گزارش کارآموزی در تعاونی روستایی زنان


مقدمه : 3
مشخصات کلی شرکت: 5
فعالیتهای کلی شرکت : 5
تعاونی های روستایی قبل و بعد از انقلاب 6
1- قبل از انقلاب 6
اهداف سازمان مرکزی تعاون روستایی عبارت است از: 7
اتحادیه مرکزی تعاون روستایی ایران 9
2- بعد از انقلاب 10
چگونگی پیدایش، اهداف، حدود عملیات تعاونی های روستایی زنان 10
اهداف ایجاد تعاونی های روستایی زنان 11
طرح اشتغال بیکاران 12
شرکت های تعاونی تولید روستایی 12
تعاونی، فرصتی برای مشارکت اجتماعی زنان روستایی 16
گفتگویی با خانم اکبری ، مسوول دفتر امور زنان روستایی و عشایری عقیلی 16
اساسنامه شرکت تعاونی روستائی زنــان 21
بخش اول- کلیات 21
بخش دوم: موضوع و حدود عملیات 21
بخش سوم: شرایط عضویت 22
بخش چهارم- سرمایه 24
بخش پنجم: ارکان شرکت 25
بخش ششم – مقررات مالی 34
بخش هفتم- ادغام، انحلال، تصفیه 37

مقدمه :
کارآموزی یک نوع نظام آموزشی است که در آن به دانشجویان (کارآموزان) با توجه به مهارت های مورد نیازشان، آموزش داده می شود. دوره های کارآموزی در مشاغل اقتصادی، تولیدی، خدماتی، ستادی، تحقیقاتی، طراحی و مشاوره های آموزشی، فنی، اکتشفافی، استخراجی و غیر، که رشته کارآموز با آن مرتبط است، می شود. کارآموزان، مهارت های مورد نیاز در رشته ی خود را در دوره های کارآموزی می آموزند. در طول دوره ی کارآموزی، یک سرپرست یا کارفرما، آموزش های دوره کارآموزی، دانشجوی کارآموز را برعهده دارد همچنین در طول دوره ی کارآموزی یک مدرس کارآموزی تحت عنوان استاد کارآموزی مسئول راهنمایی دانشجو و ارائه نمره به واحد آموزش دانشگاه می باشد.
برای تعیین محل کارآموزی دانشجو، محل کار آموزی مورد نظر خود را با موافقت استاد راهنما مشخص می کند. پس از تایید فرم شروع به کار از طرف سرپرست کارآموزی و استاد راهنما، دانشجو دوره ی کار آموزی خود را شروع می کند.
مجموع ساعاتی که دانشجو در محل کارآموزی باید حضور داشته باشد240 می باشد و دانشجو بایستی طوری برنامه ریزی نماید که کارآموزی تا پایان ترم خاتمه یابد.
اینجانب تعاونی روستایی زنان عقیلی را به آن محل کارآموزی خود برگزیدم که در این نوشتار سعی کرده ام آشنایی با آن را شرح دهم، همچنین در فصل دوم مصاحبه ای مفید داشته ام با مسئول تعاونی روستایی زنان عقیلی و در فصل پایانی اساسنامه شرکتهای تعاونی روستایی زنان آمده است امید است مورد قبول اول حق تعالی سپس استاد گرامی و جامعه علمی کشور واقع گردد.

مشخصات کلی شرکت:

نام شرکت : تعاونی روستایی زنان عقیلی
تاسیس : ۱۳۸۴
شماره ثبت : ۱۷۱۸
تعداد اعضاء طبق آخرین آمار: ۳۸۰ نفر
سرمایه فعلی :۱۱۶۰۰۰۰۰۰ ریال
مرکز شرکت : عقیلی – شهر ترکالکی
فعالیتهای کلی شرکت :
۱ – فروشگاه مصرف
۲ – نمایندگی صندوق بیمه روستاییان و عشایر استان
۳ – آموزشگاه خیاطی
۴ – آموزشگاه شیرینی پزی
۵ – کارگاه خیاطی
۶ – واحد اعتباری

تعاونی های روستایی قبل و بعد از انقلاب
1- قبل از انقلاب
ظهور تعاونی ها به صورت تشکل های قانونی بین سال های 1303 تا 1304 هجری شمسی صورت پذیرفت. در سال 1312، بانک فلاحت با هدف کوتاه نمودن دست واسطه ها، سلف خران و رباخواران تاسیس گردید، بانک مذکور در سال 1325 اقدام به تاسیس صندوق های تعاون روستایی در مراکز بعضی از شهرها و اعطای وام در جهت تامین هزینه های کشت نمود. اولین شرکت تعاونی روستایی در سال 1314 هجری شمسی در داورآباد گرمسار شکل گرفت و چون اعضای آن از انگیزه کافی و وافی در عضویت این تشکل برخوردار نبودند لذا چندان مورد استقبال قرار نگرفت. متعاقب آن و همزمان با جنگ جهانی دوم و کاهش آذوقه و خوار و بار و احتکار کالا ها، کارگران دولت به فکر ایجاد تعاونی های مصرف افتادند و چندین شرکت تعاونی مصرف با عضویت کارمندان دولت تاسیس شد که هدف آنها تامین آذوقه و خوار و بار اعضا بود. این تعاونی ها نیز با رونق گرفتن وضعیت اقتصادی از تب و تاب افتادند و نهایتا منحل شدند و یا در حالت رکود باقی ماندند.
همچنین جیره بندی مواد غذایی در سال های جنگ جهانی دوم و اجرای سیستم کوپنی شدن کالاها به خصوص قند و شکر و روغن در سال های آغازین جنگ باعث شد این تعاونی ها نمود عینی یافته ولی پس از خاتمه جنگ به لحاظ وفور کالا و نبود انگیزه اولیه موجبات رکود و یا انحلال آنها فراهم گردید.
در سال 1318 هجری شمسی دو شرکت تعاونی روستایی نیز مجددا تاسیس شدند.
در سال 1332 قانونی در 14 ماده به عنوان قانون تعاون به تصویب رسید. در این قانون به تناسب کمک های دولتی به توسعه تعاونی ها، دولت نیز در تعاونی ها دارای حق رای گردید. این امر چون با اصول تعاون منافات داشت بنا به پیشنهاد شورای عالی تعاون کشور در سال 1334 قانون سابق طی 11 ماده و یک تبصره اصلاح و نواقص برطرف شد. ولی عملا توسعه تعاونی های روستایی و کشاورزی در جریان اصلاحات ارضی سال 1340 و بعد از آن حادث شد.
براساس قانون اصلاحات ارضی از آنجا که زارعین صاحب نسق به نوعی مجبور به عضویت در تعاونی ها شده بودند لذا آنان بدون داشتن انگیزه و صرفا جهت برخورداری از مزایای صاحب نسق شدن در تعاونی های روستایی موجبات توسعه آنها را فراهم نمودند.
شرکت های تعاونی روستایی که برابر موازین قانون اصلاحات ارضی تاسیس شدند صاحبان نسق های زراعی (مشمول اصلاحات ارضی) را مجبور نمودند تا عضویت آنان را بپذیرند. اهداف این شرکت ها بجز تصمیم گیری در خلاء مدیریتی ناشی از حذف مالک عبارت بود از حمایت از کشاورزان در مسائل اقتصادی، همکاری و مشارکت با آنان در امور مربوط به آب و قنوات و تامین بذر و کود و سموم مورد نیاز آنان و تامین ماشین آلات کشاورزی در جهت مکانیزه نمودن اراضی کشاورزان و فروش محصولات آنان و همکاری با سایر سازمان های دولتی در توسعه روستا.
اهداف سازمان مرکزی تعاون روستایی عبارت است از:
آموزش اصول تعاونی وآموزش شرکت ها و اتحادیه های تعاونی و اعضای آن, توسعه شبکه, ارایه خدمات لازم به آنها, کمک و مساعدت و بازاریابی محصولات تولیدی اعضا و توسعه و تقویت صنایع روستایی و کمک به امر تولید در کلیه مراحل اعم از کاشت, داشت و برداشت محصولات کشاورزی و توسعه و تقویت تشکل های مرتبط با بخش های دامداری, مرغداری, زنبورداری, مکانیزاسیون کشاورزی, تامین ماشین آلات و به طور کلی سرپرستی, هدایت, نظارت بر عملکرد شرکت های تعاونی روستایی و کشاورزی و اتحادیه های ذیربط آنان و حسابرسی و از این تشکل ها از طریق واحدهای حسابرسی
شرکت های تعاونی روستایی و کشاورزی عهده دار ساماندهی و مدیریت مسایل روستایی و به عبارتی تامین کننده کالاهای مورد نیاز روستاییان، اعم از مواد غذایی و مصرفی، لوازم خانگی، پوشاک و نهاده های کشاورزی, تسهیلات اعتباری، تولیدی، رفاهی و خرید فروش محصولات کشاورزی اعضاء, توسعه منابع و عوامل اساسی تولید (زمین، آب، کشاورزی و… ) می باشند.
وظایف مدیریتی سازمان مرکزی تعاون روستایی در گروه های زیر خلاصه می شود:
الف- تعیین و تشخیص نیازهای اساسی روستا و روستاییان و اقدام در جهت تامین آنها.
ب- کمک و همکاری با سازمان ها و وزارتخانه های مسوول که در روستا حضور و یا حضور مستقیم و موثر ندارند.
ج- جایگزین شدن نهادهایی که قبلاً در روستا حضوری فعال داشته اند و به دلیل تحولات به وجود آمده در ساختار روستاها و برنامه ها و طرح های اجراشده توسط دولت حذف شده اند و یا به دلیل عملکرد نادرست خویش کنار گذاشته شده اند. ( نمونه هایی از آن را می توان در بازاریابی و بازاررسانی محصولات تولیدی کشاورزان توسط شرکت های تعاونی روستایی، تامین اعتبار به جای وابستگی به عوامل سنتی وام دهنده و ارایه کمک های اضطراری به روستاییان نام برد. )
د- اجرای وظایفی که به عنوان نهاد مردمی و نماینده جامعه روستایی و روستاییان به آنها واگذار شده است.
هـ- سایر وظایفی که به دلیل حضور منحصر به فرد و موثر تعاونی های روستایی در مواقع و شرایط ویژه اجتماعی، اقتصادی و یا سیاسی جامعه به این تعاونی ها واگذار شده است از قبیل مسوولیت توزیع جوایز خرید گندم و برنج، دریافت مال الاجاره دهات موقوفه، واگذاری و نگهداری مراتع، واگذاری و توزیع، کالابرگ و کالاهای مربوط به آن و کالاهای اساسی، سهمیه بندی شده و تهیه و توزیع جهیزیه مزدوجین روستایی.
در راستای اهداف قانونی انجام اصلاحات ارضی، هزاران شرکت تعاونی روستایی در دهه بین سال های 1340 تا 1350 در روستاهای کشور تاسیس شد. چیزی که در نماد اولیه تاسیس این شرکت ها مطرح گردید اجرای قانون و ارایه خدمت به رعایای دیروز بود که به تبع اصلاحات ارضی صاحب نسق های زراعی شده بودند و در این تشکل ها عضویت داشتند. گرچه هدف بانیان و متولیان در روزهای آغازین, جایگزین نمودن تشکل های تعاونی در زمینه های حمایتی به جای اربابان و فئودال ها و ملاکین بود اما این تشکل ها در ابتدا فراتر از پرداخت وام های کوتاه مدت فصلی باهدف تامین امکانات اولیه کاشت برای زارعین کاری انجام ندادند.
