پروپوزال مدیریت صنعتی مالی
عنوان پایان نامه :
سنجش سواد مالی دانشجویان و ارتباط آن با رفاه ذهنی و مالی آنها
مقدمه
امروزه درک مفاهیم و مهارت های مرتبط با سواد مالی به سبب اینکه مصرف کننده را برای بقاء در جامعه مدرن و مقاومت در برابر تنوع و پیچیدگی محصولات وخدمات مالی موجود توانا می سازد، ضروری شده است . میتوان چنین بیان نمود که داشتن مهارتهای مالی در دهه اخیر مهمتر نیزشده است، زیرا با وجود بازارهای مالی پیچیده و رقابت شدید بین موسسات اعتباری برای بدست آوردن سهم بازار بیشتر، تامین اعتبار آسان تر شده و سهولت امکان دسترسی به وامهای مختلف و سایر طرق پرداخت منجر به افزایش پرداخت برای مصرف و رشد سریع سطح بدهی افراد وخانواده هاشده است. از سوی دیگر سرمایه گذاری یکی از عوامل مهم توسعه در قرن حاضر است که موجب جذب سرمایه های مردم شده و از طریق بازاراهای سرمایه به هدایت آنها به بخش های مولد اقتصادی می انجامد. بازارهای سرمایه بازارهای پیچیده ای هستند که اساس آنها مبتنی بر تصمیم گیری است و قطعا افراد تصمیم گیرنده باید از اطلاعات خوبی برخوردار بوده و آموزش های لازم را دیده باشند.
بدین ترتیب، با توجه به شرایط موجود در کشور و حرکت به سمت خصوصی سازی؛ داشتن سواد مالی یک مبنای ضروری برای پیشگیری و حل مسائل مالی است وبه نوبه خود برای داشتن زندگی موفقیت آمیز، سالم و شاد حیاتی است. (برد، 2008)
بیان مسئله
یکی از مواردی که می تواند بر رفاه مالی افراد تاثیر گذار باشد، سواد مالی آنان است. همچنین افزایش سواد مالی می تواند در درآمد افراد موثر باشد. لازمه داشتن یک استراتژی مالی مناسب در مدیریت سازمان و زندگی شخصی، برخورداری از سواد مالی است. سواد مالی به عنوان آگاهی از اصول و واژگان لازم مسائل مالی است. سواد مالی توانایی خواندن، تحلیل، درک گزینه های مالی، مباحث بدون مشکل در مورد پول و موضوعات مالی، برنامه ریزی برای آینده، واکنش مناسب به رخ دادهایی که روی تصمیمات مالی روزمره اثر می گذارند و مدیریت مسائل مالی است که این توانایی روی شرایط زندگی و کاری فرد تاثیر دارد. داشتن سواد مالی یا به عبارت دیگر داشتن شرایط، شیوه ها، قوانین، حقوق، هنجارهای اجتماعی و دیدگاه های لازم برای درک و انجام این وظایف مالی می تواند کمک به آینده نگری در مدیریت مسائل پولی و همچنین افزایش درآمد و سازمان کمک فراوانی کند (ویت1 و همکارانش ، 2000).
در گذشته رضایت عمومی فرد از موقعیت مالی یا دارایی خود مشخص کننده رفاه او بوده است، اما در موقعیت کنونی با بهبود سطح زندگی مردم ادراک فرد از جنبه های مالی و غیر مادی وضعیت مالی تعیین کننده احساس رفاه مالی است، ادراکاتی شامل رضایت از درآمد و پس انداز، آگاهی از موقعیت های سایر افراد، توانایی برآورده ساختن نیازها، حس امنیت مادی و حس راحتی، احساس عدالت و رضایت نسبت به سیستم توزیع درآمد در جامعه تعیین کننده احساس رفاه فرد است( ون پراگ2، 2003).
رضایت از زندگی به عنوان یک تکامل جهانی زندگی فردی تعریف شده است و با عنوان جنبه کلیدی زندگی و رفاه ذهنی تعریف شده است. رضایت مثبت از زندگی با برخی از نتایج انطباقی مرتبط است و به عنوان یک نتیجه مهم و تسهیل کننده بالقوه برای توسعه سایر رفتارها و ویژگی های مثبت نگریسته می شود (شاگرن3، 2006). رفاه مالی یک ساختار چند بعدی است تا یک ساختار تک بعدی. یک بخش مهم از رفاه مالی، رضایت از ابعاد مختلف زندگی است. یکی از این ابعاد، شرایط مالی شخص است. محققین در طول 30سال گذشته، معیارهای عینی و ذهنی را آزمون کرده اند، که این معیارها برای توصیف شرایط مالی خانوار و افراد بوده است. بهبود نتایج رفاه مالی، حاصل از تغییرات رفتارهای مالی طراحی شده است. برنامه های مذکور باید قابلیت این را داشته باشند که نشان دهند رفتارهای علمی و مالی منجر به کاهش مشکلات مالی و افزایش رفاه مالی می شود (آی می4،2006).
با توجه به مطالب پیش گفته و اهمیت روز افزون مبحث سواد مالی ، پژوهش حاضر در پی سنجش سواد مالی دانشجویان و بررسی روابط اجتماعی آن با رفاه مالی وذهنی آنهاست
ضرورت انجام تحقیق
اهمیت و ضرورت انجام این تحقیق را می توان از دو منظر تئوری و کاربردی تقسیم کرد: از نظر کاربردی سواد مالی، رفاه مالی و رفاه ذهنی فاکتورهایی هستند که در عملکرد فرد در محیط کاری تاثیر گذارند. افرادی که دارای سواد مالی بالاتری باشند می توانند برای خانواده هایشان تصمیمات بهتری بگیرند و از امنیت رفاهی و اقتصادی بیشتری برخوردار می شوند. به صورت کلی می توان گفت تحت تاثیر فشارهای اجتماعی و روانی کمتری قرار می گیرند.
