دانشگاه آزاد اسلامى واحد ابهر
موضوع کارآموزى:
دفتر فنى امین ابهر
استاد مربوطه:
سرکار خانم مهندس حائرى
تهیه کننده:
على بهاورى
شماره دانشجویى : 84712831
بهار 1387
با تشکر از تمام کسانی که مرا در این امر یاری فرمودند
با امید به اینکه با کسب تجربه ای هرچند اندک و کوتاه اما در آینده با کسب تجربه بیشتر بتوانم برای خود و جامعه ام مفید باشم.
به امید آن روز
فهرست مطالب
عنوان صفحه
عنوان پروژه :
زمان شروع و پایان دوره
گزارش فعالیت های انجام شده
تاریخچه دفتر مهندسی
نتیجه گیری و ارزشیابی
زمان شروع و پایان دوره
محل کارآموزی اینجانب در تاریخ 25/1/87 در دفتر فنى امین ابهر شروع به فعالیت نمودم و تا تاریخ 5/4/87 روزانه از ساعت 8 صبح لغایت 4 بعد از ظهر در آن محل به کارآموزی و فرا گرفتن اطلاعات و تجربیات مفید جدید مشغول بودم.
لازم به ذکر است که در ایام تعطیل رسمی و جمعه ها با کسب اجازه از مهندس امین در محل کارآموزی خود حضور نداشتم. و با گذراندن چند روز اضافه به جبران روزهای که تعطیل رسمی و جمعه بود پرداختم.
لازم به ذکر است اینجانب حتی پس از گذراندن 240 ساعت کارآموزی با کسب اجازه از مهندس امین چند روز دیگر در آنجا برای فراگیری بیشتر کار حضور داشتم.
گزارش فعالیت های انجام شده
در تاریخی 25/1/87 در اولین روز کارآموزی با مراجعه دفتر فنی مهندس امین سازه محلی که در آنجا باید فعالیت های دوره کارآموزی خود را به انجام می رساندم حضور یافتم. در اولین روز کارآموزی به دلیل آشنا نبودن با افراد و محیط کار مشغول به آشنایی با مسئولان و کارکنان دفتر مهندس شدم.
در تاریخ 26/1/87 در دومین روز کارآموزی پس از مراجعه به دفتر فنی سعی به آموختن روابط بین کارکنان با مراجعین و نوع آمد و شد مهندسین و پیمانکاران پرداختم. در آن روز چند پیمانکار و یک صاحب زمین که برای ساخت آپارتمان زمین یک طبقه خود را در اختیار مهندس امین قرار داده بود به صحبت های آنها پیرامون ساخت و ساز توجه کردم.
در تاریخ 27/1/87 در سومین روز کار آموزی پس از مراجعه به دفتر فنی به دلیل آشنا نبودم کامل و صحیح با مهندس امین و دیگر کارکنان به مانند روزهای قبل بیشتر سعی کردم تا با روابط بین مهندس و کارکنان و مراجعین و صحبت با یکی از همکاران مهندس امین به پیرامون درس معماری در دانشگاه خود در ابهر و نوع آموزش درس ها و سطح آموزش صحبت کردیم.
در تاریخ 28/1/87 در چهارمین روز کارآموزی خود با حضور دفتر مهندسی پس از گذشتن چند ساعت از روز که من مشغول صحبت با همکار مهندس امین در مورد دفتر مهندس که در آن مشغول کارآموزی بودم یکی از پیمانکاران با مراجعه به دفتر فنی مهندس امین خواستار تغییر طراحی نقشه ای که مهندس امین ترسیم کرده بود نمود و دلیل خود را زیبا نمودم طرح از نظر مالک زمین عنوان نمود و من نیز با کسب اجازه از مهندس امین با نظرات بر نحوه ارائه طرح جدید و رفع اشکال در آن نقشه توسط مهندس امین چند نکته در مورد طرح و بهتر نمودن طرح آموختم.
در تاریخ 29/1/87 در پنجمین روز کارآموزی خود پس از حضور در محل و با کسب اجازه از مهندس امین به بررسی چند نقشه معماری که مهندس امین ترسیم نموده بود و جواز ساخت داشتند پرداختم و با بررسی نقشه ها با هم از جمله متراژ زمین، متنوع بودن طرح ها، شمالی و جنوبی بودن زمین ها، قرارگیری آنها در کوچه ها یا گذر خیابان ها، قرار گیری فضاهای خانه ها با توجه به شمالی و جنوبی بودن آنها، نوع عوارض، محدودیت های هر یک از آنها خانه ها به نکات جدیدی در مورد طراحی یک خانه دست یافتم که شاید در هیچ کتاب و جزوه ای این نکات وجود نداشت و من برای اولین بار بود که یک نقشه تایید شده از ظرف شمرداری را با مهر و امضا می دیدم برایم بسیار جالب و قابل توجه بود.
در تاریخ 12/2/87 پس از حضور در محل کارآموزی با کسب اجازه از مهندس امین شروع به مطالعه آئین نامه ضوابط شهرداری ابهر در مورد مواظین و مقررات اجرائی ساخت ساختمان در ابهر و محدودیت ها و عوارض و جریمه های تعدی از مقررات اجرائی را تا حدودی مطالعه نمودم پس به صحبت ها و همفکری های مهندس امین با یکی از همکارانش را که پیرامون یک طرح در حال گفتگو بودند توجه کردم تا نکات بیشتری را فرا بگیرم. هر طرح و نقشه برای خود از اهمیت خاصی برخوردار است که طراح باید با توجه به موقعیت های آن منطقه که خانه در آنجا ساخته می شود طرح نهایی خود را ارائه نماید.
در تاریخ 14/2/87 پس از حضور در محل به دلیل علاقه مند شدن من به قوانین و ضوابط شهرداری ابهر شروع به ادامه مطالعه در مورد قوانین ساخت و ساز پرداختم زیرا چند سال قبل در هنگام کارآموزی دوره متوسطه برای کسب دیپلم در شهرداری منطقه ابهر مقداری درباره آن مطالعه و اطلاع داشتم ولی همان طور که می دانیم هر سال ضوابط و قوانین شهرداری ابهر تغییر می کند به عنوان مثال در آن سال که من کارآموزی دیپلم خود را می گذراندم ساختمانها اجازه ساخت تا چهار طبقه به همراه یک طبقه پیلوت را داشتند اما در آئین نامه جدید ساختمانها حق ساخت سه طبقه همراه با یک طبقه پیلوت را دارا بودند و در صورتی که ساختمانها دارای پارکینگ باشد حق ساخت چهار طبقه را داشتند به خاطر همین مطلب سعی به یادگیری بیشتر در مورد قوانین جدید کردم.
