تقدیر و تشکر :
" و من لم یشکر مخلوق لم یشکر الخالق "
تشکر وقدردانی از که گویم که هر چه دارم و هر چه دارم و هر چه بدست می آورم از اوست . ایزد منانی که با او شروع کردم و با یاد او کار کردم و با خواست او به پایان می رسانم .
در اینجا وظیفه خود می دانم که از استاد معزز و گرامی جناب آقای مهندس تورج کریمی که با راهنمایی ها و ارشادات خود بنده را در انجام این پروژه یاری نمودند تقدیر وتشکر می نمایم و از خداوند متعال برای ایشان آرزوی توفیق و بهروزی را خواستارم.
رضا میثمی
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه صفحه یک
بررسی شانسی منبع تغذیه 1
معایب مربوط به شاسی غیر ایروزله 4
معیوب بودن تراشه 631 12
معایب بخش عمودی 18
معایب مربوط به بخش افقی 27
خرابی دیود کاسکاد 32
طرز کار اهمتر 35
سرویس ضبط 40
غلطک 43
نکاتی در مورد موتورها 47
چگونگی خارج شدن نوار پس از تمام شدن نوار… 49
دو نکته در مورد پخش دو لب 51
عیب های مکانیکی در مورد کلیدهای ضبط 52
ساختمان پخش صدا در ضبط استریو 54
آنتن 54
تاریخچه 55
نحوه اختراع اولین آنتن 55
راهنمای تنظیم آنتن 61
ایستگاه مرکزی 62
پیوست 65
منابع 67
مقدمه
امروزه با توسعه صنایع کوچک و بزرگ در کشور، فرصت های شغلی زیادی برای مهندسین برق فراهم شده است و اگر می بینیم که با این وجود بعضی از فارغ التحصیلان این رشته بیکار هستند، به دلیل این است که این افراد یا فقط در تهران دنبال کار می گردند و یا در دوران تحصیل به جای یادگیری عمیق دروس و در نتیجه کسب توانایی های لازم، تنها واحدهای درسی خود را گذرانده اند.
همچنین یک مهندس خوب باید، کارآفرین باشد یعنی به دنبال استخدام در موسسه یا وزارتخانه ای نباشد بلکه به یاری آگاهی های خود، نیازهای فنی و صنعتی کشور را یافته و با طراحی سیستم ها و مدارهای خاصی این نیازها را برطرف سازد. کاری که بعضی از فارغ التحصیلان ما انجام داده و خوشبختانه موفق نیز بوده اند."
دکتر کمره ای نیز در این زمینه می گوید:
"اگر یک فارغ التحصیل برق دارای توانایی های لازم باشد، با مشکل بیکاری روبرو نخواهد شد. در حقیقت امروزه مشکل اصلی این است که بیشتر فارغ التحصیلان توانمند و با استعداد این رشته به خارج از کشور مهاجرت می کنند و ما اکنون با کمبود نیروهای کارآمد در این رشته روبرو هستیم."
یکی از اساتید مهندسی برق دانشگاه علم و صنعت ایران نیز در مورد فرصت های شغلی فارغ التحصیلان این رشته می گوید:
"طبق نظر کارشناسان و متخصصان انرژی در کشور، با توجه به نیاز فزاینده به انرژی در جهان کنونی و همچنین نرخ رشد انرژی الکتریکی در کشور، سالانه باید حدود 1500 مگاوات به ظرفیت تولید کشور افزوده شود که این نیاز به احداث نیروگاههای جدید و همچنین فارغ التحصیلان متخصص برق و قدرت دارد.
صفحه یک
آشنایی با محل کار آموزی :
کارگاه (الکتریکی جواد) واقع در ابهر خیابان ولیعصر کوچه یخچال ، که این کارگاه در زمینه تعمیر دستگاههای صوتی و تصویری از قبیل تلویزیون ، رادیو و ضبط و غیره فعالیت دارد.
بررسی شانسی منبع تغذیه
شکل(1) زیر قطعات منبع تغذیه را روی شاسی تلویزیون نشان می دهد. طرح مدار چاپی منبع تغذیه مطابق شکل (2) است.
شکل (1) : قطعات منبع تغذیه
شکل (2) : طرح مدار چاپی منبع تغذیه
در شکل (3) نیز مدار کامل منبع تغذیه رسم شده است. برای بررسی، مدار منبع تغذیه را به دو بخش کلی به شرح زیر تقسیم بندی می کنیم.
الف- بخش شاسی غیر ایزوله که قبل از ترانسفورماتور را تشکیل می دهد.
ب- بخش شاسی ایزوله که از ثانویه ترانسفورماتور به بعد را تشکیل می دهد.
شکل (3) بخش شاسی غیر ایزوله که قبل از ترانسفورماتور را تشکیل می دهد.
شکل 4: بخش شاسی ایزوله که از ثانویه ترانسفورماتور به بعد را تشکیل می دهد.
شکل 5: قطعات مشکوک در صورت بروز عیب در شاسی
شکل 6: قطعات مشکوک به عیب ناشی از نویز
شاسی ایزوله بخشی از برد مدار چاپی است که بعد از ثانویه ترانسفورماتور تغذیه قرار دارد.
شاسی غیر ایزوله بخشی از شاسی است که برق 220 ولت به آن اتصال دارد. این بخش قبل از ترانسفورماتور تغذیه قرار دارد.
معایب مربوط به شاسی غیر ایروزله
* عدم وجود ولتاژ در خروجی منبع تغذیه
– سوختن فیوز SI601 : در صورتی که خروجی منبع تغذیه ، ولتاژ نداشته باشد ، ابتدا از وجود برق در پریز و سالم بودن سیم رابط اطمینان حاصل کنید . سپس فیوز SI601 را کنترل کنید . شکل 7 فیوز SI601 را در نقشه ی مدار منبع تغذیه نشان می دهد .
شکل 7
در صورت سوختن فیوز SI601 ممکن است پل دیود D621 یا خازن C601 یا خازن صافی C626 معیوب و اتصال کوتاه شده باشد.
شکل 8 محل دیود D621 و خازن های C601 و C626 را در نقشه مدار نشان می دهد.
شکل 8
اتصال کوتاه شدن این قطعات باعث عبور جریان زیاد از مدار می شود و فیوز را می سوزاند.
– سوختن فیوز SI624 : اگر این فیوز سوخته باشد ممکن است یکی از المان های موجود در مدار بعد از فیوز معیوب اتصال کوتاه شده باشد. این عیب سبب عبور جریان زیاد از فیوز می شود و آن را می سوزاند.
شکل 9 محل این فیوز را در نقشه مدار نشان می دهد.
شکل 9
قطعات معیوب احتمالی در این حالت عبارتند از:
– سوختن ترانزیستور سوئیچ : اگر این ترانزیستور بسوزد معمولاً درین – سورس آن اتصال کوتاه می شود . در این حالت ممکن است خازن C646 اتصال کوتاه شده باشد . همچنین امکان دارد یکی از قطعات D647 و C648 , C647 , R646 که در هنگام قطع ترانزیستور T644 عمل می کنند معیوب شده باشد . شکل 10 جای این قطعات را در نقشه مدار منبع تغذیه نشان می دهد .
شکل 10
اتصال کوتاه شدن دیود D682 در بخش ثانویه ترانسفورماتور نیز می تواند سبب جریان کشیدن و سوختن ترانزیستور T644 شود . شکل 11 دیود D682 را در نقشه نشان می دهد .
شکل 11
فیوزها سالم هستند و ولتاژ تغذیه وجود ندارد
– اگر فیوز ها سالم باشند باید به بررسی ولتاژ راه انداز تراشه 631 یا ولتاژ پایه 6 تراشه بپردازید.
شکل 12 مسیر تهیه ولتاژ راه انداز را نشان می دهد.
شکل 12
ممکن است ولتاژ راه انداز کمتر از 9 ولتا باشد ، در این صورت مدار منبع تغذیه راه اندازی نمی شود . علت کم بودن ولتاژ راه انداز تغذیه ، معیوب بودن مقاومت R633 یا خازن C633 است . شکل 13 محل مقاومت R633 و خازن C633 را نشان می دهد . افزایش مقاومت R633 سبب افزایش افت ولتاژ در دو سر آن می شود و ولتاژ راه انداز را کاهش می دهد .
شکل 13
– اگر ولتاژ راه انداز روی پایه 6 تراشه 631 تقریباً برابر 9 ولت باشد ، باید مسیر تهیه ولتاژ تغذیه دائم تراشه بررسی شود . در این حالت لازم است دیود D653 ، سیم پیچ L653 یا ترانزیستور سویئچ T644 مورد آزمایش قرار گیرد.زیرا اگر ترانزیستور T644 یا دیود D653 قطع باشد ، تغذیه دائم تراشه برقرا نمی شود و مدار منبع تغذیه کار نمی کند. شکل 14 مسیر تهیه ولتاژ تغذیه دائم تراشه را نشان می دهد .
