استاندارد حسابدارى شماره 28 فعالیتهاى بیمه عمومى

استاندارد حسابدارى شماره 28
فعالیتهاى بیمه عمومى
(لازم الاجرا برای کلیه صورتهای مالی که دوره مالی آنها از تاریخ اول فروردین 1386 یا بعد از آن شروع می شود)

استاندارد حسابدارى شماره 28
فعالیتهاى بیمه عمومى

فهرست مندرجات

شماره بند

* هدف
1
* دامنه کاربرد
2
* تعاریف
3
* شناخت درآمد حق بیمه
14 – 4
* حق بیمه عاید نشده
19 – 15
* خسارت
28 – 20
* ذخیره تکمیلی
30 – 29
* حق بیمه های اتکایى
37 – 31
* انتقال پرتفوى
40 – 38
* بیمه مشترک
43 – 41
* مخارج تحصیل
45 – 41
* افشا
49 – 46
* تاریخ اجرا
50
* مطابقت با استانداردهای بین المللی حسابداری

* پیوست شماره 1 : نمونه صورتهای مالی

* پیوست شماره 2 : مبانی نتیجه گیری

استاندارد حسابدارى شماره 28
فعالیتهاى بیمه عمومى‏
این استاندارد باید باتوجه به " مقدمه ای بر استانداردهاى حسابدارى "مطالعه و
بکار گرفته شود.
هدف
1 . هدف این استاندارد تجویز روشهاى حسابدارى براى حق بیمه، خسارت و مخارج تحصیل بیمه هاى عمومى مستقیم و اتکایى و همچنین افشاى اطلاعات این نوع فعالیتها در صورتهاى مالى شرکتها و موسسات بیمه است. الزامات سایر استانداردهای حسابداری درصورتی برای فعالیتهای بیمه عمومی کاربرد دارد که توسط این استاندارد جایگزین نشده باشد.
دامنه کاربرد
2 . این استاندارد باید در مورد فعالیتهاى بیمه عمومى و بیمه عمر زمانی بکار گرفته شود و در مورد سایر بیمه های زندگى کاربرد ندارد.
تعاریف
3 . اصطلاحات ذیل در این استاندارد با معانى مشخص زیر بکار رفته است:
* قرارداد بیمه (بیمه نامه) : عقدی است که به موجب آن یک طرف (بیمه گر) متعهد می شود در ازاى دریافت حق بیمه از طرف دیگر (بیمه گذار)، در صورت وقوع حادثه، خسارت وارده به او یا شخص ذینفع را جبران کند یا مبلغ معینی را به وى یا شخص ذینفع بپردازد.
* بیمه زندگی : نوعی بیمه مرتبط با حیات یا فوت انسان است که بیمه گر نسبت به پرداخت وجوهی معین براساس رویداد مشخصی، اطمینان می دهد.
* بیمه عمومى : به بیمه های غیر از بیمه زندگی اطلاق می شود.
* حق بیمه : مبلغی است که بیمه گر در ازای پذیرش خطر طبق قرارداد بیمه از بیمه گذار مطالبه می کند.
* تاریخ شروع پوشش بیمه ای : عبارت است از تاریخ شروع پذیرش خطر توسط بیمه گر طبق قرارداد بیمه.
* بیمه اتکایی : بیمه ای است که به موجب آن یک طرف (بیمه گر اتکایی) در ازاى دریافت حق بیمه، جبران تمام یا بخشى از خسارت وارده به طرف دیگر (بیمه گر واگذارنده) را بابت بیمه نامه یا بیمه نامه های صادره و یا قبولى توسط وى، تعهد می کند.
* بیمه اتکایى نسبى : نوعى بیمه اتکایی است که به موجب آن بیمه گر اتکایی در قبال دریافت نسبتى از حق بیمه قرارداد بیمه اولیه، تعهد می کند به‏همان نسبت خسارت وارده به بیمه گر واگذارنده را جبران کند.
* بیمه اتکایى غیرنسبى : نوعى بیمه اتکایى است که در آن بیمه گر اتکایی در قبال دریافت حق بیمه، تعهد می کند تمام یا بخشى از خسارت مازاد بر سقف از پیش تعیین شده را جبران کند.
* خسارت : عبارت است از مبلغ قابل پرداخت در اثر وقوع حوادث تحت پوشش قرارداد بیمه.
شناخت درآمد حق بیمه‏
4 . درآمد حق بیمه باید از تاریخ شروع پوشش بیمه ای و به محض اینکه حق بیمه به گونه اى اتکاپذیر قابل اندازه گیرى باشد، شناسایى شود.
5 . بیمه گر درآمد حق بیمه را در ازاى پذیرش خطر کسب می کند، لذا درآمد حق بیمه از تاریخ شروع پوشش بیمه ای، و نه تاریخ صدور، در رابطه با هریک از بیمه نامه ها شناسایى می شود. با این وجود، بنابه ملاحظات عملى، بیمه گران معمولاً براى شناسایى درآمد، از مبناهایی استفاده می کنند که براساس آن، تاریخ مزبور به طور تقریبی تعیین می شود. براى مثال بیمه گر مستقیم ممکن است فرض کند براى تمام بیمه نامه های صادر شده در یک ماه، خطر از اواسط ماه پذیرفته شده است. استفاده از این مفروضات در صورتى قابل پذیرش است که نتیجه حاصل از بکارگیرى آن با شناسایى درآمد از تاریخ شروع پوشش بیمه ای هر بیمه نامه در دوره مالی مربوط، تفاوت با اهمیتى نداشته باشد.
6 . چنانچه بیمه گر براساس قوانین و مقررات مبالغى را از جانب سازمانهاى دولتى یا سایر اشخاص ثالث از بیمه گذار دریافت کند و بدون دخل و تصرف آن را به حساب ذینفع واریز کند، این مبالغ درآمد بیمه گر تلقى نمی شود.
7 . درآمد حق بیمه باید به طور یکنواخت در طول دوره بیمه نامه (براى بیمه های مستقیم) یا در طول دوره پذیرش غرامت (براى بیمه های اتکایى) شناسایى شود مگر اینکه الگوى وقوع خطر در طول دوره بیمه نامه یکنواخت نباشد که در این صورت درآمد حق بیمه متناسب با الگوى وقوع خطر برآوردی، شناسایى می شود.
