گزارش دستاوردهای اجرای طرح توسعه سوادآموزی در منطقه دشتیاری
به نام دانای مهربان
2
خلاصه اجرائی
کلیات طرح
منشاء تعریف پروژه و دلایل و ضرورت اجرای طرح
شرح پروژه
ویژگیهای روش مورد استفاده
معرفی همکاران در پروژه
نحوه اجرا
تعداد و وضعیت دانش آموزان پیش از اجرای پروژه
تعداد معلمان بومی آموزش داده شده در این پروژه
ملزوماتی که در اجرای پروژه مهیا گردید
فعالیتها و تقسیم کار انجام شده
زمانبندی اجرای پروژه
روش سنجش اثر بخشی پروژه
نتایج و دستاوردهای حاصل از اجرای پروژه
اثر بخشی طرح
نظر مدیر و معلمان مدرسه در خصوص اثربخشی طرح
نظر اولیاء دانش آموزان در خصوص اثربخشی طرح
پتانسیلهای ایجاد شده در منطقه
گامها و برنامه های آینده
انتظارات از مسئولین منطقه جهت توسعه سواد آموزی
3
فهرست مطالب
کلیات طرح
4
محرومیت شدید منطقه دشتیاری در زمینه سوادآموزی و عدم برخورداری از امکانات اولیه آموزشی همچون کلاس درس و معلم کافی
فعالیتهای قبلی و اشراف انجمن حامی به محرومیت ها و مسائل آموزشی در منطقه
عدم آشنایی دانش آموزان منطقه به زبان فارسی
نیاز معلمان منطقه به ارتقاء مهارت و توانایی های سوادآموزی و بهبود روش تدریس
برگزاری کلاس های ابتدایی به صورت چند پایه و غالباً یک معلم با 30-40 دانش آموز
( کلاسهای درس ابتدایی عموما 6 پایه هستند و معلم زمان کافی برای راه اندازی و آموزش سواد پایه برای دانش آموزان اول ابتدایی ندارد. این دانش آموزان به دلیل تکلم به زبان بلوچی و عدم استفاده از کانالهای تلوزیون ایران در میان خانواده هایشان کوچکترین آشنایی با زبان فارسی ندارند و با توجه به شلوغی کلاسها و ناتوانی معلم در رسیدگی به 40 دانش آموز بی اطلاع از زبان فارسی ، به عنوان مشکل بنیادی به جای خود باقی مانده و دانش آموزان بدون مهارت خواندن و نوشتن در نظام توصیفی آموزش و پرورش به سطوح بالاتر می روند در حالیکه قادر به خواندن و نوشتن مطالب کتاب اول ابتدایی هم نیستند).
5
منشاء تعریف پروژه و دلایل و ضرورت اجرای طرح
6
انجمن حامی با همکاری بنیاد همدلان کودک و نوجوان، آقای علی صداقتی و با همکاری سازمان آموزش و پرورش این منطقه، طرح مشترکی را برای شناساندن و بکارگیری روش نوین سوادآموزی برای مقطع ابتدائی اجرا نمودند.
این طرح برای تعداد 209 نفر از دانش آموزان برگزار گردید و دوره ای نیز برای تربیت معلمین بومی مسلط به این روش برگزار گردید که مجموعا 15 معلم پذیرش شده با موفقیت این دوره را بطور کامل سپری نمودند.
این پروژه از نیمه دوم شهریور 1393 آغاز شد و در انتهای پروژه دو دوره ؟؟؟ نفره و ؟؟؟؟ نفره از دانش آموزان و یک دوره ؟؟؟؟ نفره از معلمین بومی تحت آموزش قرار گرفتند.
شرح پروژه
7
معرفی همکاران در پروژه
تیم اجرایی آقای صداقتی خیاط:
1- علی صداقتی خیاط
2- سام بور بور
3- بهناز. . . . .
4- حسین. . . .
