آخر اتوبان اعتیاد بن بست است

آخر اتوبان اعتیاد بن بست است/1
معتادان در ایران در اتوبانی سیر می کنند که گر چه در میانه های آن دوربرگردانهایی برای بازگشت به زندگی سالم وجود دارد اما گویی آنان این مسیرهای بازگشت را نمی بینند و تخت گاز به سمت انتهای این اتوبان پیش می روند، اتوبانی دوبانده که انتهای آن چیزی جز بن بست مرگ نیست. اعتیاد
——————————-
، در یک طرف اتوبان دوبانده اعتیاد در ایران انبوهی از معتادان وجود دارند که پشت سر هم صف کشیده اند، بوق می زنند، سبقت می گیرند و دانسته یا ندانسته با سرعت به سمت دیوار بلند انتهایی آن می تازند اما در طرف دیگر آن معتادان کمی هستند که گهگاه مسیر خود را عوض می کنند و برای بازگشت به زندگی سالم تغییر مسیر می دهند اما از این تعداد اندک نیز بسیاری دوباره به همان مسیر شلوغ قبلی بازمی گردند.
جمهوری اسلامی ایران اکنون در چهارراهی قرار گرفته است که به هزار دلیل و علت گرفتار خیل معتادان است، افرادی که به خاطر دسترسی آسان مواد مخدر، مواد توهم زا و محرک از دو نوع طبیعی و شیمیایی آن گرفتار اعتیاد می شوند و اگر گرفتار جنون یا ایدز نشوند کوتاه مدتی فرسوده می شوند یا طلاق می گیرند و در هر صورت مسیر زندگیشان دگرگون می شود.
بر اساس گزارش سازمان ملل متحد اکنون 220 میلیون نفر معتاد در جهان زندگی می کنند، معتادانی که نیازمند مصرف روزانه مواد اغوا کننده ای مانند تریاک، هروئین، کرک، کریستال، شیشه، گرس، حشیش، ماری جوانا، کوکائین، مرفین و هزاران نوع ماده روانگردان شیمیایی و صنعتی هستند و بسیاری از آنها شهامت و جسارت ترک این اعتیاد و نجات خود را ندارند.
160 میلیون نفر از این معتادان حشیش مصرف می کنند، حدود 14 میلیون نفر در جهان معتاد به کوکائین هستند، 9 تا 12 میلیون نفر آنها معتاد به تریاک و خانواده اُپیودها(opiud) هستند،50 میلیون نفر مصرف کننده انواع مواد روانگردان شیمیایی هستند که در هر سه نوع مواد محرک، مخدر و توهم زا وجود دارند و بقیه نیز به سایر مواد مخدر معتاد هستند.
در کشور ما به علت نزدیکی به کشور افغانستان به عنوان بزرگترین تولید کننده خشخاش و تریاک جهان، تریاک و سایر مشتقات حاصل از این ماده بیشترین مصرف را دارد به طوری که ایران بزرگترین مصرف کننده تریاک دنیاست و البته پس از ایران کشورهای روسیه، قزاقستان و چین بیشترین تعداد مصرف کنندگان مواد افیونی یا گروه مشتقات تریاک را دارند.

*آمار اعتیاد در ایران

در مورد آمار معتادان در ایران، اعداد و ارقام مختلفی ذکر می شود، بر اساس آخرین اعلام ستاد مبارزه با مواد مخدر و به نقل از فداحسین مالکی، دبیر کل و جانشین رئیس این ستاد، تعداد معتادان ایران کمتر از دو میلیون نفر است.
آمار دو میلیون معتاد در ایران اولین بار در سال 76 از سوی ستاد مبارزه با مواد مخدر اعلام شد و از آن زمان تاکنون ثابت مانده است، بر اساس این آمار یک میلیون و 200 هزار نفر در ایران معتاد دائمی هستند و حدود 800 هزار نفر نیز به صورت تفننی مواد مخدر مصرف می کنند که البته با توجه به اینکه در همه جای دنیا تعداد افرادی که به صورت تفریحی و تفننی مواد مخدر مصرف می کنند بیش از معتادان دائمی است اکثر کارشناسان به این آمار به دیده تردید نگاه می کنند.
بر اساس اعلام مسئولان درمانی کشور در وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی کشور، سالانه حدود 8 درصد به تعداد معتادان و مصرف کنندگان مواد مخدر در کشور افزوده می شود.
سید موید علویان، معاون سلامت وزارت بهداشت آمار معتادان را در ایران 3 میلیون و 700 هزار نفر اعلام می کند و معتقد است بررسی های وزارت بهداشت نشان می دهد در ایران یک میلیون و 200 هزار نفر معتاد دائمی و روزانه مواد مخدر هستند و بقیه این گروه مصرف تفننی و گاه به گاه مواد مخدر دارند.
این آمار را دقیقا محمد اسماعیل اکبری، معاون سابق وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام کرده بود، او نیزهمین تقسیم بندی را در مورد معتادان دائمی و تفننی داشت اما در همان زمان محسن وزیریان، مدیر کل پیشگیری از سوء مصرف مواد مخدر آمار 3 میلیون و 700 هزار نفری معتادان را مربوط به سال 80 اعلام کرد و گفت: مطمئنا این آمار در زمان حاضر (اردیبهشت 84) افزایش یافته است.
اما درست در همان زمان، علی هاشمی، دبیر کل سابق ستاد مبارزه با مواد مخدر در حالی که اختلاف نظر بین نیروی انتظامی که آمار معتادان را دو میلیون نفر اعلام می کرد و وزارت بهداشت در مورد تعداد معتادان در ایران بالا گرفته بود، علی هاشمی، دبیر کل سابق ستاد مبارزه با مواد مخدر و جانشین رئیس جمهوری وقت در این ستاد، آمار معتادان در ایران را 4 میلیون نفر اعلام کرد و گفت: 5/2 میلیون نفر از این افراد معتاد قطعی روزانه و 5/1 میلیون نفر آنها مصرف کننده قطعی تفننی و گاهگاهی مواد مخدر در کشور هستند.
هاشمی تیرماه 84 اعلام کرده بود: بر اساس آمار رسمی ستاد مبارزه با مواد مخدر که تنها مرجع رسمی در زمینه مواد مخدر در کشور است، بین 250 تا 350هزار نفر در ایران معتاد به هروئین هستند و 145 هزار نفر معتاد تزریقی هستندکه 60 درصد مبتلایان به بیماری ایدز نیز در این دسته قرار دارند.
دبیر کل سابق ستاد مبارزه با مواد مخدر گفته بود: نه معتقد به سیاه نمایی هستم و نه سفید نمایی اما معتقدم باید واقعیتها را به مردم گفت زیرا اگر پنهانکاری کنیم مشکلات ناشی از اعتیاد 10 برابر می شود.
به گفته وی، بر اساس اسناد موجود تعداد معتادان در ایران در سال 1322 یک و نیم میلیون نفر بود که بر اساس اسناد ساواک این آمار درسال 56 به دو میلیون نفر رسید، با این وجود آمار رسمی ایران در سال 1366 باز هم دو میلیون معتاد را تایید کرد.
دبیر کل سابق ستاد مبارزه با مواد مخدر در آن زمان گفته بود که همه شاخصهای مربوط به مواد مخدر در این سالها تغییر کرده است، تولید تریاک در افغانستان از 350 تن در سال 66 به حدود 5 هزار تن در سال 84 رسیده است، افراد دستگیر شده در ارتباط با مواد مخدر توسط نیروی در آن سال، 78 هزار نفر بود اما در سال 83 بر اساس اعلام نیروی انتظامی 431 هزار و 430 نفر در این ارتباط دستگیر شده اند.
با این وجود، سید موید علویان، معاون سلامت وزارت بهداشت معتقد است که در زمان حاضر بین 5 تا 7 میلیون نفر در ایران حداقل یکبار تجربه مصرف مواد مخدر را دارند، او تاکید می کند که خطرناکترین مسئله در مورد اعتیاد در ایران وجود 250 هزار معتاد تزریقی است که بین 5 تا 20 درصد آنها آلوده به ویروس ایدز هستند و مانند بمبهای ساعتی عامل انتقال این بیماری به دیگرانند و البته تعداد بیشتری از آنان نیز گرفتار هپاتیت هستند که البته به گفته محمد رضا راه چمنی، رئیس سابق سازمان بهزیستی کشور بین 40 تا 50 هزار نفر از آنان، معتادان تزریقی خیابانی پر خطر هستند.
اما فدا حسین مالکی دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر می گوید: تعداد معتادان ایران از دو میلیون نفر تجاوز نمی کند و آمارهایی که بیش از این باشد واقعی و قابل قبول نیست.
وی البته از تشکیل کمیته ای در ستاد مبارزه با مواد مخدر برای بررسی و اعلام آمار دقیقتر معتادان ایران تا پایان امسال خبر داده است.
مالکی معتقد است: اکثر افرادی که مواد مخدر مصرف می کنند به صورت تفننی در مهمانی ها و محافل مواد مخدر مصرف می کنند و معتاد محسوب نمی شوند.
وی می گوید: فرهنگ حاکم بر جامعه ما و تلاشهای دولت و مردم در کنترل اعتیاد باعث شده، با وجود مرز طولانی 900 کیلومتری با افغانستان به عنوان بزرگترین تولید کننده تریاک دنیا، میزان اعتیاد در کشور ما خیلی بالا نباشد، اما وجود همین تعداد معتاد نیز زیبنده کشور ما نسبت و نسبت به آن حساس هستیم.
سازمان ملل متحد سال گذشته بر اساس آمار دو میلیون نفری معتادان در ایران، شیوع اعتیاد در ایران را 8/2 درصد اعلام کرد و ایران را صاحب بیشترین میزان معتاد در جهان معرفی کرد به طوری که بر اساس این گزارش فقط دو کشور جزیره موریس و قرقیزستان با حدود دو درصد جمعیت معتاد در رده های بعدی نسبت به ایران قرار دارند.
با این وجود به گفته برخی کارشناسان شیوع اعتیاد در برخی از نقاط کشور به خصوص مناطق حاشیه نشین بسیار بیشتر از میانگین کشوری است.