شکل 14
– اگر ولتاژ راه انداز روی پایه 6 تراشه از 12+ ولت بیشتر باشد و در محدوده بالای 12 ولت تغییر کند ، لازم است دیود D661 و مقاومت R652 , 664 و پتانسیومتر R654 و مقاومت R651 و خازن های C652, C661 , C664 آزمایش شوند . شکل 15 قطعاتی را که باید مورد آزمایش قرار گیرند نشان می دهد.
شکل 15
– اگر ولتاژ راه انداز روی پایه 6 تراشه بین 5 تا 10 ولت تغییر کند باید قطعاتی که در مسیر تغذیه پایه های 7 و 11 ترانسفورماتور قرار دارند بررسی شوند. در این حالت لازم است صحت کار دیودهای D691 , D671 , D682 و خازن C632 و مقاومت های R632 , R634 آزمایش شوند . شکل 16 این قطعات را در نقشه مدار تلوزیون نشان می دهد.
شکل 16
معیوب بودن تراشه 631:
اگر تراشه 631 معیوب باشد در پایه شماره 5 پالسی وجود ندارد . برای اطمینان از سالم یا معیوب بودن تراشه پس از اطمینان از سالم بودن ترانزیستور T644 و سایر قطعات در مسیر تغذیه تراشه ، یا اتصال اسیلوسکوپ به پایه شماره 5 تراشه موج پایه ی 5 را بررسی می کنیم. در صورت موجود بودن پالس ، تراشه 631 سالم است . نبود پالس دلیل بر معیوب بودن تراشه است. شکل 17 اتصال اسکوپ به پایه 5 تراشه را نشان می دهد .
شکل 17
مراحل عیب یابی
اکنون می توانیم با استفاده از مطالب بیان شده در ارتباط با عیب یابی منبع تغذیه مراحل عیب یابی را بیان کنیم . در شکل 18 فلوچارت مورد نظر آمده است.
شکل 18
معیوب بودن قطعات در بخش ثانویه ترانسفورماتور تغذیه
ولتاژهای دریافتی از ثانویه ی ترانسفورماتور شامل ولتاژهای +H=5v , +E=8.5v , B',B''=12v , +M=16.5v , +A=124v است شکل 19 ثانویه ترانسفورماتور و ولتاژ های دریافت شده از آن را نشان می دهد.
شکل 19
نبود هر یک از این ولتاژها به علت وجود معایبی در قطعه یا قطعات مشخصی است در اینجا به بررسی رابطه بین هر عیب با قطعه مورد نظر می پردازیم.
عدم وجود ولتاژ +A :
عدم وجود ولتاژ +A می تواند ناشی از معیوب بودن L682 یا D682 باشد شکل 20 این قطعات را نشان می دهد .
قطع شدن ولتاژ +A موجب از کار افتادن تقویت کننده خروجی افقی می شود و چون تغذیه بخش خروجی عمودی از افقی تهیه می شود لذا بخش عمودی هم از کار می افتد . در این صورت نور و تصویر نداریم ولی صدا سالم است.
شکل 20
عدم وجود ولتاژ +M :
در صورت معیوب بودن دیود D671 ، ولتاژ +M قطع می شود . عدم وجود ولتاژ +M سبب می شود که ولتاژی B'',B' نیز وجود نداشته باشد. در این حالت میکروکنترلر کار نمی کند و صدا و تصویر به وجود نمی آید . شکل 21 دیود D671 و مدار تهیه ولتاژ B'' , B' را نشان می دهد.
شکل 21
عدم وجود ولتاژ +E
در صورت معیوب شدن دیود D691 ولتاژ +E وجود نخواهد داشت . با قطع ولتاژ +E ولتاژ +H نیز ساخته نمی شود . در این حالت میکروکنترلر و بخش افقی و عمودی از کار می افتند و تصویر و نور به وجود نمی آید. شکل 22 دیود D691 و مدار تهیه ولتاژ +E و +H را نشان می دهد .
شکل 22
معیوب بودن تراشه 676:
اگر تراشه 676 معیوب باشد ولتاژ B'' , B' تهیه نمی شود و تلوزیون در حالت آماده به کار قرار می گیرد. شکل 23 نقشه مدار تراشه 676 را نشان می دهد .
شکل 23
معیوب بودن تراشه 686: اگر تراشه 686 معیوب باشد ولتاژ +H تهیه نمی شود . در این حالت میکرو کنترلر از کار می افتد و تلوزیون هیچ دستوری را نمی پذیرد . شکل 24 نقشه مدار تراشه 686 را نشان می دهد.
شکل 24
معایب بخش عمودی
بخش عمودی سبب می شود شعاع الکترونی روی صفحه تصویر در جهت عمودی طوری حرکت کند که تصویر در جهت عمودی باز شود . معایب بخش عمودی به شرح زیر است:
معیوب بودن نوسان ساز عمودی:
در صورتی که مدار اسیلاتور عمودی در تراشه 2260 معیوب باشد ، پالس عمودی در خروجی نوسان ساز بوجود نمی آید در این حالت طبقه ی تقویت کننده خروجی عمودی از کار می افتد و تصویر به صورت یک خط افقی در می آید . شکل 25 نقشه مدار تراشه 2260 را نشان می دهد.
شکل 25
در شکل 26 عیب ظار شده روی صفحه تصویر تلوزیون را که در اثر کار نکردن اسیلاتور عمودی ایجاد می شود ، مشاهده می کنید.
شکل 26
معیوب شدن تقویت کننده خروجی عمودی
چنانچه تراشه 411 معیوب شود جریان مصرفی عمودی قطع می شود و ولتاژ +D بالا می رود . در این حالت مدار محافظ لامپ تصویر عمل می کند و تلوزیون را به حالت Stand by می برد . شکل 27 مدار تراشه 411 را نشان می دهد.
شکل 27
اتصال کوتاه شدن خازن C433 شکل 28 خازن C433 را در نقشه مدار نشان می دهد. اگر خازن اتصال کوتاه شود ، جریان غیر مجاز از سیم پیچ های بلوک عمودی عبور می کند در این حالت افت ولتاژ در دو سر مقاومت R432 بالا می رود و ترانزیستور T551 که مربوط به مدار محافظ است عمل می کند. هادی شدن این ترانزیستور تلوزیون را به حالت Stand by می برد
شکل 28
شکل 29 مقاومت R432 و مدار محافظ را در نقشه ی مدار نشان می دهد . در صورت عمل نکردن مدار محافظ ، حوزه ی مغناطیسی شدیدی درگردن لامپ تصویر ایجاد می شود . اگر مدت اتصال کوتاه طولانی شود این میدان مغناطیسی شدید می تواند گردن لامپ تصویر را ببرد یا قطع کند.
شکل 29
قطع شدن D411
D411 یک دیود یکسوساز است که ولتاژ تغذیه تراشه تقویت کننده خروجی عمودی را تهیه می کند . شکل 30 دیود D411 و خازن صافی تغذیه را در نقشه مدار نشان می دهد . قطع شدن دیود D411 سبب می شود که ولتاژ تغذیه DC تراشه 411 فراهم نشود و تصویر به صورت شکل 31 درآید.
شکل 30
شکل 31
معیوب شدن دیود D421
قطع شدن دیود D421 باعث از کار افتادن مدار ژنراتور برگشتی در داخل تراشه خروجی عمودی می شود و تصویر به صورت یک خط افقی روشن در می آید. شکل 32 دیود D421 را در نقشه مدار خروجی عمودی نشان می دهد .
شکل 32
در شکل 33 تصویر بوجود آمده روی صفحه تلوزین را در حالی که D421 قطع است مشاهده می کنید.
شکل 33
قطع شدن خازن C421:
اگر خازن 421 قطع شود ، خطوط برگشت مطابق شکل 34 در بالای تصویر ظاهر می شود.
شکل34
شکل 35 خازن 421 را در نقشه نشان می دهد.
شکل 35
قطع شدن خازن 434:
در شکل 36 خازن 434 در نقشه مدار نشان داده شده است. این خازن همراه مقاومت 433 برای خطی کردن موج دندانه اره ای عمودی به کار می رود .
شکل 36
اگر خازن 434 قطع شود تصویر حالت خطی خود را از دست می دهد و به صورت شکل 37 در می آید.