5- هادی مختاریان
6- سمیرا. . . .
تیم پشتیبانی مالی و اجرایی بنیاد همدلان کودک
تیم هماهنگی و پشتیبانی منطقه ای انجمن حامی
همکاران محلی طرح: آقای داور: مدیر مجتمع و 10 نفر از معلمان مدرسه امام رضا روستای بلوچی
اداره آموزش و پرورش منطقه دشتیاری : آقای سرحدی، رئیس اداره و آقای پردل معاون آموزش اداره و خانم کفاش مسئول آموزش ابتدایی اداره
8
ویژگیهای روش سواد آموزی مورد استفاده
این روش سوادآموزی قادر است افراد بالای 10 سال را در 30 جلسه دو ساعته افراد زیر 10 سال را در 60 جلسه دو ساعته قادر به خواندن و نوشتن و انجام چهار عمل اصلی ریاضیات بکند. در ادامه نحوه انجام کار و فرآیند آموزش دانش آموزان توضیح داده خواهد شد. هر جلسه 2 زنگ 45 دقیقهای با یک زمان استراحت مناسب است که بستگی به توان ذهنی دانشآموز بین 15 دقیقه تا یکی دو ساعت هم می تواند باشد.
ارزیابی توان خوانش دانش آموزان
ارزیابی تعداد لغات حافظه ذهنی دانش آموز با در نظر گرفتن سن او
آموزش نشانهها(حروف) با پذیرش این اصل که خواندن و نوشتن حفظی و کار حافظه نیست بلکه مهارت است.
آموزش آواها
آموزش ترکیب نشانهها و آواها
از مرحله اتا5 آموزش به زبان بومی دانش آموز باید باشد چون دانش آموز فارسی بلد نیست و به مفهوم کلمات فارسی آشنا نیست. مثلا اگر در زبان مادری اش به سیب کلمه دیگری اطلاق می شود با گفتن کلمه سیب به زبان فارسی تصویری در ذهن او شکل نمی گیرد تا مفهوم را بسازد و یاد بگیرد.در این 5 مرحله دانش آموز به وسیله مهارت زبان بومی خود نشانه ها و آواهای فارسی را یاد می گیرد.
آموزش خوانش کلمات یک بخشی- دوبخشی- سه بخشی تا هفت بخشیها
پایان قسمت خوانش به زبان مادری
هشت مرحله بالا به زبان فارسی طی میشود.
آموزش استثنائات زبان فارسی
آغاز نوشتار خط تحریری زبان فارسی
آموزش پایه حساب: مفهوم جمع،منها،ضرب،تقسیم
آموزش به 4 دوره تقسیم می شود:
آموزش بالای ده سال: آموزش دوره هنرخواندن و نوشتن در 30 جلسه
آموزش از7-10 سال همان الگوی ده سال به بالاست فقط به جای 30 جلسه در 60 جلسه برگزار می شود.
آموزش 3 سال: ترکیب بازی و آموزش رسمی در یک بازه زمانی دقیق کلاسی
آموزش بالای 2 سال: فقط بر مبنای بازی. برای افراد داری IQ زیر 55، کودکان بین 2-7 سال
تیزهوشان: در روند آموزش بر اساس توان ذهنی و بدنی دانشآموز(چشم، گوش، لکنت زبان، اعصاب) میزان فراگیری دانش آموز و سرعت یادگیری او فرآیند آمورش را تشدید یا کند می کند.
این روش بر مبنای مهارت تنظیم شده است نه بر مبنای حافظه و محفوظات و به این دلیل فراموشی خیلی دیر اتفاق می افتد همانند ربان مادری یا دوچرخه سواری و شنا که با یکبار یادگرفتن هرگز فراموش نمی شود. تمام حروف و کلمات به صورت ترکیبی از حرکت- داستان به دانش آموز یاد داده می شود و هرگز از ذهنش خارج نمی شود.
