پرسشنامه استاندارد بلوغ شغلی کارکنان

پرسشنامه بلوغ شغلی کارکنان (ایزدی یزدان آبادی، 1385)
پاسخگوی عزیز: خواهشمند است هر یک از جملات زیر را به دقت بخوانید و تعیین فرمایید هر یک از شاخصهای زیر تا چه حد برای سنجش سطح بلوغ کارکنان مناسب میباشد؟ توجه داشته باشید که جمله درست یا غلطی وجود ندارد. وقت زیادی روی هر جمله صرف نکنید. دقت کنید سوالی را بدون پاسخ نگذارید.

متغیرها
ابعاد
ردیف
گویه ها
خیلی زیاد
زیاد
تا حدی
کم
خیلی کم

بلوغ کاری

استقلال طلبی
1
من علاقمند به آزادی عمل و استقلال در شغلم هستم.

2
من دوست دارم صرفاً در چارچوب قوانین، ضوابط و دستوالعملهای سازمان فعالیت کنم.

3
از اینکه تحت کنترل دیگران باشم و دیگران برایم تعیین تکلیف کنند خوشم نمیآید.

4
تحت هدایت و کنترل، معمولاً کارکنان بهتر عمل میکنند.

وظیفه شناسی و مسئولیت پذیری
5
من معمولاً علاوه بر ساعات موظف کاری، در سازمان میمانم تا کارم را به اتمام برسانم حتی اگر بابت آن حقوقی به من تعلق نگیرد.

6
به خاطر انجام درست کار، گاهی چنان هیجان زده میشوم که با فکر درباره آن تا پاسی از شب بیدار میمانم.

7
من خودم را فردی سخت کوش، جدی و مسئولیتپذیر میدانم.

8
در انجام وظایف درست میتوان به من اعتماد کرد.

9
از اینکه معمولاً کارهای خود را به تعویق میاندازم رنج میبرم.

10
من به شغل کنونی خود علاقمندم.

کمال جویی
11
من تمایل به یادگیری و فراهم نمودن شرایطی برای رشد و بهبود مهارتها و تواناییهای خود دارم.

12
من از مطالعه و آموختن چیزهای جدید در رابطه با شغلم لذت میبرم.

13
من از نظرات دیگران برای اصلاح خود استفاده میکنم.

شایستگی
14
من در شغلم از تخصص و مهارتهای لازم برخودار هستم و برای آن اهمیت قائلم.

15
من تاکنون روی هم رفته عملکرد خوبی در سازمان داشتهام.

16
من از تجربیات کافی شغلی برخودارم.

خودیابی و خلاقیت
17
من شغلی که دارای وظایف روش و تکراری است را بیش از مشاغلی که دارای وظایف نامعلومی است دوست دارم.

18
من طی سال گذشته بیش از پنج پیشنهاد برای بهبود کار در سازمان ارائه کردم.

19
من در حل مشکلات مربوط به کار خود توانا هستم.

20
من از صرف وقت برای کشف ایدههای جدید، حتی اگر کاربرد عملی نداشته باشد لذت میبرم.

21
من متمایل به انجام وظایف طبق روال معمول و تجربیات قبلی هستم.

22
من به شغلی علاقمندم که امکان استفاده از تواناییها و شکوفایی استعدادهایم را به من بدهد.

انتخاب هدفهای حسابگرانه
23
من معمولاً دست به ریسکهای بزرگ میزنم، حتی اگر احتمال ضعیفی بدهم که موفق نمیشوم.

24
من آرزوهای بزرگ و رویایی دارم که دست نیافتنی هستند.

25
من برای نیل به موفقیت معمولاً آرزوهای خود را کوچکتر و محدودتر میکنم.

بلوغ روانی

خودشناسی
26
من از نقاط قوت و ضعف خود آگاه هستم.

27
من از نحوه رفتار و واکنش خود در شرایط مختلف آگاهی دارم.

28
من اغلب از علت اصلی برخی از رفتارهایم نظیر عصبانیتها، تنفرها و اضطرابهایم خبر ندارم.

29
من خودم را فردی شریف و محترم میدانم.

اعتماد به نفس
30
من خودم را با همه نقاط ضعف و قوتی که دارم قبول دارم.

31
من خودم را آدم مفید و با ارزشی میدانم.

32
به هنگام بروز مشکل معمولاً احساس درماندگی و ناتوانی میکنم.

33
در مقایسه با دیگران احساس میکنم از انرژی و توان کمتری برخودارم.

34
احساس میکنم اغلب افراد مرا دوست ندارند.

احساس اختیار
35
من بر این باور هستم که بر سرنوشت و تقدیر و خود مسلط هستم.

36
عمده موفقیتهایی که بدست آوردهام ناشی از توانایی و سخت کوشی خودم بوده است.

37
بیشتر حوادثی که برای من اتفاق میافتد ناشی از بدشانسی و بداقبالی بوده است.

38
به نظر من آینده تا حد زیادی در دست خود انسان است.

خود کنترلی و تسلط بر نفس
39
من معمولاً در موفقیتهای استرسزا و بحرانی نمیتوانم آرامش خود را حفظ کنم.

40
من توان کنترل خشم و عصبانیت خود را در شرایط ضروری دارم.

معناجویی
41
من فلسفه، مفهوم و دلیلی برای زندگی دارم.

42
من آینده خود را روشن و تابان میبینم.

