سیماى مسجد کوفه در آیینهى آیات و روایات
آیات فراوانى از قرآن کریم به مسجد کوفه مربوط مىشود که به شمارى از آنها اشاره مىشود :
الف )وَ اصنَعِ الفُلکِ بِاَعیُنِنا وَ وَحینا
خداوند به حضرت نوح وحى فرمود:
کشتى را به یارى ما در حضور ما و به فرمان ما بساز.
امام صادق فرمود:
حضرت نوح فرمود:
حضرت نوح نجار بود او نخستین کسى است که کشتى ساخت، او 950 سال قوم خود را ارشاد و هدایت کرد، آنها همهاش او را مسخره کردند، پس از خدا خواست که احدى از آنها را روى زمین باقى نگذارد. خدا به او وحى کرد که کشتى را بسازد.
فَعَمِلَ نُوحٌ سَفیَنتهُ فى مسجِد الکلُوفهِ بِیَدِهِ، فَاتى بِالخَشَبِ مِن بُعدٍ حَتّى فَرَغَ مِنها.
حضرت نوح کشتى را با دست خود در مسجد کوفه ساخت و تختهها را از راههاى دور آورد تا کار ساختن کشتى به اتمام رسید.
ب )حَتّى اِذا جاءَ اَمرُنا وَ فارَ التّنّوُرُ:
تا هنگامى که فرمان ما فرا رسید و از تنور آب جوشید.
امیرمومنان در ضمن شمارش ویژگىهاى مسجد کوفه فرمود:
فیهِ نَجَرَ نوُحٌ سَفینَنَهُ، و فیهِ فارَ التّنّورُ، و بهِ کانَ بَیتُ نوُحٍ و مَسجِدُهُ، وَ فى زاویَتهِ الیُمنى فارَ التّنّوُرُ.
حضرت نوح کشتىاش را آن جا ساخت، از تنور نیز همان جا آب جوشید. خانهى نوح و محل عبادت او نیز آن جا بود. در زاویهى راست آن آب از تنور جوشید.
امام باقر نیز در این رابطه فرمود :
مسجدُ کوُفانَ فیهِ فارَ التّنّورُ، نُجِرَتِ السَّفینهُ، و هُوَ سُرَّهُ بابِلَ وَ مَجمَعُ الاَنبیاءِ.
در مسجد کوفه از تنور آب جوشید کشتى آن جا ساخته شد، آنجا ناف بابل و محل اجتماع پیامبران است.
امام باقر در حدیث دیگر با تفصیل بیشترى فرمود:
مَسجِدُ کوُفانَ رَوضَهٌ مِن ریاضِ الجَنّه، صلّى فیهِ الفُ نَبىٍّ وَ سَبعوُنَ نَبیّاً، وَ مَیمَنَتُهُ رَحمَهٌ و مَیسرِتُهُ مَکرٌ، فیهِ عَصا موسُى و شَجَرهُ یَقطینَ و خاتَمُ سُلیمانَ، و مِنهُ فارَ التّنّوُرُ و نَجَرتِ السَّفینَهُ و هِىَ صُرَّهُ بابِلَ و مَجمَعُ الانبَیاءِ.
مسجد کوفه باغى از باغهاى بهشت است، هزار و هفتاد پیامبر در آن نماز گزارده، سمت راست آن رحمت و سمت چپ آن نیرنگ مىباشد.
عصاى حضرت موسى، درخت کدوى حضرت یونس و انگشترىِ حضرت سلیمان در آن است.
تنور از آن جا جوشید، کشتى در آن جا ساخته شد. آن جا قلّهى شرف بابل و خیمهى اجتماع پیامبران است.
بر اساس روایات این تنور همان تنور حضرت آدم بود که بعدها به حضرت نوح منتقل شد و محل فعلى آن در شمت راست کسى است که از باب کنده وارد مسجد شود.
ج )و قیلَ یا ارضُ ابلَعى ماءَکِ:
سر انجام گفته شد: اى زمین اب خود را فرو بر.
امام صادق در تفسیر این آیهى شریفه فرمود:
هنگامى که کشتى نوح به وسط مسجد کوفه رسید خدا به زمین فرمان داد که آب خودش را فرو ببرد.
فَبَلَعَت ماءَها مِن مَسجِدِ الکُوفَهِ، کَما بَدَءَ الماءُ مِنهُ .
پس زمین آب خودش را از مسجد کوفه فرو برد، چنان که در آغاز نیز از همان جا شروع شده بود.
