آموزش شهرسازی: از شناخت تا مداخله
زهرا اهری
آذر 1394
شهر چیست؟
ماهیت میان رشته ای شهرسازی
شهرسازی: پیوند معرفت با کنش
از داده تا شناخت
داده(Data): فاکت ها و اعداد یا سمبل های تفسیر نشده
اطلاعات(Information): داده معنادار یا قابل کاربرد در یک سیاق
معرفت یا شناخت(Knowledge): ترکیب اطلاعات با تجربه و داوری
از معرفت ضمنی تا معرفت صریح
معرفت صریح(Explicit Knowledge): آنی است که قابل بیان، مفهوم سازی، تقریر، انباشت و انتقال است. چنین دانشی را می توان در گزارشها، معادله ها، فرمول ها، یا در ذکر خصوصیات یافت.
معرفت ضمنی(Tacit Knowledge): آنی است که ارزشمندتر است و در ذهن فرد است و صورت بندی و انتقال آن سخت است. معرفت ضمنی با دانایی مرتبط است. « ما بیش از آن که می توانیم بگوییم می دانیم». معرفت ضمنی براساس تجربه ها شکل گرفته و بنابراین ماهیتی پویا دارد و با هر تجربه جدید تغییر می کند.
مشکلات آموزش کنونی
محول شدن بخش بزرگی از شناخت به مطالعات پیشینی
مشکلات:
مقیاس کلی در مطالعات محیط طبیعی
شناخت محدود محیط مصنوع
شناخت ناکافی محیط انسانی
مداخله بر اساس نظریه های مبتنی بر تجارب دیگران
برخی ملاحظات
تفاوت ها در فهم از شهر و مختصات آن
اذعان به وجود سنت های مختلف سکونت در نقاط مختلف جهان
تاکید بر منظرهای فرهنگی محلی و تفاوت های آن
اهمیت مسئله هویت و ریشه فرهنگی و تاریخی در مباحث شهرسازی
اهمیت یافتن سیاق محلی در شکل گیری نظریات مبنای مداخله که با فهم شرایط محلی دانش لازم برای مداخله در موقعیت های محلی را می سازد
چرخه تولید دانش
دانش ضمنی: دانش پنهانی بدیهی دانسته کار عملی
دانش مفهومی :آشکار ساختن دانش ضمنی و کدگذاری آن به صورت اصول و پروتکل ها
دانش سیستماتیک: بیان، ارزش گذاری و یکپارچه کردن رسمی و آشکار دانش در کانون مباحث یک رشته
دانش عملی: ترجمان دانش سیستماتیک و دانش مفهومی به حوزه های مختلف عملی
ارزیابی چرخه تولید دانش در ایران: تجربه نواب
کشیده شدن بزرگراه نواب در چارچوب طرح جامع تهران 1348
از سال 1369 در دستور کار شهرداری تهران قرار گرفت.
ارزیابی چرخه تولید دانش: تجربه نواب
9 مقاله علمی پژوهشی، یک کتاب و چندین یادداشت و مقاله ترویجی در نقد و ارزیابی طرح نواب
، بیش از هفت پایان نامه کارشناسی ارشد و دکتری درباره طرح نواب نوشته شده است.
ارزیابی چرخه تولید دانش: تجربه نواب
کتاب «ارزیابی طرح نواب و پیامدهای آن» ارزیابی جامع اثرات طرح از ابعاد مختلف کالبدی- زیست محیطی، اقتصادی، اجتمای و مدیریتی
آثار دیگر شامل مباحث زیر:
کیفیت محیط مسکونی و رضایتمندی از آن
حس مکان
هویت بصری مکان
جرم خیزی
فرایند طراحی شهری
تراکم
علل و پیامدهای اقتصادی و مدیریتی طرح های توسعه
ارزیابی چرخه تولید دانش: تجربه نواب
الف) یادداشت ها و گزارش ها
نواب یکی از حساس ترین درس های مدیریت شهری در ایران است/ سایت رسمی سازمان نوسازی شهر تهران؛ گزارش نشست تخصصی بررسی پروژه نواب 26 دی 90
جامعه شناسان و اقتصاد دانان مطرح کردند: نواب؛ اشتباهی که نباید تکرار شود/ سایت مطالعات شهری ایران وابسته به انجمن جامعه شناسی ایران؛ 15 آبان 1389
خطای بزرگ در آزمون بزرگراه نواب، معصومه ایمانی، روزنامه ایران، شماره 3806، صفحه 16 (شهری)، 17 آذر 1386
پروژه بزرگراه نواب هنوز مشکل حقوقی دارد، خبرگزاری تابناک، 4 اردیبهشت 1391
خانه هایی ارزان در قلب تهران: گزارش دنیای اقتصاد از مسکن نواب، روزنامه دنیای اقتصاد، 30 خرداد 1386
چرا جامعه شناسان نواب را شکست خورده می دانند؟، روزنامه شرق، شماره ۲۲۷۱ – 20 فروردین 94
طرح نواب: نمونه زیانمندی سیاست تعدیل ساختاری در توسعه شهری، فریبرز رییس دانا، نشریه معماری ایران، شماره 9
ارزیابی چرخه تولید دانش: تجربه نواب