علاوه بر این سازمان هایی که کارکنان آن دارای سواد مالی بالاتری هستند و از نظر مالی در رفاه هستند از رضایت شغلی بالاتری برخوردارند، به گونه ای که می توان گفت رضایت شغلی می تواند بر رضایت زندگی افراد تاثیر گذارد. رضایت شغلی بیشتر دارای بهره وری بالاتر بوده و اینکه افراد مزایای سازمان خود را بهتر درک میکنند و تعهد بیشتری را نسبت به سازمان خود نشان می دهند (کیم ، 2007). در مقابل عدم سواد مالی؛ زندگی افراد، خانواده ها، دوستان و شرکای تجاری آنها را به دلیل اخذ تصمیمات نامناسب مالی تحت تاثیر قرار می دهد و این امر اثرات نامطلوبی بر جامعه داشته؛ تا آنجا که می تواند به کاهش ثروت ملی و در نهایت کاهش سطح رفاه مالی در جامعه منجر شود (معین الدین و همکاران، 1390). اثرات نگرانی مالی بر زندگی کاری و شخصی نیز در تحقیقات مختلف به اثبات رسیده است. نگرانی مالی بیشتر نه تنها موجب کاهش میزان رضایت از زندگی شده؛ بلکه عملکرد فرد را در محیط کار تهدید می کند. نگرانی مالی میزان افسردگی، اعتماد به نفس و توانایی مدیریت زندگی شخصی و کاری افراد را تهدید می کند. نگرانی مالی موجب کاهش بهره وری، کاهش کیفیت، کمیت و کارامدی فرد در محیط کار شده و غیبت، تاخیر و عدم تمرکز روی کار را افزایش می دهد.
در بحث ضرورت یادگیری سواد مالی برای دانشجویان؛ نیز نتایج مطالعات انجام گرفته بیانگر آن است که دانشجویانی که حداقل مبلغی را برای پوشش هزینه های شهریه و … از والدین خود دریافت می کنند نسبت به دانشجویانی که استقلال مالی دارند بیشتر دچار شکست شده یا در ترم های تحصیلی خود مشروط می شوند و در کل معدل کمتری دارند (معین الدین و همکاران، 1390). بر این اساس تحقیق حاضر در نظر دارد تا ضمن اندازه گیری سطح سواد مالی، به بررسی ارتباط آن با رفاه ذهنی ورفاه مالی دانشجویان بپردازد.
اهداف تحقیق
1- بررسی سطح سواد مالی دانشجویان استان یزد
2- بررسی سطح رفاه ذهنی دانشجویان استان یزد
3- بررسی تاثیر سواد مالی بر رفاه ذهنی و رفاه مالی دانشجویان استان یزد
فرضیه های تحقیق
هر تحقیق علمی به منظور جواب دادن به برخی از سوالات برای قبول یا رد فرضیه ها صورت می گیرد. فرضیه های مرتبط با تحقیق، می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
1- دانشجویان استان یزد از نظر مالی با سواد هستند .
2- سواد مالی بر رفاه ذهنی دانشجویان استان یزد تاثیر می گذارد.
3- سواد مالی بر رفاه مالی دانشجویان استان یزد تاثیر می گذارد.
4- متغیرهای جمعیت شناختی دانشجویان بر سواد مالی آنها تاثیر دارد.
روش تحقیق
تحقیقات را از نظر هدف می توان به تحقیق بنیادی، کاربردی و اقدام پژوهشی طبقه بندی کرد (شریفی و شریفی، 1383). روش تحقیق حاضر از این جهت که نتایج مورد انتظار آن در فرآیند ارتقاء بینش دانشجویان در زمینه رفاه مالی و سواد مالی و رفاه ذهنی به خدمت گرفت از نوع کاربردی می باشد .
در تحقیقاتی که یک متغیر تابعی از چندین متغیر بوده که به طور مشترک بر آن اثر می گذارند روش تحقیق همبستگی بهترین روش محسوب می شود. (شریفی، شریفی، 1383). بر همین اساس روش تحقیق حاضر از نوع همبستگی می باشد.همچنین تحقیق حاضر به لحاظ شیوه اجرا یک تحقیق توصیفی-پیمایشی است. زیراضمن توصیف و تشریح وضع موجود جامع، در گردآوری داده ها از ابزار پرسشنامه استفاده می گردد.
روش و ابزار گردآوری اطلاعات
نظر به اینکه این تحقیق یک پژوهش توصیفی و کاربردی است لذا برای جمع آوری اطلاعات از روش های استفاده شده است:
* روش کتابخانه ای : برای گردآوری اطلاعات مربوط به پیشینه و ادبیات تحقیق (اطلاعات ثانویه) از روش کتابخانه ای استفاده شده است.
* روش میدانی: از ابزار پرسش نامه برای گردآوری اطلاعات دانشجویان (اطلاعات اولیه) استان یزد استفاده می شود.
قلمرو تحقیق(مکانی – زمانی و موضوعی)
قلمرو مکانی:
مطالعه حاضر در بین دانشجویان استان یزد در سال 1393 انجام خواهد شد. تعداد کل دانشجویان استان یزد بیش از 30000 نفر می باشند که جامعه آماری این مطالعه را تشکیل می دهند. . بر این اساس حجم نمونه این تحقیق بر اساس جدول دمورگان و با توجه حجم جامعه 30000 نفری برابر 384 نفر خواهد بود.
قلمرو موضوعی:
در این مطالعه به سنجش سواد مالی دانشجویان استان یزد و بررسی ارتباط میزان سواد مالی آنان با رفاه ذهنی و رفاه مالی آنها پرداخته شده است.
قلمرو زمانی پژوهش
فرایند انجام این پژوهش از ابتدای فروردین سال 1393شروع شده و تا پایان اردیبهشت 1393 ادامه یافته است.