* رشد مصرف قرصهای روانگردان

علاوه بر مواد مخدر سنتی و طبیعی در ایران که بیشتر از مرزهای شرقی کشور وارد می شوند، در سالهای اخیر طیف جدید و گسترده دیگری از مواد اعتیاد آور که به صورت مصنوعی در آزمایشگاه تهیه می شوند، همزمان با جهان وارد کشور شده است که به علت تنوع آنها و نیز ناشناخته بودنشان اطلاع بسیار کمی از آنها وجود دارد به طوری که حتی بسیاری از کارشناسان هم از شناسایی این مواد عاجزند.
اگر چه بر اساس آمارهای بین المللی حدود 50 میلیون نفر از معتادان جهان مصرف کننده این نوع مواد اعتیاد آور هستند اما در ایران تقریبا هیچ آماری در مورد تعداد مصرف کنندگان این مواد وجود ندارد و به نظر می رسد هیچ برنامه خاصی هم برای کنترل و مقابله با این پدیده رو به رشد که بیشتر در بین جوانان و در مجالس پارتی است، وجود ندارد.
سعید صفاتیان، مدیر کل درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر می گوید: در زمان حاضر حداقل 1300 نوع مواد روانگردان در هر سه گروه مخدر، توهم زا و محرک وجود دارد و به قدری مصرف این مواد و عوارض آن در حال رشد است که حتی در اکثر کشورهای پیشرفته دنیا با صرف هزینه های میلیاردی نتوانسته اند جلوی رشد مصرف این نوع مواد را بگیرند.
وی اضافه می کند: بیشتر مواد روانگردان از مرزهای غربی مانند ترکیه یا از مرزهای آبی جنوب کشور یا کشورهای آسیای میانه یا حتی از طریق هوایی و به وسیله مسافران وارد کشور می شود، زیرا شناسایی اکثر این مواد به علت تنوع آنها و شباهتشان به قرصهای دیگر بسیار مشکل است و مقدار زیادی از آنها در یک چمدان کوچک جای می گیرد.
به گفته صفاتیان، متادون یکی از انواع مواد روانگردان شیمیایی است که اثر تخدیری دارد و یک ماده مخدر است، LSD نمونه دیگری از این مواد است که خاصیت توهم زایی بسیار بالایی دارد و شناسایی آن نیز بسیار مشکل است زیرا مانند یک تکته تمبر یا لواشک می توان آن را لای دفتر گذاشت بدون اینکه کسی شک کند، انواع آمفتامین ها هم جزو این دسته از مواد هستند که محرک هستند، قرصهای اکستازی نیز انواع مختلفی دارند که هم نوع توهم زا و هم محرک آن وجود دارد.
مواد روانگردان جدید به علت تنوع و گستردگی که دارند هر کدامشان برای کاربرد خاصی مصرف می شوند، انواع "قرصهای آمفتامین"، " شیشه"، آیس"، کریستال"، " اسپید" ، " لاو"، صلیب" اسامی تعدادی از این مواد است، برخی از آنها در مجالس رقص و پارتی مصرف می شوند و بعضی دیگر برای افرادی که به دنبال مسائل جنسی بیشتر هستند کاربرد دارد.
اکثر این مواد خاصیت تخریب کنندگی بالای بر روی مغز دارند و علاوه بر اینکه اعتیاد آور هستند قوای ادراکی انسان را از بین می برند، جنون آنی و دائمی، اقدام به کارهای عجیب مانند پیدا شدن از یک خودرو که با سرعت بالا در اتوبان در حال حرکت است یا پریدن از یک ساختمان بلند و سرانجام مرگ زود هنگام از پیامدهای مهم و گسترده مصرف این مواد است.
در بین مواد روانگردان، آمفتامین ها بیشترین مصرف کننده را دارند و بر اساس برآوردهای موجود 38 میلیون نفر در جهان اکنون مصرف کننده این مواد هستند و حدود 5/8 میلیون نفر نیز در جهان مصرف کننده گروه اکستازی ها هستند.
خطری که اکنون در مورد این نوع مواد اعتیاد آور احساس می شود، مصرف بیشتر این مواد در گروه جوانان و نوجوانان کشور است که بررسی علت این موضوع نیازمند یک کار دقیق تحقیقی است زیرا باید بدانیم چرا جوانان و نوجوانانی که در سن رشد و فعالیت و بازی و تکاپو هستند به سمت مصرف موادی می روند که به صورت کاذب آنان را شاد کند.
اهمیت این خطر روز افزون هنگامی آشکار می شود که این گروه سنی جوانان و نوجوانان به یک پدیده دیگر نیز معتاد هستند و آن اعتیاد به اینترنت است، تاکنون رقم دقیقی از اعتیاد اینترنتی در ایران ذکر نشده است اما می توان حدس زد تعداد قابل توجهی از نوجوانان و جوانان طبقه متوسط با بالا گرفتار اعتیاد اینترنتی هستند.
اگر چه تحقیقات اندکی در مورد مصرف مواد روانگردان و نیز اعتیاد اینترنتی در ایران شده است اما شواهد اولیه نشان می دهد که این دو پدیده یک دیگر را تشدید می کنند و بر هم اثر گذارند به خصوص اینکه بر اساس اطلاعات موجود حدود 16 هزار سایت اینترنتی اکنون به روشهای مختلف مشغول تبلیغ مواد روانگردان جدید هستند و حتی نحوه تولید آنها را در خانه نیز آموزش می دهند.
تبلیغات گمراه کننده و اغوا کننده این سایتها که با روشهای بسیار جذاب به خصوص برای نوجوان و جوانان انجام می شود به آنان چنین القا می کند که این مواد اعتیاد آور نیست و به راحتی می توان مصرف آنها را کنار گذاشت اما این مطلب کاملا اثبات شده است که مصرف یکبار این مواد اثر تخریبی همیشگی خود را بر روی مغز می گذارد و ترک مصرف آنها تقریبا غیر ممکن است.

*قاچاق مواد مخدر از ایران

وجود افغانستان به عنوان بزرگترین تولیدکننده تریاک جهان در همسایگی ایران شاید دلیل اصلی بحران اعتیاد در کشور ما باشد، بر اساس آخرین اطلاعات موجود با کشت گیاه خشخاش در این کشور، سالانه معادل 5 هزار تن تریاک در این کشور تولید می شود که تقریبا یک سوم این مواد به برای مصرف کنندگان غرب به سمت اروپا ترانزیت می شود، یک سوم آن در کشور ما مصرف می شود و یک سوم دیگر آن به پاکستان می رود.
خلیل الله زحمتکش، کارشناس مبارزه با مواد مخدر در این مورد می گوید: قاچاقچیان مواد مخدر که مرکز فعالیت آنها کشور پاکستان است برای انتقال این مواد به اروپا، یک مسیر سنتی از ایران دارند که از مرزهای شرقی کشور شروع می شود و از طریق طبس، کرمان، یزد، اصفهان سرانجام به آذربایجان می رسد و از آنجا از طریق ترکیه یا کشورهای آسیای میانه به سمت اروپا ادامه می یابد.
وی البته معتقد است این مسیر به علت اقدامات امنیتی مختلفی که در مرزهای شرقی کشور انجام شده است اکنون تغییر کرده است و مسیرهای جدیدی از استان هرمزگان به کمک خودروهای حمل کالاهای تجاری یا مسیر آبی جنوب کشور برای قاچاق مواد مخدر از ایران فعال شده اند، ضمن اینکه مسیرهای دیگری هم از جنوب پاکستان و کشورهای شمال شرقی ایران باز شده است.
علی عبداللهی، سرپرست سابق نیروی انتظامی کشور نیز در زمان مسئولیت خود به این نکته اشاره کرده و گفته با توجه به مبارزه جدی ایران با قاچاق مواد مخدر و انسداد مرزها مسیر قاچاق مواد مخدر به سمت کشورهای آسیای میانه و کشورهای خلیج فارس تغییر کرده است بنابراین این کشورها نیز باید مانند ما اقداماتی را برای انسداد مرزهایشان انجام دهند.
وی اضافه کرده است: قاچاقچیان از روشهای جدیدی برای جاسازی مواد مخدر استفاده می کنند که کشف آنها را سخت تر کرده است بنابراین امروزه استفاده از سگهای مواد یاب برای کشف محموله های مشکوک جایگاه ویژه ای پیدا کرده است.
به گفته عبداللهی ما در مرزهای شرقی کشور 280 کیلومتر مرز داریم که هیچگونه تاسیسات مرزی و امکانات حفاظتی ندارند که طبیعا باید در این زمینه سرمایه گذاری شود.
فدا حسین مالکی، دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر می گوید: آمار دقیقی از ترانزیت مواد مخدر از افغانستان به سمت غرب نداریم ولی قطعا ایران تنها کشوری است که راه توزیع و رسیدن مواد مخدر به غرب را سد کرده است و این واقعیتی است که خود کشورهای غربی نیز به آن اذعان می کنند.
وی معتقد است: با توجه به نقش مهم ایران در محدود شدن توزیع مواد مخدر در کشورهای غربی ما باید متوقعانه با این کشورها برخورد کنیم زیرا غربی ها می دانند اگر ایران سد مبارزه را بردارد، سیل اعتیاد کشورهای غربی را با خود می برد.
به طور کلی مبارزه ایران با قاچاق مواد مخدر همواره یکی از استراتژیهای رسمی دولتها بوده است با این حال در دوره هایی نیز دولتها ترانزیت مواد مخدر از کشور را به منظور کسب درآمد و جلوگیری از اعتیاد مردم به عنوان یک استراتژی به کار می گرفتند.