8 . در بیمه های عمومى، مبلغ حق بیمه در ازاى پوشش خطر براى یک دوره زمانى معین دریافت می شود. این دوره زمانى معمولاً با دوره مالى تحت پوشش صورتهاى مالى متفاوت است و درنتیجه حق بیمه مربوط به بیمه نامه های صادر شده در هر دوره با درآمد حق بیمه برابر نیست. بخشى از حق بیمه که مرتبط با پوشش خطر بعد از پایان دوره مالی می باشد طبق بند 15 زیر حق بیمه عاید نشده محسوب می شود.
9 . در رابطه با بسیارى از بیمه های عمومى، درآمد حق بیمه معمولاً متناسب با گذشت زمان شناسایى می شود. این روش در مواردى مناسب است که خطر وقوع حوادثى که منجر به خسارت می شود در طول دوره بیمه نامه تقریباً یکنواخت باشد.
10 . در بعضى رشته ها همانند بیمه مهندسى، الگوى وقوع خطر در طول دوره بیمه نامه یکنواخت نیست. درمورد بیمه های مهندسى (نظیر سدسازى) در اوایل انجام پروژه ها خطرات کمتر است و معمولاً در مراحل پایانى پروژه احتمال وقوع خطر و تحمل خسارت افزایش مى یابد. درآمد حق بیمه این نوع بیمه ها متناسب با الگوى وقوع خطر برآوردی شناسایى می شود.
11 . در مواردى که طبق بیمه نامه ، مبلغ حق بیمه در آینده مشمول تعدیل می باشد، حق بیمه تعدیل شده باید در موارد ممکن به عنوان مبناى شناسایى درآمد حق بیمه مورد استفاده قرار گیرد. اگر نتوان مبلغ تعدیل را به گونه ای اتکاپذیر براورد کرد، مبلغ اولیه حق بیمه که باتوجه به سایر اطلاعات مربوط تعدیل می شود باید به عنوان مبنای شناسایی درآمد حق بیمه استفاده شود.
12 . در بعضى از انواع بیمه ها، حق بیمه باتوجه به نتایج رویدادها و اطلاعاتى که تنها در طول دوره بیمه یا پس از آن مشخص می شود، تعدیل می گردد. براى مثال، بیمه باربرى دریایی و بیمه آتش سوزى انبارها از انواع بیمه هاى قابل تعدیل است که در ابتداى دوره بیمه، مبلغ اولیه حق بیمه توسط بیمه گذار به بیمه گر پرداخت و سپس براساس اعلامیه حمل یا اعلام موجودى، تعدیل می شود.
13 . درآمد حق بیمه مربوط به بیمه نامه های بین راهى باید براساس الزامات بندهاى 4، 7 و 15 شناسایى شود.
14 . بیمه گر ممکن است اطلاعات کافى جهت تشخیص بیمه نامه های صادر شده در اواخر سال مالى که تاریخ شروع پوشش بیمه ای آن قبل از تاریخ ترازنامه است، نداشته باشد. این نوع بیمه نامه‏ها را بیمه نامه های بین راهى می گویند. باتوجه به اینکه درآمد حق بیمه از تاریخ شروع پوشش بیمه ای شناسایى می شود، مبلغ بیمه نامه های بین راهى براساس تجارب گذشته و رویدادهاى پس از تاریخ ترازنامه براورد می شود و حصه عاید شده آن به عنوان درآمد حق بیمه شناسایى می شود.
حق بیمه عاید نشده
15 . بخشی از حق بیمه مرتبط با بیمه نامه های صادره طی دوره مالی که قابل انتساب به پوشش خطر بعد از پایان دوره مالی است به عنوان حق بیمه عاید نشده شناسایی می شود.
16 . روشهای برآورد حق بیمه عاید نشده باید به گونه ای انتخاب شود که مبلغ برآوردی تفاوت با اهمیتی با بدهی واقعی در تاریخ ترازنامه نداشته باشد.
17 . درمواردی که الگوی وقوع خطر در طول دوره بیمه نامه تقریباً یکنواخت است برای محاسبه حق بیمه عاید نشده از روش تناسب زمانی استفاده می شود. شیوه های محاسبه حق بیمه عاید نشده در روش تناسب زمانی برای بیمه نامه های سالانه شامل روزانه (365/1)، ماهانه (24/1)،
فصلی (8/1) و سالانه (2/1) است. در شیوه روزانه حق بیمه عاید نشده شامل مجموع حق بیمه های عاید نشده ای است که در پایان دوره مالی باتوجه به مدت منقضی نشده بیمه نامه ها محاسبه می شود. در شیوه فصلی فرض می شود که صدور بیمه نامه ها در طی فصل به طور یکنواخت است درصورتی که در شیوه ماهانه فرض بر این است که صدور بیمه نامه ها در طول ماه به طور یکنواخت است. چنانچه صدور بیمه نامه ها در طول دوره مالی یکنواخت نباشد هرچه طول دوره مورد نظر برای محاسبه حق بیمه عاید نشده کمتر شود، سطح دقت آن بیشتر می شود.
18 . در مواردى که حق بیمه متناسب با گذشت زمان به عنوان درآمد شناسایى می شود، روش تناسب زمانی باید به گونه ای انتخاب و بکار گرفته شود که دقت آن از روش فصلى (یا روش 8/1)
کمتر نباشد.
19 . چنانچه دوره بیمه نامه بیش از یک سال باشد، در اعمال روش تناسب زمانى حق بیمه یکساله در محاسبات مدنظر قرار می گیرد و حق بیمه مازاد بر یک سال، به طور کامل به عنوان حق بیمه عاید نشده محسوب مى گردد.
خسارت‏
20 . بدهى بابت خسارت معوق باید براى بیمه های مستقیم و اتکایى شناسایى شود. مبلغ خسارت معوق باید بیانگر براورد معقولی از مخارج لازم براى تسویه تعهد فعلى در تاریخ ترازنامه باشد.
21 . بدهى بابت خسارت معوق باید شامل مبالغ زیر باشد:
الف . خسارت واقع شده ای که گزارش نشده است،
ب . خسارت گزارش شده ای که پرداخت نشده است،
ج . خسارتی که به طور کامل گزارش نشده است و
د . مخارج براوردى تسویه خسارت.

