مقدمه
شرکت ذوب آهن اولین و بزگترین تولید کننده کشور جمهوری اسلامی ایران است. این شرکت به حول وقوه الهی و با تلاش وهمت کارکنان مجرب و پرتوان، افتخار داشته تا در فراز و نشیب تاریخ کشور ایران بعنوان یک پایگاه اقتصادی شناخته شود و پس از انقلاب اسلامی با رساندن رکورد تولیدات به بالاتر از ظرفیت اسمی، خود را عنوان نهاد شاخص اقتصاد جمهوری اسلامی ایران مطرح نماید.
اکنون فولاد ذوب آهن اصفهان در سطح بالایی از استاندارهای کیفی پای به فراسوی مرزهای میهن میگذارد و با اعتماد و اطمینانی ناشی از دانش فنی و تجرب دیرین تولیدی، به شناساندن کیفیت مطلوب محصولات خود می پردازد.
اخذ گواهینامه ISO 9001 در طراحی و تولید محصولات و نیز کسب پروانه استفاده از مهر استاندارد، خود موید این ادعا می باشد.
تاریخچه سازمان :
موافقت نامه تاسیس کارخانه ذوب آهن اصفهان در 23 دیماه 1344 هجری شمسی (1965میلادی) در چهارچوب همکاری ها ی فنی – اقتصادی بین دو کشور ایران و شوروی سابق تنظیم و بهره برداری از این مجتمع تا مرحله تولید چدن در سال 1350 و تولید محصولات فولاد ساختمانی در سال 1351 با ظرفیت 600 هزار تن آغاز گردید. این کارخانه واقع دردشت طبس – در 45 کیلومتری جنوب اصفهان – شهر کرد واقع است. کارهای اجرایی احداث واحدهای مختلف کارخانه از سال 1346 آغاز و با ایجاد کارگاههای کمک سازی و کوره بلند شماره یک در نیمه اول دی ماه 1350 بهره برداری از مجتمع با تولید چدن آغاز شد. تولید محصولات فولادی نیز با راه اندازی بخش فولادسازی و مهندسی نورد در دیماه 1351 با ظرفیت 550 هزارتن در سال، کارهای ساختمانی و اجرایی طرح توسعه برای رسیدن به ظرفیت 1/9 میلیون تن در سال با احداث کوره بلند شماره 2 و توسعه بخشهای مختلف آگلومراسیون کک سازی، فولادسازی، نورد و … شروع شد و عملیات ساختمانی کمپلکس چدن در سال 1357 به اتمام رسید در سال 1374 به عنوان شروع دوران بازسازی اعلام شد.
قسمتهای اصلی خط تولید ذوب آهن اصفهان :
(1) بخش آگلومراسیون
وظیفه اصلی بخش آگلومراسیون تولید آکلومره با شرایط فنی مناسب جهت مصرف در کوره بلند است. این بخش شامل انبار مواد خام، کارگاه بونکرهای مواد آماده و کارگاه پخت است. مصرف الگومره نسبت به مصرف مستقیم سنگ آهن به دلیل یکنواختی آنالیز مواد شیمیایی واحیاپذیری بهتر باعث افزایش راندمان کوره بلند به میزان 25 تا 30 درصد گردیده و همچنین مصرف کک را تا 20% کاهش میدهد.
1- انبار مواد خام
انبار مواد خام دارای سه وظیفه اصلی است :
1- دریافت مواد اولیه مناسب از نظر کمی و کیفی و ذخیره سازی آنها.
2- همگن کردن مواد.
3- ارسال مواد به واحدهای مصرف کننده کلیه مواد خام مصرفی در تولید به جز زغال سنگ که مستقیماً در سیلوهای بخش کک سازی ذخیره می شود و بوسیله واگن یا کامیون از معادن به این انبار وارد شده و این واحد وظیفه ذخیره سازی و تامین مواد اولیه جهت واحدهای مختلف را به عهده دارد. انبار مواد خام دارای 15 سکو با ظرفیت هرسکو 70-80 هزار تن است.
