اختلال ناخن جویدن کودکان و راه های مقابله با آن
استاد مربوطه:
………………………………
درس مربوطه:
…………………………………….
گردآورنده:
………………………………………..
رشته …………………………………..
چکیده
ناخن جویدن ، یکی از اختلالات عادتی می باشد که در آن کودک یا نوجوان مبادرت به جویدن ناخن هایش می کند . این اختلال معمولا از سن 1-5 سالگی شروع می شود و در بعضی موارد بسته به عامل به وجود آورنده ی آن و این که به عادت تبدیل شده یا نه ، تا 18 سالگی ادامه می یابد . به طور کلی ، عواملی مثل: عصبانیت بیش ازحد ناشی از فشارهای روحی و اضطراب برای تسکین ناراحتی ها ، تضادهای فکری ، قرار گرفتن در موقعیت های حساس ، بلاتکلیفی به خاطر درگیری با والدین ، امتحانات ، پاسخ دادن به معلم ، تماشای فیلم های ترسناک ، تقلید از دیگران ، هیجان بیش از حد و عکس العمل های خصومتی در مقابل والدین و معلم ، ریشه های حسادت و ناامنی در خانواده و جلب توجه ، از علل جویدن ناخن محسوب می شود. ناخن جویدن می تواند باعث بروز مشکلاتی از قبیل افت تحصیلی ، عقب ماندگی اجتماعی ، کاهش اعتماد به نفس و … شود . بهترین و اولین اقدام برای درمان ناخن جویدن و به طور کلی درمان هر اختلالی ، شناسایی منشا اختلال است؛ یعنی بررسی کنید که چه عاملی باعث ایجاد آن شده است . سپس با انجام اقدامات مناسب و لازم در جهت رفع آن اختلال اقدام نمائید.
فهرست مطالب
مقدمه
علل به وجود آمدن ناخن جویدن کودکان کدامند؟
– تقلید از والدین و اطرافیان
– فشار روحی ، اضطراب و اختلال عصبی
– ترس و احساس ناامنی
– کمبود محبت
– احساس گناه
– کمبود مواد معدنی
– هیجان پذیری بیش از حد
– عامل ژنتیک
– کمال گرایی
ناخن جویدن کودکان چه عوارضی به دنبال دارد؟
چگونه می توان از ناخن جویدن کودکان جلوگیری و یا آن را درمان کرد؟
– به دنبال علت بگردید و آن را رفع کنید
– ناخن کودک را کوتاه کنید
– دعوا نکنید
– حواس کودک را پرت کنید
– فلفل و یا مواد تلخ به انگشت کودک نزنید
– عدم تنبیه و کاهش فشار عصبی
– تهیه تصویر از ناخن آسیب دیده
– قرار دادن آیینه جلوی کودک
– تشویق و هدیه دادن در زمان ناخن نجویدن
– چسب زدن به روی انگشتان
– استفاده از دستکش های تزئینی
– با او صحبت کنید
– فکر نکنید او عمداً شروع به جویدن ناخن می کند
– کودکان خود را وسیله ی رقابت با دیگران قرار ندهید
– زمان امتحانات مراقب کودک خود باشید
– کودک را فعال و پرانرژی تربیت نمایید
– درمان دارویی
نتیجه گیری
منابع
مقدمه
ناخن جویدن که یکی از اختلالات عادتی است ، به عملی گفته می شود که در آن کودک یا نوجوان مبادرت به جویدن ناخن دستان خود می کند . طبق تعریف ناخن جویدن نوعی اختلال عادتی و نوروتیکی است که بیشتر در کودکان و کمتر در نوجوانان مشاهده می گردد.
ناخن جویدن یکی از عادات کودکان و موضوع مهمی در بحث روان شناسی و روان پزشکی است ؛ زیرا تعدادی از افراد درگیر این اختلال هستند . تحقیقات نشان می دهد که تقریباً ۳۸ درصد کودکان ۶-۴ ساله ناخن هایشان را می جوند. این عادت تا ۱۰ سالگی به اوج خود می رسد و در مواردی تا ۶۰ درصد کودکان افزایش می یابد. همچنین بیشترین میزان ناخن جویدن در پسران ۱۴-۱۳ ساله است. ناخن جویدن در دختران حدود ۱۱ سالگی به بیشترین حد خود می رسد. جالب این که تقریباً 20 درصد نوجوانان کماکان درگیر این مشکل هستند و 10-20 درصد این عده نیز تا بزرگسالی عادت ناخن جویدن را حفظ می کنند. در هر حال ناخن جویدن یک اختلال محسوب می شود و از بین بردن آن در دوران کودکی آسانتر می باشد زیرا این مـسـاله ممکن است تا بزرگسالی ادامه داشته باشد و بعد ها به صورت یک عادت در آید.
