نماتود های نسجی وخونی
نماتود های نسجی وخونی
خانواده دراکونکولیده:
کرمهای باریک و نخی
دارای حلقه کوتیکولی در اطراف دهان
دراکونکولوس مدیننسیس تنها انگل انسان در این خانواده
خانواده فیلاریده
خانواده دیوکتوفایمیده
نماتودهای فیلری Filarial Nematodes
نام بیماری: Filariasis, Filiariasis
مشخصات کلی فیلرها
این گروه از نماتودها(موسوم به فیلر) کرمهای خونی(لنفاوی) و یا بافتی هستند
فیلرها کرمهای نخی شکل با اندازه مختلف( 2تا 50 سانتیمتر) و کرم رنگ بوده
محل زندگی در خون، لنف، بافت همبند، عضلات و گاهی حفرات بدن
انسان و بسیاری از حیوانات را آلوده می کنند 8 نوع آن برای انسان حائزاهمیت است.
کرمهای ماده لاروزا بوده و به لارو آنها میکروفیلر(Microfillaria) گفته می شود.
طول میکرو فیلرها از 170 تا 300 میکرون متفاوت بوده و ممکن است با یا بدون غشا یا غلاف
یکی از رفتارهای ویژه بسیاری از میکروفیلرها(L1) این است که حضور و تعداد آنها در گردش خون محیطی در طول مدت شبانه روز متغیر است که به آن دوره یا نوسان (periadicity) گفته می شود.
عواملی همچون تغییرات المانهای تنفسی،هورمونی در طول شبانه روز و ژنتیک در پریودیسیتی نقش دارد
مشخصات کلی فیلرها
طول کرمهای ماده 2 برابر کرمهای نر بوده، دهان ساده وبدون لبهای مشخص وحفره دهانی نیز نامشخص است
مری استوانه ای وفاقد بالب مری
عدم وجود ضمائم کوتیکولی
کرم نر دارای 2 اسپیکول جفت گیری
انتقال توسط بندپایان
لارو مرحله 1 حتما باید وارد میزبان واسط اجباری شود تا بتواند پوست اندازی
وتبدیل به L3 شود
میکروفیلرهای لوآلوآ،بروگیا تیموری،بروگیا مالایی،ووشریا بانکروفتی دارای غشا یا غلافی چسبیده به بدن کرم هستند باقی مانده پوسته تخم هستند
دوره کمون از 6 ماه تا 3 سال می باشد
8 گونه اصلی فیلرها برای انسان حائزاهمیت است
و وشریا بانکروفتی
بروگیا مالایی
بروگیا تیموری
اونکوسرکا ولوولوس
لوآلوآ
مانسونلا استرپتوسرکا
مانسونلا پرستنس
مانسونلااوزاردی
Wuchereria bancrofti
نام بیماری:Elephantiasis, Wuchereriasis, Bancroftian filariasis
ووشریا بانکروفتی Wuchereria bancrofti
یکی از فیلرهای شایع لنفاتیک که توسط رازی وابوعلی سینا شرح داده شده است
اپیدمیولوژی
اپیدمیولوژی
در جهان: در مناطق گرمسیر ومرطوب نسبتا شایع بوده ودر جنوب اقیانوس آرام، نواحی مرکزی وجنوبی چین، جنوب کره وژاپن، هندوستان، آفریقا، اسپانیا، مجارستان، ترکیه، ایتالیا، آمریکای جنوبی وجزایر کارائیب دیده می شود
در ایران: مطالعه وگزارشی در دست نیست
مورفولوژی
مورفولوژی
کرم ماده 8-10 سانتی متر، دهان ساده مری فاقد بولب
کرم نر 40میلی متر
میکروفیلر غشادار، 300-240 میکرون
دارای هستکهای متعدد که در بخش خلفی دم دیده نمیشود.