2- کارگاههای بونکرهای مواد آماده
وظیفه این کارگاه دریافت، آماده سازی و ارسال مواد خام مورد نیاز با ترکیب شارژی مناسب جهت تولید آگلومره با شرایط فنی مورد نظر به کارگاه پخت است. این کارگاه دارای 2 ردیف 19 تایی بونکر 90 متر مکعبی جهت دریافت و ارسال مواد می باشد.
3- کارگاه پخت
وظیفه این کارگاه دریافت مخلوط مواد خام، پخت و تبدیل آن به آگلومره با شرایط مورد نیاز کوره بلند میباشد. این کارگاه دارای 3 پخت 75 متر مربعی از نوع روایت لوید میباشد.
(2) بخش تولیدات کک و مواد شیمیایی
وظیفه اصلی بخش تولیدات کک و مواد شیمیایی تولید کک به عنوان ماده سوختی و احیا کننده اصلی در کوره بلند می باشد. این بخش شامل کارگاه ذغال، کارگاه کک سازی، کارگاه بازیابی مواد، کارگاه پالایش بنزول و کارگاه اسید سولفوریک است.
1- کارگاه ذغال
وظیفه این کارگاه دریافت ذغال از معادن ، ذخیره سازی و تهیه شارژ مناسب جهت باطریهای کک سازی است. این کارگاه متشکل از تجهیزات انباشت و برداشت ذغال، سوند خرد کن و 40 عدد سیلو جهت ذخیره سازی ذغال به ظرفیت صد هزار تن می باشد.
2- کارگاه کک سازی
وظیفه این کارگاه تهیه ذغال سنگ و ارسال آن به بخشهای کوره بلند و آگلومراسیون می باشد. کارگاه کک سازی متشکل از دو باطری، یک دارای 58 سلول و دیگری دارای 72 سلول 19/3 متر مکعبی می باشد. این کارگاه ذغال سنگ مورد نیاز خود را از برج ذغال تحویل و درسلولهای کک شارژ می گردد. آنگاه فرآیند تبدیل ذغال به کک صورت می گیرد.
3- کارگاه بازیابی مواد
وظیفه کارگاه بازیابی مواد، تصفیه مقدماتی گاز تولید شده توسط باطریهاست. در این کارگاه از گاز کک قطران ، سولفات آمونیوم، بنزول خام و فنلات سدیم جدا شده گاز برای تصفیه نهایی به کارگاه تولید اسید سولفوریک ارسال می شود. از گاز باقیمانده به عنوان یک ماده سوختنی در نیروگاه ذوب آهن و همچنین کوره های نورد تولیدات نسوز استفاده می شود.
4- کارگاه پالایش بنزول
کارگاه پالایش بنزول از سه واحد پالایش بنزول خام، قطران و تولید فنل تشکیل شده است. این کارگاه سه وظیفه دارد: 1- دریافت بنزول خام از کارگاه بازیابی مواد و تولید محصولات بنزین 2- دریافت قطران از کارگاه بازیابی مواد و تولید قطران تولید فرآورده های نسوز دولومیتی و روغن جاذب در واحد پالایش قطران 3- دریافت فنلات سدیم از کارگاه بازیابی مواد و تولید فنل.
5- کارگاه اسید سولفوریک
وظیفه این کارگاه جداسازی گاز کک و تولید اسید سولفوریک در اثر واکنشهای شیمیایی با استفاده از کاتالیزور وانادیوم پنتا اکسید و نیز تصفیه نهایی گاز کک می باشد.
(3) بخش کوره بلند
هدف اصلی بخش کوره بلند تولید چدن مذاب جهت استفاده در بخش فولادسازی یا در صورت عدم پذیرش ارسال آن کارگاه چدن ریزی است. این بخش شامل کارگاه اصلی کوره بلند، کارگاه چدن ریزی، کارگاه دانه بندی سرباره، کارگاه تعمیر پاتیل، تاسیسات بونکرها و ذخیره مازاد مواد می باشد.
