نما سازی
11-1کلیات نقشه های اجرایی باید دربردارنده جزئیات مربوط به رنگ، بافت و شکل نماسازی بوده و در تعیین آنها به مسائل اقتصادی، اقلیمی و نوع استفاده از ساختمان توجه شده باشد. چنانچه در خصوص جزئیات نماسازی کمبودهایی در نقشه ها و مشخصات مشاهده گردد، پیمانکار موظف است در خصوص تعیین تکلیف این موارد نظر دستگاه نظارت را جلب نماید. به هر حال نماسازی باید دقیقاً مطابق نقشه های اجرایی صورت پذیرد. مصالح مورد مصرف در نماسازیها باید پاسخگوی موازین استاندارد که در فصل مصالح آمده است باشد
11-2 انواع نماسازی
با توجه به مصالح موجود، دانش نیروی انسانی، مسائل اقتصادی و نظایر آن غالباً در نماسازی ساختمانها از نماسازی با سنگهای غیرمنظم، منظم، سنگهای پلاک به شکل لوحه سنگ، انواع آجر نما تا نماسازی با قطعات پیش ساخته و صنعتی مانند صفحات پیش ساخته بتنی با اتصال به اسکلت ساختمان، صفحات پیش ساخته به منزله قالب دائمی، صفحات پیش ساخته برای پوشش دیوار با مصالح بنایی استفاده می شود. همچنین با توجه به تنوع نماهایی چون دیوارپوشهای شیشه ای، دیوارپوش از فلزات رنگین غیرآهنی و لعابدار یا لوحه های مصنوعی، این گونه نماسازیها نیز رایج می باشد
11-2-1 نماسازی با سنگ
نماسازی با سنگ شامل نماسازی با سنگهای غیرمنظم مانند لاشه، لاشه موزائیکی، لاشه موزائیکی درز شده و نماسازی با سنگهایی منظم مانند بادبر، بادبر سرتراش، بادکوبه ای، تیشه ای، صیقلی و نماسازی با سنگهای پلاک از لوحه سنگ می باشند. مقاومت فشاری سنگها، میزان جذب آب، تاب در برابر یخبندان، ثبات در مقابل نور و سایر ویژگیهای سنگ طبق مشخصات مندرج در فصل مصالح خواهد بود.
نمای زیبای سنگی
11-2-1-1 نماسازی با سنگهای غیرمنظم
در این نوع نماسازی استحکام ملات، باید در حد استحکام سنگ باشد تا پیوستگی و یکپارچگی اجزای متشکله تامین گردد، بدین منظور می توان از ملاتهای ماسه سیمان و باتارد و ماسه آهک استفاده نمود. حداقل ضخامت دیوار هنگامی که نماسازی با سنگهای غیرمنظم صورت می پذیرد، 60 سانتیمتر خواهد بود. در اجرای نماسازی با سنگهای غیرمنظم، باید از ایجاد درزهای ممتد خودداری شود. درزهای قائم در رجهای متوالی نباید در امتداد هم قرار گیرند، حداقل فاصله درزهای قائم از یکدیگر 10 سانتیمتر است. در دیوارهای نیمه سنگی متشکل از سنگ و آجر، چنانچه بیش از ضخامت دیوار یا آجر احداث شود، باید از تقلیل سریع حجم آجرکاری جلوگیری به عمل آید. بدین منظور لازمست از ملات با استحکام زیاد مانند ملات ماسه سیمان استفاده شود و با اجرای تدریجی امکان خشک شدن ردیف زیرین فراهم آید، تکیه تیرهای سقف باید روی قسمت آجری باشد
ایجاد پیوستگی بین بخشهای آجری و سنگی، باید با بهره گیری از مهارهای فلزی صورت پذیرد. نماسازی با سنگهای غیرمنظم شامل نماسازی با سنگ لاشه، لاشه موزائیکی، لاشه موزائیکی درز شده می باشد.
در مورد لاشه چینی باید حداقل طول ریشه، برای سنگهای کله 40 سانتیمتر، سنگهای راسته به اندازه ارتفاع سنگ و سنگهای یکسره یا سرتاسری که معادل عرض دیوار هستند، به اندازه 50 سانتیمتر باشد.
حداقل ارتفاع سنگ در نما 20 سانتیمتر است.
