به نام خدا
نمونه پروپوزال کارشناسی ارشد مدیریت بیمه
عنوان :
ارزیابی تاثیر عوامل اقتصادی و اجتماعی بر میزان تمایل افراد برای تقاضای بیمه عمر در ایران
بیان مسئله
انسان از آغاز پیدایش جوامع انسانی ، در جستجوی غریزی به دنبال تامین های جسمی ، اقتصادی ، اجتماعی وسیاسی بوده است . باتوجه به همین نیاز بوده که شرکتهای بیمه با ارائه طرح های متفاوت و ابتکاری متناسب با نیازهای جوامع انسانی درپی تامین و تسهیل این غریزه ثبات مالی و اقتصادی برآمدند تا در زمان بروز حادثه ناگوار، شیرازه اقتصاد خانواده ها از هم نپاشد و افراد وابسته به شخص متوفی و یا حادثه دیده بتوانند از مزایای این تامین اقتصادی بهره مند شوند. نیازهای خانواده در اغلب جوامع بشری با هر درجه ای از پیشرفت و تکامل را می توان به شرح زیرطبقه بندی کرد:
تامین درآمدی معین و مشخص برای افراد یک خانواده پس از فوت نان آور خانواده
تامین درآمدی معین و مشخص برای ایام از کارافتادگی ، پیری و بازنشستگی .
بیمه های اشخاص (عمر، حادثه ، درمانی ) یکی از شاخص های شناخته شده برای سنجش میزان تامین و رفاه مردم کشورهاست و کشورهایی که افراد آن به فراخور نیاز خود از این تامین برخوردارند، با اطمینان و اعتماد بیشتری در برنامه ریزی توسعه و گسترش جامعه خویش مشارکت می نمایند.
بیمه های عمر در مراحل بدوی خود برپایه اصول علمی و فنی در رابطه با جدول های حق بیمه و نحوه انتخاب مخاطرات پایه گذاری نشده بود و در واقع پیدایش جدول مرگ و میر نقطه عطفی در تاریخچه بیمه عمر محسوب می شود و به همین دلیل امروزه بیمه گران در زمان گزینش بیمه گذاران عوامل زیر را برای قبول یا رد یک پیشنهاد وتعیین حق بیمه مناسب وضعیت سنی و سلامت بیمه گذار در نظر می گیرند.
بیمه عمر با توجه به ویژگی های خاص آن می تواند در فعال نمودن بازار سرمایه نقش اساسی ایفاء نماید . ذخایر ریاضی تجمیع شده در شرکتهای بیمه عمر می توانند باعث فعالیتهای اقتصادی سودآور گردند . از آنجا که در بیمه عمر معمولاً فاصله زمانی قابل توجهی بین زمان دریافت حق بیمه توسط شرکتهای بیمه عمر و زمان پرداخت خسارت وجود دارد، ذخایر ریاضی قابل ملاحظه ای در رابطه با هر قرارداد تشکیل میشود که شرکت بیمه با استفاده بهینه از آنها می تواند بازار سرمایه را فعال نموده و نقش جدیدتری در فعالیتهای سرمایه گذاری داشته باشد که به نوبه خود باعث افزایش اشتغال و رشد اقتصادی است . تاثیر رشد بیمههای عمر در اقتصاد به حدی است که بسیاری از تحقیقات کاربردی به یک رابطه یک به یک بین آن و توسعه و رشد اقتصادی با ضرایب معناداری بالا دست یافته اند.(مهدوی، 1388)
با وجود کار های بسیار با اهمیت انجام گرفته این صنعت در کشور ما مانند اکثر کشور های در حال توسعه ناشناخته باقی مانده و نقش آن در اقتصاد کشور و زندگی خانواده ها ناچیز می باشد با مقایسه ی آمار مربوط به میزان حق بیمه های عمر در کشور های مختلف جهان با ایران ، به نهایت عقب ماندگی آن در کشور پی خواهیم برد . این امر در مورد اکثر کشور های در حال توسعه صدق می کند . کمیته امور نامرئی و مالی مربوط به تجارت در هشتمین جلسه خود در دسامبر 1982 ، با صدور قطعنامه ای درباره " بیمه عمر در کشور های در حال توسعه " از دفتر " کنفرانس سازمان ملل درباره رشد و تجارت " (UNCTAD) خواسته است تا تحقیقاتی را در رابطه با جنبه های مختلف مالی موضوع انجام دهد و همچنین اقداماتی را که کشورهای در حال توسع عضو یونکتاد باید در قالب رقابت بودن بیمه عمر در مقایسه با سایر سپرده ها انجام دهند توصیه نموده است (کریم آبادی، 1366)
یکی از شاخص های توسعه یافتگی صنعت بیمه در دنیا ، سهم فعالیت های بیمه های عمر از بازار بیمه است . سهم بیمه عمر در بازار بیمه در ایران ، به دلیل سطح بالای تورم ، پایین بودن درآمد سرانه و فعالیت کم موسسات ، در سال های گذشته هیچ گاه حدود 10% نبوده است . حرکت صنعت بیمه بر اساس این روند ، سهمی حدود 10 % از کل حق بیمه های بازار را تا سال 1392 رقم خواهد زد و با فرضی خوشبینانه تا سال 1404 به حدود 155 خواهد رسید .( بیمه مرکزی ج.ا.ا 1388).
اهمیت و ضرورت
یکی از شاخص های توسعه یافتگی صنعت بیمه در دنیا سهم فعالیت های بیمه های عمر از بازار بیمه است سهم بیمه عمر از بازار بیمه در ایران به دلیل سطح بالای تورم پایین بودن در آمد سرانه و فعالیت کم موسسات در سال های گذشته هیچ گاه حدود 10% نبوده است حرکت صنعت بیمه براساس این روند ، سهمی حدود 10% از کل حق بمیه های بازار را تا سال 1392 رقم خواهد زد و با فرضی خوشبینانه تا سال 1404 به حدود 15% افزایش خواهد یافت .