در سال 1346 وزارتخانه جدیدی به نام وزارت اصلاحات ارضی و امور روستاها تشکیل شد و سرمایه دولت در این سازمان به وزارت مذکور واگذار گردید وزارت فوق در فروردین ماه 1350 به وزارت تعاون و امور روستاها تغییر نام یافت.
چون سازمان مرکزی تعاون روستایی به عنوان یک شرکت دولتی به ثبت رسیده بود, مجامع آن با حضور وزرای اصلاحات ارضی و تعاون روستایی و امور اقتصادی و دارایی و کشور برگزار و مدیر عامل و اعضاء هیئت مدیره آن در مجمع وزیران یا نمایندگان آنها انتخاب می شدند که بر اساس حکم وزیر وقت اصلاحات ارضی و تعاون روستایی به خدمت مشغول می شدند.
در سال 1350 قانون شرکت های تعاونی در 149 ماده و 41 تبصره به تصویب رسید و این قانون مبنای کار و عملیات و فعالیت های تشکل های تعاونی گردید.
در این دوره عملا تعداد شرکت های تعاونی روستایی به حدود 9000 واحدو تعداد فروشگاههای تعاونی مصرف روستایی به 2500باب رسیده بود. از آنجا که شرکت های تعاونی روستایی وظایف خاصی در ارتباط با حمایت از کشاورزان صاحب نسق دنبال می کردند اما به دلیل عدم برخورداری از حمایت های اعتباری دولت در حد نیاز,کار چندانی انجام نمی دادند و عملا به مراکزی برای ارایه خدماتی از قبیل مراکز سربازگیری، و کانون های سیاسی روستا تبدیل شدند.
در سال 1352 با تصمیم از بالا به پایین و در جهت تقویت و تجمیع این تشکل ها و کوچک نمودن تعداد شرکت های تعاونی روستایی تعداد این شرکت ها به حدود یک سوم کاهش یافت و عملاشرکت ها با ادغام در یکدیگر از توان مالی بالاتری برخوردارشدند.. با تحقیق برنامه ادغام شرکت های تعاونی روستایی در سال 1352 تعداد شرکت های تعاونی روستایی از 8361 شرکت در کل کشور به 2635 شرکت تقلیل یافت که بیش از 60. 000 روستای کشور به ارایه خدمات پرداختند.
سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران در سال های قبل از انقلاب عملا نقش حمایتی و نظارتی خود را از طریق سرپرستان حوزه های تعاونی اعمال می نمود که شامل پرداخت وام و تا حدودی تامین نیازهای اولیه مصرف خانوار روستایی می گردید.
در شروع کار سازمان، از خدمات بسیاری از کارکنان بانک کشاورزی آن زمان که به دلخواه به این سازمان پیوسته بودند بهره مفید و موثری گرفته شد و پس از آنان تاریخ به تدریج کادر مورد نیاز این سازمان به صورت برگزاری کنکوری از بهترین ها انتخاب و به مدت یک سال بیشتر در مراکز عالی علمی کشور آموزش دیده و شروع به کار نمودند و هدف غایی و نهایی آموزش به این عزیزان خدمت هر چه بیشتر به جامعه روستایی بود که این عزیزان همکار، با عشق و علاقه و ایمانی وافر به خدمت به همنوعان، آنچنان در محو عقب ماندگی در روستاها کوشیدند که هرکدام به تنهایی چهره هایی ماندنی از خود در تاریخ تعاونی های روستایی کشور برجای گذاشتند چه آنهایی که هم اکنون در سازمان ها مشغول کار هستند و چه آنهایی که بازنشسته شده و یا دعوت حق را لبیک گفته و در جوار رحمت ا و آرمیده اند و خدمات ارزنده همکاران بی ادعا به جامعه روستاییان نیازمند خدمات کشور خطبه 194 حضرت (ع) در نهج البلاغه را در ذهن تداعی می کند که می فرماید: ای مردم، جز این نیست که دنیا سرای گذر است و آخرت جای ماندن، پس از گذرگاه برای "قرارگاهتان" توشه برگیرید.
اتحادیه مرکزی تعاون روستایی ایران
متعاقب تاسیس سازمان مرکزی تعاون روستایی اتحادیه مرکزی تعاون روستایی ایران در جهت ایجاد مرکزیتی به منظور تامین کالاهای مورد نیاز جامعه روستایی در سال 1356 تاسیس شد. در زمان انقلاب 2939 شرکت تعاونی روستایی به ثبت رسید که 90درصد روستاهای کشور را تحت پوشش خود داشتند

2- بعد از انقلاب
از ظهور انقلاب اسلامی و سرنگونی رژیم پهلوی در سال 1357 و تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اصولی در قانون درجهت تقویت بنیان اقتصاد پیش بینی و به تصویب رسید.
براساس اصل 43 قانون اساسی, تامین آزادگی انسان و نگرش به اقتصاد تنها به صورت وسیله ای برای حفظ آزادگی اوست. بند 2 از اصل 43 می گوید: تامین شرایط و امکانات کار برای همه به منظور رسیدن به اشتغال کامل و قرار دادن وسائل کار در اختیار آنان برای همه کسانی که قادر به کارند ولی وسائل کار ندارند. در دنباله در اصل 44 قانون اساسی آمده است که نظام اقتصادی جمهوری اسلامی ایران بر پایه سه بخش دولتی، تعاونی و خصوصی با برنامه ریزی صحیح و منظم استوار است.
برخی از محققین بند ج از اصل 2 و بندهای 4 و 6 و 8 و 12 و 15 از اصل 3 را نیز حاکی از تایید و تاکید قانون اساسی بر تعاون و شیوه های تعاونی دانسته اند. بنابراین در قانون اساسی تاکید زیادی بر تعاون شده است.
چگونگی پیدایش، اهداف، حدود عملیات تعاونی های روستایی زنان
همانطوری که عنوان گردید ایجاد و توسعه شرکت های تعاونی زنان روستایی از دیماه 1372 با هدف تحت پوشش قرار دادن بیش از نیمی از جمعیت کشور که همانا زنان روستایی هستند آغاز شد.
این گروه از جمعیت نقش بسیار موثر و مهمی در تولید محصولات کشاورزی و صنایع دستی روستایی داشته و بخش عمده ای از درآمد ملی توسط آنان حاصل می شود. زنان روستایی در تمام مراحل تولید محصولات کشاورزی حضور فعال دارند به طوری که برپایه مستندات موجود میزان مشارکت آنان در بعضی موارد به صد درصد می رسد. علی رغم تلاش بی وقفه زنان در روند توسعه روستا حضور زنان در تشکل های روستایی موجود در دسترسی ایشان به منابع تولید از جمله اعتبارات بانکی بسیار محدود بوده و در مواردی نیز که زنان روستایی رسماً عضویت تعاونی ها را داشته اند عملاً در تصمیم گیری ها و مباحثات جمعی، به دلیل ملاحظات فرهنگی موجود، حضور فعالی نداشته اند.
یکی از راه هایی که توسط آن می توان علاوه بر تسهیل دسترسی زنان به منابع تولید و افزایش درآمد آنان و خانواده ایشان، مشارکت آنها را در فعالیت های جمعی مربوط به توسعه روستا تسهیل نمود، فراهم آوردن امکان ایجاد شرکت های تعاونی روستایی خاص زنان با مدیریت خود آنان و ترغیب ایشان به عضویت در این تعاونی ها است.
تشکیل شرکت های تعاونی روستایی زنان موجب ورود زنان در روند توسعه روستا، توانمند شدن آنان، افزایش درآمد خانوار روستایی و پیشرفت اقتصادی و اجتماعی زنان روستایی می شود و امکان افزایش بهره وری کمی و کیفی کار آنان را فراهم می آورد و بالاخره موجب ارج نهادن به کرامت انسانی زن در عرصه فعالیت های اجتماعی می شود.
اهداف ایجاد تعاونی های روستایی زنان
– بهبود وضعیت زندگی زنان روستایی و خانواده های آنان
– ایجاد امکان فعالیت به صورت دسته جمعی
– برخورداری زنان روستایی از شخصیت حقوقی در قالب گروه
– تبادل نظر و همکاری زنان روستایی برای حل مسائل و مشکلات موجود
– دسترسی بیشتر زنان روستایی به اعتبارات، بازار و مراجع تصمیم گیری
– فراهم آوردن امکان آموزش های مورد نیاز برای زنان روستایی
حدود عملیات این شرکت ها شامل موارد زیر است:
– خرید و تهیه موارد و وسایل مورد نیاز زندگی و کار اعضا و آموزش آنان در کلیه فعالیت های زنان روستایی مانند کشاورزی، نوغانداری، زنبورداری و انواع صنایع دستی و قالی بافی، جاجیم بافی، حصیربافی و غیره
– انجام عملیات جمع آوری، نگهداری، تبدیل، فرآوری، طبقه بندی، حمل و نقل و فروش محصولات تولیدی اعضا
– انجام خدمات به منظور بهبود امور حرفه ای و یا زندگی اعضا
– بهره برداری جنبی و مشترک از اراضی ملکی یا استیجاری
– ایجاد مجتمع های کشاورزی، دامداری و پرورش آبزیان جهت بهره برداری جمعی و مشترک اعضا
– تامین اعتبارات و وام های موردنیاز اعضا
– باز کردن حساب های سپرده و پس انداز در حوزه فعالیت شرکت به نمایندگی بانک کشاورزی و یا سایر موسسات اعتبارات مجاز کشور
– شرکت می تواند با تصویب مجمع عمومی عادی به عضویت اتحادیه شرکت های تعاونی روستایی شهرستان درآید و در سایر انواع شرکت های تولیدی مشارکت کنند.
طرح اشتغال بیکاران
در آذرماه 1358 طرحی به نام طرح اشتغال بیکاران (بخصوص تحصیل کردگان) از تصویب شورای انقلاب گذشت که طبق آن به مراکز گسترش خدمات تولیدی و عمرانی سابق ماموریت داده شده بود تا تحت نظارت وزارت کشور و با جذب فارغ التحصیلان بیکار در صنایع بویژه صنایع کوچک تولیدی کشاورزی فعالیت های عمرانی و خدماتی آنان را به سرمایه گذاری و مشارکت تعاونی با یکدیگر تشویق و ترغیب نماید.
آیین نامه طرح در پایان سال 58 به تصویب شورای انقلاب رسید و 5 میلیارد تومان در سال 1359 به صورت اعتبار در اختیار این شرکت ها قرار گرفت بعدها نام این شرکت ها به شرکت های تعاونی عمرانی شهرت یافت که بیشتر نیت و هدف آن مسائل امنیتی و اجتماعی بود.
این شرکت ها اکثرا به حیطه ورشکستگی درآمده و منحل گردیدند. تا پایان سال 1363 حدود 4532 شرکت تعاونی عمرانی با عضویت حدود 27691 نفر که 25درصد آنان را تعاونی های کشاورزی و 50درصد نیز تعاونی های عمرانی و خدماتی تشکیل می دادند ، بوجود آمد.
شرکت های تعاونی تولید روستایی
متعاقب آن بحث شرکت های تعاونی تولید روستایی رونق گرفت که هم اینک نیز محور برنامه های وزارت جهاد کشاورزی شده است. هدف تشکیل این شرکت ها یکپارچه کردن اراضی زارعان داوطلب عضو شرکت های تعاونی روستایی، فراهم آوردن امکانات برای حداکثر بهره برداری از منابع آب و خاک کشور، ترویج شیوه های نوین کشت و کار و استفاده صحیح از ماشین های کشاورزی و احیای اراضی بایر و مسلوب المنفعه و موات، تبدیل فرآورده های دامی، زراعی و در نهایت افزایش تولید و درآمد کشاورزان و روستاییان و تامین رشد مداوم اقتصاد کشور بوده است.