*تاریخچه مواد مخدر

مهمترین زمانی که این استراتژی به عنوان رویکرد اصلی دولت در ایران مطرح بود از سال 1289 تا سال 1334 بود، در این مدت نگاه اقتصادی به پدیده اعتیاد در کشور ما نسبت به سایر رویکردها ترجیح داشت به طوری که گاهی تا 8 درصد کل درآمد دولت از محل تجارت و فروش تریاک به دست می آمد.
اما تقریبا در تمام دوره های بعدی تاکنون هیچگاه ترانزیت مواد مخدر از کشور به عنوان استراتژی رسمی دولت مطرح نبوده است و همواره مقابله با قاچاقچیان مواد مخدر در کنار جلوگیری از عرضه این مواد در کشور مورد توجه مسئولان دولت بوده است.
با این حال گاهی به علت مسایل و مشکلات سیاسی سایه انگ ترانزیت مواد مخدر از کشور مطرح شده است، علی هاشمی، دبیر کل سابق ستاد مبارزه با مواد مخدر در دولت خاتمی در این مورد نظر خاصی دارد، وی معتقد است: آمریکایی ها که اکنون در کشور افغانستان حضور دارند از مواد مخدر به عنوان یک ابزار سیاسی استفاده می کنند به طوری که علاوه بر آلوده کردن جوانان ما، برخی افراد مسئول و دست اندر کار را هم آلوده می کنند تا زمینه ساز یک توطئه جدید علیه ایران باشد.
وی در آخرین روزهای مسئولیت خود در شهریور ماه 84 در گفت و گویی با خبرنگار اجتماعی فارس، گفت: آمریکایی ها به علت مشکلات سیاسی با کره شمالی قبلا به این کشور اتهام قاچاق مواد مخدر را زده اند و در مورد ما هم با اینکه هرگز در قاچاق مواد مخدر دست نداشته ایم، در پی توطئه هستند که به حیثیت ما لطمه بزنند.
به گفته هاشمی، ممکن است 2 تا 3 درصد مسئولان در حوزه مبارزه با مواد مخدر تخلف کنند یا رشوه بگیرند اما هرگز ایران در قاچاق مواد مخدر دست نداشته است و هر زمان که تخلف فردی در این زمینه اثبات شود حتما با وی برخورد جدی می شود.
دبیر کل سابق ستاد مبارزه با مواد مخدر گفته بود که تجارت مواد مخدر در جهان سالانه 500 میلیون دلار سود خالص دارد که این میزان سود هم وزن سود صنعت نفت و تجارت اسلحه در دنیاست و چون این تجارت در همه دنیا غیر قانونی است، به تبع آن جرائم دیگری هم اتفاق می افتد.
وی البته به جرائم دیگری که در حاشیه این قاچاق است اشاره نکرد اما می توان حدس زد اعمالی مانند قاچاق انسان، دزدیدن و فریب انسانهای فقیر و سوء استفاده از آنها، قتل و سرقتهای بزرگ و رشوه جزو این جرایم باشد.
اقدامات ایران برای جلوگیری از قاچاق مواد مخدر این انتظار را به وجود آورده است که کشورهای غربی و مجامع بین المللی که از فعالیتهای پر هزینه ایران سود می برند، بخشی از هزینه های ایران را جبران کنند.
حمیدرضا حسین آبادی، رئیس مرکز مبارزه با مواد مخدر نیروی انتظامی می گوید: در اجلاس وین که اواخر سال 84 در مورد مواد مخدر از سوی سازمان ملل برگزار شد، درخواست ایران برای اختصاص 500 میلیون دلار برای جبران خسارتهای ایران در همه ابعاد مقابله در مرزها و پیشگیری و درمان قربانیان مواد مخدر در کشور مطرح شد ولی تاکنون با این درخواست موافقت نشده است و هیچ اعتباری از طریق مجامع بین المللی برای کمک به ایران در این زمینه اختصاص نیافته است.
به گفته فدا حسین مالکی، تولید تریاک در کشور افغانستان از زمان سقوط طالبان افزایش چشمگیر یافته است به طوری که در زمان حکومت طالبان سالانه 200 تن تریاک در این کشور تولید می شد اما در سال 84 تولید این ماده در این کشور به 4600 تن رسید در حالی که انتظار می رفت با حضور نیروهای غربی در افغانستان کشت و تولید مواد مخدر در این کشور کاهش یابد.
در همان زمان در جلسه مشترکی که فدا حسین مالکی، دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر ایران با حبیب الله قادری، وزیر مبارزه با مواد مخدر افغانستان داشت، وزیر افغان گفت: دولت افغانستان برای مبارزه با مواد مخدر کاملا جدی است و بر اساس برنامه 5 ساله تدوین شده با تشویق کشاورزان این کشور به کشت گیاهان جایگزین و برخورد با قاچاقچیان به سمت ریشه کن کردن این پدیده پیش می رویم.
نکته جالب توجه این است که افغانستان با وجودی که بزرگترین تولید کننده تریاک دنیاست، تعداد معتاد بسیار کمی دارد، 920 هزار نفر از مردم این کشور مصرف کننده ماده مخدر گراس که یک ماده کم خطر است هستند، تعداد معتادان به تریاک در این کشور 150 هزار نفر است، 50 هزار نفر در افغانستان معتاد به هروئین هستند و فقط 7 هزار نفر معتاد تزریقی هستند و در مجموع هر سال حدود 200 تن تریاک در این کشور مصرف می شود.
اما در کشور ما همان طور که قبلا مطرح شد آمار دقیقی در مورد معتادان و گروههای مختلف آنها وجود ندارد با این حال اگر مصرف تریاک را به عنوان محور محاسبات قرار دهیم، مصرف این ماده در افغانستان سالانه 200 تن و در کشور ما حدود 1400 تن یعنی هفت برابر است در حالی که جمعیت افغانستان حدود یک سوم جمعیت ایران است و با وجود 70 میلیون ایرانی حدود 25 میلیون نفر در کشور افغانستان زندگی می کنند.
خلیل الله زحمتکش، کارشناس مبارزه با مواد مخدر می گوید: به طور کلی روزانه حدود 7/3 تن مواد مخدر در کشور ما مصرف می شود که بر اساس آن سالانه رقمی حدود 1400 تن مواد مخدر در ایران مصرف می شود که تقریبا معادل یک سوم مواد مخدر تولیدی افغانستان است.
به گفته وی، به طور متوسط هر فرد معتاد روزانه بین یک گرم تا دو گرم مواد مخدر مصرف می کند که اگر رقم 5/1 گرم را به عنوان میزان متوسط در نظر بگیریم و تعداد معتادان را 5/2 میلیون نفر فرض کنیم روزانه 3750 کیلوگرم مواد مخدر بر حسب تریاک در کشور مصرف می شود.

* اقتصاد مواد مخدر

تجارت مواد مخدر با گردش مالی سالانه 1500 میلیارد دلار و سود خالص بیش از 500 میلیارد دلار پس از نفت دومین بازار تجاری بزرگ دنیا را دارد با این تفاوت که تجارت آن قانونی نیست و البته این بازار بزرگ در ایران نیز سفره گسترده ای دارد.
سرانه هزینه ای که هر معتاد روزانه به بار می آورد حدود 3900 دلار است که اگر درآمد هر فرد ایرانی را حدود هزار دلار فرض کنیم، هزینه زیان هر فرد معتاد روزانه معادل 4 برابر درآمد سرانه هر ایرانی است، البته برخی کارشناسان با محاسبه یارانه هایی که دولت برای کالاهای اساسی و بنزین به مردم می دهد، درآمد سرانه هر ایرانی را حدود 6 هزار دلار برآورد می کنند که اگر این معیار را نظر بگیریم سرانه هزینه هر معتاد دو سوم کل درآمد هر ایرانی است در حالی که می دانیم دولت هر سال حدود 30 میلیارد دلار به مردم یارانه می دهد.
محمدرضا خطبیان، رئیس دفتر تشکلهای غیر دولتی ستاد مبارزه با مواد مخدر می گوید: مواد مخدر سالانه 10هزار میلیارد تومان به کشور خسارت می زند که معادل 29 درصد کل درآمد ناخالص ملی و 5/1 برابر مالیاتی است که دولت از مردم می گیرد.
زیان 10 هزار میلیارد تومانی مواد مخدر به ایران را که حدود نیمی از کل یارانه هایی است که دولت به مردم می پردازد را قبلا، علی هاشمی، دبیر کل سابق ستاد مبارزه با مواد مخدر هم اعلام کرده بود، وی گفته بود بر اساس برآوردها مواد مخدر در سال 83 حدود 10 هزار میلیارد تومان به کشور ضرر زده است که 4700 میلیارد تومان آن مصرف معتادان بوده که به جیب قاچاقچیان رفته است، 2600 میلیارد تومان آن هزینه های دولت برای مبارزه با قاچاق، عرضه، درمان معتادان و پیشگیری از آن بوده است و بیش از 2700 میلیارد تومان نیز معادل ریالی عوارض اجتماعی است که مواد مخدر به کشور تحمیل کرده است.
به گفته هاشمی، هر معتاد سالانه سه میلیون و 315 هزار تومان به کشور خسارت می زند که معادل 3900 دلار است و از میزان 1883 دلار درآمد قاچاقچیان، 932 دلار خسارت دولت و 1084 دلار آن خسارت جامعه بوده است.
بر اساس آمارهای موجود طی 18 سال گذشته حدود 48 هزار و 500 تن مواد مخدر وارد کشور شده است که فقط 12درصد آن کشف شده است.
قیمت هر کیلو تریاک در سال 66 در ایران 135 هزار تومان بود که قیمت هر کیلوی آن در سال 84 در ایران به 737 هزار تومان افزایش یافته است، قیمت هر کیلو هروئین نیز در این مدت از 438 هزار تومان به سه میلیون و 150 هزار تومان رسیده است.
میزان کشفیات مواد مخدر در کشور به طور مرتب رو به افزایش بوده است به طوری که در سال 66، حدود 36 هزار و 692 کیلو انواع مواد مخدر کشف شده است، در حالی که این میزان در سال 84 به 360 تن رسید که به گفته فدا حسین مالکی، دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر، حدود300 تن آن را نیروی انتظامی و 60 تن دیگر را نیروهای بسیجی و وزارت اطلاعات کشف کرده اند.