سرانه حق بیمه عمر در ایران با سطح جهانی اختلاف چشم گیری دارد ، به گونه ای که سطح جهانی آن در سال 2000 معادل 1/ 252 دلار و در ایران تنها 2/1 دلار بوده است به این معنا که درآن سال ، حق بیمه سرانه در دنیا حدود 211 برابر کشور ایران بود در سال 2008 ، اگر چه سرانه حق بیمه عمر در ایران نسبت به سال 2000 رشد 158% را تجربه کرد و به رقم 1/ 3 دلار رسید اما در مقایسه با وضعیت جهانی بسیار اندک بود ، زیرا در آن سال نیز سرانه حق بیمه عمر در دنیا حدود 120 برابر ایران بود. در تحلیل وضعیت بیمه عمر نسبت به کل اقتصاد ، ضریب نفوذ بیمه عمر ، معیاری شناخته شده است این شاخص در سطح جهان در سال 2000 حدود 49 برابر ایران بوده است که این نسبت در سال 2008 ، به 59 برابر رسیده است. ضریب نفوذ اندک برای بیمه عمر در ایران ( 07/0 در سال 2008 ) حرکت بسیار کند این رشته بیمه ای را در مقایسه با کل اقتصاد کشور نشان می دهد . بنابراین ، ضروری است تا در زمینه علت عدم استقبال از بیمه عمر از سوی افراد و عوامل موثر بر تقاضای بیمه عمر بررسی های لازم صورت گیرد . با توجه به وجود ظرفیت ها و قابلیت های گسترده درکشور عرضه گسترده بیمه های عمر به منظور ارتقاء و بهبود سطح رفاه اجتماعی با موانع بسیاری روبرو است.
اهداف پژوهش
اهداف اصلی
1- سنجش عوامل اجتماعی و میزان تمایل برای تقاضای بیمه عمر
2-سنجش عوامل اقتصادی و میزان تمایل برای تقاضای بیمه عمر
اهداف فرعی
* سنجش میزان تاثیرسطح پایین درآمد بر میزان تمایل به تقاضا بیمه عمر
* سنجش میزان تاثیر عدم فرهنگ سازی در جامعه از طریق رسانه های جمعی و یا حمایت دولت بر میزان تمایل به تقاضا بیمه عمر
* ناآشنایی مردم با بیمه های عمر و مترادف دانستن آنها با بیمه تامین اجتماعی و درمان بر میزان تمایل به تقاضا بیمه عمر اثر گذار است
چهارچوب نظری تحقیق
چهارچوب نظری مدل مفهومی است از چگونگی تئوری پردازی در مورد روابط بین چند عامل که به عنوان عوامل موثر بر مسئله تعریف شده اند.
این تئوری به صورت منطقی بر اساس پژوهش های قبلی تدوین می شود.گردآوری داده های منطقی از طریق پزوهش های منتشره در تدوین مبنایی عملی برای بررسی مساله پژوهشی، امری محوری و اساسی است.(دانایی فر و دیگران ،1389)
برای پاسخ به ضعف کنونی تحقیقات جاری این مقاله تلاش دارد تا در قالب یک ارزیابی کمّی به بررسی تاثیر عوامل اقتصادی و اجتماعی بر میزان تمایل افراد برای تقاضای بیمه عمر در ایران می پردازد برای پاسخ به ضعف کنونی تحقیقات جاری این مقاله تلاش دارد تا در قالب یک ارزیابی کمّی رابطه میان عوامل موثر بر بیمه عمر از دو جنبه ی اقتصادی و اجتماعی را با میزان تمایل افراد برای تقاضای بیمه عمر را بررسی نماید در این مسیر با توجه به مقاله "رشنوادی و دیگران" مولفه های عوامل اجتماعی را به شرح زیر معرفی می کند:
1- عدم فرهنگ سازی در جامعه از طریق رسانه های جمعی و با حمایت دولت
2- ناآشنایی مردم با بیمه های عمر و مترادف دانستن آنها با بیمه تامین اجتماعی و درمان(مهدوی،1388)
و مهمترین مولفه های عوامل اقتصادی با توجه به مقاله دکتر غدیر مهدوی – ھیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده بیمه اکو :
1- تورم
2- بیکاری و فقر
3- سطح پایین درآمد
4- بار تکفل بالا : بین بار تکفل و میزان تقاضا برای بیمه ی زندگی نیز در شرایط عادی ارتباط مستقیم وجود دارد، در صورتی که این رابطه در مورد ایران بر عکس می باشد . در کشورهای توسعه یافته با افزایش تعداد افراد تحت تکفل، سرپرست خانواده ضرورت بیشتری برای خرید بیمه احساس میکند تا آینده افراد خانواده ر ا از خطر بی سرپرست شدن و پیامدهای دیگر مصون بدارد . اما در ایران به دلیل عدم شناخت کافی از بیمه عمر و اینکه در نتیجه ی افزایش تعداد افراد تحت تکفل تامین نیازهای تمام افراد خانواده دشوارتر شده، ضرورت زیادی برای خرید بیمه عمر احساس نمیشود . با افزایش تعداد فرزندان سرپرست خانواده بیشتر به فکر تامین نیازهای مصرفی و ضروری روزمره آنها بوده و بیمه ی عمر برای آنها به عنوان یک کالای لوکس می گردد .
