مسجد سهله
"مسجد سهله"، مهمترین مسجد پس از مسجد کوفه است که در حدود سه کیلومتری شمال غربی مسجد کوفه (در کشور عراق) قرار دارد.
در "مسجد سهله" بقعه ای معروف به مقام مهدی (عج) وجود دارد. و زیارت آن حضرت در آن محلّ شریف مناسب است و از بعضی کتب مزاریه نقل شده که شایسته است حضرت ولی عصر (عج) را در این محل در حالیکه ایستاده باشند با این استغاثه زیارت کنند:
"سلامُ اللهِ الْکامِلُ التّامُّ الشّامِلُ العامُّ و …"
امام صادق علیه السّلام فرمود:
"گویا حضرت قائم (عج) را در "مسجد سهله" همراه خانواده خود می بینم" سپس فرمود: "هیچ پیامبری مبعوث نشد، مگر آنکه در این مسجد نماز خواند"
یکی از یاران به نام ابو بصیر عرض کرد: "آیا امام قائم (عج) همواره در این مسجد خواهد بود؟"
فرمود: "آری مسجد سهله خانه امام قائم (عج) است".
عرض کرد: "امامان بعد از قائم (عج) چطور؟"
حضرت پاسخ فرمودند: "آنها نیز تا آخر دنیا در این مکان سکونت خواهند کرد."
از این حدیث اینگونه استفاده می شود که در دوران رجعت، پس از حضرت قائم (عج) سایر امامان نیز همان مکان را پایگاه مرکزی خود قرار می دهند.
نقشه مسجد سهله
1ـ درب ورودی
2ـ مقام حضرت صادق (ع)
3ـ مقام حضرت ابراهیم (ع)
4ـ مقام و منزل حضرت ادریس(ع)
5ـ مقام حضرت خضر (ع)
6ـ مقام انبیاء المرسلین
7ـ مقام حضرت زین العابدین (ع)
8ـ مقام حضرت صاحب الزمان(عج)
مسجد سهله
یکى از مشهورترین مساجد اسلامى که در قرن اول هجرى توسط قبایل عرب در سمت شمال غربى مسجد جامع کوفه به فاصله حدود دو کیلومتر ساخته شده است؛ مسجد شریف "سهله" است که در منابع تاریخى از آن با نامهایى چون مسجد سهیل، بنى ظفر و عبدالقیس1… یاد شده است.
این مسجد در زمینى خالى از سکنه که اطراف آن پوشیده از ماسه هاى قرمز است ساخته شده است. شکل هندسى آن تقریباً به صورت مستطیل با طول 140 متر، عرض 125 متر و مساحتى بالغ بر 17500 مترمربع است. ارتفاع دیوارهایى که آن را احاطه کرده حدود 22 متر است که هر یک از اضلاع چهارگانه آن به وسیله برجهاى نیم دایره اى از طرف خارج و به فاصله هاى مساوى تقویت مى شوند. در میانه ضلع شرقى دیوار، مناره اى به ارتفاع 30 متر وجود دارد. در اصلى مسجد در میانه ضلع شرقى در مجاورت این مناره قرار دارد.
مجموع فضاى مسجد از دو قسمت شبستان و صحن تشکیل شده است. شبستان که در قسمت جنوب به طول 120 متر و عرض 5/5 متر بنا شده است حدود 660 متر مربع مساحت دارد و از طریق ایوانکهایى به عنوان ورودیهاى شبستان به صحن مسجد متصل مى شود که قدمت تاریخى این ایوانکها به قبل از 750ق. مى رسد.
بقیه فضاى مسجد به صحن اختصاص دارد. در طول اضلاع شرقى، غربى و شمالى مسجد نیز غرفه هایى ساخته شده است که در یک طرف 36 غرفه، در طرف دیگر 27 و در سمت در ورودى آن 19 غرفه به چشم مى خورد.