تجزیه و تحلیل داده ها
به صورت کلی می توان گفت که شاخصهای گرایش مرکزی و پراکندگی جهت توصیف جامعه و نمونه مورد بررسی و از آمار استنباطی جهت تحلیل داده های مرتبط با فرضیات تحقیق استفاده می شود. برای بررسی کفایت سواد مالی دانشجویان از آزمون t تک نمونه مستقل استفاده می شود.
در این مطالعه به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات دموگرافیک از شاخصهای گرایش مرکزی و پراکندگی همچون میانگین، انحراف معیار، میانه و ماکزیمم و مینیمم داده ها استفاده گردیده است. همچنین در ادامه جهت آزمون فرضیات تحقیق از تکنیک های آمار استنباطی مثل آزمون ضریب همبستگی پیرسون برای آزمون وجود رابطه خطی بین متغیرها، آزمون t دو گروه مستقل برای مقایسه میانگین های دو جامعه، آزمون تحلیل واریانس و آزمون های زوجی شفه برای مقایسه میانگین های چند جامعه و … استفاده شده است.
تعریف عملیاتی واژه ها:
سواد مالی
سواد مالی عبارت است از توانایی قضاوت آگاهانه و تصمیم گیری موثر در خصوص استفاده از منابع پولی و مدیریت آن (بنیاد مالی تحقیقات آموزش بریتانیا5). در این پزوهش سواد مالی از طریق پرسشنامه استاندارد اندازه گیری می شود.
رفاه مالی
رفاه مالی عبارت است از: یک حالت از سلامت مالی، خوشحالی و عاری از نگرانی مالی که بر اساس شناخت ذهنی شخص از وضعیت مالی مبتنی است (کاتلین، 2010). در این مطالعه به منظور سنجش میزان رفاه مالی دانشجویان از یک پرسشنامه استاندارد حاوی 1سوال استفاده گردیده است.
رفاه ذهنی
رفاه ذهنی را می توان چنین تعریف کرد: انواع مختلفی از ارزیابی های مثبت و منفی که افراد از زندگی شان میسازند. این ارزیابی ها شامل ارزیابی های شناختی (مقیاس های) از قبیل رضایت از زندگی، رضایت شغلی، بهره وری، اشتغال و واکنشهای احساسی به وقایع زندگی مثل لذت و ناراحتی است. . در تحقیق حاضر؛ میزان رفاه ذهنی دانشجویان با استفاده از پرسشنامه استاندارد شامل5 سوال مورد سنجش قرار گرفته است.
متغیرهای جمعیت شناختی
سن، معدل کل دانشجویان:
این متغیرها به صورت متغیرهای کمی پیوسته می باشد
وضعیت اشتغال دانشجویان:
به طور کلی دانشجویان از نظر وضعیت اشتغال به دو گروه شاغل و غیر شاغل تقسیم شده اند.
حوزه فعالیت:
حوزه فعالیت دانشجویان بیانگر زمینه کاری آنها بوده و به طور کلی در دو حوزه زمینه های مالی و غیر مالی تعریف شده است.
استقلال مالی:
استقلال مالی دانشجویان بیانگر عدم وابستگی مالی آنها به والدین بوده و به دو شکل مستقل و غیر مستقل تعریف شده است.
دانشکده تحصیلی:
دانشکدهی محل تحصیل دانشجویان در 5 گروه علوم انسانی، علوم پایه، پزشکی، فنی و مهندسی و اقتصاد، حسابداری و مدیریت تعریف شده است
مقطع تحصیلی:
مقطع تحصیلی دانشجویان در 4 گروه کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تعریف شده است.
رشته مقطع متوسطه:
رشته تحصیلی مقطع متوسطه دانشجویان در 4 گروه ریاضی فیزیک، علوم تجربی، علوم انسانی و هنرستان و سایر تعریف شده است.
سطح تحصیلات پدر:
در این مطالعه سطح تحصیلات پدر در 5 سطح از زیر دیپلم تا دکتری تعریف شده است.
سطح تحصیلات مادر:
سطح تحصیلات مادر نیز در 5 سطح از زیر دیپلم تا دکتری تعریف شده است.
درآمد دانشجویان:
در این مطالعه منظور از درآمد، مجموع دریافتی هایی است که دانشجویان از محل کار خود دریافت می کنند. به منظور اندازه گیری این متغیر، درآمد دانشجویان در 6 سطح از کمتر از پانصد هزار تا بالاتر از دو میلیون تومان طبقه بندی شده است.
روش تحقیق
هدف از این تحقیق؛ توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. تحقیق حاضر از این جهت که نتایج آن میتواند در فرآیند ارتقاء بینش دانشجویان در زمینه رفاه مالی و سواد مالی و رفاه ذهنی به خدمت گرفته شود از نوع تحقیقات کاربردی محسوب می شود و از آنجا که به صورت پژوهشی از پرسشنامه برای جمع آوری داده های آن استفاده شده و محقق عملا در جریان تحقیق درگیر شده است، لذا تحقیق از لحاظ نحوه ی گردآوری داده ها از نوع تحقیقات میدانی به شمار می رود (ساروخانی، 1381).