5- قابل رقابت نبودن بیمه های عمر سنتی با سایر فعالیتهای سرمایه گذاری(رشنوادی ،1387)
مدل مفهومی که با توجه با موارد فوق بدست آمده است :
شکل 1 -1 ) مدل تحلیلی تحقیق – تاثیر عوامل اقتصادی و اجتماعی بر تقاضای بیمه عمر (مهدوی، رشنوادی و همکاران)
پرسش های تحقیق
پرسش های اصلی
1- آیا عوامل اجتماعی بر میزان تمایل برای تقاضای بیمه عمر تاثیر دارد؟
2- آیا عوامل اقتصادی بر میزان تمایل برای تقاضای بیمه عمر تاثیر دارد؟
پرسش های فرعی
1- آیا سطح پایین درآمد بر میزان تمایل به بیمه های عمر اثر گذار است؟
2- آیا قابل رقابت نبودن بیمه های عمر سنتی با سایر فعالیتهای سرمایه گذاری بر میزان تمایل به بیمه های عمر اثر گذار است؟
3- آیا عدم فرهنگ سازی در جامعه از طریق رسانه های جمعی و یا حمایت دولت بر میزان تمایل به بیمههای عمر اثر گذار است؟
4- آیا ناآشنایی مردم با بیمه های عمر و مترادف دانستن آنها با بیمه تامین اجتماعی و درمان بر میزان تمایل به بیمه های عمر اثر گذار است؟
فرضیه های تحقیق
فرضیه های اصلی
1- بررسی تاثیر عوامل اجتماعی بر میزان تمایل برای تقاضای بیمه عمر
2-بررسی تاثیر عوامل اقتصادی بر میزان تمایل برای تقاضای بیمه عمر
فرضیات فرعی
1- سطح پایین درآمد بر میزان تمایل به بیمه های عمر اثر گذار است
2- قابل رقابت نبودن بیمه های عمر سنتی با سایر فعالیتهای سرمایه گذاری بر میزان تمایل به بیمه های عمر اثر گذار است
3- عدم فرهنگ سازی در جامعه از طریق رسانه های جمعی و یا حمایت دولت بر میزان تمایل به بیمه های عمر اثر گذار است
4- ناآشنایی مردم با بیمه های عمر و مترادف دانستن آنها با بیمه تامین اجتماعی و درمان بر میزان تمایل به بیمه های عمر اثر گذار است
تعاریف نظری و عملیاتی متغیر های تحقیق
عوامل اقتصادی
سطح درآمد و بیمه عمر
سطح درآمد : سطح در آمد افراد یک جامعه موجبات دسترسی از زندگی را چون 1-سطح معیشتی یا (بخور و نمیر ) 2- سطح برخورداری از حداقل زندگی 3- رفاه 4- سطح برخورداری از رفاه و تجمل را فراهم می سازد .(باقر ساروخانی و محسن تبریزی 1380).
بررسی لین و گریس 1 در مورد تقاضای بیمه عمر نشان می دهد ، تقاضای بیمه عمر به شدت با آسیب پذیری مالی در ارتباط است و کشش تقاضای بیمه های عمر با افزایش سن ، کاهش می یابد .
کاپفر2 در پژوهشش ، احتمال خرید بمیه عمر از سوی افراد بیکار ، زنان خانه دار ، افراد در حال آموزش و آنهایی که در آمد پایین تری دارند را کمتر یافته است .
عزیززاده نیازی ( 1378) در بررسی خود نشان داد که متغیر با سوادی و در آمد سرانه اثر مثبت و معنا داری بر تقاضای بیمه عمر دارند .
مقایسه بیمه عمر و دیگر روش های سرمایه گذاری
سرمایه گذاری ( Investment ) عبارت است از هر گونه فدا کردن ارزشی در حال حاضر ( که معمولاً مشخص است ) به امید به دست آوردن هر گونه ارزشی در زمان آینده ( که معمولاً اندازه یا کیفیت آن نامعلوم است ) . به عبارتی سرمایه گذار در حال حاضر ، ارزش مشخصی را فدا می کند تا در قبال آن در آینده ارزش خاصی که مورد نظرش است بدست آورد ؛ مثل پرداخت وجهی بابت خرید سهام به امید بدست آوردن سودهای مشخصی از آن در آینده .
▪ سرمایه گذاری را به روشهای مختلفی تقسیم بندی می کنند :
۱) براساس موضوع سرمایه گذاری :
سرمایه گذاری بر حسب موضوع به دو دسته سرمایه گذاری واقعی و سرمایه گذاری مالی تقسیم میشود . سرمایه گذاری واقعی نوعی سرمایه گذاری است که فرد با فدا کردن ارزشی در زمان حاضر ، نوعی دارایی واقعی بدست می آورد. در واقع موضوع سرمایه گذاری ، دارایی واقعی است. خرید ملک یا آپارتمان ، نمونه ای از این سرمایه گذاری است . در سرمایه گذاری مالی ، فرد در ازای فدا کردن ارزش حاضر ، نوعی دارایی مالی که نتیجه آن معمولاً جریانی از وجوه نقد است بدست می آورد . سرمایه گذاری در اوراق بهادار مثل سهام عادی یا اوراق مشارکت ، که فرد در ازای پرداخت پول ، محق به دریافت جریانی از وجوه نقد به شکل سود می شود ، سرمایه گذاری مالی محسوب می شود.
۲) براساس زمان یا مدت سرمایه گذاری :
بر حسب زمان ، سرمایه گذاری را می توان به کوتاه مدت یا حداکثر تا یکسال و بلند مدت یا بیش از یک سال تقسیم کرد.
۳) برحسب خطر یا ریسک سرمایه گذاری :
از آنجا که منافع حاصل از سرمایه گذاری در آینده بدست می آید و نسبت به تحقق این منافع یقین وجود ندارد پس انواع سرمایه گذاری ها با درجاتی از احتمال عدم تحقق منافع مورد نظر سرمایه گذار یا ریسک مواجه اند. بر اساس اینکه میزان یا احتمال تحقق نیافتن منافع آتی ( یا ریسک ) چقدر باشد ، سه نوع سرمایه گذاری را می توان از یکدیگر متمایز ساخت :
سرمایه گذاری با ریسک متناسب ،
سرمایه گذاری با ریسک نسبی بیشتر ( سفته بازی ) ،
سرمایه گذاری پر خطر یا ریسکی ( قمار ) .