د)و جَعَلنَا ابنَ مَریَمَ و اُمَّهُ آیَهً و آوَیناهُما اِلى رَبوَهٍ ذاتِ قرارٍ و مَعینٍ
ما عسیى بن مریم و مادرش را آیت و نشانهاى قرار دادیم و آنها را در سرزمین مرتفعى که داراى امنیت و آب جارى بود، جاى دادیم..
امیرمومنان در تفسیر این آیهى شریفه فرمودند :
الرّبوهُ: الکوفَهُ، و القرارُ: المسَجِدُ، و المعَینُ: الفُراتُ.
منظور از (رَبوه )مکان مرتفع(کوفه)، مقصود از “القَرارُ” )محل امن و آسایش(مسجد کوفه)، و هدف از (معین )آب روان و خوش گوار همان( فرات) مىباشد
مسجد کوفه از منظر پیشوایان
در مورد ویژگىهاى مسجد کوفه از دیدگاه آیات قرآن به همین مقدار بسنده کرده، فضایل برجستهى آن را از منظر احادیث وارده از پیشوایان معصوم به صورت فشرده در این جا مىآوریم و یاد آور مىشویم که نقل همهى احادیث وارده در این صفحات نمىگنجد.
پیشواى پروا پیشگان، امیرمومنانمىفرماید:
اربعَعهٌ مِن قُصُور الجنّهِ فى الدُّنیا: المسجِدُ الحرامُ و مسجدُ الرّسوُلِ و مسجدُ بیتِ المقدِسِ و مسجِدُ الکوفَهِ.
چهار قصر از قصرهاى بهشتى در دنیاست: 1) مسجد الحرام، 2) مسجد النّبى، 3) مسجد اقصى، 4) مسجد کوفه.
در حدیث دیگرى به هنگام شمارش قصرهاى چهارگانه فرمود:
و مسجِدُ الکُوفَهِ و هُوَ قُبَّهُ الاِسلامِ.
و مسجد کوفه که آن “قبه الاسلام” است.
تعبیر (قبه الاسلام) را رسول اکرم (صلّىاللهُعلیهوآلهوسلّم) در مورد حرم مطهر سالار شهیدان، و جناب سلمان در مورد کوفه به کار برده بودند.
امام صادق فرمود:
مسافر در چهار جا مىتواند نمازش را کامل بخواندک
1) مسجد الحرام، 2) مسجد النبى، 3) مسجد کوفه، 4) حرم امام حسین .
امام صادق فرمود:
اعتکاف روانیست به جز درمسجدى که امام عادل در آن جا نماز جماعت اقامه کرده باشد. در مسجد کوفه، در مسجد بصره، در مسجد النبى و مسجد الحرام اعتکاف مانع ندارد.
امیرمومنان فرمود :
لا تُشدُّ الرّرحالُ الّا الى ثلاثَهِ مَساجِدَ:
المَسجدُ الحرامُ، و مسجِدُ رسوُلِ اللهِ (صلّىاللهُعلیهوآلهوسلّم) و مسجدُ الکوفَهِ.
بار و بنهى سفر بسته نمىشود، جز با به سه مسجد: 1) مسجد الحرام، 2) مسجد النبى، 3) مسجد کوفه.
فخر الساجدین، زین العابدین، امام سجاد ( از مدینه منوره، صرفا به قصد نماز گزاردن در مسجد کوفه آمد، چهار رکعت نماز گزارد، آنگاه بر مرکب خود سوار شده، راهى مدینه گردید.
امام باقر فرمود:
لو یَعلَمُ النّاسُ ما فى مسجِدِ الکُوفَهِ، لا عَدّوُا لهُ الزّادَ و الرَّواحِلَ من مَکانٍ بَعیدٍ .
اگر مردم فضائل مسجد کوفه را مىدانستند از راههاى دور زاد و راحله فراهم کرده به سوى آن مىشتافتند.
امیرمومنان در این رابطه فرمود :
و انَّ مسجِدکُم هذا لَاحَدُ المَساجِدِ الَاربَعَهِ الّتى اختارِها اللّهُ لاَهِلها .
این مسجد شما (مسجد کوفه) یکى از چهار مسجدى است که خداوند آنها را براى اهلشان برگزیده است.
