هدف بهداشت مدارس
تامین ، حفظ، ارتقاء سطح سلامت جسمانی و روانی دانش آموزان و در نهایت جامعه
اهمیت بهداشت مدارس
– بخش عظیمی از جمعیت کشور را تشکیل میدهند (بیش از 25%)
– به دلیل کامل نشدن مهارتها و شرایط سنی بعد از گروه مادر و کودک آسیب پذیرترین قشر جامعه می باشند
– پایه گذاری رفتارهای بهداشتی و شیوه زندگی در این سنین صورت می گیرد
– از مهمترین گروههای در معرض خطر حوادث و سوانح هستند
– با توجه من اینکه در سن آموزشی پذیری هستند من آسانی مطالب بهداشتی را فرا گرفته و من خانواده و جامعه انتقال میدهند
– در دسترس و من آسانی می توان مطالب آموزشی من آنها انتقال داده شود.
فعالیتها
برنامه های بهداشت مدارس
1- آموزش بهداشت
2- معاینات دانش آموزان و تکمیل شناسنامه سلامت
3- بهبود وضعیت بهداشت محیط مدارس
4- بهبود وضعیت تغذیه دانش آموزان
5- پیشگیری از بیماریهای شایع در سنین مدرسه
6- پیشگیری از سوانح و حوادث در سنین مدرسه
7- واکسیناسیون توام دانش آموزان اول متوسطه
8- تشکیل پرونده بهداشتی جهت مدارس
9- نظارت
آموزش بهداشت
– هدف آن بالا بردن سطح دانش بهداشتی و در نهایت تغییر مطلوب در رفتار دانش آموزان و انتقال آن به خانواده ها
-گروههای هدف در آموزش بهداشت دانش آموزان ، والدین، معلمین و سایر کارکنان
موضوعات آموزشی
دوره ابتدائی : بهداشت فردی – دهان ودندان- تغذیه و بهداشت مواد غذایی – بیماریهای شایع – بهداشت روان- بهداشت محیط – سوانح و حوادث
دوره راهنمایی و متوسطه: بهداشت فردی – دهان ودندان – بهداشت دوران بلوغ- تغذیه در سنین بلوغ- واکسیناسیون – بهداشت محیط – مسائل جمعیتی – نظام ارائه خدمات بهداشتی و درمانی – بیماریهای واگیردار و غیرواگیردار (انگلهای روده ای – بیماریهای آمیزشی – تالاسمی – قلبی- ایدز- انفلوآنزا) بهداشت روان – سوانح و حوادث
والدین: – آشنایی با نیازها ، مشکلات بهداشتی فرزندان در سنین مدرسه
– نقش والدین در رشد و تکامل فرزندان
– اهمیت معاینات سالانه دانش آموزان
– بهداشت فردی – خانواده – محیط – روان – دوران بلوغ
– تغذیه و بهداشت مواد غذایی
– بیماریهای شایع در سنین مدرسه
– واکسیناسیون
– سوانح و حوادث
2- معاینات دانش آموزان و شناسنامه سلامت
معاینات پزشکی:
دانش آموزان اول دبستان= صدرصد جمعیت هدف ازاول تیرماه هرسال لغایت اول مهرماه هرسال
دانش آموزان اول راهنمایی= صدرصد جمعیت هدف ازاول مهرماه هرسال لغایت اول دی ماه هرسال
دانش آموزان اول دبیرستان= صدرصد جمعیت هدف ازاول دی ماه هرسال لغایت پانزدهم اردیبهشت ماه
معاینات بالینی توسط پزشک عبارتند از:
آنمی-پوست ومو(گال-کچلی سر)-بزرگی تیروئید-گوش وحلق وبینی -چشم-ستون فقرات-اندام-شکم(بزرگی طحال-بزرگی طحال)-قلب وعروق-قفسه سینه-ریه-ادراری تناسلی(ابهام تناسلی-عدم نزول بیضه-کلیوی) -روان -اعصاب-پرفشاری خون-بیماریها .