22 . حصول اطمینان نسبت به شناسایى هزینه ها و بدهیهای مرتبط با خسارت در دوره مالى مربوط، حائز اهمیت است. خسارت، ناشی از حوادث تحت پوششى است که در طول دوره بیمه نامه اتفاق می افتد. برخى خسارتها در دوره مالى وقوع حادثه به بیمه گر گزارش و در همان دوره تسویه می شود و برخى‏ نیز ممکن است تا پایان دوره مالى تسویه نشود. همچنین، ممکن است حوادثى واقع و منجر به خسارت شود اما تا پایان دوره مالى به بیمه گر گزارش نگردد. این گونه خسارتها، خسارت واقع شده ای که گزارش نشده است نامیده می شود. بدهى مربوط به خسارت واقع شده ای که پرداخت نشده است (شامل خسارت گزارش نشده)، باتوجه به تجربیات در مورد خسارت واقع شده در گذشته و آخرین اطلاعات موجود براورد و شناسایى می شود. براى براورد مبلغ خسارت یاد شده، نه تنها تجربیات گذشته بلکه تغییر شرایط از قبیل آخرین حوادث فاجعه آمیز و تغییر در حجم و ترکیب خطرات تحت پوشش بیمه درنظر گرفته می شود.
23 . تشخیص اجزای تشکیل دهنده مخارج نهایى جبران خسارت توسط بیمه گر، براى تعیین هزینه هاى خسارت دوره مالى و بدهى خسارت معوق در تاریخ ترازنامه، حائز اهمیت است. این اجزا شامل مبالغ قابل پرداخت بابت خسارت طبق مفاد بیمه نامه و مخارج تعیین و تسویه خسارت است. مخارج تعیین و تسویه خسارت شامل مخارج مستقیم هر خسارت مانند حق الزحمه خدمات کارشناسی و حقوقی و همچنین آن دسته از مخارج غیرمستقیمی است که بتوان با هر خسارت مرتبط دانست. در تعیین مخارج نهایی جبران خسارت، مبالغ بازیافتنی از طریق حق جانشینی و یا اقلام اسقاطی از مبلغ خسارت کسر می شود.
24 . بدهى بابت خسارت معوق شامل خسارت پرداخت نشده و مخارج مستقیم و غیرمستقیم تسویه خسارتی می باشد که در دوره های مالی جاری و گذشته واقع شده است، چون این مبالغ بیانگر تعهد فعلى بیمه گر درنتیجه وقوع رویدادهاى گذشته است.
25 . ذخایر لازم براى خسارت معوق باتوجه به خسارت براوردى هر مورد یا طبقه اى از یک رشته (مثلاً در بیمه بدنه براساس مدل و سال تولید) تعیین می شود. علاوه بر این ممکن است براى هر رشته نیز از فرمولهاى ریاضى استفاده شود. انتخاب روش محاسبه به نوع بیمه و قضاوت مدیریت بستگى دارد. روشى که توسط مدیریت انتخاب می شود باید به طور یکنواخت اعمال گردد.
26 . شناسایى هزینه ها و بدهیهاى مربوط به اجزاى تشکیل دهنده مخارج نهایى جبران خسارت به میزان قابلیت اتکاى اندازه گیرى این اجزا بستگى دارد. بعضى بیمه گران، برای برآورد مخارج نهایی جبران خسارت با توجه به تجربیات گذشته خود و صنعت از فرمولهاى خاصى استفاده می کنند. این فرمولها در صورتى قابل اتکا خواهد بود که متکى به تعداد سالهاى کافى باشد و به گونه ای مناسب براى درنظر گرفتن تحولات اخیر تعدیل گردد.
27 . تعدیل بدهى خسارت معوق براساس اطلاعاتى که پس از شناخت اولیه بدست مى آید، ضرورى است. هدف از انجام این تعدیلات، براورد دقیق تر مخارج مورد انتظار جبران خسارت است. همانند سایر بدهیها، اثر این تعدیلات بر بدهى خسارت معوق و هزینه خسارت به محض دسترسی به اطلاعات جدید، شناسایى می شود. با این گونه تعدیلات به عنوان تغییر در براورد حسابداری برخورد می شود.
28 . مبالغ دریافتنی از بیمه گر اتکایی بابت خسارت واقع شده ، اعم از گزارش شده و گزارش نشده، باید در دوره وقوع از یک طرف به عنوان دارایی و از طرف دیگر به عنوان درآمد بیمه گر واگذارنده شناسایی شود و نباید حسب مورد با بدهی یا هزینه مربوط تهاتر شود.
ذخیره تکمیلی
29 . چنانچه حق بیمه های عاید نشده براى پوشش خسارت مورد انتظار مربوط به بیمه نامه های منقضی نشده در تاریخ ترازنامه کافی نباشد باید ذخیره تکمیلی لازم برای آن شناسایی شود.
30 . براى تعیین ذخیره تکمیلی، هر رشته از فعالیتهای بیمه ای به طور جداگانه درنظر گرفته می شود. برای این منظور، مجموع حق بیمه عاید نشده هر رشته با مجموع خسارت مورد انتظار و هزینه های مربوط به آن مقایسه و در صورت وجود کسری، ذخیره تکمیلی شناسایی می شود.
حق بیمه های اتکایى‏
31 . حق بیمه اتکایی واگذاری به بیمه گران اتکایی باید توسط بیمه گر واگذارنده از تاریخ شروع پوشش بیمه ای و طی دوره تامین خسارت قرارداد بیمه اتکایی، به طور یکنواخت طی دوره پوشش بیمه ای یا متناسب با الگوی وقوع خطر، به عنوان هزینه بیمه اتکایی واگذاری در صورت سود و زیان شناسایی شود.
32 . بیمه گران مستقیم و اتکایی معمولاً بخشى از خطرات قبولى را به بیمه گران اتکایى منتقل و درقبال پوشش بیمه ای مجدد، بخشى از حق بیمه دریافتى را به آنها پرداخت می کنند. این مبالغ، هزینه بیمه اتکایی واگذاری نامیده می شود.
33 . بیمه گر واگذارنده معاملات بیمه مستقیم و بیمه اتکایی را به صورت جداگانه گزارش می کند تا دامنه و اثربخشى بیمه اتکایی براى استفاده کنندگان صورتهاى مالى به طور شفاف گزارش شود و شاخصهایى از عملکرد مدیریت خطر به استفاده کنندگان ارائه گردد. براین اساس، حق بیمه واگذارى به بیمه گران اتکایى به عنوان هزینه شناسایى می شود و با درآمد حق بیمه تهاتر نمی گردد. خسارت دریافتى یا دریافتنى از بیمه گران اتکایى نیز توسط بیمه گر مستقیم به عنوان درآمد شناسایى می گردد و با هزینه خسارت یا هزینه حق بیمه اتکایی واگذارى تهاتر نمی شود.
34 . هزینه بیمه اتکایی واگذاری باتوجه به شرایط قرارداد منعقد شده با بیمه گر اتکایی یا الزامات قانونی شناسایی می شود. حق ‏بیمه اتکایی واگذارى در بیمه های اتکایى نسبى به طور هماهنگ با بیمه های مستقیم مربوط به عنوان هزینه شناسایى می گردد. به عبارت دیگر هزینه بیمه اتکایی واگذارى به طور یکنواخت در طول دوره بیمه مستقیم مربوط شناسایى و در مواردى که شناسایى درآمد در بیمه های مستقیم براساس الگوى وقوع خطر است، هزینه یاد شده نیز طبق الگوی مزبور شناسایى می شود. هزینه بیمه اتکایی واگذارى در بیمه های اتکایى غیرنسبى نیز معمولاً طى دوره بیمه اتکایی به طور یکنواخت به عنوان هزینه دوره شناسایى می شود.
35 . کارمزدهاى دریافتى و دریافتنى از بیمه گر اتکایى طبق شرایط بیمه اتکایی تعلق می گیرد و بنابراین در زمان شروع پوشش بیمه اتکایی به عنوان درآمد شناسایی می شود.
36 . سهم بیمه گر مستقیم از مشارکت در سود (کارمزد منافع) دریافتی یا دریافتنی از بیمه گر اتکایی، طبق مبنای تعهدی صرف نظر از زمان دریافت آن، در زمان تحقق به عنوان درآمد شناسایی می شود.
37 . بیمه گر اتکایى ممکن است بخشى از خطر پذیرفته شده از بیمه گر مستقیم را مجدداً به بیمه گر اتکایى دیگرى (بیمه گر اتکایی قبول کننده) واگذار کند که به آن واگذارى مجدد گفته می شود. نحوه حسابداری قراردادهای بیمه اتکایی مجدد نیز مشابه قراردادهای بیمه اتکایی اولیه است.
انتقال پرتفوى‏
38 . طبق ماده 54 قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری، موسسات بیمه می توانند با موافقت بیمه مرکزی ایران و تصویب شورای عالی بیمه تمام یا قسمتی از پرتفوی خود را با کلیه حقوق و تعهدات ناشی از آن به یک یا چند موسسه بیمه مجاز دیگر واگذار کنند.
39 . باتوجه به اینکه مسئولیت مرتبط با خسارت بیمه انتقالی از بیمه گر انتقال دهنده به بیمه گر قبول کننده منتقل می شود، انتقال پرتفوی باید توسط بیمه گر انتقال دهنده به عنوان حذف پرتفوی و توسط بیمه گر قبول کننده به عنوان قبول پرتفوی به حساب گرفته شود.
40 . حذف پرتفوی باید توسط بیمه گر انتقال دهنده ازطریق حذف بدهیها و داراییهای مرتبط با خطرات منتقل شده، به حساب گرفته شود. قبول پرتفوی باید توسط بیمه گر قبول کننده از طریق شناسایی درآمد حق بیمه عاید نشده و خسارت معوق پذیرفته شده، به حساب گرفته شود.
بیمه مشترک
41 . فعالیتهای بیمه ای که از طریق قراردادهای بیمه مشترک با بیمه گذار انجام می شود باید توسط بیمه گران قبول کننده همانند بیمه مستقیم به حساب گرفته شود.
42 . بیمه گران مستقیم یا اتکایی ممکن است طی یک قرارداد بیمه مشترک، طرف بیمه گذار واقع شوند یا اینکه هریک به نسبت سهم خود از بیمه مشترک، قراردادهای جداگانه با بیمه گذار منعقد کنند. در این موارد بیمه گران سهم خود از حق بیمه ها، خسارت و سایر هزینه ها را براساس نسبتهای توافقی به حساب می گیرند.
43 . بیمه نامه هایى که به طور مستقیم توسط یکی از اعضاى گروه بیمه گران مشترک صادر می شود باید توسط آن عضو به عنوان بیمه مستقیم به حساب گرفته شود و بخشى از خطرات که توسط سایر اعضاى گروه پذیرفته می شود باید همانند بیمه اتکایی واگذارى محسوب گردد. بیمه گرانى که این خطرات را مى پذیرند باید با آن همانند بیمه اتکایی قبولى برخورد کنند.
مخارج تحصیل‏
44 . مخارج تحصیل بیمه نامه ها باید در زمان وقوع به عنوان هزینه دوره شناسایی شود.
45 . مخارج تحصیل، از جمله شامل حق العمل پرداختی به نمایندگیهـا، مخـارج صـدور بیمه نامه ها، مخارج اداری نگهداری سوابق بیمه نامه ها و مخارج وصول حق بیمه هاست.
افشا
46 . اطلاعات زیر باید در یادداشتهای توضیحی صورتهای مالی افشا شود :
الف . رویه شناسایى درآمد حق بیمه و حق بیمه عاید نشده ( اعم از بیمه های مستقیم و بیمه های اتکایی)،
ب . رویه شناسایی هزینه حق بیمه بیمه های اتکایی واگذاری، و
ج . نحوه محاسبه ذخیره خسارت معوق و ذخیره تکمیلی.