منظور از عادت، رفتاری مقاوم شده است که بارها و بارها تکرار می شود. یک عادت ممکن است گاه به عنوان یک سرگرمی و گاه راهی برای رهایی از اضطراب های روزانه کودک انتخاب شود. عادات رفتاری، جزئی از خصیصه افراد به شمار می رود که به راحتی شکل گرفته، ولی به سختی از انسان جدا می شود، طوری که انگار جزئی از رفتارهای ذاتی می گردد. اغلب کودکان و نوجوانان طی دوران رشد خود ، عادات و رفتارهای گوناگونی را تجربه می کنند که مورد تایید والدین و اطرافیان شان نیست؛ مثل مکیدن شست ، انگشت در بینی کردن، مو تاب دادن و چرخیدن های متوالی در اتاق. آنان این عادات را کاملاً غیر ارادی و ناخودآگاهانه انجام می دهند و به هیچ وجه قصدشان آزردن و برانگیختن دیگران نیست. در این گونه موارد انتخاب شیوه مقابله و رویارویی با آن مشکل از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا می تواند تاثیر زیادی بر روند درمان یا وخیم تر شدن اوضاع بگذارد.
معمولا ًَََ افرادی که دچار چنین عادتی هستند، با گذاشتن انگشت در دهان دقت خود را روی امری متمرکز می کنند و درباره مساله ای که گرفتار آنند می اندیشند. دقایقی چند به تناسب ظرفیت به فکر فرو می روند تا ببینند چه راه حلی برای آنها پدید می آید . برخی از اینان بی اختیار انگشت به دهان می برند و به جویدن ناخن مشغول می شوند آنچنان که گویی قرار و آرام ندارند و نیروئی نامرئی آن ها را به سوی مقصدی جهت می دهد . آنچنان است که گوئی منتظر وقوع هیجانی است و حتی اگر برخی از افراد را ببینید و درباره او دقیق شوید در می یابید آرواره هایش از روی وحشت منقبض می شود و حتی در عمل او بی ارادگی دیده می شود.
ناخن جویدن معمولاً از 1 تا 5 سالگی آغاز و بتدریج در 9 تا 15 سالگی شدت می یابد به طوری که فرد در سنین نوجوانی متوجه عادت نامطلوب خود می شود. این اختلال در دخترها بیشتر از پسرها است و تقریباً در همه گروه های اجتماعی وجود دارد.
همه ما لحظات بحرانی و ناخوشایندی را در زندگی تجربه کرده ایم و شدیداً تحت تاثیر شرایط ناگوار قرار گرفته ایم. برای کاستن از تنش های روزانه به افراد بالغ توصیه می شود از روش های کاهش استرس و اضطراب، آرام سازی عضلانی، پیاده روی، یوگا و حرکات ورزشی آرام استفاده کنند. اما کودکان برای آرام سازی هیجانات تندشان روش های خاص خودشان را دارند. گاهی والدین تصور می کنند یک کودک چرا باید فشار عصبی داشته باشد؟ آیا مگر دوران کودکی دوران فراغت، بازی و بی خیالی نیست؟ آیا اگر کودکی بنا به دلایلی عصبی، تندخو و پریشان شود، این موضوع ناشی از خطا و اشتباه والدین و اطرافیان اوست؟ پاسخ هر دو سوال "منفی" است. دوران کودکی همچون بزرگسالی، توام با استرس ها و فشارهای روانی گوناگونی است. بزرگ شدن کاری بس دشوار و مشکل است. والدین نمی توانند و به عبارتی نباید جلوی تمامی فشارها و نگرانی های زندگی را برای کودک بگیرند . هر کودکی باید سعی کند روشی برای کاستن از بار هیجانات و عواطف تند خود انتخاب کند که هم موجب راحتی و آرامش خیال او شود و هم مورد قبول خانواده، اجتماع و شخصیت خود او باشد.