شکل 37
اتصال غیر صحیح خروجی عمودی به سیم پیچ های انحراف عمودی
اتصال غیر صحیح خروجی عمودی به سیم های یوک عمودی به طور معمول ایجاد نمی شود . اگر بنا به دلایلی سیم های یوک را قطع کنیم و در اتصال مجدد محل اتصال سیم ها را اشتباه وصل کنیم ، جاروب اشعه در جهت عمودی بر عکس می شود . در این حالت تصویر روی صفحه تلوزیون مطابق شکل 38 به صورت وارونه در می آید.
شکل 38
معایب مربوط به بخش افقی
شناسایی بخش افقی
بخش افقی یکی از قسمت های مهم تلویزیون را تشکیل می دهد . این قسمت نسبت به بخش های دیگر آسیب پذیر تر است زیرا در قسمت افقی توان زیادی تلف می شود و گرمای زیادی به وجود می آید . در این قسمت به بررسی برخی از معایب مربوط به بخش افقی می پردازیم.
خرابی تراشه 2260
اگر مدار نوسان ساز افقی داخل تراشه 2260 معیوب شود ، نوسان افقی به وجود نمی آید و تقویت کننده خروجی افقی از کار می افتد در این شرایط ولتاژ زیاد قطع می شود و تصویر و نور وجود ندارد. در ضمن بخش خرجی عمودی هم از کار می افتد . شکل 39 تراشه 2260 و نوسان ساز افقی داخل آن را نشان می دهد.
شکل 39
معیوب شدن تراشه 526
معیوب شدن تراشه 526 که نقشه بلوکی آن در شکل 40 مشاهده می کنید سبب می شود نوسان ایجاد شده توسط نوسان ساز افقی تقویت نشود و به خروجی افقی نرسد در این شرایط ترانزیستور تقویت کننده خروجی افقی از کار می افتد و ولتاژ زیاد قطع می شود با قطع شدن ولتاژ زیاد ، نور و تصویر به وجود نمی آید و خروجی عمودی نیز از کار می افتد.
شکل 40
معیوب شدن ترانزیستور تقویت قدرت خروجی افقی:
در شکل 41 ترانزیستور 572 را در نقشه مدار تلویزیون مشاهده می کنید. معیوب شدن این ترانزیستور به دو صورت بروز می کند . ممکن است پایه های ترانزیستور نسبت به یکدیگر قطع شوند یا بین آنها اتصال کوتاه رخ دهد.
شکل 41
با معیوب شدن ترانزیستور 572 ولتاژ زیاد قطع می شود و تصویر و نور روی صفحه ی تلویزیون به وجود نمی آید . در ضمن بخش خروجی عمودی نیز از کار می افتد.
خرابی خازن 574
اگر خازن 574 معیوب شود نقطه کار ترانزیستور 572 تغییر می کند و سبب سوختن آن می شود . شکل 42 خازن 572 را در نقشه مدار نشان می دهد .
شکل 42
قطع شدن خازن 511
اگر خازن 511 قطع شود ولتاژ زیاد افزایش می یابد و قطعات حساس شاسی نظیر آی سی میکروکنترلر ، آی سی حافظه و تیوتر آسیب می بینند. شکل 43 خازن 511 را در نقشه مدار نشان می دهد .
شکل 43
قطع شدن هر یک از خازن های 521 و 522
قطع شدن هر یک از خازن های 521 و 522 موجب تغییر جریان یوک افقی می شود . تغییر جریان یوک افقی می تواند تصویر را در جهت افقی بیش از حد مجاز باز یا جمع کند شکل 44 خازن های 521 و 522 را در نقشه مدار تلویزیون نشان می دهد.
شکل 44
قطع شدن خازن 518
با قطع شدن خازن 518 در نقطه L' پالس مورد نظر برای مدارهای استفاده کننده از پالس L' فراهم نمی شود و تصویر به صورت شکل 45 در می آید.
شکل 45
شکل 46 خازن 518 را در نقشه مدار تلویزیون نشان می دهد.
شکل 46
خرابی دیود کاسکاد
در صورت خرابی دیود کاسکاد ، ولتاژ زیاد به وجود نمی آید و صفحه تصویر تاریک و بدون نور می شود . برای تفکیک معیوب بودن دیود کاسکاد از معیوب بودن تقویت کننده خروجی افقی ، می توان فیلامان لامپ تصویر را مورد توجه قرار داد . در صورت روشن بودن فیلامان ، پی می بریم که قسمت خروجی افقی و ترانسفورماتور ولتاژ ژ سالم هستند . در این حالت عیب می تواند مربوط به دیود کاسکاد باشد . شکل 47 دیود کاسکاد را در نقشه مدار تلویزیون نشان می دهد.
شکل 47
برای اطمینان از معیوب بودن دیود کاسکاد می توانید در حالتی که تلویزیون خاموش است بستانک ولتاژ زیاد را از لامپ تصویر جدا سازید ، سپس تلویزیون را روشن کنید و بستانک را با احتیاط کامل به شاسی نزدیک کنید. اگر شعله ای بین بستانک و شاسی ایجاد نشد ، دیود کاسکاد معیوب است.
لامپ سری برای میز کار:
چنانچه یک پریز برق و یک لامپ 100 وات را به طور سری مطابق شکل به هم ببندیم هنگامی که دو شاخ دستگاه خود را در این پریز قرار دهیم در صورت عدم اتصالی در دستگاه، لامپ 100 وات کم نور روشن می شود ولی اگر دستگاه اتصالی داشته باشد لامپ 100 وات پر نور روشن می شود (چنانچه دستگاهی را که اتصالی دارد به پریز برق دیگری وصل کنیم دائماً باعث قطع شدن فیوز برق می شود ولی با قرار دادن دو شاخ دستگاه مورد نظر در پریز برق لامپ سری، فیوز سوخته و فقط لامپ 100 وات پر نور روشن می شود).
لیست قطعات مورد نیاز برای یک تعمیر کار داریو- ضبط
1-فیوز نیم آمپر، یک آمپر، سه آمپر
2-مقاومت های کربنی یک اهم، ده اهم، صد اهم، یک کیلو اهم، نیم وات
3-مقاومت کربنی نیم اهم و یک اهم یک وات
4-مقاومت سیمی و آجری ده اهم و صد اهم و یک کیلو اهم ده وات
5-انواع تسمه، قرقره، چرخ، غلطک، پولی، موتور
6-ترانس های 6، 5/7، 9، 12 ولتی نیم آمپر
7-دیود رکتی فایر (یکسوساز) 1N4001، دیود چهار سر (پل دیود)، دیود سه سر
8-دیود شیشه ای 1N4148
9-دیود آشکار ساز 1N60
10- نخ (زه) مخصوص برای رادیو، گیره، انبردست، دم باریک، سیم چین، انواع پیچ گوشتی
11- انواع دو شاخ برق (نرگی برق) و فیش ماده گی برق
12- اسپری خشک و متوسط
13- خازن های شیمیایی 47 میکروفاراد، 10 ولتی- 220 میکروفاراد، 16 ولتی
14- سیم شیلددار
15- انواع بلندگو
16- انواع هد
17- آی سی های TBA800, UPC1001, C575, LA4100 و…
18- ترانزیستورهای
AC187, B324, 2SB337, 2N3055, Ad162, AD161, BD136, BD135, C1060, A634, A733, D400, C945
طریقه کار با اهمتر، شکل نقشه ای قطعات و تست آنها
طرز کار اهمتر:
نام دیگر اهمتر، مولتی متر یا آوومتر می باشد.
وظیفه اهمتر:
اندازه گیری مقدار مقاومت، مقدار ولتاژ متناوب، مقدار ولتاژ مستقیم و مقدار جریان می باشد.
طریقه کار قسمت اهمتر و طرز اندازه گیری مقاومت:
ابتدا کلید سلکتور اهمتر را روی R x 1 گذاشته و دو فیش اهمتر را به هم اتصال می دهیم، عقربه باید حرکت و روی صفر بایستد و در غیر این صورت پیچ تنظیم صفر اهمتر باید تنظیم شود و اگر تنظیم نشد باطری قلمی 5/1 ولتی داخل اهمتر ضعیف است. (باطری 9 ولت کتابی مربوط به قسمت R x 10K هست). سپس دو فیش اهمتر را بدو سر مقاومت می زنیم.
البته دقت شود که هر دو دست به فیش های اهمتر تماس نداشته باشد. اگر عقربه حرکت نردک کلید را روی R x 10 و یا R x 100 و یا (R x 1000) R x 1K قرار دهیم. به طور مثال: اگر کلید که روی R x 100 بود، عقربه روی خط مدرج شده قسمت زیر روی عدد 50 ایستاد، می گوییم مقدار مقاومت برابر است با (اهم 50 x 100 = 5000 ) و اگر کلید را در این حالت روی R x 1K قرار دهیم عقربه روی 5 می ایستد که مقدار مقاومت باز هم برابر است با5 x 1k = K (اهم 5000).
