پیش بینی تکنولوژی و روش های مختلف آن
مقدمه
سوار کار باید زودتر از اسب فکر کند، وگرنه اسب او را به جایی می برد که خودش می خواهد. دیوید بوهم
شاید زمانی که ژول ورن در یکی از مشهورترین
داستانهایش سفر به ماه را پیش بینی کرد کمتر کسی
فکر می کرد که به این زودی ها چنین اتفاقی رخ دهد
و پای یکی از ما انسانها به این قمر برسد. مطمئناً این
رمان ژول ورن در تسریع حرکت بشر به سوی این
هدف بی تاًثیر نبوده است.
برنامه ریزی تکنولوژی
پیش بینی تکنولوژی
پیش بینی تکنولوژی تلاشی برای به تصویر کشاندن قابلیتهای تکنولوژیک و پیش بینی اختراعات و توزیع نوآوریهای تکنولوژیکی در طول زمان است. پیش بینی تکنولوژی شامل مجموعه ای از فرآیندهای فرمولی شده برای مطالعه آینده تکنولوژی است که معلول پیشرفت در علوم و تغییرات اجتماعی است.
پیش بینی تکنولوژی به عنوان ابزاری در برنامه ریزی تکنولوژی، برای شناسایی جریان احتمالی حوادث تکنولوژیک در آینده به کار می رود تا امکان انتخاب مناسب تکنولوژی های آینده را فراهم آورد.
پیش بینی تکنولوژی فرآیند پیش بینی خصوصیات تکنولوژی در آینده و زمانبندی ظهور تکنولوژی پیش بینی شده است
مزایای پیش بینی تکنولوژی
برتری نسبت به رقبا و تسلط بر بازار
توانایی برنامه ریزی و تخصیص بهینه منابع(سرمایه، پرسنل، بودجه،…)
افزایش بهره مالی و کاهش زیان ها
بهبود کیفیت تصمیم گیری های تاکتیکی و استراتژیک
عناصر پیش بینی تکنولوژی
برای اینکه یک پیش بینی در فرآیند تصمیم گیری سودمند باشد باید شامل چهار عنصر کیفی، کمی، زمان و احتمال باشد. منظور از عنصر کیفی این است که در پیش بینی تکنولوژی چه باید پیش بینی شود. به عبارت دیگر باید اتفاقات و پدیده ای را که می خواهد پیش بینی شود، مشخص کرد. عنصر کمی به مفهوم توسعه کمی سطحی از عملکرد مورد انتظار است که به صورت عدد و رقم بیان می شود. عنصر زمان بیان کننده این است که پدیده مورد نظر در چه زمانی اتفاق می افتد و عنصر احتمال، میزان قطعیت در پیش بینی را نشان می دهد.
ویژگی های یک پیش بینی خوب
قابلیت اطمینان و قابلیت استفاده
دارای یک پایه اطلاعات قوی
روش ها و مدل ها بخوبی و به روشنی تعریف شده باشد
فرضیات بخوبی و روشنی تعریف شده باشد
بیان کمی هرجا که امکان پذیر است
سطح مشخصی از اطمینان به اطلاعات مورد استفاده در فرآیند پیش بینی
منابع خطا در پیش بینی تکنولوژی
مهم ترین منابع خطا در پیش بینی عبارتند از:
_ در نظر نگرفتن پارامترهایی در فرایند پیش بینی _ کمبود اطلاعات در دسترس هنگام پیش بینی _ فرضیات نامناسب _ انتخاب روش نامناسب پیش بینی _ تفسیر نامناسب (قضاوت ضعیف) در فرایند پیش بینی.
چرخه عمر تکنولوژی
روش های پیش بینی تکنولوژی(پورتر)
نظرات متخصصان(Expert opinion)
پایش(Monitoring)
تجزیه و تحلیل روند(Trend analysis)
مدلسازی(Modeling)
سناریوها(Scenarios)
نظرات متخصصان
هدف روشهای نظرات متخصصان، جمع آوری اطلاعات از متخصصان از طریق تکنیک های فرموله شده است.
برای جمع آوری اطلاعات می بایست دو کار انجام شود:
افراد متخصص شناسایی و ارزیابی شوند
روشی برای جمع آوری نظرات آنها انتخاب شود
روش های جمع آوری اطلاعات از متخصصان:
دلفی- گروه اسمی- پرسش نامه- مصاحبه های ساختاریافته
نظرات متخصصان
پایش
پایش به مفهوم تصویربرداری از محیط با استفاده از اطلاعات مناسب و مرتبط می باشد.