ترس ، تنش روانی ، ناکامی های مکرر ، تامین نشدن نیازهای اساسی کودک به خصوص فقرعاطفی ، نداشتن امنیت و آرامش روانی و نداشتن اطمینان از علاقه والدین، کم رویی و خجالتی بودن کودک و مقررات انضباطی شدید زمینه های فشار، نگرانی و عصبانیت بیش از حد را در کودک ایجاد می کند. در این حالت، وقتی کودک نمی تواند بر موانع پیروز شود، به خود فشار می آورد. این فشار باعث اضطراب می شود و در نتیجه کودک برای رهایی از اضطراب، و تخلیه هیجانات، به ناخن جویدن روی می آورد. از این طریق حالت تهاجمی خود را کنترل می کند و بر اضطراب ها چیره می شود، توجهش را از دنیای خارج قطع می کند و به درون خویش بر می گرداند. بنابراین، غا لباً ناخن جویدن، ناشی از هیجانات و اضطرب ها و یا روشی برای ابراز دل خوری ها و دلواپسی ها است.
جویدن ناخن در خانواده های کم جمعیت به علت کم بودن همبازی یا توجه غیر عادی به فرزندان و در خانواده های پر جمعیت به دلیل محیط شلوغ خانه و کم توجهی به نیازهای عاطفی کودکان شایع تر است.
علل به وجود آمدن ناخن جویدن کودکان کدامند؟
ناخن جویدن، یکی از اختلالات عادتی است که موجب می شود شخص مبتلا به آن احساس رنج و ناخشنودی کند. این اختلال که به دو صورت جویدن خود ناخن و جویدن کناره های ناخن دیده می شود عوامل زیادی در آن نقش دارند. این عوامل از شخصی به شخص دیگر متفاوت می باشند؛ بنابراین عواملی که باعث ناخن جوی در کودک می شود به شرح زیر می باشند:
– تقلید از والدین و اطرافیان: تقلید یکی از علل ناخن جویدن کودکان محسوب می شود. در صورتی که یکی از والدین، اطرافیان و همسالان، عادت به ناخن جویدن داشته باشند احتمال اینکه کودک مبتلا به چنین اختلالی شود، بیشتر از کودکان دیگر است، زیرا آنان برخی از رفتارها را به طور ناخودآگاه از والدین و اطرافیان خود تقلید می کنند. کودک ابتدا تقلید می کند و کم کم به صورت عادت در می آید.
– فشار روحی ، اضطراب و اختلال عصبی: عادت ناخن جویدن، روشی برای تسکین ناراحتی ها و عصبانیت هایی است که از یک موقعیت اضطراب زا و فشارآور به وجود می آید. زیرا دیده شده افرادی که ناخن خود را می جوند از افراد عادی مشوش ترند. این افراد در موقع صحبت کردن یا انتظار کشیدن با انگشتان خود و یا وسیله ای دیگر بازی می کنند یا پاهای خود را در حال نشسته پی در پی تکان می دهند.
این اضطراب می تواند ناشی از مشاهده مشاجره والدین، درگیری با سایر اعضای خانواده مثل خواهر و برادر ، مشاهده فیلم های خشن و ترسناک ، سخت گیری بیش از حد خانواده ، طلاق پدر و مادر ، زمان رفتن به مدرسه برای اولین بار ، شرکت در امتحانات ، داغدیدگی و … باشد.
طفلی که از تعادل روانی برخوردار نیست،کودکی که شدیداًَََََََ عصبی و دچار حالت نوروز (روان نژندی) است، کودکی که محیط زندگی پر از تضادش او را به وضعی ناراحت کننده کشانده است، طفلی که پریشان حال است، کودکی که لوس و نازپرورده است ، طفلی که حساس و زود رنج است فردی که حدود 8 تا 10 سال دارد و هنوز دچار شب ادراری، لکنت زبان و یا وسواس است و… اغلب این گونه کودکان به چنین وضعی دچارند.
– ترس و احساس ناامنی: گاهی والدین و اطرافیان کودک را ناآگاهانه و به بهانه های مختلف از چیزی شدیداً می ترسانند و یا اصولاً کودک وابسته است و از همه چیز ترس دارد. مثلاً وقتی به کودک گفته می شود: " اگر گریه یا اذیت کنی می گویم لولو تو را بخورد" و یا ترساندن کودک از دکتر یا آمپول ، شیوه های غلطی است که والدین برای ساکت کردن کودک اعمال می کنند . ترس ها در این کودکان به صورت عادتی در آمده و مزمن می شوند ، اندازه ای که او از همه چیز واهمه دارد و حتی در حین راه رفتن هر چند گاهی یکبار به پشت سر نگاه می کند. چنین افراد گاهی در گوشه ای می نشینند و به ناخن جویدن مشغول می شوند.