در بخشهاى مختلف صحن مسجد محرابهایى ساخته شده است که به نام پیامبران و ائمه اطهار(ع) نامگذارى شده اند و در اصطلاح آنها را مقام مى خوانند. این مقامها عبارتند از:
1ـ درب ورودی
هنگامى که خواستى وارد مسجد شوى نزدیک در بایست و بگو:
"بِسْمِ اللَّه وَ بِاللَّه وَ مِنَ اللَّه وَ اِلَى اللَّه وَ مَا شَاءَ اللَّه وَ خَیْرُ الْاَسْمَاءِ للَّه تَوَکَّلْتُ عَلَى اللَّه وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّهَ اِلا بِاللَّه الْعَلِى الْعَظِیمِ اللَّهُمَّ اجْعَلْنِى مِنْ عُمَّارِ مَسَاجِدِکَ وَ بُیُوتِکَ اللَّهُمَّ اِنِّى اَتَوَجَّهُ اِلَیْکَ بِمُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اُقَدِّمُهُمْ بَیْنَ یَدَى حَوَائِجِى فَاجْعَلْنِى اللَّهُمَّ بِهِمْ عِنْدَکَ وَجِیها فِى الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ وَ مِنَ الْمُقَرَّبِینَ اللَّهُمَّ اجْعَلْ صَلاتِى بِهِمْ مَقْبُولَهً وَ ذَنْبِى بِهِمْ مَغْفُورا وَ رِزْقِى بِهِمْ مَبْسُوطا وَ دُعَائِى بِهِمْ مُسْتَجَابا وَ حَوَائِجِى بِهِمْ مَقْضِیَّهً وَ انْظُرْ اِلَى بِوَجْهِکَ الْکَرِیمِ نَظْرَهً رَحِیمَهً اَسْتَوْجِبُ بِهَا الْکَرَامَهَ عِنْدَکَ ثُمَّ لا تَصْرِفْهُ عَنِّى اَبَدا بِرَحْمَتِکَ یَا اَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْاَبْصَارِ ثَبِّتْ قَلْبِى عَلَى دِینِکَ وَ دِینِ نَبِیِّکَ وَ وَلِیِّکَ وَ لا تُزِغْ قَلْبِى بَعْدَ اِذْ هَدَیْتَنِى وَ هَبْ لِى مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَهً اِنَّکَ اَنْتَ الْوَهَّابُ اللَّهُمَّ اِلَیْکَ تَوَجَّهْتُ وَ مَرْضَاتَکَ طَلَبْتُ وَ ثَوَابَکَ ابْتَغَیْتُ وَ بِکَ آمَنْتُ وَ عَلَیْکَ تَوَکَّلْتُ اللَّهُمَّ فَاَقْبِلْ بِوَجْهِکَ اِلَى وَ اَقْبِلْ بِوَجْهِى اِلَیْک".
سپس آیه الکرسى و معوذتین را بخوان و هر کدام از اذکار،
"سبحان اللَّه و الحمد للَّه و لا اله الاّ اللَّه و اللَّه اکبر"
را هفت بار گفته و آنگاه بگو:
"اللَّهُمَّ لَکَ الْحَمْدُ عَلَى مَا هَدَیْتَنِى وَ لَکَ الْحَمْدُ عَلَى مَا فَضَّلْتَنِى وَ لَکَ الْحَمْدُ عَلَى مَا شَرَّفْتَنِى وَ لَکَ الْحَمْدُ عَلَى کُلِّ بَلاءٍ حَسَنٍ ابْتَلَیْتَنِى اللَّهُمَّ تَقَبَّلْ صَلاتِى وَ دُعَائِى وَ طَهِّرْ قَلْبِى وَ اشْرَحْ لِى صَدْرِى وَ تُبْ عَلَى اِنَّکَ اَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ".
2. مقام امام صادق(ع)
این مقام درست در وسط مسجد است. براساس روایات تاریخى، حضرت امام صادق(ع) مدتى در آنجا اقامت نموده و به عبادت و دعا مشغول بوده اند.
سیّد بن طاوس فرموده است: چون خواستى به مسجد سهله بروى شب چهارشنبه هنگام نماز مغرب و عشا به آنجا برو که این زمان افضل اوقات است و چون وارد مسجد شدى نماز مغرب و نافلهاش را به جا آور و سپس دو رکعت نماز تحیّت مسجد بخوان و بعد از نماز دستهایت را به سمت آسمان بلند کن و بگو:
"اَنْتَ اللَّه لا اِلَهَ اِلا اَنْتَ مُبْدِى الْخَلْقِ وَ مُعِیدُهُمْ وَ اَنْتَ اللَّه لا اِلَهَ اِلا اَنْتَ خَالِقُ الْخَلْقِ وَ رَازِقُهُمْ وَ اَنْتَ اللَّه لا اِلَهَ اِلا اَنْتَ الْقَابِضُ الْبَاسِطُ وَ اَنْتَ اللَّه لا اِلَهَ اِلا اَنْتَ مُدَبِّرُ الْاُمُورِ وَ بَاعِثُ مَنْ فِى الْقُبُورِ اَنْتَ وَارِثُ الْاَرْضِ وَ مَنْ عَلَیْهَا اَسْاَلُکَ بِاسْمِکَ الْمَخْزُونِ الْمَکْنُونِ الْحَى الْقَیُّومِ وَ اَنْتَ اللَّه لا اِلَهَ اِلا اَنْتَ عَالِمُ السِّرِّ وَ اَخْفَى اَسْاَلُکَ بِاسْمِکَ الَّذِى اِذَا دُعِیتَ بِهِ اَجَبْتَ وَ اِذَا سُئِلْتَ بِهِ اَعْطَیْتَ وَ اَسْاَلُکَ بِحَقِّکَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ اَهْلِ بَیْتِهِ وَ بِحَقِّهِمُ الَّذِى اَوْجَبْتَهُ عَلَى نَفْسِکَ اَنْ تُصَلِّى عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَقْضِى لِى حَاجَتِى السَّاعَهَ السَّاعَهَ یَا سَامِعَ الدُّعَاءِ یَا سَیِّدَاهْ یَا مَوْلاهْ یَا غِیَاثَاهْ اَسْاَلُکَ بِکُلِّ اسْمٍ سَمَّیْتَ بِهِ نَفْسَکَ اَوِ اسْتَاْثَرْتَ بِهِ فِى عِلْمِ الْغَیْبِ عِنْدَکَ اَنْ تُصَلِّى عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تُعَجِّلَ فَرَجَنَا السَّاعَهَ یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْاَبْصَارِ یَا سَمِیعَ الدُّعَاءِ".
