
سازه سالن اجتماعات: خرپای دو بعدی
تاسیسات
موتور خانه مرکزی
گرمایش : شوفاژ
سرمایش : کولر آب

فصل سوم:

طراحی

بخش اول :تحلیل سایت
موقعیت قرار گیری در ممنطقه و محله
در غرب شهر زیبای اصفهان نجف آباد دانشگاه آزاد بین المللی قرار گرفته است که از بزرگترین دانشگاه های خاورمیانه محسوب می شود.
این دانشگاه دارای بیش از ۲۵ هزار دانشجو است.

نجف آباد

دانشگاه آزاد نجف اباد

محل قرار گیری سایت پروژه

تحلیل سایت
چشم انداز سایت به اطراف

بخش دوم : روند طراحی
سناریو خارجی
روبروی فلکه سردر دانشگاه به خوبی دیده می شود پس از ورود به دانشگاه می توانید با واحد های داخلی به سمت کتابخانه بزرگ مرکزی برسید .درضلع شمال شرقی کتابخانه، حجم زیبای خودنمایی می کند که به صورت مدرن ساخته شده است. در ابتدای ورود به این فضا فضای سبز و زیبایی قرار گرفته که روح شما را تازه می کند و پشت حجم ها کوه های سر کشیده خود نمایی می کنند.
پس از نزدیک شدن به ورودی وارد محیط باز سرسبز و دلنشینی خواهید شد که با درختان بید و کاج آراسته شده و کف آن سنگفرش شده و محل های نشیمن در جاده وجود دارد. این بنا هم در طبقات زیر خاک و هم روی زمین ساخته شده است که به صورت متراکم و پراکنده پیرامون حیاط داخلی قرار گرفته اند.
این محیط چنان وسیع است که بیننده را محو تماشای درختان و گلها و آبنما می کند و به بیننده لذت می بخشد. در ساختمان های پیرامون ورودی های متعدد قرار گرفته است که به کارگاه ها و آتلیه ها و فضاهای تفریحی آموزشی و غیره در طبقات همکف و اتاق های اسکان و خوابگاه در طبقه اول و دوم می رسد.
ساختمان های این مجموعه مکعب های سفید رنگی هستند که به ترتیب و منظم به صورت پراکنده به صورت متراکم در کنار هم قرار گرفتند و با آجر کرکره های سفید و سیمان سفید نما را تزئین کردند.
در کنار سایت آلاچیق های زیبا برای شب نشینی و گروه های دوستانه قرار گرفته و نهایت آرامش و لذت برای ساکنین در نظر گرفته شده است.
سناریو داخلی
بعد از حیات ورودی های مختلفی را می بینید از یکی وارد همکف می شوید که لابی و اتاق پذیرش در آن قرار گرفته و آنجا سرپرست را مشاهده می کنید. پس از عبور از سرپرستی وارد راهرو و پله و آسانسور می شوید و می توانید به زیرزمین و طبقات ۱ و ۲ بروید. پس از بالا رفتن از پله ها در رسیدن به طبقه اول وارد راهروی می شوید که به آشپزخانه سرویس بهداشتی و حمام دسترسی دارد این راه رو پنجره هایی رو به حیاط مرکزی دارد و نور و تهویه و دید زیبا دارد.
آن طرف راهرو اتاق ها به ترتیب قرار گرفتند و پنجره هایی به سمت کوه دارند که در این صورت هم محرمیت رعایت شده و هم نور و دید مناسب و بهره بردن از انرژی طبیعت. در اتاقها تعدادی تخت دونفره ، میز تحریر و صندلی برای مطالعات دانشجو ها و کمدهای دیواری برای هر تخت و یخچال قرار دارد،سعی شده دکوراسیون داخلی زیبای مناسب با روحیات دانشجویان هنری طراحی شود. اگر از راه پله بالا بروید به طبقه دوم می رسد که طراحی آن مشابه طبقه اول است.
در طبقه همکف سالن های عمومی قرار گرفته است آتلیه و کارگاه هایی که دارای میز های مناسب برای نقشه کشی و طراحی پایه های نقاشی و اتاق مطالعه ،وسایت مکانی برای دسترسی راحت تر به اینترنت و محل کار با سیستم.
همچنین در همکف یک کافه در محوطه خواهید دید که رنگ متفاوت با بقیه ساختمان ها دارد و به سبک مدرن با آجر و چوب تزئین شده است.
طبقه زیرزمین موتورخانه و اتاق های تاسیسات یه طرف قرار گرفته اند و اتاق تلویزیون و نمازخانه و آتلیه های تاریک برای عکاسی یک طرف دیگر.
در طبقه آخر هم پشت بام قرار گرفته و کانال های کولر باسقف خرید ایزوگام شده خواهید دید.
ساختمانی که فضای بیشتری اشغال کرده و عقب قرار گرفته خوابگاه دختران دختران است و حجمی که در جلوی سایت قرار گرفته و در طبقات پایین طراحی شده مربوط به خوابگاه پسرانه است.
برای ورود به خوابگاه پسرانه اثرات مرکزی چند پله پایین می روید و به یک حیاط خلوت کوچک می رسید سپس وارد لابی شده که پس از آنجا قرار گرفته و بعد از پذیرش راهروی وجود دارد که در آن آشپزخانه و سرویس های بهداشتی و حمام و روبروی آن اتاق ها قرار گرفته اند و به محوطه و کوه دارند و یک اتاق مجزای دیگر در کنار سرویس ها به عنوان اتاق لباسشویی تعبیه شده است.
در این ساختمان از طبقه زیرزمین تا سوم اتاق ها قرار گرفته اند و طبقه آخر به صورت سوئیت است.

-دیاگرام

دیاگرام همکف

دیاگرام طبقه اول

دیاگرام طبقه دوم
بخش سوم : مدارک و نقشه ها

نمای جنوبی

نمای شمالی
نمای غربی

نمای شرقی

فهرست منابع و ماخذ
1-احمدیان،مریم،نگاهی به وضعیت دانشجویان دختر شهرستانی در تهران،سروش بانوان،سال دوم،شماره 17،آذر ماه 80
2-اخوت،محمد رحیم،خوابگاه تز آن دانشجوست،مجله سالم،شماره 20،اردیبهشت 74
3-اطلاعات کالبدی فضاهای آموزشی،رفاهی و خدماتی دانشگاه ها و موسسات عالی کشور،دفتر نظارت و بررسیهای فنی،شماره 674،بهار 73
4-آمار آموزش عالی ایران از سال 71تا 79
5-آیین نامه اصلاح شده اداره خوابگاه های دانشجویی،وزارت علوم،تحقیقات و فناوری
6-تبریزی،مصطفی؛روانکاوی حضور در خوابگاه های دانشجویی،ماه نامه پیام زن،شماره هفتم،مهر 79
7-پانرو،جولیوس؛زلینک،مارتین؛ابعاد انسانی و فضاهای داخلی،احمدی نژاد،محمد
8-حاجیان،زهرا:خوابگاه های دانشجویی در محاصره مشکلات،روزنامه خراسان،21/7/83
9-حاجیان،زهرا:روزگار سخت در خوابگاه های دانشجویی،روزنامه خراسان،5/11/81
10-خوابگاه دانشجویی:شهری با شهروندان جوان،روزنامه همشهری،1/6/77

4