گاهی طفل در محیط خانواده مواجه با در گیری های والدین است و امنیت و آینده خود را در خطر می بیند و این امر او را به آن حالت می کشاند. تحقیقی نشان داده است که از 75 کودکی که ناخن خود را می جویدند بیشتر کسانی به این امر اقدام می کردند که در محیط زندگی شان اختلاف پدر و مادر وجود داشته است. زن و شوهر در حین درگیری با همه احساس خطری که دارند باز هم خود را ایمن می یابند ولی کودک این چنین نیست.
– کمبود محبت: کودکان تشنه محبت اند و خود را شدیداً بدان نیازمند می دانند . طفلی که به هر علت خود را از آن محروم احساس کند اندیشناک شده و در خود فرو می رود و در چنان صورتی رفتارهای عصبی از خود بروز می دهد که جلوه آن را درانگشت مکیدن، ناخن جویدن و … می بینیم . ممکن است این امر ریشه خانوادگی نداشته باشد . پدر و مادر تا حدودی به او محبت می کنند ولی او احساس می کند در جمع همسالان و یا در کلاس درس نزد معلم آن چنان که باید پذیرفته نیست . طبیعی است که این حالت در سنین تا10- 11سالگی بیشتر کودکان وجود دارد.
– احساس گناه: کودکانی که به خاطر احساس گناه در امری دچار این حالتند. فرض کنید طفلی پرنده ای را کشته ، به کسی آزار رسانده ، تن به عمل ناروائی داده و …آن را از دید دیگران مخفی داشته ، طبیعی است که او از عمل خود احساس شرمساری کرده ، تداوم این احساس ممکن است او را به چنین حالتی وادارد.
– کمبود مواد معدنی: عصبی بودن به علت سوء تغذیه (کمبود ویتامین A) در بدن باعث ایجاد حالت عصبی شده و موجب ناخن جویدن توسط وی می شود.
– هیجان پذیری بیش از حد: عده ای ناخن جویدن را واکنشی برای تخلیه هیجانات و تمایلات ناخوداگاه فرد برای خود آزاری می دانند و معتقدند این عمل به خاطر احساس گناهی است که در فرد به وجود آمده و منجر به خود تنبیهی و خودآزاری او می شود . احتمالا این عادت در افرادی که هیجان پذیرتر از دیگران هستند بیشتر دیده می شود.
– عامل ژنتیک: یکی از تئوری های مربوط به عادت جویدن ناخن این است که این عادت با ژنتیک فرد مرتبط است. اگر یکی از والدین این عادت را چه در زمان کودکی یا تاکنون داشته باشد، این احتمال وجود دارد که فرزند او هم دچار این عادت شود. این یعنی، احتمال ابتلا به عادت جویدن ناخن در این کودکان بیشتر است.
– کمال گرایی: جویدن ناخن می تواند به خاطر تلاش مداوم فرد برای درست کردن نا منظمی های ناخن هایش باشد. این افراد به خاطر حساسیت بالای خود مدام ناخن هایشان را وارسی می کنند تا بی نظمی های آن را با جویدن اصلاح کنند. البته در اکثر موارد این کار موجب آسیب بیشتر می شود. روانشناسی جویدن ناخن این افراد به کمال گرایی آنها بر می گردد، یعنی دوست دارند ناخن هایی بی عیب داشته باشند.
علاوه بر موارد فوق، موارد دیگری که در ایجاد این اختلال نقش دارند به شرح زیر می باشند:
– گاهی هنگام دندان در آوردن و التهاب لثه ها، این عادت در کودکان ایجاد می شود.
– گاهی کودک از این طریق می خواهد جلب توجه کند.
– در مواردی این حا لت حاکی از کم رویی و خجالتی بودن کودک است که در حین بر خورد با یک بیگانه ،یا در حین پرسش معلم از او خود بروز میدهد.