معاینات بهداشتی (غربالگری ) :
دانش آموزان اول دبستان= صدرصد جمعیت هدف ازاول تیرماه هرسال لغایت اول مهرماه هرسال
دانش آموزان اول راهنمایی= صدرصد جمعیت هدف ازاول مهرماه هرسال لغایت اول دی ماه هرسال
دانش آموزان اول دبیرستان= صدرصد جمعیت هدف ازاول دی ماه هرسال لغایت پانزدهم اردیبهشت ماه
معاینات غربالگری توسط پرسنل بهداشتی (بهورز-کاردان ….)عبارتند از:
ارزیابی رشد (قدووزن -نمایه توده بدنی )-سنجش بینایی-سنجش شنوایی-دهان ودندان -بیماریهای نیازمند مراقبت ویژه (دیابت-قلبی وعروقی- صرع – آسم -هموفیلی – تالاسمی)-اختلالات رفتاری –
جلدی(رشک وشپش سر – کچلی سر)= کلیه دانش آموزان همزمان با غربالگری پدیکلوز با اولویت مدارس ابتدایی – خوابگاهها قبل از شروع سال تحصیلی و حداکثر در دو هقته اول سال تحصیلی از نظر جلدی معاینه می شوند.
بهبود وضعیت بهداشت محیط مدارس
محل احداث مدرسه : دور از سر و صدا و عبور و مرور وسایل نقلیه
دوری از محل انباشتن زباله – راه آهن – و کارخانه
ساختمان مدرسه : کف کلاس ها – سقف کلاسها – روشنایی – تهویه کلاس ها – پنجره ها – درجه حرارت (21- 18 درجه) وسیله گرمازا – کپسول ضد حریق – پله ها (ارتفاع 18 – عرض 30 سانتی متر ) – تابلو کلاس (از ردیف اول 5/2 متر) – میز و صندلی – دستشوئی (من ازای هر 60 دانش آموز) – استفاده از صابون – توالت (من ازای هر 45 دانش آموز) – دفع بهداشتی فاضلاب – آبخوری (من ازای هر 75 دانش آموز) – دفع بهداشتی زباله
بوفه مدرسه – (رعایت مقررات آئین نامه مربوطه ) پوشش دیوار بوفه از سنگ یا کاشی و به رنگ روشن باشد
– باید دارای نور کافی ومجهز به هواکش بوده و نیز دارای وسایل گرمازا و سرمازا باشد . کف آن از سیمان یا سایر مصالح قابل شستشو پوشیده شود .
– سطل زباله درداخل و بیرون بوفه به تعداد کافی وجود داشته باشد تا دانش آموزان پس مانده های مواد غذایی را در آن بیندازند .
– برای جلوگیری از ورود مگس و حشرات درب و پنجره ها با توری فلزی
پوشانده شود ، درب و دیوار و سقف آن مننفذ و سوراخ نداشته باشد .
– فردی که متصدی بوفه است چون با مواد غذایی سر و کار دارد باید از نظر بیماریهای واگیردار (انگلی ، قارچی و …) مورد آزمایش قرار گرفته و کارت تندرستی داشته باشد و مسایل بهداشت فردی مانند شستشوی دستها و کوتاه کردن ناخن ها و نیز پوشیدن کلاه و روپوش را کاملاً رعایت نماید .
– بوفه باید حتماً مجهز به یخچال بوده و مواد غذایی فاسد شدنی در یخچال و سایر مواد غذایی در محل خشک و بدون رطوبت تگهداری شود
آب آشامیدنی مدرسه
تامین آب آشامیدنی سالم و بهداشتی در مدرسه یکی از موضوعات بسیار مهم و اساسی است . بهتر است در مدرسه از شبکه آب لوله کشی و یا منابع بهسازی شده استفاده شود . و در محلهایی که آب سالم دردسترس نباشد آب راپس از ضد عفونی کردن مصرف نمایید .