قانون تعاونی های تولید روستایی گرچه در سال 1351 به تصویب رسید ولی عملا تا سال 1356 تعداد 35 شرکت بیشتر تاسیس نشد که 207 روستا را با محدوده اراضی بالغ بر 57 هزار هکتار که 40 هزار هکتار آن زیر کشت بود و از 11 هزار عضو تشکیل می شد پا فراتر نگذاشت.
همزمان با جنگ 8 ساله عراق علیه ایران تعاونی های روستایی و کشاورزی به نوعی در خدمت انقلاب و جنگ قرار گرفتند. به نحوی که با اعمال جیره بندی کالاهای اساسی و با توزیع کالابرگ و کالاهای مورد نیاز، خدمات شایانی را در جهت سالم نگه داشتن فضای اقتصادی کشور به عمل آوردند.
خدمات شرکت های تعاونی روستایی در طول 8 سال دفاع مقدس را می توان در تامین کالاهای مورد نیاز روستاییان، تهیه و توزیع جهیزیه، خرید محصولات تضمینی و کشاورزی روستاییان دانست که به نوعی خدمت به دفاع مقدس نیز محسوب می شود.
برای روستایی فارغ از غم نبود امکانات این فرصت فراهم آمد تا بتواند سهم مهمی از نظر تامین نیروهای مورد نیاز جبهه ها را به عهده گرفته به عنوان سربازان دفاع مقدس خدمت کنند. بعد از خاتمه جنگ و روند سازندگی در اقتصاد کشور تعاونی ها به عنوان بازوی بازرگانی بخش کشاورزی توانستند با ایفای نقشی در خور به آرام سازی و فضاسازی اقتصاد کشاورزی ایران کمک موثری بنمایند. به نحوی که توانستند در سال های اخیر بازوی توانای وزراتخانه جهاد کشاورزی در عرصه خدمات رسانی به اقتصاد کشاورزی محسوب شوند و نقش شایانی در خدمت به تولید داشته باشند. اما در این رهگذر تعاونی ها نتوانستند با توسعه و بسط سازمان های اداری به موازات انجام خدمات بیشتر گام موثرتری بردارند. همه این خدماتی که بدان ها اشارت رفت یا به صورت مجانی و یا با حداقل کارمزد و امکانات به انجام رسید ولی در جهت نوسازی و توسعه و بسط جایگاه خویش اقدامی موثر به عمل نیاوردند.
در 13/6/70 قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران به تصویب مجلس و شورای نگهبان رسید و می رفت که کلیه تعاونی های روستایی کشاورزی و شهری, تحت لوای تعاون و پوشش وزارت تعاون درآیند. اما بر اساس یک تبصره سازمان مرکزی تعاون روستایی از شمول قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران مصوب 14/6/1371 مستثنی و قانون موصوف به سازمان شرکت های سهامی زراعی و تعاونی های تولید روستایی نیز تسری یافت و شرکت ها و اتحادیه های تعاونی روستایی و کشاورزی و تولیدی تحت زعامت وزارت کشاورزی باقی ماندند. مجددا در سال 1377 با توجه به اصلاحیه مورخ 5/7/1377, بند 30 ماده 66 قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران الحاق و به موجب این بند تشکیل تعاونی در بخش کشاورزی از وظایف و اختیارات وزارت تعاون محسوب گردید. آنچه حائز اهمیت است وجود کانال های موازی جز اتلاف وقت و سردرگمی برای تولیدکنندگان ثمره ای در بر ندارد.
سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران در پنج ساله اخیر با انجام تحولی شگرف به نوسازی، تغییر ساختارهای تشکیلاتی و تحول در نگرش ها, احداث ده ها واحد سردخانه و صدها انبار, شناساندن شبکه به مردم و دولت, رفع موانع و مشکلات توسعه کمی و کیفی, و انجام زیرساختارهای اصولی و بنیادین در روستا دست زد و عملا شرکت های تعاونی روستایی را از حالت توزیع کننده صرف وارد بازار تولید و فرآوری محصولات کشاورزی نمود. درواقع با کاهش دخالت های نابجا راه را برای توسعه هر چه بیشتر تعاونی ها از طریق خودیاری و تصمیمات محلی هموار نمود. از طرفی
در سال های گذشته هیچ اندیشه ای در جهت تاسیس تعاونی های روستایی زنان کشاورز و تولیدکننده به وجود نیامده بود و عملا نیمی از جمعیت روستایی یعنی زنان که نقشی در خور در تولید و فرآوری و همکاری در کاشت و داشت و برداشت محصولات کشاورزی داشتند نادیده انگاشته شده بود. لذا به منظور دستیابی به اهداف ایجاد تعاونی های روستایی زنان، براساس پیشنهاد و ارایه طرح ایجاد تعاونی های روستایی زنان از طرف دفتر ترویج فعالیت های روستایی زنان و با حمایت های دفتر امور زنان ریاست جمهوری، اساس نامه خاص تعاونی های روستایی زنان در دی ماه 1372 به همت سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران در وزارت کشاورزی تهیه و تصویب و فعالیت های سازمان های مذکور برای فراهم نمودن امکان ایجاد تعاونی ها به وسیله زنان روستایی آغاز شد.
درسالهای اخیر بین سال های 1376 تا 1380 سازمان مرکزی به موازات تغییر بنیادین در ساختارهای خود نسبت به ایجاد و تاسیس تعاونی های روستایی زنان نیز همت گماشت و تا سال 1381 عملا بیش از 231 شرکت تعاونی روستایی زنان و با عضویت بیش از 25000 نفر از زنان روستایی مولد با سرمایه 1. 832. 236. 000 ریال تشکیل داد که این تعاونی های تخصصی خدمات قابل توجهی را به زنان روستایی ارایه می دهند.

تعاونی، فرصتی برای مشارکت اجتماعی زنان روستایی

گفتگویی با خانم اکبری ، مسوول دفتر امور زنان روستایی و عشایری عقیلی
سرکار خانم اکبری ، لطفا در ارتباط با اهداف، سیاستها و شرح وظایف دفتر تحت مسوولیت خود در خصوص تعاونیهای تولیدی زنان روستایی توضیحاتی ارائه دهید.
اهدافی که این مدیریت در ارتباط با ایجاد تشکلهای تعاونی زنان روستایی دنبال می کند عبارتند از ایجاد اشتغال، سازماندهی مشاغل، افزایش درآمد و از همه مهمتر زمینه سازی برای حضور زنان روستایی و عشایری در فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی، همچنین به وجود آوردن روحیه خودباوری در این قشر زحمتکش جامعه و سیاستهایی مانند توسعه، گسترش، حمایت و تثبیت تعاونیهای مرتبط را همراه با آموزشهای خاص دنبال می کند.
وظایفی که مدیریت امور زنان وزارت جهاد کشاورزی در خصوص تعاونیهای زنان بر عهده دارد، برنامه‏ریزی در جهت شناسایی و معرفی مشاغل و حمایت از تشکلهای اقتصادی و همچنین توسعه، تقویت و تثبیت تعاونیها از طریق بازاریابی است.
ارائه شیوه های مناسب به منظور بهره گیری از منابع انسانی و امکانات مردمی و ارزیابی و نظارت بر حسن اجرای این تشکلها بخش دیگری از این وظایف است.
لطفاً وضعیت آماری تعاونیهای زنان روستایی را توضیح دهید؟
تا سال 1379 حدود 80 تعاونی برای زنان روستایی تشکیل شده است. همچنین در سال 1379 با ارائه طرحی که به مرکز امور مشارکت زنان ریاست جمهوری انجام شد، تعداد 30 تعاونی در 22 استان کشور تشکیل شد. موضوعات فعالیت این تعاونیها صنایع دستی، منابع طبیعی و صنایع تبدلی دام و طیور بود و بر اساس نیازسنجی و انجام مطالعات در مناطق مختلف به وجود آمده است.
مدیریت تحت سرپرستی شما چگونه با سازمانهای متولی تعاونیها هماهنگی دارد؟
با توجه به اینکه وظیفه تشکیل تعاونی به عهده وزارت جهاد کشاورزی نمی باشد، مدیریت امور زنان در این زمینه مباحث نیازسنجی، زمینه یابی و زمینه سازی تعاونیها را پیگیری می کند و وزارت تعاون آنها را به ثبت می رساند. نظارت و ارزیابی نیز با توجه به اهداف مشخص توسط این مدیریت صورت می گیرد.

همان طور که می دانید موضوع بازاریابی از مسایل اصلی در تعاونیهاست؛ مدیریت امور زنان با این موضوع چگونه روبه رو شده است؟
زنان روستایی به لحاظ عدم آشنایی با بازار فروش و سلایق مصرف کنندگان نمی توانند تولیدات خود را به شکل مناسب به بازار عرضه کنند. به همین منظور این مدیریت بر آن شد که با برگزاری نمایشگاههای ملی، منطقه ای و محلی موضوع بازاریابی و بازاررسانی تولیدات تعاونیهای زنان روستایی و عشایری را برنامه ریزی کند. برپایی این نمایشگاهها در سطوح مختلف علاوه بر بازاریابی باعث ایجاد حس خودباوری و اعتماد در زنان روستایی می شود و زمینه های حضور او را در صحنه های اجتماعی و اقتصادی فراهم می سازد.

به عقیده شما تعاونیها چه نقشی در احیاء هنرهای سنتی و فراموش شده دارند؟
زنان روستایی به لحاظ سکونت در محیط روستا، ابزار تولید به اندازه کافی در دسترسشان نیست اما مواد اولیه را می توان یافت به همین دلیل بیشترین تولید صنایع دستی در روستاها انجام می شود. به تبع این موضوع گرایش تعاونیها به سمت صنایع دستی نیز بیشتر است در حال حاضر از 30 تعاونی تشکیل شده برای زنان روستایی در 22 استان کشور 57% در زمینه صنایع دستی فعالیت می کنند.
تنگناها و مشکلات پیش روی تعاونی زنان روستایی عقیلی را چگونه ارزیابی می کنید؟
تنگناها و مشکلات در این ارتباط بسیار است؛ از آن جمله است:
1ـ بالا بردن بهره های بانکی که بازپرداخت وام و اعتبارات را برای زنان مشکل کرده است و نداشتن وثیقه به هنگام دریافت وام بانک به دلیل عدم مالکیت زنان در مناطق روستایی.
2ـ عدم دسترسی به اعتبارات به دلیل معضلات فرهنگی حاکم بر روستا که زنان با محیط خارج از روستا ارتباط کمتری دارند و نیز عدم آشنایی با قوانین در این ارتباط و دیگر معضلات از قبیل پایین بودن سرمایه اولیه برای تشکیل تعاونی و انتظارات زودهنگام برای رسیدن به سود و…
آیا در ارتباط با تاثیرات اقتصادی و اجتماعی تعاونیهای زنان روستایی مطالعاتی صورت گرفته است؟
در این ارتباط، ارزیابی مشارکتی انجام شده که نتایج آن در حال استخراج است. به عنوان نمونه ارزیابی از تعاونیهای حصیربافان استان گیلان به پایان رسیده است.

به عنوان آخرین پرسش مدیریت امور زنان روستایی و عشایری وزارت جهاد کشاورزی چه برنامه های حمایتی حین تشکیل و پس از آن پیش بینی کرده است؟
با عنایت به تاثیرات شگرف این تشکلها در ابعاد مختلف برای زنان روستایی این مدیریت تمامی همّ خود را برای حمایت از این گونه تشکلها به کار گرفته است که به برخی از آنها اشاره می کنم.