9
نحوه اجرا
10
11
تعداد و وضعیت دانش آموزان پیش از اجرای پروژه
تمام دانش آموزان منطقه دشتیاری بلااستثناء از مشکل ناتوانی در خواندن و نوشتن رنج می برند . معدود دانش آموزی را میتوان پیدا کرد که به خواندن و نوشتن و جدول ضرب مسلط باشد. و این عده معدود دانش آموزانی هستند که یکی از این سه حالت زیر را دارند:
1- پدر و مادرشان معلم است و یا به مسائل فرهنگی اهمیت می دهند.
2- مخاطب شبکه های تلوزیون ایران هسستند.
3- با دانش آموز در خانه به زبان فارسی هم صحبت شده است و آشنایی با زبان فارسی دارد.
12
تعداد معلمان بومی آموزش داده شده در این پروژه
معلمان مقطع ابتدایی مدرسه امام رضا روستای بلوچی
تعداد 10 نفر معلم در این دوره آموزش دیده اند. 5 نفر از معلمان مدارس دیگر در دوره پایلوت طرح آموزش دیده اند که 2 آقا و 3 خانم بودند. اسامی 10 نفر معلم مدرسه امام رضا بلوچی به شرح زیر است:
معلمان پایه اول: خانمها شهرکی و بورک زایی
معلم پایه دوم:خانم رودینی
معلمان پایه سوم: خانها میری و بامدی
معلم پایه چهارم: آقای آسوبار
معلمان پایه پنجم: خانمها صابری و بورک زایی
معلم پایه ششم: خانم رودینی
13
فعالیتها و تقسیم کار انجام شده
14
زمانبندی اجرای پروژه
پیش آزمون
ارزیابی میزان سواد دانش آموزان در ابتدای دوره توسط نماینده آموزش و پرورش منطقه
پس از دوره
ارزیابی میزان سواد دانش آموزان در انتهای دوره توسط نماینده آموزش و پرورش منطقه
نمایش نمونه برگه آزمون
15
روش سنجش اثر بخشی پروژه
نتایج و دستاوردهای حاصل از اجرای پروژه
16
اثر بخشی طرح
17
نیاز به اصلاح دارد
18
نتایج کمی
نمونه برگه آزمون پیش از اجرای دانش آموزان
نمونه برگه های آزمون س از تعلیم دانش آموزان
لیست و تعداد دانش آموزان تعلیم دیده
209دانش آموز مدرسه بلوچی عبدالله
50 دانش آوز متفرقه از روستای پلان و اطراف در دوره پایلوت
15 نفر افراد بزرگسال کاملا بی سواد که به صورت داوطلبانه از آقای صداقتی آموزش مستقیم دیده اند. این افراد اغلب غروبها به محل اسکان تیم مراجعه میکرده و آموزش می دیده اند.
لیست و تعداد معلمین و افراد تعلیم دیده
10 نفر معلم مدرسه بلوچی عبدالله
5 نفر معلم از روستاهای دیگر
19
نظر مدیر و معلمان مدرسه در خصوص اثربخشی طرح
20
نظر اولیاء دانش آموزان در خصوص اثربخشی طرح
در زمان اجرای طرح دروس دیگر دانش آموزان عقب ماند. چون بی نظمی دانش آموزن در زمان حضور در کلاس و جو غیر جدی درس خواندن در منطقه دشتیاری و دیر آمدن دانش آموزان سر کلاس ها زمان زیادی از تیم آموزش آقای صداقتی خیاط می گرفت و از سوی دیگر موجب کند پیش رفتن برنامه ایشان و همچنین به تاخیر افتادن تدریس دیگر دروس می شد.
پیشنهاد معلمان به اجرای این طرح در شهریور ماه بود ولی با توجه به تجربه تیم آموزش انجمن حامی و نتیجه دیگر پروژه های آموزشی در این منطقه اجرای این طرح در شهریور ماه غیر ممکن است.
