تحقیق در مورد اصول تغذیه گیاهان زینتی

اصول تغذیه گیاهان زینتی

جلسات سی و یکم و سی و دوم
نقش آهن در تغذیه گیاهان زینتی / تاثیر آلاینده های زیست محیطی در تغذیه گل ها و گیاهان زینتی
مقدمه
گل ها و گیاهان زینتی از گروه گیاهان حساس به کمبود آهن هستند. آهن اگرچه به عنوان چهارمین عنصر موجود در پوسته جامد زمین مقدار کل آن در خاک زیاد است ولی به دلایل متعددی قابلیت جذب آن در خاک بسیار کم و محدود است. به طوری که کمبود آهن در گیاهان خیلی شایع و رایج است.

عوامل تشدید کننده کمبود آهن
عواملی که موجب می شود کمبود آهن تشدید شود عبارتند از:
1) آهکی بودن خاک ها؛ PH قلیایی – به ازاء هر یک واحد افزایش PH، حلالیت ترکیبات آهن هزار مرتبه کاهش پیدا می کند. یعنی در PH بالاتر از 7 حلالیت آهن، برای تامین آهن مورد نیاز گیاه کافی نیست؛
2) تهویه نامناسب خاک؛
3) کمی مواد آلی در خاک؛
4) کیفیت نامناسب آب آبیاری؛ به خصوص غلظت زیاد یون بی کربنات، که در جذب آهن و انتقال آن در داخل گیاه ایجاد مشکل می کند؛
5) مصرف زیاد کودهای فسفری؛ در شرایط مصرف زیاد فسفر جذب آهن توسط گیاه کاهش می یابد.
ارزیابی آهن قابل جذب در خاک به روش عصاره گیری و با DTPA انجام می شود. (DTPA) یک عصاره گیری است که برای عصاره گیری عناصر کم مصرف مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش معمولاً اگر مقدار آهن قابل جذب کمتر از 2.5 میلی گرم در کیلوگرم باشد کمبود آهن وجود دارد. همچنین بین 2.5 تا 4.5 میلی گرم نیز در بعضی از گیاهان کمبود آهن مشاهده می شود که غلظت بحرانی آهن نیز گفته می شود. غلظت بیش از حد 4.5 غلظت مناسب آهن را نشان می دهد. آهن به صورت Fe+2 ، Fe+3 و کِلات آهن (کلات های طبیعی و کلات های مصنوعی) توسط گیاه جذب می شود.
گیاهان و ارقام آن ها نسبت به کمبود آهن حساسیت متفاوتی دارند. واریته های گیاهی از نظر حساسیت به کمبود آهن به دو گروه Fe افیشنت کوتی وا و Fe این افیشنت کوتی وا تقسیم بندی می شوند. گیاهان Fe افیشنت Fe-efficient یا آهن کارا (یا مقاوم به کمبود آهن) گیاهانی هستند که با مکانیسم های مختلف قابلیت جذب آهن را در خاک افزایش می دهند و در نتیجه دچار کمبود آهن نمی شوند. این گیاهان با دو مکانیسم مشهور به استراتژی 1 و استراتژی 2 قابلیت جذب آهن را در خاک افزایش می دهند. استراتژی 1 در اکثر گیاهان دیده شده و به صورت های مختلفی قابلیت جذب آهن را بالا می برد. از جمله اینکه دفع +H در محیط ریشه باعث اسیدی شدن PH خاک می شود و حلالیت آهن را افزایش می دهد.

روش های استراتژی 1
– دفع یون +H در محیط ریشه؛
– دفع ترکیبات احیا کننده (فنل)؛
– ساخت اسید سیتریک؛
– افزایش ظرفیت احیای آهن Fe+2 —> Fe+3 .