در زمینه آموزش برای اعضاء و ارکان تعاونیها آموزشهای تخصصی برنامه ریزی شده است و با توجه به ضعف بنیه مالی در حین تشکیل در حد راه اندازی تشکیلات تجهیزاتی در اختیارشان قرار می گیرد.
بازاریابی برای تعاونیها با برپایی نمایشگاهها در سطوح ملی منطقه ای و محلی برنامه حمایتی است که مدیریت به دنبال آن بوده و هست. زنان روستایی در نمایشگاهها ضمن عرضه محصولات خود با سلایق زنان روستاییبه لحاظ عدم آشنایی با بازار فروشو سلایق مصرف کنندگان نمی توانند تولیدات خود رابه شکل مناسببه بازار عرضه کنند. مصرف کنندگان و تقاضای بازار نیز آشنا می شوند
همچنین به منظور استفاده از تجارب تعاونیهای موفق و تبادل اطلاعات برنامه بازدید برای اعضاء تعاونیها پیش بینی شده که اجرا می شود. ایجاد ارتباط با مراکز مختلف جهت ایجاد و زمینه سازی تسهیلات اعتباری برای دریافت وام و افزایش سرمایه اولیه تعاونی از دیگر برنامه های حمایتی است.
در نهایت، بازدید و ارزیابی توسط کارشناسان مدیریت و ارائه اطلاعات و آگاهیهای روز و خدمات مشاوره ای به مدیر عامل تعاونی و اعضای آن و ارائه برنامه های پیشنهادی جهت بهبود کیفیت تولید و بهبود وضعیت تعاونی، راهکاری است که مدیریت امور زنان برای حمایت و پشتیبانی از تشکلهای تعاونیها به کار گرفته است.

اساسنامه شرکت تعاونی روستائی زنــان
بخش اول- کلیات
ماده 1: نام شرکت: شرکت تعاونی روستایی زنان که در این اساسنامه به اختصار شرکت نامیده می شود.
ماده 2:مرکز اصلی شرکت قریه از بخش شهرستان است و با تصویب هیئت مدیره می توان شعب شرکت را در سایر نقاط حوزه عمل تاسیس کرد و یا محل شعب تاسیس شده را در همان حوزه تغییر داد.
ماده 3: مدت شرکت از تاریخ تاسیس نامحدود است.
ماده 4: حوزه عملیات شرکت عبارتست ازده یادهات زیر:
بخش دوم: موضوع و حدود عملیات
ماده 5: موضوع و حدود عملیات شرکت عبارتست از :
1- خرید و تهیه مواد و وسایل مورد احتیاج معیشتی و حرفه ای اعضاء در کلیه فعالیتهای زنان روستایی
2- انجام عملیات جمع آوری، نگاهداری، تبدیل، طبقه بندی، بسته بندی، حمل و نقل و یا فروش محصول اعضاء
3- انجام خدمات بمنظور بهبود امور حرفه ای و یا زندگی اعضاء با همکاری سازمانهای مربوطه.
4- بهره برداری جمعی و مشترک از اراضی ملکی یا استیجاری
5- ایجاد مجتمع های دامداری و دامپروری وآبزیان وکارگاههای تولیدی جهت بهره برداری جمعی و مشترک اعضاء
6- تامین اعتبارات و وامهای مورد نیاز اعضاء با همکاری سازمانهای مربوطه.
7- بازکردن حسابهای سپرده و پس انداز در حوزه فعالیت شرکت در بانک کشاورزی ویا سایر موسسات اعتباری مجاز کشور.
8- شرکت می تواند با تصویب مجمع عمومی عادی به عضویت اتحادیه شرکتهای تعاونی روستائی شهرستان در آید و یا در سایر انواع شرکتهای تولیدی مشارکت کند.
9- شرکت می تواند نمایندگی شرکتها و اتحادیه های تعاونی یا بانکها، سازمانها، موسسات و شرکتهای دولتی را برای عملیات خدماتی که مورد نیاز آنها یا شرکت تعاونی باشد بپذیرد و یا برای انجام مقاصد شرکت نمایندگی بدهد.
10-در صورت بروز اختلاف بین شرکت و شرکت ها و اتحادیه های تعاونی روستائی و کشاورزی و در صورت قبول طرف دیگر شرکت می تواند موضوع اختلاف با شرکتهای مذکور را برای داوری به اتحادیه مربوطه و موضوع اختلاف با اتحادیه را به سازمان تعاون روستائی شهرستان ارجاع کند در اینصورت نظر اتحادیه ذیربط و یا سازمان تعاون روستائی شهرستان در این باره، برای طرفین قطعی و لازم الاجراست.
11-منابع مالی تکمیلی شرکت از طریق تحصیل اعتبار، استقراض و جمع آوری قرض الحسنه و استفاده از سایر عقود تامین خواهد شد از محل این منابع شرکت می تواند در قالب قرارداد های دو جانبه به اشخاص حقیقی یا حقوقی قرض الحسنه وسایر تسهیلات اعتباری اعطا نماید.
تبصره 1: شرکت می تواند هدایای اشخاص حقیقی یا حقوقی را قبول کند. تبصره2: به استثنای عملیات اعتباری که مخصوص اعضاء است ترتیب معاملات با غیر اعضاء در آئین نامه معاملات شرکت که به تصویب مجمع عمومی عادی می رسد تعیین خواهد شد.
بخش سوم: شرایط عضویت
ماده 6: عضویت درشرکت با تصویب هیئت مدیره برای کلیه زنان روستایی که به تمام یا قسمتی از خدمات شرکت نیازمند و واجد شرایط زیر باشند آزاد است مشروط بر اینکه ملتزم به اهداف تعاونی بوده و با تشخیص هیئت مدیره ظرفیت فنی تاسیسات و وسایل و امکانات شرکت اجازه دهد.
1- ساکن در حوزه عمل شرکت.
2- عدم عضویت در تعاونی دیگر با موضوع عملیات مشابه.
3- درخواست کتبی عضویت و تعهد رعایت مقررات اساسنامه تعاونی.
4- پرداخت حداقل بهای یک سهم.
تبصره: هیئت موسس موظف به مراعات شرایط این ماده می باشد و بعد از تشکیل شرکت، هیئت مدیره در مورد متقاضیان جدید عضویت در شرکت به تشخیص خود تقاضای عضویت کسانی را که واجد شرایط مذکور نیستند رد خواهد کرد.
ماده 7: خروج از عضویت در هر موقع اختیاری است. ماده8: در صورت تحقق یکی از موارد زیر، عضو شرکت بر اساس صورتجلسه هیئت مدیره اخراج می گردد و مراتب بنحو مقتضی به اطلاع عضو اخراج شده خواهد رسید.
الف- از دست دادن یکی از شرایط عضویت در شرکت.
ب- مبادرت به اعمالی که موجب زیان مادی و یا معنوی شرکت گردد.
ج- مبادرت به رقابت با موضوع فعالیت شرکت.
د- عدم رعایت مقررات اساسنامه و عدم ایفای تعهدات قانونی
ماده 9: کسی که تقاضای عضویت او از طرف هیئت مدیره رد شده باشد حق دارد. اعتراض خود را به یکی از بازرسان شرکت و در غیاب بازرسان به سازمان تعاون روستایی شهرستان تسلیم کند و هر یک از مقامات مذکور موظف است در نخستین مجمع عمومی عادی که تشکیل می شود موضوع را مطرح کند و معترض می تواند بدون حق رای در مجمع مذکورشرکت نمایدو رای مجمع مذکور دراین باره قطعی است.
ماده 10: هرگاه رابطه عضوی به علت استعفاء ترک عضویت، اخراج و یا فوت با شرکت قطع شود، بهای سهم یا سهام او پس از تصویب ترازنامه و حساب سود و زیان ( مربوط به سالی که عضو مزبور در آن سال رابطه عضویت را از دست داده است) در مجمع عمومی حداکثر ظرف یکسال از تاریخ قطع رابطه عضویت بترتیب زیر پرداخت خواهد شد.
چنانچه شرکت زیان نکرده یا مبلغ زیان کمتر از رقم ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم باشد معادل ارزش اسمی سهام بازپرداخت می شود و در صورتیکه در حسابهای شرکت مبالغی بعنوان زیان بدون داشتن ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم وجود داشته باشد و یا ارقام زیان از مبلغ ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم زیادتر باشد در صورت اول به میزان مبلغی از زیان که به تناسب کل سرمایه به سهم مربوطه تعلق می گیرد و در صورت دوم به نسبت ما به التفاوت ارقام مذکور به کل سرمایه از ارزش اسمی سهام کسر و بقیه به عضو یا وارث قانونی او پرداخت خواهد شد.
تبصره 1 : در صورت فوت عضو ورثه وی که واجد شرایط و ملتزم به رعایت مقررات تعاونی باشند، عضو تعاونی شناخته شده و در صورت تعدد بایستی ما به التفاوت افزایش سهم ناشی از تعدد خود را به تعاونی بپردازند. اما اگر کتباً اعلام کنند که مایل به ادامه عضویت در تعاونی نیستند و یا هیچکدام واجد شرایط نباشند، وفق مقررات این اساسنامه مطالبات عضو متوفی اعم از مبلغ سهام یا مطالبات دیگر به ورثه او پرداخت می گردد و چنانچه عضو متوفی بدهکاری به شرکت داشته باشد مطالبات و بدهی وی تهاتر خواهد شد.
تبصره 2: اگر تعداد ورثه بیش از ظرفیت تعاونی باشد. یک یا چند نفر به تعداد مورد نیاز با توافق سایر وراث عضو تعاونی شناخته می شوند.
تبصره 3: هیئت مدیره موظف است فهرست سهام و مطالبات اعضائی را که تقاضای باز پرداخت آن شده به اولین مجمع عمومی عادی سالانه شرکت که برای رسیدگی به ترازنامه سال مالی قبل تشکیل می شود گزارش نماید.
تبصره 4: در صورتیکه ظرف یکسال از تاریخ قطع رابطه عضویت ترازنامه و حساب سود و زیان آن سال بتصویب مجمع عمومی نرسد هیئت مدیره از روی ترازنامه و حساب سود و زیان شرکت که به مسئولیت خود تنظیم می نماید نسبت به باز پرداخت ارزش اسمی سهام مزبور اقدام خواهد کرد.
تبصره 5: بهای سهام و مطالبات کسانی که به شرکت بدهکارند پس از وضع بدهی آنها قابل پرداخت خواهد بود.
ماده 11- هر گاه شرکت به موسسات و شرکتهای دولتی و بانکها بدهکار باشد چنانچه سرمایه شرکت نسبت به زمان ایجاد بدهی کاهش یابد شرکت باید بلافاصله میزان تقلیل سرمایه را به دستگاههای مزبور اطلاع دهد.
تبصره: مطالبات شرکت از اعضاء جزء مطالبات ممتازه است. ماده 12: شرکت مخیر است طلب خود را از عضو پس از اخطار کتبی و عدم وصول از هر یک از مطالبات وی از شرکت( از محل مازاد برگشتی، سهام، سود سهام و سایر مطالبات عضو از شرکت ) برداشت کند و هر گاه مبالغ مذکور تکافوی مطالبات شرکت را نکند برای وصول مازاد طلب خود به بدهکار مراجعه خواهد شد.
بخش چهارم- سرمایه
ماده 13: سرمایه اولیه شرکت مبلغ * ریال است که به سهم 000/10 ریالی تقسیم شده و تماماً پرداخت گردیده است.