دانش آموزان شدیدا به عمو خیاط به دلیل رفتارهای خلاقانه حین تدریس و شوخی هایش با بچه ها علاقه مند شده بودند و با اشتیاق وصف ناپذیری سر کلاس های ایشان حاضر می شدند.
21
نتایج و دستاوردهای حاصل از اجرای پروژه
22
پتانسیلهای ایجاد شده در منطقه
ارتقای باور و اعتماد به نفس معلمان و دانش آموزان در مورد میزان استعداد و توانمندی هایشان و باور به توانمندی خواندن و نوشتن به عنوان یک دانش آموز دو زبانه
علاقه مندی و پیگیری خانواده دانش آموزان و افراد محلی که توان خواندن و نوشتن نداشتند و اشتیاق به یادگیری
آرامش معلمان به دلیل یادگیری تکنیکی که بتوان مشکلات آموزشی دانش آموزان را رفع کرد.
گامها و برنامه های آینده
23
24
جایگاه طرح سواد آموزی در برنامه های انجمن حامی
انجمن حامی تمام تلاش خود را به گسترش این روش آموزش به دیگر مدارس منطقه دشتیاری و سایر مناطق محرومی که مشکل دوزبانه بودن را داشته باشند خواهد کرد.
در حال حاضر پایش مرتب دانش آموزان مدرسه امام رضا بلوچی عبدالله و رفع مشکلات آموزشی آنها با این روش و حفظ ارتباط با معلمان مدرسه که کاملا این روش را یاد گرفته اند از برنامه های جاری انجمن است.
از سوی دیگر تلاش و مذاکره با اداره آموزش و پرورش دشتیاری برای حفظ ترکیب فعلی معلمان مدرسه بلوچی جهت تداوم این طرح در سالهای آتی از دیگر برنامه های انجمن حامی است.
25
طرح های آتی
در خصوص نحوه اجرا و گسترش این طرح انجمن حامی فعلا برنامه اجرایی مدونی ندارد.
26
انتظارات از مسئولین منطقه جهت توسعه سوادآموزی
اداره آموزش و پرورش دشتیاری نقش فعالانه تری در اجرای طرح داشت باشد و اقتدار بیشتری برای اجرا این دوره ها و ایجاد انگیزه برای معلمان جهت حضور در کلاسها ایجاد کند.
27
پیشنهادات
استفاده از تیم معلمان مدرسه امام رضا بلوچی برای آموزش این روش سوادآموزی به دیگر معلمان منطقه
استفاده از دستیاران آقای صداقتی خیاط برا ی اعزام به منطقه و نظارت بر طرح
پیوستها
نمونه مکاتبات با آموزش و پرورش
نمونه برگه آزمون پیش از اجرای دانش آموزان
نمونه برگه های آزمون س از تعلیم دانش آموزان
لیست دانش آموزان تعلیم دیده
لیست معلمین و افراد تعلیم دیده
29
پیوستها
30
گالری عکس و فیلم
31
سپاس و درود ویژه از آقای صداقتی خیاط که 5 ماه شبانه روز برای بومی سازی و اجرای این طرح زحمت کشیدند و با کمترین امکانات در آن منطقه محروم بین مردم زندگی کردند و به بهترین نحو ممکن این روش را برای زبان بلوچی بومی سازی کردند.
تشکر و قدردانی ویژه از بنیاد همدلان کودک که در این راه، صبورانه و با اشتیاقی وصف ناپذیر حمایت مادی و معنوی و کارشناسی شان را از طرح حفظ کردند و نهایت همکاری و همراهی و همدلی را با انجمن حامی داشتند.
تشکر از انجمن حامی که بدون هماهنگی ها و همراهی های آنها در پیشبرد و اجرای طرح در منطقه محروم دشتیاری و استفاده از ظرفیتهای بومی منطقه این طرح به ثمر نمی رسید.