پرسشنامه وسواسی – اجباری فرم کودکان (فوا و همکاران، 2010)
ردیف
عبارات
هرگز
برخی مواقع
همیشه
1
در مورد چیزهای بد فکر میکنم و نمیتوانم آن را متوقف کنم.
0
1
2
2
احساس میکنم مجبورم بارها و بارها چیزها را بشویم و تمیز کنم.
0
1
2
3
چیزهای بسیاری را از خیابان جمع آوری میکنم.
0
1
2
4
چیزهای زیادی را بارها و بارها چک میکنم.
0
1
2
5
بعد از این که کاری را انجام میدهم، مطمئن نیستم که واقعاً آن را انجام دادهام.
0
1
2
6
حین انجام کارها مجبور هستم شمارش کنم.
0
1
2
7
چیزهایی را جمع آوری میکنم که واقعاً نیازی به آن ندارم.
0
1
2
8
اگر وسایلم سر جای خودش نباشد آشفته میشوم.
0
1
2
9
تکالیف مدرسهم ناتمام میمانند بخاطر اینکه کارها را بارها و بارها تکرار میکنم.
0
1
2
10
نگرانی زیادی درباره اینکه چیزها تمیز هستند دارم.
0
1
2
11
توسط افکار بد آشفته میشوم.
0
1
2
12
مجبورم برخی اعداد را بارها و بارها تکرار کنم.
0
1
2
13
حتی بعد از اینکه که کاری را انجام دادم همچنان نگرانم که نکند کار را تمام نکردهام.
0
1
2
14
توسط افکار بدی که به ذهن من میآید، زمانی که دوست ندارم این افکار را داشته باشم، ناراحت میشوم.
0
1
2
15
بسته بودن درها، پنجره ها و کشوها را بارها و بارها چک میکنم.
0
1
2
16
وسایلم را دور نمیاندازم چون میترسم در آینده به آن نیاز پیدا کنم.
0
1
2
17
اگر افراد دیگری نظم و ترتیب وسایل من را بهم بزنند پریشان میشوم.
0
1
2
18
اگر فکرهای بدی به ذهم بیاید نیاز دارم چیزهایی را با خودم بارها و بارها تکرار کنم.
0
1
2
19
نیاز دارم وسایل طبق نظم خاصی باشند.
0
1
2
20
حتی زمانی که کاری را با دقت انجام می دهم مطمئن نیستم که بطور صحیح آن را انجام داده باشم.
0
1
2
21
دستهای خود را بیشتر از بچه های دیگر میشویم.
0
1
2
معرفی پرسشنامه:
این مقیاس که توسط فوا و همکاران در سال 2010 ساخته شد، یک ابزار خود گزارشی است که 21 گویه دارد و برای ارزیابی اختلال وسواسی – اجباری و ابعاد آن در گروههای سنی 7 تا 17 سال استفاده میشود. هر گویه بر مبنای یک مقیاس سه درجهای از صفر تا دو (هرگز، برخی مواقع و همیشه) نمرهگذاری میشود و نمره کل بین 0 تا 42 است. این مقیاس، شامل 6 زیر مقیاس است: شستشو (مادههای 2، 10، 21)، وسواس فکری (مادههای 1، 11، 14، 18)، انباشت (مادههای 3، 7، 16)، نظم (مادههای 8، 17، 19)، وارسی کردن (مادههای 4، 5، 13، 15، 20) و خنثی سازی (مادههای 6، 9، 12). در مطالعه فوآ و همکاران برای کل مقیاس ضریب آلفای 85/0 و برای خرده مقیاس شستشو 83/0، وسواس فکری 83/0، انباشت 88/0، نظم 83/0، وارسی کردن 82/0 و خنثی سازی 81/0 به دست آمد.
نحوه تفسیر بر اساس فرم اصلی پرسشنامه:
نمره بین 0-14= وسواسی – اجباری بودن کودکان پایین یا خفیف
نمره بین 15-28= وسواسی – اجباری بودن کودکان متوسط
نمره بین 29-42= وسواسی – اجباری بودن کودکان بالا یا شدید
بعد از هنجاریابی در ایران:
در پژوهش کریمی و همکاران (1394) که هنجاریابی پرسشنامه وسواسی – اجباری فرم کودکان را انجام دادهاند تعداد گویهها از 21 گویه با حذف 2 گویه به 19 گویه تقلیل یافته و در 6 مولفه شامل: شستشو (مادههای 2، 10، 19)، وسواس فکری (مادههای 1، 11، 14)، انباشت (مادههای 3، 7، 16)، نظم (مادههای 8، 17، 18)، وارسی کردن (مادههای 4، 5، 13، 15) و خنثی سازی (مادههای 6، 9، 12) تقسیم بندی گردیده است.