در تاریخ 15/2/87 پس از حضور در محل کارآموزی با کسب اجازه از مهندس امین شروع به مقایسه چند نقشه اجرایی که توسط مهندس امین طراحی و ترسیم شده بود با قوانین و مقررات شهرداری ابهر برای ساخت خانه ها شدم و متوجه اجرای صحیح قوانین اجرایی شهرداری ابهر در نقشه هایی که مهندس امین طراحی کرده بودند شدم و از قانون مند بودن و توجه مهندس به قوانین بسیار لذت بردم. زیرا در بعضی از دفتر مهندسی ها با تعدی قانون موجب زشت شدن فضای شهری و تجاوز به حریم خانه های همسایه های کناری ساختمان خود می شوند.
در تاریخ 16/2/87 پس از حضور در محل کارآموزی خود با یکی از کارکنان دفتر مهندس شروع به گفتگو در مورد مراحل پروژه از زمان شروع به پروژه تا پایان پروژه از جمله مراحل اداری، مراحل شهرداری، مراحل خرید و تهیه مصالح ساخت، دفاتر مصالح ساختمانی طرح قرارداد با دفتر مهندسی امین سازه، چگونگی اطلاع از میزان قیمت ها از بازار، روند شکل گیری مشارکت در ساخت بین مالک زمین و دفتر مهندسی امین سازه به گفتگو پرداختم.
در تاریخ 18/2/87 پس از حضور در محل کارآموزی با مراجعه مالک خانه قدیمی به دفتر مهندس امین برای ساخت آپارتمان مشغول توجه کردن گفتگوها و توافق ها بین طرفین معامله پرداختم سپس مهندس امین به همراه مالک خانه برای دیدن زمین ساخت به راه افتادن من نیز با کسب اجازه از مهندس با آنها همراه شدم. سپس مهندس امین با بررسی خانه و کوچه ای که خانه در آنجا قرار داشت و صحبت هایی با مالک زمین به دفتر فنی برگشتیم. پس از آن من مغشول تماشای نقشه های اجرایی نمودم.
در تاریخ 19/2/87 پس از مراجعه به محل کارآموزی به دلیل کاهش تعداد مراجعه کنندگان و خلوت بودن محل کارآموزی شروع به بررسی نقشه های اجرایی و جزئیات آنها پرداختم در بین نقشه ها به نقشه هایی برخورد کردم که از طرف شهرداری با مشکل مواجه شده بود پس از آمدن همکار مهندس از محل احداث ساختمان با وی در مورد این نقشه و راهکارهای برطرف نمودن این اشکالات بحث و گفتگو کردیم.
همکار مهندس با دلسوزی تمام به سئوالات من جواب داد و تا آنجایی که می توانست مرا راهنمایی نمود.
در تاریخ 21/2/87 در دوازدهمین روز کارآموزی پس از مراجعه به آن محل همکار مهندس امین مشغول طراحی یک نقشه ساختمانی با نرم افزار Auto cad بود با کسب اجازه از او در کنارش نشسته و نحوه ترسیم نقشه و همچنین به کار بردن میانبرها در سریع تر شدن ترسیم نقشه را از همکار مهندس امین آموختم. همکار مهندس از من پرسید که آیا به این نرم افزار تسلط دارم من نیز در جواب گفتم که بله تا حدودی به این نرم افزار تسلط دارم.
همکار مهندس امین پس از آگاهی از این مطلب به من اجازه داد تا مقداری از ترسیمات نقشه را زیر نظر او انجام دهم.
برای من تجربه کاملاً جدیدی بود زیرا تا آن زمان نقشه اجرایی ترسیم نکرده بودم و تا حدودی روابط خود را با همکار مهندس امین و خود مهندس امین بهتر کردم و به محیط کار بیشتر تسلط پیدا نمودم.
در تاریخ 22/2/87 در سیزدهمین روز کارآموزی خود به دلیل اینکه در طول تحصیل درس ها را به صورت تئوری آموخته بودم می خواستم پروژه ساختمانی را در حال احداث مشاهده کنم تا به آموخته هایم به طور عمل نیز افزوده شود به همین دلیل از مهندس امین تقاضا نمودم تا به همراه وی به مشاهده یکی از ساختمان های در حال ساخت که توسط مهندس طراحی و در حال ساخت بود همراه شوم.
پس به همراه مهندس و یکی از همکارانش در محل احداث ساختمان حاضر شدیم و مهندس به من اجازه داد در ساختمان که پیلوت آن و سقف آن ساخته شده بود رفت و آمد کنم و هر سئوال داشتم از مسئولان و کارگرها بپرسم. ساختمان بتنی بوده ستون ها هیچ گونه کرم خوردگی نداشت که منظورم این است که بتن به طور صحیح و کامل تمام سطح را فرا گرفته بود ساختمان جنوبی بود و در یک کوچه 8 متری قرار داشت به بررسی داخل پیلوت پرداختم کارگران در کوچه مشغول خم کردن و بریدن میلگرد بودند. پس به همراه مهندس به دفتر فنی برگشتیم و من مشغول گوش دادن به صحبت های مهندس امین با مالک ساختمان شدم.
در تاریخ 7/3/87 در چهاردهمین روز کارآموزی پس از حضور در دفتر مهندس با کسب اجازه از مهندس برای نظارت بر ساختمان به محل احداث آن مراجعت کردم در آن روز کارگران آرماتور بند شمغول بستن آرماتورهای طبقه بعدی به آرماتورهای انتظار طبقه قبل بودند و کارگر دیگری مشغول آب پاشی روی ستون های طبقه قبل بودند در آن روز من با نحوه عمل بستن آرماتور به ریشه انتظار از نزدیک آشنا تر شدم و سئوالاتی را در این مورد از آرماتور بند پرسیدم. پس به دفتر فنی برگشتم و گزارش کارزا به مهندس امین دادم.
در تاریخ 10/3/87 در پانزدهمین روز کارآموزی خود پس از حضور در دفتر فنی و کسب اجازه از همکار مهندس امین برای کسب تجربه بیشتر به محل احداث ساختمان رفتم. پس از حضور در آن محل متوجه شدم که کار ساختمان سازی به علتی که برای من معلوم نشد تعطیل است به همین دلیل به دفتر فنی برگشتم در آن زمان همکار مهندس مشغول طراحی با Autocad بود و من نیز در کنار او نشسته و به فعالیت های او توجه کردم پس با اجازه همکار مهندس زیر نظر او مقداری از ترسیمات را من انجام دادم در ادامه روز به بررسی نقشه های اجرایی پرداختم.