ناخن جویدن کودکان چه عوارضی به دنبال دارد؟
جویدن ناخن نه تنها منظره ناخوشایندی دارد بلکه موجب بیماری کودک نیز می شود. جویدن ناخن ها به ویژه تا ته پوشش شاخی ناخن منجر به خونریزی می شود و پوست را مستعد تماس با میکروب ها کرده و خطر ابتلا به عفونت را در این ناحیه افزایش می دهد. به علاوه وقتی کودک ناخن های پر از میکروب را وارد دهان می کند خطر ابتلا به امراض مختلف برای وی افزایش پیدا می کند. از طرفی وجود این اختلال در کودکان، به دندان آسیب می رساند و در برخی موارد باعث تغییر شکل ناخن و قرمزی اطراف انگشتان دست کودکان می شود.
ناخن جویدن هم چنین می تواند باعث بروز مشکلاتی از قبیل کاهش اعتماد به نفس شود به این صورت که کودکانی که ناخن می جوند اغلب نزد همسالان خود دستانشان را مخفی می کنند و این موضوع باعث خجالت آن ها می شود.
این رفتار به کودک آسیب وارد مى کند و غالباً از دوران کودکى شروع مى شود و شدت خود را در دوران ابتدایى و راهنمایى نشان مى دهد و در نتیجه آثارى نظیر افت تحصیلى و یا عقب ماندگى اجتماعى براى کودک به همراه دارد و لازم است والدین و اولیاى مدرسه بیشتر به آن توجه کنند. عوارض دیگری که ناخن جویدن به دنبال دارد، عبارتند از:
– جویدن ناخن ها موجب از بین رفتن زیبایی انگشتان فرد می شود.
– ناخن جویدن موجب می شود فرد نتواند اشیای ریز را با انگشتان خود بردارد.
– فرد از عهده کارهایی که با ناخن امکان پذیر است بر نمی آید و محروم می شود.
– ناخن جویدن بخصوص در سنین پایین که دندان ها در حال رشد هستند، آثار بدی روی رشد دندان ها داشته، باعث رشد کج دندان ها و ردیف نبودن آن و التهاب لثه می شود.
چگونه می توان از ناخن جویدن کودکان جلوگیری و یا آن را درمان کرد؟
با توجه به عوارض جویدن ناخن، پیش گیری و درمان آن اهمیت زیادی دارد. اما پرسش هایی که در این زمینه مطرح می شود این است که چگونه می توان از این اختلال پیشگیری و آن را درمان کرد و نقش بزرگترها در کمرنگ شدن این عادت چیست؟ توصیه های لازم جهت بهبودی اختلال جویدن ناخن در کودکان به شرح زیر می باشند:
– به دنبال علت بگردید و آن را رفع کنید: منتظر پاسخ کودکتان که چرا ناخن هایش را می جود نباشید و او را به خاطر انجام این عمل سرزنش نکنید. سعی کنید به دنبال علت باشید و توجه کنید که کودکتان در چه مواقعی و چه مکانی این عمل را انجام می دهد. این حالت را که در او استرس ایجاد می کند شناسایی و کاری کنید که در موقعیت های استرس زا قرار نگیرد. مثلا : اگر کودک هنگام تماشای فیلم های تلویزیونی ناخن می جود، شیئی به دست او بدهید تا سرش گرم شود.
جست جو کنید که چه مساله ای باعث شده آرامش و امنیت کودکتان به هم بخورد. آن را دریابید، این تلاش شما برای پی بردن به مشکل کودک و توجه به حل آن می تواند بزرگترین گام برای از بین بردن اختلال ناخن جویدن باشد.
نیازهای طبیعی کودک را بشناسید و کاری نکنید که جلوی این نیازها گرفته شود. نیازهایی مثل: بازکردن و خراب کردن وسایل و پریدن و دویدن. کودک نمی تواند برای مدت طولانی بدون حرکت بنشیند. برقراری انضباط شدید برای او فشار روحی ایجاد می نماید.
سعی کنید وقت بیشتری به او اختصاص دهید تا تنها نماند. او را به شرکت در فعالیت های مختلف تشویق کنید.
توجه بیش ازحد به کودک منجر به تشدید آن می شود و باید به عامل وجود آورنده ناخن جویدن توجه شود، زیرا درمان اساسی هر اختلال تنها با شناخت عامل به وجودآورنده و روان درمانی امکان پذیر است.