اما استراتژی 2 فقط در گیاهان خانواده غلات مشاهده می شود. در این گیاهان ریشه گیاه مواد کامپلکس کننده مانند فیتو سیتوروفور ترشح می کند. این فیتوسیتوروفورها می توانند با آهن موجود در خاک تشکیل کلات یا کامپلکس Complex دهند و در نتیجه مانع از رسوب آهن در خاک شوند و به عبارت دیگر قابلیت جذب آهن توسط گیاه را بدین طریق افزایش دهند.
فیتو سیتروفورها به عنوان کلات کننده های طبیعی شناخته شده اند. علاوه بر فیتو سیتروفورها ترشح سیتروفورهای میکروبی توسط بعضی از میکرو ارگانیزم های خاک باعث افزایش جذب آهن می شود.

علائم کمبود آهن در گیاه
علائم کمبود آهن در گیاه نسبتاً مشخص و واضح است،
الف) برگ ها زرد می شوند؛
ب) رگبرگ ها سبز باقی می مانند. برای رفع آن راه هایی نیز وجود دارد.

رفع کمبود
1) پیشگیری از بروز کمبود آهن؛ برای این منظور باید شرایط تهویه خاک مناسب باشد که این امر از طریق چند عامل صورت می گیرد:
الف) بیل زدن در پای درخت؛
ب) اضافه کردن مواد آلی به خاک؛
ج) کیفیت مناسب آب؛
د) مصرف متعادل کود حیوانی و کود فسفری تا قابلیت جذب آهن بالا رود.

2) کاشت ارقام و گونه های مقاوم به کمبود آهن؛

3) مدیریت آبیاری صحیح؛ مصرف زیاد آب باعث تغذیه نامناسب و تشدید بروز کمبود آهن می شود؛

درمان
مصرف کود آهن به صورت محلول پاشی روی گیاه و تزریق دارو بر روی تنه درخت درمان خوبی است. برای مصرف کود در خاک، کود کلات آهن بهترین کود است، کلات های آهن کودهای گران قیمتی هستند. بهترین کلات آهن برای خاک های ایران کود کلات سکوسترین آهن 138(سکوسترین Fe EDDHA – هیدروژن فریک اتیلن بیس (آلفا آمینو – 2 – هیدروکسی فنیل استیک اسید)) است. که دارای یک بنیان کلات کننده است و آهن را در خودش نگهداری می کند. از آنجا که سولفات آهن در خاک رسوب می کند بصورت محلول پاشی روی گیاه استفاده می شود. سولفات آهن نسبت به کلات آهن ارزان تر است. در سال های اخیر در داخل کشور کلات هایی ساخته شده اند که بعضی از آن ها در مقایسه با کلات خارجی جواب خوبی داده اند ولی بعضی دیگر قابلیت کلات آهن خارجی را نداشته اند.

جلسه سی و دوم
تاثیر آلاینده های زیست محیطی در تغذیه گل ها و گیاهان زینتی

مقدمه
در جلسه قبل در مورد تغذیه آهن مطالبی عنوان شد. در این جلسه درباره اثرات آلاینده های زیست محیطی در تغذیه گیاه توضیحاتی ارائه خواهد شد.
آلودگی های زیست محیطی یکی از مشکلاتی است که در اراضی حاشیه مناطق صنعتی و شهرهای بزرگ مطرح بوده و عوامل به وجود آورنده آن ها ناشی از فعالیت های صنعتی، کشاورزی و شهرنشینی است. از مهم ترین این آلاینده ها در تغذیه گیاهان، فلزات سنگین می باشند Heavy metals که برای گیاه ایجاد مسمومیت می کنند، که در تغذیه گیاه عناصری نامطلوب شناخته شده اند.

سرب
یکی از مهم ترین فلزات عنصر سرب است. که مسمومیت آن برای حیوان، انسان و گیاه شناخته شده است. این مسمومیت در اثر احتراق بنزین خودروها بوجود می آید. بدین صورت که تترا اتیل سرب و تترا متیل سرب موجود در بنزین پس از احتراق بصورت سرب معدنی خارج شده و آلودگی ایجاد می کند. سرب از طریق آلودگی هوا در سطح خاک تجمع پیدا می کند.

مقدار آلودگی خاک به سرب بستگی به
– فاصله تا بزرگراه ها و جاده؛
– میزان ترافیک جاده؛
– جهت باد.

