زیارت عتبات عالیات
اماکن زیارتی : کوفه
درس
پنجم
کوفه
امام صادق علیه السلام
کوفه باغی از باغ های بهشت است .
[بحار الانوار ج 100 ص 405]
درس
پنجم
موقعیت جغرافیایی
کوفه
این شهر را به جهت اجتماع مردم در آن کوفه نامیده اند .
کوفه پایتخت دوران خلافت امام علی علیه السلام در هشت کیلومتری شرق نجف اشرف قرار دارد .
به خاطر نزدیکی به فرات و جاری بودن یکی از شاخه های فرات در شرق آن ، زمین های اطراف شهر حاصل خیز است .
بنای کوفه چندماه پس از بصره به دست سعدبن ابی وقاص صورت گرفت.
درس
پنجم
علت بنا
کوفه
کوفه قبل از اسلام منطقه مسکونی نبوده است.
سعد پس از فتح عراق و غلبه بر ایرانیان در مداین فرود آمد، چندین تن را به مدینه فرستاد تا مژده فتح را به عمر بدهند،
عمر فرستادگان سعد را رنگ و رو پریده دید و از ایشان سبب تغییر حال پرسید گفتند : « بدی آب و هوای شهرها رنگ ما را دگرگون ساخته»
عمر دستور داد سرزمینی را برای اقامت مسلمانان در نظر بگیرند که با مزاج آنها سازگار باشد. سعد سرزمینی را در کنار فرات و در نزدیکی حیره انتخاب کرد .
کوفه نزد شیعیان مقامی ارجمند دارد زیرا حضرت علی علیه السلام آن جا را مرکز خلافت خود قرار داد.
درس
پنجم
علت بنا
کوفه
با استناد به برخی از روایت های ایرانی کوفه را هوشنگ پیشداری از پادشاهان افسانه ای ایران باستان آن را ساخت وبعد آن را تجدید بنا کرد.
مردم کوفه یا مزاج رنگارنگ ، عهد شکنی ، پیمان شکنی ، سست عنصری و جهالت در عصر امام علی علیه السلام و بی وفایی به عهد خود به هنگام قیام امام حسین علیه السلام در تاریخ خویش کارنامه ای درخشان از خویش بر جای نگذاشته اند .
اما
درس
پنجم
حاکمان
کوفه
اولین حاکم آن سعد بن ابی وقاص بود.
پس از آن ، عماربن یاسر
بعد از آن ابوموسی اشعری والی این شهربود.
در 36 ق ، پس از جنگ جمل و شکست ناکثین امام علی علیه السلام
پایتخت را ازمدینه به کوفه انتقال داد.
کوفه بعد از صلح امام حسن، برای همیشه از پایتختی افتاد.
درس
پنجم
فضیلت
کوفه
از امام باقر علیه السلام پرسیده شد:
کدام سرزمین پس از حرم خدا و رسولش افضل است؟
فرمودند:
کوفه که زکیه و طاهره است ، در آن قبور پیامبران واوصیاء و صادقین است . در آن جا مسجد سهله است که خداوند هیچ پیامبری را نفرستاد مگر آن که در آن جا نماز گزارد ودرآن عدل خداوند آشکار و استوار شده است. آن جا محل فرود آمدن پیامبران ، اوصیاء و صالحین است.
[ کامل الزیارات ص 23]
درس
پنجم
فضیلت
کوفه
پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم :
خداوند متعال چهار شهر را برگزید،
سپس فرمود و التین و الزیتون و طور سینین و هذا بلد الامین .
التین مدینه، زیتون بیت المقدس، طورسینین کوفه،
هذابلدالامین مکه است .
[خصال ،ص 19 ]
امام صادق علیه السلام : کوفه حرم خدا و حرم رسول و حرم علی بن ابی طالب است ، نماز در آن برابر صد رکعت نماز در جای دیگراست .
