گزارش ثبت آثار باستانی حوزه شهرستان بیرجند
باغ و عمارت رحیم آباد
موقعیت مکانی :
یکی از باغ ها و خانه های مسکونی امیر معصوم خان خزیمه « حسام الوله » در آن هنگام در روستایی بنام « رحیم آباد » بود که در سه کیلومتری جنوب بیرجند و یک کیلومتری غرب « اکبریه » واقع بود .
در باغ بزرگ و معروف این روستا ساختمان و ارگ و عمارتی نسبتا مجلل وجود داشت که محل سکونت آن امیر بود و حسام الدوله برخی از مواقع را در آن می نشست . اکنون رحیم آباد جزء شهر شده و گونه محله ای پیدا کرده است . به لحاظ استقرار مکانی این عمارت اکنون در مقابل میدان جانبازان واقع شده است .
توصیف کلی :
بنای رحیم آباد نمونه کاملی از یک خانه حکومتی است که با در نظر گرفتن نحوه استفاده و کاربری های چندگانه هم بعنوان خانه برای ساکنین آن و هم بعنوان دارالحکومه ، در دوره قاجار ساخته شده است . تفکر حاکم بر ساختار کلی و نحوه تزئینات بکار رفته ، انرا در ردیف خانه های حاکمان دوره قاجاریه جای داده است . طبقه همکف این عمارت مجموعه ای از اطاقهای به هم پیوسته است که عاری از هرگونه تزئینات مهم می باشد . طبقه اول آن به عنوان محل سکونت و دارالحکومه دارای بخش های مختلف با کاربری های گوناگون است که از بیشترین تزئینات برخوردار است .
از مهمترین بخش های آن می توان از تالارهای وسیع و مجلل آن نام برد و اطاقهای متصل به تالارها . مجموعه آبریزگاه و حمام در سه بخش شرقی ، غربی و میانی این بنا جای گرفته است . راهروهای ارتباطی عمل برقراری ارتباط بخش های گوناگون را بر عهده دارند . اطاقهای زمستان نشین بخش غربی و تالار وسیع و ایوان مشرف بر باغ از دیگر بخش های خانه رحیم آباد است . حوضخانه اطاقهای نگهبانی ، مجموعه بناهای خدماتی ، حصار دور تا دور با برجهای نگهبانی و حوض های سه گانه واقع در فضای باغ از دیگر اجزاء عمارت رحیم آباد است .
بررسی نقشه :
عمارت رحیم آباد شامل مجموعه ای از بناها و فضاهایی است که هر کدام دارای کاربری های خاصی بوده اند . ورودی داخل مجموعه از ضلع شرقی و از طریق دو درگاهی امکان پذیر است یک ورودی مستقیما به محوطه ای وارد می شود که حد فاصل اطاقهای نگهبانی و قسمت حوضخانه قرار دارد حوضخانه که در جنوب این محوطه قرار گرفته شامل فضایی هشت ضلعی است که در اطراف آن واحدهای معماری مختلفی قرار دارد . پوشش حوضخانه بصورت گنبدی بوده و دارای گلاه فرنگی در مرکز می باشد . در چهار ضلع حوضخانه چهار حجره قرار گرفته که به منظور استراحت و گذران اوقات فراغت ساکنان و مهمانان استفاده می شده است . در چهار ضلع دیگر راهروهای ارتباطی به سایر فضاهای این بخش تعبیه شده است . یک راهرو در ضلع شمالی ، ورود به داخل حوضخانه از محوطه بیرونی را امکان می سازد . راهروی شرقی به اطاق کوچک و ساده که دارای پوشش چهار ترک است منتهی می شود . این اطاق فاقد تزئینات است . و تنها چند طاقچه در دیوارهای آن تعبیه شده است . در کنار این اطاق در ضلع جنوبی سرویس بهداشتی قرار دارد . راهروی ضلع جنوبی به تالار وسیع با محور شرقی – غربی ختم می شود این تالار دارای 10 پنجره است که رو به باغ باز می شود .
طاق های بکار رفته در این پنجره ها از نوع جناغی است .پوشش این تالار نیز بصورت طاق و تویزه است که از 10 عدد تویزه برای این امر کمک گرفته شده است . این تویزه ها علاوه بر جنبه کاربردی ، به فضای تالار حالت زیبایی نیز می دهد . راهروهای ضلع غربی به اطاق دیگری منتهی می شود که دارای محور شمالی – جنوبی بوده و بصورت طاق و تویزه پوشیده شده است . در جبهه غربی این اطاق ، پنجره هایی تعبیه شده که رو به باغ مجاور باز می شود ورودی دوم مجموعه در فاصله کمی در شمال ورودی اول دارای فضاها و عناصر معماری و تزئینات بیشتری است . این ورودی به دالانی منتهی می شود که از شرق به غرب کشیده شده است دو طرف این دالان اطاقهای نگهبانی قرار دارد .