* مبارزه با عرضه و قاچاق

کشفیات مواد مخدر در طول 20 سال گذشته حدود 10 برابر شده است اما در همین مدت، عرضه مواد مخدر در افغانستان از 350 تن به بیش از 4500 تن افزایش یافته است یعنی حداقل 13برابر، با این وجود اگر چه عرضه این ماده بیشتر شده است اما قیمت آن نه تنها کاهش نیافته بلکه حدود 5 برابر گرانتر شده است که این امر نشانه افزایش متقاضی و مشتری این مواد در جامعه ایران و در واقع افزایش تعداد معتادان در کشور طی این مدت است.
با وجود اینکه به اذعان دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد(UNODC) ایران بزرگترین کشف کننده مواد مخدر درجهان است اما در تمام طول این سالها هرگز به اندازه تلاشی که برای مقابله با این پدیده در ایران شده است و متناسب با هزینه هایی که برای مبارزه با آن در ایران شده است، مبارزه با مواد مخدر دستاورد نداشته است است و همواره میزان کشفیات مواد مخدری که وارد کشور شده است بین 10درصد تا 15 درصد بوده است.
به گفته هاشمی، دبیر کل سابق ستاد مبارزه با مواد مخدر، سیاست دولتها قبل و بعد از انقلاب در مورد مواد مخدر متفاوت بوده است در سالهای قبل از پیروزی انقلاب دولتمردان و افراد با نفوذ کشور گاهی خودشان هم در قاچاق مواد مخدر دست داشتند و تلاش می کردند با ترانزیت مواد مخدر از کشور درآمدی به دست آورند و البته با این کار مقدار کمتری مواد مخدر وارد جامعه ایران می شد حتی بر اساس اسناد موجود باندهای مرتبط با اشرف پهلوی هم در این زمینه فعالیت می کردند.
به گفته وی، پس از انقلاب، ما هرگز چنین سیاستی نداشتیم زیرا از نظر ما انسان ایرانی با اروپایی هیچ فرقی با هم نمی کنند از نظر شرعی، اخلاقی و انسانی نباید به قیمت تباهی دیگران برای نجات جوانان خودمان فعالیت کنیم.
اما هاشمی اعتقاد دیگری هم دارد، او می گوید: مشکلی در برخورد با عرضه کنندگان مواد مخدر در کشور وجود داشته و دارد این است که بیشتر دستگیریها مربوط به معتادان و توزیع کنندگان خرده پاست و تقریبا 90 درصد مواد مخدری که کشف می شود به 5 درصد دستگیریها مربوط است و از 90 درصد دیگری که دستگیر می شوند، فقط 5 درصد کشفیات مواد مخدر به دست می آید بنابراین به جای صرف هزینه های سنگین درگیری با قاچاقچیان باید بر اقدامات اطلاعاتی و کشف ریشه باندها بپردازیم.
دستگیری سالی 400 تا 500 هزار نفر در ارتباط با مواد مخدر هزینه و فشار سنگینی را بر قوه قضائیه، دادگاهها، زندانها، نیروی انتظامی، کلانتریها و همین طور خانواده های افراد دستگیر شده خرده پا تحمیل می کند.
با همه این سختی ، واقعیتهای موجود نشان می دهد که از اول انقلاب تاکنون حدود 50 هزار تن مواد مخدر در افغانستان تولید شده است و اگر فرض کنیم، حدود دو سوم این مواد وارد ایران شده است، سهم ایران از این مواد چیزی در حدود 34 هزار تن تریاک بوده است که البته حدود 300 تن این مواد به صورت مرفین و هروئین بوده است اما در این مدت کل کشفیات مواد مخدر در ایران حداکثر 3500 تن بوده است یعنی حداکثر 10 درصد مواد مخدری که از مرزهای شرقی وارد کشور شده است، کشف شده است.
با این همه نگاهی به صحنه جامعه نشان می دهد که مواد مخدر به راحتی در دسترس معتادان است و به گفته برخی کارشناسان کشفیات مواد مخدر در واقع مواد مازاد بر مصرف است زیرا معتادان در کمتر از 20 دقیقه می توانند به ماده مخدر دسترسی پیدا کنند بنابراین این شیوه مبارزه با مواد مخدر و میزان موفقیتهای آن واقعا جای بحث دارد.

* قاچاقچیان دستگیر شده، زود آزاد می شوند

از طرف دیگر بسیاری از افراد دستگیر شده پس از مدت زمان کوتاهی دوباره به جامعه بر می گردند، مهدی ابویی، رئیس سابق مرکز مبارزه با مواد مخدر در این مورد گفته بود: قاچاقچیان اصلی مواد مخدر که با محموله های سنگین دستگیر می شوند، پس از مدت کوتاهی آزاد می شوند و دوباره به فعالیت می پردازند.
به گفته وی، برخورد سهل انگارانه قوه قضائیه و ناهماهنگی آن با نیروی انتظامی زحمات طاقت فرسای ماموران نیروی انتظامی را خنثی می کند، حتی در بسیاری از موارد مسئولان قوه قضائیه فرار قاچاقچیان مواد مخدر را به نیروی انتظامی گزارش نمی دهند و پس از دستگیری مجدد آنها متوجه می شویم که این قاچاقچیان در زندان نبوده اند.
ابویی حتی به نام چند نفر از قاچاقچیان مواد مخدر هم اشاره کرد مانند اسماعیل آزادی، مهدی اربابی، اسکندر بهنام و دادشاه که پس از تعقیب و گریزهای طولانی دستگیر شدند اما در کمتر از یکسال از زمان دستگیریشان به روشهای مختلف مانند مرخصی گرفتن یا گذاشتن وثیقه آزاد شدند و دوباره به فعالیت پرداختند در حالی که حکم دادگاه برخی از آنها حبس ابد یا اعدام بود.
امیر حسین مطهر، معاون مبارزه با قاچاق ستاد مبارزه با مواد مخدر می گوید: چرخه مبارزه با معتادان و مجرمان مرتبط با مواد مخدر در کشور بازدارنده نیست و به علت پایین بودن هزینه جرم آنها، ریسک این فعالیت در مقایسه با سودی که می برند بسیار پایین است.
وی اضافه می کند: دستگیری بیش از سه میلیون نفر در ارتباط با مواد مخدر در سالهای پس از انقلاب به معنای این نیست که سه میلیون فرد جداگانه دستگیر شده اند زیرا بسیاری از این افراد چندین بار دستگیر و آزاد شده اند و این امر نشانه ناکارآمدی اقدامات تنبیهی و سیستم قضایی کشور در این زمینه است.

* اسامی 2/1 میلیون معتاد در نیروی انتظامی

با این وجود به گفته حسین ذوالفقاری، جانشین فرمانده کل نیروی انتظامی کشور، پلیس اسامی یک میلیون و 200 هزار نفر از معتادان و قاچاقچیان مواد مخدر را در اختیار دارد.
مالکی، دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر می گوید: شعار مبارزه با مواد مخدر بازیچه کودکانه نیست زیرا ایران هزینه های سنگینی در این مبارزه داده است و شهادت 3464 نفر و 11 هزار جانباز مبارزه با مواد مخدر نشانه اهمیت و اولویت این مبارزه برای ماست.
وی می افزاید: طی 16 سال گذشته 25 هزار عملیات پلیسی مبارزه با قاچاقچیان مواد مخدر انجام شده است که طی آن 5 هزار قاچاقچی مسلح مواد مخدر به هلاکت رسیدند و به طور متوسط در طول این مدت هر سال 900 باند مواد مخدر از بین رفته است.
به گفته این مطهر، معاون دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر، هر روز صدها نفر معتاد و قاچاقچی مواد مخدر در کشور دستگیر و راهی زندان می شوند اما عده زیادی از آنها دوباره به جامعه باز می گردند با این حال همواره حدود 37 درصد زندانهای کشور را مجرمان مرتبط با مواد مخدر تشکیل می دهند.

* اعتیاد هر روز 11 نفر را می کشد

مطهر آمار تکان دهنده ای هم در مورد قربانیان مواد مخدر در ایران اعلام می کند: هر دو ساعت یک نفر و هر روز 11نفر بر اثر اعتیاد در ایران می میرند و در سال 84 دقیقا 4320 نفر بر اثر سوء مصرف مواد مخدر جان خود را از دست دادند.
وی معتقد است: ایران قربانی ترانزیت مواد مخدر به اروپاست بنابراین باید تغییراتی در سیاستهای مبارزه با مواد مخدر در کشور اعمال کنیم تا ما سپهر بلای اروپائیان نباشیم و به خاطر آنها قربانی ندهیم بنابراین مبارزه ما با قاچاقچیان مواد مخدر باید موکول به مشارکت اروپائیان شود و غربی ها باید بخشی از هزینه های ما را در این مبارزه بپردازند به همین خاطر ایران برای جبران این خسارتها درخواست 500 میلیون دلار کمک کرده است.
قاچاق مواد مخدر با جرایم دیگری مانند قاچاق اسلحه هم مرتبط است در این مورد، قربانعلی دری نجف آبادی، دادستان کل کشور می گوید: قاچاق اسلحه و مشروبات الکلی همپای قاچاق مواد مخدر از ایران رشد کرده است و از سال 79 تا 85 حدود 10 برابر شده است به طوری که میزان قاچاق اسلحه از ایران از 3300 قبضه در سال 79 به 27 هزار و 300 قبضه در سال 85 رسیده است.
اطلاعات موجود نشان می دهد بیشترین میزان کشفیات مواد مخدر در استانهای خراسان جنوبی و خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان، کرمان و پس از آن استانهای هرمزگان، یزد و فارس است به همین علت نیروی انتظامی از سالهای گذشته بیشترین قدرت خود را در مبارزه با مواد مخدر در این مناطق که نزدیک به 80 درصد کشفیات مواد مخدر را به خود اختصاص می دهند متمرکز کرده است و امسال نیز با تاسیس قرارگاه رسول اکرم(ص) تلاش کرده بر این توان بیافزاید.

* ساخت دیوار در مرزهای شرقی

عبدالرضا مصری، رئیس سابق کمیسیون اجتماعی مجلس که به تازگی به سمت وزارت رفاه و تامین اجتماعی منصوب شده است، سال گذشته در گفت و گویی با خبرنگار اجتماعی فارس برای حل مسئله عرضه مواد مخدر در کشور پیشنهاد ساخت یک دیوار حائل الکترونیکی یا بتونی در مرزهای شرقی کشور با کمک کشورهای غربی را داد.
وی افزود: مبارزه دستگاههای مسئول در زمینه مواد مخدر طی سالهای گذشته هیچ نتیجه ای برای کشور نداشته است و بر اساس آمارهای به دست آمده حدود 4 میلیون نفر معتاد در کشور داریم که با احتساب خانواده و اطرافیان آنها حدود 20 میلیون نفر از جمعیت کشور گرفتار این مسئله هستند.
به گفته مصری، دلیلی ندارد که این همه هزینه برای مواد مخدر کنیم که نفع آن برای اروپایی ها باشد، بنابراین همان طور که اروپایی ها برای استفاده ما از انرژی اتمی اولتیماتوم می دهند ما نیز برای ساخت یک دیوار حائل شرقی از آنها کمک می خواهیم و به آنها اولتیماتوم می دهیم که اگر کمک نکنند هیچ دخالتی در جلوگیری از ترانزیت مواد مخدر به اروپا نمی کنیم و فقط برای جلوگیری از اعتیاد مردم خودمان تلاش می کنیم.