[ کامل الزیارات ص 23]
درس
پنجم
مساجد
کوفه
مسجد کوفه
حدَّ مسجد الکوفه آخرالسراجین خطّه آدم علیه السلام
وانا اکره ان ادخله راکبا
[ من لایحضره الفقیه،الفقیه ،ج 1،ص 23]
اولین کسی که این مسجد را بنا نهاد حضرت آدم علیه السلام بوده است.
پس از آنکه سعدبن ابی وقاص با لشگریانش به این سرزمین رسید دستورداد پیش از هر اقدامی مسجدی بسازند. ابوهیجاء اسوی در مکانی ایستاد و به هر طرفی تیرانداخت و به این ترتیب حدود مسجد مشخص شد .
درس
پنجم
مسجد کوفه
مساجد
مسجد کوفه از نگاه اهل بیت علیهم السلام
مصلای پیامبران
سجدگاه فرشتگان
جامع فضیلت ها
قصر بهشتی
جایگاه بخشش
درس
پنجم
مسجد کوفه
مساجد
تعلیم و تربیت در مسجد کوفه
امام علی علیه السلام هنگامی که وارد کوفه شد ابتدا وارد مسجد کوفه شد وآنجا برای مردم سخنرانی کرد.
امام پس از استقرار در مسجد کوفه تفسیر قرآن وعلوم دیگر درس داد وشاگردان زیادی همچون کمیل بن زیاد و ابن عباس از محضر او استفاده کردند .
درس
پنجم
مسجد کوفه
مساجد
امام صادق علیه السلام :
نعم المسجد مسجد الکوفه صلی فیه الف نبی والف وصی و منه فار التّنور و فیه نجرت السفینه میمنه رضوان الله و وسطه روضه من ریاض الجنه و میسرته مکر
[ الکافی ، ج 3 ص 492 ]
فضایل مسجد کوفه
درس
پنجم
فضایل مسجد کوفه
مسجد کوفه
نماز در مسجد کوفه تمام است .
نماز در آن برابر حج است
برتر از همه مساجد
اقامتگاه حضرت خضرعلیه السلام
محل دمیدن اسرافیل درصور برای زنده شدن مردگان
منزل و سجده گاه حضرت نوح
دکه القضاء ( محل قضاوت امیرالمومنین علیه السلام )
درس
پنجم
فضایل مسجد کوفه
مسجد کوفه
ازاین مکان هفتاد هزار نفر بدون حساب محشور می شوند و وارد بهشت می شوند.
رحبه امیرالمومنین بوده است . ( جایی که درِ مسجد کوفه جای داشته، سکویی است که حضرت امیر علیه السلام نشسته و به پرسش های مردم پاسخ می داده است.)
بیت الطشت : (محل اعجاز امیر المومنین در تشخیص و درمان بیماری دختری که قابله حکم به بارداری او داده بود. )
نشستن در مسجد کوفه برابر ذکر، تلاوت و عبادت است.
وجود مقام های بسیار در مسجد .
درس
پنجم
مسجد کوفه
مساجد
ستون هفتم مسجد کوفه معروف به ستون حضرت آدم است این مکانی است که خداوند توبه حضرت آدم را قبول می کند.
امیرالمومنینعلیه السلام نزدیک این ستون نماز می خواند لذا به مقام امیرالمومنین نیز معروف است.
ستون چهارم مسجد، جنب باب اغماط مکانی است که حضرت ابراهیمعلیه السلام درآنجا نماز خوانده (دراین مکان چهار رکعت نماز، در دو رکعت اول حمد و توحید و در دو رکعت دوم ، حمد و قدر خواند.)