دوران (پریودیسیته) شبانه، 22 تا 2 نیمه شب
محل زندگی
کرمهای بالغ در عروبق لنفاوی، میکروفیلرها در خون و لنف
سیکل زندگی
خونخواری پشه ناقل از فرد آلوده
ناقل: پشه های آئدس- کولکس- آنوفل
ورود میکرو به دیواره معده و حفره شکمی پشه
ورود به عضلات سینه ای
در بدن ناقل بعداز 10-8 روز L2 و بعد 4- 2 روزL3 عفونت زا
ورود به خرطوم پشه و ورود لارو به بدن میزبان همزمان با گزش
در بدن انسان لارو L3وارد می شود، ورود لارو عفونت زا به عروق لنفاوی محیطی، غدد و عروق لنفاوی
6 ماه بعد کرمهای بالغ ایجاد که در عروق لنفاوی اندامهای تحتانی، اندام تناسلی و کشاله ران قرار گرفته
جفت گیری و لاروگذاری و تولید میکرو فیلر ورود میکروفیلرها به جریان خون
سیکل زندگی
بیماریزایی وتظاهرات بالینی
بیماریزایی، علائم و عوارض
میکروفیلرها: معمولا عارضه ای ایجاد نمی کنند
مگر در افراد حساس که ممکن است سبب ائوزینوفیلی ریوی گرانولومای طحال، واکنشهای حساسیتیبه دنبال مرگ ناشی از اثر داروگردند
کرم بالغ : آسیب اصلی مربوط به کرم بالغ
3 فرم بالینی بیمار ی دیده می شود:
الف- بیماری بدون علامت
ب- فیلاریوزالتهابی یا آماسی
ج- فیلاریوز انسدادی یا الفانتیازیس ( Hanging groin،Chyluria، Chylocele Hydrocele,)
الف- بیماری بدون علامت:
ابتلا به عفونت در دوران کودکی در مناطق آندمیک
بزرگ شدن عمومی غدد لنفاوی
در خون تعداد بیشمار میکروفیلر
درجات پایینی از ائوذینوفیلی
گاهی بدون آگاهی بیمار از بیماری خود کرم بالغ از بین رفته و میکروفیلرها ناپدید
ب- فیلاریوزالتهابی یا آماسی
پدیده ایمنی شناختی در اثر پاسخ بدن میزبان به کرم زنده یا مرده گاهی همراه با عفونت
التهاب عود کننده اعضای تناسلی، التهاب عروق لنفاوی انتهایی، همراه با سرخی و تورم
تب ولرز وتعریق همراه با سردرد، درد استخوانی یا مفصلی، ضعف وبی حالی، بی اشتهایی، استفراغ
فیلاریازیس مزمن یا انسدادی
آلفنتیازیس پایان غم انگیز فیلاریازیس
در طی چند سال در صورت مزمن شدن بیماری غدد لنفاوی متسع ومسدود گشته ومنجر به هیدروسل، ادم لنفاوی، الفنتیازیس و شیلوریا می شود
پیش آگهی عفونتهای خفیف خوب و آلفنتیازیس بدون عمل جراحی موفق بد
تشخیص
نشانه های بالینی در مناطق آندمیک
در نیمه شب از بیمار خون گرفته ، به دنبال میکروفیلردر گسترش ضخیم خون
بیوپسی غدد لنفاوی و مشاهده کرم بالغ
بررسی میکروسکوپی مایع لنف، آسیت ، هیدروسل و ادرار و مشاهده لارو
تجویز 100 میلی گرم دی اتیل کاربامازینو 2 ساعت بعد جستجوی میکروفیلردر خون
استفاده از صافیهای نوکلوپور
جستجوی آنتی ژنهای در گردش به روش الایزا
تدابیر درمانی
دی اتیل کاربامازین
آیورمکتین به صورت دوز واحد
در موارد مقاومت از عمل جراحی استفاده شود
باندپیچی
آنی هیستامین ها (پرومتازین)
پیشگیری