بهبود وضعیت تغذیه دانش آموزان
اهمیت تغذیه کودکان در سنین مدرسه
اهمیت تغذیه در دوران بلوغ
نظارت بر وضعیت تغذیه دانش آموزان
مشکلات تغذیه ای شایع در سنین مدرسه و دوران بلوغ (سوء تغذیه پروتیئن ، انرژی – اختلالات ناشی از کمبود ید – کمبود ویتامین A- کم خونی فقر آهن)
کمک های غذایی: شیر مدرسه
علل اصلی سوء تغذیه در سنین مدرسه: مصرف نکردن غذای کافی- عادات غذایی نادرست(نخوردن صبحانه- استفاده از تنقلات بی ارزش مثل پمفک و ابتلاء و بیماریهای عفونی و انگلی )
پیشگیری از بیماریهای شایع در سنین مدرسه
آموزش راههای انتقال بیماریهای شایع در سنین مدرسه
شناسایی – ارجاع- پیگیری دانش آموزان بیمار
جدا سازی دانش آموزان مبتلا من بیماری تا منبودی (ممنوعیت از مدرسه )
شایع ترین بیماریهای واگیردار در سنین مدرسه : گلودرد چرکی – انگلهای دستگاه گوارش – بیماریهای اسهالی – هپاتیت- کچلی – سرماخوردگی – آنفلوانزا – ژیاردیا – سرخجه – گال- شپش- عفونتهای ادراری – آبله مرغان
پیشگری از سوانح و حوادث در سنین مدرسه
واکسنیاسیون توام دانش آموزان اول متوسطه
تشکیل پرونده بهداشتی جهت مدارس
تشکیل پرونده بهداشتی جهت کلیه مدارس و ثبت نتایج معاینات و ارجاع و پیگیری و کلیه گزارشهای مربوط من فعالیت های آموزشی بیماریهای واگیر – حوادث – نیاز من مراقبت ویژه – فعالیت های بهداشت محیط مدرسه
نظارت
بر خانه های بهداشت – مراکز بهداشتی و درمانی
بازدید از شبانه روزیها همراه با کارشناسان بهداشت محیط جهت مسائل بهداشتی
نظارت بر طرحهای در حال اجرا در مدارس :
* طرح شیر مدرسه
* طرح پدیکولوز
* طرح تکمیل شناسنامه سلامت
* طرح آهن یاری
* طرح پایش ید ادرار
* طرح بهداشت محیط مدرسه
* طرح واکسیناسیون توام
* طرح سوانح و حوادث
وظایف
شرح وظایف کارشناس مسئول بهداشت مدارس
1- ارائه پیشنهادات لازم و مشارکت در تهیه و تنظیم و تدوین برنامه های اجرایی بهداشت مدارس بر اساس اولویت های تعیین شده
2- ارائه راهنمایی ها و نظارت و مشارکت بر نحوه اجرایی فعالیت های بهداشت مدارس در سطح استان
3- مشارکت و نظارت در برنامه ریزی آموزشی و باز آموزی کارکنان و آموزش دانش آموزان
4- مشارکت و نظارت در برنامه ریزی آموزشی و بازآموزی کارکنان و آموزش دانش آموزان
5-مشارکت در تهیه متون آموزشی جهت آموزش کارکنان و آموزش جامعه (دانش آموزان)
6- مشارکت در آموزش و باز آموزی برنامه های بهداشتی جهت کارکنان
7- مشارکت در برنامه هآی آموزشی و تحقیقاتی حوزه معاونت بهداشتی
8- ارائه پیشنهاد طرحهای تحقیقاتی و مشارکت در انجام آنها جهت تعیین مشکلات و اولویت های لازم در بهداشت مدارس
9- جلب مشارکتهای بین بخشی ایجاد هماهنگی با دیگر واحدهای ستادی و تقویت مشارکت های بین بخشی من منظور ارائه منتر خدمات بهداشت مدارس
6