هر بار که کلید روی R x 1 یا R x 10 یا… قرار می دهیم باید پیچ تنظیم صفر مجدداً تنظیم شود.
هر بار که کلید روی R x 1 یا R x 10 یا… قرار می دهیم باید پیچ تنظیم صفر مجدداً تنظیم شود.
طریقه کار قسمت AC یا اندازه گیری ولتاژ متناوب:
برای اندازه گیری ولتاژ AC (ولتاژ متناوب) کلید سلکتور را در قسمت AC – v باید قرار داد (ولتاژ AC قطب مثبت و منفی ندارد) اگر کلید را روی رنج 10 قرار دهیم ولتاژ را روی خط 10 می خوانیم و اگر کلید روی 50 باشد روی خط 50 و اگر کلید روی 250 باشد روی خط 250 می خوانیم و اگر کلید روی 500 قرار داشته باشد مقدار ولتاژ را روی خط صفر تا 50 خوانده و در 10 ضرب می کنیم.
طریقه کار قسمت ولتاژ مستقیم یا برق باطری:
برای اندازه گیری ولتاژ DC (برق باطری با آداپتور) کلید سکتور را روی قسمت DC – V باید قرار داده، برق DC دارای قطب مثبت و منفی است و باید فیشها را منفی به منفی و مثبت به مثبت بزنیم، در غیر این صورت عقربه، به جهت مخالف حرکت می کند. برای خواندن ولتاژ DC همانند ولتاژ AC عمل می شود، یعنی اگر کلید روی 10 بود مقدار ولتاژ بر روی خط مدرج بین صفر تا 10 و اگر روی 50 بود بر روی خط صفر تا 50 و اگر روی 250 بود روی خط مدرج صفر تا 250 خوانده می شود.
برای اندازه گیری جریان DC یک سیم مدار باید قطع شود و آمپرمتر (اهمتر که روی
DCmA است) به طور سری در مدار قرار گیرد و مقدار جریان بر روی همان خطوط
مدرج بین صفر تا 10، یا صفر تا 50 و یا صفر تا 250 خوانده شود.
دکمه فشاری قرمز بر روی بعضی اهمترها برای تست باطری اهمتر است، اگر فشار دادیم عقربه تا نیمه حرکت کرد باطری سالم است همچنین اگر دو سر اهمتر را به هم زدیم و با تنظیم پیچ اهمتر، عقربه روی صفر نیامد باطری آن ضعیف می باشد.
کلید دو حالت + و – در بعضی اهمترها برای این است که اگر در موقع ولتاژگیری عقربه در جهت مخالف حرکت کرد به جای تعویض فیش ها کلید را در حالت دیگر قرار داده و ولتاژ را بخوانیم.
در شکل زیر، برای اندازه گیری ولتاژ باطری ها، کلید سلکتوری روی DC ولت رنج 10 قرار دارد، بنابراین مقدار را بر روی خط مدرج بین صفر تا 10 باید بخوانیم که مشاهده می کنیم، عقربه بین 4 تا 6 قرار گرفته است و حدود 4/5 V را نشان می دهد.
در شکل دوم برای اندازه گیری ولتاژ برق شهر کلید سلکتوری را در قسمت AC – V رنج 250 قرار داده و مقدار ولتاژ را روی خط مدرج بین صفر تا 250 می خوانیم که حدوداً 220 V را نشان می دهد.
طریقه گردش نوار:
ابتدا موتور چرخیده و در نتیجه پولی روی موتور باعث به حرکت در آمدن تسمه می شود و تسمه چرخ کلاچ و دیسک را می چرخاند و چون چرخ کلاچ با قرقره جلو برنده مماس است قرقره را می چرخاند و باعث می وشد تا نوار نیز بچرخد و چون غلطک روی میل لنگ قرار دارد و تسمه باعث چرخس دیکس و میل لنگ می گردد، در نتیجه غلطک نیز می چرخد، و چون نوار بین میل لنگ و غلطک قرار دارد توسط غلطک سرعت نوار تنظیم می شود.
طریق خارج نمودن قرقره ها و چرخ ها:
1- برای باز نمودن موتور، ابتدا باید پولی آن را خارج نماییم (معمولاً روی پولی یک پیچ کوچک قرار دارد) و بایستی از چند طرف به پولی فشار وارد کنیم تا به موتور آسیبی نرسد سپس 3 پیچ روی بدنه موتور را که موتور را به بدنه وصل نموده است باز می کنیم.
2- برای خارج نمودن قرقره جلو برنده و قرقره عقب برنده یا دو خار کوچک فلزی روی آن دارد و یا دو پین کوچک پلاستیکی روی آن قرار داد که باید خارج شده و دقت شود که زیر این دو قرقره یک فنر نرم کوچک نیز قرار دارد که در موقع نصب فراموش نشود و اگر خار یا پین بالای آن نبود می تواند از یک رشته سیم نازک استفاده نموده و به جای پین یا خار چند دور از آن را پیچاند.
3- برای خارج نمودن چرخ های کوچک مماس نیز باید خار روی آن را خارج نماییم.
4- برای خارج نمودن غلطک ابتدا باید خار روی آن را خارج نماییم سپس با ضربه زدن توسط میخی، میله وسط غلطک را خارج کنیم و غلطک را با همان اندازه عوض کنیم و میله آن را مجدداً قرار دهیم.
5- همیشه قبل از تعویض غلطک و قرقره ها و چرخ های کوچک مماس بهتر است ابتدا آن را با مسواک الکلی تمیز نمایید و اگر عیب برطرف نشد آن را عوض نماییم.
6- برای خارج نمودن تسمه بهتر است پیچ های بالای صفحه فلزی روی دیسک، کمی شل شوند. (در ضبط های آیوا یک تسمه کوچک پارچه ای بکار رفته است).
7- برای خارج نمودن دیسک، باید صفحه فلزی بالای دیسک که توسط دو پیچ به بدنه ضبط محکم شده است آزاد شود.
8- برای خارج نمودن هد پاک کن باید دو پیچ کوچک روی آن باز شود و برای هد ضبط و پخش نیز باید دو پیچ کوچک روی آن باز شود که البته زیر یکی از این دو پیچ فنر تنظیم صدا وجود دارد.
سرویس ضبط:
هد، غلطک، میل لنگ، قرقره ها و چرخ ها با الکل بایستی تمیز شوند. ولوم ها و کلیدها نیز با الکل تمیز شوند (ولوم کشویی با اسپری تمیز شود).
عیوب قسمت نواری در ضبط و پخش:
1- اگر ضبطی را روشن نمودیم ولی اصلاً موتور نچرخید: یا قسمت منبع تغذیه خراب است و ولتاژ به موتور نمی رسد (بایستی 2 شاخ برق، فیوز، ترانس، فیش برق و باطری دیودهای یکسوساز بررسی شود)، یا سیم های پلاتین قطع است، یا پلاتین کثیف شده و از هم فاصله گرفته، یا دو سیم موتور را از بیرون یا از داخل موتور قطع شده، یا موتور خرابست (سیم داخل آن قطع شده، 2 ذغال از کلکتور فاصله گرفته، کلکتور موتور کثیف شده و یا سیم پیچ داخل موتور سوخته و قطع شده است).
2- اگر موتور چرخید ولی پولی روی آن نچرخید: پولی روی آن شل است، که باید روی پولی محکم شود و یا پولی خارج شده و یک رشته نخ کنار میله موتور قرار داده و پولی را سر جایش قرار دهیم.
3- اگر موتور و پولی چرخید ولی دیسک نچرخید: تسمه شل یا پاره شده، اگر تسمه شل بود با یک شماره کوچکتر عوض می کنیم و اگر تسمه پاره شده بود و نبود محل قرار گرفتن تسمه و اندازه آن را با یک نخ اندازه گرفته و تسمه ای یک شماره کوچکتر از اندازه نخ انتخاب می کنیم. البته باید دقت شود که اگر تسمه زیاد کوچک انتخاب شود فشار بر موتور وارد نموده و دور آن را می گیرد و ممکن است دیسک نچرخد و یا به آرامی بچرخد و همچنین اگر پیچ تنظیمی که روی صفحه فلزی بالای دیسک قرار دارد زیاد محکم شود جلوی حرکت دیسک را گرفته و دیسک نمی چرخد و یا به آرامی می چرخد.
4- اگر موتور و پولی و دیسک چرخید ولی نوار نچرخید (قرقره جلو برنده نچرخید یا تسمه شل است و یا قرقره جلو برنده کثیف و سائیده شده است که ابتدا با الکل آنها را تمیز می کنیم و اگر درست نشد عوض می کنیم (بعضی به جای تعویض قرقره، در زیر چرخ پلاستیکی آن چند دور نخ نرم می پیچند).