– ناخن کودک را کوتاه کنید: کوتاه کردن ناخن های بلند به کودکان در زمینه ترک این عادت بسیار کمک می کند. ناخن های کوتاه شده کمتر جویده می شوند، سعی کنید هرچند روز یک بار ناخن های کودک را بگیرید و سوهان بزنید.
– دعوا نکنید: هیچگاه کودک را بخاطر ناخن جویدن دعوا نکنید بلکه توجه او را از جویدن ناخن دور کنید. کودک باید احساس خوبی نسبت به خود پیدا کند. شرمنده کردن ، سرزنش، تحقیر، تهدید و تنبیه کودک هیچ اثر درمانی ندارد بلکه عادت را تشدید می کند و باعث اختلالات دیگر نیز می شود. به جای این کار به او اعتماد به نفس بدهید.
– حواس کودک را پرت کنید: سعی کنید حواس کودک را هنگام جویدن ناخن پرت کنید، از او کارهایی بخواهید که مجبور شود از انگشتانش استفاده کند. درست کردن کاردستی یا کشیدن نقاشی خمیربازی و توپ بازی روش های خوبی برای این کار هستند.
– فلفل و یا مواد تلخ به انگشت کودک نزنید: کارشناسان معتقدند پاشیدن فلفل یا مالیدن مواد تلخ به انگشتان و ناخن کاربردی در درمان این مشکل ندارد.
– عدم تنبیه و کاهش فشار عصبی: بهترین کاری که والدین در مقابل این عادت فرزندشان می توانند انجام دهند، آن است که هیچ عکس العملی نشان ندهند. انتقاد، اوقات تلخی، ریشخند کردن ، تذکرهای ممتد (تو مثل نی نی کوچولوها مدام دستت در دهانت است) ، یا تهدید و سرزنش کردن (مریض می شوی دست هایت زشت می شوند) ، هیچ تاثیری در کاهش این عادت ندارند. آن ها باید از روش های حمایتی همه جانبه استفاده کنند زیرا والدین نزدیک ترین افراد زندگی کودک هستند که می توانند او را در این کار کمک و هدایت کنند. اگر آنها برای کاستن از عادات ناخوشایند فرزندشان از روش های تند و خشونت آمیز استفاده کنند، نه تنها موجب کاهش آن عادت نخواهند شد، بلکه فشار عصبی بیشتری هم به کودک وارد می آورند.
والدین و مربیان می توانند با الگو قرار دادن خود و آموزش روش های آرام سازی، ورزش های ساده و گوناگونی را به فرزندشان یاد بدهند. برای مثال همگی روی زمین بنشینند، نفس های طولانی بکشند، تصورات آرام بخشی در ذهن خود مرور کنند و با حفظ آرامش عضلانی خود سعی کنند شیوه های کاهش فشار عصبی را به فرزندانشان بیاموزند.
در بسیاری از موارد اگر والدین و اعضای موثر خانواده عادت ناپسند فرزندشان را تا مدتی نادیده بگیرند، پس از مدتی آن عادت به کلی از بین خواهد رفت زیرا یا کودک نیازی به تکرار و استمرار آن ندارد یا اینکه به تدریج بر اثر آن رشد و تحول کودک کاهش خواهد یافت و به کلی از یاد خواهد رفت.
هم چنین سعی کنید هرگز بچه ها را نترسانید. به عنوان مثال : اگر ناخت را بخوری درخت ناخن در شکمت رشد می کند. به او بگویید اگر ناخن هایش را بجود، انگشتان نازیبایی خواهد داشت و نمی تواند آن ها را به سایرین نشان دهد.
– تهیه تصویر از ناخن آسیب دیده: برای کمک به این کودکان می توان از ناخن آسیب دیده تصویری تهیه کرد و وضعیت آن را با ناخن سالم مقایسه کرد. همچنین هنگامی که کودک مشغول جویدن ناخن است بدون این که متوجه شود، از او فیلم تهیه کنید و سپس برای او به نمایش بگذارید. احتمال دارد با مشاهده فیلم به خود بیاید و این عادت را کنار بگذارد.
– قرار دادن آیینه جلوی کودک: این کار او را متوجه عادت ناپسندش می کند. کودک را تشویق کنید در مجلات، تصویر دست های زیبا را جست و جو کند یا روی کتاب یا آینه بچسباند تا مرتب تصویر این دست ها را با دست های خود مقایسه کند.