تبصره- مالکیت سهام وقتی محقق است که در دفاتر شرکت به نام صاحب سهم ثبت و رسید یا تصدیقی مبنی بر تعداد و مبلغ سهام به امضاء صاحبان امضاء مجاز شرکت صادر و در دست صاحب سهم باشد.
ماده 14: سهام شرکت با نام و غیر قابل تقسیم است و اعضاء شرکت می توانند با تصویب هیئت مدیره سهام خود را به سایر اعضاء یا افراد واجد شرایط متقاضی عضویت منتقل کنند. در این صورت نقل و انتقال در دفتر شرکت ثبت می شود.
ماده 15: هیچ عضوی نمی تواند بیش از یک هفتم مجموع سرمایه شرکت را داشته باشد.
ماده 16: سرمایه شرکت متغیر و نامحدود است و می توان با فروش سهام به اعضاء و قبول اعضاء جدید سرمایه را افزایش و یا باز پرداخت بهای سهام اعضاء، سرمایه شرکت را کاهش داد.
ماده 17: ثبت تغییرات سرمایه شرکت در اداره ثبت در هر موقع از سال با تصویب هیئت مدیره شرکت و تایید سازمان تعاون روستایی بلا مانع است.
ماده 18: کسی که از عضویت شرکت استعفا کرده و سهام به او باز پرداخت شده است در صورت تقاضای مجدد عضویت، قبول عضویت او علاوه بر شرایط مقرر در این اساسنامه مشروط به خرید لااقل تعداد سهامی است که قبلاً در شرکت داشته است. مگر اینکه وسعت خدمات شرکت و یا میزان فعالیتهای عضو تقلیل یافته و یا هیئت مدیره شرکت بنا به مقتضیات و شرایط و دلایل موجه تعداد سهام کمتری را تعیین نماید.
ماده19: سود سالانه شرکت معادل حداکثر نرخ بهره اوراق قرضه دولتی از درآمد ویژه پرداخت خواهد گردید ودر صورت عدم تکافو یا در جریان نبودن اوراق قرضه مذکور سود سالانه سهام معادل سود سپرده بلند مدت بانکها پرداخت خواهد شد و چنانچه در آمد ویژه تکافوی پرداخت سود سهام به اعضاء را ننماید بر اساس پیشنهاد هیئت مدیره و تصویب مجمع عمومی سود سهام تعیین و پرداخت خواهد گردید.
ماده 20: در آئین نامه های شرکت، انواع خدمات، معاملات و عملیات اعتباری شرکت با هر یک از اعضاء متناسب با میزان سهام یا فعالیت های کشاورزی عضو معین می شود.
ماده 21: مسئولیت اعضاء محدود به میزان سهام خریداری و تعهدی آنهاست.
بخش پنجم: ارکان شرکت
ماده 22: ارکان شرکت عبارتست از مجمع عمومی، هیئت مدیره و بازرسان.
ماده 23: مجمع عمومی:مجمع عمومی دو قسم است: عادی و فوق العادهالف- وظایف مجمع عمومی عادی عبارتست از:1- رسیدگی و اتخاذ تصمیم درباره ترازنامه و حساب سود و زیان شرکت پس از استماع گزارش هیئت مدیره و بازرسان.
2-انتخاب هیئت مدیره، بازرسان و یا تغییر هر یک از آنها.
3- اخذ تصمیم درباره گزارشها و پیشنهادهای حسابرسان بر اساس نتایج حسابرسی شرکت.
4- تعیین خط مشی و برنامه های شرکت و تصویب بودجه سالانه و تعیین ضوابط لازم برای حقوق و دستمزد و میزان تضمین ابوابجمعی مدیر عامل و کارکنان شرکت بنا به پیشنهاد هیئت مدیره.
5- اخذ تصمیم نسبت به ذخائر و پرداخت سود سهام و مازاد برگشتی و تقسیم آن.
6- اتخاذ تصمیم درباره پیشنهادهای هیئت مدیره در مورد اعتبارات در خواستی و یا سرمایه گذاری شرکت در اتحادیه های تعاونی روستایی و یا موسسات تولیدی.
7- تصویب آئین نامه های داخلی شرکت.
8- تصویب گزارش تغییرات سرمایه در دوره مالی قبل و تعیین مبلغی برای باز پرداخت سهام اعضاء سابق که در دوره مالی بعد باید پرداخت شود.
9- اتخاذ تصمیم درباره عضویت شرکت در اتحادیه تعاونی و میزان سهام یا حق عضویت سالانه پرداختی به اتحادیه.
10-اتخاذ تصمیم درباره شکایت عضوی که اخراج شده و یا کسی که درخواست عضویت و یا انتقال سهام او از طرف هیئت مدیره پذیرفته نشده است یا ارجاع امر به هیئتی مرکب از پنج نفر از اعضاء مجمع عمومی، تصمیم متخذه از طرف مجمع عمومی یا هیئت پنج نفره در این مورد قطعی است.
11-رسیدگی و اتخاذ تصمیم درباره سایر اموری که به مجمع پیشنهاد می شود و منطبق با اساسنامه شرکت می باشد.
ب- وظایف مجمع عمومی فوق العاده:1- تغییر مواد اساسنامه
2- انحلال شرکت
3- ادغام شرکت با شرکت یا شرکتهای تعاونی روستائی دیگر یا انتزاع آن.
ماده 24: مجمع عمومی عادی با حضور حداقل نصف بعلاوه یک اعضاء شرکت و یا وکلای آنها رسمیت پیدا می کند و در صورت بدست نیامدن حد نصاب مذکور دعوت نوبت دوم با ذکر نتیجه جلسه قبل و همان دستور جلسه باید حداکثر ظرف پانزده روز به عمل آید و تاریخ تشکیل جلسه مجمع نوبت دوم حداقل 15 روز بعد از آگهی تعیین شود. جلسه دوم با هر تعداد از اعضاء شرکت که در جلسه حضور به هم می رسانند مشروط به اینکه کمتر از هفت نفر نباشند. رسمیت خواهد داشت. در صورت عدم تشکیل جلسه دوم هر ذیحق می تواند برای رسیدگی به موضوع یا درخواست انحلال شرکت به سازمان تعاون روستائی شهرستان ذیربط مراجعه نماید.
ماده 25: تصمیمات مجمع عمومی عادی با رای اکثریت اعضاء حاضر در جلسه مجمع اتخاذ می شود.
تبصره- انتخاب اعضای اصلی هیئت مدیره و علی البدل و بازرسان با اکثریت نسبی آرای مجمع خواهد بود و در صورت تساوی آراء رای طرفی قاطع خواهد بود که رئیس مجمع به آن طرف رای داده باشد.
ماده 26: مجمع عمومی فوق العاده با حضور حداقل سه چهارم اعضاء شرکت و یا وکلای آنان رسمیت پیدا می کند و در صورت عدم حصول این حد نصاب باید ظرف پانزده روز دعوت نوبت دوم با ذکر نتیجه جلسه قبل و همان دستور جلسه بعمل خواهد آمد و تاریخ تشکیل جلسه مجمع حداقل 15 روز بعد از آگهی تعیین می شود. این جلسه با حضور نصف بعلاوه یک اعضاء شرکت یا وکلای آنان رسمیت پیدا می کند و در صورت عدم حصول حد نصاب مزبور مجمع برای بار سوم با همان ترتیب دعوت می شود. جلسه سوم مجمع با حضور هر تعداد از اعضاء و وکلای آنان که نباید کمتر از 7 نفر باشد رسمیت خواهد یافت.
ماده 27: تصمیمات مجمع عمومی فوق العاده با رای حداقل سه چهارم اعضای حاضر در جلسه اتخاذ می شود.
ماده 28: ملاک تشخیص تعداد اعضاء حاضر در جلسات مجمع عمومی ورقه حضور و غیابی است که حاضران در بدو ورود اصالتاً یا با وکالت آن را امضاء می کنند.
ماده 29: در صورتیکه در جلسه مجمع عمومی مذاکرات به اخذ تصمیم منتهی نشود جلسه به عنوان تنفس تعطیل می گردد و جلسه بعدی که منحصراً برای تعقیب مذاکرات و اتخاذ تصمیم درباره دستور جلسه قبلی تشکیل می شود نباید از جلسه اول بیش از 48 ساعت به طول انجامد.
ماده 30: دعوت جلسات مجامع عمومی با قید دستور جلسه و محل و ساعت و تاریخ تشکیل بایدحداقل پانزده روز قبل بوسیله انتشار آگهی در جراید محلی یا الصاق آگهی و یا به وسایل ممکنه دیگری که اعضاء تعاونی اطلاع حاصل نمایند به عمل آید.
تبصره 1: چنانچه دعوت مجمع عمومی به منظور رسیدگی به حساب ترازنامه و سود و زیان سالانه باشد در دعوتنامه بایستی تصریح شود که اعضاء می توانند از ده روز قبل از تشکیل مجمع در دفتر شرکت حاضر و اطلاعات لازم را در خصوص گزارش هیئت مدیره و گزارش بازرسان و ترازنامه و حساب سود و زیان و هر گونه حسابهای دیگر کسب نمایند.
تبصره 2: دستور جلسه مجمع از طرف هیئت مدیره تعیین می گردد و چنانچه دعوت مجمع عمومی به تقاضای مقامات مجاز دیگر باشد دستور جلسه طبق تصمیم و تقاضای آنها خواهد بود.
تبصره 3: شرکت ملزم است تصمیم خود را مبنی بر ضرورت دعوت مجمع عمومی فوق العاده به سازمان تعاون روستائی شهرستان اطلاع دهد.
ماده 31: مجمع عمومی عادی شرکت لااقل هر سال یک مرتبه تشکیل می شود و تشکیل آن باید حداکثر در ظرف 6 ماه از پایان سال مالی شرکت صورت گیرد و در موارد مقتضی در هر موقع از سال می توان مجمع عمومی عادی را به طور فوق العاده بیش از یک مرتبه دعوت و تشکیل داد.
ماده 32: مجامع عمومی از طرف اکثریت اعضاء هیئت مدیره و یا بر اساس درخواست مقامات و اشخاص زیر بوسیله هیئت مدیره دعوت به تشکیل می شود.
1- بازرس یا بازرسان.
2- درخواست حداقل یک پنجم اعضاء شرکت
3- سازمان تعاون روستایی شهرستان.
در صورت استنکاف هیئت مدیره از دعوت تشکیل مجامع عمومی ظرف 20 روز از تاریخ درخواست مقامات و اشخاص مذکور سازمان تعاون روستائی شهرستان می تواند مستقیماً مجمع عمومی را برای موضوع یا موضوعاتی که مورد نظر است دعوت کند.
ماده 33: جلسات مجامع عمومی را رئیس هیئت مدیره و در غیاب او یکی از اعضاء هیئت مدیره افتتاح می کند، در جلسه مجمع عمومی اقدام به انتخاب رئیس، نایب رئیس، منشی و سه نفر ناظر از بین اعضاء حاضر در جلسه خواهد شد.
تبصره: در مواردی که مجمع عمومی از طرف مقامات مجاز ( غیر از هیئت مدیره) دعوت و تشکیل می شود و یا مواردی که در جلسه مجمع عمومی هیچ یک از اعضاء مدیره حضور ندارند مسن ترین عضو حاضر در جلسه، مجمع را افتتاح می کند.