پس از دالان محوطه اصلی باغ قرار گرفته که فضای بسیار خرمن و دلگشا است . این باغ به سبک سایر باغهای ایرانی شامل یک خیابان اصلی و چند خیابان فرعی می باشد در طول خیابان اصلی سه حوض تعبیه شده است . محوطه باغ دارای سه خیابان طولی با محور شمالی جنوبی و سه خیابان فرعی با محور شرقی غربی است . حدفاصل این خیابانها کرتهایی قرار گرفته که در آنها انواع درختان میوه به عمل می آمده است . دو طرف خیابان اصلی که از شمال به جنوب امتداد دارد درختان سرو قد برافراشته است . بخش اصلی مجموعه ، عمارت آن است که در دو طبقه و در ضلع شمال باغ قرار گرفته است . این بخش در دو طبقه بنا شده است طبقه همکف شامل فضاهای متعددی از اطاقها و راهروهای ارتباطی است که عموما بعنوان انبار کاربرد داشته است ورود به این طبقه از طریق جلوخان ورودی امکان پذیر است . طبقه اول عمارت که محل سکونت خانواده امیر بوده دارای بخش های متنوع و متعددی است ورود به طبقه اول از طریق جلوخان و درب قرار گرفته در ضلع شمال آن امکان پذیر است .
پس از بالا رفتن از چهار پله پاگردی قرار دارد که از طریق آن دو رشته پلکان دیگر به دو طرف شرق و غرب ادامه می یابد . این فضای جالب توجه بعنوان ورودی طبقه اول به گونه ای طراحی شده که به بخش های مختلف این طبقه ارتباط دارد . از طریق درب های تعبیه شده در اضلاع شمال ، جنوب ، غرب و شرق ارتباط از فضای بیرون به واحدهای طبقه اول از کوتاه ترین مسیر ممکن است . این بخش که با نوعی عملکرد میانخانه را دارد دارای گنبدی رفیع است که بر فراز آن گنبدی گلاه فرنگی قرار گرفته است . در ساقه کلاه فرنگی پنجره هایی تعبیه شده که هم نور فضا را تامین می کند و هم جهت تهویه هوای این محل از ان استفاده می شده است . در سقف این گنبد کلاه فرنگی و بالای پنجره ها تزئینات رسمی بندی ظریف و یک شمسه گچبری شده دیده می شود . در دو طرف گنبد دو دالان قرار دارد که به فضاهای دو جبهه غربی و شرقی منتهی می شود این دالانها دارای پوشش کلیل می باشند .
طبقه اول عمارت علاوه بر این ورودی یک ورودی دیگر از محوطه باغ دارد . که مستقیما به محل زندگی خصوصی خانواده امیر راه داشته است با این توصیف بطور کلی طبقه اول را می توان به دو بخش عمده تقسیم کرد . بخش غربی که از مساحت کمتری نیز برخوردار است محل زندگی خصوصی خانواده امیر است و به تنهایی دارای مسیر ورودی از داخل باغ است در بخش دوم که وسیع تر بوده و اجزا و عناصر معماری مفصل تری دارد در بخش شرقی قرار گرفته است . بخش شرقی شامل فضای ورودی « میان خانه » سه تالار بزرگ در شمال ، جنوب و غرب میان خانه ، طارمی ضلع شمال ، راهروهای ارتباطی ، اطاقهای خواب ، سرویس های بهداشتی و انبار می شود.