– تشویق و هدیه دادن در زمان ناخن نجویدن: والدین می توانند از روش های رفتاردرمانی (دادن ستاره یا برچسب های عروسکی به کودک) استفاده کنند. طبق این روش ها، هر روزی که کودک ناخنش را نجود، ستاره یی به عنوان پاداش به او می دهند و چنانچه بتواند تعداد این ستاره ها را به 10 برساند، جایزه و پاداشی دریافت خواهد کرد که موجب تقویت رفتار خوشایند او یعنی نجویدن ناخن می شود. برای دختران خردسال، شاید بهترین پاداش مرتب کردن ناخن ها و لاک زدن یا ستاره زدن روی ناخن هایش باشد.
– چسب زدن به روی انگشتان: شما می توانید برای جلوگیری از این مشکل چسب زخم های رنگی به روی انگشتانش بزنید.
– استفاده از دستکش های تزئینی: یکی دیگر از روش های مقابله با ناخن جویدن کودکان، استفاده از دستکش های تزئینی است. گروهی از کودکان زمانی که انگشتان شان را می بینند، به این کار مشغول می شوند. در حالی که اگر انگشتان آن ها در دستکش باشد، هم متوجه قول خود می شوند و هم محرکی خارجی آنان را از این کار باز می دارد.
– با او صحبت کنید: بنشینید و خیلی آرام درباره ناخن های فرزندتان با او صحبت کنید. از آنجایی که کودکان مایلند توجه، محبت و حمایت مادر و پدر خود را هیچ گاه از دست ندهند، تلاش می کنند با انجام خواسته های آنان رضایت شان را جلب کنند.
– فکر نکنید او عمداً شروع به جویدن ناخن می کند: این کار برای او به صورت عادتی مستمر درآمده است که احتمالاً قادر نیست جلوی خودش را بگیرد. اگر او واقعاً دوست دارد عادتش را ترک کند، شما می توانید به او در این کار کمک کنید.
– کودکان خود را وسیله ی رقابت با دیگران قرار ندهید: والدین باید توجه داشته باشند که فرزندان نباید به علت درس خواندن و نمره بیست گرفتن وسیله تفاخر والدین قرار گیرند. متاسفانه رفتار بعضی از والدین بیانگر این موضوع است که کودکان خود را وسیله رقابت (چشم و هم چشمی) با دیگران قرار می دهند، هرگز نباید فرزندان خود را با فرزندان دیگران بسنجیم و به برتری آنان افتخار کنیم.
– زمان امتحانات مراقب کودک خود باشید: والدین باید بدانند که کودکان نزدیک امتحانات معمولاً دچار نگرانی و تشویش می شوند. لذا باید با کمک معلمان از تشویش و نگرانی آنان بکاهیم و نگذاریم این تشویش به ترس از امتحان تبدیل شود. والدین با امید و امیدوار کردن کودکان می توانند آثار ترس از امتحان را از بین ببرند. محیط خانه و جو عاطفی حاکم بر آن باید دور از تنش های عاطفی و مشاجره و اختناق باشد.
در ایام امتحانات بهتر است رفت و آمدهای خانوادگی و فامیلی تا حد امکان کنترل شود، حتی المقدور بهتر است از رفتن به مهمانی یا مهمانی دادن اجتناب شود، در ضمن نباید به بهانه امتحان، کودکان و یا نوجوانان در خانه تنها گذاشته شوند.
– کودک را فعال و پرانرژی تربیت نمایید: او را طوری تربیت نمایید که فعال، پرانرژی،شجاع و متکی به خود باشد و از لحاظ جسمی قوی پرورش یابد. برای دستیابی به این هدف می توانید او را به ژیمناستیک، ورزش و رفت و آمد با دوستان تشویق کنید.
– درمان دارویی: در روش های درمان دارویی، بیشتر از داروهای ضدافسردگی استفاده می کنند و چند هفته زمان می برد تا اثرات اولیه ظهور کند. البته دارو درمانی شاید تا حدود 65 درصد به بهبود شما کمک کند، ولی در اصل به عنوان یک درمان مکمل مورد استفاده قرار می گیرد. در درمان های طبیعی، برخی افراد از اینوزیتول ویتامین B استفاده می کنند که نیاز به ناخن جویدن را کاهش می دهد . این ماده در بدن به انتقال دهنده های عصبی تبدیل شده، فعالیت سروتونین را در مغز کاهش می دهد. اینوزیتول را باید در مقادیر بالا مصرف کنید ، ولی به خاطر محلول در آب بودن ویتامین B ، سمی در بدن ساخته نمی شود.