ابعاد سنگهای لاشه موزائیکی مانند سنگهای لاشه می باشند، با این تفاوت که باید درز بین سنگها اندازه معینی داشته باشند.
در خصوص سنگهای موزائیکی درز شده علاوه بر آنکه درز بین سنگها باید دارای اندازه معینی باشد، کناره های سنگها باید چکش کاری شوند.
11-2-1-2 نماسازی با سنگهای منظم
این نوع سنگها که به صورت طبیعی از معدن، حمل و با پتک به صورت مکعبی درمی آیند، باید دارای سطوح مستطیل در نما باشند. سطوح تحتانی و فوقانی سنگها، باید صاف باشند تا انتقال نیرو موضعی نبوده و ناهمواریها موجب خرد شدن سنگها نشوند و لب پریدگی در نمای سنگها ظاهر نگردد. در نماسازی با سنگهای منظم از انواع سنگهای زیر استفاده می شود:
اجرای مشترک و زیبای نماسازی با آجر و سنگ
الف: سنگ بادبر
در مورد سنگهای بادبر حداقل طول ریشه برای سنگهای کله 40 سانتیمتر، سنگهای راسته 20 سانتیمتر و سنگهای سرتاسری 50 سانتیمتر است. حداقل عرض سنگها 20 سانتیمتر، حداقل ارتفاع آنها 15 سانتیمتر و حداکثر بار سنگ در نما 4 سانتیمتر خواهد بود. درز بین سنگها اعم از افقی و قائم، باید از 2 سانتیمتر کمتر باشد. سنگهای بادبر می توانند با ارتفاع مساوی در یک ردیف اجرا شوند. تساوی ارتفاع در رجهای متوالی الزامی نیست، لیکن حداقل ارتفاع 15 سانتیمتر برای هر رج باید رعایت شود.
ب: سنگ بادبر سرتراش
ابعاد این سنگها مانند سنگهای بادبر هستند، با این تفاوت که حداکثر بار سنگ 5/1 سانتیمتر و حداقل ارتفاع 18 سانتیمتر است. سطوح فوقانی و تحتانی باید حداقل 12 سانتیمتر و سطوح جانبی آنها حداقل 8 سانتیمتر با قلم صاف و بدون بار شوند.
پ: سنگ بادکوبه ای
ابعاد این سنگها مانند سنگهای بادبر می باشند با این تفاوت که حاشیه سنگها در نما با قلم تراش داده می شوند.
ت: سنگ تیشه ای
ابعاد این سنگها مانند سنگهای بادبر می باشند با این تفاوت که سطوح سنگها باید به وسیله قلم تراشیده، صاف و بدون بار شوند. سطح نمای این سنگها باید تیشه داری گردد
ث: سنگهای صیقلی
ابعاد این نوع سنگها مانند سنگهای تیشه ای هستند. نمای این سنگها در کارگاه به وسیله گرد سرب و سمباده و یا در کارخانه با ماشین صیقل داده می شود.
11-2-1-3 نماسازی با سنگ پلاک (لوحه سنگ)
سنگ پلاک باید در مقابل یخبندان، حرارت و رطوبت مقاوم بوده و در مقابل نور (پدیده رنگ به رنگ شدن) از پایداری و ثبات برخوردار باشد. میزان جذب آب سنگها و خاصیت صیقل پذیریشان، باید مطابق مشخصات باشد. ضخامت سنگهای پلاک به مقاومت سنگ بستگی دارد. حداقل این ضخامت، 2 سانتیمتر است
اجرای زیبای و صحیح نمای سنگی و قرنیز سنگی روی آن
نمای زیبای سنگی
حداکثر مساحت سنگهای پلاک 1800 سانتیمترمربع خواهد بود. استخراج سنگهای تزئینی نما از معدن باید چنان صورت گیرد که سنگهای مورد مصرف پاسخگوی الزامات مندرج در بند 2-1-2 بوده و از ایجاد ترکهای مویی که به هنگام نصب باعث خرد شدن قطعات می شود، جلوگیری به عمل آید. در مواردی که از صفحات سنگها برای ایفای نقش عایق حرارتی استفاده می شود، فاصله صفحات از دیوار باید حداقل 2 سانتیمتر باشد تا نقش دیوار دوجداره، ایفا و هوای بین دو جدار مانع تبادل حرارتی گردد. در این حالت قلابها باید از جنس فولاد زنگ نزن باشند و چند منفذ در زیر و بالا برای جلوگیری از تعریق در پشت سنگها تعبیه گردد
در صورت استفاده از مهار فولادی معمولی، باید بین دو جدار در محل مهار با دوغاب سیمان پر شود، در مواردی که اختلاف درجه حرارت زیاد روزانه یا فصلی و اختلاف ضریب انبساط حرارتی سنگ، مصالح زیرسازی و مواد چسباننده موجب ایجاد ترک در ملات و نفوذ رطوبت و یخزدگی و جدا شدن سنگها و زنگ زدن مهارها می گردد، باید از مهارهای فلزی ضد زنگ استفاده شود.