عامل دوم آلودگی های زیست محیطی میزان ترافیک جاده هاست. هر چه میزان خودروهایی که در خیابان ها رفت و آمد می کنند بیشتر باشد آلودگی ناشی از سرب هم بیشتر است.
عامل سوم جهت باد است. به دلیل وجود ذرات سرب در هوا سرعت و جهت باد می تواند در انتقال سرب و آلوده کردن اراضی خیلی موثر باشد.
سرب بعد از جذب توسط گیاه برای آن ایجاد مسمومیت می کند و مسمومیت ناشی از سرب علائمی مشابه علائم کمبود آهن ایجاد می کند (زردی و کلروز). بنابراین برای غلبه بر این کمبود باید آلودگی ناشی از مصرف سرب کم شود. لذا امروزه تصمیماتی در این زمینه اتخاذ شده است مثلاً مصرف بنزین بدون سرب و گازسوز کردن اتومبیل ها و تغییراتی در سیستم سوخت اتومبیل از آن جمله است.
گیاهان کنار خیابان های تهران حالت زردی داشته و شادابی در آن ها دیده نمی شود که این بدلیل مسمومیت ناشی از سرب است.
اما سرب برای انسان نیز زیان آور است. افراد در شهرهای بزرگ در معرض آلودگی ناشی از سرب بوده و ضریب هوشی(IQ) آن ها کم می شود. اُفت تحصیلی دانش آموزان در مدارس و رفتارهای تهاجمی و بی مورد که در بعضی از افراد مشاهده می شود ناشی از آلودگی سربی است. هم چنین افسردگی، بیماری های قلبی و عروقی و …. همگی از این جمله اند.
گیاهان نسبت به آلودگی های سرب حساسیت های متفاوتی نشان می دهند. بعضی از آن ها سرب بیشتری جذب کرده و بعضی دیگر جذب سرب شان کمتر است. هر چه پهنک برگ گیاه بزرگتر باشد، جذب سرب بیشتر است.

کادمیوم
عنصر دیگری که مسمومیت آن مطرح بوده کادمیوم است که همانند سرب برای گیاه، انسان و حیوان زیان آور است. مشکل آلودگی کادمیوم ناشی از همان مصرف سوخت است.

منابع مسمومیت ناشی از کادمیوم
– سوخت؛
– آلودگی آب ها با پس آب های صنعتی؛
– مصرف زیاد کود فسفره.
بر طبق تحقیقاتی که موسسه خاک ها انجام داده است، کادمیوم به صورت ناخالصی در کودهای فسفری وجود دارد.
کودهایی که بیش از ppm 100- 7 کادمیوم دارند در سال های اخیر در کشور ما مصرف شده اند که باعث افزایش آلودگی های خاک می شوند.
کادمیوم از نظر شیمیایی خیلی شبیه عنصر روی است. روی بعنوان یک عنصر کم مصرف و ضروری در تغذیه گیاه شناخته شده است و نقش بسیار مهم و سودمندی در تغذیه گیاه و در کمیت و کیفیت محصول دارد. کادمیوم به دلیل تشابه شیمیایی با روی جذب و وظایف متابولیسمی روی را در گیاه تقلید می کند. یعنی جایگزین عنصر روی در فیزیولوژی و متابولیسم گیاه است.

علائم
– لروز؛
– کاهش کلروفیل؛
– کاهش فعالیت های فتوسنتزی گیاه؛
– کاهش فعالیت های آنزیمی.

توضیحاتی پیرامون دو ترکیب دیگری که در شهرهای بزرگ مشکل آفرین می باشند:
1) زیادی غلظت SO2 در هوای شهرهای بزرگ؛ SO2 در حین اینکه به عنوان یک ترکیب گوگردی می تواند در تغذیه گیاه موثر باشد، بخشی از نیاز گوگردی گیاه را تامین می کند. غلظت زیاد SO2 باعث سوختگی و مسمومیت در گیاه می شود.
2) گاز HF؛ این گاز در حوالی مناطق صنعتی غلظت زیادی دارد و حتی در غلظت های بسیار کم برای گیاه می تواند ایجاد مسمومیت کند. علائم مسمومیت گاز HF مثل زردی و سوختگی نوک برگ ها می باشد.