سرمایه گذاری متناسب یا به طور خلاصه سرمایه گذاری ، نوعی سرمایه گذاری است که ریسک آن متناسب با بازده ای است که از آن انتظار می رود. سرمایه گذاری با ریسک نسبتاً بیشتر یا سفته بازی، نوعی سرمایه گذاری است که در آن سرمایه گذار برای کسب بازده ، ریسک بیشتری تقبل می کند و بالاخره سرمایه گذاری بسیار ریسکی یا قمار ، نوعی سرمایه گذاری است که در آن فرد برای بدست آوردن بازده ای ولو بسیار کم ، ریسک بسیار زیادی متحمل می شود .(کارگزار،1385)
قابل رقابت نبودن بیمه های عمر سنتی با سایر فعالیتهای سرمایه گذاری : شکل اقتصادی دیگر در رابطه با بیمه ی عمر این است که سود پرداختی شرکتهای بیمه در قالب سرمایه های عمر حتی در مقایسه با سود بانکی در قراردادهای بیمه عمر سنتی کمتر است. زیرا زمینه هایی که شرکتهای بیمه به اجبار دولت برای سرمایه گذاری انتخاب میکنند بازده مناسبی ندارند. در حالی که نظام بانکی در مقایسه با بیمه پیشرفتهای قابل ملاحظه ای کرده و در بین مردم شناخته شده و قابل اعتماد است و بالاتر بودن نرخ سود بانکها نسبت به سود محاسبه شده در سرمایه های بیمه باعث می شود که پس انداز یا سرمایه گذاری در بانکها برای مردم جذاب تر و قابل توجه تر باشد. (مهدوی ،1391)
ترویج و شناساندن بیمه عمر در کنار حمایت های دولت
صنعت بیمه با فرض ریسک گریز بودن افراد توسعه پیدا کرد پس چرا بیشتر مردم خود را در برابر حوادث بیمه نمی کنند ؟ شاید جواب این باشد که این افراد احتمال وقوع حوادث را برای خود کم می کنند و معتقدند که هرگز دچار حادثه نمی شوند ( چاو ،2000 ) .
مهم ترین پوششی که بیمه می دهد آرامش ذهنی 1 است مشکلی که بیمه گران با آن مواجه اند این است که مشتریانشان به آنها زیاد توجه نمی کنند . برخی ممکن است فکر کنند که خرید بیمه ، اگر با حادثه وخسارت همراه نباشد ، نوعی هدر دادن پول است در حالی که طی این مدت از اطمینان بیمه استفاده میکردند.
چالیز2 به این نتیجه رسید که بیمه گران با آن مواجه اند این است که مشتریانشان دوباره ارتباط برقرار کنند برای ایجاد یک ارتباط قوی با مشتریان بیمه گران کیفیت محصولاتشان را باید افزایش دهند و برای این منظور باید از نیازها و خواسته های بیمه گذاران آگاهی داشته باشند ( چالیز1 ، 1999 ) .
علی ضیایی مدیر عامل بیمه سامان با بیان این مطلب که از زمان ورود محصولات بیمه های عمر که جنبه سرمایه گذاری دارند به ایران، حدود یک دهه می گذرد و در این مدت نیز با حمایت های بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران انصافا رشد خوبی را دراین رشته شاهد بوده ایم، اما با توجه به ظرفیت های موجود می توان بااتخاذ تدابیری ضرب آهنگ رشد را تصریح کرد.
محصولات عمر به علت بلند مدت بودن آن و تلفیق پوشش های بیمه ای و ابزار سرمایه گذاری، محاسبات ریاضی پیچیده ای دارند. این محاسبات در حجم انبوه بیمه نامه های صادره در یک شرکت بیمه و تعداد تراکنش های مربوط به هر بیمه نامه در قالب صدور الحاقیه های متعدد، باعث شده است که مدیریت عملیات بیمه های اندوخته ساز، بدون در اختیار داشتن زیرساخت ها و ابزارهای قوی فن آوری اطلاعات امکان پذیر نباشد.
مدیرعامل بیمه سامان بیان کرد: متاسفانه در کشور ما در حوزه نرم افزارهای مربوط به بیمه های عمر و خدمات مربوط به آن سرمایه گذاری کمی شده است که این امر خدمات رسانی در رشته بیمه های اندوخته را برای شرکت های بیمه دشوار کرده وتوانایی این شرکت ها را در توسعه فروش این محصول محدود کرده است.
مدیر عامل بیمه سامان با اشاره به برگزاری همایش بین المللی بازاریابی تخصصی در صنعت بیمه، عنوان کرد: برگزاری هر چه بیشتر کنفرانس های مرتبط با بازاریابی در صنعت بیمه به پیشبرد اهداف توسعه ای این صنعت کمک زیادی خواهد کرد.
وی در مورد روش های نهادینه کردن بیمه در سبد خانوار یادآور شد: فرهنگسازی استفاده از محصولات بیمه ای از طریق رسانه های جمعی و مطبوعات به تغییر درنگرش خانوارها منجر خواهد شد و بر اثر این تغییر در نگرش، محصولات بیمه ای دیگر نه تنها به عنوان محصولات لوکس مطرح نمی شود بلکه به عنوان یک محصول ضروری جایگاه خودرا در سبد خانوار بدست می آورند.
قلمرو تحقیق
قلمرو مکانی
این تحقیق در صنعت بیمه ی شهرستان رشت انجام می شود.
قلمرو زمانی
قلمرو زمانی بهمن ماه 1391 الی شهریور 1392
قلمرو موضوعی
قلمرو موضوعی تحقیق حاضر علم مدیریت حوزه مدیریت بازرگانی و تاثیر عوامل اقتصادی و اجتماعی بر تقاضای بیمه عمر مربوط به حوزه ی تئوری سازمان می باشد.
فرآیند اجرای تحقیق
در این پژوهش با توجه به بررسی تاثیر عوامل اقتصادی و اجتماعی بر تمایل به تقاضای بیمه عمر ادبیات تحقیق ، متغیر های اصلی تحقیق شناسایی شده اند . متغیر عوامل اقتصادی شامل شاخصه های (تورم، سطح پایین درآمد ،بارتکفل ، سایر فعالیتهای سرمایه گذاری) و متغیر عوامل اجتماعی (عدم فرهنگ سازی در جامعه از طریق رسانه های جمعی و با حمایت دولت ، ناآشنایی مردم با بیمه های عمر و مترادف دانستن آنها با بیمه تامین اجتماعی و درمان) به عنوان متغیر مستقل مورد شناسایی قرار گرفته و تمایل بر تقاضای بیمه عمر به عنوان متغیروابسته فرض شده است . سپس با انتخاب شهرستان رشت بعنوان جامعه آماری نمونه گیری شده و داده ها و اطلاعات مورد نیاز برای سنجش و اندازه گیری متغیر های فوق به وسیله پرسشنامه جمع آوری می شود .داده ها و اطلاعات جمع آوری شده استخراج و تبدیل به امتیازات مربوط می شوند و سپس برای تجزیه و تحلیل با استفاده از نرم افزار spss آماده شده و در ادامه مطابق مشخصه هاو آزمون های بعمل آمده به تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری و ارایه پیشنهادات اقدام می شود.