گزارش از: افشین شاعری

اکستازی ؛ جادوی مرگ در قرن کنونی

چراغ ها روشن و خاموش می شوند. صدای موسیقی گوش را کر می کند. شدت رقص نورها هر لحظه بیشتر می شود. اشباحی میان تاریکی و روشنایی خانه به شدت هر چه تمامتر بالا و پایین می پرند. آنها خسته نمی شوند. انگار اصلا خستگی برایشان معنایی ندارد . شور و هیجان آنقدر بالاست که فکر می کنی این آدم ها از کره دیگری با انرژی فوق تصور آمده اند. اما … ساعتی بعد بوی مرگ فضای خانه را پر می کند …
24 ساعت بعد از هیاهویی این خانه خبری نیست. همه چیز به هم ریخته است اما کسی نای بلند شدن ندارد. هر کس گوشه ای خزیده و زانوی غم به بغل گرفته. دیگر رقص نور و موسیقی هم آن ها را به هیجان نمی آورد. انگار همه مرده اند. بوی مرگ فضای خانه را گرفته. آدم های این جا حتی به اندازه یک آدم پیر و فرسوده هم توان حرکتی ندارند. دیگر از آن همه فریادهای شاد خبری نیست. حالا حتی بعضی از آن ها گریه می کنند. خیلی ها نای گریه کردن هم ندارند.
ساعت های قبل آن ها سرشار از یک انرژی کاذب دنیا را در دستان خود می دیدند و احساس می کردند توان انجام هر کاری را دارند، اما حالا نه تنها دیگر دنیایی در دستانشان نیست که حتی توان از جا برخاستن هم ندارند.
اکستازی را باید جادوی مرگ در قرن حاضر خواند ، تاثیر این قرص نیروزا آنقدر ها با قی نمی ماند و وقتی به پایان برسد دیگر از شور و هیجان خبری نیست. آنچه باقی می ماند افسردگی و احساس بیهودگی است. احساسی که ممکن است ترا تا حد مرگ به جنون بکشاند.
***
باور نمی کنم خندیدن برایت آنقدر مشکل شده که برای انجامش مجبوری دست به دامان یک محرک خارجی شوی. محرکی که تو را شاد نمی کند. تو را به دست جنون می سپارد تا هر چه می خواهی بر سر خودت بیاوری. راستی بهانه هایت برای خندیدن تا به این حد ته کشیده که فکر می کنی اکستازی دوست خوبی است وبهانه بهتری برای خندیدن، برای شاد بودن و برای این که در وجودت احساس کنی پر از انرژی هستی؟!
مواد مخدر و اعتیاد واژه های آشنایی است که تمام جوامع بشری به نوعی با آن دست به گریبانند. اما با شیوع بیماری هایی چون ایدز ، هپاتیت و … اعتیاد شکل دیگری به خود گرفته است. در حال حاضر یک فرد که مواد مخدر مصرف می کند فقط معتاد نیست بلکه می تواند ناقل بیماری های بسیار خطرناک هم باشد. این در حالی است که همه جوامع بشری سالهاست در راه مبارزه با مواد مخدر گام برداشته اند و هزینه های گزافی هم پرداخت کرده اند. در کشور ما هم این هزینه ها چندان کم نبوده است. جدای از هزینه های مادی که برای مبارزه با این مواد به جامعه تحمیل شده است، صدها شهید نیز برای رسیدن به جامعه ای عاری از مواد مخدر داشته ایم. اما آیا با تمام این اوصاف در این راه موفق بوده ایم.
این سوالی است که می توان به آن دو پاسخ داد: یکی این که اگر بخواهیم به آمارهای رسمی در این رابطه دلخوش کنیم باید بگوییم ثابت نگه داشتن نرخ رشد افراد معتاد یک موفقیت بزرگ است، اما آمارهای غیر رسمی نمی گذارد که ما خوشبینانه به این قضیه نگاه کنیم. رشد روز افزون استفاده از مواد مخدر صنعتی در جامعه واقعیت تلخ دیگری را به ما نشان می دهد و آن افزایش تعداد افرادی است که به مصرف این گونه مواد روی آورده اند.
استفاده از مواد مخدر صنعتی و یا همان قرص های روان گردان بیشتر در بین جوانان شیوع پیدا کرده است و این در حالی است که در کشور ما همچنان مواد مخدر را تریاک و هرویین می دانند و کسانی که از این مواد استفاده می کنند مجرم اند. متاسفانه در قانون مبارزه با مواد مخدر هیچ ماده قانونی در رابطه با مواد مخدر صنعتی وجود ندارد.
شکل خوشبینانه قضیه این است که هنوز استفاده از قرص های روان گردان در بین جوانان ما شیوع پیدا نکرده است. اما آیا این امر واقعیت دارد؟
گشت و گذاری چند ساعته در پاتوق های مختلف و پارک های شهر به خوبی جواب این سوال را می دهد. حالا ما فقط با اکس رو به رو نیستیم. بلکه قرص های روان گردان با اسم های جدید و قدرت تاثیر گذاری بالا تر وارد بازار شده است. این مواد مداوما به روز می شوند و ما هنوز در قانون مبارزه با مواد مخدر هیچ ماده قانونی برای رویا رویی با توزیع کنندگان و مصرف کنندگان آن نداریم.
اکستازی چیست ؟
پایه شیمیایی اکستازی شبیه مسکالین و speed است. به اعتقاد بسیاری از متخصصان اکستازی مانند LSD جزو اصلی گروه مواد مخدر توهم زا و سرخوشی آور به شمار می رود. در ساخت اکستازی موادی همچون استون، نیترواتان، کلورفورم و یا حتی فورمامید به عنوان مواد پایه به کار می روند. موادی که همگی در صنعت شیمیایی و دارو سازی کاربرد داشته و می توان به طور کاملا قانونی آن ها را تهیه و بعضی از این مواد را بدون هیچ منعی استفاده کرد. عموما ساخت این مواد در آزمایشگاه های زیرزمینی صورت می گیرد. اما در مورد اکستازی قضیه فرق می کند. این ماده نه تنها در لابراتوارهای کوچک زیرزمینی تولید می شود، بلکه در کارخانجات بزرگ هم هست. در سال 1989 فقط در مرز آلمان و هلند 3/1 میلیون عدد قرص اکستازی مصرف شده است. اکستازی از طریق دهان و به صورت قرص همراه با آب مصرف می شود. در سطح خارجی این قرص ها اغلب اشکال و حروفی دارند که به همراه رنگ و ترکیبات رنگی ، شدت و مدت زمان تاثیر و نوع ماده موثر آن را برای مصرف کننده مشخص می کند هر چند درستی این کدها قابل اطمینان نیست.
درباره عوارض سوء مصرف اکستازی هنوز اطلاعات قابل اطمینانی به دست نیامده و به دلیل اختلاف نظرهای فراوانی که در مورد عوارض منفی مصرف اکستازی بر سلامت انسان وجود دارد ،دستیابی به اطلاعات جامع علمی و آزمایشگاهی درباره عوارض و آسیب های ناشی از مصرف این مواد مشکل شده است. به این علت عوارض ناشی از سوء مصرف تنها بر پایه تجربه های مصرف کنندگان و گزارش های مددکارانی که به طور دایم با این افراد سر و کار دارند ارزیابی می شوند.
علایم مصرف اکستازی
البته علایم آنی مصرف اکستازی با فاکتورهای مختلفی مانند میزان دفعات مصرف ، میزان خلوص ماده موثر، وضعیت روحی و جسمانی، انگیزه و موقعیت مکانی مصرف کننده ارتباط متستقیم دارد.
در واقع اکستازی همانند بسیاری از مواد مخدر دیگر فقط احساس اولیه مصرف کننده را تشدید می کند. این مواد تغییر ایجاد نمی کنند، مثلا احساس سرخوردگی، اندوه، تبدیل به شادی و سرخوشی نمی شود. شاید به همین دلیل اطلاق مواد روان گردان به انواع محصولات اکستازی چندان درست به نظر نیاید.
همچنین برای بسیاری از افراد اکستازی محرک هیجان آور و در عین حال آرامش بخش است و علاوه بر آن تاثیرات توهمی ، تحریک فانتزی را نیز به دنبال دارد. اما مصرف کنندگان پیش از آن که عوارض روانی مواد را احساس کنند ابتدا عوارض جسمانی مصرف مواد را تجربه می کنند.
در افرادی که برای اولین بار اکستازی مصرف می کنند، حدود 30 دقیقه پس از مصرف معمولا افزایش ضربان قلب ، تعریق شدید، انقباض عضلانی ، عدم احساس درد بروز می کند. اما افرادی که به دفعات این مواد را مصرف می کنند احساس سوزن سوزن شدن بدن ، بی قراری ، نا آرامی و اضطراب را توصیف می کنند.
برای تشخیص عوارض ناشی از مصرف انواع مختلف مواد، همواره باید علامت ها و عوارض مصرف با مشاهدات به دست آمده آزمایشگاه های دارو سازی و آزمایش های کلینیکی و نتایج بررسی و آزمایش قرص ها مقایسه شوند، تا در حد ممکن بتوان دریافت چه ماده موثری مصرف شده است.
افزایش دمای بدن ، فشار خون و همچنین افزایش فزاینده توان بدنی از آثار آنی جسمانی مصرف مواد هستند. از عوارض ناخواسته ای که نیز ممکن است بروز کند می توان به تهوع، خشکی دهان ، انقباض عضلات فک و همچنین عدم تعادل اشاره کرد. علاوه بر این مصرف اکستازی همراه با فعالیت شدید بدنی ممکن است عوارض جسمانی – روانی مانند کم آبی شدید، استفراغ ، ترس و واهمه شدید را در پی داشته باشد. این عوارض معمولا پس از حرکت های شدید و طولانی در محل گرم و پر جمعیت به ویژه محفل های شبانه و پارتی ها بروز می کند که در موارد نادر منجر به سکته قلبی و یا مغزی نیز شده است. مصرف کنندگان گاه تا حد مرگ می رقصند تا جای که آب بدنشان به شدت کاهش یافته و به دلیل مصرف مواد، سیستم گیرنده های درد در بدنشان مختل شده و شخص مشکلات ناشی از کم آبی شدید را احساس نمی کند.
تاثیرات روانی
از نظر روانی مصرف اکستازی در بسیاری از افراد اعتماد به نفس را افزایش داده و شخص راحت تر با دیگران ارتباط برقرار می کند، به طوریکه معاشرتی شدن، بی پروایی در رفتار و گفتار، احساس محبوب بودن و مورد توجه قرار گرفتن، احساس قدرت و نیروی فوق العاده داشتن ، بروز رفتارهای هیجانی و تشدید امیال جنسی از آثار مصرف اکستازی گزارش شده است.
بزرگترین مشکل مصرف کنندگان اکستازی پایان سرخوشی اولیه است. زیرا با از بین رفتن تاثیر دارو و نشئگی حاصل از سوء مصرف یا به اصطلاح "اکستازی فیلم"، افسردگی شدید و عمیق بروز می کند. افسردگی همراه با عوارض دیگر مانند بی قراری، اضطراب، خستگی و کوفتگی عضلات، همچنین بی انگیزگی و بی تفاوتی شدید در زندگی روز مره فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. در کنار این موارد میل مفرط و شدید به مصرف مجدد مواد نیز در فرد به وجود می آید که می تواند اولین قدم و همچنین قدم تعیین کننده در راه وابستگی روانی به مواد مخدر باشد.
عوارض دراز مدت
هنوز در مورد عوارض دراز مدت سوء مصرف اکستازی اطلاع دقیقی در دست نیست . اما در این نکته که سوء مصرف اکستازی با خلوص بالا و به دفعات، کارایی و عملکرد سیستم عصبی مغز را به شدت دچار آسیب می کند شکی وجود ندارد. بیش از همه حافظه کوتاه مدت مغز دچار اختلال می شود. بعضی مصرف کنندگان می گویند که در حالت نشئگی حافظه کوتاه مدتشان را به کلی از دست داده اند اما در بعضی موارد حافظه دراز مدتشان فعال شده است. اکستازی مانند دیگر مواد مخدر سیستم ایمنی بدن را به شدت تضعیف می کند و آسیب پذیری بدن را در برابر بیماری های عفونی و ویروسی به شدت افزاش می دهد. علاوه بر آن ارگان هایی که کار دفع مواد سمی زاید بدن مثل کلیه و کبد را بر عهده دارند دچار صدمات جبران ناپذیر می شوند.
افرادی که مصرف را تازه شروع کرده اند زندگی روز مره شان هنوز تحت تاثیر مصرف قرار ندارد، اما پس ازحدود شش ماه مصرف مداوم، اشتیاق مفرط و غیر قابل کنترل به مصرف دایمی در آنها به وجود می آید. ضمن این که اشتیاق به مصرف این مواد فرد را به سمت استعمال و مصرف مواد مخدر دیگر مانند حشیش، کوکایین و حتی بعضی داروهای پزشکی روان گردان سوق می دهد.
مسئولان چه می گویند؟
دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر در رابطه با قرص های توهم زا و مواد مخدر صنعتی می گوید: در مورد افرادی که قرص های توهم زا مصرف می کنند هنوز آمار دقیقی نداریم.
علی هاشمی می افزاید؟ در حال حاضر طبق آمار غیر رسمی اعلام شده تعداد افرادی که از قرص های روان گردان استفاده می کنند بین 45 تا 50 هزار نفر عنوان شده است.
وی می گوید: متاسفانه در قانون مبارزه با مواد مخدر هیچ ماده قانونی برای مبارزه به افرادی که قاچاق مواد مخدر صنعتی را بر عهده دارند مشخص نشده است.
علی هاشمی تصریح می کند: تمام سعی و تلاش ما بر این است که در قانون جدید مبارزه با این مواد را بیش از پیش جدی بگیریم و مثل بقیه مواد مخدر با آن برخورد کنیم.
وی می افزاید: متاسفانه طی سال های گذشته به فرد معتاد به چشم یک مجرم نگاه می کردند و همین نگاه مجرمانه باعث شده تا برخوردها دراین زمینه برخوردهای قهری باشد به همین دلیل ما نتوانسته ایم آن طور که باید و شاید در امر مبارزه با مواد مخدر موفق باشیم.
علی هاشمی یکی از بهترین راه های جلوگیری از گرایش جوانان به استفاده از هر گونه مواد مخدری را پر کردن اوقات فراغت جوانان دانسته و می گوید: باید هر قدمی که برای پر کردن اوقات فراغت جوانان برمی داریم هدفمند باشد. باید جوانان را در مسایل سیاسی و اجتماعی و زمینه هایی که گرایش به آسیب های اجتماعی را کمتر می کند فعال کنیم.
وی انفعال و سرخوردگی را از جمله دلایل گرایش جوانان به انواع مواد مخدر می داند و می افزاید: در حال حاضر جامعه ما با فقر نشاط رو به روست و هر چه قدر بتوانیم با حفظ اصول و کم کردن خط قرمز ها در عرصه های فرهنگی و هنری از جمله سینما، تاتر، موسیقی زمینه را برای فعالیت و استفاده جوانان فراهم کنیم می توانیم آن ها را از روی آوردن به مواد مخدر بازداریم.
قائم مقام دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر نیز در این باره می گوید: برای جلوگیری از گرایش جوانان به مواد مخدر یک ارگان و یا نهاد نمی تواند به تنهایی موفق شود.
مجتبی جبل عاملی می افزاید: همه باید دست به دست هم بدهیم تا در درجه اول بتوانیم از گرایش افراد سالم به این مواد جلوگیری کرده و سپس در صدد بهبود افراد معتاد برآییم.
وی تصریح می کند: نباید به معتاد به چشم یک مجرم نگاه کرد. نگاه مجرمانه طی این سال ها موفقیتی را کسب نکرده است. باید قبول کنیم و بپذیریم که معتاد مجرم نیست، بیمار است. این نگاه به فرد معتاد می تواند ما را برای داشتن جامعه ای عاری از اعتیاد یاری دهد.
جبل عاملی معتقد است : آنطور که همه می گویند مواد مخدر صنعتی در کشور ما آنچنان هم شیوع پیدا نکرده است و افرادی با این تبلیغات سوء می خواهند جوانان را به سمت استفاده از این مواد سوق دهند.
جبل عاملی در رابطه با فعالیت های ستاد مبارزه با مواد مخدر می گوید: این ستاد به تازگی سایتی را راه اندازی کرده است که عموم مردم می توانند با مراجعه به آن تمامی اطلاعاتی را که در زمینه مواد مخدر گوناگون و راه های درمان و پیشگیری از آن می خواهند به دست آورند.
حرف آخر
مبارزه با مواد مخدر و اصلا بحث مواد مخدر، بحث تازه ای نیست. عادت کرده ایم آمارهای ضد و نقیض را از ارگان ها و نهادهای متولی مبارزه با مواد مخدر بشنویم. یکی می گوید 2 میلیون نفر ، یکی می گوید5/3 میلیون نفر، یکی می گوید 6 میلیون نفر و آنچه ما در کوی و برزن می بینیم آمار بیشتری را نشان می دهد. به هر حال باید منتظر باشیم و ببینیم قانون جدید مبارزه با مواد مخدر کی تصویب می شود و به مرحله اجرا در می آید و جه تاثیری در مبارزه با این مواد خانمانسوز دارد !