47 . اقلام زیر باید در متن ترازنامه افشا شود:
الف . مطالبات از بیمه گذاران و نمایندگان،
ب . مطالبات از بیمه گران اتکایی،
ج . بدهى خسارت معوق،
د . بدهى به بیمه گران اتکایى،
ﻫ . حق بیمه عاید نشده، و
و . ذخیره تکمیلی.

48 . اقلام زیر باید در متن صورت سود و زیان افشا شود:
الف . درآمد حق بیمه (مستقیم و اتکایی قبولی)،
ب . درآمد بازیافت خسارت از بیمه گران اتکایى،
ج . هزینه خسارت بیمه های مستقیم و اتکایی قبولی، و
د . هزینه حق بیمه اتکایی واگذارى.

49 . اجزاى تشکیل دهنده اقلام ذکر شده در بندهاى 47 و 48 در یادداشتهاى توضیحى افشا می شود.
تاریخ اجرا
50 . الزامات این استاندارد در مورد کلیه صورتهای مالی که دوره مالی آنها از تاریخ 1/1/1386 و بعد از آن شروع می شود، لازم الاجراست.
مطابقت با استانداردهای بین المللی حسابداری
51 . هیئت استانداردهای بین المللی حسابداری در رابطه با بیمه های عمومی، استاندارد خاصی تدوین نکرده است، اما در استاندارد بین المللی گزارشگری مالی شماره 4 با عنوان " قراردادهای بیمه" چارچوبهای کلی در مورد تعریف بیمه و فعالیتهای بیمه ای ارائه کرده است.

پیوست شماره 1
نمونه صورتهای مالی

این پیوست به منظور آشنایی با نحوه اجرای بعضی از الزامات استاندارد حسابداری شماره 28 تهیه شده است و بخشی از استاندارد محسوب نمی شود.
در این پیوست صورتهای مالی اساسی همراه با برخی از یادداشتهای توضیحی لازم برای تشریح کاربرد الزامات این استاندارد ارائه شده است. صورتهای مالی نمونه مندرج در این پیوست، اطلاعات مربوط به فعالیتهای بیمه زندگی را دربر نمی گیرد. این نمونه دربرگیرنده بخشی از صورتهای مالی است و نباید به عنوان یک مجموعه کامل و جامع درنظر گرفته شود.

پیوست شماره1 (ادامه)
شرکت سهامی بیمه نمونه
ترازنامه
در تاریخ 29 اسفند 2×13
داراییها
یادداشت
29/12/2×13
(تجدیدارائه شده) 29/12/1×13
بدهیها و حقوق صاحبان سهام
یادداشت
29/12/2×13
(تجدید ارائه شده)
29/12/1×13

میلیون ریال
میلیون ریال

میلیون ریال
میلیون ریال
داراییهای جاری:

بدهیهای جاری:

موجودی نقد

379ر41
661ر25
بدهی خسارات معوق

347ر50
643ر38
سرمایه گذاریهای کوتاه مدت

836ر94
359ر79
بدهی به بیمه گران اتکایی

754ر49
226ر31
مطالبات از بیمه گذاران و نمایندگان

347ر86
494ر80
سایر حسابها و اسناد پرداختنی

105ر24
953ر22
مطالبات از بیمه گران اتکایی

286ر17
114ر9
حق بیمه عاید نشده

904ر130
243ر85
سایرحسابها و اسناد دریافتنی

142ر78
832ر104
ذخیره تکمیلی

430ر22
174ر19
سفارشات و پیش پرداختها

142ر5
827ر6
ذخیره مالیات

150ر12
221ر48
جمع داراییهای جاری

132ر323
287ر306
سود سهام پرداختنی

240ر29
589ر41
داراییهای غیرجاری:

جمع بدهیهای جاری

930ر318
049ر287
داراییهای ثابت مشهود

135ر76
604ر73
بدهیهای غیرجاری :

داراییهای نامشهود

109ر4
927ر3
تسهیلات مالی دریافتی بلندمدت

938ر9
800ر8
سرمایه گذاریهای بلندمدت

089ر331
658ر221
ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان

551ر14
747ر11
سایرداراییها

366ر64
826ر53
جمع بدهیهای غیرجاری

489ر24
547ر20
جمع داراییهای غیرجاری

699ر475
015ر353
جمع بدهیها

419ر343
596ر307

حقوق صاحبان سهام:

سرمایه

000ر400
000ر310

اندوخته قانونی

033ر22
000ر21

سایر اندوخته ها

182ر13
281ر9

سود انباشته

197ر20
425ر11

جمع حقوق صاحبان سهام

412ر455
706ر351
جمع داراییها

831ر798
302ر659
جمع بدهیها و حقوق صاحبان سهام

831ر798
302ر659
یادداشتهای توضیحی … تا … مندرج در صفحات … تا … ، جزء لاینفک صورتهای مالی است.