روش تحقیق
محقق پس از تهیه و تنظیم موضوع تحقیق باید در فکر انتخاب روش تحقیق باشد. هدف از انتخاب روش تحقیق این است که مشخص شود برای بررسی موضوعی خاص چه روش تحقیقی لازم است و محقق چه روش یا شیوه ای را اتخاذ کند تا او هرچه دقیق تر و سریع تر به پرسش یا پرسش های مورد نظر دست یابد.
با توجه به اینکه تحقیق حاضر به جمع آوری اطلاعات برای آزمون فرضیه ها یا پاسخ به سوال های مربوط به وضعیت فعلی می پردازد، لذا روش تحقیق به کار رفته در این طرح علّی و از نظر هدف کاربردی میباشد.
تحقیق توصیفی شامل جمع آوری اطلاعات برای آزمون فرضیه یا پاسخ به سوالات مربوط به وضعیت فعلی موضع مطالعه می شود. یک مطالعه ی توصیفی چگونگی وضع موجود را تعیین و گزارش می کند. (خاکی 104:1390)
جامعه ی آماری
یک تحقیق علمی با هدف شناخت یک پدیده در جامعه ی آماری انجام می شود.به این دلیل موضوع تحقیق ممکن است متوجه صفات ، ویژگی ها ، کارکرد ها و متغیر های آن یا اینکه متوجه روابط بین متغیر ها ، صفات ، کنش و واکنش و عوامل تاثیر گذار جامعه باشد. بنابراین جامعه ی آماری را میتوان به این صورت تعریف نمود.
جامعه ی آماری اشاره به گروهی از افراد دارد که از یک خصوصیت مشترکی برخوردارند ، که آنها را از دیگر گروه ها متمایز می کند. ( دانایی فرد و دیگران،1389 )
در هر بررسی آماری ، مجموعه عناصر مورد نظر را جامعه می نامند. به عبارت دیگر ، جامعه مجموعه تمام مشاهدات ممکنی است که می توانند با تکرار یک آزمایش حاصل شوند به طور کلی جامعه عبارت است از مجموعه ای از افراد یا واحدها که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند و تعریف جامعه آماری باید جامع و کامل باشد.
جامعه آماری تحقیق حاضر نامحدود و جمعیت ساکن در شهرستان رشت می باشد با توجه به حجم بالای آن از نمونه گیری استفاده شده است.
حجم نمونه و برآورد آن
گروه نمونه مجموعه ی کوچکی از جامعه ی آماری است که مشتمل بر برخی از اعضا که از جامعه آماری انتخاب می شود گروه نمونه را تشکیل می دهند ، و نمونه برداری فرایند انتخاب کردن تعداد کافی از میان اعضای جامعه آماری است. به طوری که با مطالعه ی گروه نمونه و فهمیدن خصوصیات یا ویژگی های آزمودنی گروه این امکان به وجود می آید که خصوصیات و یا ویژگی ها را به اعضای جامعه تعمیم دهیم، دلایل استفاده از گروه نمونه نیز به جای جمع آوری داده ها از کل جامعه ی آماری کاملا مشخص است. در برسی های پژوهشی که شامل چند صد هزار عضو جامعه ی آماری می شود، عملا غیر ممکن است که اطلاعات را از هر عضو جمع آوری کنیم یا او را آزمون نمائیم حتی اگر هم امکان پذیر باشد ، به لحاظ زمان، هزینه و سایر مسائل منابع انسانی مقدور نیست. (سکاران ، 297:1388)
روش نمونه گیری در این تحقیق روش نمونه ی غیر احتمالی و دردسترس، به این ترتیب که سعی شده افراد جامعه را به دسته های کوچک تر تقسیم کرده و در محلات این شهرستان به صورت حضوری از افرادجهت پاسخ به پرسشنامه ها استفاده شود.
با توجه به حجم جامعه از جدول مورگان استفاده شده و به نمونه 384 نفر رسیدیم .
روش گرد آوری اطلاعات
داده ها ترجمه و بومی سازی شده و پرسشنامه ی توسط نویسنده به همراه نظرات کارشناسان بیمه و استاد راهنما و مشاور مورد بررسی و تایید قرار گرفته است .این پرسشنامه شامل22سوال است که 3 سوال از مشخصات عمومی پاسخ گوینده شامل سن ، جنس و تحصیلات می باشد نحوه ی توزیع سوالات نیز طبق مقاله مهدوی باری عوامل اقتصادی 2 شاخص سطح پایین درآمد و قابل رقابت نبودن بیمه های عمر سنتی با سایر فعالیت های سرمایه گذاری و عوامل اجتماعی با 2 شاخص عدم فرهنگ سازی در جامعه از طریق رسانه های جمعی و با حمایت دولت و ناآشنایی مردم با بیمه های عمر و مترادف دانستن آنها با بیمه تامین اجتماعی و درمان و متغیر وابسته تمایل تقاضای بیمه عمر مورد سوال قرار گرفته شده است. از طیف 5 قسمتی لیکرت ( 5=خیلی زیاد و 1= خیلی کم ) برای تعیین دیدگاه پاسخ دهندگان در ارتباط با هریک از متغیر ها استفاده شده است. اندازه ی هر یک از مولفه های مدل برای هر فرد بر اساس متوسط مجموع نمرات گویه های مربوط به همان مولفه محاسبه شده است. پرسشنامه ها به صورت حضوری در اختیار نمونه ها قرار گرفت و در تجزیه و تحلیل داده ها شرکت داده شدند.