نصب سنگهای پلاک به دو روش صورت می پذیرد
الف: اتکای طره ای
برای تحمل وزن سنگهای پلاک در نماهای سنگی، لازمست حداقل 2 تکیه گاه طره ای در ارتفاع هر طبقه ایجاد گردد. این تکیه گاهها از نوع سنگ نما به صورت بلوک سنگی به جای سنگ پلاک بتن آرمه و نظایر آن خواهد بود. به علاوه سنگها باید به کمک مهارهای فولادی زنگ نزن به دیوار محکم شوند، در مورد تعداد مهاریها در هر مترمربع، نحوه کاربرد آنها و دیگر جزئیات اجرایی، باید مطابق مندرجات نقشه ها و نظر دستگاه نظارت اقدام شود
ب: اتکای جانبی
در این روش وزن هر لوحه سنگ به وسیله مهار فلزی که در پشت سنگ نصب شده به دیوار منتقل می گردد. در این روش نیز کاربرد اتصالات و جزئیات اجرایی مطابق نقشه ها و نظر دستگاه نظارت خواهد بود. جهت روشن شدن مطلب نمونه ای از اتصالات فلزی در اتکای طره ای و اتکای جانبی ارائه شده است
11-2-2نماسازی با آجر
11-2-2-1کلیات
در نماهای آجری، دیوارها باید کاملاً شاقولی اجرا شوند، انحراف نما از امتداد قائم برای هر طبقه به ارتفاع 3، متر نباید از 6 میلیمتر تجاوز کند. انحراف از امتداد قائم در کل ارتفاع، نباید از 30 میلیمتر بیشتر باشد. رواداری پهنای بندها در نماسازی آجری، باید برابر 1± میلیمتر اختیار شود. در نماسازیهای آجری برای اجرای ملات با ضخامت یکنواخت، استفاده از شمشه ملات در دو انتهای دیوار ریسمان کشی بین آنها الزامی است. ضخامت این نبشیها که معمولاً از چوب ساخته می شوند، باید برابر ضخامت بندها اختیار شود. حداکثر انحراف مجاز بندهای عرضی از حالت افقی در سطح دیوار، 6 میلیمتر برای دیوارهای به طول تا 6 متر و 12 میلیمتر برای دیوارهای طویل تر خواهد بود. حداکثر انحراف مجاز از امتداد قائم برای بندهای عمودی در مورد دیوارهایی به ارتفاع تا 6 متر، 6 میلیمتر و برای دیوارهایی با ارتفاع بیشتر، 12 میلیمتر است
نمای صحیح به صورت آجری
در نماهای آجری چنانچه آجرهای نما و آجرهای پشت کار به طور همزمان اجرا شوند، باید آجرهای نما به صورت کله و راسته چیده شوند تا ضمن مشارکت در تحمل بارهای وارده بر دیوار، پیوستگی لازم بین آجرهای نما و آجرهای پشت کار تامین شود. در این حالت لازم است ابعاد آجرهای نما برابر ابعاد آجرهای پشت کار باشد. چنانچه آجرهای نما پس از اجرای قسمتهای باربر چیده شوند، باید برای تامین پیوستگی نما و قسمتهای باربر از اتصالات فلزی استفاده شود. در این حالت برای انتقال بار نماسازی به اسکلت بنا، باید تدابیر سازه ای مناسب اتخاذ گردد
یک نمونه دیگر از نماسازی آجری
11-2-2-2نماسازی با آجر گری
نماسازی با آجر گری با استفاده از آجرهای فشاری که هیچگونه تغییری در ابعاد آنها به وسیله تراش و یا تیشه داری حاصل نشده باشد، صورت می پذیرد. دیوارها باید کاملاً قائم و شاقولی اجرا گردند و میزان انحراف از وضعیت قائم، نباید از حدود ذکر شده در قسمت کلیات تجاوز نماید
نمای آجری زیبای مدرسه و هره چینی دور پنجره
11-2-2-3نماسازی با آجر تراش و آب ساب