جامعه شناسی انحرافات : قرصهای اکستاسی
[ نسرین قوامی ]
مقدمه:
آنچه که از جمع بندی تعاریف متعدد کجرفتاری برمی آید این است که به طورکلی رفتار انحرافی رفتاری است که به گونه مستقیم یا غیرمستقیم قوانین و هنجارها را نقض کند که شامل هرنوع قوانین رسمی و نوشته شده و هنجارهای اخلاقی جامعه می شود.
طبق این تعریف مصرف قرصهای اکستاسی را می توان از انواع رفتارهای انحرافی برشمرد .
اکستاسی مخدر جدیدی است که به دنبال مصرف آن شعور ، آگاهی و روان فرد مختل شده ، آستانه تحریک پذیری روانی او را پائین می آورد و بر قدرت سنجش واقعیت اثرمی گذارد و فرد را مستعد جنون می کند .
ایجاد اعتماد به نفس بالا و شهامت و همچنین رفع ممنوعیتهای اخلاقی در فرد که از نتایج مصرف این داروهای توهم زا است فرد می تواند منشا رفتارهای پرخطر و انحرافی بسیارزیادی در مصرف کنندگان آن باشد .
برای مثال مصرف این دارو با ایجاد بی پروایی ، رفتارهای جنسی محافظت نشده و مکرر به دنبال خواهد داشت و در نتیجه ارتباط نزدیکی میان مصرف این مواد روان گردان و ابتلا به ایدز و همچنین بیماریهای مقاربتی می توان یافت .
از طرف دیگر طبق آمار 92درصد مصرف کنندگان اکستاسی بعدها به مواد دیگری مانند ماری جوانا ، آنفتامین ، کوکائین و هروئین روی آورده اند .
گرایش به این ماده مخدر خصوصاً سالهای اخیر افزایش چشمگیری داشته است که در صورت ادامه این روند آثار جبران ناپذیری در جامعه باقی خواهد گذاشت به همین دلیل بسیاری از کشورها مبارزه جدی با این ماده خطرناک را آغاز کرده اند .
برای مثال در کشورهای آمریکا و انگلستان مبارزات جدی با این پدیده آغاز شده مشاهده آن مداخلات جدی پلیس و مراجع قانونی را به همراه دارد .
به طور کلی در تمام کشورهای عضو سازمان ملل از جمله ایران مصرف مواد روان گردان جرم است و هرچند در قانون مبارزه با مواد مخدر ایران نامی از اکستاسی نیست اما مصرف آن غیرقانونی است و در صورت دستگیری فرد مصرف کننده یا توزیع کننده آنها این فرد به دادگاه انقلاب ارجاع می شود و در این موارد حکم تعزیر صادر می شود .
با وجود با توجه به رشد بی رویه این ماده خطرناک در جامعه ما فعالیتهای انجام شده برای مبارزه با آن ناکافی به نظر می رسد به ویژه اینکه به دلیل عدم اطلاع رسانی صحیح در این زمینه عموم جامعه اطلاعات درست و کاملی از این پدیده ندارند . و این عدم آگاهی صحیح مهمترین عواملی است که باعث می شود تبلیغات کاذب فروشندگان این مواد منجر به گرایش جوانان به آن شود .
در این پژوهش به دلایل زیادی از جمله نبود کتاب و متن معتبر و قابل استناد ، کمبود آگاهی عمومی و اطلاعات خام در این زمینه ، همچنین پنهان بودن این اعتیاد و عدم قابلیت شناسایی معتادین آن و همچنین عدم توانایی و دانش کافی محقق امکان پرداخت علمی به این مسئله وجود نداشت . در این تحقیق تنها از مقالات و اطلاعات مختصر و نه چندان قابل استناد موجود در منابع اینترنتی و همچنین تعداد محدودی پرسشنامه استفاده شده است .
با توجه به همه این مسائل د راین تحقیق صرفاً تلاش در جهت جمع آوری اطلاعات زمینه و پایه ای بوده است تا شاید بتواند راهگشای تحقیقات وسیعتری در این زمینه باشد.