در تاریخ 12/3/87 در شانزدهمین روز کارآموزی از مهندس امین تقاضا کردم پروژه ساختمانی که در حال اجرا باشد و در ساخت آن از تیر آهن استفاده شده باشد در اختیار من بگذارد. پس با کسب اجازه از مهندس برای بازدید به آن محل مراجعت کردم. جوشکاران در حال جوش دادن ستون های طبقات به یکدیگر به روی زمین با استفاده از پلیت و جوش و نصب نبشی بر روی آنها بودند. مرحله پی سازی تمام شده و پلیت های اتصال ستون به فنداسیون به روی پی ها نصب شده بودند. من در آن روز نحوه اتصال جزئیات را به یکدیگر مشاهده کردم. سپس به دفتر مهندسی برگشتم و گزارش کار را به مهندس امین دادم.
در تاریخ 18/3/87 در هفدهمین روز کارآموزی به دلیل کاهش مراجعه کنندگان به دفتر مهندس و خلوت بودن آن با کسب اجازه از مهندس امین به بررسی نقشه های اجرایی پرداختم. با استفاده از کامپیوتر دفتر مهندس مشغول پیدا کردن نقشه های اجرایی پلت گرفته شده در بین فایل های ترسیم شده Autocad مشغول شدم.
در بین آنها طرح های متنوع دیگری دیدم و مشغول نکته برداری از انواع طرح ها شدم.
سپس با همکار مهندس به گفتگو پیرامون این نقشه ها پرداختیم و همکار مهندس اظهار کرد که بیشتر این نقشه ها را مهندس امین ترسیم نموده است.
در تاریخ 23/3/87 در هجدهمین روز کار آموزی با کسب اجازه از مهندس تصمیم گرفتم با استفاده از تجربیاتی که کسب کرده بودم نقشه ساختمان را برای خود طراحی کنم. پس از انجام مقداری از ترسیم طرح به همراه مهندس امین به شهرداری منطقه که در نزدیکی محل کارآموزی خود بود مراجعت کردیم. مهندس امین در آنجا به چند اتاق مراجعه کرد و پس از کسب نتیجه به دفتر کارآموزی خود بازگشتیم و من مشغول ادامه ترسیم نقشه خود شدم.
در تاریخ 29/3/87 با کسب اجازه از مهندس امین برای بازدید از ساختمان در حال اجرا که توسط بتن آرمه ساخته می شد مراجعت کردم. کار به مرحله بتن ریزی ستون ها که من اتصالات میلگردهای آن را در چند روز قبل ملاحظه کرده بودم رسیده بود بتن ها در حال شکل گیری در قالب ستون ها بودند. پس از بازدید به دفتر مهندس بازگشتم و پس از ارائه کردن روند کار به مهندس امین مشغول همکاری با یکی از همکاران مهندس امین در کشیدن نقشه معماری نمودم.
در تاریخ 26/3/87 در بیستمین روز کارآموزی پس از کسب اجازه از همکار مهندس امین به محل احداث ساختمان فلزی رفتم. مشاهده کردم که جوشکاران در حال جوش دادن و متصل کردن ستون ها به بیس پلیت ها بودند و جرثقیل نیز با قائم نگه داشتم ستون ها به جوشکاران کمک می رسانند و من شاهد اتصال ستون به بیس پلیت، نبش ها، ولچکن و به طور عملی با آنها آشنا شدم. چند سئوال در مورد جوش از جوشکاران پرسید که به آنها پاسخ دادند. پس به دفتر برگشتم و پس از گزارش کار به مهندس امین مشغول بررسی یک نقشه اجرایی شدم.
در تاریخ 27/3/87 در بیست و یکمین روز کارآموزی پس از حضور در دفتر مهندس مشغول گفتگو با همان پیمانکار بود و من نیز به صحبت های آنها گوش دادم. پس به همراه مهندس به شهرداری منطقه ابهر رفتیم و مهندس پس از مراجعه به چند اتاق گفتند که من به دفتر مهندس بازگشته و یک برگه تائید شده را از همکار او گرفته و به شهداری ببرم و تحویل مهندس دهم پس از انجام این کار به همراه مهندس به سر یک پروژه در حال ساخت دیگر رفتیم و مهندس امین پس از گفتگو با مسئولان ساختمان به دفتر مهندسی بازگشتیم و من با همکار مهندس مشغول طراحی نقشه اجرایی کردیم.
در تاریخ 28/3/87 در بیست و دومین روز کارآموزی با کسب اجازه از مهندس امین به محل ساختمان در حال اجرا که اسکلت فلزی بود و من چند روز قبل از انجا دیدن کرده بودم رفتم.
مراحله ستون گذاری به پایان رسیده بود و جوش کاران مشغول متصل کردن تیرها به ستون ها توسط جوش بودند و من از نزدیک شامل این اتصالات بودم جرثقیل هم در محل حضور داشت و در نگاه داشتم تیرها به روی ستون ها به جوشکاران کمک می کرد.
در تاریخ 29/3/87 پس از حضور در محل کارآموزی خود با کسب اجازه از مهندس امین با نصب برنامه Arche cad به روی یکی از سیستم ها که مهندس به من اجازه استفاده از آن را داده بود شروع به ترسیم پروژه آخر ترم درس تمرین معماری خود که با Auto cad کشیده بودم کردم.
پس از ترسیم قسمتی از طرح با نرم افزار Arche cad با اجازه مهندس امین به محل احداث ساختمان فلزی رفتم و مشغول تماشای کار شدم.
جوشکاران هنوز در حال جوش کاری تیرها به ستون بودند اما در طبقات بالاتر بودند پس از مدتی به دفتر مهندس بازگشتم و با ارائه بوند پیشرفت کار به مهندس امین مشغول گفتگو با همکار مهندس امین پیرامون ساختمان شدیم.
در تاریخ 30/3/87 با حضور در محل کارآموزی خود با کسب اجازه از مهندس امین شروع به ادامه ترسیم فرهنگسرای خود توسط نرم افزار Arche cad نمودم. پس از اتمام طرح مهندس امین در مورد این نرم افزار از من چند سئوال نمود و گفت از وجود این نرم افزار خیر داشته ولی تا به حال این برنامه و نحوه کار آن را ندیده بود.
پس با مراجعه به یکی از مالکان به دفتر مهندس و صحبت با مهندس در مورد مشارکت در ساخت من نیز به گفتگو میان آنها توجه و از قوانین شراکت در ساخت تا حدودی آشنا شدم.