پیوست شماره1 (ادامه)
شرکت سهامی بیمه نمونه
صورت سود و زیان
برای سال مالی منتهی به 29 اسفند ماه 2×13
(تجدید ارائه شده)

یادداشت

سال 2×13

سال 1×13

میلیون ریال

میلیون ریال
درآمد حق بیمه

211ر384

965ر292
درآمد بازیافت خسارت از بیمه گران اتکایی

120ر42

562ر35
سایر درآمدهای بیمه ای

168ر21

570ر21

499ر447

097ر350
کسر می شود:

هزینه خسارت

826ر247

188ر162
هزینه حق بیمه اتکایی واگذاری

443ر97

986ر77
سایر هزینه های بیمه ای

464ر43

379ر25

( 733ر388)

( 553ر265)
سود ناخالص فعالیتهای بیمه ای

766ر58

544ر84
خالص درآمد سرمایه گذاریها

815ر30

253ر40
هزینه های اداری و عمومی

( 065ر61)

( 714ر53)
سود عملیاتی

516ر28

083ر71
هزینه های مالی

( 285ر1)

( 137ر1)
خالص سایر درآمدها و هزینه های غیرعملیاتی

968

426

( 317)

( 711)
سود قبل از مالیات

199ر28

372ر70
مالیات

( 417ر7)

( 467ر16)
سود خالص

782ر20

905ر53

گردش حساب سود انباشته

سود خالص

782ر20

905ر53
سود انباشته در ابتدای سال

284ر12

246ر11
تعدیلات سنواتی

( 859)

( 527)
سود انباشته در ابتدای سال- تعدیل شده

425ر11

719ر10
سود قابل تخصیص

207ر32

624ر64
تخصیص سود :

اندوخته قانونی

( 033ر1)

( 695ر2)
سایر اندوخته ها

( 902ر3)

( 908ر10)
سود سهام مصوب

( 075ر7)

( 596ر39)

( 010ر12)

( 199ر53)
سود انباشته در پایان سال

197ر20

425ر11
یادداشتهای توضیحی … تا … مندرج در صفحات … تا … ، جزء لاینفک صورتهای مالی است.

پیوست شماره 1 (ادامه)
شرکت سهامی بیمه نمونه
صورت جریان وجوه نقد
برای سال مالی منتهی به 29 اسفند ماه 2×13

(تجدید ارائه شده)

یادداشت
سال 2×13
سال 1×13

میلیون ریال
میلیون ریال
میلیون ریال
فعالیتهای عملیاتی:

جریان خالص ورود وجه نقد ناشی از فعالیت های عملیاتی

038ر130
471ر96
بازده سرمایه گذاریها و سود پرداختی بابت تامین مالی :

سود پرداختی بابت تسهیلات مالی

(250ر1)

(012ر1)
سود سهام پرداختی

(779ر21)

(947ر8)
جریان خالص خروج وجه نقد ناشی از بازده سرمایه گذاریها و سود
پرداختی بابت تامین مالی

(029ر23)

(959ر9)
مالیات بردرآمد:

مالیات بردرآمد پرداختی (شامل پیش پرداخت مالیات بردرآمد)

(573ر32)
(363ر33)
فعالیتهای سرمایه گذاری:

وجوه پرداختی جهت داراییهای ثابت مشهود و سایر داراییها

(600ر17)

(970ر2)
وجوه پرداختی بابت تحصیل سرمایه گذاریهای بلندمدت

(461ر132)

(516ر86)
وجوه پرداختی بابت سپرده های کوتاه مدت

(117ر9)

(138ر5)
وجوه حاصل از فروش سرمایه گذاریهای کوتاه مدت

821ر5

300ر11
وجوه حاصل از فروش دارائیهای ثابت مشهود

500ر3

450ر6
جریان خالص خروج وجه نقد ناشی از فعالیت های سرمایه گذاری

(857ر149)
(874ر76)
جریان خالص خروج وجه نقد قبل از فعالیتهای تامین مالی

(421ر75)
(725ر23)
فعالیتهای تامین مالی:

وجوه حاصل از افزایش سرمایه

000ر90

–
دریافت تسهیلات مالی

000ر3

–
بازپرداخت اصل تسهیلات مالی دریافتی

(862ر1)

(580ر1)
خالص جریان ورود (خروج) وجه نقد ناشی از فعالیتهای تامین مالی

138ر91
(580ر1)
خالص افزایش(کاهش) در وجه نقد

717ر15
(305ر25)
مانده وجه نقد در آغاز سال

661ر25
966ر50
مانده وجه نقد در پایان سال

379ر41
661ر25

یادداشتهای توضیحی … تا … مندرج در صفحات … تا … ، جزء لاینفک صورتهای مالی است.

خلاصه اهم رویه های حسابداری
یادداشت … – شناسایی درآمد حق بیمه و بازیافت خسارت از محل بیمه های اتکایی
به استثنای بیمه مهندسی و باربری، در سایر رشته های بیمه ای درآمد حق بیمه از تاریخ شروع پوشش بیمه ای و بطور یکنواخت در طول دوره بیمه نامه (برای بیمه نامه های مستقیم) و در طول دوره پذیرش غرامت (برای بیمه های اتکایی) شناسایی می شود. در بیمه های مهندسی و باربری که الگوی وقوع خطر در طول دوره بیمه نامه یکنواخت نیست، درآمد حق بیمه متناسب با الگوی وقوع خطر براوردی، شناسایی می شود. ضمناً بخشی از حق بیمه مرتبط با بیمه های صادره طی دوره مالی که قابل انتساب به پوشش خطر بعد از پایان دوره مالی است به عنوان حق بیمه عاید نشده شناسایی می شود. برای محاسبه حق بیمه عاید نشده، در مواردی که حق بیمه متناسب با گذشت زمان به عنوان درآمد شناسایی می شود، از روش فصلی (روش ) استفاده می شود.
همچنین مبالغ دریافتی و قابل دریافت از بیمه گر اتکایی بابت بازیافت خسارت واقع شده همزمان با شناسایی هزینه خسارات مربوط، به عنوان درآمد شناسایی می شود.

یادداشت … – شناسایی درآمد کارمزد و مشارکت در منافع اتکایی
درآمد کارمزد طبق شرایط بیمه نامه در زمان شروع پوشش بیمه ای شناسایی می شود. همچنین درآمد مشارکت در منافع حاصل از بیمه های اتکایی در زمان مشخص شدن نتایج عملیات بیمه های اتکایی، به عنوان درآمد شناسایی می شود.

یادداشت … – شناسایی هزینه خسارت
در بیمه های مستقیم هزینه خسارت معمولاً پس از گزارش وقوع خسارت از سوی بیمه گذار و انجام رسیدگیهای لازم توسط کارشناسان شرکت در حسابها شناسایی می شود. ضمناً بابت خسارت واقع شده ای که پرداخت نشده است و خسارت واقع شده ای که گزارش نشده است نیز با توجه به تجربیات گذشته و آخرین اطلاعات موجود، ذخیره مورد نیاز براورد و شناسایی می شود. در صورت لزوم، بابت بدهی خسارت معوق براساس اطلاعاتی که پس از شناخت اولیه بدست می آید، تعدیل صورت می گیرد و اثرات ناشی از این تعدیل در صورت سود و زیان دوره منظور می شود. در بیمه های اتکایی قبولی نیز هزینه خسارات براساس گزارشهای دریافتی از بیمه گر مستقیم شناسایی می شود.
یادداشت … – ذخیره تکمیلی
برای هر رشته از فعالیتهای بیمه ای که انتظار می رود حق بیمه عاید نشده آنها برای پوشش خسارت مورد انتظار و هزینه های مربوط در دوره منقضی نشده کافی نباشد، ذخیره تکمیلی در نظر گرفته می شود.

یادداشت … – مخارج تحصیل
مخارج تحصیل یا تمدید بیمه نامه ها نظیر کارمزد پرداختی به نمایندگان، مخارج صدور بیمه نامه ها و سایر مخارج مربوط، در زمان وقوع به عنوان هزینه شناسایی می شود.