به منظور دستیابی به ابعاد یکدست و نمای پرداخت شده، قشر نازکی از سطح آجر فشاری تیشه داری و با سمباده نصب شده بر روی تخته چوبی پرداخت می شود. میزان تراش جانبی این نوع آجرها عملاً حدود نصف ضخامت آجر است، ولی در هر حال میزان تراش نباید از عمق بندکشی کمتر باشد. صحت زوایا و میزان تراشهای جانبی، باید به وسیله گونیای آجرتراشی کنترل شود. در تراش آجرها باید دقت شود که سه قسم آجر برای مصارف کله راسته و نبش تهیه شود
یک نمونه دیگر از نمای آجری مدرسه
11-2-2-4 نماسازی با آجر ماشینی
در نماسازی با آجرهای رسی و ماسه آهکی که بدون تیشه داری اجرا می شوند، ضخامت ملات باید در تمام رجها یکنواخت بوده و رواداریهای مقرره برای امتداد و ضخامت بندهای افقی و قائم کاملاً رعایت شوند.
11-2-2-5 نماسازی با آجرهای تزئینی
این نوع آجرها که دارای ضخامتهای متفاوت هستند، ممکن است دارای لعاب نیز باشند. این آجرها باید به روش کله و راسته به آجر پشت کار متصل شوند، در غیر این صورت باید از مهارهای فلزی استفاده نمود. در صورتی که قرار باشد نمای آجری نقش عایق حرارتی را نیز ایفا نموده و دیوار به صورت دوجداره اجرا گردد، باید با اتخاذ تدابیر سازه ای وزن آن به اسکلت ساختمان منتقل شود. مهارها طبق نقشه های اجرایی و تعداد گیره ها لااقل 5 عدد در مترمربع خواهد بود
11-2-2-6 مقابله با آلوئک و سفیدک در نمای آجری
برای مقابله با آلوئک لازم است آجر قبلاً در آب زنجاب شود تا خوب آب بمکد و نقاط ضعف آن مشخص شود. آجرهای آلوئک کرده، نباید در نمای ساختمان به کار روند. برای جلوگیری از بروز سفیدک کربناتی لازم است از به کار بردن آب سخت آهک دار برای ساختن ملات خودداری به عمل آید و آجر کاملاً زنجاب شود تا آب ملات را نمکد. سطح دیوار تازه ساز پیش از بارندگی آبپاشی شود. برای پیشگیری از سفیدک سولفاتی باید از مصرف آب سولفات دار خودداری شود، از آجرهای کاملاً پخته استفاده شود و آجرها نباید آب مکنده باشند. برای مقابله با سفیدک کلروری که در اثر کاربرد جوهر نمک رقیق در مقابله با سفیدک کربناتی ایجاد می شود، لازم است سطح دیوار قبل از پاشیدن جوهر نمک خیس شده و پس از اسیدپاشی فوراً شسته شود. برای جلوگیری از سفیدک نیتراتی باید از مصرف آجر، ملات و آب نیترات دار پرهیز شود. جلوگیری از نفوذ آب حاوی نیترات (به کمک عایق کف) روش موثری برای مقابله با سفیدک نیتراتی به شمار می آید. اجرای صحیح لوله تهویه شبکه فاضلاب به منظور جلوگیری از نشت گازهای نیترات دار، مانع بروز سفیدک نیتراتی خواهد شد
شمارا به دیدن تصاویری که تا بدین لحظه تماشانموده اید
همراه با یک آهنگ زیبا دعوت می کنم.
نمای زیبای آجری و سنگی مدرسه
نمای آجری زیبای مدرسه و هره چینی دور پنجره
اجرای زیبای و صحیح نمای سنگی و قرنیز سنگی روی آن
نمای صحیح به صورت آجری
نمای زیبای سنگی
نمای زیبای آجری و هره چینی دور پنجره ها
یک نمونه دیگر از نمای آجری مدرسه
اجرای مشترک و زیبای نماسازی با آجر و سنگ
لحظات عمر تان به قشنگی بهار
پا یان