سه تالار بزرگ در ضلع شمال جنوب و غرب میانخانه ، از لحاظ تزئینات دارای انواع تزئینات اینه کاری ، مقرنس ، گچبری و درب و پنجره هایی با تزئینات مشبک اسلیمی و هندسی با شیشه های رنگی می باشد . دو اطاق واقع در سمت شرق تالارهای جنوبی و شمال و اطاق سمت غرب تالار غربی از تزئینات کمتری برخوردار می باشد . از لحاظ کاربری تالارهای اصلی بعنوان محل پذیرایی از میهمانان و تشریفات استفاده می شده و سایر اطاقها بعنوان محل خواب و انبار کاربرد داشته اند . بخش غربی یا محل زندگی خصوصی خانواده امیر حدود سه پله پایین تر از بخش تشریفات « شرقی » قرار گرفته و دارای یک تالار به طول10 و عرض 4 متر می باشد که این تالار دارای انبوه تزئینات مقرنس ، آینه کاری ، گچبری با طرح های اسلیمی ، نیم ستونهای تزئینی و درب و پنجره های دارای تزئینات مشبک هندسی و اسلیمی و شیشه های رنگی است . سایر اطاقهای این قسمت کاربری مسکونی یا سرویس بهداشتی دارند. در شمال عمارت اصلی مجموعه فضایی قرار دارد که شامل محوطه ای وسیع و حجره ها و اطاقهایی در اطراف است این قسمت بعنوان اصطبل استفاده می شده است دور تا دور باغ را حصاری در بر گرفته که در گوشه های جنوب شرق ف جنوب غرب و شمال غرب دارای برجهای مدور به منظور نگهبانی می باشد . در ضلع جنوبی باغ فضاهای خدماتی نظیر مطبخ حمام و خم خانه قرار گرفته است .
تزئینات :
باغ و عمارت رحیم آباد به عنوان محلی مسکونی که به طبقه حاکمان اختصاص داشته دارای ویژگیهای معماری و هنری متعددی است یکی از مهمترین ویژگیها و مشخصه های این بنا وجود انبوه تزئینات در انوع گونه های مختلف آن است . تزئینات بکار رفته در این بنا بیشتر از نوع آینه کاری ، گچبری ، مقرنس ، رسمی بندی و تزئینات مربوط به درب و پنجره های چوبی می شود . میزان و نوع تزئینات در بخشهای مختلف بنا با توجه به نوع کاربری فضاها متغیر است . بخشهای خدماتی بنا از قبیل آشپزخانه ، حصار خارجی ، برجها و فضاهای طبقه همکف که بیشتر به عنوان انبار استفاده می شده دارای کمترین تزئینات است . اما بخشهای مسکونی پذیرایی و حوضخانه با توجه به نوع کارکردشان از جالب توجه ترین بخشهای بنا از لحاظ تزئینات بشمار می رود .
ورودی ها :
بنا دارای دو ورودی مجزا است که البته در نزدیک یکدیگر در جبهه شرق مجموعه قرار دارد ورودی اصلی عمارت که در شمال ورودی دوم قرار دارد از لحاظ تزئینات دارای طرح های آجرکاری در نمای خارجی می باشد . طرحهای تزئینی این بخش شامل دو ستون در دو طرف ورودی با مقطع مربع با نمای آجری و آجرکاریهایی در قسمت بالای ورودی با طرح های هندسی می باشد . ورودی دوم از لحاظ تزئینات ساده تر می باشد . ورودی دوم از لحاظ تزئینات ساده تر می باشد این ورودی دارای دربی است چوبی که در سطح آن از قاب های چوبی بعنوان تزئین استفاده شده است در بالای درب و زیر طاق یک طرح شمسه با استفاده از زهوارهای چوبی ایجاد شده است در دو طرف درب نمای جرزها با استفاده از اجر بصورت خفته و در بالای طاق به صورت راسته تزئین شده است . در بالاترین قسمت قرنیزهای آجری از دیگر تزئینات این بخش به شمار می رود . پس از ورودی اصلی دالانی قرار دارد که البته از تزئین خاصی برخوردار نیست .
نمای عمارت اصلی :
عمارت اصلی این مجموعه در جبهه شمالی باغ دارای نمایی است که در ان از تزئینات آجری استفاده شده است نمای عمارت که از شرق به غرب کشیده شده از دو قسمت تشکیل می شود نمای قسمت شرقی که فضاهای آن بیشتر به پذیرایی اختصاص دارد دارای تزئینات و نمای متفاوتی از قسمت غربی است در این بخش نمای بنا شامل آجرکاری هره با نیم ستونهای مدور می باشد . در شرقی ترین بخش عمارت در نمای بنا از تزئین خاصی بجز نمای اجری و رخبام تزئینی استفاده نشده پس از این مرحله در قسمتی که نمای خارجی تالار پذیرایی نمای بنا داری آجرکاری دارای نیم ستونهای تزئینی می باشد این نیم ستونها به گونه ای طراحی شده اند که از پایین به بالا از قطرشان کم می شود . نیم ستونها در بخشهای مختلف از پایه ستون تا سرستون و در ساقه به وسیله برآمدگیهایی تزئین شده اند پس از این برآمدگیها قطر نیم ستونها نیز بطور نامحسوسی تغییر می کند . در پای این نما رخبام تزئینی قرار گرفته است حدفاصل نیم ستونها پنجره ها تعبیه شده اند که شیشه های رنگی کتیبه های بالای انها از عناصر تزئینی دیگر نما بشمار می روند . جلوخان ورودی عمارت اصلی نیز در این قسمت از نما قرار گرفته است . تزئینات این قسمت شامل دو طاق هلالی در دو طرف ستون مرکزی جلوخان ، قاب گچی زیر سقف جلوخان ، گچبری های اسلیمی بالای درگاه ورودی به طبقه اول از تزئینات این بخش به شمار می آید . نوع پوشش این فضا یعنی طاق کلیل ان علاوه بر جنبه کاربردی باعث تزئین این فضا نیز می شود .