این تحقیق توصیفی- همبستگی از شاخه میدانی است. این تحقیق همچنین پیمایشی از نوع مقطعی است، زیرا روش مقطعی بر مبنای گردآوری داده ها درباره یک یا چند صفت در یک مقطع از زمان طریق نمونه گیری از جامعه انجام می شود. (سرمد و همکاران، 1381) در این تحقیق نیز اطلاعات، در یک زمان خاص جمع آوری گردیده و لذا از نوع مقطعی است؛ توصیفی است چرا که اولا، شامل مجموعه روش هایی است که هدف آنها توصیف کردن شرایط یا پدیده های مورد بررسی است و ثانیا، اجرای تحقیق می تواند به شناخت بیشتر شرایط موجود یا یاری دادن به فراگرد تصمیم گیری،کمک کند (سرمد و همکاران، 1381). تحقیق توصیفی، آن چرا که هست توصیف و تفسیر می کند و به شرایط و روابط موجود، عقاید متداول، فراگردهای جاری،آثار مشهود یا روند های در حال گسترش توجه دارد.(خاکی، 1382)
در این تحقیق به بررسی رابطه بین سواد مالی، رفاه مالی و رفاه ذهنی دانشجویان استان یزد پرداخته شده است و وجود یا عدم وجود یک رابطه معنی دار میان این متغیرها مورد بررسی قرار می گیرد و بنابراین، از نوع همبستگی است.
فرضیات تحقیق
هر تحقیق علمی به منظور جواب دادن به برخی از سوالات برای قبول یا رد فرضیه ها صورت می گیرد. فرضیات این تحقیق در دو گروه فرضیات اصلی و فرضیات فرعی قابل تقسیم بندی هستند که در ادامه به آنها اشاره شده است.
فرضیات اصلی
فرضیه (1) : دانشجویان استان یزد از نظر مالی باسواد هستند
فرضیه (2) : بین رفاه مالی و سواد مالی دانشجویان استان یزد رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه (3) : بین رفاه ذهنی و سواد مالی دانشجویان استان یزد رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه (4) :متغیرهای جمعیت شناختی دانشجویان بر سواد مالی آنها تاثیر می گذارد.
فرضیات فرعی
فرضیه (4-1): سن در سواد مالی دانشجویان استان یزد تاثیر دارد .
فرضیه (4-2): معدل کل در سواد مالی دانشجویان استان یزدتاثیر دارد .
فرضیه (4-3):جنسیت در سواد مالی دانشجویان استان یزد تاثیر دارد .
فرضیه (4-4):وضعیت تاهل در سواد مالی دانشجویان استان یزدتاثیر دارد .
فرضیه (4-5):وضعیت اشتغال در سواد مالی دانشجویان استان یزدتاثیر دارد .
فرضیه (4-6):حوزه فعالیت در سواد مالی دانشجویان استان یزدتاثیر دارد .
فرضیه (4-7):استقلال مالی در سواد مالی دانشجویان استان یزد تاثیر دارد .
فرضیه (4-8):دانشکده تحصیلی در سواد مالی دانشجویان استان یزدتاثیر دارد .
فرضیه (4-9):مقطع تحصیلی در سواد مالی دانشجویان استان یزدتاثیر دارد .
فرضیه (4-10): رشته مقطع متوسطه در سواد مالی دانشجویان استان یزدتاثیر دارد .
فرضیه (4-11):سطح تحصیلات پدردر سواد مالی دانشجویان استان یزدتاثیر دارد .
فرضیه (4-12):سطح تحصیلات مادردر سواد مالی دانشجویان استان یزدتاثیر دارد .
فرضیه (4-13):درآمددر سواد مالی دانشجویان استان یزدتاثیر دارد .
قلمرو تحقیق
قلمرو زمانی این تحقیق مربوط به اطلاعات سال 1393 بوده و قلمرو مکانی این تحقیق را دانشجویان استان یزد تشکیل می دهند.به لحاظ موضوعی نیز پژوهش حاضر در حوزه سواد مالی و ارتباط آن با رفاه انجام می شود .
روش گردآوری داده ها
مهمترین روش های گرد آوری اطلاعات در این تحقیق بدین شرح است:
1) مطالعات کتابخانه ای
در این قسمت جهت گردآوری اطلاعات در زمینه مبانی نظری و ادبیات تحقیق موضوع، از منابع کتابخانه ای، مقالات، کتاب های مورد نیاز، و اینترنت استفاده شده است.
2) پرسشنامه
در این مطالعه به منظور تعیین میزان سواد مالی، رفاه مالی و رفاه ذهنی از پرسشنامه استاندارد استفاده شده است. سوالات پرسشنامه شامل 2 بخش عمده می باشد:
1)سوالات عمومی: در سوالات عمومی سعی شده است که اطلاعات کلی جمعیت شناختی در رابطه به پاسخ دهندگان جمع آوری گردد. این بخش شامل 16 سوال بوده و برخی اطلاعات دموگرافیک همچون سن، جنس، سطح درآمد و …. را جمع آوری می کند.
2) سوالات تخصصی: این بخش از پرسشنامه شامل 31 سوال است. در این بخش؛ سوالات 1 تا 25 مربوط سوادمالی و سوالات 26 تا 31 مربوط به بعد رفاه مالی و رفاه ذهنی دانشجویان می باشد. پس از تدوین طرح مقدماتی پرسشنامه تلاش گردید تا میزان روایی و پایایی پرسشنامه تعیین شود.
روایی و پایایی پرسشنامه
پایایی (قابلیت اعتماد) پرسشنامه:
قابلیت اعتماد یا پایایی یکی از ویژگی های فنی ابزار اندازه گیری است. مفهوم یاد شده به این امر سر و کار دارد که ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست می دهد. دامنه ضریب قابلیت اعتماد از صفر (عدم ارتباط) تا1+ (ارتباط کامل) است.ضریب قابلیت اعتماد نشانگر آن است که تا چه اندازه ابزار اندازه گیری ویژگی های با ثبات آزمودنی و یا ویژگیهای متغیر و موقتی وی را می سنجد. در این تحقیق به منظور تعیین پایایی آزمون از روش های آلفای کرونباخ استفاده گردیده است. این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه گیری که خصیصه های مختلف را اندازه گیری می کند به کار می رود.
برای محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ابتدا باید واریانس نمره های هر زیر مجموعه سوال های پرسشنامه و واریانس کل را محاسبه کرد. سپس با استفاده از فرمول زیر مقدار ضریب آلفا را محاسبه می کنیم.