اکستاسی چیست؟
MDMA یا 3 و 4 متیلن دی اکسی مت آمفتامین که به نامهای اکستاسی ، اکستازی ، XTC ، E , X هم معروف است نوعی جدیدی از مواد مخدر است که به دلیل ایجاد احساس نشاط فراوان امروز در میان محافل جوانان جذابیتی خاص پیدا کرده است این مواد توهم زا که در اشکال متنوع داروئی عرضه می شود بر مغز اثر گذاشته و تصاویر آن را مخلوط می کند.
اکستاسی خالص پودری سفید شامل کریستالهای ریز است . از این پودر بوی کپک به مشام می رسد . در صورت وجود ناخالصی اکستاسی به رنگهای قرمز و قهوه ای نیز دیده می شود. این ماده به اشکال قرص خوراکی و جویدنی ، کپسول ، پودر استنشاقی ، برچسبهای پوستی و مواد تدخینی و تزریقی موجود است .
میزان ماده مخدر در هر قرص از 9 تا 117میلی گرم متفاوت است که این میزان بر سرعت و شدت و همچنین مدت زمان ماندگاری اثر ماده تاثیر می گذارد . ناخالصیهایی که به قرص افزوده می شود شامل مواد شیمیایی ای است که غالباً خاصیت تحریک کننده و فعال کننده سیستم عصبی را دارند . به علت سهولت ساختاری این مواد به طوریکه امکان تهیه آن در لابراتورهای داخلی نیز وجود دارد خطر وجود مواد اضافی خطرناک و ترکیبات کشنده در آن بالاست .
با بلعیدن قرصهای حاوی این مواد اثرات آن پس از 20 تا 90 دقیقه ظاهرشده و 2 تا 3 ساعت اثرات آن در یک حد حفظ شد ه و بعد افت می کند و از 3 تا 24 ساعت اثرات آن باقیست. این قرصها به علت تاثیرات خاصی که دارند در میان جوانان با نامهای مختلف شناخته می شوند مانند قرصهای شادی یا قرص عشق (LOVE PILL ) ، قرص فراری ، قرص انرژی زا ، دیسکو بیسکویت ، قهوه ای بزرگ ، دنیس شیطونه و …
حالت بعد از مصرف این مواد را اصطلاحاً سفر یا trip می گویند کلمه اکستاسی در گذشته برای سرمستی عارفان و خاصه شاعران به کار می رفته است .
قرصهای موجود در بازار ایران در قالب طرحها و مارکهای مختلفی عرضه می شوند که برخی از آنها عبارتند از : دلفین ، لنگر ، صلیب سرخ ، رنو ، سان شاین ، سوپر من ، هوندا ، امگا ، پلیکان ، لاو ، مرسدس ، میتسوبیشی و …

تاریخچه اکس:
اکستاسی نخستین بار در سال 1914 توسط شرکت داروسازی " مرک " (Merck ) در آلمان ساخته شد و به عنوان داروی ضد اشتها و لاغری به ثبت رسید اما درآن زمان وارد بازار نشد و استفاده از آن تا اواخر دهه 1970 به تعویق افتاد . در این زمان اکستاسی به عنوان درمان اختلالات روانی و عاطفی توسط پزشکان و روان پزشکان معرفی شد و در سال 1980 در دسترس متقاضیان قرارگرفت . به ویژه این دارو جهت استفاده سربازان آلمانی در جنگ جهانی اول به کاررفت که بعدها با شناخته شدن آثار مخرب و خطرات روحی بسیار زیاد آن از چرخه مصرف خارج شد . طی این مدت قربانیان و تلفات زیادی برجای گذاشت . در این باره معروف است که می گویند: " سربازان آلمانی را دوباره قربانی کردند . یک بار وقتی مجبورشان کردند برای فتح دنیا سینه هاشان را آماج گلوله کنند و یکبار وقتی برای درمان آسیبهای روانی جنگ ، آنها را به خوردن داروهای توهم زا واداشتند داروهایی که می توانست هراس شبهای جنگ و فریادهای همسنگرهای زخمی را از یاد ببرد و در مقابل چنان نشاطی را به بیماران جنگی بدهد که انگار هرگز گرفتار جنگ و خونریزی نشده اند ."
به هر حال بعد از مشخص شدن آثارسو مصرف قرصهای اکستاسی تولید و توزیع و مصرف آنها غیرقانونی اعلام شد. سال 1985 دولت آمریکا مصرف این ماده را ممنوع کرد و در سال 1986 مطالعات انجام شده روی حیوانات آزمایشگاهی آثار مخرب اکستاسی را روی سیستم عصبی نشان داد .
در سالهای اخیر مصرف آن در آمریکا در پارتیهای شبانه مرسوم به ریو افزایش یافته است و در کشور ما نیز در پدیده ای مشابه به نام اکس پارتی مصرف آن دچار افزایش گشته است .

