بازار سرمایه و پیش بینی جریان فعالیت ها در آن
تعریف سرمایه گذاری:
سرمایه گذاری عبارت است از خرید دارایی (فیزیکی یا مالی) به منظور کسب بازدهی از آن. به بیان ساده تر ، سرمایه گذاری به تعویق انداختن مصرف فعلی برای دستیابی به امکان مصرف بیشتر در آینده است.
سرمایه گذاری می تواند در دارئی های فیزیکی مثل خرید دارئی های حقیقی، فلزات گرانبها، کلکسیونها و … ویا در دارئی های مالی ( اوراق یا اسنادی که نوعی حقوق و ادعا برای دارنده آن نسبت به صادر کنندگان این اوراق ایجاد می کند) مثل سرمایه گذاری در اوراق بهادار بازار سرمایه صورت گیرد.
اوراق بهادار بازار سرمایه:
اوراق بهادار با درآمد ثابت:
اوراق قرضه دولتی
اوراق قرضه سازمان های دولتی
اوراق قرضه شهرداری ها
اوراق قرضه شرکت ها
اوراق سهام :
سهام ممتاز
سهام عادی
اوراق مشتقه:
پیمان آتی
برگ اختیار معامله
سوآپ ( معاوضه)
قرضه ساختاری
اوراق بهادار با درآمد ثابت :
این نوع اوراق که رایج ترین آنها اوراق قرضه معمولی است، دارای برنامه پرداخت های معینی بوده، مبلغ و تاریخ هر پرداخت از قبل مشخص است. اوراق قرضه، قراردادهایی برای استقراض پول است که طبق این قرارداد، قرض گیرنده که همان صادر کننده اوراق قرضه است، متعهد می شود اصل مبلغ را در تاریخ معینی در آینده بازپرداخت کرده، در فواصل زمانی معین، و به تناوب، مبالغی را تحت عنوان اقساط بهره به دارنده اوراق قرضه، بپردازد. اوراق قرضه دولتی، اوراق قرضه سازمان های دولتی، اوراق قرضه شهرداری ها و اوراق قرضه شرکت ها از انواع این نو ع می باشند..
سهام ممتاز:
هم زمان مزایای سهم و اوراق قرضه دارد
سهامداران ممتاز در موقع پرداخت سود و نیز در هنگام ورشکستگی، نسبت به دارندگان سهام عادی اولویت دارند، ولی پس از دارندگان اوراق قرضه قرار می گیرند.
سهام عادی:
این سهام بیانگر علایق مالکیتی دارنده آنها در شرکت است و سهامدار عادی به نسبت آن تعداد سهام که از کل سهام شرکت در اختیار دارد، مالک شرکت به شمار می رود.سهام عادی معمولاً فاقد سررسید است. از حقوقی که سهامداران عادی دارند می توان به حق دریافت سود سهم در هنگام تقسیم سود و حق رای در انتخاب هیئت مدیره و بازرسان شرکت و در مورد دیگر تصمیمات شرکت که در مجمع عمومی به رای گیری گذاشته می شود اشاره کرد.
اوراق مشتقه:
اوراق بهاداری است که ارزش آن از از اوراق بهادار معینی ناشی می شود. دو نوع از مهمترین انواع اوراق مشتقه، پیمان های آتی و برگ اختیار معامله می باشند. اوراق مشتقه ، ابزارهایی جهت کاهش یا انتقال ریسک هستند و فاصله زمانی تا اعمال آنها کمک می کند تا ریسک آنها تعدیل گردد.
پیمان آتی:
قراردادی است که طبق آن فروشنده متعهد می شود دارایی خاصی را در یک تاریخ معین در آینده، در مقابل دریافت مبلغ معینی وجه نقد از خریدار، به وی تحویل دهد.
اتاق پایاپای ، واسطه بین خریدار و فروشنده است ، که در مقابل خریدار مسئولیت فروش و تحویل جنس و در مقابل فروشنده، مسئولیت خرید و پرداخت وجه را برعهده دارد.
برگ اختیار معامله:
اوراق بهاداری است که طبق آن، دارنده اختیار معامله ، حق دارد اوراق بهادار خاصی را طی مدت معینی با قیمت مشخص معامله کند، دو نوع اصلی اختیار معماله ، اختیار خرید و اختیار فروش است .
سوآپ ( معاوضه):
قراردادهایی هستند که امکان بهره گیری از نرخ های بهره متفاوت در بازارهای استقراضی مختلف را مهیا می کند . تا بتوان با آنها ریسک هزینه های بهره ثابت و شناور وامها را کاهش داد .
قرضه ساختاری :
این نوع اوراق قرضه نیز نوعی قرضه است که در آن اصل یا سود یا هردو به شاخص مستقل وابسته می شوند . مثل اوراق قرضه ای که نرخ بهره آن به نرخ مبادله یک ارز یا نرخ سود یک کشور دیگر وابسته است.
تعریف بازار سرمایه :
بازار سرمایه، نهادی برای تامین مالی وجوه بلند مدت است. به عبارت دیگر، بازار سرمایه در برگیرنده اوراق بهادار با درآمد ثابت و سهامی است که سررسید آن بیش از یک سال است.