از بین بردن ناقلین در نواحی آندمیک به وسیله حشره کشها
محافظت فردی
درمان دسته جمعی با دی اتیل کاربامازین
بروگیا مالایی
نام بیماری: فیلاریازیس مالائی
ناقل: پشه مانسونیا- آئدس- کولکس
محل زندگی: کرم بالغ در عروق لنفاوی
اپیدمیولوژی: شیوع در مالائی و اندونزی
بروگیا مالایی Brugia malayi
اپیدمیولوژی
مورفولوژی بروگیا مالایی
خیلی شبیه ووشریا بانکروفتی ولی
در بروگیا کرمهای بالغ کمی کوچکتراز ووشریا بانکروفتی ماده 55 و نر 23 میلی متر
در کرم نر اسپیکولها نازک تر وکوچکتر وتعداد پاپی های دمی 11 عدد(در ووشریا 24 عدد)
کرم نر: دارای دواسپیکول نامساوی- یک گوبرناکولوم کوچک
میکروفیلر ها 230 -175 میکرون، غشادار، دارای 2 عدد هسته در انتهای ناحیه دمی خود است
دوران (پریودیسیته) شبانه
غلاف با گیمسا رنگ می گیرد
میکروفیلر
چرخه زندگی بروگیا مالایی
شبیه ووشریا بانکروفتی
ناقل: پشه مانسونیا- آئدس- کولکس
بیماریزایی وتظاهرات بالینی
خیلی شبیه ووشریا بانکروفتی ولی دوران کمون کوتاهتری را دارد
امکان آبسه و زخمی شدن غدد لنفاوی بیشتر بوده
فرم مزمن بیماری کمتر شایع بوده
لنفادنیت عمومیت دارد والفنتیازیس اکثرا محدود به نواحی زیر زانو است
گرفتاری تناسلی وشیلوری وائوزینوفیلی گرمسیری در آن نادر است
بیماریزایی وتظاهرات بالینی بروگیا مالایی
تشخیص و درمان
تشخیص شبیه ووشریا بانکروفتی
از طریق شناسایی میکروفیلرها در خون محیطی
هنوز امکان آزمایش سرولوژیکی وجود ندارد
دی اتیل کاربامازین هم روی کرم بالغ و هم روی میکروفیلر موثر
پیشگیری
کنترل مانسونیا که البته مشکل است
قطع گیاه آبزی پیستیا
بروگیا تیموری Brugia timori
اولین بار در تیمور در اندونزی دیده شد
خیلی شبیه میکروفیلر بروگیا مالایی ولی خصوصیات میکروفیلرش متفاوت است
میکروفیلردارای دوره های شبانه وبیماریزایی شبیه ولی ائوزینوفیلی گرمسیری در اینجا وجود دارد
غلاف در رنگ گیمسا رنگ نمی گیرد
ناقل اصلی پشه آنوفل است
میمون، سگ و گربه به بروگیا تیموری مبتلاو احتمالا نقش مخزن عفونت
تشخیص و درمان مشابه بروگیا مالایی
بروگیا تیموری Brugia timori
اونکوسرکا ولولوس Onchocerca volvulus
اونکوسرکا ولولوس Onchocerca volvulus
عامل بیماری کوری رودخانه
یکی از فیلرهای جلدی وانسان میزبا ن قطعی آن است
ناقل: مگس سیاه از جنس سیمولیوم
کرم به صورت کاملا پیچ خورده در کپسولهای فیبروزی زیر پوست
میکروفیلرها اغلب در ندولهای زیرپوستی و به ندرت در خون و اعضای داخلی
اپیدمیولوژی
جهان: در نواحی مرکزی،آفریقا،عربستان سعودی، یمن، برزیل، کلمبیا، ونزوئلا، اکوآدور، گواتمالا و مکزیک دیده می شود
در حدود 85 میلیون نفر در دنیا آلوده می باشند
ایران: تا به حال موردی گزارش نشده است
مورفولوژی
کرم بالغ نخی شکل وبسیار باریک، به رنگ سفید نیمه شفاف
سطح خارجی دارای خطوط عرضی