1- کارگاه اصلی کوره بلند
تولید چدن در بخش کوره بلند از طریق کوره بلند شماره 1 و 2 صورت می گیرد. کوره بلند شماره (1) دارای حجم 1033 و تولید متوسط سالیانه طبق طرح 1/273/250 تن و تولید واقعی 1/470/000 تن می باشد در فرآیند تولید چدن در کوره بلند مواد از دهانه کوره شارژ و هوای غنی شده با اکسیژن به همراه دیگر کمک سوختها از بالای بوته به کوره دمیده میشود.
2 – کارگاه چدن ریزی
وظیفه این کارگاه تولید شمش چدن در صورت عدم جذب چدن مذاب تولید کوره بلند، توسط بخش فولادسازی می باشد. این کارگاه دارای دو دستگاه ماشین چدن ریزی هر کدام به ظرفیت 162 تن در ساعت می باشد.
3- کارگاه سرباره
مواد ورودی به این کارگاه سرباره مذاب می باشد که دانه بندی نشده یا درقسمت خرد کن به کلوخه تبدیل می گردد و به عنوان ماده اولیه در کارخانجات سیمان مورد استفاده قرار می گیرد.
4- کارگاه آماده سازی پاتیل
وظیفه این کارگاه نسوز چینی و آماده ساختن پاتیلهای چدنی جهت ذوب گیری می باشد.
5- تاسیسات بونکرها و ذخیره سازی مواد
تهیه و ذخیره سازی مواد اولیه مورد نیاز کوره بلند وظیفه این کارگاه است. ظرفیت بونکرهای کوره بلند شماره 1 و 2 به ترتیب 2150m و 4194 می باشد.
(4) بخش فولادسازی
در بخش فولادسازی تبدیل چدن تولید شده در کوره بلند به فولاد با آنالیز و ابعاد مناسب ا نجام می گیرد. این بخش شامل کارگاه میکسر ، کارگاه کنورتور، کارگاه 1.f، کارگاه ریخته گری، کارگاه شمش آماده سازی پاتیل و کارگاه آهن قراضه می باشد.
1- کارگاه میکسر
وظیفه اصلی کارگاه میکسر ذخیره سازی و تامین چدن با ترکیب شیمیایی یکنواخت برای کارگاه کنورتور می باشد. این کارگاه دارای دو میکسر با ظرفیت اسمی 1100تن است.
2- کارگاه کنورتور
هدف کارگاه کنورتور تبدیل چدن مذاب به فولاد با مارکهایی مشخص می باشد. این کارگاه دارای سه کنورتور نوع LD.CB بوده که ظرفیت تولید هرکدام 1300 تن می باشد در این کارگاه انواع فولادهای ساختمانی و صنعتی تولید می گردد.
3- کارگاه L.F
فولاد تولیدی کنورتور برگشتی از ریخته گری که نیاز به هموژن کردن، گرم کردن یا تصحیح آنالیز داشته باشد به این کارگاه ارسال می شود. دراین کارگاه گازهای بی اثر مانند ازت و آرگون به مدت نیاز به درون مذاب دمیده می شود. تا اینکه فولاد مذاب از نظر درجه حرارت و ترکیب شیمیایی کاملا ً همگن شده نیز از ناخالصیهای غیر فلزی تصفیه گردد.
4- کارگاه تعمیر پاتیل
این کارگاه به منظور تامین و آماده سازی پاتیلهای فولاد و ریخته گری و همچنین نسوز کاری میکسرها و کنورتورها و پاتیلهای مورد نیاز بخش فولادسازی در نظر گرفته شده است.
5- کارگاه ریخته گری مداوم
هدف کارگاه ریخته گری تولید شمش در ابعاد مورد درخواست نورد می باشد. این کارگاه شامال 4 ایستگاه ریخته گری از نوع روسی و 4 ایستگاه ریخته گری از نوع دانیالی می باشد.