5- اگر نوار که داخل ضبط نبود قرقره جلو برنده چرخید ولی نوار که قرار دادیم قرقره نچرخید و یا اگر بعضی نوارها که در ضبط قرار می دهیم چرخید و در بعضی نوارها نچرخید: یا تسمه شل است و یا قرقره جلو برنده کثیف و سائیده شده است به طوری که نوارهای شل را می چرخاند و نوارهای محکم را نمی چرخاند و یا احتمالاً موتور ضعیف است.
6- اگر کلید ضبط را که روشن نمودیم نوار نچرخید ولی کلید را که بیشتر فشار دادیم نوار چرخید: قرقره جلو برنده و چرخ های مماس تمیز شوند اگر درست نشد قرقره جلو برنده سائیده شده است که باید عوض شود. در ضبط های آیوا یک تسمه کوچک پارچه ای به کار رفته که اگر خراب شود نوار نمی چرخد (البته این عیب از فاصله افتادن بین دو تیغه فلزی پایین نیز ممکن است باشد).
7- اگر نوار گشاد خواند و صدا را کشید (دور موتور کم بود ابتدا تسمه را عوض می کنیم (دقت شود که اگر تسمه زیاد شل و یا اگر تسمه کوچک انتخاب شود این عیب پیش می آید) اگر درست نشد موتور کثیف و یا خراب است (قبل از تعویض موتور می توان چند قطره نفت از بالای موتور کناره میله آن ریخت)، در ضمن اگر پیچ تنظیم صفحه روی دیسک نیز خیلی محکم شود نوار گشاد می خواند. البته این عیب را گاهی می توان با قرار دادن یک پولی بزرگتر، یا با پیچیدن چند دور نخ نرم دور پولی و یا با تنظیم دور موتور اگر از نوع رگولاتوردار باشد نیز درست نمود.
نکته: اگر موتور ضبطی را عوض نمودیم و ملاحظه شد که دور زیاد است به احتمال زیاد پولی آن عوض شده است و بایستی از یک پولی کوچکتر استفاده نماییم.
8- اگر چند دقیقه اول که ضبط را روشن نمودیم نوار خوب خواند ولی پس از مدتی کار کردن، نوار گشاد خواند: یا موتور ضعیف است و باید عوض شود و یا ترانس خرابست (اگر با باطری خوب خواند موتور سالم است).
9- اگر نوار تند خواند و دور زیاد بود: یا غلطک سائیده شده و خرابست و یا از جایش خراج شده و یا موتور خراب است (اگر یک ورقه کاغذ باریک بین غلطک و میل لنگ قرار دادیم و ضبط را روشن نمودیم و به آرامی می چرخید غلطک سالم است). در بعضی ضبط ها غلطک تنظیم می شود یعنی پشت غلطک یک میله فنری شکل قرار دارد که سر دیگر این میله بر روی صفحه فلزی ضبط در سوراخ های مختلف جا به جا و تنظیم می شود و می توان آن را در یک سوراخ بالاتر قرار داد و یا می توان از یک پولی کوچکتر استفاده نمود و یا چند دور نخ نرم دور دیسک پیچاند و یا موتور را اگر از نوع رگولاتوردار بود تنظیم نمود.
غلطک
10- اگر نوار تند و کند و لرزان و مرتعش خواند و لنگ زد، مانند اینکه صدا کم و زیاد می شود: ابتدا دقت شود که تسمه زدگی یا خوردگی نداشته باشد. سپس چرخ ها و قرقره ها و غلطک و میل لنگ را با مسواک الکلی تمیز می کنیم و دقت می کنیم که غلطک زدگی نداشته باشد که در این صورت باید غلطک عوض شود. سپس دقت می کنیم که نوار پاره از قبل پشت غلطک نمانده باشد و دقت شود که نمد زیر خود نوار خارج نشده باش
باشد به این نمد هد پاک کن می گویند). اگر درست نشد یا میل لنگ کج شده و تاب برداشته که با دیسک باید عوض شود و یا موتور خرابست و باید عوض شود (گاهی می توان با ضریه زدن توسط یک میخ، میل لنگ خراب را خارج نموده و میل لنگی به همان اندازه به جای آن قرار دهیم).
11- اگر نوار برعکس چرخید: یا 2 سیم موتور بر عکس وصل شده و یا تسمه اشتباه قرار گرفته است. دور سیم موتور وقتی درست وصل است که حرکت غلطک مثل عقربه ساعت باشد، حال اگر غلطک درست چرخید ولی باز قرقره جلو برنده نوار برعکس چرخید تسمه برعکس انداخته شده است. معمولاً تسمه در ضبط ها به یکی از دو صورت زیر قرار می گیرد.
12- اگر ضبطی را روشن نمودیم و ملاحظه شد یک قرقره به جلو و یک قرقره به عقب می چرخد: یا تسمه اشتباه قرار گرفته است و یا تسمه کوچک می باشد. (چرخ ها و 2 قرقره تمیز شوند).
13- اگر کلید ضبط را فشار دادیم نچرخید ولی کلید که کمی بالا می آید نوار چرخید و یا اگر کلید ضبط را روشن نمودمی نوار نچرخید ولی در همین حال یکی دیگر از کلیدها را که کمی پایین فشار دادیم نوار چرخید: ابتدا چرخ ها و 2 قرقره با الکل تمیز شوند اگر درست نشد باید عوض شوند.
14- اگر هنگامی که نوار داخل ضبط نیست، کلید را فشار دادیم و پایین رفت و قرقره ها چرخید ولی نوار داخل ضبط قرار دادیم کلید پایین نرفت: هد تنظیم نیست و یا کج شده و به بدنه نوار درگیر می شود.
15- اگر نوار که قرار دادیم و کلید را روشن نمودیم نوار پاره شد: احتمالاً هد ضبط از نوع پایه کوتاه بوده است و اشتباهاً هد پایه بلند نصب شده است (در ضمن اگر ضبطی دارای هد پایه بلند بوده باشد و اشتباهاً هد پایه کوتاه نصب شود، هد به نوار نمی رسد).
16- اگر ضبطی نوار را جمع کرد: ابتدا به قرقره جلو برنده نگاه می کنیم اگر نچرخید یا تسمه شل است یا قرقره و چرخ ها کثیف است و یا قرقره جلو برنده سائیده شده و باید عوض شود (معمولاً در این حالت نوار به صورت صاف بالای غلطک جمع می شود) ولی اگر قرقره جلو برنده می چرخید علت جمع کردن نوار از خرابی غلطک است که باید عوض شود (معمولاً در این حالت نوار جویده و دندانه دار جمع می شود).
17- اگر ضبطی بعضی نوارها را جمع کرد و بعضی را جمع نکرد: قرقره جلو برنده کثیف و یا سائیده شده است و یا تسمه کمی شل شده و نوارهای نرم را می چرخند ولی نوارهای خشک و محکم را نمی تواند بچرخاند. (البته این عیب از محکم بودن و خراب بودن خود نوار هم ممکن است).
18- اگر قرقره عقب برنده یا جلو برنده نوار کار نکرد و یا در بعضی نوارها کار کرد و در بعضی کار نکرد و یا در ابتدای نوار کار نکرد ولی در انتهای نوار کار کرد و یا اگر کلید را که خیلی فشار دادیم کار کرد ولی دستمان را که از روی کلید برداشتیم کار نکرد: یا تسمه شل است، یا چرخ های کوچک مماس و قرقره ها کثیف هستند و یا چرخ های کوچک مماس سائیده شده که باید عوض شوند (در بعضی به جای تعویض آنها در زیر پلاستیک این چرخ های کوچک چند دور نخ نرم می پیچند).
19- اگر شماره انداز (کنتور) ضبطی کار نکرد: یا تسمه جداگانه ای که بین یکی از دو قرقره و این کنتور قرار دارد شل است یا پاره شده است و یا خود شماره انداز خراب است.
20- اگر ضبطی را به طور ایستاده گرفتیم و نوار چرخید ولی وقتی که ضبط به طور معمولی و خوابیده قرار دارد نچرخید: علت خرابی موتور است یعنی مقداری از کلکتور موتور و یا ذغالها سائیده شده است و با دو ذغال درگیر و مماس نمی شود برای رفع عیب یا موتور باید عوض شود و یا چند واشر کوچک زیر کلکتور نصب شود.
21- اگر ضبطی وقیت که بسته است خواند ولی وقتی مدار را از بدنه فلزی باز نمودیم و نخواند: علت این است که حتماً شاسی این ضبط توسط پیچی برقرار می شود که اگر این پیچ بسته نشود ولتاژ به دستگاه نمی رسد.