سر دارای 5 جفت پاپی است
کرم نر: mm42-19 قطر µ200-130، دارای 2 اسپیکول با شکل واندازه های مختلف است
کرم ماده: cm50-33/5 قطر µ400-350 ، سوراخ تناسلی کمی پایین تر از سر است
طول عمر در حدود 10 سال است
لارو
فاقد غلاف است
انتهای سری ودمی آن فاقد هسته بوده است
تا 2 سال می توانند زنده بمانند
فاقد نوسانات میکروفیلری هستند
بیماریزایی و تظاهرات بالینی
به دلیل وجود کرمهای بالغ و واکنشهای دفاعی میزبان می باشد
به صورت ندولهای زیر جلدی،بثورات جلدی،لنفادنوپاتی ،گرفتاری چشمی تظاهر می کند
ندولهای زیر جلدی: به صورت کلافی در هم پیچیده که دور آن را بافت فیبری متشکل از گلوبولهای سفید،سلولهای آندوتلیال، سلولهای گرد کوچک، پلاسماسلها ودر نهایت فیبروبلاستها وسلولهای غول آسا فرا می گیرد
تغییرات و ضایعات جلدی:
معمولا از اولین تظاهرات ودر راس آن خارش نسبتا شدید می باشد
عفونت ثانویه باکتریال دیده می شود
پوست درد ناک،گرم ومتورم میشود
به صورت اریتم،ادم صورت،ضایعات بنفش پوست تظاهر می کند
گاهی پوست نرمه گوش وصورت شدیدا ضخیم می شود وصورت شیر مانند را ایجاد می کند
پوست وغدد لنفاوی کشاله ران حالت کشاله ران آویزان را پیدا می کند
پوست خشک وفلس دار درنتیجه به آن پوست سوسماری هم می گویند ویا به علت هیپو پیگمانتاسیون حالت پوست پلنگی هم دیده می شود
Bleeding on skin from scratching itchy skin of onchodermatitis
One anatomic quarter of body (leg) markedly affected by edema and papule formation of onchodermatitis
Skin with an aged appearance in a patient with chronic onchodermatitis
Skin of a West African person with leopard spot depigmentation
Intraepidermal abscess containing microfilariae of Onchocerca volvulus
گرفتاری چشمی:
جدی ترین عارضه این بیماری است وبه علت حضور میکروفیلر در چشم وپاسخ ایمنی است
ابتدا به صورت ترس از نور،اختلال دید، اشک ریزش، احساس جسم خارجی و بلفارواسپاسم بوده وبعد تاری دید ودر مراحل پیشرفته کوری حاصل می گردد
در گیری قرنیه بیشتر دیده می شود
ضایعات چشمی شامل:کراتیت نقطه ای،کراتیت اسکلروزان،کوریورتینال
ارزیابی و یافته های پاراکلینیکی
براساس یافته های چشمی وجلدی است
تشخیص قطعی جداسازی میکروفیلر از بدن است
شناسایی آنتی بادیها به روش الیزا
PCR
در خون محیطی ائوزینوفیلی خفیف دیده می شود
تست مازوتی مثبت
تدابیر در مانی
الف) داروهای کشنده میکروفیلر: آیورمکتین – دی اتیل کاربامازین
ب) داروهای کشنده کرم بالغ: سورامین یا آموکارزین
ج) خارج کردن ندولها
د) خارج کردن غدد لنفاوی در گیر
ه) کنترل اثرات وعوارض چشمی در طول درمان
پیشگیری
این کرم مخزن ندارد در نتیجه از بین بردن ناقلین مد نظر است
درمان دسته جمعی مبتلایان
پایان