و در آخرین فراز از همین حدیث فرمود:
آن را هرگز فرو نگذارید، با نماز گزاران در آن به خداوهد تقرب بجویید، براى بر آورده شدن نیازهاى خود به آنجا روى بیاورید. آگر مردمان مىدانستند که چه برکتى در آن هست از همهى اقطار زمین به سوى آن مىشتافتند، اگر چه با سینه خیز رفتن بر روى برفها باشد.
یکى از اصحاب به محضر امیرمومنان آمده عرضه داشت: من زاد و توشه برگرفتم، مرکبى تهیه کردم، کارهایم را ردیف نمودم، عازم بیت المقدس هستم.
امیرمومنان فرمود: توشهات را برگیر، مرکبات را بفروش، از این مسجد هرگز جدا مشو، که این مسجد یکى از چهار مساجد برگزیده است.
و در فرازى از آن حدیث فرمود:
و یُحشَرُ مِنهُ یَومَ القِیامَهِ سَبعوُنَ الفاً لا عَلَیهِم حِسابٌ و لا عَذابٌ.
در روز رستاخیز 70000 نفر از این مسجد بر انگیخته مىشوند که بر آنها حساب و و عقابى نیست.
امیرمومنان در فراز دیگرى از این حدیث مىفرماید:
و فیهِ ثَلاثُ اَعیُنٍ یَزهَرنَ… عَینٌ مِن لَبَنٍ، و عَینٌ مِن دُهنٍ، و عَینٌ مِن ماءٍ.
در مسجد کوفه سه چشمه برق مىزند…
چشمهاى از شیر، چشمهاى از روغن، و چشمهاى از آب.
علامهى مجلسى در توضیح این حدیث مىفرماید: این چشمهها از دیده ما پنهان است تا در زمان حضرت قائم )علیهالسلام( پدیدار شوند.
آن گاه امیرمومنان دست بر سینه نهاده فرمود :
ما دَعا فیهِ مَکروُب بِمسالَهٍ فى حاجتَهٍ مِنَ الحَوائِجِ الّا اَجابَهُ اللهُ و فَرَّجَ عنَنهُ کُربَتَهُ.
هیچ غم زدهاى در این مسجد حاجتى از حوائج خود را از خدا مسالت نمىکند جز این که خداوند او را حاجت روا مىکند و اندوهاش را مىزداید.
امام صادق در این رابطه فرمود:
هر کس حاجتى دارد آهنگ مسجد کوفه کند، وضوى پاکیزه سازد، دو رکعت نماز، در هر رکعت سورههاى: حمد، فلق، ناس، توحید، حجر، نصر، اعلى و قدر بخواند، تا از نماز فارغ شود، حاجتاش به یارى پروردگار بر آورده شود.
امام صادق در فرازى از حدیثى فرمود:
نِعمَ المسجِدُ الکوُفَهِ، صَلّى فیهِ اَلفُ نَبِىٍّ و اَلفُ وَصِىٍّ.
مسجد کوفه چه مسجد زیبائى است هزار پیامبر و هزار وصى پیامبر در آن نماز گزار بودهاند.
امام صادق فرمود:
در شب مواج جبرئیل به پیامبر اکرم (صلّىاللهُعلیهوآلهوسلّم) عرض کرد:
این جا نماز گاه پدرت آدم و عبادتگاه پیامبران است، در اینجا فرود آى و نماز بگزار. پس آن حضرت فرود آمد و نماز گزارد، آن گاه به سوى آسمان معراج نمود.
امام صادق به صراحت فرمودند: مسجد کوفه از مسجد بیت المقدس برتر است.
و در همین رابطه فرمود:
لو یَعلَم النّاسُ مِن فضلِلهِ ما اعلَمَ، لا زدَ حَملوُا عَلَیهِ.
اگر مردم از فضیلت مسجد کوفه مىدانستند آن چه را که من مىدانم در آن جا ازدحام مىکردند.
جبریل امین در شب معراج به رسول اکرم (صلّىاللهُعلیهوآلهوسلّم) عرضه داشت:
مسجِدٌ مبارَکٌ کثیرُ الخیر، عظیمُ البَرَکهِ، اختارَهُ اللّهُ لاَهِلِه و هُوَ یَشفَعُ لَهُم یومَ القیامَهِ.
مسجد مبارک، پر فضیلت و پر برکتى است خداوند آن را براى اهلاش برگزیده است، این مسجد در روز قیامت براى آنها شفاعت مىکند.
رسول اکرم (صلّىاللهُعلیهوآلهوسلّم) در همین رابطه فرمود:
مسجد کوفه در مورد هر کس که در آن دو رکعت نماز بگزارد در روز قیامت شفاعت مىکند.