ابزار اندازه گیری
در هر جمع آوری، اطلاعات با توجه به منظور و مفهوم تحقیق دارای اهمیت فراوان است . این فرایند دربرگیرنده ی فعالیت های متنوعی است که نتیجه ی جمع آوری داده هایی است که اندازه های عددی برخی از مشخصه ها با شرحی از صفات کیفی افراد یا عناصر مورد بررسی را نمایش می دهد. ابزار جمع آوری اطلاعات در این تحقیق پرسشنامه می باشد. پرسشنامه مجموعه ساختار یافته از سوالات برای کسب اطلاعات از پاسخ گویان است و یکی از ابزار های جمع آوری داده ها است که پاسخ دهندگان از طریق آن به پرسش ها پاسخ می دهند و یا واکنش خود را در برابر مطالب نوشته شده به صورتی ابراز می دارند. از این رو هرگاه بدست آوردن اطلاعات واقعی مورد نظر باشد از پرسشنامه استفاده می شود ( مال هاتر، 1378، 162 ). در این تحقیق به منظور بررسی و تجزیه و تحلیل متغیرهای مربوط به تحقیق که در ادبیات تحقیق مورد بحث قرار گرفت برای سنجش عوامل اقتصادی و اجتمای و همچنین تمایل بر تقاضای بیمه عمر در صنعت بیمه شهرستان رشت از پرسشنامه استفاده شده است .
پرسشنامه جهت اندازه گیری عوامل اقتصادی و اجتماعی (متغیر مستقل)
پرسشنامه طبق مقاله دکتر غدیر مهدوی برای عوامل اقتصادی و رشنوادی و دیگران برای عوامل اجتماعی با توجه به پرسش نامه طراحی شده توسط نویسنده و با نظر و پیشنهاد کارشناسان بیمه و استاد مشاور و راهنما استخراج گردیده است ، در این تحقیق مورد استفاده قرار می گیرد که شامل 18 سوال می باشد ، که توزیع سوالات در جدول شماره 3-1 مشخص شده است که در تنظیم آن از طیف 5 گزینه ای لیکرت استفاده می شود این طیف شامل گزینه های خیلی زیاد ، زیاد ، متوسط ، کم ، خیلی کم می باشد.
پرسشنامه جهت اندازه گیری تمایل برای تقاضای بیمه عمر (متغیر وابسته)
پرسشنامه طبق مقاله دکتر غدیر مهدوی برای برای تمایل تقاضای بیمه عمر با توجه به پرسش نامه طراحی شده توسط نویسنده و با نظر و پیشنهاد کارشناسان بیمه و استاد مشاور و راهنما استخراج گردیده است ، در این تحقیق مورد استفاده قرار می گیرد که شامل 3 سوال می باشد ، که توزیع سوالات در جدول شماره 3-1 مشخص شده است که در تنظیم آن از طیف 5 گزینه ای لیکرت استفاده می شود این طیف شامل گزینه های خیلی زیاد ، زیاد ، متوسط ، کم ، خیلی کم می باشد.
جدول شماره 3-1) توزیع سوالات پرسشنامه
نام متغیر
تعداد سوالات
سطح پایین درآمد
4
قابل مقایسه نبودن بیمه های سنتی با دیگر روش های سرمایه گذاری
4
عدم فرهنگ سازی در جامعه از طریق رسانه های جمعی و با حمایت دولت
4
ناآشنایی مردم با بیمه های عمر و مترادف دانستن آنها با بیمه تامین اجتماعی و درمان
3
میزان تمایل برای تقاضای بیمه عمر
3
تعیین روایی پرسشنامه
اعتبار از خواص ابزار سنجش به شمار می آید که به رابطه ضروری بین مفهوم و معرف می پردازد. سر و کار اصلی اعتبار با این سوال است که آیا واقعا همان چیزی را می سنجیم که قصد سنجش آن را داریم؟
(بیکر ، 138:1381 ) . در پژوهش حاضر از روش های ارزیابی اعتبار به شرح زیر استفاده شده است.
اعتبار محتوای بر ارزیابی های ذهنی محققان و متخصصانی است که بر روی کیفیت وسیله ی اندازه گیری صفات مورد برسی اجماع نظر دارند و مشخص گر این نکته است که تا چه حد وسیله اندازه گیری طراحی شده،آن چیزی را که محقق فکر می کند اندازه می گیرد ، اندازه گیری می کند.(قاضی طباطبایی 13:1376)
پس از طراحی و تنظیم پرسشنامه با ارائه ی آن به عده ای از دانشجویان کارشناسی ارشد و کارشناسان خبره بیمه بازبینی اساتید راهنما و مشاور و مطابقت و بررسی ، اعتبار صوری ابزار اندازه گیری مورد توجه قرار گرفت.
اعتبار و پایایی (اعتبار پذیری) پرسشنامه
پایایی، ثبات و هماهنگی منطقی پاسخ ها در ابزار اندازه گیری را نشان می دهد و به ارزیابی درستی و خوب بودن ابزار اندازه گیری کمک می کند. (دانایی فرد ،1389) یعنی آزمون هایی که از آنها برای انجام تحقیق استفاده می شود، باید در هر بار استفاده نتایج یکسان و قابل اعتمادی داشته باشد. برای تعیین و محاسبه ضریب پایایی، تکنیک های متعددی وجود دارد:
تکرار آزمون(بازآزمایی)، روش معادل سازی( موازی و همتا)، روش تنصیف (دو نیم کردن پرسشنامه و محاسبه همبستگی نمرات دو دسته)، کودر ریچاردسون اشاره کرد که معروفترین آنها روش آلفای کرونباخ میباشد.
در این تحقیق، پایائی پرسشنامه یا قابلیت اعتماد آن با استفاده از روش اندازه گیری آلفای کرونباخ
محاسبه شد. معمولا دامنه ضریب اعتماد آلفای کرونباخ از صفر ( 0)، به معنای عدم پایداری، تا مثبت یک )1+)، به معنای پایائی کامل قرار می گیرد و هر چه مقدار بدست آمده به عدد مثبت یک نزدیکتر باشد قابلیت اعتماد پرسشنامه بیشتر می شود.
محاسبات انجام شده توسط نرم افزار SPSS انجام پذیرفت و برای تک تک متغیر های این محاسبات انجام گرفت و در جدول 3-2 قابل مشاهده می باشد.