3. مقام حضرت ابراهیم(ع)
این مقام در جهت شمال غربى و بین دیوار غربى و شمالى قرار دارد. در روایتى آمده است این مسجد، خانه حضرت ابراهیم خلیل(ع) بوده است که از آنجا به سمت قوم "عمالقه" رفتند.
آنگاه به سجده برو و اظهار بندگى کن و حاجت خود را بخواه؛ سپس در مقام حضرت ابراهیمعلیهالسلام دو رکعت نماز بخوان و بعد از نماز خداوند متعال را تسبیح کن و بگو:
"اللَّهُمَّ بِحَقِّ هَذِهِ الْبُقْعَهِ الشَّرِیفَهِ وَ بِحَقِّ مَنْ تَعَبَّدَ لَکَ فِیهَا قَدْ عَلِمْتَ حَوَائِجِى فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اقْضِهَا وَ قَدْ اَحْصَیْتَ ذُنُوبِى فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اغْفِرْهَا اللَّهُمَّ اَحْیِنِى مَا [اِذَا] کَانَتِ الْحَیَاهُ خَیْرا لِى وَ اَمِتْنِى [تَوَفَّنِى] اِذَا کَانَتِ الْوَفَاهُ خَیْرا لِى عَلَى مُوَالاهِ اَوْلِیَائِکَ وَ مُعَادَاهِ اَعْدَائِکَ وَ افْعَلْ بِى مَا اَنْتَ اَهْلُهُ یَا اَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ".
4. مقام حضرت ادریس(ع)
این مقام در جهت جنوب غربى بین دیوار جنوبى و غربى قرار دارد.
سپس در گوشه دیگر مسجد که سمت مغرب و قبله است، دو رکعت نماز بخوان؛ آنگاه دستها را بلند کن و بگو:
"اللَّهُمَّ اِنِّى صَلَّیْتُ هَذِهِ الصَّلاهَ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِکَ وَ طَلَبَ نَائِلِکَ وَ رَجَاءَ رِفْدِکَ وَ جَوَائِزِکَ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَقَبَّلْهَا مِنِّى بِاَحْسَنِ قَبُولٍ وَ بَلِّغْنِى بِرَحْمَتِکَ الْمَاْمُولَ وَ افْعَلْ بِى مَا اَنْتَ اَهْلُهُ یَا اَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ".
5. مقام حضرت خضر (ع)
این مقام در سمت شرقى بین دیوار جنوبى و شرقى قرار دارد. این مقام را مقام عیسى(ع) هم مى نامند. این قسمت از مسجد به "بیت الخضر" هم معروف است.
سپس به سجده برو و دو طرف صورتت را روى خاک بگذار؛ سپس به گوشه مسجد طرف مشرق برو و درآنجا دورکعت نماز بخوان ودستهایت را بگشا و بگو:
"اللَّهُمَّ اِنْ کَانَتِ الذُّنُوبُ وَ الْخَطَایَا قَدْ اَخْلَقَتْ وَجْهِى عِنْدَکَ فَلَمْ تَرْفَعْ لِى اِلَیْکَ صَوْتا وَ لَمْ تَسْتَجِبْ لِى دَعْوَهً فَاِنِّى اَسْاَلُکَ بِکَ یَا اللَّه فَاِنَّهُ لَیْسَ مِثْلَکَ اَحَدٌ وَ اَتَوَسَّلُ اِلَیْکَ بِمُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ اَسْاَلُکَ اَنْ تُصَلِّى عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تُقْبِلَ اِلَى [عَلَى ] بِوَجْهِکَ الْکَرِیمِ وَ تُقْبِلَ بِوَجْهِى [اِلَیْکَ] وَ لا تُخَیِّبَنِى حِینَ اَدْعُوکَ وَ لا تَحْرِمَنِى حِینَ اَرْجُوکَ یَا اَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ".
6. مقام حضرت صالح(ع)
این مقام در بین دیوار شرقى و شمالى قرار دارد که به مقام صالحین، انبیا و مرسلین معروف است.
و در بعضى از کتابهاى مزار غیر معروف اینچنین آمده است که به گوشهاى از مسجد که در طرف مشرق قرار دارد، برو و دو رکعت نماز بخوان و آنگاه بگو:
اللَّهُمَّ اِنِّى اَسْاَلُکَ بِاسْمِکَ یَا اللَّه اَنْ تُصَلِّى عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَجْعَلَ خَیْرَ عُمُرِى آخِرَهُ وَ خَیْرَ اَعْمَالِى خَوَاتِیمَهَا وَ خَیْرَ اَیَّامِى یَوْمَ اَلْقَاکَ فِیهِ اِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَىءٍ قَدِیرٌ اللَّهُمَّ تَقَبَّلْ دُعَائِى وَ اسْمَعْ نَجْوَاى یَا عَلِى یَا عَظِیمُ یَا قَادِرُ یَا قَاهِرُ یَا حَیّا لا یَمُوتُ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اغْفِرْ لِى الذُّنُوبَ الَّتِى بَیْنِى وَ بَیْنَکَ وَ لا تَفْضَحْنِى عَلَى رُءُوسِ الْاَشْهَادِ وَ احْرُسْنِى بِعَیْنِکَ الَّتِى لا تَنَامُ وَ ارْحَمْنِى بِقُدْرَتِکَ عَلَى یَا اَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ وَ صَلَّى اللَّه عَلَى سَیِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِینَ یَا رَبَّ الْعَالَمِینَ".
