ناخن جویدن در کودکان
آیا کودک شما ناخن خود را می جود؟
پرسش مراجع
پسرم چهار ساله است .مدتی است که ناخن هایش را می جود. طوری که دیگر ناخن نمانده است دستانش بسیار زخم شده و مدام انگشتانش خون آلوده است. فکر می کنم که از بچه های فامیل یاد گرفته باشد. من خیلی نگران هستند لطفاً بگویید چه کار باید بکنم؟
پاسخ روانشناس
خواهر گرامی در مورد ناخن جویدن کودک باید خدمت شما عرض کنم که یکی از اختلال های رفتاری کودکان ناخن جویدن است. شاید دلیل این رفتار تشویش و اضطراب درونی کودکان است. شاید از این رفتار به عنوان یک مکانیسم دفاعی روانی جهت فرار از اضطراب درونی خود استفاده می کند. یقینا از طریق یادگیری مشاهده ای این رفتار را آموخته است. آنچه می تواند به شما توصیه کنم این است که او را سرزنش نکنید هر چه زودتر برای درمان نزد یک روانشناس بالینی کودک یا روانپزشک اطفال ببرید.
ناخن جویدن کودکان
ناخن جویدن یکی از اختلالات عادی است که اغلب در کودکان و بزرگسالان بروز می کند.
افراد مبتلا به این اختلال هنگام جویدن ناخن متوجه عمل خود نیستند. بعضی از افراد مبتلا به ناخن جویدن و بعضی دیگر به جویدن اطراف ناخن می پردازند و دینیز هر دو عمل را انجام می دهند
زمان شروع این اختلال
این اختلال احتمالاً از ۴ یا ۵ سالگی شروع می شود ولی در سنین ۸ تا ۱۲ سالگی بیشتر دیده می شود بر اساس تحقیق وکسلر و بیلینگ جویدن ناخن از ۵ سالگی شروع و در ۱۰ تا ۱۵ سالگی به شدت خود می رسد و اکثر مبتلایان به این اختلال را کودکان ۹ تا ۱۱ ساله تشکیل می دهند.
میزان شیوع این اختلال
میزان شیوع این اختلال در بین دختران بیشتر از پسران است. همچنین مطالعات نشان داده سربازانی که به تازگی از میدان جنگ برمیگردند بیشتر از افراد عادی جامعه به این اختلال مبتلا هستند.
عوارض ناخن جویدن
ناخن ها علاوه بر زیبایی انگشتان به منزله یک وسیله مکانیکی نیز اعمال زیادی در بدن انجام می دهند. جویدن ناخن علاوه بر صدمه رساندن به ناخن و تغییر شکل آنها قدرت انجام دادن بسیاری از کارهای ضعیف تر از انسان سرد می کند. همچنین بزاق دهان نقش مخربی بر ناخن ها و بافت های اطراف آن داشته و رطوبت ناشی از آن مکان مناسبی را برای رشد باکتری ها و قارچ ها فراهم می آورد.این امر ممکن است به ناراحتی های جسمانی از قبیل: دل درد , تهوع داشتن,انگل و غیره منجر شود.
علل ناخن جویدن
جویدن ناخن بر خلاف مکیدن انگشت در سر فرصت انجام نمی گیرد.
عده ای آن را نشانه دلواپسی,اضطراب یا ترس و… می دانند. اما این عادت در بسیاری از کودکان سالم که نشانی از این علائم را ندارند نیز دیده می شود. وکسلر با تحقیق روی تعدادی از کودکان مبتلا به این اختلال سه علت را برای آن بیان کرده است:
۱-عصبانیت پیش از حد که ناشی از فشار روحی و اضطراب باشد.
۲-دلواپسی و تضادهای فکری مخصوصاً زمانی که کودک در موقعیت های حساس ترس آور, بلاتکلیفی و حالات هیجانی دیگر قرار می گیرد.
۳- تقلید از دیگران که به صورت عادت در آمده باشد.
روانشناسان علاوه بر علت های فوق عوامل دیگری را برای این اختلال ذکر کرده اند.
به عنوان مثال: عده ای آنرا واکنشی برای تخلیه هیجانات و تمایلات ناخودآگاه فرد می دانند و عده ای دیگر معتقدند چنانچه والدین با توسل به زور و دیگر روش های غلط کودک خود را مجبور به ترک انگشت مکیدن کنند ممکن است به ناخن جویدن روی آورد. به طور کلی مهمترین علت های ناخن جویدن به شرح زیر می باشد:
۱- فشار روحی و اضطراب
روانشناسان مهم ترین عامل موثر در ناخن جویدن را اضطراب و فشارهای روحی می دانند این عادت نیز مانند انگشت مکیدن و روشی برای تسکین ناراحتی ها و عصبانیت هایی است که از یک موقعیت اضطراب زا و فشار آور به وجود می آید. زیرا دیده شده افرادی که ناخن خود را می جوند از افراد عادی مشوش ترند. عده ای نیز اعتقاد دارند سوء تغذیه و کمبود ویتامین آ در بعضی از کودکان آن را دچار حالات عصبی می کند که این امر می تواند موجب جویدن ناخن توسط فرد عصبی شود.