نتیجه گیری
ناخن جویدن یکی از اختلالاتی است که اغلب در کودکان و بعضاً در بزرگسالان دیده می شود. ناخن جویدن نیز مانند مکیدن انگشت به صورت ناخودآگاه صورت می گیرد. یعنی افراد مبتلا به این اختلال در هنکام جویدن ناخن ها متوجه این عمل نیستند. این اختلال در یک دوره کوتاهی، برای تسکین موقعیت استرس زا است. اما در صورتی که درمان نشود، به عادت ناپسندی در بزرگسالی تبدیل می شود و درمان آن مشکل می شود. بعضی افراد مبتلا به جویدن خود ناخن و بعضی دیگر به جویدن اطراف ناخن می پردازند و عده ای هم نیز هر دو عمل را انجام می دهند. جویدن ناخن یک اختلال و واکنش روانی است که معمولا در کودکان، در سنین 5-4 سالگی آغاز می شود. این اختلال می تواند باعث بروز مشکلاتی از قبیل افت تحصیلی، عقب ماندگی اجتماعی، کاهش اعتماد به نفس و … شود به این صورت که کودکانی که ناخن می جوند اغلب نزد همسالان خود دستانشان را مخفی می کنند و این موضوع باعث خجالت آن ها می شود. به طور کلی، عواملی مثل: عصبانیت بیش ازحد ناشی از فشارهای روحی و اضطراب برای تسکین ناراحتی ها ، تضادهای فکری، قرار گرفتن در موقعیت های حساس، بلاتکلیفی به خاطر درگیری با والدین، امتحانات، پاسخ دادن به معلم، تماشای فیلم های ترسناک، تقلید از دیگران، هیجان بیش از حد و عکس العمل های خصومتی در مقابل والدین و معلم، ریشه های حسادت و ناامنی در خانواده و جلب توجه، از علل جویدن ناخن محسوب می شود.
در هر حال، ناخن جویدن یک اختلال محسوب می شود و بهترین راه حل، پیدا کردن منبع استرس در کودک است. بارها دیده شده است که با رفع اضطراب و ناراحتی، مشکل جویدن ناخن به کلی از بین رفته و با پیدایش ناراحتی، دوباره برگشته است. توجه کنید که کودک در چه موقعیت هایی این عمل را انجام می دهد و چه موضوعی باعث شده است آرامش و امنیت او به هم بخورد. آن مساله را دریابید و این اولین و مهم ترین قدم در درمان این اختلال است.
منابع
1. علی قائمی، خانواده و نابسامانی های روانی کودکان، انتشارت امیری، زمستان1372.
2. حسن احدی و شکوه السادات بنی جمال، روان شناسی رشد، چاپ دوم 1368.
3. اکرم حیدری، کتاب روان شناسی رشد و اختلا لات روانی رایج در کودکان، تابستان 1374.
o
4. http://beheshtiyan.ir
5. http://behju.persianblog.ir
6. http://dlsell.ir
7. http://forum.hammihan.com
8. http://ghodratallah.blogfa.com
9. http://khorasannews.com
10. http://koodakan.akairan.com
11. http://montazerytk.persianblog.ir
12. http://moshavereh2.persianblog.ir
13. http://mushaverin.blogfa.com
14. http://ninijan.persianblog.ir
15. http://parsdoctor.com
16. http://sofia.sams.ir
17. http://www.beytoote.com
18. http://www.bultannews.com
19. http://www.dr-darabi.com
20. http://www.irannaz.com
21. http://www.jamejamonline.ir
22. http://www.kanoon.ir
23. http://www.kermani.blogfa.com
24. http://www.mardomsalari.com
25. http://www.mashreghnews.ir
26. http://www.melateiran.com
27. http://www.niksalehi.com
28. http://www.parastaran87.blogfa.com
29. http://www.parsine.com
30. http://www.qomefarda.ir
31. http://www.seemorgh.com
32. http://www.shafaf.ir
33. http://www.tebyan.net
34. http://www.torghabehonline.com
35. www.drdarabi.blogfa.com
36. www.farazhouse.com