پایش عبارت است از فرآیند شناسایی نشانه های ممکن در بخش های علمی، اقتصادی، مدیریتی، سیاسی یا نظامی که ممکن است منجر به پیشرفت های احتمالی در تکنولوژی شود.
پایش
تجزیه و تحلیل روند
تحلیل روند بر پایه این فرض استوار است که آینده خیلی شبیه به دوره های زمانی گذشته است بعبارت دیگر فرض می شود رویدادها، روندها و الگوهای پیشرفت در تکنولوژی توسط عوامل مختلفی به آینده کشیده می شود.
روش های شناخته شده تحلیل روند شامل منحنی های رشد و جایگزینی، برون یابی روند فنی، تحلیل روند پیشرو، منحنی یادگیری می شود.
تجزیه و تحلیل روند
مدلسازی
از محدودیتهای بیشتر روش های پیش بینی این است که رویدادها یا وقایع بصورت مستقل پیش بینی می شوند وبه اثرات رویدادها یا روندها بر یکدیگر توجهی ندارند. یکی از روش هایی که روندهای بین رویدادها را در نظر می گیرند روش مدلسازی است.
روش مدلسازی یا مبتنی بر کامپیوتر است(شبیه سازی) یا مبنای قضاوتی دارد.
مدلسازی
سناریوها
سناریو عبارت است از توصیف آینده پیشرفتها در طول یک طیف زمانی از چند سال تا یک قرن می باشد.
سناریوها مفاهیم مختلف تکنولوژی های آینده را توصیف کرده و گزینه های تکنولوژی آینده را نشان می دهد.
هدف از بکارگیری سناریوها، ایجاد فضایی از ممکنات است که در آن کارایی سیاست های اتخاذ شده در برابر چالش های موجود آینده در بوته آزمایش قرار می گیرند. سناریوها همچنین کمک می کنند که هم چالش ها و هم فرصت های بالقوه ولی غیر منتظره شناسایی شوند.
سناریوها زمانی برای پیش بینی مفیدند که اطلاعات دوره های زمانی در دسترس نباشد یا متخصصانی در زمینه مربوطه نداشته یا ضعیف باشند و هیچ پایه محکمی برای ساخت مدل موجود نباشد.
سناریوها
سناریوها دو کاربرد اصلی در فرآیند پیش بینی دارند: ترکیب و ابلاغ
سناریوها براساس روش کاربرد پیش بینی به دو دسته تقسیم می شوند:
هنجاری یا آینده رو به عقب: یک آینده مناسب انتخاب شده و تلاش ها برای یافتن مسیری است که ما را به آینده برساند.
اکتشافی یا رو به جلو: براساس تحلیل عوامل و نیروهای فعلی و ارزیابی آنها یک آینده قابل قبول طرح می شود.
سناریوها
انتخاب روش مناسب برای پیش بینی تکنولوژی
متخصصانی همچون سلیوان(1997)، ملیت(1991)، هان (1995) و مشیرا(2002) ، معیارهای زیر را برای انتخاب روش یا روش های مناسب پیش بینی تکنولوژی ذکر کرده اند:
– میزان دسترسی به اطلاعات – درجه اعتبار اطلاعات – عدم اطمینانی که بر موفقیت رشد تکنولوژی احاطه دارد – دوره زمانی که پیش بینی انجام می شود – هزینه و ارزش پیش بینی برای تصمیم گیران
– زمان لازم برای تصمیم گیری تحلیلگران – تعداد متغیرهایی که بر توسعه تکنولوژی تاثیر می گذارند.
نتیجه گیری
پیش بینی تکنولوژی در فرایند تدوین استراتژی و برنامه ریزی تکنولوژی از اهمیت بسیارزیادی برخوردار است.
از پیش بینی تکنولوژی به عنوان اولین گام برنامه ریزی تکنولوژی به منزله ابزاری برای درک بهتر فرصتها و تهدیدات و آگاهی از تحولات تکنولوژیک آینده و وضعیت کنونی دارایی های تکنولوژیک سازمان استفاده می شود.
پیش بینی تکنولوژی این امکان را برای سازمانها (به ویژه سازمانهای تکنولوژی محور) فراهم می آورد که به صورتی هدفمند در مسیر آینده گام بردارند و اسیر حوادث آینده نشوند.
با تشکر از
توجه شما