7. مقام امام سجاد(ع)
این قسمت در میانه مسجد کمى مایل به سمت شرقى قرار دارد.
سپس در خانهاى که وسط مسجد قرار گرفته و اکنون به مقام امام سجادعلیهالسلام معروف شده است، دو رکعت نماز به جا آور و بعد بگو:
"یَا [مَنْ هُوَ] اَقْرَبُ اِلَى مِنْ حَبْلِ الْوَرِیدِ یَا فَعَّالا لِمَا یُرِیدُ یَا مَنْ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ حُلْ بَیْنَنَا وَ بَیْنَ مَنْ یُوْذِینَا بِحَوْلِکَ وَ قُوَّتِکَ یَا کَافِى [یَا کَافِیا] مِنْ کُلِّ شَىءٍ وَ لا یَکْفِى مِنْهُ شَىءٌ اکْفِنَا الْمُهِمَّ مِنْ اَمْرِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ یَا اَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ".
آنگاه دو طرف صورتت را روى خاک این مکان شریف بگذار.
در مزار قدیم نقل شده که بعد از آنکه دو رکعت نماز در این مکان خواندى بگو:
اللَّهُمَّ اِنِّى اَسْاَلُکَ یَا مَنْ لا تَرَاهُ الْعُیُونُ وَ لا تُحِیطُ بِهِ الظُّنُونُ وَ لا یَصِفُهُ الْوَاصِفُونَ وَ لا تُغَیِّرُهُ الْحَوَادِثُ وَ لا تُفْنِیهِ الدُّهُورُ تَعْلَمُ مَثَاقِیلَ الْجِبَالِ وَ مَکَایِیلَ الْبِحَارِ وَ وَرَقَ الْاَشْجَارِ وَ رَمْلَ الْقِفَارِ وَ مَا اَضَاءَتْ بِهِ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ وَ اَظْلَمَ عَلَیْهِ اللَّیْلُ وَ وَضَحَ عَلَیْهِ النَّهَارُ وَ لا تُوَارِى مِنْکَ [مِنْهُ] سَمَاءٌ سَمَاءً وَ لا اَرْضٌ اَرْضا وَ لا جَبَلٌ مَا فِى اَصْلِهِ وَ لا بَحْرٌ مَا فِى قَعْرِهِ اَسْاَلُکَ اَنْ تُصَلِّى عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَجْعَلَ خَیْرَ اَمْرِى آخِرَهُ وَ خَیْرَ اَعْمَالِى خَوَاتِیمَهَا وَ خَیْرَ اَیَّامِى یَوْمَ اَلْقَاکَ اِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَىءٍ قَدِیرٌ اللَّهُمَّ مَنْ اَرَادَنِى بِسُوءٍ فَاَرِدْهُ وَ مَنْ کَادَنِى فَکِدْهُ وَ مَنْ بَغَانِى بِهَلَکَهٍ فَاَهْلِکْهُ وَ اکْفِنِى مَا اَهَمَّنِى مِمَّنْ دَخَلَ هَمُّهُ عَلَى اللَّهُمَّ اَدْخِلْنِى فِى دِرْعِکَ الْحَصِینَهِ وَ اسْتُرْنِى بِسِتْرِکَ الْوَاقِى یَا مَنْ یَکْفِى مِنْ کُلِّ شَىءٍ وَ لا یَکْفِى مِنْهُ شَىءٌ اکْفِنِى مَا اَهَمَّنِى مِنْ اَمْرِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ وَ صَدِّقْ قَوْلِى وَ فِعْلِى یَا شَفِیقُ یَا رَفِیقُ فَرِّجْ عَنِّى الْمَضِیقَ وَ لا تُحَمِّلْنِى مَا لا اُطِیقُ اللَّهُمَّ احْرُسْنِى بِعَیْنِکَ الَّتِى لا تَنَامُ وَ ارْحَمْنِى بِقُدْرَتِکَ عَلَى یَا اَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ یَا عَلِى یَا عَظِیمُ اَنْتَ عَالِمٌ بِحَاجَتِى وَ عَلَى قَضَائِهَا قَدِیرٌ وَ هِى لَدَیْکَ یَسِیرٌ وَ اَنَا اِلَیْکَ فَقِیرٌ فَمُنَّ بِهَا عَلَى یَا کَرِیمُ اِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَىءٍ قَدِیرٌ".
سپس به سجده رفته و بگو:
"اِلَهِى قَدْ عَلِمْتَ حَوَائِجِى فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اقْضِهَا وَ قَدْ اَحْصَیْتَ ذُنُوبِى فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ اغْفِرْهَا یَا کَرِیمُ".
آنگاه طرف راست صورتت را روى زمین بگذار و بگو:
"اِنْ کُنْتُ بِئْسَ الْعَبْدُ فَاَنْتَ نِعْمَ الرَّبُّ افْعَلْ بِى مَا اَنْتَ اَهْلُهُ وَ لا تَفْعَلْ بِى مَا اَنَا اَهْلُهُ یَا اَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ".