۲- ترس
جویدن می تواند نشانه ترس و دلهره شخصی باشد. برای مثال کودکانی که شاهد درگیری والدین خود هستند یا هنگام امتحانات مدرسه یا درس پرسیدن معلم دیدن فیلم ترسناک, دچار ترس و دلهره می شوند برای تسکین خود ناخودآگاه شروع به جویدن ناخن می کنند.
۳- تقلید
چنانچه یک یا هر دو والدین کودک, جویدن ناخن داشته باشند, احتمال آنکه کودک آنها نیز به این عادت مبتلا شود بیشتر از کسانی است که والدین آنها دچار این اختلال نیستند. زیرا در بعضی موارد کودک ناخن جویدن را از والدین می آموزد.
چون می بیند والدینش به هنگام ناراحتی این عمل را انجام می دهند. یاد می گیرد که برای رفع ناراحتی خود به این عمل بپردازد.
۴-هیجان پذیری پیش از حد
عده ای ناخن جویدن را واکنشی برای تخلیه هیجانات و تمایلات ناخودآگاه فرد برای خود آزاری می دانند و معتقدند این عمل به خاطر احساس گناهی است که در فرد به وجود آمده و منجر به خود تنبیهی و خود آزاری او می شود. احتمالاً این عادت در افرادی که هیجان پذیرتر از دیگران هستند بیشتر دیده می شود.
واکنش والدین در مقابل ناخن جویدن کودک
بیشتر والدین از عمل ناخن جویدن در کودکان خود بسیار نگران و ناراحت هستند. بعضی از مادران می گویند: من آرزو دارم برای یکبار هم که شده ناخن های کودکم را بگیرم ولی هنوز موفق به این کار نشدم او ناخن هایش را می جود و میخورد.
آنها می ترسند که جویدن ناخن سبب ناراحتی معده و بیماری کودکشان شود. لذا به روش های مختلف مانند سرزنش, تهدید, تنبیه, مالیدن مواد تلخ و بدمزه به انگشتانی که ناخن هایش دیده می شود متوسل می شوند تا کودک این عادت را ترک نماید. اما متوجه می شوند که این اعمال نه تنها باعث ترک عادتش نشده بلکه او بیشتر به این عمل پرداخته و احتمالاً دچار اختلالات دیگری نیز شده است.
برای کمک به کودک چه کارهایی باید انجام دهند؟
والدین باید به نکات زیر توجه خاصی داشته باشند:
– به جای پرداختن به عمل شخصی باید به خود او توجه کرد به عبارت دیگر در درمان اساسی با شناخت علل آن امکان پذیر است.
– چون ناخن جویدن ناخوداگاه و بر اثر فشار و اضطراب درونی صورت می گیرد لذا با رفع علل اضطراب زا و با روش های خوشایند فرد را از عمل خود آگاه سازید.
– هیجان پذیری فرد را با ایجاد بهداشت روانی در زندگی او کاهش دهید.
– در افراد بزرگسال سعی کنید ریشه ناراحتی را پیدا کنید. شاید مسائلی مانند ترس, خجالت, احساس حقارت و… سبب این عمل شده باشد.
– اوقات فراغت فرد را با فعالیت های مورد علاقه اش از جمله با فعالیت های علمی, فرهنگی, ورزشی و هنری پر کنید.
هر بار که فرد در ترک عادتش موفقیتی به دست می آورد با ابراز رضایت بر خوشحالی او را به خاطر اراده تشویق کنید و به او روحیه بدهید.
والدین چه کارهایی را نباید انجام دهند؟
– سرزنش, تهدید, تنبیه نه تنها اثر درمانی نداشته, بلکه تاثیر منفی نیز دارد و باعث تشدید این عمل می شود.
– مواد و داروهای تلخ و بدمزه مانند فلفل ,رنگ و… برای ترک ناخن جویدن موثر نبوده, بلکه به ایجاد احساس گناه کاری و اضطراب در فرد منجر می شود.
– به خاطر جویدن ناخن ایجاد ترس نکنید, زیرا این عمل در کودک سرا و احساس گناه به وجود می آورد و باعث تشدید ناخن جویدن می شود.
توصیه ی روانشناس
به همه والدین عزیز و محترم توصیه می کنم لطفاً موارد گفته شده را به دقت انجام دهند از تصمیم عجولانه خودداری کنند. به کودک کمک کرد در صدد تشدید رفتار او بود. اگر با توضیحاتی که داده شده مشکلتان حل شد که امیدوارم اینگونه باشد. در غیر این صورت حتما با کودکتان نزد یک روانشناس بروید و از او بخواهید تا را کارهای درمانی مناسب را به شما ارائه دهد.
از توجه شما عزیزان سپاسگزارم