ماده 34: موضوعی را که جزء دستور جلسه نیست نمی توان در جلسه مجمع عمومی مطرح نمود لکن هر یک از اعضاء می تواند ظرف پنج روز قبل از تشکیل مجمع عمومی موضوع دیگری را غیر از موضوعاتی که در دعوتنامه تشکیل مجمع قید شده است برای طرح در همان مجمع توسط مقامی که مجمع عمومی را دعوت کرده است پیشنهاد کند. مقام دعوت کننده مجمع مکلف است پیشنهاد مربوط را در مجمع عمومی مطرح کند تا در صورت تصویب در دستور جلسه بعد از تنفس همان مجمع قرار گیرد و پیشنهاد طرح هر موضوع جدید در جلسات مجمع از طرف هر یک از اعضاء منوط است به موافقت رئیس مجمع و تصویب اکثریت اعضاء حاضر در جلسه و در هر مورد اتخاذ تصمیم درباره موضوع یا موضوعاتی که علاوه بر دستور جلسه آگهی شده به مجمع پیشنهاد می شود به جلسه بعد از تنفس همان مجمع که نباید زودتر از 20 روز و دیرتر از 30 روز ( با دعوت از اعضاء ) تشکیل گردد موکول خواهد شد. در صورتیکه جلسه مجمع عمومی بعنوان تنفس تعطیل گردد هیئت رئیسه مجمع عمومی در جلسه بعد همان خواهد بود که در جلسه مجمع قبل ازاعلام تنفس انتخاب شده است مگر اینکه یک یا چند نفر از آنان در مجمع عمومی حاضر نشده باشند که دراین صورت به جای اشخاص غایب افراد دیگری انتخاب خواهند شد.
ماده 35: کلیه اعضاء شرکت می توانند در جلسات مجامع عمومی حضور یابند و هر عضو صرف نظر از تعداد سهامی که دارد فقط حق یک رای خواهد داشت در صورتی که حضور عضوی در مجامع عمومی به عللی میسر نباشد می تواند حق رای خود را به موجب وکالتنامه به عضو دیگر واگذار نماید در این صورت هیچ عضوی نمی تواند علاوه بر رای خود بیش از سه رای با وکالت داشته باشد وکالتنامه های موضوع این ماده باید از اعضاء اخذ و به ضمیمه صورت جلسه مجمع عمومی در بایگانی اسناد شرکت نگهداری شود.
تبصره: ولی قهری و یا قیم صغیر و یا محجور عضو شرکت در جلسه مجمع عمومی حاضر و اعمال حق رای قانونی خواهد نمود.
ماده 36: تصمیماتی که در مجمع عمومی با رعایت مقررات گرفته می شود برای کلیه اعضاء اعم از حاضر و غایب نافذ و معتبر خواهد بود.
ب ماده37: صورت جلسات مجامع عمومی و تصمیمات متخذه در آن دردفتر مخصوص ثبت و به امضاء رئیس و منشی وناظر می رسد و به هئیت مدیره ابلاغ می گردد.
تبصره 1- دفاتر صورت جلسات و اوراق حضور و غیاب بعنوان اسناد شرکت باید همواره در محل دفتر کار شرکت محفوظ بماند.
تبصره2- در مواردیکه به علت تعداد کم اعضاء حاضر در جلسه مجمع عمومی ناظران انتخاب نشوند صورتجلسه مجمع به امضاء کلیه اعضاء حاضر در جلسه می رسد.
هیئت مدیره:ماده 38: هیئت مدیره شرکت متشکل از 5 نفر عضواصلی و 2 نفر عضو علی البدل خوهد بود و برای این منظور در جلسه مجمع عمومی عادی از بین نامزدها با رای مخفی برای مدت 3 سال مالی انتخاب می شوند.
تبصره: اخذ رای برای انتخاب اعضاء اصلی و علی البدل در مجمع عمومی با رای مخفی در یک نوبت به عمل می آید.
ماده 39: هر یک از اعضاء که به بعنوان هیئت مدیره انتخاب می شود علاوه بر داشتن شرایط عضویت باید واجد شرایط زیر باشند.
1-نداشتن عضویت در هیئت مدیره یا مدیریت عامل یا سمت بازرسی در شرکت تعاونی دیگر از همان نوع.
2- عدم تابعیت کشور دیگر.
3- محجور یا ورشکسته به تقصیر و کسی که به علت ارتکاب جنایت یا یکی از جنحه های موثر سابقه محکومیت داشته باشد.
ماده 40: مدت خدمت هیئت مدیره از تاریخ انتخاب 3 سال مالی است و پس از انقضای مدت تا انتخاب هیئت مدیره جدید هیئت مدیره سابق مسئولیت اداره امور شرکت را کماکان بر عهده خواهد داشت.
تبصره 1: سال اول انتخاب تا پایان سال، یکسال محسوب می شود. تبصره 2: در صورت استعفاء، ترک عضویت، منع قانونی یا فوت هر یک از اعضاء هیئت مدیره، عضو علی البدل منتخب که دارای بالاترین رای مجمع عمومی باشد برای بقیه مدت توسط هیئت مدیره دعوت می شود.
ماده 41: در صورت استعفای جمعی اعضاء هیئت مدیره مجمع عمومی برای انتخاب هیئت مدیره جدید به تقاضای هر یک از اعضاء مستعفی یا اعضاء علی البدل و یا هر یک از بازرسان یا یک پنجم اعضاء شرکت توسط سازمان تعاون روستائی شهرستان دعوت به تشکیل می شود.
تبصره 1: در صورتیکه به دلیل استعفاء، فوت یا ممنوعیت قانونی، هیئت مدیره از اکثریت مقرر در اساسنامه برای اداره امور شرکت خارج شود مجمع عمومی بر اساس ماده 26 قانون شرکتهای تعاونی دعوت خواهد شد تا نسبت به تکمیل اعضاء هیئت مدیره اقدام نماید.
تبصره 2: در فاصله مدت لازم برای انتخاب و یا تکمیل هیئت مدیره برای اداره امور جاری شرکت، با نظر سازمان تعاون روستائی محل برای جانشینی اشخاصی که به یکی از علل فوق در هیئت مدیره شرکت نمی کنند، از میان اعضاء شرکت تعداد لازم موقتاً انتخاب خواهد شد.
مسئولیت اعضاء هیئت مدیره ای که بدین نحو انتخاب می شود عیناً همان مسئولیت هائی است که برای هیئت مدیره پیش بینی شده است.
ماده 42: هیئت مدیره از بین اعضاء خود یک رئیس، یک نایب رئیس و یک منشی انتخاب خواهد کرد.
تبصره: در غیاب رئیس هیئت مدیره وظایف او به عهده نایب رئیس خواهد بود. ماده 43: اعضاء هیئت مدیره وظیفه خود را افتخاری انجام می دهند. ولی هر گاه انجام وظیفه محوله مستلزم هزینه باشد، آن هزینه در حدود بودجه جاری بر عهده شرکت خواهد بود. همچنین هر عضو هیئت مدیره که علاوه بر وظایف متعارف مامور خدمات دیگری در شرکت بشود با تصویب مجمع عمومی می توان حق الزحمه مناسبی برای این منظور پرداخت کرد.
ماده 44: هیئت مدیره برای انجام امور شرکت از بین اعضاء شرکت و یا از خارج زن واجد شرایطی را که ساکن در حوزه عمل شرکت باشد به عنوان مدیر عامل به طور موظف انتخاب خواهد کرد که زیر نظر هیئت مدیره انجام وظیفه نماید. هیچ یک از اعضاءهیئت مدیره یا بازرسان نمی توانند سمت مدیر عامل شرکت را نیز داشته باشند. نحوه انتخاب مدیر عامل و وظایف او بر طبق آئین نامه ای خواهد بود که بنا به پیشنهاد هیئت مدیره به تصویب مجمع عمومی خواهد رسید.
تبصره 1: مدیر عامل در حدود وظایف و بر طبق برنامه ای که در آن نوع و میزان کلی معاملات به تصویب هیئت مدیره رسیده باشد مجاز است هر نوع معامله ای را که برای شرکت صلاح بداند و به نفع اعضاء تشخیص دهد طبق اصول بازرگانی با موافقت کتبی رئیس هئیت مدیره انجام دهد مگر در مورد پرداخت وام و اعتبار و تضمین از اعضاء یا دریافت اعتبار و وام از بانکها و موسسات و انجام معاملات غیر منقول که بایستی موافقت هیئت مدیره با رعایت بند 6 ماده 23 در هر مورد قبلاً تحصیل گردد.
تبصره 2: معاملات شرکت با هر یک از اعضاء هیئت مدیره یا بازرسان تابع مقررات و ضوابطی خواهد بود که به تصویب مجمع عمومی عادی شرکت رسیده باشد.
ماده 45: جلسات هیئت مدیره بنا به قرار هیئت مدیره با دعوت رئیس یا مدیر عامل تشکیل و با حضور اکثریت اعضاء رسمیت می یابد برای اتخاذ تصمیم، رای اکثریت اعضاء حاضر در جلسه ضروری است. هر عضو هیئت مدیره دارای یک رای می باشد. تصمیمات هیئت مدیره در دفتری به نام دفتر صورت جلسات هیئت مدیره ثبت می شود و به امضاء اعضاء حاضر در جلسه می رسد. چنانچه یکی از اعضاء هیئت مدیره در یکی از موارد نظر مخالف داشته باشد نظریه او باید صریحاً در دفتر مزبور ثبت شود.
تبصره 1: در صورتیکه آراء موافق و مخالف در هیئت مدیره مساوی باشد رای طرفی که رئیس جلسه هیئت مدیره در آن طرف است نافذ خواهد بود.
تبصره 2: غیبت غیر موجه در سه جلسه متوالی هیئت مدیره که حداقل در طول دو ماه تشکیل شده باشد به عنوان استعفاء از عضویت هیئت مدیره تلقی می شود.
تبصره 3: رای وکالتی در هیئت مدیره ممنوع است. ماده 46: مدیر عامل می تواند در جلسات هیئت مدیره بدون حق رای شرکت نماید مگر در جلساتی که مسائل مربوط به شخص او مطرح است، در این صورت شرکت در جلسه منوط به اجازه هیئت مدیره خواهد بود.
ماده 47: وظایف و اختیارات هیئت مدیره بشرح زیر است:
1- دعوت مجمع عمومی ( عادی – فوق العاده )
2- اداره امور شرکت وفق اساسنامه و تصمیمات مجمع عمومی و سایر مقررات.
3- نصب و عزل و قبول استعفاء مدیر عامل و نظارت بر عملیات وی و پیشنهاد میزان حقوق مدیر عامل به مجمع.
4- قبول درخواست عضویت در شرکت تعاونی.
5- اخذ تصمیم نسبت به تقاضای انتقال سهام اعضاء به یکدیگر.
6- دریافت استعفای هر یک از اعضاء هیئت مدیره.
7- نظارت بر مخارج جاری شرکت و رسیدگی به حسابهای شرکت و ارائه به بازرسان.
8- تسلیم به موقع گزارش مالی و ترازنامه سالانه شرکت به بازرسان و مجمع عمومی.
9- تهیه و تنظیم طرحها و برنامه ها و بودجه و سایر پیشنهادات و تقدیم آن به مجمع عمومی جهت اتخاذ تصمیم.
10- انتخاب نماینده از بین اعضاء برای حضور در جلسات مجامع عمومی شرکتها و اتحادیه های تعاونی که در آنها مشارکت دارد.
11- تهیه و تنظیم دستور العملهای داخلی شرکت و تقدیم آن به مجمع برای تصویب.
12- تعیین نماینده یا وکیل برای حضور در جلسات دادگاه ها و مراجع قانونی و سایر سازمان ها.
13- تعیین و معرفی صاحبان امضاء مجاز برای امضاء قراردادها و اسناد تعهد آور.