یادداشت … – مطالبات از بیمه گذاران و نمایندگان

2×13
1×13

میلیون ریال
میلیون ریال
بیمه گذاران
222ر80
263ر75
نمایندگان
125ر10
831ر8

347ر90
094ر84
ذخیره مطالبات مشکوک الوصول
(000ر4)
(600ر3)

347ر86
494ر80
یادداشت … – مطالبات از بیمه گران اتکایی

2×13
1×13

میلیون ریال
میلیون ریال
شرکتهای بیمه داخلی
117ر15
231ر8
شرکتهای بیمه خارجی
569ر3
183ر2

686ر18
414ر10
ذخیره مطالبات مشکوک الوصول
(400ر1)
(300ر1)

286ر17
114ر9

یادداشت … – بدهی خسارت معوق

2× 13

1×13

میلیون ریال

میلیون ریال
آتش سوزی

570ر10

194ر5
باربری

119ر7

725ر4
بدنه اتومبیل

215ر6

211ر7
شخص ثالث

927ر11

504ر8
مسئولیتهای مدنی

273ر3

670ر3
مهندسی

424ر8

212ر6
سایر

819ر2

127ر3

347ر50

643ر38

یادداشت … – بدهی به بیمه گران اتکایی

2× 13

1×13

میلیون ریال

میلیون ریال
شرکتهای بیمه داخلی

638ر40

811ر23
شرکتهای بیمه خارجی

116ر9

415ر7

754ر49

226ر31

یادداشت … – حق بیمه عاید نشده

2× 13

1×13

میلیون ریال

میلیون ریال
آتش سوزی

280ر25

947ر20
باربری

452ر26

520ر18
بدنه اتومبیل

115ر29

806ر23
شخص ثالث

074ر10

911ر6
مسئولیتهای مدنی

253ر7

085ر2
مهندسی

930ر26

407ر11
سایر

800ر5

567ر1

904ر130

243ر85

یادداشت … – ذخیره تکمیلی

2×13

1×13

میلیون ریال

میلیون ریال
شخص ثالث

806ر15

638ر14
سایر

624ر6

536ر4

430ر22

174ر19
یادداشت … – درآمد حق بیمه

2×13

1×13

میلیون ریال

میلیون ریال
بیمه های مستقیم

405ر297

049ر219
بیمه های اتکایی قبولی

806ر86

916ر73

211ر384

965ر292
* درآمد حق بیمه های مستقیم و اتکایی قبولی به شرح زیر است :

2×13

1×13

بیمه های مستقیم

بیمه های اتکایی قبولی

جمع

میلیون ریال

میلیون ریال
آتش سوزی

174ر40

380ر21

554ر61

127ر54
باربری

906ر27

–

906ر27

278ر21
بدنه اتومبیل

842ر47

415ر6

257ر54

361ر39
شخص ثالث

791ر98

112ر38

903ر136

459ر107
مسئولیتهای مدنی

709ر22

–

709ر22

316ر19
مهندسی

173ر30

184ر15

357ر45

620ر36
سایر

810ر11

715ر5

525ر17

804ر14

405ر297

806ر86

211ر384

965ر292

یادداشت … – درآمد بازیافت خسارت از بیمه گران اتکایی

2× 13

1×13

میلیون ریال

میلیون ریال
آتش سوزی

413ر7

149ر6
باربری

910ر4

513ر5
بدنه اتومبیل

722ر5

932ر4
شخص ثالث

258ر9

820ر5
مسئولیتهای مدنی

395ر4

091ر3
مهندسی

805ر6

417ر7
سایر

617ر3

640ر4

120ر42

562ر35

یادداشت … – سایر درآمدهای بیمه ای

2×13

1×13

کارمزد

مشارکت در منافع

جمع

میلیون ریال

میلیون ریال
آتش سوزی

483ر3

429

912ر3

527ر4
باربری

911ر3

741ر3

652ر7

491ر7
بدنه اتومبیل

890ر2

–

890ر2

185ر3
شخص ثالث

907ر1

–

907ر1

729ر1
مسئولیتهای مدنی

532

–

532

913
مهندسی

291ر1

053ر1

344ر2

768ر1
سایر

274ر1

384

658ر1

904ر1

288ر15

607ر5

895ر20

517ر21
سود سپرده اتکایی

273

168ر21

570ر21

یادداشت … – هزینه خسارت

2×13

1×13

ناخالص

بازیافتی

خالص

میلیون ریال

میلیون ریال
آتش سوزی

192ر24

(179ر3)

013ر21

734ر15
باربری

951ر15

–

951ر15

380ر12
بدنه اتومبیل

034ر37

(715ر4)

319ر32

167ر21
شخص ثالث

963ر127

–

963ر127

519ر87
مسئولیتهای مدنی

135ر15

–

135ر15

004ر6
مهندسی

580ر24

–

580ر24

205ر13
سایر

737ر12

(872ر1)

865ر10

179ر6

592ر257

(766ر9)

826ر247

188ر162

* از مبلغ 766ر9 میلیون ریال بازیافتی معادل 195ر7 میلیون ریال بابت اموال اسقاطی و
571ر2 میلیون ریال نیز مربوط به حق جانشینی است.
* هزینه خسارت بیمه های مستقیم و اتکایی قبولی به شرح زیر است :

بیمه های مستقیم
بیمه های اتکایی قبولی
جمع

میلیون ریال
میلیون ریال
میلیون ریال
آتش سوزی

063ر14
50ر6
013ر21
باربری

951ر15
–
951ر15
بدنه اتومبیل

598ر27
21ر4
319ر32
شخص ثالث

824ر119
139ر8
963ر127
مسئولیتهای مدنی

135ر15
–
135ر15
مهندسی

113ر21
67ر3
580ر24
سایر

020ر8
45ر2
865ر10

704ر221
122ر26
826ر247

یادداشت … – هزینه حق بیمه اتکایی واگذاری

2×13

1×13

اجباری

اختیاری

جمع

میلیون ریال

میلیون ریال
آتش سوزی

350ر18

949ر1

299ر20

413ر17
باربری

103ر22

958

061ر23

278ر19
بدنه اتومبیل

684ر11

109ر1

793ر12

936ر9
شخص ثالث

851ر24

620ر1

471ر26

012ر20
مسئولیتهای مدنی

150ر3

–

150ر3

456ر3
مهندسی

147ر6

780ر1

927ر7

840ر4
سایر

869ر2

873

742ر3

051ر3

154ر89

289ر8

443ر97

986ر77

یادداشت … – سایر هزینه های بیمه ای

2×13

1×13
کارمزد و تمبر :
بیمه های مستقیم

بیمه های اتکایی قبولی

جمع

میلیون ریال

میلیون ریال
آتش سوزی
465ر6

938

403ر7

713ر5
باربری
120ر6

341

461ر6

074ر4
بدنه اتومبیل
163ر6

775

938ر6

392ر4
شخص ثالث
021ر9

412ر1

433ر10

488ر6
مسئولیتهای مدنی
825ر1

–

825ر1

711
مهندسی
604ر2

568

172ر3

165ر2
سایر
274ر1

245

519ر1

923

472ر33

279ر4

751ر37

466ر24

هزینه مشارکت در منافع قراردادهای بیمه ای

000ر5

300
3% سهم صندوق تامین
خسارتهای بدنی

713

613

464ر43

379ر25

یادداشت … – صورت تطبیق سود عملیاتی
صورت تطبیق سود عملیاتی با جریان خالص ورود وجه نقد ناشی از فعالیتهای عملیاتی بشرح زیر است:

2×13

1×13

میلیون ریال

میلیون ریال
سود عملیاتی

516ر28

083ر71
هزینه استهلاک

068ر4

728ر3
خالص افزایش در ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان

804ر2

859ر3
افزایش مطالبات از بیمه گذاران و نمایندگان

( 853ر5)

( 315ر9)
افزایش مطالبات از بیمه گران اتکایی

( 172ر8)