امام صادق از هارون به خارجه پرسید: با مسجد کوفه چقدر فاصله دارى؟ آیا به یک میل (دو کیلومتر) مىرسد؟ گفت: نه.
فرمود: آیا همهى نمازهایت را در آن جا مىخوانى؟ گفت: نه.
فرمود: اگر من در آنجا حضور داشتم هیچ نمازى را در هیچ وعدهاى جز در آنجا نمىخواندم.
آنگاه در ضمن شمارش فضیلتهاى مسجد کوفه فرمود :
ما بَقىَ مَلَکٌ مُقرَّبٌ و لا نَبىٌّ مُرسلٌ، و لا عَبدٌ صالِحٌ الاّ و قَد صَلّى فیهِ.
هیچ فرشتهى مقرب هیچ پیامبر مرسل و هیچ بندهى شایستهاى نیست جز این که در آن مسجد نماز گزارده است.
امام صادق در ضمن شمارش فضیلتهاى برجستهى مسجد کوفه فرمود:
انَّ الصّلاه المکتوُبَهَ فیهِ لَتعَدِلُ اَلفَ صَلاهٍ، و انَّ النّافِلَه فیه لَتعدلُ خَمسَ مِائهِ صلاهٍ و انَّ الجلُوسَ فیهِ بغیر تَلاوهٍ و لاذکرٍ لَعِباده.
نماز واجب در مسجد کوفه معادل یک هزار نماز مستحبى معادل 500 نماز مىباشد و نشستن در آنجا بدون ذکر و تلاوت قرآن پاداش عبادت دارد.
در حدیث دیگرى فرمود:
صَلاهٌ فى مسجدِ الکوُفَهِ بالفِ صَلاهٌٍ.
یک نماز در مسجد کوفه معادل یک هزار نماز است.
امیرمومنان در همین رابطه فرمود :
الصَّلاهُ المَکتُوبَهُ فیهِ حَجَّهٌ مَبروُرَهٌ و النّافَله فیه عُمرَهٌ مبروُرهٌ.
نماز واجب در مسجد کوفه معادل یک حج مقبول و نماز مستحبى در آن معادل یک عمرهى مقبول است.
امام باقر نیز فرمود:
یا اَبا حَمزهَ، الفَریضَهُ فیها تَعدِلُ حَجَّهً و النّافلهُ تَعدِلُ عُمرَهً.
اى ابا حمزه، نماز واجب در آن معادل یک حج و نماز مستحبى معادل یک عمره مىباشد.
امیرمومنان در همین رابطه فرمود :
النّافلهُ فى هذا المسجدِ تَعدِلُ عُمرهً معَ النّبىّ و قد صلّى فیه الفُ نبىٍّ و الفُ وصىٍّ .
نماز مستحبى در این مسجد معادل یک عمره در محضر پیامبر و نماز واجب در آن معادل یک حج در حضور پیامبر (صلّىاللهُعلیهوآلهوسلّم) مىباشد. یک هزار پیامبر یک هزار وصى پیامبر در آن نماز گزاردهاند.
امام صادق فرمود:
الکُوفَهُ حَرَم اللهِ و حرَمُ رسوُلُِهِ و حِرِمُ امیرالمومینَ عَلىٍّ ، الصّلاهُ فى مسجِدِها بالفِ صلاهٍ
کوفه حرم خدا حرم پیامبر و حرم امیرمومنان است، نماز در مسجد آن معادل هزار نماز است.
در حدیث دیگرى فرمود :
صَلاهٌ فى مسجِدِ الکوُفَهِ تَعدِلُ الفَ صلاه فى غَیره من المساجِد.
یک نماز در مسجد کوفه، معادل یک هزار نماز در دیگر مساجد است.
امام باقر از یک نفر از اهالى کوفه پرسید: آیا تو همهى نمازهایت را در مسجد کوفه مىخوانى؟ گفت: نه. فرمود: تو شخص محرومى هستى، که از چنین خیرى در ماندهاى.
به ابو عبیده توصیه فرمود: هرگز نماز در مسجد کوفه را فرو مگذار.
امام رضا در این رابطه فرمود:
الصّلاهُ فى مسجِدر الکوُفَهِ فَرداً، افضَلُ من سَبعینَ صَلاهٍ فى غیرهِ جَماعَهً.