(3-1)
که در آن:
تعداد زیر مجموعه های سوال پرسشنامه یا آزمون= J
واریانس زیر آزمون J ام = Sj2
واریانس کل پرسشنامه یا آزمون= s2
بنابراین به منظور اندازه گیری قابلیت اعتماد، از روش آلفای کرونباخ و با استفاده از نرم افزار 16 SPSS انجام گرفته است. اگر ضریب آلفا بیشتر از 7/. باشد پرسشنامه از پایایی قابل قبولی برخوردار است(مومنی،1386).
جدول 3-1. محاسبه پایایی سوالات مربوط به پرسشنامه رفاه ذهنی
متغیر
آلفای کرونباخ
تعداد
رفاه ذهنی
81/0
5
جدول فوق آلفای کرونباخ و تعداد سوالات مربوط به متغیر رفاه ذهنی را ارائه می دهد. از آن جایی که مقدار آلفای کرونباخ بزرگتر از 7/. است لذا آزمون از پایایی قابل قبولی برخوردارمی باشد. همچنین در بحث پرسشنامه سواد مالی، از آنجا که کلیه سوالات پرسشنامه مزبور؛ پاسخ های صحیح و دقیق قابل محاسبه دارد و هیچ گونه نظر سنجی از پاسخگویان انجام نمی گیرد، لیکن در مورد آنها نیازی به محاسبه پایایی نیست.
روایی (اعتبار) پرسشنامه:
روایی از واژه "روا" به معنای جایز و درست گرفته شده و روایی به معنای صحیح و درست بودن است. مقصود از روایی آن است که وسیله اندازه گیری بتواند خصیصه و ویژگی مورد نظر را اندازه بگیرد. اهمیت روایی از آن جهت است که اندازه گیری های نامناسب و ناکافی می تواند هر پژوهش علمی را بی ارزش و ناروا سازد. اعتبار در اصل به صحت و درستی اندازه گیری محقق بر می گردد (خاکی، 1382). برای تعیین اعتبار پرسشنامه روش های متعددی وجود دارد که یکی از این روش ها اعتبار محتوا می باشد.
اعتبار محتوا نوعی اعتبار است که برای بررسی اجزای تشکیل دهنده یک ابزار اندازه گیری به کار برده می شود. اعتبار محتوای یک ابزار اندازه گیری به سوال های تشکیل دهنده ی آن بستگی دارد. اگر سوال های پرسشنامه معرف ویژگی ها و مهارت های ویژه ای باشد که محقق قصد اندازه گیری آنها را داشته باشد، آزمون دارای اعتبار محتوا است. برای اطمینان از اعتبار محتوا، باید در موقع ساختن ابزار چنان عمل کرد که سوال های تشکیل دهندهی ابزار اندازه گیری معرف قسمت های محتوای انتخاب شده باشد. بنابراین اعتبار محتوا، ویژگی ساختاری ابزار اندازهگیری است که همزمان با تدوین آزمون در آن تنیده می شود. پرسشنامه مورد استفاده در این پژوهش از نوع پرسشنامه استاندارد سنجش سواد مالی، رفاه مالی و رفاه ذهنی بوده که پرسشنامه استاندارد سواد مالی، رساله دکتری معین الدین مورد استفاده قرار گرفته است.در تهیه پرسشنامه رفاه مالی از پرسشنامه استاندارد هیگنزواستون روبرتس(2010)، استفاده شده است. بنابراین پرسشنامه دارای روایی لازم می باشد
جامعه آماری و نمونه آماری
یک جامعه آماری عبارت است از مجموعه ای از افراد یا واحد ها که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند. صفت مشترک صفتی است که بین همه ی عناصر جامعه آماری مشترک و متمایز کننده جامعه آماری از سایر جوامع باشد (آذر، مومنی،1380). همچنین در تعریفی دیگر بیان شده است که جامعه تحقیق، مجموعه حقیقی یا فرضی است که نتایج تحقیق به آن انتقال داده می شود(دلاور،1380). جامعه آماری تحقیق مورد نظر عبارتست از دانشجویان استان یزد.
گروه نمونه، یک مجموعه فرعی از جامعه آماری است که با مطالعه ی آن محقق قادر است نتیجه را به کل جامعه ی آماری تعمیم دهد.(سکاران ،1381: 295) یا به عبارت دیگر، تعداد محدودی از آحاد جامعه آماری که بیان کننده ویژگی های اصلی جامعه باشد را نمونه گویند (آذر،مومنی،1380).
در این مطالعه برای تعیین حجم نمونه از جدول مورگان استفاده گردیده است. از آنجا که حجم جامعه آماری تحقیق (دانشجویان استان یزد) از 60000 نفر بیشتر بوده، حجم نمونه بر اساس جدول مورگان 384 نفر تعیین گردید. همچنین در ادامه به منظور تعیین پاسخگویان از روش نمونه گیری چند مرحله ای تصادفی استفاده شد. که در آن دانشگاه های به عنوان خوشه و دانشکده ها و رشته های تحصیلی بعنوان طبقه در نظر گرفته شده است.
روش های مورد نظر برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه ها
تجزیه و تحلیل به عنوان فرآیندی از روش علمی، یکی از پایه های اساسی هر روش تحقیقی است. تجزیه و تحلیل به طور کلی عبارت است از روشی که از طریق آن کل فرایند پژوهشی، از انتخاب مساله تا دسترسی به یک نتیجه هدایت می شود. پژوهشگر برای پاسخگویی به مساله تدوین شده و با تصمیم گیری در مورد رد یا تایید فرضیه ای که صورت بندی کرده است از روش های مختلف تجزیه و تحلیل استفاده می کند (طاهری،1377، ص114). هدف از تحلیل و توصیف در آمار، بررسی جامعه آماری است که به 2 طریق توصیف می شود، یا با سر شماری کلیه عناصر جامعه و محاسبه پارامتر که در این صورت فنون آمار توصیفی به کار خواهد رفت و یا با استفاده از تخمین زننده برای برآورد پارامتر.