در تاریخ 31/3/87 پس از حضور در محل کارآموزی و سپری شدن چند ساعت از آن و پس از گفتگو مهندس امین و یکی از همکارانش به همراه آنها به شهرداری منطقه ابهر مراجعه و پس از کسب نتیجه به همراه مهندس و همکارش به محل ساختمان در حال احداث دیگری که در نزدیکی محل کارآموزی من بود رفتیم و مهندس پس از صحبت با چند نفر از مسئولان اجرایی ساختمان که در آنجا حضور داشتند به دفتر مهندس برگشتیم و پس از آن من مشغول کار با کامپیوتر برای ترسمی نقشه دلخواه معماری خود پرداختم.
در تاریخ 1/4/87 با حضور در محل کارآموزی و سپری شدن چند ساعت از روز با کسب اجازه از مهندس امین به ساختمانی که دیروز به آنجا مراجعه کرده بودم رفتم. ساختمان در حال سفید کاری دیوارها بود و چیزی تا پایان پروژه نمانده بود. یک ساختمان چهار طبقه همراه با یک پارکینگ که اسکلت آن از تیرآهن بود و من قبلاً نقشه اجرایی آن را در دفتر مهندس در میان فایل های اجرایی مشاهده کرده بودم بنا به این می دانستم که در آن از چه پروفیل و جزئیاتی و چگونگی آن با خبر بودم.
پس به دفتر مهندس بازگشتم و مشغول فعالیت شدم.
در تاریخ 2/4/87 پس از حضور در مرکز کارآموزی مشغول مطالعه و بررسی بعضی از نقشه ها، دتایل ها، عوارض زمین و دیگر جزئیات شدم سپس با همکار مهندس امین در مورد مسائل ساختمانی از جمله روند کار شهرداری، طی مراحل اجرایی پروژه و غیره گفتگو کردیم سپس قسمتهایی از برنامه Archi cad به او نشان دادم و قابلیت های آن را به طور عملی به او نشان دادم.
در تاریخ 3/4/87 پس از حضور در محل کارآموزی خود ابتدا چند ساعت با همکار مهندس امین به مرتب کردن فایل های Save شده و سبک سازی بعضی از نقشه های معماری و تبدیل آنها به CD مشغول بودیم سپس به همراه مهندس امین به محل احداث ساختمانی که ساخت آن در حال اتمام بود رفتیم. مهندس امین به من اجازه دادند تا در تمام طبقات رفت و آمد کنم و با مشاهده ساختمان ساخته شده ذهنم برای طراحی بیشتر آماده شود. سپس با همراه مهندس به دفتر مهندسی بازگشتیم.
در تاریخ 4/4/87 پس از حضور در محل کارآموزی با کسب اجازه از مهندس امین به محل ساختمان در حال ساخت که از بتن آرمه ساخته می شود و من چند بار به بازدید از آن رفته بودم مراجعت کردم. مشاهده کردم که ستون های طبقه دوم نیز آماده شده و قالب ها از روی آن باز شده و چند کارگر مشغول خم کردن و بریدن میلگردها برای نصب آنها روی میلگردهای طبقه بعدی در اندازه و شکل های مختلف بودند تعدادی برای قرار در پل ساخته می شدند. کارگری مشغول آب پاشیدن به ستون های طبقات قبل و سطح کف طبقات بود پس از مشاهدات گوناگون به دفتر مهندس امین سازه بازگشتم و روند کار را برای همکار مهندس امین شرح دادم. سپس با هم مشغول گفتگو پیرامون ساختمان شدیم.
در تاریخ 5/4/87 که آخرین روز کارآموزی من طبق آئین نامه آموزش و پرورش بود در محل کارآموزی حاضر شدم و پس از کسب اجازه از مهندس امین به کپی کردن در فلاپی نقشه های معماری که خود به دلخواه در طول کارآموزی ترسیم کرده بودم پرداختم و همچنین نقشه فرهنگسرایی که با Arche cad ترسیم نموده بودم برای قرار دادن در پروژه نهایی پرداختم. سپس به همراه مهندس امین ابتدا به شهرداری منطقه رفتیم و سپس به محل احداث ساختمان اسکلت فلزی رفتیم با دوربین که به همراه داشتم با اجازه مهندس از نحوه اتصالات آن برای قرار دادن در پروژه نهایی خود استفاده نمودم.
من چند روز دیگر به دلیل علاقه به کار در دفتر مهندس حضور داشتم و به عکس گرفتن از دیگر ساختمان یعنی ساختمان بتنی پرداختم.
سرانجام در آخر هفته با مهندس و همکارانش خداحافظی نمودم.
تاریخچه دفتر مهندسی
تاریخچه تاسیس دفتر مهندس امین سازه در سال 1379 بوده است و حدود 8 سال تجربه کاری مفید دارد.
علل ایجاد دفتر مهندس امین سازه به خاطر نیاز منطقه به ساخت خانه های جدید زیبا سازی منطقه از خانه های رسوده، اشتغال چند فرد تحصیل کرده به کار در دفتر مهندس و در مجموع سربلندی جامعه در مسیر ساخت و ساز.
مهندس امین مسئول این دفتر مهندسی می باشد و از تجربه و سطح بالای علمی و عملی برخوردار است همکاران ایشان نیز بسیار تحصیل کرده و موفق هستند این دفتر مهندسی در بین دفاتر مهندسی دیگر از اهمیت بیشتری در بین پیمانکاران که صاحبان زمین برخوردار است به دلیل اجرای خوب و اصولی احکام و قوانین خانه سازی توسط این دفتر می باشد.
در این دفتر مهندس کلیه کارهای محاسباتی، طراحی، مکانیک، تاسیسات، برق و نظارت انجام می شود.
نتیجه گیری و ارزشیابی
کارآموزی به عنوان یک موقعیت مناسب که کارآموز باید از لحظه به لحظه آن استفاده ببرد می تواند زمینه پیشرفت و ارتقاع سطح علمی کارآموز هم از لحاظ عملی و هم از لحاظ نظری مفید و موثر باشد.