مقام های مسجد کوفه
مقام حضرت آدم
علیه السلام
مقام حضرت ابراهیم علیه السلام
درس
پنجم
مقام های مسجد
مسجد کوفه
مقام جبرییل
ستون پنجم منصوب به حضرت جبرییل می باشد درشب معراج
هنگامی که حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم ، به سرزمین کوفه رسید،
جبرئیل به پیامبر فرمود:
ای رسول خدا اکنون مقابل مسجدکوفه ای» و پیامبر با اجازه خدا
درآن دو رکعت نماز خواند.
مقام حضرت زین العابدین علیه السلام
ستون پنجم ستونی است که امام سجاد در آن نماز خوانده است
درس
پنجم
کوفه
مسجد کوفه
مقام امام صادق
علیه السلام
ایشان در ستون چهارم نماز خواندند.
محراب امیرالمومنین
علیه السلام
مکانی که ابن ملجم لعنت الله علیه فرق امام را شکافت و اورا به شهادت رساند.
مقام حضرت خضر
علیه السلام
جایگاه به گل نشستن کشتی حضرت نوح
علیه السلام
درس
پنجم
مساجد
کوفه
مسجد سهله
مسجد سهله یا سهیل به مسجد بنی ظهر هم معروف بوده است. مسجد سهله در 10 کیلومتری شرق مرقد مطهر حضرت امیرعلیه السلام واقع شده و فاصله آن تا مسجد کوفه حدود2 کیلومتر است.
درس
پنجم
مسجد سهله
مساجد
فضیلت مسجد سهله
منزل حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف
امام صادق علیه السلام به ابوبصیر می گوید:
ابوبصیر گویا می بینم قائم در مسجد سهله با عیالش نزول می کند0
گفتم منزلش قرار می دهد؟فرمود:آری همچنان که منزل ادریس بود.
[ بحار الانوار ، ج 13 ، ص 303 ]
درس
پنجم
مسجد سهله
مساجد
خانه حضرت ادر یس علیه السلام
آن حضرت از همین مکان به جنگ با عمالقه به سرزمین یمن رفت0
مقرّ حضرت داوود علیه السلام
خانه حضرت ابراهیم علیه السلام
ازاین مکان بود که پیامبر گرامی به جنگ جالوت رفت.
اقامتگاه حضرت خضرعلیه السلام
درس
پنجم
مسجد سهله
مساجد
هرکس در این مسجد باشد مانند کسی است که در خیمه رسول خدا اقامت دارد
از این مسجد هفتاد هزار نفر به بهشت می روند
مامن مکروب یاتی مسجدالسهله ، قیصلی فیه رکعتین بین الغشاءین و یدعوالله تعالی الا فرج الله کربه
هیچ غمزده ای به این مسجد نمی آید و دو رکعت نماز بین نماز مغرب و عشاء نمی خواند و از خداوند کمک نمی خواهد مگر این که خداوند اندوهش را برطرف کند.
[ التهذیب ، ج 6 ص 38 ]
درس
پنجم
مسجد سهله
مساجد
من صلی فی مسجد السهله رکعتین زاد اللّه فی عمره سنین.
هرکس دو رکعت نماز در مسجد سهله بخواند 2سال به عمرش اضافه می شود.
[مستدرک الوسایل ، ج 3 ، ص417 ]
امام سجاد علیه السلام
امام صادق علیه السلام
من دعا الله فیه لما احب ،قضی له حرایجه،ورفعه یوم القیامه مکانا علیا الی درجه ادریس واجاره من مکروه الدنیا و مکایداعدایه.
هرکس خداوند را در آن بخواند،درباره هرچه بخواهد ،حوایج او روا گردد و به مقام بلندی در روز قیامت دست یابد وخداوند تا جایگاه ادریس او را بالا می برد واز ناراحتی دنیا و مکر دشمنانش درپناه خدا قرار می گیرد.
[ مستدرک الوسایل ج 3 ص 413 ]
درس
پنجم
مسجد سهله
مساجد
موجب گشایش در کارها
افزایش عمر
مصلای پیامبران
سجده گاه ملائکه
ترفیع درجه
و همچنین
درس
پنجم
مسجد سهله
مساجد
مقام های مسجد سهله
علامه سید محمد مهدی بحرالعلوم دستور داد قبه ای در مکان مذکور بسازند.
