مقایسه اثربخشی مدارس دولتی با مدارس غیر انتفاعی

بسم الله الرحمن الرحیم
مقایسه اثربخشی مدارس دولتی با مدارس غیر انتفاعی

چکیده:
مقایسه اثربخشی مدارس دولتی با مدارس غیر انتفاعی
در موردنکات مثبت ومحاسن مدارس غیر انتفاعی درکشور ما به خصوص در وضعیت فعلی کشور می توانموارد زیر را مد نظر قرار داد:
1- این مدارس در شرایط فعلی کشور ما ودر زمانتصویب قانون تاسیس مدارس غیرانتفاعی یعنی سال 67 بـه علت محدودیت منابع مالی آموزشوپرورش که ناشی از افزایش جمعیت دانش آموزان، تورم ناشی از هشت سال جنگ تحمیلیوکاهش درآمد دولت، بر پا شده راهی بـرای جلب منابع مالی از جانب مردم می باشد، گرچهجلب منابع مالی برای آموزش وپرورش می تواند راه های دیگـری هم داشته باشد ولــیمدارس غیــرانتفـاعی نیــز خــود یک راه حل علمی وممکن است.

2- مدارس غیرانتفاعی با پذیرش مسئوولیت آموزش وپرورش فرزندان خانواده های مرفه به هزینه خود آنان، منابعمالی جامعه را درجهت رسیدگی وتوجه هرچه بیشتربه فرزندان خانواده های غیرمرفه آزادمی کنند بنا بر این به موازات فراهم آوردن امکانات بهتر برای فرزندان خانواده های مرفه به هزینه خود آنان، دولت می تواند امکانات مالی آزاد شده را در خدمت آموزشوپرورش دانش آموزان غیرمرفه بکارگیرد واز این طریق سطح آموزش وپرورش کل فرزندانکشور را در شرایط ناگوار بالا ببرد.
3- مدارس غیرانتفاعی به خاظر کسب منابع مالیمورد نیازفعالیتهای آموزش وپرورش طبق تقاضای والدین ودانش آموزان می توانند خدماتمتنوعی ارائه دهند. به عبارت دیگر این مدارس می توانند درصورت درخواست والدین ودانش آموزان ونیز تامین منابع مالی لازم، خدمات مـورد نیـاز مـراحل مختلف رشددانش آموزان را اعم از خدمات آموزشی وپرورشی ارائه نمایند.

4-از مدارس غیرانتفاعی می توان جهت بنای الگوی تغییرات مناسب برای شکستن روال عادی وسنتی نامطلوب موجود در مدارس مطابق اهداف تعلیم وتربیت جدید، اعمال مدیریت آموزشی مناسب برای ارزشیابی وسنجش رشد دانش آموزان، اجرای روش های جدید مناسب تدریس وهمیاری، جهت ارتقاء سطح علمی وآموزشی دانش آموزان وهدایت تحصیلی وشغلی مناسب استفاده کرد.
ـمدارس غیــرانتفاعی بــا انتقادهای مختلف از جانب والــدین، مربیان ومعلمان مختلفمواجه می باشد که بعضی از آنها بیانگر نکات جدی وحساس نیز هستند که از جمله آنهامی توان به موارد ذیل اشاره کرد:

خلاصه این که مدارسغیرانتفاعی به تنهایی نه موجب بی عدالتی است ونه به تنهایی مسئول همه نابسامانی هایطبقاتی در جامه بلکه عوامل دیگری وجود دارند که نقش آنها در این رابطه خیلی بیش ازمدارس غیرانتفاعی می باشد وبه فرض نامطلوب بودن این پدیده وضرورت برخورد مقتضی باآن، مدارس غیرانتفاعی به عنوان موانع عدالت اجتماعی، تا این حد سزاوار ملامت نیستند.

1- مدارس غیرانتفاعی از آن جهت که نمی تواننددر دسترس همه دانش آموزان کشور وحتی همه دانش آموزان خانواده های مرفه قرار گیرد،زیرا که تاسیس این مدارس بستگی به میزان تقاضای موجود داشته وبه همبن جهت درروستاها وشهرهای کوچک وحتی درمناطقی از شهــرهای بــزرگ هم تاسیس نشـده انـد. مفاهیـم «آمـوزش رایـگان» و«آمـوزش همگانی» و«آموزش اجباری» واز آنها مهمتر«فرصتآموزش یکسان» یعنی همان مفاهیمی را که سال ها مورد تبلیغ مربیان واندیشمندان بودهاست بر هم می زند وهمه کودکان کشور نمی توانند از فرصت یکسان وبرابر برخوردار باشنددرسطح کلان جامعه، ناقض عدالت اجتماعی است ودرسطح خرد یعنی جمعیت دانش آموزی موجبتوزیع نابرابر خدمات آموزشی وتربیتی می باشند.
2- حضور وفعالیت ایــن مدارس درجوار مدارس دولتی، عملاً می تواند موجب دسته بندی دانش آموزان به دو قشر غنی وفقیرباشد، دانش آموزان این مدارس نیز درطول دوران تحصیل خود بتدریج به این موضوع ونیزبه دوستان خود که از اقشار مرفه جامعه هستند عادت کرده، از اقشار غیرمرفه غافل شدهوحتی آنان را نادیده می گیرند این دانش آموزان تمایل خواهد داشت که دربزرگسالی نیزدوستان وهمکاران خود را از همین دانش آموزان یا همکلاس های خود که آشنایی وشناختبیشتری از همدیگر دارند انتخاب نمایند. در این صورت شکاف طبقاتی در جامعه، گسترشبیشتری پیدا خواهد کرد یعنی این مدارس در ایجاد وتقویت فاصله طبقاتی، سهم موثریخواهند داشت.