1- آشنایی با محیط کار در آینده
2- آشنایی با روابط بین مهندسین و مراجعیت
3- مشاهده نقشه های اجرایی بسیار
4- مسئولیت پذیری در اینگونه دفاتر مهندسی
5- آشنایی با روند کار
6- آشنایی با مواظین و مقررات شهرداری ابهر
7- مشاهده عملی نحوه اجرای پروژه در محل احداث ساختمان
8- نحوه برخورد مهندسین با کارگران و مسئولان اجرایی پروژه
9- نحوه برخورد مهندسین با مشکلات نقشه های اجرایی از جمله :
اشکالات شهرداری – عوارض محل ساختمان – کمبود مصالح – تغییر طرح نقشه و …
10- از همه مهمتر اینکه احساس کردم به عنوان یک فرد تحصیل کردن چگونه می توان در جامعه و محیط کار که در آینده در آنجام مشغول کار خواهم شد با چه مشکلات و موقعیت ها برخورد می کنم و چگونه باید از آنها سربلند بیرون آیم.
مقدمه :
وابستگی انسان به فضا ، ریشه های عمیقی دارد . این دلبستگی از نیاز به درک روابط اجتماعی انسان ، جهت کسب مفهوم و فرمانروایی بر دنیای حوادث و رویدادها سرچشمه می گیرد . بشر بین خود و اشیاء رابطه ایجاد می کند . بدین معنی که وی خود را به طریق فیزیولوژی با اشیاء وفق داده و ایجاد سازگاری می کند . چون حرکات بشر در فضا انجام می شود ، لذا فضا بیان کننده وجه ویژه ای از ایجاد ارتباط میان انسان ها و میان انسان ها و محیط نبوده بلکه صورتی است جامع از هرگونه ایجاد ارتباط و دربرگیرنده آن . بنابراین می توان بر این نکته تاکید کرد که فضا فقط یک جنبه از ایجاد ارتباط کلی است .
در عهد باستان دو نوع تعریف ، مبتنی بر دو گرایش فکری برای فضا یافت می شود : تعریف افلاطون که فضا را همانند یک هستی ثابت و از بین نرفتنی می بیند که هر چه به وجود آید در داخل این فضا جای دارد .
تعریف ارسطویی که فضا را به عنوان Topos یا مکان بیان می کند و آن را جزئی از فضای کلی تر می داند که محدوده آن با محدوده حجمی که آن را در خود جای داده است ، تطابق دارد . تعریف افلاطون موفقیت بیشتری از تعریف ارسطو در طول تاریخ پیدا کرد و در دوره رنسانس با تعریف نیوتن تکمیل شد و به مفهوم فضای سه
بعدی و مطلق و متشکل از زمان و کالبدهایی که آن را پر می کنند درآمد .
دکارت بر خصوصیات متافیزیکی فضا تاکید دارد ، ولی در عین حال با تاکید بر فیزیک خالص و مکانیکی اصل سیستم مختصات راستگوشه را برای قابل شناسایی کردن وسعت ها به کار برد .
بعد از رنسانس به تدریج مفاهیم فضا از موجودیت واقعی آن جدا و بیشتر به جنبه های متافیزیکی آن توجه شد ، ولی در زمینه های علمی ، فضا مفهوم مکانی بیشتری را پیدا کرد .
در طراحی معماران کوشش معماران همواره برای خلق فضاهای مطلوب و سودمند جهت استفاده انسان بوده ، که برای نیل به این هدف اطلاع از نحوه برخورد و رفتار او در درون این فضاها بسیار اهمیت دارد . مبلمان ، نور ، رنگ ، عملکرد ، حریم ، احساس ، نحوه استفاده و بطور کلی همه ابعاد کمی و کیفی و رفتار انسان در درون هر فضا "سناریو" ی این فضا را تعیین می کند .
در این مقاله ، سعی شده است به این پرسش پاسخ داده شود که تعریف فضا چیست؟ فضا در معماری چه مفهومی دارد؟ انواع فضا کدام است ؟
و در نهایت پاسخ به پرسش نهایی : فضای معماری چه نوع فضایی باید باشد و خصوصیات آن چیست ؟
1-فضا چیست؟
"ذرات فضا چیزی را باز می نمایاند که فضا می خواهد باشد." لوئی کان
نزدیکترین تعریف برای فضا ، به نظر می رسد چنین است که فضا را خلائی در نظر بگیریم که می تواند شی را در خود جای دهد و یا از چیزی آکنده شود .
فضا در واقع چیزی نیست که تعریف دقیق داشته باشد ، اما قابل اندازه گیری است . ارسطو اولین متفکر اروپایی باستان ، فضا را قابل قیاس با ظرف می داند که جایی خالی است و برای وجود داشتن باید پیرامون آن محصور باشد ، یعنی ارسطو برای فضا نهایتی در نظر می گیرد .
بر عکس این تعبیر را جیوردانو برونو (Giordano Bruno) در قرن شانزدهم ارائه می دهد . (با استناد به نظریه کپرنیک) . به عقیده او فضا از طریق جداره ها درک می شود و مجموعه ای از روابط میان اشیاء است و نیازی نیست که از همه سمت محصور باشد و یا به تعبیری همواره نهایتی داشته باشد . محیط و خصوصاً معماری در مجموعه ای از سیستم های فضایی کم و بیش پیچیده است که بر یکدیگر تاثیر می گذارند . هر چه ساختار فضایی این ارتباطات ساده تر باشند درک آن به عنوان یک کلیت ساده تر است و به عکس ، پیچیدگی در نظم آن باعث می شود تا نگاه ما بیشتر به دنبال ساختار و ریز نقش آن باشد . بشر از همان ابتدا نیازمند فضایی است که او را در مقابل تاثیرات محیط حفظ کند . بنابراین این فضا چون نقطه شروع انسان برای شناخت محیط است دارای ارزش خاصی می باشد .
این فضا مرکزی است که بر مبنای آن تمامی ارتباطات فضایی شکل یافته و سنجیده می شوند از یک سو ساخت و پرداخت این فضا وابسته با امکانات فنی انسان است و از سویی دیگر گویای حالات و روحیات سازنده آن می باشد . لویی کان این نکته را چنین بیان می کند : "ذرات فضا نه تنها روح زنده است بلکه فضا نمودی است از نیاز بشر نسبت به وجود."
این نوع مشخص از وجود داشتن و هم از این طریق ، روح حاکم بر ساختار و پردازش فضا در طول زمان همیشه متغیر بوده و تابعی از فرهنگ می باشد .