جدول3-2) آلفای کرونباخ متغیر های تحقیق
نام متغیر
درصد آلفای کرونباخ
درآمد پایین
6/83 درصد
قابل مقایسه نبودن بیمه های عمر سنتی با سایر فعالیت های سرمایه گذاری
5/72 درصد
عوامل اقتصادی
3/92 درصد
عدم فرهنگ سازی در جامعه از طریق رسانه های جمعی و با حمایت دولت
8/81 درصد
ناآشنایی مردم با بیمه های عمر و مترادف دانستن آنها با بیمه تامین اجتماعی و درمان
6/76 درصد
عوامل اجتماعی
3/88 درصد
میزان تمایل برای تقاضای بیمه عمر
7/87 درصد
روش های تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات
پس از آن که اطلاعات جمع آوری شده به یک پرونده کامپیوتری تبدیل شد، تجزیه و تحلیل اطلاعات آغاز می شود. تجزیه و تحلیل نامناسب اطلاعات می تواند عامل مهمی برای اشتباهات نامربوط با نمونه باشد.(ونوس و همکاران،1388،ص221)برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده و تبدیل آن ها به اطلاعاتی که بتوان فرضیه ها را آزمود باید مجموعه ای از قواعد را رعایت کرد و تکنیک ها و فنون آماری مناسب با داده ها را برگزید. پژوهشگر برای دست یابی به پاسخ پرسش تحقیق از طریق آزمون فرضیه ها داده ها را به بخش ها و قسمت هایی تجزیه می کند، اما تحلیل داده های پژوهش به خودی خود پاسخ پرسش ها را ارایه نمی دهد و تفسیر داده ها ضروری است. تفسیر کردن به معنی تبیین و معنا بخشیدن به داده هاست. تبیین داده های خام دشوار و یا غیر ممکن است شخص باید ابتدا داده ها را تجزیه و تحلیل کند و سپس به تفسیر آنها بپردازد. تحلیل به معنی طبقه بندی، تنظیر پردازش، دستکاری و خلاصه کردن داده ها برای یافتن پاسخ برای پرسش های پژوهش است. هدف از تحلیل ، تقیلیل داده ها به شکل قابل فهم و قابل تفسیر است به نحوی که بتوان روابط متغیرهای گوناگون مرتبط با مساله پژوهش را مورد مطالعه قرار داد.(خاکی ،1378،ص325) هر یک از متغیرها که از پاسخ پرسشنامه های طراحی شده منتج شده است،از طریق نرم اقزار spss تجزیه و تحلیل شده و در دو مرحله به اطلاعات مورد استفاده در این تحقیق ، تبدیل می گردند. در مرحله اول که تجزیه و تحلیل توصیفی می باشد داده های جمع آوری شده به صورت جدول آمار توصیفی و نمودار هیستوگرام ارایه می شود و در مرحله دوم که تجزیه و تحلیل استنباطی می باشد، با استفاده از آزمون رگرسیون داده ها مورد آزمون قرار می گیرند. در نهایت می توان در مورد پذیرش یا رد هر کدام از فرضیه های آماری اظهار نظر نمود.
رگرسیون به صورت دو متغیره و چند متغیره محاسبه می شود. در رگرسیون دو متغیره ، یک متغیر مستقل و یک متغیر تابع وجود دارد ؛ ولی در رگرسیون چند متغیره یک متغیر تابع و چند متغیر مستقل وجود دارد. در رگرسیون چند گانه ، به جای ضریب همبستگی معمولی ، " ضریب همبستگی چندگانه " داریم . این ضریب نشان می دهد که شدت رابطه متغیرهای مستقل به طور کلی با متغیر وابسته به چه میزان است. در این پژوهش از رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. فرمول رگرسیون به قرار زیر است: +… y= a +
منابع و ماخذ
1-آل احمدی ابتسام ، سلطانی حامد ، دقیقی اصلی علی رضا ، مومنی وصالیان هوشنگ (1391) ، تحلیل تاثیر تورم بر تقاضای بیمه های عمر ، پنجمین کنفرانس و جشنواره کسب و کار بیمه
2-اوبر،ژان لوک(1378)،بیمه عمر و سایر بیمه های اشخاص،ترجمه جانعلی محمودصالحی،انتشارات بیمه مرکزی ایران،تهران،صص27-
3-ایران نژاد باریزی مهدی ،1388 ، روش تحقیق در علوم اجتماعی ، تهران ، نشر میدان
4-برات پور مصطفی ، امام دری قدرت الله ، دقیقی اصلی علیرضا ، بیژن باصری (1390) ، عوامل موثر بر بیمه عمر ، پژوهشنامه بیمه ، صص 1-29
بیکایی محمد رضا (1387) ، نگاهی به تاریخچه بیمه در ایران ، دنیای اقتصاد، شماره 1538 ، صفحه 12 (بانک و بیمه)
5- بیکر ،ترز ،ال ، 1381، نحوه انجام تحقیقات اجتماعی ،ترجمه هوشنگ نایبی ،تهران :انتشارات روش ،چاپ دوم.
6- بیمه مرکزی ج.ا.ا 1388 ، صنعت بیمه در ایران ، چالش ها و راهکار ها ، انتشارات بیمه مرکزی
7- تقی زاده، محمدرضا.(1389). ارزیابی تاثیر عناصر آمیخته بازاریابی خدمات بر تمایل به خرید بیمه های عمر و پس انداز (مطالعه موردی:شرکت بیمه ایران، استان گیلان)
8- جعفری صمیمی، احمد؛ کاردگر، ابراهیم.(1386). توسعه بیمه و رشد اقتصادی: تحلیل نظری و تجربی در اقتصاد ایران 1338-1383، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 45، ص ص 85-113.
9- حسن زاده،علی وحیدری،حسن(1386)،بررسی نقش بیمه های خرد درکاهش فقر و نقش بیمه عمر در آن،مجموعه مقالات چهاردهمین سمینار بیمه وتوسعه،ص61.
10- حافظی محمد حسن ، (1391) تاریخچه ای از صنعت بیمه در ایران و جهان ،پیک بیمه ، شماره 217
11- خرمی، فرهاد.(1376). عوامل موثر بر رشد بیمه های زندگی، صنعت بیمه، شماره 47.