نمای قسمت غربی عمارت اصلی در طبقه اول دارای ایوانی است که دارای چهار ستون مدور ، شش نیم ستون مدور و دو ستون چهارضلعی می باشد . نمای خارجی این بخش در طبقه همکف آجری است . اما درب و پنجره های تالارها و اطاقهایی که به ایوان مشرف می شوند ، طاق آنها دارای تزئینات رسمی بندی گچی است . خود درب ها و پنجره ها نیز دارای تزئینات مشبک اسلیمی چوبی می باشد که وجود شیشه های رنگی با رنگ های زرد ، قرمز ، سبز ، آبی و شیشه های ساده بر زیبایی آن افزوده است .
طبقه همکف عمارت اصلی که شامل اطاق ها و راهروهای ارتباطی است بعنوان انبار از آن استفاده می شود . لذا تزئیناتی در آن دیده نمی شود طبقه اول بنا دارای تالارها ، اطاق ها و فضاهای متعددی است که بیشتر آنها دارای تزئینات جالب توجه می باشد . نخستین بخش طبقه اول فضای ورودی آن است . این قسمت که بعنوان فضای ارتباطی دسترسی به بخش های مختلف این طبقه را از کوتاهترین مسیر ممکن می سازد دارای گنبدی است که بر فراز آن یک کلاه فرنگی تعبیه شده است . تزئینات این قسمت شامل رسمی بندیهای در زیر گنبد گلاه فرنگی به همراه یک شمسه گچبری شده و در مرکز می باشد . گنبد اصلی دارای رسمی بندی هایی است ، علاوه بر این طاقنماهایی در هشت ضلع فضای ورودی با قوس جناغی از دیگر تزئینات این بخش به شمار می رود . یک جانپناه کوتاه در راهروی جنوبی فضای ورودی مشرف به پلکان قرار دارد که دارای قوس های هلالی تزئینی می باشد .
دو راهروی شرق و غرب فضای ورودی نیز به اطاق کلیل دو گلویی خود از دیگر تزئینات این فضا بشمار می رود. در جنوب فضای ورودی تالار وسیع قرار دارد که ورد به آن از طریق دو درب در دو راهروی شرقی و غربی فضای ورودی ممکن است . این تالار با 18 متر طول و 75/3 متر عرض دارای انبوهی از تزئینات است . ضلع جنوبی این تالار با شش پنجره بزرگ به عرض 20/2 سانتی متر است که کتیبه فوقانی انها دارای طرح های مشبک هندسی با شیشه های رنگی می باشد . در سقف این تالار در سه قسمت که محل آویزان شدن چهل چراغها است تزئینات گچبری با طرحهای اسلیمی وجود دارد در زیر سقف در فواصل نامعین تزئینات گچبری بصورت برجسته با طرح های گیاهی و یک قاب در وسط آنها و سردریس حیوانات جلب توجه می کند . ضلع شمالی تالار دارای دو درب که به فضای ورودی راه دارند و ده طاقچه می شوند . اطراف این طاقچه ها و درب ها دارای تزئینات گچبری با طرحهای اسلیمی و گل و گیاه است . بر سطح جرزهای حدفاصل طاقچه ها نیم ستونهای تزئینی قرار گرفته است . قسمت بالای این نیم ستونها به صورت « رف » های در آمده که امکان اشیاء تزئینی بر روی آن قرار داشته است . در دو ضلع غرب و شرق این تالار نیز یک درب در وسط و دو طاقچه در دو طرف قرار دارد تزئینات این قسمت نیز مشابه تزئینات ضلع شمالی تالار است .