بعد طرف چپ صورتت را روى زمین بگذار و بگو:
"اللَّهُمَّ اِنْ عَظُمَ الذَّنْبُ مِنْ عَبْدِکَ فَلْیَحْسُنِ الْعَفْوُ مِنْ عِنْدِکَ یَا کَرِیمُ"
سپس پیشانى خود را روى زمین بگذار و بگو:
"ارْحَمْ مَنْ اَسَاءَ وَ اقْتَرَفَ وَ اسْتَکَانَ وَ اعْتَرَفَ"
8. مقام امام زمان(ع)
این مقام هم در قسمت میانى مسجد، کمى مایل به سمت جنوب، در بین مقامهاى امام سجاد(ع) و حضرت یونس(ع) قرار دارد. امروزه ساختمانى به طول 80 متر و عرض 5/5 متر در این محل بنا شده است. حضرت ولى عصر(ع) در این مقام، نماز و دعا و نیایش به جاى آورده اند و عالم بزرگوار علامه بحرالعلوم آن حضرت را در این مکان شریف در حال مناجات با پروردگار زیارت کرده اند. گذشته از آن، گزارشهاى بسیارى از ملاقات با آن حضرت در این مسجد مبارک در طول تاریخ نقل شده است که این امر سبب اقبال بسیار عاشقان و شیفتگان خالص آن حضرت به این مکان شریف گشته و در نتیجه ساختمان این قسمت، بارها توسط شیعیان مخلص تجدید بنا شده است. براى این مقام زیارتنامه مخصوصى در کتب روایى نقل شده است که به همراه سایر دعاها و عبادات به جاى آورده مى شود.
در نزدیک این مکان جایگاهى است معروف به مقام امام زمان "عج" به آنجا برو و درحالى که ایستادهاى امام زمان -عجلاللَّهتعالىفرجه را اینگونه زیارت کن:
"سَلامُ اللَّه الْکَامِلُ التَّامُّ الشَّامِلُ الْعَامُّ وَ صَلَوَاتُهُ الدَّائِمَهُ وَ بَرَکَاتُهُ الْقَائِمَهُ التَّامَّهُ عَلَى حُجَّهِ اللَّه وَ وَلِیِّهِ فِى اَرْضِهِ وَ بِلادِهِ وَ خَلِیفَتِهِ عَلَى خَلْقِهِ وَ عِبَادِهِ وَ سُلالَهِ النُّبُوَّهِ وَ بَقِیَّهِ الْعِتْرَهِ وَ الصَّفْوَهِ صَاحِبِ الزَّمَانِ وَ مُظْهِرِ الْاِیمَانِ وَ مُلَقِّنِ [مُعْلِنِ] اَحْکَامِ الْقُرْآنِ وَ مُطَهِّرِ الْاَرْضِ وَ نَاشِرِ الْعَدْلِ فِى الطُّولِ وَ الْعَرْضِ وَ الْحُجَّهِ الْقَائِمِ الْمَهْدِى الْاِمَامِ الْمُنْتَظَرِ الْمَرْضِى [الْمُرْتَضَى] وَ ابْنِ الْاَئِمَّهِ الطَّاهِرِینَ الْوَصِى ابْنِ الْاَوْصِیَاءِ الْمَرْضِیِّینَ الْهَادِى الْمَعْصُومِ ابْنِ الْاَئِمَّهِ الْهُدَاهِ الْمَعْصُومِینَ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مُعِزَّ الْمُوْمِنِینَ الْمُسْتَضْعَفِینَ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مُذِلَّ الْکَافِرِینَ الْمُتَکَبِّرِینَ الظَّالِمِینَ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَوْلاى یَا صَاحِبَ الزَّمَانِ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّه السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ اَمِیرِ الْمُوْمِنِینَ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ فَاطِمَهَ الزَّهْرَاءِ سَیِّدَهِ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ الْاَئِمَّهِ الْحُجَجِ الْمَعْصُومِینَ وَ الْاِمَامِ عَلَى الْخَلْقِ اَجْمَعِینَ السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَوْلاى سَلامَ مُخْلِصٍ لَکَ فِى الْوِلایَهِ اَشْهَدُ اَنَّکَ الْاِمَامُ الْمَهْدِى قَوْلا وَ فِعْلا وَ اَنْتَ الَّذِى تَمْلَاُ الْاَرْضَ قِسْطا وَ عَدْلا بَعْدَ مَا مُلِئَتْ ظُلْما وَ جَوْرا فَعَجَّلَ اللَّه فَرَجَکَ وَ سَهَّلَ مَخْرَجَکَ وَ قَرَّبَ زَمَانَکَ وَ کَثَّرَ اَنْصَارَکَ وَ اَعْوَانَکَ وَ اَنْجَزَ لَکَ مَا وَعَدَکَ فَهُوَ اَصْدَقُ الْقَائِلِینَ وَ نُرِیدُ اَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِى الْاَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ اَئِمَّهً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِینَ یَا مَوْلاى یَا صَاحِبَ الزَّمَانِ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّه حَاجَتِى کَذَا وَ کَذَا"
و بجاى کذا و کذا حاجات خود را ذکر کند،
"فَاشْفَعْ لِى فِى نَجَاحِهَا فَقَدْ تَوَجَّهْتُ اِلَیْکَ بِحَاجَتِى لِعِلْمِى اَنَّ لَکَ عِنْدَ اللَّه شَفَاعَهً مَقْبُولَهً وَ مَقَاما مَحْمُودا فَبِحَقِّ مَنِ اخْتَصَّکُمْ بِاَمْرِهِ وَ ارْتَضَاکُمْ لِسِرِّهِ وَ بِالشَّاْنِ الَّذِى لَکُمْ عِنْدَ اللَّه بَیْنَکُمْ وَ بَیْنَهُ سَلِ اللَّه تَعَالَى فِى نُجْحِ طَلِبَتِى وَ اِجَابَهِ دَعْوَتِى وَ کَشْفِ کُرْبَتِى"
فضایل مسجد سهله
در مجموعه روایات با تعابیر مختلفى از جایگاه معنوى و منزلت مسجد سهله یاد شده است. مى توان گفت از اخبار چنان معلوم مى شود که بعد از مسجد اعظم کوفه مسجدى به فضیلت این مسجد وجود ندارد. در توصیف علل فضیلت آن به نکاتى اشاره شده است که در اینجا یک مورد از آنها را یادآور مى شویم.