22- اگر برد ضبطی از بدنه فلزی که جدا است خواند ولی وقتی برد را به بدنه فلزی بسته و ضبط را می بندیم نخواند: علت این است که حتماً اتصالی شده است (گاهی ممکن است که مثلا ً شاسی برد منفی و شاسی فلزی مثبت باشد و در موقع بستن بین این دو شاسی، زیر پیچ واشر پلاستیکی قرار داشته که فراموش شده است).
23- اگر موتور ضبطی را بیرون که ولتاژ می دهیم می چرخید ولی روی ضبط که می بندیم نچرخید: علت این است که شاسی موتور و شاسی فلزی یکی نیستند و راه حل این است که بدنه اول موتور را باز نموده و جای 2 سیم را آنجا عوض کنیم.
طرز وصل 2 سیم موتور:
سیم موتور یکی به شاسی و یکی به پلاتین، از طرفی باید وصل شود که حرکت موتور مثل حرکت عقربه ساعت باشد.
نکاتی در مورد موتورها
1- به دو سیم موتورهای معمولی از هر طرف که ولتاژ دهیم می چرخد که در یک حالت درست می چرخد (مثل عقربه ساعت) و در یک حالت برعکس می چرخد (برعکس عقربه ساعت).
2- دو سیم موتورهای رگولاتور که در زیر آنها پتانسیومتر برای تنظیم دور موتور است یکی منفی و یکی مثبت است که اگر ولتاژ برعکس بدهیم جهت حرکت موتور عوض نمی شود بلکه فقط دور آن خیلی سریع و غیر تنظیم می شود یا نمی چرخد (البته در موتورهای رگولاتورداری که آی سی 4 پایه به کار رفته ممکن است آی سی آن بسوزد که در بعضی موتورها این آی سی داخل خود موتور است و در بعضی مانند ضبط های واکمن این آی سی و پتانسیومتر تنظیم بیرون موتور قرار دارد).
3- در ضبط هایی که نوار به طور وارونه قرار می گیرد (مثل اکثر ضبط های استریو) اگر موتور رگولاتوردار نصب کنیم برعکس می چرخد و اگر 2 سیم موتور را جا به جا نماییم دور موتور زیاد و غیر قابل تنظیم می شود و تنها راه این است که 2 سیم موتور را از بیرون در حالتی وصل کنیم که نوار برعکس بچرخد سپس بدنه اول موتور را باز نموده و 2 سیم موتور را از روی برد رگولاتور که به بدنه دوم موتور رفته جا به جا می نماییم و یا می توان بدنه دوم موتور را نسبت به کفی موتور نیم دور بچرخانیم.
4- اگر کلکتور موتور ضبطی کثیف باشد و یا اگر ذغال آن خورده شده باشد ضبط در موقع خواندن با صدای وزوز (مانند صدای زنبور) همراه می شود که البته این عیب از قطع بودن سیم شاسی به شاسی و یا پاره بودن پرده بلندگو نیز ممکن است باشد.
5- معمولاً اگر موتور ضبطی کثیف باشد به سختی می چرخد و در نتیجه باطری زود به زود تمام می شود. (البته این عیب از خرابی دور ترانزیستور خروجی صدا و یا آی سی آمپلی فایر نیز می تواند باشد).
6- اگر بوش موتور گشاد شده باشد طوری که میله موتور داخل آن جا به جا شود موتور باید عوض شود (این موتور هنگام چرخیدن تولید صدا می نماید)
چگونگی خارج شدن نوار پس از تمام شدن نوار (سیستم اتواستاپ) auto Stop:
الف- سیستم مکانیکی
در این سیستم یک زائده پلاستیکی سفید رنگ کنار هد قرار دارد که وقتی ضبط را روشن می کنیم این زائده روی نوار قرار گرفته و هنگامی که نوار به انتها می رسد چون نوار محکم و کشیده می شود فشار کمی به این زائده پلاستیکی وارد می شود و آن را به طرف بالا می برد و در نتیجه طرف دیگر این زائده که به صورت میله ای به شکل 8 می باشد پایین آمده و نوک آن نزدیک به زائده فلزی روی دیسک می شود و چون دیسک می چرخد، این زائده ضربه ای به میله می زند و در نتیجه تیغه سراسری زیر کلیدها حرکت نموده و کلیدها خلاص شده و به بالا رفته و دستگاه خاموش می شود.
حال اگر نوک زائده پلاستیکی کثیف باشد یا دو پیچ هد محکم بسته شده باشد یا میله فلزی و فنر و قطعات مربوط به آن کثیف باشند و یا نوار محکم باشد، نوار را که داخل ضبط قرار می دهیم قبول نکرده و صدای تق تق شنیده می شود.
ب: سیستم الکترونیکی
در این سیستم با حرکت نکردن قرقره جلو برنده، باعث می شود که میدان مغناطیسی ایجاد شده توسط سیم پیچ سولونوئید از بین برود و میله داخل سولونوئید آزاده شده و کلیدها بالا بروند و ضبط خاموش شود که اگر در این سیستم پس از تمام شدن نوار، دستگاه قطع نکرد و یا اگر خود به خود نوار را بیرون داد، علت یکی از موارد زیر می تواند باشد.
1- شل یا پاره بودن تسمه
2- کثیفی یا سائیده شدن قرقره ها یا چرخ های مماس
3- محکم بودن نوار
4- خرابی و ضعیف چرخیدن موتور
5- کثیفی صفحات زیرین قرقره جلو برنده یا عقب برنده نوار
6- فاصله گرفتن دو میله فلزی زیر صفحات فلزی قرقره ها.
7- خرابی قرقره سیم پیچ (سلونوئید)
(برای تست سلونوئید باید دو پایه اش به هم راه دهد)
نکته: سیستم اتواستاپ در ویدئوها معمولاً دو نوع می باشد یکی آنکه در انتهای نوار کاست، یک قسمت آلومینیومی وجود دارد که مقابل سیم پیچی رسیده و باعث خاموش شدن دستگاه می شود و یا اینکه در بعضی ویدئوها هنگامی که نوار به انتها می رسد نور یک Led از نوار عبور کرده و به یک مقاومت نوری برخورد نموده و باعث تحریک آن و قطع دستگاه می شود.
دو نکته در مورد پخش دو لب:
1- اگر در پخش دو لب، کلید تعویض لب را فشار دادیم ولی عمل نکرد: یا پلاتین واقع در پشت همان کلید کثیف و خراب است، یا سیم آن قطع شده و یا سیم پیچ سلونوئید خراب است (به شرط آن که قبلاً دستکاری نشده باشد)
2- اگر در یک پخش دو لب، خود به خود لب عوض شد: یا تسمه شل و پاره شده، یا قرقره جلو برنده یا عقب برنده کثیف و سائیده شده است، یا موتور خراب و سیمش قطع شده، یا نوار محکم بوده و یا ترانزیستور رادیات دار و دیودی که بر روی برد کوچکی در کنار موتور قرار دارد خراب است.
دو عیب مکانیکی در پخش
1- اگر پخش نوار را خوب به داخل نکشید: یا صفحات فلزی که با هم درگیر می شوند کثیف هستند که باید با نفت تمیز شوند و کمی روغن پارافین به آنها بزنیم و یا فنری که صفحه فلزی بالای نوار را به طرف پایین می کشد شل شده است (دقت شود که روی چرخ ها و تسمه روغن ریخته نشود و اگر ریخت با الکل تمیز شود).
2- اگر پخشی نوار را خوب به بیرون پرتاب نکرد: یا صفحات فلزی خشک و کثیف هستند که باید با نفت تمیز شوند و یا پرده کائوچویی محافظ جلوی پخش کج شده و یا روی نوار کاغذ چسبیده شده و باعث می شود که این صفحه به قاب نوار درگیر شود.
عیب های مکانیکی در مورد کلیدهای ضبط
1- اگر کلیدهای ضبط محکم بودند و به سختی بالا و پایین رفتند: یا کثیف هستند و یا کج شده اند.
2- اگر کلیدهای ضبط پایین نرفتند: یا کثیف هستند و یا کج شده اند.
3- اگر کلیدها پایین رفت ولی کلید استاپ (خاموش) را که زدیم بالا نیامد: فنر زیر همان
کلید خارج شده است.
4- اگر همه کلیدها را که پایین زدیم، پایین رفت ولی هیچ کدام نایستاد و بالا برگشت: فنری که به تیغه سراسری زیر کلیدها وصل است خارج شده است.
5- اگر همه کلیدها را که پایین زدیم پایین رفت و ایستاد اما فقط یک کلید نایستاد: زائده فلزی زیر همان کلید یا کج شده و یا خورده شده است.