( 500ر10)
کاهش سایر حسابها و اسناد دریافتنی

690ر26

604ر1
کاهش سفارشات و پیش پرداختها

685ر1

530
افزایش بدهی خسارات معوق

704ر11

118ر5
افزایش (کاهش) بدهی به بیمه گران اتکایی

528ر18

( 725ر2)
افزایش (کاهش) سایر حسابها و اسناد پرداختنی

152ر1

( 461)
افزایش حق بیمه عاید نشده

661ر45

358ر29
افزایش ذخیره تکمیلی

256ر3

192ر4

038ر130

471ر96

پیوست شماره 2
مبانی نتیجه گیری
پیشینه
1 . پیش از تدوین این استاندارد، شرکتهای بیمه در ایران برای گزارشگری مالی فعالیتهای بیمـه عمومی، در مواردی که آیین نامه های شورای عالی بیمـه رویـه خاصی را مقـرر کـرده بـود، از این آیین نامه ها تبعیت و در بقیه موارد از استانداردهای حسابداری استفاده می کردند. با توجه به وجود استاندارد حسابداری خاص برای فعالیتهای بیمه ای در دیگر کشورها، ورود بخش خصوصی به فعالیتهای بیمه و لزوم شفافیت بیشتر در گزارشگری مالی شرکتهای بیمـه، در شهریورماه 1381 پروژه ای با عنوان " تدوین استانداردهای حسابداری برای فعالیتهای بیمه" به موجب مصوبه کمیته تدوین استانداردهای حسابداری در دستور کار مدیریت تدوین استانداردها قرار گرفت.
2 . پروژه در قالب یک پژوهش برای گروه کارشناسی مدیریت تدوین استانداردها تعریف شد. ابتدا ادبیات و استانداردهای مرتبط در سایـر کشورهـا بررسی و گزارش مطالعـات تطبیقی تهیه گردید، سپس براساس مطالعات مقدماتی، فعالیتهـای بیمه باتوجـه به ماهیت و ویژگیهای آن به دو بخش تقسیم و مقرر شد پروژه تدوین استاندارد حسابداری برای فعالیتهـای بیمه در دو مرحله اجرا شود. تدوین استاندارد حسابداری برای فعالیتهای بیمه عمومی در دستور کار مرحله اول پروژه و تدوین استاندارد حسابداری فعالیتهای بیمه زندگی نیز در دستـور کار مرحله دوم قرار گرفت.
3 . باتوجه به ویژگیهای صنعت بیمه، گروه کارشناسی تدوین استانـدارد حسابداری فعالیتهـای بیمه با عضویت نمایندگان بیمه مرکزی، نمایندگان شرکتهای بیمه و برخی مدیران حسابرسی شرکتهای بیمه تشکیل شد. پس از تشکیل گروه کارشناسی، مسائل خاص فعالیتهای بیمه عمومی توسط اعضای گروه بررسی شد ونتایج کار گروه کارشناسی در قالب یک گزارش پژوهشی دراختیار کمیته تدوین استانداردهای حسابداری قرار گرفت.

4 . پس از تایید ضرورت تدوین استاندارد حسابداری فعالیتهای بیمه عمومی توسط کمیته تدوین استانداردهای حسابداری، گروه کارشناسی پیش نویس استاندارد را تهیه کرد. این پیش نویس در جلسات متعدد کمیته تدوین استانداردهای حسابداری بررسی و اصلاحات لازم در آن اعمال گردید.
دلایل تدوین استاندارد حسابداری فعالیتهای بیمه عمومی
5 . اهم دلایل ضرورت تدوین این استاندارد به شرح زیر است :
* ویژگیهای متفاوت و منحصر به فرد فعالیتهای بیمه عمومی.
* مستثنی کردن فعالیتهای بیمه از دامنه کاربرد استاندارد حسابداری شماره3 باعنوان " درآمد عملیاتی" .
* استفاده از روشهای متفاوت حسابداری توسط شرکتهای بیمه برای معاملات و رویدادهای مشابه.
* لزوم شفافیت بیشتر گزارشگری مالی شرکتهای بیمه.
دامنه کاربرد
6 . یکی از مسائل مطرح این است کـه آیـا این استاندارد بایـد تمام جنبه های حسابداری شرکتهای بیمه را پوشش دهد یا تنها بر فعالیتهای بیمه ای متمرکز باشد. کمیته بنابه دلایل زیر معتقد است که این استاندارد باید تنها بر فعالیتهای بیمه ای بپردازد:
الف . تدوین استاندارد حسابداری برای شرکتهای بیمه موجب تکرار الزامـات مطـرح شده در دیگر استانداردهای حسابداری می شود که ضرورت ندارد.
ب . چنانچه الزامات حسابداری تجویز شده برای شرکتهای بیمه با الزامات حسابداری تجویز شده برای سایر شرکتها در مورد یک رویداد واحد متفاوت باشد، این امر می تواند بر قابلیت مقایسه اطلاعات مالی بین شرکتها اثر نامطلوب داشته باشد.
ج . شرکتهای بیمه ممکن است صرفاً در یک زمینه تخصصی فعالیت کنند یا اینکه فعالیتهای تخصصی متفاوتی را انجام دهند. لذا تدوین یک استاندارد جامع برای تمام آنها ممکن
است عملی و قابل توجیـه نباشد. علاوه بر این، برخی از شرکتهـای بیمـه ممکن است هم در زمینه فعالیتهای بیمه ای و هم در دیگر زمینه ها فعالیت کنند.