دربهای ورودی به تالار دارای تزئینات مشبک با طرح های اسلیمی در کتیبه فوقانی می باشد در داخل این طرحهای مشبک ، شیشه های رنگی با رنگ های قرمز ، آبی سبز ، زرد و شیشه های ساده قرار گرفته اند . تالار واقع در ضلع شمال فضای ورودی داریا 12 متر طول و 75/3 سانتی متر عرض است ورود به این تالار از طریق دو درب که در دو راهروی شرقی و غربی فضای ورودی تعبیه شده ممکن است دیوار ضلع شمالی بنا داریا سه درب ئ دو پنجره مشرف به طارمی ضلع شمالی ، دو طاقچه و دو بخاری دیواری است .سقف تالار در سه محل دارای تزئینات گچبری با طرح های اسلیمی و گل و بوته است در بالاترین قسمت دیوار در سمت زیر سقف دو ردیف مقرنس آینه کاری شده دیده می شود . این مقرنس ها در کلیه دیوارها تالار موجود دارد زیر دو ردیف مقرنس در حاشیه ای به عرض 25 سانتی متر تزئینات اسلیمی و گل و بوته آینه کاری شده قرار دارد زیر این حاشیه طاقچه ها و درگاهها قرار دارد که در اطراف خود دارای تزئینات آینه کاری با طرح های گل و بوته و هندسی است در قسمت پیشانی طاقچه ها از تزئینات گچبری با طرح های اسلیمی و گل و بوته استفاده شده است بر سطح جرزهای دو طرف طاق درگاهها تزئینی ظریفی وجود دارد .
قسمت پایین نیم ستون ها بصورت گلدانی و قسمت بالای آنها بصورت رف هایی است که وسایل تزئینی یا روشنایی را روی آن قرار می دهند. بخاری های دیواری نیز دارای تزئیناتی می باشد از جمله در قسمت پایین آنها سنگ های حجاری شده ای قرار دارد که دارای طرحهای اسلیمی می باشد در دو طرف بخاری ها از نیم ستون های تزئینی و گچبری هائی با طرحهای اسلیمی استفاده شده است . تزئینات سه ضلع دیگر بنا به این سبک می باشد در دو ضلع غرب و شرق این بنا دو اطاق کوچک وجود دارد که دارای طاقچه درب های ارتباطی و پنجره در ضلع شمالی می باشد . این دو اتاق دارای همان تزئینات می باشد درب های چوبی این تالار در دو اطاق دو طرف آن و پنجره های ضلع شمالی دارای کتیبه هائی به شکل هلالی و تزئینات مشبک با طرح اسلیمی می مالند که داخل این طرح های مشبک ، شیشه های رنگی قرار گرفته اند . در سمت شرق این تالار اطاق کوچکی قرار دارد که احتما بعنوان اتاق خواب کاربرد داشته است . این اطاق نسبتا ساده دارای بخاری دیواری فاقد تزئینات است تنها یک سنگ حجاری شده با نقوش اسلیمی در زیر آن وجود دارد از دیگر تزئینات این اطاق یک ردیف مقرنس گچی زیر سقف و قاب های گچی اطراف طاقچه ها می توان نام برد . درب های این اطاق نیز دارای گلهای نیلوی تزئینی و قابهایی که بوسیله زهوارهای ظریف چوبی ساخته شده اند می باشد . در ضلع شمال این اطاق یک راهرو و سپس اطاق دیگری قرار دارد که کاملا شبیه این اطاق است .
در انتهای راهروی ضلع غربی فضای ورودی تالاری قرار دارد که بر خلاف سایر تالارها دارای مهور شمالی جنوبی است در دو طرف شرق و غرب این تالار درگاههای ارتباطی به سایر بخش ها قرار دارند و در دو ضلع شمال و جنوب آن در هر طرف درب قرار دارد که ضلع جنوبی به فضای باغ و ضلع شمالی به طارمی شمال اشراف دارد. این تالار دارای 5/25 متر طو و 5/3 عرض است . سقف این تالار در محل آویزان شدن چهل چراغ دارای گچبری با طرح هندسی می باشد از زیر سقف و بالاترین قسمت دیوارها در چهار ضلع دو ردیف مقرنس که به طور کامل آینه کاری شده اند دیده می شود . این مقرنس ها در کلیه دیوارهای تالار وجود دارد زیر دو ردیف مقرنس در حاشیه ای به عرض 25 سانتی متر دارای تزئینات آینه کاری با طرح های اسلیمی است . زیر این حاشیه طاقچه ها و درگاهها قرار دارد که در اطراف انها تزئینات ابنوه آینه کاری کار شده است این تزئینات در طرح های اسلیمی و کتیبه هایی با مضمون « یا علی مدد » بصور آینه کاری می باشد . بر سطح جرزهای حدفاصل طاقچه ها نیم ستونهای تزئینی قرار دارد که در پایین دارای طرحی شبیه گلدان و در بالا رف دارد .