ب) مقالات ترویجی و مقالات ارائه شده در همایش ها
تحلیل و بررسی طرح نواب(منطقه 10) با رویکرد تجربیات کشورهای دیگر، تایماز لاریمیان ، محمدرضا درودی، محمدجواد غلامی، همایش شهروندان و تعلق اجتماعی، ۱۳۸۹
ارزیابی نمای بزرگراه نواب، سمانه یار احمدی، مجله علمی ترویجی منظر، دوره 4، شماره 20، پاییز 1391، صفحه 82-85
دیدگاه های حاکم بر طرح بزرگراه نواب، محمد سالاری، فصل نامه هفت شهر، شماره 15 و 16، سال هفتم، بهار و تابستان 1383
بررسی عوامل موثر بر کاهش کیفیت محیط شهری، مجتبی رفیعیان و زهرا عسگری زاده، فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، سال اول، پیش شماره سوم، زمستان 1388
پیاده رو جایگاهی برای حضور شهروندان (بررسی موردی: پیاده روی خیابان نواب تهران)، حسین مدی، زهرا عطاری، اولین همایش ملی جغرافیا، شهرسازی و توسعه پایدار، 1392
ارزیابی میزان پایداری سکونت وسنجه های موثربرآن درمحدوده نوسازی شده نمونه موردی طرح نواب، لعلا جهانشاهلو و امیر یلچی ، کنفرانس بین المللی عمران، معماری و توسعه پایدار شهری، ۱۳۹۲
ارزیابی میزان عدم رضایت ساکنان محله ی نواب تهران از ارزشهای کیفیت محیط شهری، زهرا خدایی و زهرا عسگری زاده، سومین کنفرانس برنامه ریزی و مدیریت شهری، ۱۳۹۰
بررسی تحقق پذیری توسعه پایداردر بهسازی بافت های فرسوده شهری با تاکید برمشارکت مردمی با استفاده ازفرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP نمونه موردی محله خانی آبادونواب شهر تهران، حمیدرضا سریزدی، آرش فتح جلالی، اولین همایش منطقه ای معماری، معماری پایدار و شهرسازی، 1392
بررسی نقش سرمایه اجتماعی در فرایند توسعه پایدار اجتماعات محلی نمونه مورد مطالعه: محله نواب تهران، زهرا خدایی، محمدرضا پورجعفر، علی اکبر تقوایی، نخستین همایش توسعه شهری پایدار، 1389
تحلیل و ارزیابی بهسازی بافت فرسوده نمونه موردی پروژه نواب تهران، مهسا سلیمیان ریزی، طاهره توپال، اولین کنفرانس سراسری توسعه محوری مهندسی عمران، معماری، برق و مکانیک ایران، ۱۳۹۳
معضلات افزایش تراکم در بافتهای فرسوده شهری، بهناز امین زاده ، اولین سمینار ساخت و ساز در پایتخت، 1381
نسبت هویت با نوسازی شهر- تجربیات نوسازی معاصر از دید هویت شهری، محمود تیموری، فصلنامه منظر، دوره 6: 27
ارزیابی چرخه تولید دانش: تجربه نواب
ج) مقالات علمی پژوهشی
سنجش میزان رضایتمندی سکونتی ساکنان محله نواب، مجتبی رفیعیان، علی عسگری، زهرا عسگری زاده، پژوهشهای جغرافیایی، شماره 67، بهار 88
ارزیابی میزان کیفیت مجتمع های سکونتی با تاکید بر رویکرد رضایتمندی در محله نواب، مجتبی رفیعیان، زهرا عسگری زاده، علی عسگری، فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره 14، شماره 1، بهار 1389
تاثیر نوسازی شهری فن گرا بر ایجاد حس لامکانی، مطالعه موردی پروژه نواب، حسین شکوئی، جلال تبریزی، نشریه مدرس، دوره 7، شماره 2، تابستان 82
ارزیابی زیبایی و هویت مکان، بهناز امین زاده، نشریه هویت شهر، سال 5، شماره 7، پاییز و زمستان 89
بررسی تاثیر کاربری اراضی شهری در شکل گیری الگوهای فضایی بزهکاری، مطالعه موردی: منطقه 17 شهرداری تهران، پژوهشهای جعرافیای انسانی؛ فرانک سیف الدینی، محسن کلانتری، سجاد احمدی، دوره 46، شماره 1، بهار 93
طراحی شهری در ایران: نگرشی نو، سیدحسین بحرینی و بهناز امین زاده هنرهای زیبا، شماره 26؛ تابستان 85
نارضایتی از مکان پیرامون بافتهای بازسازی شده نمونه موردی: بافت مسکونی پیرامون خیابان شهید نواب صفوی، محمدتقی پیربابایی، اسلام کرمی، مدیریت شهری، شماره 27، بهار وتابستان 90