در فرهنگ اروپا ، در طول تاریخ آن سه نوع نگرش کاملاً متفاوت نسبت به فضا قابل بررسی است . نخستین آن همزمان با دوران شکوفائی تمدن و فرهنگ بین النهرین ، مصر و یونان می باشد . معماری این دوره به صورت مجسمه بوده که می بایست درخشش آن در تمامی فضای بی پایان جلوه گر باشد و ارتباطی با کهکشان برقرار سازد . نقش فضاهای داخلی در این دوره نقشی ثانویه بوده و به آن چندان توجهی نمی شده است . (عناصر تشکیل دهنده فضا به مراتب مهمتر از خود فضا بودند.) به عکس معماری یونان که نوعی "مجسمه سازی" بود در معماری رومی تبدیل به "فضا سازی" گردید . برای اولین بار در این معماری ، برای کاربری های گوناگون ، فضاهای متفاوت در نظر گرفته شد . فضای داخلی پرداخته تر و فعال تر گردید و از این طریق نقش اول را در معماری بر عهده گرفت .
شروع دوران سوم را می توان آغاز قرن حاضر است . فضا در این دوره دیگر محفظه ای محصور و بسته نیست ، بلکه به یک حوزه یا پهنه تبدیل می شود . به این ترتیب است که رابطه بین فضای داخل و فضای خارج نیز متحول می گردد .
2-انواع فضا
2-1-فضای ریاضی و ادراکی
فضا (Space) را می توان به سه دسته تقسیم کرد : 1-فضای جغرافیایی ، 2-فضای زندگی ، 3-فضای معماری .
فضای جغرافیایی ، فضایی است ذهنی ، چرا که مستقیماً قابل ادراک نمی باشد . در ذهن این فضا با مجموعه ای از اطلاعات مشخص شده که با استفاده از وسایل کمکی (نقشه یا مدل) توانایی شناخت آن را پیدا می کنیم .
فضای زندگی ، فضایی است نیمه ذهنی ، زیرا بعضی از صفات آن برای ما مستقیماً قابل ادراک است و بسیاری دیگر را از راه اطلاعات می شناسیم و یا اینکه اصلاً نمی شناسیم .
فضای معماری ، فضایی عینی به صورت قابل ادراک است که مستقیماً احساس می شود . امروزه ساختمانها از روی نقشه ساخته می شوند ، یعنی معمار ایده اش را روی نقشه به صورت دوبعدی کشیده ، کارگران آن را به شکل 3 بعدی و قابل تجربه می سازند ، نقشه یا فضای ریاضی با فضای واقعی تفاوت بنیادی دارد . رابطه بین این دو را بولنف (Bollnovv) چنین تعریف می کند :
"اگر از تمام ارتباطات زنده فضای قابل ادراک صرفنظر کنیم و زندگی را در آن به حد یک تصویر قابل فهم ، تنزیل درجه دهیم ، باقیمانده فضای ریاضی است . در فضای ریاضی ، همه نقاط از یک درجه از اهمیت برخوردارند و هر جهتی را می توان محور تلقی کرد . اما در فضای ادراکی ، همیشه یک مرکز (محل ایستادن ناظر) و یک محور تابع محل ناظر وجود دارد . بدینسان فضای ادراکی تابع شخص ناظر است، بنابراین توسط افراد مختلف ، متفاوت حس می شود . علاوه بر این حتی برای یک ناظر ثابت نیز بر حسب وضع فیزیکی او در تغییر است . یکی دیگر از عوامل تمایز فضای ریاضی و ادراکی فاصله است . فاصلاً حسی لزوماً با فاصله مکانی برابر نیست ، مثلاً در نقشه فاصله بین دو اتاق از دو خانه همسایه تنها با یک دیوار جدا شده است ، اما از لحاظ حسی این فاصله بیشتر است . عوامل اجتماعی ، روانی نیز دخیل می باشند .
2-2-فضای روز و فضای شب :
در تجربه فضا بولنف اختلافی بین فضای روز و فضای شب قایل است : "فضای روز برای ادراک مقدم تر است ، تصور ما از فضا از فضای روز حاصل شده است و برای درک فضای شب لازم است." فضای شب فاقد عمق و جهت است و انرژی نامعین بر انسان می گذارد . فضای روز پر از نور و فضای شب غرق در تاریکی است و بین این دو نیز حدی از تاریکی و روشنی قرار دارد مانند نور غروب .
2-3-فضای عمومی و فضای خصوصی :
در فضای ریاضی ، بین فضای عمومی و خصوصی تفاوت است ، در حالیکه در فضای احساسی این تمایز کاملاً مشهود است . انسان به عنوان موجودیت اجتماعی به برقراری ارتباط با همنوعان نیازمند است ، از سوی دیگر برای آرامش و تفکر و رفع خستگی نیز محتاج محوطه فردی است . انسان مدام بین فضای خصوصی و عمومی درگذر است . خانه به عنوان محیط خصوصی ، مرجع اصلی حرکت و نقطه بازگشت او می باشد . سکونت به معنی وقت خود را در یک محل گذراندن نیست ، بلکه به معنی خود را در خانه خویش "احساس کردن" است .
به فضای خصوصی ، تنها عده خاصی اجازه ورود دارند . از طرفی برای انسانها نیز مانند حیوانات حد و مرزهای نامرئی وجود دارد که به تنظیم قواعد همزیستی کمک می کند . ادوارد هال(Hall) هاله های فیزیکی پیرامون هر فرد را چهار دسته کرده است : هاله کاملاً خصوصی – هاله شخصی – هاله اجتماعی و هاله عمومی
2-4-فضا مابین :
فضا را می توان سیستمی از روابط میان اشیاء در نظر گرفت .فضای مابین تنها یک فضای تهی نیست بلکه برای شناخت اشیاء ضروری است . مثلاً اگر دو ساختمان کاملاً نزدیک هم باشند ممکن است یکی جزء دیگری در نظر گرفته شود و اگر فاصله بین این دو زیاد باشد ، دیگر رابطه ای بین آنها وجود ندارد . بنابراین این فضای مابین است که وسیله ایجاد ارتباط میان ساختمانها است . نوع فضای مابین تابع سه عامل است : اندازه ، تناسب و فرم هر کدام از اجزاء .
عوامل اجتماعی ، روانی نیز تاثیر مهمی دارد . مثلاً یک مکان خاص ممکن است برای یکی کنج برای دیگری احساس تنگی و فشار را ایجاد کند .