بشّار مکارى نیز مى گوید:
در کوفه به خدمت امام صادق(ع) مشرف شدم، حضرت را در حالى که مشغول خوردن خرماى طبرزد بود ملاقات کردم. امام(ع) به من فرمودند: اى بشّار! نزدیک بیا و از این خرماها میل کن. عرض کردم: گواراى وجودتان، من وقتى مى آمدم با صحنه اى برخورد کردم که قلب مرا به درد آورد؛ لذا میل به خوردن چیزى ندارم. حضرت اصرار کردند و قسم دادند تا از خرماها بخورم لذا من هم مشغول خوردن شدم. بعد از من پرسیدند: مگر در راه چه دیدى که ناراحت شدى؟ عرض کردم: وقتى مى آمدم تعدادى از سربازان سلطان را دیدم که زنى را کشان کشان در حالى که بر سر و صورت او مى زدند به طرف زندان مى بردند و او هم کمک مى خواست ولى کسى به داد او نرسید. حضرت فرمودند: چرا آن زن را مى زدند؟ عرض کردم: از مردم شنیدم که آن زن گفته بود: "یا فاطمه! خداوند لعنت کند بر کسانى که به تو ظلم کردند".
بشار مى گوید: وقتى حضرت این سخن را شنیدند دست از خوردن کشیدند و شروع به گریه کردند و آنقدر گریستند که محاسن مبارکشان و حتى دستمالى که در دست داشتند خیس شده بود.
سپس به من فرمودند: اى بشار! آماده شو تا به مسجد سهله برویم و در آنجا دعا کنیم که خداوند آن زن را از دست آنها نجات دهد. وقتى ما عازم مسجد سهله شدیم بعضى از شیعیان هم به دارالخلافه رفتند تا ببینند سرنوشت آن زن چه مى شود. ما که به مسجد رسیدیم هر کداممان در گوشه اى مشغول خواندن دو رکعت نماز شدیم. بعد از نماز امام صادق(ع) دستهاى خود را بلند کردند و این دعا را خواندند: "انت اللَّه لا اله الاّ انت مبدى ء الخلق و معیدهم، و انت اللَّه اله الاّ انت خالق الخلق و رازقهم، و انت اللَّه لا اله الاّ انت القابض الباسط، و انت اللَّه لا اله الاّ انت مدبّر الامور و باعث من فى القبورانت وارث الارض و من علیها، اسالک باسمک المخزون المکنون الحىّ القیوم، و انت اللَّه لا اله الاّ انت عالم السّرّ واخفى اسالک باسمک الذى اذا دعیت به اجبت و اذا سئلت به اعطیت و اسالک بحقّ محمّد و اهل بیته و بحقّهم الذى اوحبته على نفسک ان تصلّى على محمد و آل محمد و ان تقضى لى حاجتى الساعه الساعه.
یا سامع الدّعاء یا سیّداه یا مولاه یا غیاثاه اسالک بکلّ اسم سمیت به نفسک او استاثرت به فى علم الغیب عندک ان تصلّى على محمّد و آل محمد و ان تعجّل خلاص هذه المراه یا مقلّب القلوب والابصار یا سمیع الدعاء.
آنگاه حضرت به سجده رفتند و ذکرهایى را خواندند که من آنها را نمى شنیدم؛ سپس سر خود را از سجده برداشتند و فرمودند: بلند شو! همین حالا زن آزاد شد.
بشّار مى گوید: از مسجد بیرون آمدیم در وسط راه با فردى که به دارالخلافه رفته بود تا از عاقبت کار آن زن باخبر شود؛ برخورد نمودیم حضرت به او فرمود: چه خبر؟
آن مرد گفت: آنها زن را آزاد کردند.
حضرت فرمود: چگونه آزادش کردند؟
مرد گفت: نفهمیدم ولى من در کنار در دارالخلافه بودم که نگهبانى از دارالخلافه بیرون آمد و آن زن را صدا زد و گفت: آن چه حرفى بود که تو زدى؟
زن گفت: اشتباهاً گفتم: یا فاطمه خداوند لعنت کند به کسانى که به تو آن ظلمها را کردند.