نکاتی در مورد باز نمودن ضبط ها و پخش ها و درب ضبط ها
1- در بعضی از ضبط ها برای باز نمودن درب ضبط ها، چند پیچ در پشت ضبط ها و چند پیچ در جلوی ضبط و در بعضی چند پیچ نیز داخل جا باطری قرار دارد که باید باز شوند.
2- در بعضی ضبط ها مثل واکمن ها، چند پیچ داخل جا نواری وجود دارد که ابتدا باید درب پلاستیکی جا نواری با فشار کمی که از دو بغل به آن می دهیم خارج شود و بعد پیچ ها باز شود.
3- در خیلی از ضبط ها، برای تعویض هد یا موتور احتیاجی نیست که پیچ های روی مدار چاپی نیز باز شوند بلکه مدار و شاسی مکانیکی مشترکاً توسط چند پیچ به بدنه دستگاه وصل هستند که باید باز شوند.
4- در موقع باز نمودن ضبط ها، سر پیچ ولوم ها و واریابل ابتدا باید خارج شود و دقت شود که نخ واریابل باز نشود.
5- برای باز نمودن و خارج نمودن شاسی مکانیکی اغلب رادیو پخش های اتومبیل فقط
کافیست که 4 پیچ وسط بدنه فلزی که در زیر پخش قرار دارند باز شوند و گاهی ممکن است که 2 سر ولوم و صفحه جلوی پخش نیز باز شوند.
6- برای خارج نمودن برد مدار در پخش ها، معمولاً رادیات فلزی آی سی های قسمت آمپلی فایر توسط پیچی به بدنه فلزی محکم شده اند که باید باز شوند.
7- درب جلوی ضبط ها توسط یک گیره فلزی و یا توسط لوله خرطومی پلاستیکی
و یا توسط یک چرخ دنده پلاستیکی که به درب ضبط وصل است
باز و بسته می شود که اگر هر کدام از آنها از جای خود خارج شود درب ضبط دفعتاً باز شده و پایین می افتد.
8- در بعضی از ضبط ها شاسی برد و شاسی فلزی با پیچی وصل می شوند که اگر این پیچ بسته نشود صدا نیست (زیرا ارتباط بین دو شاسی قطع می شود) و در بعضی از ضبط ها بین شاسی برد یا شاسی فلزی یک واشی پلاستیکی زیر پیچ قرار دارد و اگر این واشر نصب نشود صدا قطع می شود (زیرا دو شاسی مثل هم نیستند و اگر به هم وصل شوند اتصالی می شود).
در قسمت پری آمپلی فایر ممکن است چند ترانزیستور کوچک بدون رادیات و یا یک آی سی کوچک بدون رادیات بکار رفته باشد و در قسمت آمپلی فایر ممکن است دو ترانزیستور پوش پول و یا دو ترانزیستور رادیات دار و یا آی سی معمولاً رادیات بکار رفته باشد.
ساختمان پخش صدا در ضبط استریو:
در یک ضبط استریو دو بلندگو وجود دارد، هد 4 سر می باشد و قسمت پری آمپلی فایر هم برای باند دیگر اضافه می شود، ولوم هم اضافه می شود (یعنی ولوم دو طبقه می باشد) و قسمت آمپلی فایر هم برای باند دیگر اضافه می شود.
آنتـــــن
آنتـــــن وسیله ای است ، که در رادیو و تلویزیون مورد استفاده قرار می گیرد، کار آنتن گیرنده گرفتن امواجی است، که از دستگاه فرستنده منتشر گشته و بعد از پیمودن راه درازی ضعیف شده است. آنتن این امواج ضعیف را می گیرد و به آمپلی فایر دستگاه می سپارد، تا دوباره قوی شوند و بصورت صدا و تصویر در آیند.
آنتن معمولا میله فلزی است که بخش مهمی و جدایی ناپذیر در مدارات فرستنده و گیرنده می باشد و قابلیت انتشار امواج ارسالی و دریافت امواج دریافتی را دارا می باشد.
تاریخچه
دوازده دســــــامبر سال 1901 میلادی بود که "مارکنی" در یک اتاق اجاره ای دستگاه فرستنده ای کار گذاشته بود، که از ساعت 15 تا 18 هر روز علایم رادیویی می فرستاد. این پیام فقط "اس" بود، که به دنبال هم از دستگاه فرستنده بصورت امواج الکترومغناطیسی صادر می شد. وی تواسته بود، این امواج را از روی دریای مانش عبور دهد و این کار او با موفقیت همراه بود.
نحوه اختراع اولین آنتن
مارکنی وقتی می خواست علایم رادیویی را از فراز اقیانوس اطلس بگذراند با ناکامی روبرو شد. زیرا دستگاه گیرنده او این علایم را دریافت نکرد. وی در این موقع فقط بیست و پنج سال داشت. وقتی در حضور تماشاگران زیادی آزمایش خود را بی نتیجه دید، بدون اینکه خودش را ببازد، یک بادبادک درست کرد. یک سیم نازک به آن متصل ساخت و بادبادک را به هوا فرستاد، در حالی که انتهای پایینی این سیم به دستگاه گیرنده وصل بود.
وقتی ارتفاع بادبادک از زمین تقریبا به پنجاه متر رسید، ناگهان گیرنده به صدا در آمد و علامتهای "اس" پشت سر هم از آن شنیده شد. مارکنی فریادی از خوشحالی برکشید. او بوسیله اولین آنتنی که ساخته بود، موفق شد پیامهای رادیویی را بعد از طی مسافت سه هزار و پانصد کیلومتر اخذ کند. زیرا بین گیرنده و فرستنده ، اقیانوس اطلس قرار داشت. امروزه نیز گیرنده رادیویی یا تلویزیونی وقتی می تواند نتیجه مطلوب بدهد که آنتن مناسب داشته باشد.
مباحث مرتبط با عنوان
این مرکز تنها مرکز فعال و منحصر به فرد آزمایش ÷ارامترهای آنتن و انواع تشعشع کننده های الکترومغناطیسی و موضوعات وابسته به آن در نوع خود در منطقه می باشد.
دستگاههای اندازه گیری این مرکز قادرند تا انواع اندازه گیری های لازم نظیر فاز ، بهره ، الگوی تشعشعی ، امپدانس و عدد نویز هر نوع آنتن را در فرکانسهای بالا و به روش میدان دور که این مرکز را از این نظر در خوارمیانه منحصر به فرد می کند ، اندازه گیری کند
طراحی و موقعیت این مرکز طوری انتخاب شده است که اندازه گیری های انجام شده با حداقل تداخل و و مزاحمت توسط سیگنالهای ناخواسته نظیر تشعشع خورشیدی ، زمینی و یا محیطهای زمینی صورت پذیرد.
محوطه 36000 هزار متر مربعی این مرکز امکان خوبی را برای آزمایشات میدان دور در زمین شیبدار برای کاهش نوسانات توسط زمین و حصول بهترین دقت اندازه گیری ارائه کرده است.
همچنین این مرکز محیط مناسبی برای محققین جهت طراحی و ساخت نمونه اولیه را فراهم می نماید.اندازه میدان آزمایش (به طول 300 الی 600 متر) شرایط مناسبی را برای آزمایشات از فرکانس 40 مگا هرتز تا 20 گیگا هرتز و بالاتر فراهم می آورد.
با اتخاذ سیاستهای جدید برای پشتیبانی و به روز رسانی دستگاههای اندازه گیری ، به زودی این مرکز نه تنها به مرکزی برای انجام آزمایشات آنتن بلکه برای انجام کلیه آزمایشات انتشار امواج و مباحث مربوطه تبدیل خواهد شد . بنا بر تقاضای بسیار جهت طراحی و تولید آنتنهای سازمان صدا و سیما و همچنین سایر سازمانها و شرکتها ، این مرکز موارد فوق را نیز در دستور کار خود قرار داده و امروزه به عنوان معتبرترین تامین کننده آنتهای فرستنده و گیرنده سازمان صدا و سیما، شبکه های تلفن همراه (BTS) باند GSM ، رادیو بی سیمهای دوطرفه و ایستگاههای زمینی ماهواره ای در ایران شناخته می شود.
این مرکز به زودی در فهرست مراکز تایید شده و ذیصلاح تست آنتن در دنیا ثبت و هم اکنون با آزمایشگاههای تحقیقاتی و دانشگاههای شناخته شده دنیا در ارتباط است.