مقام حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف
حضرت خضر؛ امام صادق؛ امام زین العابدین؛
ابراهیم خلیل؛ صالحین(هود و صالح)؛ حضرت ادریس
علیهم السلام نیز در این مسجد است .
مقام
درس
پنجم
مساجد
کوفه
مسجد حنانه
این مسجد بین نجف و کوفه ،سمت شمال آن واقع است، به هنگام حمل سرهای مبارک شهیدان کربلا به کوفه،سرمقدس ابا عبدالله را بر زمین این مسجد گذاشتند.
گویند قبل از آنکه امام علی علیه السلام را دفن کنند چند لحظه جنازه شریف را در این مکان گذاشتند و از زمین ناله و شیونی برخاست از این رو بعدها در آن مکان مسجدی ساختند که آن را حنانه نامیدند.
درس
پنجم
مساجد کوفه
مساجد
مسجدصعصعه بن صوحان
مسجدزید بن صوحان
علامه مجلسی درباره آداب مسجد زید بن صوحان می فرماید :
دو رکعت نماز می خوانی ،دستان خود را به آسمان بلند می کنی و می گویی: الهی قد مرّ الیک الخاطی المذنب یویه و…
سپس پیشانی را برخاک بگذار و بگو : « ارحم من اساء واقترفَ و استکان و اعترفَ » آنگاه گونه ی راست را بر زمین بگذار و بگو : «ان کنت بئس العبده فانت نعم الرّبُّ » پس آنگاه کونه چپ را بر زمین بگذار و بگو : «عظم الذنب من عبدک فلیحسن العفو من عندک یا کریم»پس سجده کن و صد مرتبه بکو العفو العفو.
درس
پنجم
اماکن زیارتی
کوفه
خانه امام علی علیه السلام
از خانه تا مسجد بیست مترفاصله است و داخل آن از معماری ساده ای
برخوردار است چندین اتاق در داخل ان برای هریک از فرزندانش و
همسرشان ام البنین ساخته شده است ، محل غسل آن حضرت و
جلوس حسنین و چاه داخل منزل محل زیارت عاشقان است0
دارالاماره
هنگام ایجاد شهر کوفه، به دستور سعد ابن ابی وقاص علاوه بر مسجد،
قصری برای حاکم شهر ساختند که حاکمان کوفه بجز حضرت علی علیه السلام
دراین قصر ساکن شدند.
درس
پنجم
نام آوران
کوفه
نام آوران کوفه
کمیل بن زیاد
کمیل بن زیاد نخعی یمانی از یاران امام علی وامام حسن علیهما السلاماست. رجال شناسان اورا شجاع،زاهد وعابد دانسته اند. وی از بزرگان تابعین ویکی از هشت عابد و زاهد معروف کوفه در زمان خود بود.
برادرش حارث بن زیاد شخصی آلوده و از یاران عبیدالله بود (کسی که طفلان مسلم رابرای گرفتن جایزه به شهادت رساند.)
درس
پنجم
نام آوران
کوفه
میثم تمار
میثم فرزند تمار با کنیه ابوسالم ،ازاصحاب ویاران امام علی؛ امام حسن و امام حسین علیهم السلام ، بوده و زادگاهش سرزمین نهروان است.
اواز علم بلایا ومنایا(علمی که دارنده او از بلاها و اخبار آینده خبر می دهد) و تفسیر قرآن مطلع بود.
از جمله اخبار غیبی که او از آنها با خبر بود :
خبر از شهادت امام علی علیه السلام
خبر شهادت حبیب و اخبار غیبی از عاشورای حسینی است.