بعد آن نگهبان دویست درهم پول درآورد و به زن گفت: این را بگیر و سلطان را حلال کن.
زن از گرفتن آن پول خوددارى کرد. وقتى نگهبان دید که او از گرفتن پول خوددارى مى کند دوباره به دارالخلافه برگشت. کمى بعد از آن خارج شد و به زن گفت: تو آزادى مى توانى به خانه ات برگردى و زن هم به خانه اش رفت.
امام صادق(ع) فرمودند: از گرفتن دویست درهم خوددارى کرد؟ آن مرد گفت: آرى! در حالیکه قسم به خدا به آن پول محتاج هم بود.
بشار مى گوید: حضرت از حبیب شان هفت درهم درآوردند و به من دادند و فرمودند: به منزل آن زن برو و سلام مرا به او برسان و این پول را به او بده.
بشار مى گوید: ما همگى به منزل آن زن رفتیم و سلام امام صادق(ع) را به او رساندیم. آن زن گفت: شما را به خدا، براستى امام صادق(ع) به من سلام رساندند؟
بشار مى گوید: من به او گفتم: به خدا قسم که امام صادق(ع) به شما سلام رساندند. در این حال آن زن صیحه اى زد و بیهوش افتاد. ما صبر کردیم تا او به خود آمد وگفت: سخنى را که گفتید باز بگوئید و سه مرتبه آن پیام را براى زن تکرار کردیم و بعد به او گفتیم: این پول را بگیر که آنها را امام(ع) براى شما فرستادند. زن پولها را گرفت و گفت: به امام(ع) بگوئید که از خداوند براى کنیز خودش طلب آمرزش کند. من احدى را بهتر از او و آباء و اجدادش نمى شناسم که به واسطه آن به خداوند توسل پیدا کنم.
بشار مى گوید: بعد به خدمت امام صادق(ع) برگشتیم و ماوقع را شرح دادیم حضرت با گریه براى آن زن دعا کردند.
تشرف سید عبداللّه قزوینى در مسجد سهله
آقا میرزا هادى سلمه اللّه تعالى از سید جلیل نبیل سید عبداللّه قزوینى نقل فرمود: در سـال 1327 ، بـا اهـل و عـیـال به عتبات مشرف گشتیم.
روز سه شنبه به مسجد کوفه مشرف شدیم. رفقا خواستند به نجف اشرف بروند، ولى من گفتم: خوب است شب چهارشنبه براى اعمال به مسجد سهله برویم و روز چهارشنبه به نجف اشرف مشرف شویم قبول کردند.
به خادم گفتیم او هم رفت و شانزده الاغ براى همه رفقا کرایه کرد.
رفـقا گفتند: ما شب در این بیابان حرکت نمی کنیم، ولى بالاخره اجرت همه مال ها را داده و با سه نفر زن که همراه داشتیم سوار و به سمت مسجد سهله حرکت کردیم، در حالى که الاغ هاى یدکى هم همراه ما بود.
در مـسـجـد سهله نماز مغرب و عشاء را به جماعت خواندیم و مشغول دعا و گریه شدیم، یک باره مـتوجه شدیم که ساعت از هشت هم گذشته است.
ترس زیادى بر من عارض شد که چگونه با سه زن، بـه تـنـهـایى، با مکارى عرب و غریب، در این شب تاریک به کوفه برگردیم.
آن سال، همان سالى بود که شخصى به نام عطیه بر حکومت عراق یاغى شده بود و راهزنى میکرد.
با نهایت اضطراب، قلبا متوسل به ولى عصر عجل اللّه تعالى فرجه الشریف گردیده، روى نیاز و دل پـر سوز به سوى آن مهر عالم افروز نمودیم، ناگهان چون چشم به مقام حضرت مهدى (عج) که در وسـط مسجد است، انداختیم، آن مقام را روشن تر از طور کلیم اللّه یافتیم.
به آن جا رفتیم و دیدیم سـیـد بزرگوارى با کمال مهابت و وقار و نهایت جلال و بزرگى در محراب عبادت نشسته است.
پـیـش رفـتیم و دست مبارک آن سرور را گرفتیم و بوسیدیم.
من خواستم دستشان را بر پیشانى خـویش بگذارم که حضرت دست خود را کشیدند و نگذاشتند.
در این هنگام من هم مشغول دعا و زیـارت شدم و وقتى به نام حضرت صاحب الزمان عجل اللّه تعالى فرجه الشریف می رسیدم و سلام می کردم، ایشان جواب می فرمودند: و علیکم السلام.
از ایـن مـطـلـب بـرآشفته شدم که من به امام سلام مىکنم و این آقا جواب می دهد، یعنى چه؟ از طرفى آن مقام شریف از روشنایى که داشت، گویا صد چراغ و قندیل در آن آویزان کرده بودند.
در ایـن جـا آن سید بزرگوار روى مبارک به ما نمودند و فرمودند: با اطمینان دعا بخوانید.
به اکبر کبابیان سفارش کرده ام شما را به مسجد کوفه برساند و برگردد. شما آنها را هم شام بدهید.