6- کارگاه شمش
هدف کارگاه شمش شناسایی عیوب شمشها و آماده سازی شمشهای ریخته گری شده با کیفیت مطلوب و اندازه های مورد درخواست مهندسی نورد می باشد.
(5) مهندسی نورد
هدف مهندسی نورد عبارت است از تغییر فرم شمش به مقاطع مورد نظر این مهندسی. کارگاه های نورد 500، نورد300، نورد 250/350 و کارگاه های سروی دهنده می باشد. نورد به دو صورت گرم و سرد می باشد. کارگاه های نورد ذوب آهن همگی از نوع نورد گرم می باشد. در نورد گرم شمش پس از رسیدن به درجه حرارت مورد نظر در کوره های نورد از بین غلتکها در حال چرخش عبور می کند و به فرم مورد نظر تبدیل می شود.
1- کارگاه نورد 300
کارگاه نورد 300 از نوع نورد نیمه سبک و مداوم است. ظرفیت تولید این کارگاه 700 هزار تن در سال بوده و تولیدات کارگاه شامل میلگرد و آرماتور از 12 تا 32 و نبشی از 4 تا 6 می باشد.
2- کارگاه نورد 500
کارگاه نورد 500 از نوع نورد متوسط و مداوم است. ظرفیت این کارگاه 750 هزار تن در یال بوده و عمده ترین محصولات آن تیر آهن از 12 تا 16 ناودانی، و میلگرد از 60 به بالا می باشد.
3- کارگاه نورد 650
این کارگاه از نوع نورد سنگین غیرمداوم بوده و دارای دو خط تولید تیرآهن وچهارگوش است.ظرفیت تولید 750 هزارتن درحال است.تولیدات کارگاه شامل تیرآهن از 14 تا 30 ، میلگرد از 56 به بالا و چهار گوش100 است و ریل U33 بصورت آزمایشی در این کارگاه تولید شد.
4- کارگاه نورد 250/350
این کارگاه از نوع سبک و مداوم بوده و دارای ظرفیت تولید 230 هزار تن درسال می باشد و دو خط مستقیم برای تولید دارد. تولیدات این کارگاه شامل میلگرد و آرماتور از 14 به بالا و نبشی و نیز کلاف های سیم از 5/5 تا 16mm می باشد.
5- این کارگاهها وظیفه تراش و آماده سازی غلتکها، مونتاژ، ساخت و تعمیر بعضی از قطعات مورد نیاز نورد را بر عهده دارد.
تولیدات ذوب آهن
1- محصولات فولادی که شامل موارد زیر است :
1) انواع فولادهای ساختمانی
2) انواع فولادهای کیفی کم عیار
3) انواع تیر آهن بال نیم پهن و پهن موازی
4) انواع ناودانی بال موازی
5) انواع نبشی
6) انواع میلگرد ساده و آجدار بتون مسلح
7) انواع چهار گوش و شش گوش
8) انواع تسمه
2- فرآورده های جنبی که شامل موارد زیر میباشد :
1- چدن جامد 2- قطران 3- فنل 4- فولوئن 5- گلیسن
6- سولونت 7- سولفات آمونیوم 8- لجن صنعتی جهت صنایع رنگ
9- آب مقطر 10- اکسیژن مایع 11- ازت مایع 12- آهک
اما محصولات خاص ذوب آهن در سه گروه در حال حاضر تولید می شود:
1/ چهار گوش صنعتی 2/ میلگرد شاخه ای در اندازه های مختلف 3/ مفتولها 4/ مفتولهای کششی 5/ مفتول الکترود 6/ مفتول الکترو جوشکاری زیر پودری و تحت گاز محافظ Co2 7/ مفتول بتون پیش تنیده 8/ مفتول فنر 9/ مفتول سیم طوقه
11