43
برای من زندگی زیبا و دوست داشتنی است.

44
من فردی خوشبین و امیدوار هستم.

بلوغ اجتماعی

اعتماد به دیگران
45
اغلب آدمها ذاتاً تنبل، از زیر کار در رو و مسئولیت گریز و غیر قابل اعتماد هستند.

46
من تقریباً به همه زیر دستانم اعتماد میکنم و به توان آنها ایمان دارم.

ارتباط مناسب با دیگران
47
من توان برقراری ارتباط صمیمانه و نزدیک با دیگران و حتی غریبهها را دارم.

48
من به راحتی در یک جمع پذیرفته میشوم و زود با همه دوست میشوم.

49
من در سازگار شدن با دیگران معمولاً احساس ناتوانی میکنم.

بلوغ ذهنی

آینده نگری
50
من قبل از هر گونه اقدامی، راجع به پیامدهای آن فکر میکنم.

51
من قبل از شروع کار روزانه، آن را برنامهریزی میکنم.

52
انسان باید بیشتر به فکر حال باشد تا آینده.

جامع نگری
53
به نظر هر مسئله جزئی باید مستقلاً و مجزا از کل مشکلات بررسی شود.

54
من هنگام تصمیمگیری همه جوانب امر را میسنجم و از این رو معمولاً تصمیمات صحیحی میگیرم.

تفکر و تعمق
55
هر فرد باید بدون چون و چرا برا اساس ضوابط و مقررات موجود سازمان عمل نماید.

انعطافپذیری، پرهیز از جمود فکری
56
به نظر من راههای ثابت و آزموده شده، بهترین راهها است.

57
اعتقاد دارم بعضی چیزها همیشه درست یا نادرست هستند.

58
انجام کارها بر خلاف روال معمول برایم مشکل است.

واقعیت گرایی
59
من فردی احساسی، رویایی و تخیلی هستم.

60
دیگران مرا فردی واقعبین و منطقی میپندارند.

تفسیر و نمره گذاری:
پرسشنامه بلوغ شغلی کارکنان توسط ایزدی یزدان آبادی (1385) ساخته شده که دارای 4 مولفه و 60 گویه میباشد. که مولفههای این پرسشنامه به شرح زیر است:
مولفهها
گویهها
بلوغ کاری
1 الی 25
بلوغ روانی
26 الی 45
بلوغ اجتماعی
46 الی 49
بلوغ ذهنی
50 الی 60

شیوه نمره گذاری این پرسشنامه براساس طیف 5 درجهای لیکرت در جدول زیر ارائه شده است:
گزینه
خیلی زیاد
زیاد
تا حدی
کم
خیلی کم
امتیاز
5
4
3
2
1

این شیوه نمره گذاری در مورد گویههای 2، 4، 17، 21، 28، 32، 33، 34، 37، 39، 53، 55، 57، 59 معکوس میشود (خیلی کم: 5 و خیلی زیاد: 1).
برای بدست آوردن امتیاز هر بعد، مجموع امتیازات مربوط به تک تک گویههای آن بعد را با هم جمع نمایید. بر ای بدست آوردن امتیاز کلی پرسشنامه، کل گویههای پرسشنامه را با هم جمع نمایید. این امتیاز دامنهای از 60 تا 300 خواهد داشت، بدیهی است که هر چه این امتیاز بالاتر باشد نشان دهنده میزان بلوغ شغلی بیشتر کارکنان خواهد بود و برعکس.
روایی و پایایی:
در پزوهش ایزدی یزدان آبادی (1385) ابتدا براساس مبانی نظری، پرسشنامهای برای سنجش بلوغ تهیه شد و روایی محتوایی و صوری آن با نظرخواهی از 30 نفر از متخصصان مورد بررسی قرار گرفت و گویههایی که مورد تایید بیش از 75 درصد آنان بود، به عنوان گویههای مناسب انتخاب شدند. پرسشنامه تهیه شده روی نمونه 37 نفری از جامعه آماری (کارکنان دانشگاه تربیت معلم) پیش آزمون شد و با حذف برخی از گویهها ضریب پایایی آن به میزان 84/0 بدست آمد. سپس، پرسشنامه نهایی روی نمونه 248 عضوی که به بصورت تصادفی و با روش طبقهای انتخاب شده بودند اجرا شد که مجدداض ضریب پایایی آن 84/0 محاسبه شد. همچنین تحلیل عاملی بیانگر این بود که 60 درصد واریانس نمرات بلوغ با مقیاس ساخته شده تبیین میشود. نتیجه چرخش واریماکس شاخصهای بلوغ را در چهار عامل که با عناوین بلوغ روانی، بلوغ ذهنی، بلوغ اجتماعی و بلوغ کاری قابل نامگذاری هستند، خلاصه کرد. پرسشنامه اعتباریابی شده برای اندازهگیری سطح بلوغ کارکنان، از جمله کارکنان سازمانهای نظامی و انتظامی در جهت اهداف مختلفی از جمله هدفهای پژوهشی، استخدامی و مدیریتی قابل استفاده است.
*************************************
منبع:
ایزدی یزدان آبادی، احمد (1385). بررسی رابطه بین ویژگیهای ساختار سازمانی و سطح بلوغ کارکنان صف ستاد دانشگاه تربیت معلم و ارائه الگوی ساختاری مناسب. رساله دکترای تخصصی، دانشگاه تربیت معلم تهران.
************************************