چون این سخن را شنیدم با ایشان مانوس شدم و از ایشان التماس دعا کردم و سه حاجت خواستم: اول وسـعـت رزق و رفـع تنگدستى؛ دوم این که، محل دفن من، خاک کربلا باشد.
این دو را قبول فرمودند.
سوم فرزند صالحى خواستم ایشان قسم یاد کردند که این امر به دست ما نیست ساکت شدم و نگفتم که شما از خدا بخواهید، چون در اول جوانى زن پدرى داشتم و دختر خوبى از او در خانه بود.
من از آن دختر خواستگارى کردم، ولى آنها او را به من نمی دادند، بلکه می خواستند بـه شخص ثروتمندى بدهند.
من در بالاى سر امام ثامن علیه السلام دعا کردم که فقط این دختر را به من بـدهـنـد و دیـگر از خدا اولاد نمی خواهم.
این قضیه در خاطرم بود، لذا مانع از تکرار درخواست و اصرار گردیدم.
عیالم پیش آمد و سه حاجت خواست: یکى وسعت رزق؛ دیگرى آن که به دست من به خاک سپرده شود و قبل از من از دنیا برود؛ سوم آن که در مشهد مقدس یا کربلاى معلى مدفون شود..
هـمـه را اجـابـت فرمودند و همان طور هم شد.
ایشان در مشهد مقدس فوت کرد و خودم او را به خاک سپردم.
زن دیگرى که همراه ما بود، پیش آمد و عرض حاجت کرد و سه مطلب خواست: یکى شفاى مریضى که داشت.
ایشان فرمودند: جدم موسى بن جعفر علیه السلام شفا عطا خواهدفرمود.
دوم : ثروت و اعتبار براى فرزند.
سوم : طول عمر براى خودش.
هـمه را اجابت و قبول فرمودند و همان طور هم شد، یعنى مریض در کاظمین شفا یافت و خودش هم نود و پنج سال عمر کرد.
من (میرزا هادى) از سید عبداللّه قزوینى پرسیدم: چند سال است که آن زن فوت کرده؟ گفت: تقریبا پنج سال.
معلوم شد بیشتر از بیست سال بعد از قضیه باقى مانده و عمر کرده است و فـعـلا پـسرش از تجار ثروتمند است و اسم آن تاجر را هم برد، ولى حقیر نام او را در خاطرم ضبط نکرده ام.
سید گفت: بعد از دعا و زیارت وقتى از مقام حضرت مهدى (عج) به بیرون پا نهادیم، همسرم به من گفت: دانستى این سید بزرگوار که بود و او را شناختى؟ گفتم : نه.
گفت: حضرت حجت (عج) بود.
از شـدت تعجب رو برگرداندم، دیدم جز یک فانوس که آویزان است از آن انوارى که به انداره صد چـراغ بود، اثرى نیست.
تاریکى و ظلمت عالم را فرا گرفته بود و از آن سید بزرگوار خبرى نبود.
دانستم آن روشنایی ها از اثر چهره نورانى آن سرور بوده است.
وقـتـى بـه کنار مسجد آمدم، جوانى نزد من آمد و گفت: هر وقت آماده شدید ما شما را به مسجد کوفه می رسانیم.
گفتم: تو که هستى؟ گفت: من اکبر بهارى.
خیلى وحشت کردم و دلم تنگ شد، چون خیال کردم می گوید اکبر بهایى.
گفتم: چه می گویى؟ بهایى یعنى چه؟ گـفـت: من در همدان در محله کبابیان سکونت دارم و از روستاى بهار که یکى از نواحى همدان است، می باشم و حضرت مستطاب، عالم سالک آقا میرزا محمد بهارى از اهل آن جا است.
ایشان را شناختم و با او مانوس شدم.
گفتم: آن سید بزرگوار را شناختى؟ گـفت: نشناختم، ولى دیدم خیلى جلیل القدر است و به من امر فرمود که شما را به مسجد کوفه برسانم.
از مهابت ایشان نتوانستم حرفى بزنم و فورا قبول کردم.
گفتم: آن سرور حضرت صاحب الامر (عج) بود و علایم آن را گفتم.
آن جوان به وجد آمد و وقتى خواستیم مراجعت کنیم، خود و رفقایش که چهار نفر بودند، پیاده در رکـاب ما به راه افتادند و با آن که حدود دوازده الاغ خالى داشتیم و کرایه همه را هم داده بودیم در عین حال هیچ کدام سوار نشدند و پروانه وار در رکاب ما از شوق امر امام (عج) راه می رفتند. وقتى به مسجد کوفه رسیدیم، به دستور امام (عج) غذا را حاضر و به همه آنها شام دادیم.
منبع داستان:
کتاب العبقرى الحسان که داراى پنج بخش است که جلد اول آن سه بخش و جلد دوم دو بخش است. مطالب ارائه شده مربوط به جلد اول، بخش دوم (المسک الاذفر) و جـلـد دوم، بـخـش اول (الـیـاقوت الاحمر) می باشد.
خانه امام زمان عج الله تعالی فرج الشریف
مسجد سهله- روبروی مقام حضرت ولی عصر عج الله تعالی فرج الشریف
مسجد سهله- مقام امام صادق علیه السلام
مسجد سهله- مقام حضرت ولی عصر عج الله تعالی فرج الشریف
18