یکی از بخش های جالب این تالار بخاری دیواری آن است که در آن از تزئینات انبوع گچبری و آینه کاری استفاده شده است . در پایین بخاری سنگ حجاری شده ای با نقش اسلیمی قرار دارد . دو طرف بخاری دو نیم ستون تزئینی با طرحهای اسلیمی قرار داده شده است در بالای بخاری نیز یک گچبری بصورت کاملا برجسته و حجمی دیده می شود که در داخل قاب وسط آن تندیس یک زن وجود دارد . درب های این تالار نیز دارای تزئینات انبوه مشبک چوبی در کتیبه های فوقانی خود می باشد . از شیشه های رنگی برای تزئین بیشتر دربها استفاده شده است .
فضای غربی تالار دارای دو درب است که یکی به وسیله یک راهرو به بخش غربی عمارت منتهی می شود و دیگری مستقیما به یک اطاق کوچکتر می رود . پوشش اطاق طاق و تویزه بوده و از تزئینات کم تری برخوردار است از جمله تزئینات این اطاق نوارهای تزئینی واقع در تویزه ها و کاربندی قسمت مرکزی قسقف و چهل چراغ آن از کریستال به رنگ سبز و نقوش اسلیمی اشاره کرد . بخش شرقی عمارت شامل فضاهایی است که محل زندگی خصوصی ساکنان عمارت بوده است . مهمترین فضای این بخش یک تالار است که با ایوان به باغ اشراف دارد . ابعاد تالار 75/9 در 75/3 می باشد . ضلع شمالی تالار دارای سه در و دو پنجره است که به ایوان منتهی می شود تزئینات فضا شامل مقرنس گچی ، رف سرتاسری که حاشیه آن گچبری می باشد .
اطراف دربهائ پنجره ها تزئینات گچبری کار شده در حاشیه طاقچه ها از قپه های آینه کاری شده استفاده شده است حدفاصل طاقچه ها تا وسط جرزها از نیم ستونهای تزئینی با تزئینات گچبری استفاده شده است . در دو طرف شرق و غرب ایوان دو اطاق کوچکتر وجود دارد . در زیر طاقچه های کم عمق فضا دو ردیف مقرنس و یک رف سرتاسری وجود دارد . دربها دارای تزئینات مشبک با طرحهای اسلیمی و هندسی و شیشه های رنگی بوده و هر اطاق یک بخاری دیواری بدون تزئینات دارد . در ضلع شمالی این تالار راهرویی با محور شرقی غربی وجود دارد در سمت جنوب آن سه اطاق وجود دارد . اطاق مرکزی در ضلع شمالی دارای سه پنجره است که به اصطبل اشراف دارد . دربها دارای طرح مشبک و تزئینات مشبک و قوس هلالی در بالا می باشد پنجره ها دارای تزئینات رسمی بندی بوده و از جبهه جنوبی به وسیله سه درب به تالار راه دارد . این سه درب و دو پنجره بین انها دارای تزئینات مشبک با طرحهای هندسی بوده که طاق بالای آنرا تزئینات رسمی بندی در بر گرفته است .
حوضخانه :
دارای تزئیناتی می باشد که عبارتند از گنبد کلاه فرنگی حوضخانه ، درب و پنجره های چوبی با طرح های مشبک هندسی و شمسه ، آجرفرش کف حوضخانه با آجرهای شش ضلعی ، تویزه های ضلع جنوبی حوضخانه که زهوارهای گچی تزئین شده اند و در تالار ضلع جنوبی دارای مشبک اسلیمی و ادعیه و آیات قرآن می باشد . علاوه بر این ها بخاری های دیواری موجود در تالار ضلع جنوبی و سکوی ضلع شمال شرقی نیز جالب توجه است . این دو بخاری کالا از سنگ بوده و دارای دو ستون در دو طرف می باشد قسمت بالای بخاری ها تزئینات اسلیمی و یک بیت شعر با مضمون زیر است :
« گل شراب گل آرز گل آتش اگر غلط نکنم وصف گل زمستان است »
منابع:
سازمان میراث فرهنگی خراسان جنوبی