آمار استنباطی شامل فنون تخمین آماری و آزمون فرضیه ها می شود. اینکه از کدام طریق (تخمین یا آزمون)، استنباط انجام گیرد، به نوع تحقیق بستگی دارد اگر تحقیق از نوع سوال و صرفاً حاوی پرسش درباره پارامتر باشد از تخمین آماری برای پاسخ به سوالات استفاده می شود و اگر حاوی فرضیه ها بوده و از مرحله سوال گذر کرده باشد، آزمون فرضیه و فنون آماری آن بکار می رود. با توجه به مطالب در این تحقیق از هر دو نوع آمار توصیفی و استنباطی استفاده می گردد از آمار توصیفی برای نمایش اطلاعات جمعیت شناسی با استفاده از جداول فراوانی و نمودار های میله ای استفاده می شود. از فنون استنباط آماری نیز در این تحقیق استفاده شده است و چون به دنبال آزمون فرضیه های آماری هستیم از آزمون فرضیه ها و فنون آماری مرتبط با آن استفاده می شود.
آزمون ضریب همبستگی پیرسون
ضریب همبستگی؛ شدت رابطه و همچنین نوع رابطه، مستقیم یا معکوس را نشان می دهد. مقدار ضریب همبستگی همواره بین 1 و 1- می باشد. ضریب همبستگی با r نشان داده شده و توسط فرمول زیر محاسبه میگردد:
(3-2)
– آزمون معنی دار بودن r
ضریب همبستگی با توجه به نمونه ای مشخص محاسبه می شود. بدیهی است که این ضریب، که بعضی مواقع ضریب همبستگی نمونه ای خوانده می شود، از نمونه ای به نمونه ای دیگر تغییر می یابد (آذر و مومنی، 1387) سوالی که در این قسمت مطرح می گردد این است که آیا ضریب همبستگی بدست آمده بین دو متغییر X و Y معنی دار است یا خیر؟ یا به عبارت صحیح تر ، آیا می توان به وجود یک رابطه علت و معلولی خطی اذعان داشت و یا ضریب همبستگی بدست آمده ناشی از شانس و تصادف بوده و ضریب همبستگی جامعه برابر صفر است؟ در اینجا ضریب همبستگی پیرسون و آزمون آن مدنظر است که مراحل این آزمون در زیر آمده است.
آماره مناسب برای آزمون، در خصوص صفر بودن ضریب همبستگی جامعه (آذر و مومنی،1380) و یا به عبارت روشن تر معنی دار بودن ضریب همبستگی بدست آمده از فرمول زیر محاسبه می شود که دارای توزیع tاستیودنت با n-2 درجه آزادی است.
(3-3)
– فرضیه ها
می خواهیم آزمون کنیم که آیا دو متغیر تصادفی x و y همبسته اند یا نه. به عبارت دیگر، آیا ضریب همبستگی جامعه برابر صفر است یا نه. بنابراین فرضیه ها به این صورت خواهند بود.
(نقض ادعا) بین دو متغیر X و Y رابطه معنی داری وجود ندارد.
(ادعا) بین دو متغیر X و Y رابطه معنی داری وجود دارد.
– مراحل تصمیم گیری
در این مرحله مقدار واقعی آماره آزمون که از طریق فرمول فوق محاسبه گردیده است با مقدار جدول مقایسه میگردد و چنانچه مقدار واقعی آماره آزمون در ناحیه H0 قرار گرفت فرض صفر در سطح اطمینان مورد نظر تامین می شود در غیر اینصورت H0 رد می گردد و H1 تایید می شود و بیانگر وجود رابطه معنی دار بین x وy خواهد بود (آذر ، مومنی،1380).
آزمون مقایسه میانگین های دو جامعه آماری
بخش اعظم فرضیه های پژوهشی در مدیریت و علوم رفتاری به منظور مقایسه دو جامعه آماری انجام میگیرند. این نوع فرضیه ها را فرضیه های تطبیقی گویند. برای آزمون این نوع فرضیه ها (چنانچه میانگین پذیر باشند) و تعیین صحت و سقم آنها می توان از مراحل آزمون فرض آماری برای میانگین دو جامعه استفاده کرد. مراحل آزمون به ترتیب شرح داده می شود.
– فرض ها
با توجه به فرضیه پژوهشی و نقیض آن، فرضیه آماری یکی از این تعاریف را خواهد داشت:
1)
2)
3)
– آماره آزمون
از آماره نا اریب برخوردار است. توزیع به شرایط تخمین تفاضل میانگین دو جامعه بستگی دارد که به این صورت تفکیک پذیر است:
1. وقتی نمونه ها از دو جامعه نرمال با انحراف معیار معلوم انتخاب شوند، توزیع نرمال بوده و آماره آزمون عبارت است از:
(3-4)
2. وقتی نمونه ها از دو جامعه نرمال با انحراف معیار نامعلوم انتخاب شوند، توزیع نمونه گیری آماره به به شرح زیر بستگی خواهد داشت.
الف) اگر درجه آزادی کوچکتر از 30 باشد، توزیع نمونه گیری آماره t استیودنت است. آماره آزمون در صورت تساوی واریانس ها عبارت است از:
(4-5)
ب) اگر درجه آزادی بزرگتر از 30 باشد، آماره آزمون چنین تعریف می شود:
(4-6)
تحلیل واریانس (ANOVA)
تحلیل واریانس روشی است که می توان میزان انحرافات کل در مجموعه داده ها را به مولفه هایی افراز کرد. در آزمون تحلیل واریانس منبع تغییرات (واریانس ها) به دو دسته بین گروهی و درون گروهی تقسیم می شود.