14- استخدام و اخراج کارکنان شرکت با توجه به پیشنهاد مدیر عامل بر اساس آئین نامه و ضوابط مصوب در مجمع و قانون کار.
15- اخذ تضمین کافی از مدیر عامل و سایر کارکنان شرکت که دارای ابوابجمعی و مسئولیت مالی هستند.
تبصره: هیئت مدیره حق اخراج عضو هیئت مدیره، بازرسان و همچنین عضوی را که به هر عنوان از جانب مجمع عمومی وظیفه یا ماموریتی به وی محول شده است ندارد و اتخاذ تصمیم در این گونه موارد با مجمع عمومی عادی شرکت است.
ماده 48: هیئت مدیره نماینده قانونی شرکت است و می تواند مستقیماً و یا با وکالت با حق توکیل ولو مکرر این نمایندگی را در دادگاه ها و مراجع قانونی و سایر سازمانها اعمال کند. مسئولیت هیئت مدیره در مقابل شرکت مسئولیت وکیل در مقابل موکل است.
ماده 49: کلیه چکها، قراردادها و اسناد و اوراقی که ایجاد تعهد برای شرکت نماید و یا تمام و یا قسمتی از حق شرکت را منتفی سازد به استثنای مواردی که هیئت مدیره به منظور اداره امور جاری شرکت ترتیب خاصی داده باشد، پس از تصویب هیئت مدیره با امضاء رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل و مهر شرکت معتبر خواهد بود. اوراق عادی شرکت با امضاء مدیر عامل صادر خواهد شد مگر مراسلات هیئت مدیره که با امضاء رئیس هیئت مدیره صورت خواهد گرفت.
تبصره 1: مدیر عامل می تواند برای زمان غیبت خود در صورت تایید هیئت مدیره شخص واجد شرایطی را برای انجام وظایفی که به عهده دارد تعیین کند. در این صورت مسئولیت اعمال شخصی که موقتاً بجای مدیر عامل انتخاب شده به عهده مدیر عامل خواهد بود.
تبصره2-معاملات شرکت با هر یک ازاعضاهیات مدیره یا بازرسان تابع مقررات و ضوابطی خواهد بود که به تصویب مجمع عمومی عادی شرکت رسیده باشد.
ماده 50: آئین نامه های داخلی به شرکت وسیله هیئت مدیره تنظیم و به مجمع عمومی عادی پیشنهاد می شود مادام که به تصویب مجمع عمومی نرسیده بر طبق آئین نامه تدوینی هیئت مدیره عمل خواهد شد هیئت مدیره ملزم است در اولین مجمع عمومی عادی که تشکیل می شود آئین نامه مربوطه را به مجمع پیشنهاد نماید.
ماده 51: هیئت مدیره وظایف خود را به صورت جمعی انجام می دهد و هیچ یک از اعضاء هیئت مدیره حق ندارد از اختیارات هیئت منفردا" استفاده کند، مگر با داشتن وکالت یا نمایندگی از طرف هیئت مدیره.
ماده 52: اعضاء هیئت مدیره مشترکا" مسئول جبران هر گونه زیانی هستند که در نتیجه اعمال آنان و یا عدم رعایت مقررات مربوط به شرکت وارد شود.
ماده 53: در صورتیکه هر یک از اعضاء هیئت مدیره منفردا" و بدون داشتن وکالت یا نمایندگی از طرف هیئت مدیره دست به اقدامی بزند که موجب ضرر و زیان شرکت شود شخصاً مسئول خواهد بود و جبران خسارت بر عهده اوست.
ماده 54: هیچ یک از اعضاء هیئت مدیره شرکت و بازرسان و مدیر عامل شرکت نمی تواند سمت بازرس یا مدیریت عامل یا عضویت هیئت مدیره شرکت تعاونی دیگری را با موضوع عملیات مشابه ( موضوع عملیات مندرج در ماده 5 این اساسنامه ) داشته باشد و یا به طور مستقیم یا غیر مستقیم به عملی که رقابت با فعالیتهای موضوع عمل شرکت محسوب می شود اقدام کند. محجورین، ورشکستگان به تقصیر و کسانی که به علت ارتکاب جنایت یا یکی از جنحه های موثر سابقه محکومیت دارند نمی توانند سمت عضویت در هیئت مدیره و یا بازرس و یا مدیریت عامل شرکت را داشته باشند.
ماده 55: نخستین هیئت مدیره شرکت موظف است ظرف یک ماه از تاریخ تشکیل مجمع عمومی موسس، شرکت را به ثبت برساند.
ج- بازرسانماده 56: مجمع عمومی دو نفر را به عنوان بازرس از بین اعضاء شرکت که در امور حسابداری و تعاون دارای اطلاعات لازم باشد با رای مخفی و اکثریت نسبی برای مدت 1 سال مالی انتخاب می کند. تجدید انتخاب بازرسان بلامانع است.
تبصره 1: با خاتمه مدت ماموریت بازرسان تا زمانی که بازرسان جدید انتخاب نشده اند بازرسان قبلی کماکان مسئولیت انجام وظایف محوله را بر عهده خواهند داشت.
تبصره 2: کسانی که از شرکت حقوق دریافت می دارند همچنین اقربای نسبی و سببی هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت تا درجه سوم و همسران اشخاص مذکور و افراد مندرج در ماده 53 حق انتخاب شدن به سمت بازرس شرکت را ندارند. در صورتی که موانع فوق بعدا" حادث گردد بازرس بایستی عملیات خود را متوقف و مراتب را حداکثر ظرف 15 روز به هیئت مدیره گزارش نماید که نسبت به انتخاب بازرس جدید اقدام به عمل آید.
تبصره 3: در صورت فوت، استعفاء یا منع قانونی که مانع انجام وظیفه بازرسان شود مجمع عمومی عادی به طور فوق العاده برای انتخاب بازرس یا بازرسان جدیدی برای بقیه مدت دعوت خواهد شد مادام که بازرس یا بازرسان جدید انتخاب نشده اند بازرس باقی مانده وظایف محوله را انجام خواهد داد.
ماده 57: وظایف هر یک از بازرسان به شرح زیر است. 1-نظارت بر انطباق نحوه اداره امور شرکت با مقررات اساسنامه و آئین نامه های مصوب و تصمیمات مجامع عمومی. برای این منظور هر یک از بازرسان هر گاه مقتضی بداند می تواند به نحوی که به عملیات جاری شرکت لطمه وارد نشود، کلیه حسابها و دفاتر و اسناد و مدارک مالی و دارائی نقدی و برگهای بهادار و موجودی کالا و غیره را شخصا" و در صورت لزوم با استفاده از نظر کارشناس رسیدگی کند. دستمزد کارشناس به عهده شرکت است.
2-در صورت مشاهده خلاف و بی نظمی در امور شرکت باید مراتب را کتباً به هئیت مدیره اعلام و رفع نقیصه و یا تغییر رویه را بخواهد.
3-رسیدگی به حسابهای شرکت حداقل سالی دوبار مخصوصاً رسیدگی به حسابها و ترازنامه سالانه و بودجه پیشنهادی هیئت مدیره و اعلام نظر خود تا 20 روز قبل از جلسه مجمع عمومی سالانه.
تبصره – در بودجه سالانه شرکت مبلغ کافی برای رسیدگی به حسابها و ترازنامه باید پیش بینی گردد تا در صورت نیاز از محل آن بازرس یا بازرسان یا مجمع عمومی بتواند با استفاده از کارشناس ذیربط به ترازنامه و حسابهای شرکت رسیدگی نموده و گزارش لازم را جهت ارائه به مجمع تهیه نماید.
4-در خواست دعوت مجامع عمومی در موارد پیش بینی شده در اساسنامه.
5-نظارت بر اجرای پیشنهادها و تذکرهای سازمان مرکزی تعاون روستائی و حسابرسانی که از شرکت حسابرسی کرده اند و تقدیم گزارش لازم در این خصوصی به مجمع عمومی.
6-رسیدگی به شکایت اعضاء و ارائه گزارش به مجمع عمومی و مراجع ذیربط و طرح شکایت کسی که تقاضای عضویتش از طرف هیئت مدیره پذیرفته نشده در نخستین مجمع عمومی عادی.
7-بازرس یا بازرسان در صورتیکه مفید تشخیص دهند می توانند تشکیل جلسه هئیت مدیره را از رئیس هیئت مدیره تقاضا نمایند.
ماده 58: بازرسان حق دخالت مستقیم در امور شرکت را ندارند و می توانند بدون حق رای در جلسات هیئت مدیره شرکت کنند و نظرات خود را نسبت به مسائل جاری شرکت اظهار دارند. این نظرات باید در صورتجلسه هئیت مدیره با امضاء آنها درج شود.
ماده 59: هر یک از بازرسان چنانچه ضمن انجام وظایف خود تشخیص دهد که هیئت مدیره در انجام وظایف خود مرتکب تخلفاتی شده است و عملیات آنها مخالف اساسنامه و تصمیمات مجمع عمومی و مقررات و آئین نامه های مصوب می باشد باید مجمع عمومی را برای رسیدگی به موضوعات مورد نظر و اتخاذ تصمیم لازم دعوت کند.
ماده 60: خدمات بازرسان در شرکت افتخاری و بلاعوض است و در صورتیکه انجام وظایف محوله مستلزم هزینه ای باشد پرداخت آن بر عهده شرکت خواهد بود.
بخش ششم – مقررات مالی
ماده 61: ابتدای سال مالی شرکت اول فروردین ماه و انتهای آن آخر اسفند ماه همان سال است، باستثنای سال اول تاسیس که از تاریخ تشکیل تا آخر اسفند ماه همان سال خواهد بود.
ماده62: هیئت مدیره موظف است نسخه ای از صورت حساب ها و حساب سود و زیان و ترازنامه سالانه شرکت را پس از آماده شدن و لااقل چهل روز قبل از تشکیل مجمع عمومی سالانه برای رسیدگی به بازرس یا بازرسان تسلیم کند علاوه بر این ظرف یک هفته نسخه ای از آنرا به سازمان تعاون روستائی محل ارسال دارد.
تبصره: هر یک از اعضاء می توانند ظرف 10 روز قبل از تشکیل مجمع عمومی سالانه به دفتر شرکت مراجعه و ترازنامه و حساب سود و زیان و گزارش عملیات شرکت را مطالبه و دریافت دارد.
ماده 63: در ترازنامه ای که تنظیم می شود تمامی موجودی کالاهایی که برای فروش تهیه شده به بهای تمام شده یا بهای روز هر کدام کمتر باشد ارزیابی، و دارائی های ثابت به بهای تمام شده در ترازنامه ذکر می شود و از نظر استهلاک سالانه بر طبق قوانین و مقررات مربوطه عمل خواهد شد.
بستانکاریهایی که با تصویب مجمع عمومی عادی شرکت و تایید سازمان تعاون روستایی شهرستان غیر قابل وصول تشخیص داده شود و در صورت وجود ذخیره احتیاطی از حساب مذکور تسویه و در غیر این صورت به حساب هزینه شرکت منظور می شود و نباید جزو دارائی در ترازنامه منظور گردد.
ماده 64: در آمد ویژه شرکت عبارتست از جمع در آمدها پس از کسر هزینه ها و استهلاکات در یک دوره مالی.
ماده 65: در آمد ویژه شرکت پس از تصویب در مجمع عمومی عادی به بترتیب زیر تقسیم خواهد شد.
1-12% به حساب ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم با رعایت مقررات بند 1 ماده 15 قانون شرکت های تعاونی.
