خصوصیات گیاه شناسی کلزا
کلزا با نام علی Brassica napus گیاهی است از خانواده چلیپایان که عمدتا" دارای تیپ های رشد بهاره ، پاییزه و بینابین می باشد . به طور کلی ویژگی های اندام های رویشی و زایشی آن به شرح زیر است :
ریشه :
کلزا دارای یک ریشه اصلی عمودی و غالبا" بلند به شکل دوک می باشد که قطر قسمت فوقانی آن به 1تا3 سانتی متر می رسد . همچنین دارای ریشه های جانبی متعددی است که معمولا" افقی هستند در عمق خاک نفوذ می کند . عمق نفوذ و گستردگی سیستم ریشه ، نقش بسزایی در تحمل خشکی و استفاده بهینه از رطوبت ذخیره شده در خاک دارد .
ساقه
کلزا تولید یک ساقه اصلی می کند که از آن شاخه های زیادی منشعب می شوند . پس از پایان زمستان ، ابتدا ساقه اصلی طویل می شود و پس از به گل نشستن ساقه اصلی ، شاخه های فرعی نیز شروع به طویل شدن می کنند . تراکم بوته تاثیر قابل توجهی در میزان شاخه دهی و ارتفاعی دارد که ساقه اصلی در آن شروع به انشعاب می کند . ولی عمدتا" شاخه های جانبی در قسمتهای میانی و بالایی ساقه اصلی تشکیل می شوند .
برگ
برگ های کلزا به سه فرم چسبیده ساقه آغوش ، چسبیده معمولی و دارای دمبرگ می باشند . ریزش برگ به دلیل برخی عوامل از جمله آفات در نواحی گرمسیری شایع است . چنانچه ریزش برگ ها در ابتدای گل دهی رخ می دهد ، تاثیر منفی بر عملکرد نهایی می گذارد ، اما پس از گل دهی اثر قابل ملاحظه ای بر آن ندارد .
میوه
میوه کلزا خورجینی به طول 5 تا 15 سانتی متر است که فاقد کرک بوده و در انتها به یک منقار منتهی می شود هر خورجین دارای 2 برچه است . در هر خورجین ممکن است 15 تا 40 عدد دانه تشکیل شود . خورجین ها پس از رسیدن از قسمت پایین باز می شوند و دانه ها می ریزند .
دانه
دانه کلـزا ذارای شکـل کروی بوده و معمولا" به رنـگ قـهوه ای تیره تـا سیاه می باشد . دانه ها هرچـه نارس تر باشند ، روشـن تر خواهند بود . پوسته دانه از سه لایه اپیدرم ، پـارانشیم و پیگمان تشکیل شده است وزن هر دانه کلزا بین 3تا7 گرم متغیر می باشد .