رئئوس توانمندیها و ظرفیتهای مرکز آزمایش آنتن و انتشار امواج به قرار زیر است:
– دارای بیش از 4000 متر مربع فضای مسقف
دارای ماشین افزار مجهز و کارگاههای مکانیک
– ارای کارگاه جوش مخصوص (آرگون و آلومینیوم(
-دارای کارگاه آبکاری
– توانایی انجام آزمایشات داخل ساختمان برای اندازه گیری های مخصوص نظیر :
پراش رادیویی
اندازه گیری حوزه زمان
اثرات قدرت زیاد
جذب کننده های امواج مغناطیسی
عدد نویز
مشخصات کابلها
– طراحی آنتن برای مصارف مخصوص
– نمونه سازی آنتن ها در هر شکل و نوع تا محدوده 20 گیگاهرتز
– آمادگی برای عقد قرارداد متقابل با مراکز علمی ، تحقیقاتی و آموزشی ، شرکتها و سازمانها
– ارائه خدمات و ارائه پشتیبانی علمی به محققین از طریق ارتباطات محلی یا بین المللی این مرکز
– طراخی و تولید انواع آنتها : – VHF BAND-I:
– آنتن پانلی جهتی(V-Pol or H-Pol, 5…7dBi)
– VHF BAND-II آنتن فرستنده های رادیویی قدرت کم ،متوسط و زیاد
– آنتن تمام جهت با پترن ترجیحی به یک سمت (V-Pol)
– آنتن پانلی جهتی (V-Pol or H-Pol, 5…9dBi)
– آنتن آرایه ای پانلی جهتی برای بهره بالاتر
– Log-Periodic آنتن (V-Pol or H-Pol)
– VHF BAND – III آنتن فرستنده های تلویزیونی قدرت کم ، متوسط و زیاد
– آنتن یاگی جهتی (4…12dBi)
– آنتن پانلی جهتی (6…10dBi)
– آنتن آرایه ای پانلی جهتی برای بهره بالاتر (for higher gain)
Log-Periodic آنتن
– UHF BAND آنتن فرستنده های تلویزیونی قدرت کم ، متوسط و زیاد
– Full Radome آنتن پانلی جهتی تخت7..20dBi
– Full Radome Log-Periodic Antenna GSM آنتن 900,1800 MHz – Full Radome Omni Directional V-Pol آنتن
– Full Radome پانلی تخت فلزی V – Pol آنتن 6…18dBi, 65…120 in H-Plane
– Full Radome پانلی تخت فلزی X – Pol آنتن6…18dBi, 65…120 in H-Plane
– آنتنهای مخصوص :
08-174 MHz (Tx, Rx)
– آنتن آرایه تمام جهت V-Pol (5…10dBi)
– آنتن جهتی یاگی V-Pol (5…12dBi)
– آنتن جهتی یاگی X-Pol
– 400-460 MHz (Tx, Rx)
– آنتن تمام جهت آرایه ای V-Pol (5…12dBi)
– آنتن جهتی یاگی V-Pol (5…17dBi)
– آنتن جهتی یاگی X-Pol
– آنتنهای سهمی:
– 10-12GHz (0.9, 1.2, 1.8, 2.4m fiberglass)
– آنتن بوقی (1…12GHz
راهنمای تنظیم جهت آنتن
برای ماهواره های مختلف
در این پیوست کشورهای تحت پوشش برنامه های ماهواره ای صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به تفکیک قاره ها و ماهواره های پخش کننده برنامه ها آورده شده است. به منظور ارائه راهنمایی کلی برای تنظیم آنتن و دریافت سیگنال در سطح جهان، در این جدولها طول و عرض جغرافیایی پایتخت کشورها، قطر آنتن مورد نیاز و مقدار زاویه آزیموت (Az.) و فراز (El.) برای دریافت در این نقاط داده شده است.
لازم به ذکر است چنانچه محل دریافت در این جدولها آورده نشده است و می توانید این مقادیر را بطور تقریبی از روی نزدیکترین نقطه داده شده بدست آورید؛ به این ترتیب که چنانچه در شرق این نقطه قرار دارید زاویه آزیموت را کمی به طرف غرب تغییر دهید و به عکس . و چنانچه در شمال این نقطه قرار گرفته اید، زاویه فراز را کمی کاهش داده و اگر در نقاط جنوبی تر قرار گرفته اید این زاویه را کمی افزایش دهید. مشروط به اینکه نقطه دریافت در منطقه پوشش ماهواره قرار داشته باشد. نقشه پوشش ماهواره ها در بخش دوم آورده شده اس. با مراجعه به این نقشه ها می توانید ماهواره های قابل دریافت در محل زندگی خود را مشخص نموده و تنظیمات لازم برای دریافت برنامه ها را انجام دهید. توجه داشته باشید که اندازه های ذکر شده جهت دریافت در بدترین شرایط آب و هوایی است و در عمل می توان از اندازه های کمتر، ولی با تنظیمات دقیق تر هم استفاده کرد مثلاً آنتن 90cm به راحتی با آنتن 60cm قابل تعویض است اما در شرایط برق و باران سخت، امکان قطعی آن وجود دارد.
ایستگاه مرکزی
این ایستگاه مرکز اصلی یک شبکه رادیویی را تشکیل می دهد که شامل تکرار کننده ها رادیو های دوطرفه ثابت با توان بالا و سیستم های کنترل کننده خودکار یا انسانی هستند
علت این است که درسیستمهای رادیویی ویا مایکروویو موج ارسالی و دریافتی ماهیتی رادیویی دارد آنتن ها گونه ها و انواع مختلفی دارد ولی همگی برای ارسال امواج الکترومغناطیس در محدوده رادیویی و مایکروویو به کار می روند در این بخش تنها به آنتن های اشاره می شود که در طولیابهای مایکروویو استفاده می شود .
نخستین تجارب انسان در زمینه ارسال امواج رادیوی به دوره دانشمند آلمانی یعنی هرتز باز می گردد در ابتدا ازیک سیم ساده متصل به دوپایه عایق بصورت مستقیم و یا مدور (لوب) استفاده می شد به تجربه معلوم شد که این نوع آنتن برای تشعشع موجی مناسب است که طول موجش دو برابر موثر سیم است به این آنتنها اصطلاحا آنتن نصف طول موج ویا آنتن هرتز می گویند چراکه برای تشعشع طول موجی خاص باید آنتن دارای طولی معادل نصف طول موج داشته باشد . آنتن دارای خواص یک خازن و خود القا است ولذا دارای یک فرکانس تشدید وابسته به مقاومت ظرفیتی (رکتانس کاپاسیتانس) ومقاومت القایی (رکتانس اندر کتانس) است امواج الکترو مغناطیس ارسالی و دریافتی هرچه نزدیک به این فرکانس باشد بهره دهی آنتن بهتر ودر نتیجه نسبت سیگنا به نویز آنتن عدد بزرگتری خواهد بود .
نوع خاصی از آنتن های نیم موج استفاده از دو بخش ربع طول موج است که در کل همان نیم طول موج را می سازد این نوع آنتن را دی پل می گویند و شایع ترین نوع آنتن های بکار رفته در طولیابهای مایکروویو است در اغلب موارد گرچه سیستم نیم موج دی پل در اکثر فواصل قابلیتی مناسب دارد ولی برای فراهم آوردن بهتری شرایط از رفلکتور سهمی شکل نیز استفاده می شود رفلکتورهای سهمی شکل یا پارابولیکی بهره بیشتری نسبت به دی پل های ساده دارند همانطور که درشکل نشان داده شده است هنگام ارسال موج دی پل امواج الکترومغناطیس را بسور رفلکتور گسیل می کند بشرط آنکه دی پل در محل کانون سهمی قرار داشته باشد این امواج پس از انعکاس هم فازی خود رااز دست نمی دهند نکته حائذ اهمیت این که مسیر موجهای ارسال و دریافت بگونه ای تنظیم شده اند که با یکدیگر زاویه 90درجه بسازند تا مسئله تداخل امواج در کمترین مقدار تثبیت شود شکل 5-8 یک آنتن دی پل را نشان می دهد . مارکونی برای نخستین بار ایده آنتن ربع طول موج را مطرح کرد او با اتصال یک سر سیم به زمین و تحریک آن در نقطه اتصال زمین به کمک یک سیم پیچ فرکانس مورد نظر را انتشار داد زمانیکه آنتن بریک سطح عایق قرار گیرد جبهه موج مانند یک دی پل با طول نصف موج در فضا عمل می کند نیمه دیگر آنتن ربع موج را می توان بعنوان انعکاس نظری (مجازی ) بخش بالای در نظر گرفت که واقعا وجود خارجی ندارد لذا در انتن های ربع موج که بیشتر در سیستمهای ناویری رادیویی استفاده می شود نیمی از قدرت مصرفی جهت ارسال موج بکار می رود .
منابع :
از ویکی پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نویسنده : عطااله الماسی
تکنولوژی طراحی و ساخت و تعمیر تلویزیون رنگی ، کامران یوسفی ، علیرضا سبحانی ، اانتشارات یاسری تابستان82
http://www.anten.ir/main/
http://fa.wikipedia.org/wiki
پیوست