تعریف بورس و انواع آن:
بورس اوراق بهادار، یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است که در آن ، خرید و فروش انواع سهام شرکت ها یا اوراق قرضه دولتی یا دیگر سازمانها و موسسات ، تحت ضوابط و قوانین و مقرارت خاصی انجام می شود .
امروزه بورس ها در سه دسته کلی زیر فعالیت می کنند:
الف) بورس ارز
ب) بورس کالا
ج) بورس اوراق بهادار
تاریخچه پیدایش بورس اوراق بهادار: تشکیل اولین بورس اوراق بهادار به سال 1460 میلادی در شهر آنورس بلژیک رشد بورس اوراق بهادار با انقلاب صنعتی اروپا اوایل قرن هفدهم در شهر آمستردام هلند اولین بورس معتبر اوراق بهادار جهان دومین بورس معتبر دنیا، بورس اوراق بهادار لندن است از 1801 میلادی دیگر بورس های جهان می توان به بورس نیویورک، توکیو، زوریخ و … نام برد.
ساختار بازرارها ی بورس اوراق بها دار : الف ) بازار دست اول ( اولیه ) ب) بازار دست دوم ( ثانویه ) ج ) بازار دست سوم ( خارج از بورس ) د) بازار چهارم
بازار اولیه: یک بازار مالی است که در آن ، اوراق بهادار به نخستین خریداران فروخته می شود. این کار می تواند از طریق خود شرکت یا موسسه انتشاردهنده اوراق یا از طریق موسسه های تامین سرمایه انجام شود .
بازار ثانویه:
یک بازار مالی است که در آن اوراق بهاداری که در گذشته منتشر شده و دست دوم است خرید و فروش می شود . در واقع این بازار موجب تسهیل نقل و انتقال مالکیت اوراق بهادار می گردد .
بازار دست سوم:
بازارهایی هستند که معاملات مربوط به اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس های متمرکز در آنها انجام می شود .
بازارهای چهارم:
بازارهایی هستند که در آنها موسسه های بزرگ سرمایه گذاری بدون دخالت کارگزاران و … مستقیما با یکدیگر معامله می کنند .
بازار دست دوم در ایران :
به منظور ایجاد یک بازار رسمی و دائمی برای خرید و فروش سهام شرکت ها و سایر اوراق بهادار به موجب قانون مصوب اردیبهشت ماه 1345 مجلس ملی بورس اوراق بهادار تهران در بهمن ماه سال 1346 فعالیت خود را آغاز نمود . بورس اوراق بهادار تهران ، مانند سایر بورس های اوراق بهادار در جهان از تشکیلات و نظام ویژه ای برخوردار است . در ادامه به ارکان تشکیل دهنده این سازمان اشاره می شود :
شورای بورس
هیات پذیرش اوراق بهادار
سازمان کارگزاران بورس
هیات داوری بورس
قیمت سفارش باز : در مواقعی که خریدار یا فروشنده تعیین قیمت را به کار گزار واگذار می نمایند .
قیمت سفارش محدود : مواقعی که خریدار یا فروشنده حداکثر یا حداقل قیمت را برای سفارشات خود تعیین می نمایند .
نوع سفارش باز : مواقعی که تعین اوراق بهادار به کارگزار واگذار می شود . در این نوع سفارش مبلغ کل سفارش باید مشخص گردد .
نوع سفارش محدود : مواقعی که نوع و مبلغ سفارش برای کارگزار مشخص شده باشد کارگزار دارای این نوع از سفارش شده است .
نوع سفارش مشروط : در مواقعی که خریدار یا فروشنده سفارش خود را تحت شرایطی خاص به کارگزار ابراز نماید . شرط در این نوع سفارش باید مصرحاً قید گردیده و امکان اجرای آن فراهم باشد .
سفارش خرید و فروش و انواع آن :
مسیریابی حرکت بازار سرمایه در ایران :
بازار متشکل سرمایه ، در عمل جایگاه واقعی خودرا در اقتصاد ملی به دست نیاورده است
سهم منابع مالی تامین شده توسط این نهاد در سنجش با تشکیل سرمایه ثابت ناخالص داخلی، به طور میانگین از مرز 6/1 درصد فراتر نرفته است.
نوسان فعالیت بورس اوراق بهادار تهران افت و خیزهای قابل توجه
انتظارات نامتعارف سرمایه گذاران و بی اعتمادی نسبی حاکم بر این بازار
پدیده چیرگی شبکه بانکی(بازار پول) بر بازار سرمایه در اقتصاد ایران
کوچک بودن اندازه بازار سرمایه ایران در مقایسه با شبکه بانکی
فراهم آوردن زمینه های افزایش منابع پس اندازی واقعی و نیز شناسایی بهترین فرصت های سرمایه گذاری در سطح اقتصاد ملی، به عنوان حلقه های ارتباطی پیشین و پسین بازار سرمایه، از اهمیتی اساسی برخوردار است.