جوانان و فعالیت اجتماعی
جوانان با دخالت داوطلبانه،آگاهانه و همه جانبه درتمام امور اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی و سیاسی می توانند مشارکت نمایند. مشارکت موجب توانمندسازی جوانان می شود و شرط پایداری توسعه،مشارکت جوانان در فعالیت های اجتماعی می باشد.جوانان که نیمی از افراد جامعه را در بر می گیرند نقش بسزایی در روند توسعه دارند.
نیاز جوانان به فعالیت اجتماعی
آیا جوانان نیازمند فعالیت اجتماعی هستند؟
اگر پذیرفته باشیم انسان موجودی است اجتماعی به سوال فوق هیچ گاه نمی توانیم پاسخ خیر دهیم،زیرا اجتماعی بودن فطرت انسان،جوانان را مجبور به فعالیت در جامعه می نماید.
جوانان با حضور در جامعه دچار انواع کنش های فردی و گروهی به منظور دخالت در تعیین سرنوشت خود ، خانواده و جامعه خواهند شد.
این کنش ها بر فرآیند تصمیم گیری تاثیر خواهد گذاشت و منجر به توانمندسازی جوانان می شود.
اجتماعی شدن و ایجاد حس مشارکت در جوانان تنها یک رهیافت برای رسیدن به توسعه پایدار نیست بلکه خود هدف توسعه پایدار است،زیرا جوانان به دستاورد و توسعه ای که خود در آن مشارکت داشته اند متعهد و پایبند خواهند بود.
فعالیت اجتماعی ، جوانان را برای اداره زندگی خود توانمند می سازد و در آنان نسبت به دستاوردهای توسعه ، احساس مالکیت ایجاد خواهد نمود.
مشارکت اجتماعی و تشکیل سازمان مردم نهاد
در سال های اخیر مشارکت جوانان در برنامه های توسعه ، مد نظربرنامه ریزان قرار دارد.
اما یکی از مواردی که معمولا ًمشارکت جوانان را در جامعه تهدید می نماید و مانع حضور دائم آنان در فعالیت اجتماعی می شود نهادینه نشدن مشارکت اجتماعی جوانان است.
راهکارهای بسیاری برای نهادینه سازی مشارکت اجتماعی جوانان وجود دارد ، اما یکی از این راه ها که با روحیه ما ایرانیان تناسب دارد و در دیگر کشورها نیز تجربه شده است تشکیل سازمان های مردم نهاد است. سازمان های مردم نهاد به عنوان یک واسطه بین دولت و مردم ، می توانند بستری مناسب برای مشارکت اجتماعی جوانان در راستای توسعه ایجاد کنند و برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار تلاش نمایند.
چیستی و اهمیت فعالیتهای تربیتی -اجتماعی
برای پرداختن به جایگاه و اهمیت فعالیتهای تربیتی و اجتماعی در محیط های آموزشی ابتدا لازم است
تاتعریفی دقیق از این مفهوم ارائه شود.
مفهوم و تعریف فعالیتهای تربیتی و اجتماعی
بطور کلی " فعالیتهای تربیتی و اجتماعی" مترادف با فعالیتهای فوق برنامه اند که در کنار فعالیتهای رسمی در مدارس و موسسات آموزشی انجام می گیرند و به دو دسته فعالیتهای تربیتی و فعالیتهای اجتماعی تقسیم می شوند:
۱ـ فعالیت های تربیتی
مهمترین جنبه های هنری و تربیتی این فعالیتها، آشنایی دانش آموزان با اصول و مفاهیم موجود در آن فعالیتها است که باعث می شود آنان با بصیرت، آگاهی و دانش بیشتری با پدیده های هنری و تربیتی برخورد کنند و بتوانند به طور اصولی نسبت به درک ماهیت فعالیت و نقد آن بکوشند و در نتیجه فعالیتهای انجام شده را ارزش گذاری کنند سپس براساس قضاوتی مناسب به سوق دادن نگرشهای خود به سمت فعالیتهای خاصی بپردازند.
ـ از جمله این فعالیتها، فعالیتهای ذوقی و هنری دانش آموزان چه در محیط آموزشی و چه خارج از محیط آموزشی است.
۲ـ فعالیتهای اجتماعی
نگاهی به فلسفه تعلیم و تربیت روشن می سازد که یکی از هدفهای نهایی مسئولین آموزش و پرورش آماده کردن دانش آموزان برای شرکت فعال در زندگی اجتماعی جامعه ای است که در آن زندگی می کنند.باید به جامعه پویای امروزی با ویژگیهای خاص آن توجه داشت. این از راه انجام فعالیتهای اجتماعی در مدارس تحقیق پذیر است.