7 . به دلیل گستردگی دامنه فعالیتهای بیمه ای و در عین حال متفاوت بودن ویژگیهای این فعالیتها از یکدیگر، کمیته تصمیم گرفت فعالیتهای بیمه ای را باتوجه به ویژگیهای آنها طبقه بندی کند. باتوجه به بررسیهای انجام شده درخصوص انواع فعالیتهای بیمه ای، این فعالیتها به دو دسته شامل فعالیتهای بیمه عمومی (غیر زندگی) و فعالیتهای بیمه زندگی طبقه بندی شد. نظر به اینکه این دو گروه فعالیت تفاوتهای قابل ملاحظه ای با یکدیگر دارند، مقرر شد بنابه ضرورتهای موجود ابتدا استاندارد حسابداری فعالیتهای بیمه عمومی تدوین شود.
شناخت درآمد حق بیمه
8 . درآمد حق بیمه از تاریخ شروع پوشش بیمه ای در رابطه با هریک از بیمه نامه ها شناسایی می شود. تاریخ شروع پوشش بیمه ای اصولاً باید در رابطه با هریک از بیمه نامه های صادره تعیین شود. اما به دلیل حجم زیاد بیمه نامه های صادره، پراکندگی جغرافیایی صدور بیمه نامه ها، عدم دسترسی بموقع به اطلاعات لازم و سایر محدودیتهای موجود، تعیین تاریخ شـروع پوشش بیمه ای در رابطه با هریک از بیمه نامه ها عملی دشوار و فاقد توجیه اقتصادی است. بنابراین، بنابه ملاحظات عملی، بیمه گران می توانند از یک تاریخ تقریبی برای تعیین تاریخ شروع پوشش بیمه ای برای مجموعه ای از بیمه نامه ها استفاده کنند، بشرطی که درآمد حق بیمه شناسایی شده با استفاده از این روش در مقایسه با درآمد حق بیمه شناسایی شده باتوجه به تاریخ شروع پوشش بیمه ای هریک از بیمه نامه ها در دوره مالی مربوط تفاوت با اهمیتی نداشته باشد.
9 . حق بیمه بابت پذیرش خطر توسط بیمه گر برای یک دوره معین است. در بیمه های عمومی، اغلب دوره زمانی پوشش خطر توسط بیمه نامه ها با دوره تحت پوشش صورتهای مالی منطبق نیست، لذا باید براساس الگوی مشخص، آن بخش از حق بیمه که با خطرات پذیرفته شده در دوره مالی جاری مرتبط است، به عنوان درآمد حق بیمه و بخش دیگری که با خطرات پذیرفته شده در دوره یا دوره های آتی مرتبط است به عنوان حق بیمه عاید نشده (بدهی بیمه گـر) شناسایی شود. برای آندسته از فعالیتهای بیمه عمومی که توزیع خطر در طول دوره پوشش خطر (مدت بیمه نامه) نوسان قابل ملاحظه ای ندارد، فرض بر این است که حق بیمه به طور یکنواخت در طول دوره پوشش خطر عاید می شود. بنابراین، درآمد حق بیمه را می توان با استفاده از الگوی تناسب زمانی شناسایی کرد.
10 . از بین روشهای قابل استفاده در الگوی تناسب زمانی شامل روشهای روزانه ()، ماهانه ()، فصلی () و سالانه ()، روش سالانه بخاطر غیر واقعی بودن بیش از حد نتایج بکارگیری آن نامناسب می باشد. بنابراین روش فصلی به دلیل صرفه اقتصادی و سهولت آن به عنوان تامین کننده حداقل دقت مورد انتظار، توسط کمیته پذیرفته شد.
11 . یکی از روشهای متداول در صنعت بیمه کشور برای شناسایی درآمد حق بیمه و حق بیمه عاید نشده، روش درصد ثابت است که به دلایل زیر توسط کمیته پذیرفته نشد :
الف . حجم فعالیت شرکتهای بیمه در دوره های زمانی مختلف باهم متفاوت است و اعمال درصد ثابت باعث می شود شفافیت صورتهای مالی مخدوش شود، و
ب . تعیین یک درصد ثابت امری بسیار قضاوتی است و در مقایسه با روش تناسب زمانی از قابلیت اتکای کمتری در گزارشگری مالی برخوردار است.
خسارت
12 . بخشی از خسارت ممکن است از طریق اموال اسقاطی و حق جانشینی بازیافت شود. باتوجه به اینکه این بازیافتها با خسارت رابطه علت و معلولی دارد، بنابراین، مبالغ بازیافتی یا بازیافتنی مذکور باید در همان دوره ای که خسارت مربوط به حساب گرفته می شود، شناسایی و مطابق رویه مورد استفاده برای اندازه گیری بدهی خسارت مربوط، اندازه گیری شود. بازیافت خسارت ناشی از اموال اسقاطی یا حق جانشینی به دلیل ارتباط با رویداد یا شرایطی واحد از مبلغ خسارت کسر می شود.
ذخیره تکمیلی
13 . براساس آیین نامه های مصوب شورای عالی بیمه درصدی از حق بیمه های هرسال پس از کسر حق بیمه اتکایی واگذاری به عنوان ذخیره فنی تکمیلی و ذخیره فنی خطرات حوادث طبیعی محاسبه و شناسایی می شود. طرف حساب این ذخایر هزینه دوره شرکتهای بیمه است. به موجب مفاهیم نظری گزارشگری مالی، ذخایر بخشی از بدهیهاست و لذا تنها اقلامی را می توان به عنوان ذخیره شناسایی کرد که شرایط شناخت بدهی را احراز کرده باشد. یکی از این شرایط وجود تعهد فعلی برای انتقال منافع اقتصادی است. اقلامی که تعهد کنونی شرکت بیمه نیست نباید به عنوان ذخیره در صورتهای مالی شناسایی شود.
14 . چنانچه هر رشته از فعالیتهای بیمه ای در شرکتهای بیمه زیانبار باشد یعنی هزینه خسارت مورد انتظار بیش از حق بیمه عاید نشده باشد، شرکتهای بیمه عملاً تعهد فعلی برای انتقال منافع اقتصادی در آینده دارند و از این بابت لازم است ذخیره تکمیلی شناسایی کنند. احتساب ذخیره تکمیلی برمبنای هر رشته از فعالیتهای بیمه ای با هدف انعکاس عملکرد هریک از رشته ها به طور جداگانه (عدم تهاتر زیان یک رشته با سود رشته های دیگر) و اعمال احتیاط در شناسایی زیان صورت می گیرد.
15 . شرکتهای بیمه در رابطه با حوادث طبیعی فاجعه آمیز مانند زلزله های شدید که خسارت سنگین به بار می آورد، تعهد فعلی ندارند ولذا نمی توانند از این بابت ذخیره ای شناسایی کنند. حوادثی مانند زلزله قابل پیش بینی نیست و انعکاس هزینه از این بابت در دوره های زمانی قبل از وقوع، با مفاهیم نظری گزارشگری مالی سازگار نیست.
حق بیمه های اتکایی
16 . از آنجا که معاملات بیمه اتکایی تعهدات بیمه گر مستقیم را در مقابل بیمه گذار رفع نمی کند، بنابراین، معاملات اتکایی به صورت ناخالص گزارش می شود و مطالبات از بیمه گران اتکایی با خسارت پرداختنی به بیمه گذاران مربوط تهاتر نمی گردد. زیرا طبق مفاهیم نظری گزارشگری مالی تهاتر تنها زمانی مناسب است که واحد تجاری قادر باشد برتسویه حساب از طریق پرداخت مبلغ خالص یا عدم پرداخت و الزام دیگری به پرداخت مبلغ خالص اصرار ورزد و این توان تضمین شده باشد. همچنین درآمدها و هزینه های مربوط به بیمه اتکایی با یکدیگر تهاتر نمی شود، زیرا بیمه گر بدون توجه به شرایط بیمه اتکایی متعهد به جبران خسارت وارده به بیمه گذار است. ضمناً، عدم تهاتر درآمدها و هزینه های مربوط به بیمه های اتکایی به ارائه اطلاعات شفاف درخصوص دامنه و اثربخشی و شاخصهای عملکرد مدیریت خطر به استفاده کنندگان صورتهای مالی کمک می کند. لذا بیمه گر مستقیم مبلغ حق بیمه های عاید شده طی دوره مالی را به عنوان درآمد شناسایی و حق بیمه واگذاری به بیمه گران اتکایی را به عنوان هزینه شناسایی می کند. همچنین خسارت دریافتی یا دریافتنی از بیمه گران اتکایی توسط بیمه گر مستقیم به عنوان درآمد شناسایی می شود و با هزینه خسارت یا هزینه حق بیمه اتکایی واگذاری قابل تهاتر نیست.
مخارج تحصیل
17 . مخارج تحصیل شامل مخارجی است که در قبال تحصیل یا تمدید بیمه نامه ها و قراردادهای بیمه تحمل می شود مثل کارمزدها و حق العمل های پرداختی به نمایندگان و سایر هزینه های فروش و صدور نظیر تبلیغات و ارزیابی خطر. عده ای با تکیه بر فرایند تطابق درآمد و هزینه معتقدند که چون این مخارج هنگام صدور بیمه نامه ها واقع می شوند، ولی درآمد حق بیمه در طول دوره بیمه نامه تحقق می یابد، بنابراین، مخارج مزبور باید به عنوان دارایی شناسایی شود و به طور منظم در طول دوره مالی که انتظار می رود از منافع آن استفاده شود، مستهلک گردد. اما به نظر کمیته، از آنجا که مخارج یاد شده فاقد منافع اقتصادی آتی به عنوان یکی از ویژگیهای اساسی دارایی است، لذا این مخارج باید به محض وقوع به حساب هزینه دوره منظور شود.
626

641

621

625