پرسشنامه وسواسی – اجباری فرم کودکان (فوا و همکاران، 2010)
ردیف
عبارات
هرگز
برخی مواقع
همیشه
1
در مورد چیزهای بد فکر میکنم و نمیتوانم آن را متوقف کنم.
0
1
2
2
احساس میکنم مجبورم بارها و بارها چیزها را بشویم و تمیز کنم.
0
1
2
3
چیزهای بسیاری را از خیابان جمع آوری میکنم.
0
1
2
4
چیزهای زیادی را بارها و بارها چک میکنم.
0
1
2
5
بعد از این که کاری را انجام میدهم، مطمئن نیستم که واقعاً آن را انجام دادهام.
0
1
2
6
حین انجام کارها مجبور هستم شمارش کنم.
0
1
2
7
چیزهایی را جمع آوری میکنم که واقعاً نیازی به آن ندارم.
0
1
2
8
اگر وسایلم سر جای خودش نباشد آشفته میشوم.
0
1
2
9
تکالیف مدرسهم ناتمام میمانند بخاطر اینکه کارها را بارها و بارها تکرار میکنم.
0
1
2
10
نگرانی زیادی درباره اینکه چیزها تمیز هستند دارم.
0
1
2
11
توسط افکار بد آشفته میشوم.
0
1
2
12
مجبورم برخی اعداد را بارها و بارها تکرار کنم.
0
1
2
13
حتی بعد از اینکه که کاری را انجام دادم همچنان نگرانم که نکند کار را تمام نکردهام.
0
1
2
14
توسط افکار بدی که به ذهن من میآید، زمانی که دوست ندارم این افکار را داشته باشم، ناراحت میشوم.
0
1
2
15
بسته بودن درها، پنجره ها و کشوها را بارها و بارها چک میکنم.
0
1
2
16
وسایلم را دور نمیاندازم چون میترسم در آینده به آن نیاز پیدا کنم.
0
1
2
17
اگر افراد دیگری نظم و ترتیب وسایل من را بهم بزنند پریشان میشوم.
0
1
2
18
نیاز دارم وسایل طبق نظم خاصی باشند.
0
1
2
19
دستهای خود را بیشتر از بچه های دیگر میشویم.
0
1
2
روایی و پایایی:
به منظور بررسی پایایی پرسشنامه وسواسی – اجباری فرم کودکان و خرده مقیاسهای آن از دو روش ضریب آلفای کرونباخ و باز آزمایی استفاده شده و نتایج آن در جدول زیر ارائه گردیده است. همچنین روایی پرسشنامه نیز مطلوب گزارش شده است.
ضرایب آلفا کرونباخ و باز آزمایی نمرات افراد زیر مقیاسها و نمرات کل برای پژوهش کریمی و همکاران (1394) و پژوهش اصلی (فوا و همکاران، 2010)
متغیرها
ضرایب آلفای کرونباخ
ضرایب باز آزمایی
پژوهش کریمی و همکاران (1394) (830=N)
فوا و همکاران (2010)
(109=N)
پژوهش کریمی و همکاران (1394) (95=N)
فوا و همکاران (2010)
(64=N)
شستشو
71/0
83/0
67/0
89/0
وسواس فکری
67/0
83/0
62/0
85/0
انباشت
50/0
88/0
52/0
79/0
نظم
69/0
83/0
64/0
70/0
وارسی کردن
73/0
82/0
56/0
68/0
خنثی سازی
72/0
81/0
71/0
83/0
کل مقیاس
85/0
85/0
70/0
77/0
نحوه تفسیر بر اساس فرم هنجاریابی شده:
نمره بین 0-12= وسواسی – اجباری بودن کودکان پایین یا خفیف
نمره بین 13-25= وسواسی – اجباری بودن کودکان متوسط
نمره بین 26-38= وسواسی – اجباری بودن کودکان بالا یا شدید
*****************************************************
منبع:
کریمی، جواد ؛ همایونی نجفآبادی، فرشته ؛ همایونی نجفآبادی، صدیقه ؛ همایونی نجفآبادی، عاطفه (1394). اعتباریابی نسخه فارسی پرسش نامه وسواسی – اجباری فرم کودکان. فصلنامه تحقیقات علوم رفتاری، دوره 13، شماره 3، پاییز 1394، صص 388-399.
****************************************************