ویژگیهای فعالیت های تربیتی و اجتماعی
این قبیل فعالیتها را میتوان نوعی فعالیت غیر رسمی تلقی کرد که برخی ویژگیهای آن عبارتند از:
۱ـ فعالیتهای تربیتی و اجتماعی همانند سایر دروس نمره ای به آنها تعلق نمی گیرد.
۲ـ بیشتر در ساعتی خارج از ساعات رسمی مدارس انجام می گیرند.
۳ـ زمان اینگونه فعالیتها، انعطاف پذیر است و ممکن است ساعتها به طول انجامد.
۴ـ مکان فعالیتهای تربیتی و اجتماعی، ممکن است در درون یا بیرون مدرسه و درجاهای مختلف باشد.
۵ـ دانش آموزان براساس علایق خود گروهبندی می شوند نه براساس سن، کلاس، درس.
۶ـ شرکت دانش آموزان در این گونه فعالیتها، اختیاری است نه اجباری.
۷ـ برای فعالیتهای تربیتی و اجتماعی، هدفهای رفتاری تعیین می شود.
۸ـ فعالیتهای فوق برنامه نقص ثابت بودن چند ساله برنامه های درسی را جبران می کند.
۹ـ انعطاف پذیری برنامه ها از خصوصیات اصلی فعالیتهای تربیتی و اجتماعی است.
ویژگیهای معلم از لحاظ مهارتهای اجتماعی و تربیتی
مانند هر فعالیت تربیتی دیگر،کسیکه وظیفه آموزش این فعالیتها به کودکان و نوجوانان را بر عهده
دارد بایستی از مهارتها و آموزشهای مخصوصی برخوردار باشد تا بتواند وظیفه خود را به بهترین وجه
ممکن انجام دهد.
از جمله مهارتهای مورد نیاز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
۱ـ شناخت ویژگیهای رشد طبیعی کودکان و نوجوانان
۲ـ شناخت کامل برنامه درسی و تشخیص جنبه های ضعیف آن
۳ـ آشنایی با فعالیتهای تربیتی، آموزشی و اجتماعی سودمند برای انتخاب نوع فعالیتهای فوق برنامه
۴ـ آشنایی با روشهای علمی فعالیت ها از لحاظ ویژگیهای سنی، استعدادها، نیازها و رغبتهای دانش
آموزان
۵ـ آشنایی با روشهای درست ارزشیابی فعالیتهای فوق برنامه
۶ـ آشنایی با چگونگی بر انگیختن دانش آموزان به شرکت در فعالیتهای فوق برنامه
۷ـ آشنایی با وسایل و امکانهای لازم برای انجام دادن فعالیتهای فوق برنامه، تهیه و کاربرد صحیح آنها
۸ـ شناخت زمان و چگونگی فعالیتهای تربیتی و اجتماعی
تعریف اوقات فراغت در قلب فعالیت های اجتماعی
-جزیی نگری دولت ها مانع از پیگیری جدی سند چشم انداز می شود. برای پرکردن اوقات فراغت شهروندان شورای فرهنگی هر استان می تواند در این زمینه به شکل کاربردی و عملیاتی برنامه ریزی کند. اوقات فراغت می بایست در قلب فعالیت اجتماعی، فرهنگی و شهروندی و یا به طور کل به عنوان بخشی از حیات اجتماعی تعریف شود به طوری که این موضوع منحصر به شرایط و زمان خاصی نباشد .سبک های گذران اوقات فراغت در شهرهای مختلف متفاوت است .گذران اوقات فراغت در شهرهای کوچک محدود و بسته به شرایط مکانی و زمانی متفاوت است. مادامی که دولتها جزیی نگری کنند و برنامه های دولت گذشته را زیر سوال ببرند، در پیگری سند چشم انداز کشور ضعیف عمل می کنیم. در نظام اوقات فراغت بهره گیری از هنجارهایی مبتنی بر هویت فرهنگی، ملی، اعتقادی، بومی و جنیسیتی از موارد حائز اهمیت است. به طور مثال در برنامه ریزی اوقات فراغت زنان ایرادهایی وارد است چرا که بیشتر تحقیقات فیزیولوژیکی نشان دهنده ناهنجاری های جسمی ناشی ازفقر حرکتی در بانوان است.هر قابلیتی اگر به درستی بهره برداری نشود به جای فرصت تبدیل به تهدید می شود . مقوله اوقات فراغت نیز اگر دقیق مورد مطالعه قرار نگیرد و مسیر مشخصی را پیش روی شهروندان قرار ندهد، ناهنجاری اجتماعی جایگزین آن خواهد شد.
11