نماز فرادى در مسجد کوفه، از 70 نمازى که در دیگر مساجد با جماعت خوانده شود بهتر است
.کلاسهاى قرآن در مسجد کوفه
در احادیث فراوانى از تاسیس پایگاههاى آموزش قرآن در مسجد کوفه بحث شده که به چند نمونه از آنها اشاره مىشود:
امام صادق (علیهالسلام) مىفرماید:
کیفَ اَنتُم لَو ضَرَبَ اَصحابُ القائِمِ (علیهالسلام) الفَطیطَ فى مَسجِدِ کوُفانَ، ثُمَّ یُخرَجُ اِلَیهِمُ المِثالُ المُستَانَفُ، اَمرٌ جَدیدٌ عَلَى الَرَبِ شَدیدٌ.
چگونه خواهید بود هنگامى که اصحاب قائم (علیهالسلام) در مسجد کوفه خیمه زده، قرآن را به شیوهى جدید عرضه مىدارند، شیوهاى تازه که آموزش و یا پذیرش آن( بر عرب دشوار است.
منظور از شیوهى جدید آموزش قرآن به ترتیب نزول آیات است، چنان که در احادیث دیگر به آن اشاره شده:
امیرمومنان در این رابطه مىفرماید:
کَاَنّى اَنظُرُ اِلى شیعَتنا بمسجِدِ الکُوفَهِ، قَد ضَرَبُوا الفَساطیطَ یُعَلّموُنَ النّاسَ القُرانَ کَما اُنزِلَ.
گویى شیعیان خود را مىبینیم که در مسجد کوفه خیمه زده، به مردم قرآن را آن گونه که نازل شده آموزش مىدهند.
و در حدیث دیگرى در همین رابطه فرمود:
کَاَنّى بِالعَجَمِ فَساطیطُهُم فى مَسجدِ الکُوفَهِ یُعَلّمُونَ النّاسَ القُرآنَ کَما اُنزِلَ.
گویى ایرانیان را با چشم خود مىبینم که در مسجد کوفه خیمه زده قرآن را آن گونه که نازل شده، به مردمان آموزش مىدهند.
مرکز دادرسى آن امام نور در هنگامهى ظهور
روزگارى مسجد اعظم کوفه مرکز داورى و دادرسى مولاى متقیان امیر مومنان (علیهالسلام) بود به هنگام ظهور نیز مرکز داورى و دادرسى فرزند برومنداش حضرت بقیه اللَّه خواهد بود.
1 -ششمین امام نور در این رابطه مىفرماید:
دارُ مُلِکِه الکُوفَهُ وَ مَجلِسُ حُکمِهِ جامِعُها.
مرکز حکومت او، کوفه، و مرکز قضاوت و دادرسى او مسجد اعظم کوفه مىباشد.
پایگاه تبلیغاتى امام زمان (عجّلاللّهتعالىفرجهالشّریف)
روزگارى شیفتگان خاندان عصمت و طهارت در مسجد اعظم کوفه پیروان منبر امیر بیان، مولاى متقیان (علیهالسلام) گرد آمده، از بیانات درُر بارش کسب نور مىکردند، در هنگامى ظهور نیز در پیرامون منبر آخرین امام نور گرد آمده از سخنان گهر بارش فیض مىبرند.
2 -امام صادق (علیهالسلام) در این رابطه مىفرماید:
کانّى اَنظُرُ اِلىَ القائِمِ عَلى مِنبَر الکُوفَهِ وَ حَولَهُ اصحابُهُ، ثَلاثُ مائَه و ثَلاثَه عَشَرَ رَجُلا عِدَّهَ اهلِ بَدر، وَ هُم اَصحابُ الالوِیَه، و هُم حُکّامُ اللَّهِ فى ارضِهِ عَلى خَلقِهِ.
گویى به سوى قائم (علیهالسلام) مىنگرم که بر فراز منبر مسجد کوفه قرار گرفته، تعداد 313 تن یاراناش در اطراف او حلقه زدهاند. که پرچم داران و فرمان روایان خداوند برفراز گیتى در میان بندگان خداىاند.
3-امام باقر علیهالسلام در همین رابطه مىفرماید:
یَدُخُل المَهدَىُّ (عجّلاللّهتعالىفرجهالشّریف) الکوفُوفَه وَ بها ثَلاثُ رایات قَد اضطَرَبَت، فَیَصطفّوُا لَهُ و یَدخُلُ حَتّى یَاتِىَ المِنبَرَ، فَیخطُبُ فَلا یَدرىِ النّاسُ ما یَقوُلُ مِنَ البُکاء.