فرم تناسب اندازه
2-5-تهی (خلاء)
فضای مابین کجا تمام می شود ؟ تهی کجا آغاز می شود ؟ نوع فضای مابین تابع اندازه ، تناسب و فرم عناصر محدود کننده آن است . اگر این سه عامل بر روی فضای مابین دو چیز اثر نگذارند ، فضای موجود را تهی می نامیم . زمانی از تهی کامل صحبت می کنیم که اصلاً هیچ چیز قابل تشخیص نباشد . تهی به معنی یکنواختی محض یا فقدان هر نوع تحریک ادراکی تنها بر روی دریا و یا در تاریکی مطلق نیست ، بلکه در بین ساختمان های مسکونی یکنواخت نیز احساس می شود ، به شرط اینکه موقعیت ساختمانها نسبت به یکدیگر به گونه ای باشد که باعث تشدید یکنواختی شده و نماها طوری طراحی شده باشند که در عمل محرکی موثر بر ادراک ایجاد نکنند . در این صورت است که احساس انسان آکنده ازیکنواختی می شود وخود را تنها و منزوی می پندارد یا به عبارت دیگر "تهی" را درک می کند.
عناصر فضا :
هر کاری که انسان انجام می دهد دارای یک جنبه فضایی نیز هست ؛ به هر عبارتی هر عملی که انجام می شود احتیاج به فضا دارد . فضای داخلی معماری ، فضایی است ساخته شده به دست بشر و در وحله اول وظیفه پناه دادن به انسان در مقابل عوامل طبیعی را دارد . لویی کان می نویسد : "فضا ، فضانیست مگر اینکه به روشنی قابل تشخیص باشد که چگونه به وجود آمده است."
اولین عنصر ، کف است که بنا به دلایل عملی معمولاً افقی است و امکانات تغییر در آن نسبتاً محدود هستند : ایجاد اختلاف سطح ، تغییر بافت و یا تغییر جنس . سقف یا بام دومین عنصر افقی محدود کننده فضا می باشد . فرم پوشش سقف می تواند تاثیری کاملاً تعیین کننده در شخصیت کلی فضا داشته باشد . دیوارها عناصر عمومی محدود کننده فضا هستند . با صرفنظر کردن از دیوارها فقط ستونها به عنوان عناصر عمودی باقی می مانند . فضا از طریق عناصر تعریف کننده آن شناخته می شود . چارلز مور(Charles More) می گوید : "وقتی از یک کف و سقف و چهار دیوار ، یک اطاق ساخته می شود ، در کنار این شش عنصر ، یک عنصر هفتمی هم وجود دارد که فضا است و این عنصر اثری بیش از عناصر فیزیکی دارد که فضا توسط آنان ساخته شده است . اما کیفیت این فضا در وحله اول تابع عناصر متشکله آن و ارتباط این عناصر با هم است و این عوامل خود تحت تاثیر مشخصه های ذیل هستند :
الف-ابعاد عناصر
ب)موقعیت عناصر نسبت به یکدیگر
ج)نوع عناصر : جنسی ، سطحی ، بافت و رنگ
د) بازشو ها یا گشایش ها در عناصر
فضای معماری چه نوع فضایی باید باشد ؟
تاکنون نظریه های متعددی درباره فضا ارائه شده است . مسلم است که فضای معماری زیر مجموعه مبحث بزرگتری تحت عنوان فضا است . کریستین نوربرگ شولتز در کتاب هستی ، فضا ، معماری به غیر از فضای معماری از 5 نوع فضای دیگر سخن می گوید :
1-فضای عملی یا فضای پدیده های طبیعی و بیولوژیکی ؛
2-فضای ادراک و جهت یابی آنی انسان در محیط ؛
3-فضای هستی مربوط به تصویر و سیمای تثبیت شده جهان در ذهن انسان ؛
4-فضای شناخت جهان فیزیکی که مربوط به ادراک علمی می شود ؛
5-فضای تجریدی روابط منطقی .
فضای معماری نوع خاصی از فضا است که با پنج فضای فوق به گونه ای مرتبط است . در این تقسیم بندی مشاهده می شود که از 1 به 5 ، مسایل از عینی به ذهنی میل می کنند، به گونه ای که فضای پنجم کاملاً ذهنی است . معماری به لحاظ خصلتی که دارد ، بر عکس از جهان تجرید آغاز می کند و یه عینیت می انجامد . اولین ایده های معماری می توانند از مسائلی کاملاً تجریدی ماند مبانی پروژه ، الگوهای هندسی یا دیاگرام های تحلیلی کاربریها متولد شوند . در نهایت ، فضای ساخته شده محیطی مصنوع و فیزیکی است که در آن ، علاوه بر پرورش ذهن ، فعالیت های طبیعی و بیولوژیکی انسان نیز صورت می گیرند . بنابراین ، در مراحل مختلف تحقیق یک اثر ، فضای معماری به گونه ای با تمامی موارد ذکر شده در بالا سر و کار دارد . انسان در فضای معماری زندگی می کند ، به فضا فکر می کند و فضا را خلق می کند . رابطه انسان با فضای معماری پیچیده تر از فضای هنری نقاشی و مجسمه سازی است ، زیرا انسان این فضا را از درون نیز تجربه می کند . این رابطه ای است روزمره که بخش مهمی از زندگی انسان را مشروط می سازند . بنابراین فضا در معماری ، هدفی نهایی به شمار می آید . برونو روی ، منتقد ایتالیایی ، می گوید : "معماری هنر ساختن فضا است ." ویگدنون در کتاب مشهور خود ، فضا ، زمان ، معماری ، از فضا به عنوان بحث اصلی و مرکزی معماری سخن می گوید . در هر حال ، فضای محیط طبیعی یا فضای فیزیکی جهان ، اگرچه در دوره های مختلف همیشه به گونه ای سمبلیک یا ساختاری ، بر فضای معماری تاثیر گذاشته است تا به امروز ، همواره با فضای معماری تضادی آشکار داشته است .
شناسایی فضای ساخت دست بشر در بستر طبیعت همواره بسیار آسان بوده است . طبیعت و معماری هر دو دارای نظم هستند ، لیکن نظم این دو به لحاظ ساختاری کاملاً متفاوت است . انسان در خلق فضا از الگوهای کلی ذهنی بهره می جوید . همانگونه که انسان برای شناخت جهان فیزیکی ، جهان ساده تر قواعد علمی را پدید آورده است ، فضای معماری نیز مربوط به جهان عملی ولی دارای نظمی ساده تر است . آنچه امروزه نظم یا بی نظمی می نامیم ، در حقیقت به درجه های مختلف پیچیدگی یا نظم های متفاوت مربوط می شود .