بخشی از واریانس ها ناشی از تفاوت بین جوامع یا گروه بندی محقق است (بین گروهی) و بخشی از تفاوت بین عوامل دیگر (خطا) برمی گردد (درون گروهی). در این آزمون به بررسی این موضوع پرداخته می شود که پراکندگی ها تا چه میزان ناشی از تغییرات بین گروهی و چه میزان ناشی از تغییرات درون گروهی است.
مراجع
مراجع لاتین:
1. Barbara, O., Jing, J., (2005), financially distressed consumers: their financial practice, financial well-being and health, 16, pp. 71-85.
2. Bird, S., (2008), financial literacy among university students¸ An Australian case study¸ University of Wollongong, Available at: http://ro.uow.edu.au/theses/112.
3. Bodvarsson, O., & walder, R., (2004), Do parental cash transfers, weaken performance in college, Economics of education review, 23(5), 483-495.
4. Chen, H. and Volpe, R.P, (2005), Financial Literacy, Education, and Services in the Workplace, A Journal of Applied Topics in Business and Economics. [Online], available: zttp//www.westga.edu/~bquest/2005/workplace.pdf [Accessed 2 February 2006].
5. Cude, B. J., (2010), financial literacy, the journal of consumer affairs, vol. 44, N. 2.
6. Danes, S. M., Haberman, H. R., (2007), Teen financial knowledge, self-efficiency and behavior: A gendered view, financial counseling and planning journal, 18, 48-60.
7. Drake, Margaret Vandervoort., (2004), Financial well-being and the need for Employer-spon sored Financial Literacy Education as Reported by Employees of a Texas Public Research University, Available at: http//Proquest.umi.com. P.256
8. Dvorak¸ T., & Hanly¸ H., (2010), Financial Literacy and design of retirement plans, The journal of socio – Economics, vol. 39: 645 – 652.
9. Eitel, Susan J, (2007), First-generation female college students' Financial Literacy: Barriers to persistence and degree completion, pp.221. Available at: http//Proquest.umi.com.
10. Fergusson, D., and Horwood, L., (1981), the measurement of family material well-being, journal of family Issues, 14, 725-749.
11. Fox, J., Bartholoma, S., (2000), building the case for financial education, the journal of consumer affairs, 39 (1), 195-214.
12. Garman, E.T., & Forgue¸ R.E., (2000) ¸Personal Finance, (6thed.). Boston: Honunhton Mifflin.
13. Goldsmith, E., (2000), Resource management for individual and family, Belmont, CA: wads worth learning.
14. Hayhoe, C., Lea, I., (1990), Difference in spending habits and credit card use of college student, journal of consumer affairs, 34, 113-133.
15. Hogarth, M., (2002), financial education and economic development, international conference hosted by Russian GA presidency in corporation with OECD.
16. Huston, S., (2010), Measuring financial literacy, journal of consumer affairs, 44, 296-316.
17. Jacobs, B., (2000), turn bling tower of babel: subprime securitization and the credit crises, financial annals journals, 65, 16-28.
18. Joo, S. and Garman, E.T., (1998), The Potential Effects of Workplace Financial Education Based on the Relationship Between Personal Financial Wellness and Worker Job productivity, Personal Finances and Worker Productivity, Vol. 2, No. 1,pp. 163-173.
19. Joo, S., Gable, J., (2004), credit card attitudes and behavior of student college, Journal of family and Economic Issues, 37, 405-416.
20. Katlin, j., (2010), financial satisfaction: personal finance-work conflict and work outcome, financial consoling and planning education conference, Scottsdale, AZ, 38-45.
21. Lusardi, A., Mitchell, O. S., (2006), Financial literacy and planning: implications for retirement wellbeing, Netherlands Central Bank, Research Department in its series DNB working papers, n. 28.
22. Lyons, A (2004), A Profile of Financially at-risk College Students, The Journal of Consumer Affairs, vol 38(1), 56-80.
23. Malcoan, A., (2011), quality of life and subjective well-being in undergraduate students, Procedia social and behavioral sciences, 15, pp. 2843-2847.
24. Malone, K., Susan, D., (2010), perception of financial well-being among American woman in diverse families, I Fam Econ ISS, 41, 63-81.
25. Mc Gregor, S., Smith, E., (1998), expanding our understanding of quality of life, journal of family and science, 90, 2-6.
26. Monticone¸ C., (2010), How much does wealth matter in the Acquision of financial literacy, The Journal of consumer Affairs ¸vol .44, No. 2,403 – 422
27. Mullins, patricia o'connel, (2007), Financial Knowledge and Communication of Teenagers and their Parent or Guardian, Proquest, pp.276.
28. Murphy, D. S., & Yetmar¸ S., (2010), personal financial planning attitudes: a preliminary study of graduate students, Management research review, vol 33. No .8: 811 -817.
29. Neill, B., Benoit, S., (2005), financially distressed consumer: their financial practices, financial consoling and planning education conference, 16, 15-34.
30. Pang¸ M. F (2010), Boosting financial literacy: Benefits from learning study, Inster Sci, vol 39, 659 -677.
31. Peng,C.M , Bartholomue, S, Fox ¸ J & cravener¸ C., (2007), The Impact of Personal Finance Education Delivered in high school and College courses, Journal of family and Economic Issues , vol 28: 265 -284.
32. Porter, N. M., (1990), testing a model of financial wellbeing, financial consoling and planning education, 4, 135-164.
33. Sabri, M., F., Maurice mac Donald, Tahira & k., ltira – JariuhMasud, (2010), Credit Card Ownership among American High School Seniors, Journal of Family and Economic Issues, 31:151-160.
34. Shogern, A., (2006), the role of positive psychology constructs in predicting life satisfaction in adolescents with and without cognitive disabilities, positive psychology, 1, 37-52.