سنجش ارزش های محیطی تاثیرگذار در انتخاب واحدهای مسکونی ساکنین نواب با استفاده از روش انتخاب تجربی، مجتبی رفیعیان، علی عسگری، زهرا عسگری زاده، نشریه بین المللی علوم مهندسی دانشگاه علم و صنعت، ویژه نامه مهندسی معماری و شهرسازی، جلد 19، شماره 6، سال 1387، صفحه 22-13
نواب تحلیل یک طرح شهری، سیروس صبوری رضا و گیسو قائم، نشریه صفه، شماره 29، سال 1378
ارزیابی چرخه تولید دانش: تجربه نواب
د) پایان نامه ها
بازسازی بافت حاشیه نواب و مرکز فرهنگی تفریحی واقع در آن، شهاب حیدری فاروقی، استاد راهنما ایرج کلانتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشکده هنر و معماری، گروه معماری، 1385
طراحی محله بریانک در مجاورت اتوبان نواب با تاکید بر هویت بخشی به بافت مسکونی، حامد مسعودیان، استاد راهنما علیرضا عینی فر، دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین، 1382
بررسی میزان موفقیت نواب (77-67)، جاوید اعلا استاد، استاد راهنما آزیتا رجبی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، مرکز تحصیلات تکمیلی (میرداماد)، 1381
بررسی کیفیت محیط بازسازی شده شهری و میزان رضایتمندی ساکنین در این مناطق، نمونه موردی: نواب؛ لیلا صارمی، استاد راهنمای علیرضا بندرآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشکده هنر و معماری، گروه شهرسازی، 1389
بررسی و تببین نقش فضاهای جمعی در ارتقا کیفیت زندگی شهری و محیط های سکونتی (مطالعات موردی محلات نواب و نارمک)، وحید بیگدلی راد، استاد راهنما ناصر براتی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، دانشکده معماری و شهرسازی، 1389
تاثیر نوسازی بر ایجاد حس لامکانی، مطالعه مورد پروژه نواب تهران، جلال تبریزی، استاد راهنمای حسین شکوئی، دانشگاه تربیت مدرس، 1382
سنجش میزان کیفیت محیط در بافت فرسوده بازسازی شده شهری (نمونه موردی: پروژه نواب)، زهرا عسگری زاده، استاد راهنما محتبی رفیعیان، دانشگاه تربیت مدرس، 1387
احساس امنیت در نواب و پسکرانه هایش، نغمه سلیمی، دانشگاه شهید بهشتی، 1383
ه) کتابها
کتاب ارزیابی طرح نواب و پیامدهای آن، گیتی اعتماد و همکاران (مهندسین مشاور طرح و معماری)، نشر معانی، 1392
ارزیابی چرخه تولید دانش: تجربه نواب
ارزیابی طرح نواب از مناظر مختلف کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و مدیریتی و تحقیق در ابعاد مختلف آن
دانشورانی از حوزه های مختلف دانش در تولید دانش ضمنی و سپس مفهومی و سیستماتیک مرتبط با این موضوع سهیم بوده اند. متخصصانی از حوزه جغرافیای شهری، اقتصاد شهری، برنامه ریزی شهری، طراحی شهری، جامعه شناسی شهری و… در مورد تجربه نواب و نتایج آن مقاله و کتاب نوشته اند
مطالعات انجام شده در حوزه های مختلف دانش بر روی تجربه نواب نتایج متفاوتی عرضه می کند و هیچ گونه بررسی تحلیلی برای یکپارچه سازی دانش در این حوزه انجام نشده است
دانش مفهومی و سیستماتیک مرتبط با مبانی متفاوتی شکل گرفته است.
چارچوب نظری برای مداخلات عملی بعدی فراهم نشده است
ارزیابی چرخه تولید دانش: تجربه نواب
الف ـ چه نوع روابطی بین تسهیل آمد و شد در مقیاس شهری و وضعیت موجود شهری باید جست؟
ب ـ رابطه بین انسان و فضا در معبرهای شهری به چه ترتیب تعریف می شود؟ انسانی کردن این رابطه کجا و به چه ترتیب اولویت می یابد؟
ج ـ مفهوم ساختن مکان در توسعه های درون شهری چیست؟ نسبت بین ساختن «مکان جدید» و ساکنان «مکان موجود» چگونه تعریف می شود؟
د ـ در طرح های توسعه شهری اولویت با خرد ابزاری برای مداخله در شهر است یا مسائل محتوایی مثل حق مردم به شهر؟ یا باید مصالحه ای بین این دو برقرار کرد؟ چگونه؟
چرخه تولید دانش
نیاز به تولید دانش مفهومی و سیستماتیک لازم برای عمل حرفه ای
نیاز به مطالعات شهری
نیاز به روش های میان رشته ای