چند نمونه عکس

3- از آنجایی که پیشرفت تحصیلی دانش آموزان با وضعیت اقتصادی،فرهنگی وجمعیت خانواده ونیز با میزان سواد والدین یعنی عواملی که عموماً درخانواده های مرفه نسبت به خانواده های غیرمرفه مساعدتر است دانش آموزان مرفه علاوهبرآمادگی خانوادگی برای موفقیت تحصیلی بیشتر، از امکانات تحصیلی بیشتر درمدارسغیرانتفاعی برخوردار شده از نظر تحصیلی بردانش آموزان دیگر پیشی خواهند گرفت بدینترتیب این دانش آموزان از امکان قبولی بیشتر در آزمون ورودی دانشگاه وتصدی مشاغلمهم وکلیدی برخوردار خواهند شد که دراین بین نقش خانواده واقتصاد خانواده نقشموثرتری به جای عواملی نظیر تلاش وکوشش، استعداد، توانایی، پشتکار، هوش وغیره خواهدداشت.
4- مدارس غیر انتفاعی به جهت پرداخت دستمزد بیشتر به معلمان خود، معلمانموفق تر را به خدمت می گیرند وبدین ترتیب ضمن تضعیف مدارس دولتی از جهت داشتنمعلمان اثربخش، دانش آموزان مدارس غیرانتفاعی را دروضعیت تحصیلی مساعدتری قرار میدهند، علاوه بر آن این امکان را فراهم می آورند که معلمان، دوره کم تجربگی وناپختگیخود را در کلاس های پرجمعیت مدارس دولتی گذرانده وبا احراز اشتهار سخت کوشی، جدیت،علاقه مندی ونظایر آن ، روانه مدارس غیرانتفاعی شوند وخدمات آموزشی خود رادرکلاس های کم جمعیت آنجا پی بگیرند.

همچنان که این روند درمدارس روستا نسبت بهمدارس شهری صادق است این معلمان ممکن است نه تنها فقط به خاطر پرداخت اضافه دستمزدبلکه حتی به خاطر داشتن آزادی عمل بیشتر برای نشان دادن توانایی های بالقوه خودونیز به دلایل دیگر نظیر انگیزه کسب موفقیت وشایستگی که امکان ارضاء آنها ونیزقدردانی وبه رسمیت شناخته شدن آنها درمدارس غیرانتفاعی بیشتر است، جلب این مدارسشوند، در هر حال زمانی که«انتخاب» وجود دارد چه از جانب مدارس غیرانتفاعی برایانتخاب معلمان وچه از جانب معلمین برای انتخاب مدارس احتمال جذب وجلب معلمانموفق تر هم وجود دارد.
بدین ترتیب مدارس خصوصی به طور کلی ومدارس غیرانتفاعی درکشور ما به طور اخص دارای معایب ومحاسن متعددی بوده وتماماً عیب ویا سراپا حسننمی باشند ونمی توان بدون توجه به نکات مثبت ومنفی این مدارس ونتایج تحقیقات علمی،صرفاً با تکیه بر یک یا چند دلیل نظری واحتمالاً عاطفی آنهم بدون توجه به شرایطمشخص در کشور ما نتیجه گیری کرد، به عنوان مثال آنچه که بیش از هر چیزی نگرانیعده ای را در مورد مدارس غیرانتفاعی موجب شده وآنان را در ردیف منتقدین قرار می دهدعبارت از برهم زدن عدالت اجتماعی وگسترش شکاف طبقاتی ازطریق امکان آموزش بهتربه فرزندان اقشار مرفه می باشد.

گرچه خیلی هم بی مورد نیست ولی ازتوجهزیادی هم برخوردار نمی باشد زیرا که به فرض نامطلوب بودن فاصله طبقاتی وگسترش آنتوسط مدارس غیرانتفاعی عوامل پرقدرت تر دیگری نظیر سیاست های اقتصادی درکشور، وجوددارد که نقش آنها درایجاد فاصله طبقاتی به مراتب بیشتر ازمدارس غیرانتفاعی می باشد. همچنان که وجود مدارس استعدادهای درخشان ویا مدارس نمونه دولتی ونمونه مردمی کهدردسته بندی دانش آموزان ونخبه گرای از توان بالقوه بیشتری برخوردار بوده ونقشمدارس دولتی با مقایسه با آنها کم رنگتر است ویا آموزش عالی رایگان که هزینه آندراغلب کشورها عمـوماً تا بیست برابر هــزینه آمـوزش ابتدایی ومتــوسطه است کهازمحل درآمدهای دولت متعلق به همه اقشار مردم صرف تحصیل فرزندان خانواده های مرفهودانشگاه ها می گردد زیرا درصد بیشتری ازپذیرفته شدگان دانشگاه ها رافرزندانخانواده مرفه وشهری تشکیل می دهندتااقشارکم درآمد وروستایی.

پایان