در هر حال ، عموم معماران "فضا" را اصلی ترین یا یکی از اصلی ترین عناصر معماری می شناسند . فضای معماری به بیانی توصیف مادی "مکان" یا ظرفی است که در آن بخشی از فعالیت های مربوط به زندگی بشر صورت می پذیرد . بنابراین ، فضای معماری با زندگی رابطه ای ناگسستنی دارد . انسان هنگامیکه از رحم مادر جدا می شود در فضایی جدید قرار می گیرد که همان فضای معماری است . فرم و عملکرد رحم دقیقاً پاسخگوی تمامی نیازهای انسان در اولین مرحله زندگی اوست . معماری نیز حتی المقدور باید اینگونه باشد .
فضا از بزرگترین دغدغه های معماری است . معماری یک "متن" است . متنی با کلام ویژه . اما معمار پیش از اینکه متنی را با عناصر معماری ، ماده و حجم بنویسد ، آن فضا را در کلمه می سازد و می اندیشد . چراکه اندیشه بیرون کلمه نیست .
ساختن مکان بالاتر از ساختن فضا است و معماری همانا شناختن مکان به عنوان شالوده فضا است . هایدگر معتقد است که : "فضاها هستی گوهرین خود را از مکان ها می گیرند ، نه از فضا" بنابراین برای ساختن فضا ، می باید در صدد مهیا ساختن "مکان" بود . از این رو است که معماری در کشاکش با محل و محیط آشکار می گردد . معماری ، با برپاداشتن یک معماری در یک محل ، بر آن است تا زندگی و روحی تازه به زمین ببخشد و این "بخشیدن معنای تازه" همانا خلق مکان است که فضا را در خود دارد . معماری در تلاش احیای "مکان مقدس" است . مکان مقدس ، مکانی متجانس نیست ، مکانی است سویه مند و جهت دار . مکانی که به وسیله گردهم آوردن های مقدس ویژه گشته . مکانی مقدس ، به واسطه یک اتفاق ازلی ، در زمان ازلی استعلا یافته . نقطه ای است ثابت و برجسته که خود را از پیرامون خود بر می کشد . این مکان ، مقابل مکانی نامقدس قرار می گیرد که مکانی است همگن، یکنواخت و بی مرکز ، مکانی است که فاقد سویه مندی است .
از آنجا که انسان جهان را به واسطه کالبد خود می فهمد ، و کالبد فیزیکی انسان دارای چپ و راست ، بالا و پایین و عقب و جلو است ، پس انسجام فضا نیز به تبع آن سویه مند و ناهمگون است .
رایانه در حال فرا گرفتن سراسر جهان است و قابلیت های آن ، تفاوت های میان فرهنگ ها و شیوه های زندگی را زدوده است . شهرها و کشورها هر چه بیشتر شبیه به هم می گردند و ارزش های سنتی رنگ می بازد . این نسل به فضاها به صورت مکانی می اندیشد که در آن انسان با ماشین ها سخن می گوید ، جایی که زندگی و حساسیت انسانی از بین رفته است . همه چیز در حال استاندارد شدن است و یکسان نگری در تار و پودها تنیده است . معماران به کارهایی می پردازند که به وسیله رایانه ها و فقط بر پایه الگوهای منطقی رایانه فهم و طراحی شده اند . در این جا است که فضای معماری بی روح و بی جان خواهد شد . اما باید در مقابل این افراد جنگید و باید به دنبال فضاهایی بر مبنای تفاوت بود . معمار باید به تفاوت ها امکان دهد تا به تجربه درآیند . باید در پی خلق مکان هایی بود که حس کالبد را تقویت کند تا انسان بتواند به واسطه کالبد خود ، حسی واقعی و عینی از فضا داشته باشد . "اگر کالید از چنین فرصتی محروم باشد ، هیچ تجربه دیگری ممکن نخواهد بود و اگر ارتباطات فیزیکی از بین برود ، در واقع حس زنده بودن از بین خواهد رفت .
باید جریان زندگی روزانه را ارج نهاد و دنبال فضایی بود که در آن زندگی روزانه انسان ها امکان گسترش یابد . بنابراین فضاهایی را که اینگونه برتر از زندگی اند "فضای زندگی" نام دارند . فضای زندگی ، هم نیازهای زندگی روزانه را پاسخ می گوید و هم رابطه میان انسان و چیزها مدام در خود باز می سازد . پس ماده و مصالح اهمیت می یابند ، چرا که یک سوی رابطه انسان و چیزها ماده است .
عنصر مهمی که می توان در ساختار فضا از آن بهره گرفت ، نور است . "نور ، سرچشمه تمام هستی است . نور ، در حالیکه به سطح چیزها بر می خورد ، به آن ها شکل می دهد وبا انباشتن سایه در پشت چیزها ، به آن ها عمق می بخشد . چیزها در طول لبه نور و تاریکی انسجام می یابند و در حالیکه رابطه های بینامتنی را آشکار می سازند ، شکل ویژه خود را به دست می آورند و کاملاً به همدیگر پیوند می خورند."
اما امروزه معماری مدرن ، جهانی کاملاً شفاف بنا نهاده است ، جهانی با نور یکسان و این نور یکسان ، فضا را می کشد و تا حد تاریکی مطلق فرو می کاهد . حضور نور طبیعی نسبت بی واسطه ای با "مکان" و "زمان" می سازد . از یکسو با حضور خود مکان را غنا می دهد و از دیگر سو ، با تغییرات خود زمان را می نمایاند . اما وجود نور ، از تاریکی است . "نور به تنهایی روشنایی نمی بخشد ، باید تاریکی باشد ، تا نور، "نور" شود و با جلال و قدرت بدرخشد . تاریکی ، که تلالو نور را بر می افروزد و قدرت نور را آشکار می کند ، ذاتاً بخشی از نور است" . نور واسطه فهم ما از مکان، زمان ، طبیعت و زندگی است .
بی تردید تجربه معماری متکی به تجربه فضایی است که جز از ترکیب و ارتباط عناصر مکانی بدست نمی آید . به این ترتیب معنای مکانی فضا حذف ناشدنی است ، در این مورد انیشتین می گوید : "فضا به لحاظ فیزیولوژیکی مفهوم ساده تری از مکان را بیان می کند." آنچه که در شعر ، ادبیات و یا موسیقی یا … تحت عنوان "فضا" یا معماری اسم برده می شود ، بدلیل فقدان ساختمانی عینی و ملموس جز شبیه سازی معنای فضا و معماری نمی تواند باشد که البته کاربرد و فایده خود را دارد . اما در معماری نیز نباید تنها "ساختمان" و معنای محدود و متعارف آن را مدنظر قرار داد، در معماری شرط تحقق فضا مقدم بر تحقق بنا است . توجه به فضا معماری را سیال و جاری می کند و توجه به ساختمان ، آن را تکه و منفرد می سازد .
1
5