مهدى (علیهالسلام) وارد کوفه مىشود سه گروه درگیر در یک صف براى او گرد آیند، او بر فراز منبر قرار گرفته، خطبه مىخواند، مردم آن قدر اشک شوق مىریزد که متوجه سخنان او نمىشوند.
4-ابان بن تغلب گوید: در محضر امام صادق (علیهالسلام) در ناحیهى کوفه بودم. در سه نقطه پیاده شدند و در هر نقطه دو رکعت نماز گزاردند، در توضیح آن سه نقطه فرمودند: یکى از آنها محل قبر امیر الومنان (علیهالسلام) و دیگرى محل نهادن سر مقدس امام حسین (علیهالسلام) بود، اما سّومى:
و الثّالِثُ مَوضِعُ القائِمِ (علیهالسلام).
سومى محل منبر حضرت قائم (علیهالسلام) بود.
ستاد اقامه جمعه و جماعت حضرت بقیه اللَّه (عجّلاللّهتعالىفرجهالشّریف)
روزگارى مسجد کوفه محل برگزارى جمعه و جماعت میر هدایت، شاه ولایت، حضرت على (علیهالسلام) بود، روزگارى بس دراز نیز محل اقامهى جمعه و جماعت آخرین سفیر الهى خواهد بود.
5-امیرمومنان در یک خطبهى طولانى به تفصیل از ویژگیهاى مسجد کوفه سخن گفته مىفرماید:
اى اهل کوفه خداوند به شما نعمتهایى عطا فرموده که به هیچ کس عطا نکرده است. از برترى محل برگزارى نماز شما این است که اینجا خانهى آدم، خانهى نوح، خانهى ادریس، عبادتگاه حضرت ابراهیم خلیل و عبادتگاه برادرم حضرت خضر )علیهالسلام( بود و امروزه محل عبادت و مناجات من است.
سپس در ادامه فرمود:
وَلَیاتِیَنَّ عَلَیهِ زَمان یَکوُنُ مُصَلَّى المَهدَىّ (علیهالسلام) مِن وُلدى و مُصَلّى کُلِّ مومِنٍ. و لا یَبقى عَلىَ الاَرضِ مُومِنٌ اِلاّ کانَ بهِ، او حَسنَّ قَلبُهُ اِلَیه.
براى مسجد کوفه زمانى فرا مىرسد که محل برگزارى نماز حضرت مهدى (عجّلاللّهتعالىفرجهالشّریف) از تبار من، محل عبادت هر مومن مىشود. هیچ مومنى در روى زمین نمىماند جز این که به این مسجد بیاید، یا قلب اش براى این مسجد پربزند.
6-امیرمومنان گشت و گزارى در سرزمین فعلى نجف داشتند، از توسعهى روز افزون کوفه صحبت کردند و فرمودند:
در سرزمین حیره مسجدى با 500 در ساخته مىشود که نمایندهى حضرت قائم (عجّلاللّهتعالىفرجهالشّریف) در آن نماز مىگذارد، زیرا مسجد کوفه براى آنها گنجایش نخواهد داشت.
و در آن دوازده امام عادل، امامت مىکند.
راوى پرسید: آیا مسجد کوفه گنجایش آن همه جمعیت را مىخواد داشت؟
فرمود:
تُبنى لَهُ اَربَعُ مَساجِدَ، مَسجِدُ الکوُفَهِ اَصغَرُها و هذا و مَسجِدان فى طَرَفىِ الکُوفَه مِن هذَا الجانَبَ.
براى آن حضرت چهار مسجد ساخته مىشود که مسجد کوفه کوچکترین آنها خواهد بود، و این مسجد (مسجد حیره با 500 در) و دو مسجد در دو طرف کوفه، از این سمت. (با دست مبارک اشاره فرمودند به سوى بصره و نجف)
7-امام صادق در این رابطه مىفرماید:
اذا قامَ قائَمُ آلِ مُحمّدٍ (علیهالسلام) بَنى فى ظَهرِ الکُوفَه مَسجِداً لَهُ اَلفُ بابٍ، و اتّصَلَت بُیُوتُ اَهلِ الکوُفَهِ بِنَهرى کربَلا.
هنگامى که قائم آل محمد (علیهالسلام) قیام کند در پشت کوفه مسجدى تاسیس مىکند که 1000 در دارد و خانههاى کوفه به دو رود کربلا متصل مىشود