اکس پارتی:
در دهه هشتاد میلادی پارتیهای شبانه مرسوم به ریو (Raves ) بحران جدیدی در اروپا و امریکا به وجودآوردند . اکستاسی به طور غیرقابل مهاری در میان جوانان نفوذ کرده بود و روز به روز بر تعداد مصرف کنندگان آن افزوده می شد . کسانی که به این قبیل مهمانیها می رفتند هماهنگ و عجیب بودند . یکسان لباس می پوشیدند تا خود را به صورت یک گروه درآورند . بزرگترین گروه اکس بازها فرقه لاین پت ( lion path ) بودند . که گمان می کردند با خوردن قرصهای اکستاسی به روشنایی می رسند . اما اصطلاح اکس پارتی مربوط به مجالسی است که شرکت کنندگان آن ساعات متمادی با موسیقی الکترونیکی و رقص نور به رقصهای تند و طولانی می پردازند. در این میهمانیها قرصهای اکستاسی مصرف می شود . این مجالس را معمولاً در فضاهای باز یا غیرقابل کنترل مانند پارکهای جنگلی و انبارهای متروکه برگزار می کنند ولی گاه در محافل خانگی نیز چنین مجالسی بر پا می شود. هزاران جوان در این میهمانیها که بیش از دو روز طول می کشد شرکت می کنند.
اکستاسی میل به خوردن و خوابیدن را مهار می کند و در نتیجه این افراد می توانند بدون نیاز به خوردن و خوابیدن در میهمانیهای چند روزه شرکت کنند . البته گاه کم آبیهای بسیارشدید و خستگی های مرگ بار شرکت کنندگان را از پا درمی آورد . از این قرص با عنوان کوکائین میهمانی ریو نیز نام می برند . این مجالس مکان مناسبی جهت تبلیغ فروشندگان اکس برای مشتریان جوان خود است و تمامی افراد شرکت کننده در آن در معرض خطر استفاده از اکس قراردارند .
مصرف کنندگان اکستاسی تمایل زیادی به استفاده گروهی از آن دارند . به طورکلی تمایل به مصرف گروهی در مورد تمام مواد مخدر وجود دارد . اما در اکستاسی از دلایل مطرح ، نیاز به وجود یک فرد حمایت کننده است . مصرف انفرادی این دارو در تنهایی خطرآفرین است . از سویی دیگر ، احساس سرخوشی دسته جمعی برای هر کدام از مصرف کنندگان حکم تایید را دارد و فرد متقاعد می شود که کار درستی انجام می دهد. دلیل دیگر ، نیاز مصرف کنندگان به برقراری ارتباطات صمیمانه اجتماعی است . آنها همدیگر را در آغوش می گیرند و از بودن در کنار هم لذت می برند.
عوارض و اثرات
به طورکلی انگیزه انسان برای عملی از سه عامل نشات می گیرد : عشق ،ترس ، گناه . این نوع داروهای روان گردان احساس ترس و گناه را در روان به حداقل می رسانند . در نتیجه اعتماد به نفس فرد افزایش می یابد و تمایل طبیعی او برای برقراری ارتباط صمیمانه نزدیکی و عاطفی زنده می شود هرفرد با رشد مکانیسم های روانی خود احساس امنیت می کند و با محیط پیرامونش سازگار می شود .
در ابتدای مصرف این مواد آثار و عوارض بسیار جذاب ومهیجی از این قبیل و نشاط و سرخوشی فراوان پس از مصرف آن ( که تمامی آنها از جانب فروشندگان این مواد نیز تبلیغ می شود ) باعث گرایش افراد به مصرف این داروها می شود اما با این حال اثرات و عوارض منفی بسیارشدید و مخرب این داروها که تمامی آنها قابل شمارش نیست آنقدر رسیع و خطرناک است
• کاهش اشتها
• تغییرات بینایی
• گشاد شدن مردمکها ( میدریاز ) افراد مصرف کننده در محل های مصرف مثل پارتی ها با وجود کم بودن نور به استفاده از عینکهای آفتابی در شب هستند که علت آن تحریک پذیری با نور است .
• حرکات غیرطبیعی چشم ( نیستاگموس )
• توهم بینایی ( هالوسیناسیون )
• افزایش ضربان قلب و فشارخون ( تاکی کاردی و هیپرتانسیون)
• تغییر در نظم دمای بدن
• فک زدنهای طولانی ( افراد مصرف کننده برای جلوگیری از حالت قفل شدن فک مجبور به مصرف آدامس هستند ، تا ساعتها پس از مصرف این حالت فک زدنهای غیرطبیعی موجود است ).
• لرزیدن ، عصبی شدن ، عدم تمایل برای استراحت
• تمایل شدید برای مصرف مجدد این ماده پس از افت تاثیر اولیه
 اثرات منفی شدید :
• اثرات شدید احساسی ، اختلال خواب ، کابوسهای شبانه حملات ناگهانی اضطراب ( Panic Attack ) ، دیوانگی ( Psychosis )
• انقباض شدید فک و پارگی زبان در اثر فک زدنهای طولانی (Trisma ) { در صورت بسته بروز این حالت باید از آمپول دیازپام ویا قرصهای خوراکی آن استفاده کرد .
• عدم تمرکز ، فراموشی ، اختلال در یادگیری ( Confusion)
• افزایش دمای بدن و کاهش آب بدن ( در پارتی هایی که دارو مصرف می شود افراد مجبور به مصرف آب فراوان و مکرر هستند و این مساله خطرات خاص خود را به دنبال دارد).
• اختلال در مکانیسم نعوظ و نرسیدن به اوج لذت جنسی (ارگاسم )
• تهوع و استفراغ
• کاهش سدیم خون در اثر مصرف زیاد مایعات ( هیپوناترمی )
• سردرد و سرگیجه و تشنج
• آنمی آپلاستیک ( سرکوب شدید و خونسازی مغز استخوان )
• افت شدید خلق در روزهای پس از مصرف
• خستگی و افسردگی شدید تا یک هفته پس از مصرف
• احتمال اعتیاد جسمی کم است ولی احتمال اعتیاد روانی بسیار زیاد است .
• احتمال سمیت کبدی
• صدمه به اعصاب مغزی
• بزرگ شدن پستان در آقایان ( ژنیکوماستی )
• احتباس ادراری ( Retension )
• تخریب عضلات مخطط ( رابدومیولیز ) که در نتیجه افزایش دمای بدن رخ می دهد و می تواند بعلت رسوب مواد حاصل از این تخریب در کلیه باعث آسیب به این ارگان شود.
• میزان بروز مرگ در اثر مصرف اکستاسی 2در 100000 مصرف کننده است .
• دختران جوان بعلت اثرات هورمونهای جنسی زنانه ، در صورت مصرف اکستاسی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به افت سدیم خون و بدنبال آن تشنج هستند .( میزان بروز SIADH در ارتباط با استروژن خون افزایش می یابد ).
آمار و تیپ مصرف کنندگان اکستاسی :
در فاصله سالهای 1998 تا 1999 موارد مرگ ناشی از اکستازی 400 درصد افزایش یافته است .
از سال 1996 تا 1999 اورژانس بیمارستانهای سراسر دنیا با 9 برابر افزایش شمار مسمومیت با اکستازی مواجه شده به طوری که تعداد موارد مسمومیت در این دوره زمانی از 319 نفربه 2850 نفر رسیده است سن اکثر قربانیان کمتر از 25 سال بوده است .
سازمان غذا و داروی آمریکا شمار مصرف کنندگان اکستاسی را در سال 2001،1/8 میلیون نفر ذکر کرده است .
احتمالاً در سال جاری (2004) این رقم در حدود 5/6 میلیون نفر افزایش یافته باشد .
در فاصله سالهای 1995 تا 2001 تعداد افراد 10 تا 18 ساله مصرف کننده این ماده حدود 140 درصد افزایش یافته است . میزان مصرف این قرصها در آمریکا میان جوانان و نوجوانان به شدت در حال افزایش است . طبق آمار تعداد کسانی که حداقل یکبار از این ماده مصرف کرده اند بین دانش آموزان کلاس آخر دبیرستان آمریکا از 9 درصد به 12 درصد افزایش یافته است . طبق آماری که در سال 1380 از یک تحقیق به دست آمده بیش از 40 هزار نفر در ایران این دارو را تجربه کرده اند .
البته با توجه به سرعت شیوع این ماده درمیان جوانان این آمار به هیچ عنوان برای جامعه امروز ایران قابل تعمیم نیست یکی از مهمترین دلایل رشد سرسام آور گرایش به این ماده مخدر در کشور ما نزول یکباره قیمت آن است . طبق اطلاعات به دست آمده متوسط قیمت این قرصها تا سال گذشته ده هزار تومان بوده است اما امسال می توان قرصهای حاوی این ترکیبات را حتی با قیمت 300 تومان در بازار تهیه کرد که این نزول قیمت به دلیل ساخت دست ساز این داروها در لابراتورهای غیرمجاز داخلی است و همین امر سبب شده ناخالصیهای موجود در این داروها افزایش پیدا کرده و در نتیجه باعث بالارفتن خطرات و عوارض ناشی از آن شود .
به عنوان عوامل دیگر افزایش گرایش می توان از سهولت دسترسی و همچنین آشنایی جوانان با این ماده مخدر بدون اطلاع صحیح از آثار و عوارض مخرب آن نام برد .
همان طور که گفته شد مصرف این قرصها در ایران به خصوص در یکسال اخیر در پارتیهای شبانه به شدت افزایش یافته است طبق آمارهای غیررسمی بیشترین مصرف کنندگاه اکستاسی در ایران جوانان تحصیلکرده و مرفه هستند . این جوانان عمدتاً در خانواده های از هم پاشیده رشد کرده یا به تنهایی زندگی می کنند و علت گرایش آنان به این ماده تمایل به افزایش انرژی و احساس شادی است . این در حالی است که عموم جامعه از عوارض مصرف این قرصها که در اکثر موارد خطرآفرین نیز هست و گاه حتی یکبار مصرف آن باعث ایجاد عوارض بلند مدت می شود ، اطلاعی ندارند .
موضوع پراهمیت دیگر در مورد مصرف داروهای نشاط آور الگوی مصرف آن است . در مقایسه با سایر مواد مخدر تمایل زنان به مصرف اکستاسی به مراتب بیشتر است . اگر در مصرف مواد مخدری نظیر هروئین به ازای هر ده مصرف کننده مرد یک مصرف کننده زن وجود دارد در مورد اکستاسی این نسبت دو به یک است .
به طور کلی افسردگی و اختلالات اضطرابی در میان زنان شیوع بیشتری دارد و از طرف دیگر زنان به درمانهای بی سر و صدا علاقه مندند . از آنجا که حالت نئشه و خمودگی که در اعتیاد به سایر مواد مخدر ایجاد می شود در مصرف این دارو مشهود نیست ، به علاوه استفاده از آن سریع و راحت است وهمچنین به دلیل حمل و نقل راحت و آسان اختفاء زنان ترجیح می دهند از این قرصها جهت درمان حالات نامناسب روانی خود استفاده کنند.
چند تجربه مصرف اکستاسی :
با توجه به اینکه شیوع استفاده از اکستاسی در جامعه ما پدیده جدیدی است و اطلاعات چندانی از آن در اختیار نیست لازم است چند نمونه از تجربیات اشخاصی که به طور مستقیم با این پدیده درگیر بوده اند برای آشنایی بیشتر با آن ذکر شود :
1.الکساندر شولیگین بیوشیمیست آمریکایی که برای اولین بار روی عوارض این دارو کارمی کرد پس از یکبار مصرف اکستاسی می نویسد : به کوهی که نزدیک منزلم بود و هر روز آن را می دیدم پس از مصرف اکستاسی طوری به نظرم می آمد که دوست داشتم ساعتها آنرا تماشا کنم .
2.یکی از دانشجویان رشته تربیت بدنی : "شنیده بودم مصرف اکس نشاط و شادی زیادی فراهم می کند فکر می کردم برای انجام تمریناتم می توانم از آنها استفاده کنم . اول احساس خوبی داشتم ولی تا سه روز پس از آن گیج بودم ، عضلاتم خشک شده بود ، اصلاً نمی توانستم ورزش کنم در عین خستگی خوابم نمی برد . افکارم پراکنده بود . نمی توانستم چیزی بخورم و گفت که یکی از دوستانش در آخرین مصرف سکته کرده .
3.اولین بار که این قرص را مصرف کردم در میهمانی شبانه بود. پس از مصرف به سفری بزرگ در قطب شمال رفتم به گونه ای که با یک بالن سرتاسر قطب را دیدم . خرسهای قطبی و.. . اما به شدت احساس گرما می کردم . بار بعد پس از مصرف فقط آب می خوردم . انگار از تشنگی به مرز نابودی رسیده بودم . آب می خوردم و می رقصیدم و فریاد می کشیدم . بار بعد ضعف شدید بدنی ، خشکی عضلات و تشنگی شدید به سراغم آمد . دندانهایم قفل شده بود ، به خود که آمدم متوجه شدم که 5 ساعت در آن حالت بوده ام.
4.در یک میهمانی ریو ، مردی که به طور مداوم و به تعداد زیاد اکستازی مصرف می کرد خود را پرتقال می دانست یکی دیگر از مصرف کنندگان فکر می کرد که مگس است و به دفعات سرش را به شیشه پنجره می کوبید .
یک مصرف کننده دائمی اکستاسی می گوید : " اگر هر شب اکستاسی بخورید ، سرما وجودتان را فرا می گیرد . کلیه هایتان از کار می افتد و پادرد خواهید داشت . لب ها و انگشتانتان را آنقدر می جوید که به خونریزی می افتند .
5.خانم 24ساله دانشجودر دی ماه به مهمانی موسوم به اکس پارتی شرکت کرده برای اولین بار اکس مصرف کرده . قرص مصرفی از نوع صلیب بوده بیمار از ترکیبات و عوارض آن اطلاع نداشته و به اصرار دوستان مصرف کرده است .
بیمار یک ساعت قبل از مصرف قرص الکل طبی مصرف کرده بود و سابقه مصرف مواد اعتیادزایی مانند حشیش ، الکل و کوکائین را در گذشته ذکر کرده است . 20 دقیقه پس از بلعیدن قرص بیمار احساس خوب بودن و شادی و عشق به دیگران را وصف کرده است . میل جنسی او افزایش یافته و برای بوسیدن دیگران تمایل بسیار داشته بیمار دچار تاکی کاردی ، تعریق و خستگی دهان نشده و بی دلیل فک زدنهای مکرر تا ساعتها بعد مجبور به جویدن آدامس بوده . بیمار هوشیاری خود را بسیار بیشتر از معمول توصیف کرده و تجربه خود را به صورت باز شدن محلهای جدید در مغزش بیان کرده . تغییرات بیبنایی به صورت مشاهده روشنایی در دیدن اشیا یک ساعت پس از مصرف قرص دچار احتباس ادراری شده . سطح انرژی بیمار بسیار افزایش یافته به طوری که بیمار از ساعت 7 شب تا 4 صبح در مهمانی رقصیده و تمایلی برای استراحت نداشته این اثرات تا 12 ساعت بعد در بیمار وجود داشته است .
دو روز بعد احساس خستگی شدید بیمار را از انجام فعالیتهای روزانه اش باز داشته و تمایل شدیدی برای مصرف مجدد در او به وجود می آید . قدرت یادگیری و تمرکز او تا یک هفته بعد به طرز مشهودی کاهش یافته و در روزهای بعد تجربه های روانی پس از مصرف برای بیمار تکرارشد. بیمار به دلیل نیاز روحی دو نوبت دیگر در بهمن و اسفند همان سال از قرص استفاده کرده . عوارض کوتاه مدت قرص مشابه بار اول بوده با این مدت که پس از بار دوم بیمار تا سه ماه دچار کابوسهای شبانه شده و فاز REM خواب وی به طرز آزاردهنده ای طولانی شد . قدرت حافظه بیمار به طرز مشهودی کاهش یافت و بیمار دچار حملات ناگهانی ترس شد .بیمار طی این مدت به پزشک مراجعه نکرده و پس از سه ماه اثرات دارو خود به خود برطرف شده .

http://www.farsnews.com/imgrep.php?nn=8508160447