35. Strumpel, B., (1976), economic means for human needs, personal finance and worker productivity, 2, 68-74.
36. Tituse, P., (1998), net worth and financial satisfaction as a function of household money manager, journal of family and science, 2, PP. 23-43.
37. Vitt, L. A, anderson, C, A, and kent, J., Lyter, (2000), personal finance, Washington DC Finnie mate fountain, 6, 34-43.
38. Wen Perak, S. and Gable, J., 2003, credit card attitudes and behavior of student college, financial well-being and health, 37, 405-416.
39. Williams, F., (1983), money income, no money income and satisfaction as determinants of perceived adequacy of income, perceived economic well-being symposium, 23, 34-55.
40. D Clercq, J.M.P Venter,(2009) " Factors influencing a prospective chartered accountants level of financial literacy study" , Meditari Accountancy Research, vol.17, Iss:2, pp.47-60.
41. Abreu, M & Mendes V, (2010)." Financial literacy and portfolio diversification", Quantitative Finance, Taylor& Francis Journal. Vol.10 (5), pp.515- 528.
42. Murphy, A.J. (2005)," Money, money, money: An exploratory study on the financial literacy of black college students". College Student Journal, 39(3), 478-488.
43. Kindle, P.A.(2010)." Student perceptions offinancial literacy: Relevance to practice" Journal of Social Service Research, 36(5), 470-481.
44. Belinda, Ma & Mandigma ,S(2013)." Relationship of financial Capability with Knowledge , Skills and Attitude: Evidence from Philippine Comprehensive University", World Journal of Social Sciences, vol.3, No.3, pp,. 28- 45.
45. Dvorak, T & Hanley ,H.(2010)" Financial literacy and youth entrepreneurship in south Africa", African Journal of Economic and Management Studies, vol.1, Iss:2, pp. 164- 182.
46. Tamimi, A.H. & Kalli, A.B. (2009)" Financial literacy education in the U.S. Middleburg: Fannie Mae F oundation"
47. Philippine Comprehensive University", World Journal of Social Sciences, vol.3, No.3, pp,. 28- 45.
48. Dvorak, T & Hanley ,H.(2010)" Financial literacy and youth entrepreneurship in south Africa", African Journal of Economic and Management Studies, vol.1, Iss:2, pp. 164- 182.
49. Tamimi, A.H. & Kalli, A.B. (2009)" Financial literacy education in the U.S. Middleburg: Fannie Mae F oundation"
مراجع فارسی
1. آذر، عادل؛ مومنی، منصور، 1380، "آمار و کاربرد آن در مدیریت"، جلد اول، چاپ دهم، تهران: انتشارات سمت.
2. بابازاده خراسانی، بهزاد، 1390، "تبیین عوامل خرد و کلان موثر بر رفاه ذهنی در ایران و سایر کشورهای در حل توسعه"، انتشارات دانشگاه صنعتی شریف.
3. باهنر، زهرا، (1391)، "بررسی رابطه سواد مالی با رفاه مالی معلمان"، پایانامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد یزد.
4. خاکی، غلامرضا، (1379) روش تحقیق در مدیریت، تهران، مرکز انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.
5. خواجه شکوهی، علیرضا و حسینی، محمد، (1393)، ارزیابی و سنجش کیفیت زندگی و تاثیر آن بر مشارکت شهروندان در امور شهری، جغرافیا و آمایش شهری، شماره 10، 86-73.
6. دلاور، علی،1380، "مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی"، تهران، انتشارات ارشد.
7. دهمرده، ر.، (1390)، "بررسی سواد مالی کارآفرینان (مطالعه موردی استان سیستان بلوچستان)"، پایانامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد یزد.
8. رنگینکمان،امیر (1386) . " رضایت از زندگی" . مجله راهبرد . شماره 45 208-189.
9. رئیس دانا؛ فریبرز، 1376، "رفاه"، انتشارات مازیار، دانشگاه تهران.
10. سکاران، اوما، 1381، "روش تحقیق در مدیریت"، ترجمه محمد صائبی و شیرازی، چاپ اول، تهران: مرکزآموزش مدیریت دولتی.
11. شریفی، پ . شریفی ،ح .،1383، "روشهای تحقیق در علوم رفتاری "، انتشارات سخن . چاپ چهارم.
12. قهرمان،آرش(1389). "بررسی مفهوم رضایت از زندگی و سنجش آن در میان دانشجویان دختر و پسر" . دو فصلنامه تخصصی پژوهش جوانان، فرهنگ وجامعه ،شماره چهارم . بهاروتابستان 106-81.
13. معینالدین ، محمود.یعقوب نژاد ، احمد. نیکو مرام ، هاشم، 1390، "ارائه الگویی جهت سنجش سواد مالی دانشجویان ایرانی با استفاده ازروش دلفی فازی"، مجله مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار شماره هشتم.
14. یوسف نژاد شیروانی، مائده .پیوسته گر، مهرانگیز. (1390)، "رابطه رضایت از زندگی و طرحواره های ناسازگار اولیه در دانشجویان"، دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، سال دوازدهم، شماره 2. 65-55
15. یوسفی، زهرا، (1390)، "اندازه گیری سواد مالی سرمایه گذاران حقیقی بورس اوراق بهادار ایران و ارتباط سواد مالی با تنوع پرتفوی و تصمیمات سرمایه گذاری آنها"، پایانامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد یزد.
16. راحت دهمرده، ر؛ (1390)، " انتخاب پرتفوی بهینه با استفاده از الگوریتم ژنتیک"، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد.
17. معین الدین، م؛(1390)" ارزیابی و ارائه الگوی مناسب جهت سنجش سواد مالی دانشجویان ایرانی" رساله دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
1 – vitt
2 – van praag
3 – Shogren
4-Aimee
5- Kim
5-National Endowment for financial Education
—————
————————————————————
—————
————————————————————