12- خاکی غلامرضا ، 1390، روش تحقیق در مدیریت ، چاپ ششم ، تهران ، انتشارات بازتاب
13- دانایی فرد حسن ، سید مهدی الوانی، عادل آذر ،1389 ، روش شناسی پژوهش کمی در مدیریت رویکردی جامع ، انتشارات صفار – اشراقی
14- رشنوادی ، یعقوب و دهنوی ، مجید ، (1387)نقش بیمه عمر در افزایش رفاه و عدالت اجتماعی ، تازه های جهان بیمه شماره های 121 و 122 ،
15- سکاران ریال 1388 ،روش تحقیق درمدیریت،ترجمان،محمدصائبی و محمود شیرازی ، تهران موسسه آموزش و پژوهش و مدیریت برنامه ریزی
16- عزیزی، فیروزه.(1385). رابطه میان متغیرهای کلان اقتصادی و تقاضا برای بیمه عمر در ایران (1369-1383)، مدرس علوم انسانی، 10(4(پیاپی 49) ویژه نامه مدیریت)، ص ص 135-150.
17- کارگزار رضا (1385) ، تعریف سرمایه گذاری و انواع سرمایه گذاران ، نشریه موج ، برگرفته از سابت www.aftabir.com
18- کاوه فیروز،علی(1382)،تاثیرصنعت بیمه برشاخص های اقتصادی ایران،پایان نامه کارشناسی ارشد رشته علوم اقتصادی،دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه مازندران،ص5.
19- کریم آبادی ، خلیل ، تعیین سیاست های مالیاتی بیمه عمر در کشور های در حال توسعه فصلنامه بیمه مرکزی تابستان 1366 ، صفحه 3
20- کریمی،آیت(1376)،کلیات بیمه،انتشارات بیمه مرکزی ایران،،تهران،چاپ دوّم،صص52-3.
21- مال هاترا ،ک.نارش ،1378، تحقیقات بازاریابی ،محمد زنجانی ،انتشازات سازمان مدیریت صنعتی
22- محمود صالحی،جانعلی(1372)،فرهنگ اصطلاحات بیمه و بازرگانی،شرکت سهامی بیمه ایران،ص52.
23- مهدوی کلیشمی، غدیر؛ ماجد، وحید.(1390). تحلیل عوامل اقتصادی، اجتماعی و روانشناختی موثر بر تقاضای بیمه ی عمر در ایران ،فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی، دوره 2، شماره 5، ص ص 21-46.
24- مهدوی، غدیر.(1388). تقاضای بیمه عمر تصادفی کاربردی از اقتصاد در شرایط عدم اطمینان، تحقیقات اقتصادی، شماره 88، ص ص 221-242.
25- مهدوی، غدیر؛ فرزین وش، اسدالله ؛ حسن زاده مقیمی، آرش.(1389). تحلیل وجود کژگزینی در بازار بیمه عمر ایران، فصلنامه صنعت بیمه ، سال بیست و پنجم، شماره 1، شماره مسلسل 97، ص ص 3-39.
26- مهرآرا،محسن؛ اعظم رجبیان، محمد.(1385). تقاضا برای بیمه عمر در ایران و کشورهای صادرکننده نفت، تحقیقات اقتصادی، (74)، ص ص 57-81.
27- نخعی،امیر حسین(1346)،بیمه و نقش آن در توسعه اقتصادی،موسسه عالی حسابداری،ص24.
28- هوشنگی،محّمد(1369)،بیمه حمل و نقل کالا،انتشارات شرکت سهامی بیمه ایران،ص22.
29-Babble,D.F.(1981).inflation,indexation and life insurance sales in brazil,journal of risk & insurance,48:15-135.
30-Brown,M.J;Kim,K.(1993).an international analysis of life insurance demand , journal of risk 7 insurance,vol60,no 4,pp616-634.
31-Campbell, R.A., 1980,The Demand for Life Insurance: An Application of the Economics of Uncertainty, Journal of Finance, 35: 5, pp.1155-72.
32-Chow chua,Clare and Lim ,Geraldine(2000), A demand audit of the insurance market in Singapore , managerial Auditing Journal 15.No.7 pp.372-382
33-Challis,s.(1999) . A revolution in insurance. Reactions .Vol .19 No.8 pp.5-8
34-Cummins,J.D.(1973). An econometric model of the life insurance sector of the U.S economy,journal of risk & insurance ,40:533-534.
35-Fischer,s.(1973).,a life cycle model of life insurance purchases,international economic review,74:132-152.
36-Fortune,p.(1973). A theory of optimal life insurance, development and tests , journal of risk & insurance,27:587-600.
37-Gilligan,Colinad , Crowther ,Geoffrey(1983). Advertising Management.UK:Philipallan
38-Hakansson,n.h.(1969).optimal investment and consumption strategies under risk and uncertain lifetime an insurance, international economic review,10,pp 443-466.
39-Hammond J.P. Houston D.B. and Melander E.R. (1967). "Determinants of Household Life Insurance Premium Expenditures: An Empirical Investigation", The Journal of Risk and Insurance, Vol. 34, No. 3, pp. 397-408.
40-Li, M )2008(, Factors influencing houshold`s demand of life insurance,In Partial Fulfillment of the Requirements for the DegreeMaster of Science, at the University of Missouri-Columbia. Viewed 5 August 2010<http://www.mospace.umsystem.edu /xmlui/ bitstream / handle / 10355 / 5724 / public.pdf?sequence=1>.
41-Lim C, Haberman S (2003). "Macroeconomic variables and the demand for life Insurance in Malaysia". Faculty of Actuarial Science and Statistics, FASS Business School, City University, London.
42-Lweis,f.d.(1989). Dependents and the demand for life insurance,American review,no.79,pp452-467.
43-Outre' ville,j,f.(1992). The relationship between insurance financial development & market structure in developing countries UNCTAD review,3:35-69.
44-Rubayah, Y. and Zaidi, I., (2000), Prospek industri insurans hayat abad ke-21, Utara Management Review, vol. 1, no. 2, pp. 69-79.
45-Sigma, 2009, 'World Insurance in 2008', Swiss Re, no. 3.
46-Trute,d.b;trute,l.j.(1990). The demand for life insurance in mexico & united states: a comparative study, journal of risk & insurance,57:321-328.
47-Wang libo,Michael and Pritt zhu bo(2005),Competitors cluster:A phenomenon in the field of retial locating,public administration and international business,p27.
1 Challis
—————
————————————————————
—————
————————————————————