دبیرمربوط: خانم خدایی
موضوع :گیرنده های حسی در جانوران
نویسنده:مولود حسن زاده
کلاس:یازدهم تجربی
سال تحصیلی:97/98
گیرنده های حسی در جانوران گیرنده های حسی انسان می توانند محرک های گوناگون محیط را دریافت کنند.اما محرک هایی مانند پرتو های فرابنفش نیز وجود دارد که انسان به کمک دستگاه های ویژه ای می توانند آنها را دریافت کند؛ در حالی که برخی جانوران گیرنده های دریافت کننده آنها را دارند.
.
گیرنده های مکانیکی خط جانبی: در دو سوی بدن ماهی ها ساختاری به نام خط جانبی وجود دارد .این ساختار کانالی در زیر پوست جانور است که از راه سوراخ هایی با محیط بیرون ارتباط دارد. درون کانال، یاخته های مژک داری قرار دارند که به ارتعاش آب حساس اند.مژک های این یاخته ها در ماده ای ژلاتینی قرار دارند.جریان آب در کانال ،ماده ی ژلاتینی را به حرکت در می آورد. حرکت ماده ی ژلاتینی ،یاخته های گیرنده را تحریک می کندوماهی به به کمک خط جانبی از وجود اجسام وجانوران دیگر(شکار وشکارچی )در پیرامون خود آگاه می شود.
گیرنده های شیمیایی در پا: در مگس گیرنده های شیمیایی در موهای حسی روی پاهای آن قرار دارند.مگس ها به کمک این گیرنده ها انواع مولکول هارا تشخیص می دهند.
گیرنده های مکانیکی صدا در پا: روی پاهای جلویی جیرجیرک یک محفظه ی هوا وجود دارد که پرده ی صماخ روی آن کشیده شده است.لرزش پرده در اثر امواج صوتی ،گیرنده های مکانیکی متصل به پرده را تحریک کرده وجانور صداررا دریافت می کند.
گیرنده های نوری چشم مرکب: چشم مرکب که درپحشرات دیده میزشود،از تعداد زیادی واحد بینایی ،یک قرنیه،یک عدسی وتعدادی گیرنده ی نوری دارد.هریک از این واحد ها تصویر کوچکی از بخشی از میدان بینایی را ایجاد می کنند.دستگاه عصبی جانور ،این اطلاعات را یکپارچه و تصویر موزاییکی ایجاد می کند.گیرنده های نوریبرخی حشرات مانند زنبور ،پرتو های فرابنفش را نیز دریافت می کنند.
گیرنده های فروسرخ مار زنگی: برخی مارها می توانند پرتوهای فروسرخ را تشخیص دهند .در جلو وزیر هرچشم مار زنگی سوراخی است که گیرنده های پرتوهای فروسرخ در آن قرار دارند.به کمک این گیرنده ها ،مار پرتوهای فروسرخ تابیده از بدن شکار را دریافت ومحل آن را درذتاریکی تشخیص می دهد.
پایان