نهایتا او پس از3 روز بردار بودن در 22ذی الحجه 60ه.ق قبل از ورود امام حسین به عراق به شهادت رسید0
درس
پنجم
نام آوران
کوفه
مختار ثقفی
دشمنان کینه توز چون به بدن مختار دست یافتند، آن را قطعه قطعه کردند ودستش را بریده، بردیوار مسجد کوفه با میخی آهنین کوبیدند و این دست تا زمان حجاج بن یوسف ثقفی باقی ماند ودر آن زمان به فرمان حجاج پایین آورده ودفن شد0
هانی بن عروه
هانی از یاران پیامبر و دوستداران امام علی علیهم السلام بود که در 3جنگ جمل ، صفین و نهروان علیه دشمنان امامت شمشیر زد. مسلم بن عقیل درابتدای ورود به کوفه به منزل مختار ثقفی وارد شد0پس از آن وارد منزل هانی شد . پس از شهادت مسلم بن عقیل، عبیدالله دستور داد هانی را به بازار گوسفند فروشان ببرند وگردنش را بزنند.
درس
پنجم
نام آوران
کوفه
مسلم بن عقیل
مسلم در تاریخ28 .ه.ق متولد شد و از همان آغاز تولد با خاندان عمویش علی علیه السلام رابطه تنگاتنگی برقرار کرد. وی در سنین جوانی با رقیه دخترامیرالمومنین ازدواج کرد که حاصل آن سه فرزند به نام های عبدالله، علی و محمد بود. او درجنگ جمل در کنار امیر مومنان علیه السلام حضور داشت.
درس
پنجم
نام آوران
کوفه
عشق به امیر المومنین علیه السلام
امام صادق علیه السلام :
هیچ یک از همراهان علی حق اورا نشناخت مگر صعصعه و یارانش.
فصاحت و بلاغت
علی علیه السلام در نهج البلاغه او را چنین می خواند :
« هذا الخطیب الشحشح » این خطیب ماهر وتوانا…
صعصعه بن صوحان
از طایفه عبدالقیسی بود که عموما در کوفه زندگی می کردند. از ویژگی های او می توان موارد زیر را نام برد :
درس
پنجم
نام آوران
کوفه
شجاعت
شرکت در تشییع پنهانی امیرالمومنین علی علیه السلام
تبعید
صعصعه دو بار تبعید شد نخستین بار توسط عثمان از کوفه به شام و دومین بار از کوفه به بحرین به دستور معاویه
مورد اعتماد
علی علیه السلام هنگام وقف چاه ها وقنات و اموال به محرومین در حین نوشتن عده ای را شاهد می گرفت و صعصعه از جمله آن شاهدان بود.
درس
پنجم
نام آوران
کوفه
زید بن صوحان
زیدبن صوحان عبدی معروف به زید الخیراز اصحاب خاص علی علیه السلام بوده وروزگار زندگی پیامبرگرامی اسلام را درک کرده و در حضور آن حضرت اسلام آورده است . اودر معرفی چهره حقیقی علی علیه السلام تلاش بسیار کرد تا جایی که او را فدایی علی لقب دادند .
پیامبر اسلام در روایت های مختلفی زید را ستوده واز سعادتمندی اوخبرداده است . از ویژگی های او می توان زهد وتقوای بسیار و استفاده از محضرسلمان فارسی را نام برد . زید با سلمان پیوند برادری برقرار نمود و لقب ابوسلمان را برای خود انتخاب کرد.
درس
پنجم
نام آوران
کوفه
در جنگ جمل به شهادت رسید.
وبه هنگام شهادت وصیت کرد:
ادفنونی فی ثبابی فانی مخاصم ولا تغسلوا عنی وما ولا تنزعواعنی ثوبا
مرا با لباس هایم دفن کنید،لباسم را بیرون نیاورید و خون های بدنم را نشویید ، زیرا می خواهم آنها در روز رستاخیز برپایداری ام شهادت دهند .
پایان