2-3% به منظور توسعه آموزش تعاون در اختیار سازمان مرکزی تعاون روستائی گذارده می شود تا به موجب آئین نامه ای که توسط سازمان مذکور تنظیم می شود به مصرف برسد.
3- پرداخت سود سهام با رعایت ماده 19 این اساسنامه. 4- حداکثر( 5 % ) به عنوان اندوخته احتیاطی که مجمع عمومی برای تسویه مطالبات مشکوک الوصول و حوادث غیر مترقبه نظیر سیل، زلزله، آتش سوزی و سرقت اختصاص می دهد.
5- پرداخت مازاد برگشتی به اعضاء بشرح ذیل:
الف: مازاد برگشتی به نسبت معاملات اعضاء و اشخاص غیر عضو شرکت احتساب و مازاد برگشتی متعلق به اعضاء به نسبت معاملات هر یک به آنان پرداخت و سهم مازاد متعلق به معاملات با غیر عضو به حساب ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم منظور گردد.
ب: معاملات اعتباری اعضاء با شرکت مشمول استفاده از مازاد برگشتی نخواهد بود و باقیمانده درآمد ویژه مربوط به این قبیل معاملات به حساب ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم منظور می شود.
6- در صدی از در آمد ویژه جهت پاداش کارکنان و حسب تشخیص مجمع عمومی صرف سایر پیشنهادات خواهد شد.
تبصره 1: شرکت باید حساب هر رشته از فعالیت های تولیدی و توزیعی خود را جداگانه نگاهداری و مازاد برگشتی هر رشته را طبق آئین نامه ای که به تصویب مجمع عمومی عادی شرکت می رسد تقسیم کند.
تبصره 2: شرکت می تواند سود سهام و مازاد برگشتی و هر گونه حقوق مالی دیگری را که به اعضاء تعلق می گیرد در مقابل بدهی سر رسید آنان تهاتر کند.
ماده 66: هدایا و عطایا در صورتیکه از طرف هدیه کننده برای هزینه های جاری شرکت اختصاص داده نشده باشد به حساب ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم منظور می شود.
تبصره: دادن هدیه و انجام هزینه هایی از این قبیل از طرف شرکت تا سقف 10% ذخیره قانونی سال قبل شرکت در حساب هزینه های شرکت منظور خواهد شد مشروط بر اینکه ذخیره قانونی کمتر از حد نصاب مقرر در قانون شرکتهای تعاونی نشود.
ماده 67: زیان شرکت در حساب زیان نگهداری می شود تا از محل درآمد سالهای بعد تصفیه شود.
تبصره: شرکت می تواند زیان سالیانه را با تصویب مجمع عمومی از حساب ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم تامین کند ولی نمی تواند قبل از انتقال مبالغ برداشتی مذکور به حساب ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم یا تصفیه زیان نگهداری شده در حساب زیان، درآمد سالهای بعدی شرکت را تقسیم کند.
ماده 68: شرکت می تواند ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم و سایر ذخائر را با رعایت بند 1 ماده 15 قانون شرکت های تعاونی برای کارهای جاری یا توسعه امور شرکت با تصویب مجمع عمومی عادی مورد استفاده قرار دهد.
ماده 69: حسابرسی شرکت تحت نظر سازمان مرکزی تعاون روستائی ایران صورت می گیرد و بعلاوه مجمع عمومی می تواند برای خود حسابرس یا حسابرسانی را جهت رسیدگی به حسابها و ترازنامه پایان سال مالی شرکت مامور کند.
ماده 70: شرکت موظف است با تصویب هیئت مدیره نزد بانک کشاورزی و یا عنداللزوم سایر بانکهای کشور حساب جاری افتتاح کند.
ماده 71: شرکت می تواند برای استفاده از وجوه زائد بر احتیاج از محل سرمایه و ذخائر خود به تصویب مجمع عمومی عادی به طرق زیر عمل کند:
1- تودیع وجوه به صورت سپرده ثابت در بانک کشاورزی.
2- خرید اوراق قرضه دولتی.

بخش هفتم- ادغام، انحلال، تصفیه
ماده72: شرکت می تواند با رعایت قانون و ضوابط مقرر سازمان مرکزی تعاون روستائی ایران با شرکت یا شرکت های تعاونی دیگر ادغام شود، مشروط بر اینکه شرکتهایی که در هم ادغام می شوند دارای هدفها و عملیات مشابه باشند.
ماده 73: پیشنهاد ادغام باید در مجمع فوق العاده هر دو شرکت همراه با قبول مطالبات بستانکاران به تصویب برسد، نسخه ای از مصوبات مجمع عمومی هر دو شرکت برای تمام اعضاء و بستانکاران هر دو شرکت همچنین سازمان تعاونی روستائی محل فرستاده می شود و بترتیب مذکور در ماده 25 قانون شرکت های تعاونی برای اطلاع عموم آگهی می گردد.
تبصره 1: هر یک از بستانکاران می توانند تا مدت دو ماه از تاریخ نشر آگهی ادغام، نظر خود را به شرکت بدهکار و سازمان تعاون روستائی اعلام دارد.
تبصره2: نسخه ای از تصمیم ادغام باید ظرف دو هفته از تاریخ انعقاد مجمع عمومی فوق العاده هر یک از شرکتها، همراه با آخرین تراز نامه و صورت بدهی ها و مطالبات آن و گزارش حسابرسی که بدین منظور باید تهیه و نسخه ای از آگهی ادغام که منتشر شده است برای سازمان تعاون روستائی محل ارسال شود.
ماده 74: هریک از اعضاء شرکت درصورتیکه با تصمیم ادغام مخالف باشند میتوانند حداکثر تا یکماه نظر خود را کتبا" به شرکت مربوطه همچنین نماینده سازمان تعاون روستایی اعلام دارند.
ماده 75: نماینده سازمان تعاون روستائی محل با وصول تصمیم ادغام از هر دو شرکت همراه با آخرین ترازنامه و صورت ریز مطالبات و بدهی ها و گزارش حسابرسان از وضع هر دو شرکت همچنین نظرات بستانکاران و با توجه به تعداد اعضاء مخالف ادغام، ظرف دو ماه نظر خود را مبنی بر موافقت یا مخالفت با ادغام به هر دو شرکت اعلام خواهد داشت.
ماده 76: در صورتیکه سازمان تعاون روستائی محل ادغام را تصویب نکند تصمیم ادغام در هر دو شرکت منتفی است. موافقت با ادغام درصورتی است که ترتیب قابل قبول بستانکاران برای تصفیه بدهیها در هر دو شرکت پیش بینی شود همچنین تعداد اعضاء مخالف با ادغام در حدی باشد که مجموع اعضاء باقیمانده و سرمایه شرکت بعد از ادغام، کافی برای انجام هدف ها و برنامه‏های آن باشد.
ماده 77: در صورت موافقت با ادغام، هیئت های مدیره شرکت های مربوطه ظرف یک ماه اقدام به دعوت مجمع عمومی فوق العاده مشترک شرکت ها برای ادغام خواهند نمود.
ماده 78: مجمع عمومی فوق العاده مشترک نسبت به تعیین سرمایه شرکت بعد از ادغام همچنین انتخاب هیئت مدیره و بازرس و یا بازرسان بر طبق آئین نامه اجرایی قانون شرکت های تعاونی اقدام لازم به عمل خواهد آورد.
ماده 79: اعضائی که با تصمیم ادغام و انتشار آگهی آن مخالف باشند واز عضویت شرکت مستعفی گردند باید ظرف مهلت مقرر مخالفت خود را کتباً اعلام دارند و شرکت مربوطه مکلف است بهای سهام آنها را حداکثر ظرف یک ماه نقداً پرداخت نماید.
ماده 80: هیئت مدیره شرکت جدید مصوبات مجمع عمومی فوق العاده مشترک را همراه با فهرست اعضاء شرکت جدید و تغییراتی که حاصل شده است بترتیبی که در فصل سوم قانون شرکت های تعاونی مقرر است برای اطلاع سازمان تعاون روستائی محل و انعکاس در دفاتر ثبت، ارسال خواهد داشت.
ماده81: با انجام عمل ادغام، دارائی و بدهی شرکت جدید عبارت خواهد بود از مجموع دارائی و بدهی شرکت های قبل از ادغام پس از وضع مطالبات و سهامی که باز پرداخت شده است.
انحلال:ماده 82: شرکت در موارد زیر منحل می شود:1- تصمیم مجمع عمومی فوق العاده.
2- توقف فعالیت شرکت بیش از یک سال بدون عذر موجه با نظر سازمان مرکزی تعاون روستائی ایران.
3- عدم رعایت قوانین و مقررات مربوطه پس از سه بار اخطار کتبی وسیله سازمان تعاون روستائی شهرستان ذیربط.
4- کاهش تعداد اعضاء از حد نصاب قانونی، در صورتیکه ظرف مدت 3 ماه تعداد اعضاء به حد نصاب مقرر نرسیده باشد.
5- کاهش سرمایه به میزانی که ادامه عملیات مقدور و یا صلاح نباشد با تصویب مجمع عمومی فوق العاده.
تبصره 1: اگر بواسطه زیانهای وارده علاوه بر ذخیره قانونی شرکت بیش از نصف سرمایه شرکت از بین رفته باشد هیئت مدیره مکلف است مجمع عمومی فوق العاده را برای اتخاذ تصمیم نسبت به انحلال یا ادامه کار شرکت دعوت کند.
تبصره 2: در صورتیکه در نتیجه زیانهای وارده وکاهش سرمایه، شرکت فعالیتی نداشته باشد و مجمع عمومی فوق العاده در این مورد اقدامی ننماید سازمان مرکزی تعاون روستایی به جانشینی مجمع عمومی فوق العاده درباره انحلال شرکت و تعیین هیئت تصفیه و اعلام آن به ثبت محل اقدام خواهد نمود. این حکم در مواردی نیز که شرکت طبق نظر مجمع عمومی فوق‏العاده منحل گردیده ولی هیئت تصفیه تعیین نشده یا اینکه هیئت تصفیه به تشخیص سازمان مرکزی تعاون روستائی نتواند به وظایف قانونی خود عمل کند اجرا خواهد شد.
ماده 83: در صورتیکه مجمع عمومی فوق العاده شرکت رای به انحلال شرکت بدهد در همان جلسه سه یا چند نفر جهت تصفیه امور شرکت و اعلام به ثبت محل از بین اعضاء یا از خارج انتخاب خواهد نمود. هر گاه انحلال شرکت بر اساس تصمیم سازمان مرکزی تعاون روستائی باشد، سازمان مذکور هیئت تصفیه را تعیین می کند تا بر طبق مقررات مربوطه نسبت به تصفیه امور شرکت اقدام نماید.
ماده 84: در تصفیه شرکت پرداخت تعهدات از محل دارائی شرکت با رعایت حق تقدم بشرح زیر صورت می گیرد.
1- پرداخت بدهیهای شرکت.
2- پرداخت سهام اعضاء حداکثر به میزان ارزش اسمی هر سهم و سود سهام، در صورتیکه مانده تصفیه از حساب ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم شرکت بیشتر باشد.
3- انتقال مازاد تصفیه به حساب ذخیره قانونی غیرقابل تقسیم.
تبصره: پس از پرداخت موارد مندرج در بندهای یک و دو مذکور در مورد ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم بر طبق آئین نامه ای که توسط سازمان مرکزی تعاون روستائی تهیه می شود رفتار خواهد شد.
ماده 85: تصفیه امور شرکت در مواردی که در این اساسنامه و یا قانون شرکتهای تعاونی پیش بینی نشده است بر اساس قانون شرکت های سهامی انجام خواهد گرفت.