مهارتهای زندگی از دیدگاه قرآن
1
مهارتهای زندگی از دیدگاه قرآن
مهارت ارتباط موثر
مهارت مقابله با استرس
مهارت مدیریت برهیجان ها
مهارت حل مسئله
مهارت تصمیم گیری
مهارت تفکرخلاق
مهارت تفکرنقادانه
مهارت خودشناسی
مهارت خداشناسی
مهارت خودباوری
مهارت خداباوری
مهارت خودسازی
مهارت خودآگاهی
مهارت همدلی
مهارت روابط بین فردی
2
مقدمه
خدای بزرگ و مهربان همه ما را جفت آفرید و از جنس خودمان همدم و مونس برایمان قرار داد تا با او به آرامش روحی، روانی، اقتصادی و معنوی برسیم .
پس اگر من و تو بدور از هرگونه آراء و نظریات سست و بی پایه این وآن و هر فرد به اصطلاح شهره عام و خاص می خواهیم به آرامش جاوید برسیم چه زیبا و عاقلانه است اگر به علم خداوند اعتماد و اطمینان کنیم و در سایه فرمان و دستورات او که خالق همه هستی و آرامبخش همه دلهای آشفته و پریشان است. به آرامش و سعادت دست یابیم .
3
مقدمه
خداوند متعال در سوره بقره آیه ی 22 می فرماید : «اگر از آنچه که بر بنده خودمان فرو فرستاده ایم در تعجب و تردید می باشید . پس (حداقل) یک سوره مشابه آن بیاورید و در این کار از هر که خواهید کمک بگیرید . و در آیه بعد از آن می فرماید : «اگر نتوانستید که هرگز هم نخواهید توانست از آتشی بترسید که برای کافران آماده شده است» .
اصولاً قرآن به حدی شیوا و روان است که هر کس حتی کمترین آشنایی با زبان عربی داشته باشد با خواندن یا شنیدن قرآن ناخودآگاه در می یابد که هیچ فرد سخنوری نمی تواند چنین بیانی داشته باشد و کلام و سخن هیچ انسانی نمی تواند باشد .
4
معجزه قرآن
معجزه قرآن فقط به معارف عمیق عقلی و اجتماعی ، علوم غیبی و معانی شگفت انگیز و شیوایی و روانی کلام محدود نمی شود و هر روز ابعاد تازه ای از شگفتیهای قرآن کشف می شود .
5
پس راههای رسیدن به آرامش را در کلام الهی می جوییم و سپس آن راههارا بی کم وکاست می پوییم .
1- آگاهی تو از علم خدا به مشکلاتی که در زندگی با آن مواجه هستی همانا آرامش بخش روح وروان تو در مواجهه با همه مشکلات خواهد بود .سخنان خدای خویش را در سوره انعام آیات 33 به بعد بخوان تا بر این آگاهی واقف شوی و بدانی که مشکلات جز آزمایش و امتحانی برای تو نیست پس در پاسخ صحیح به آن کوشا باش
6
آرامش وشادکامی
2- خدای مهربان آرامش وآسایش انسان را در کانون گرم خانواده قرار داده است پس آن را در مکانهای دیگر مجوی(سوره اعراف آیه 189)
3- پروردگارت آرامش وشادکامی تورا دوستی خویش وایمان و تقوا می داند و تو را بشارت می دهد که بزرگترین کامیابی همین است وبس پس بیراهه رفتن چرا (سوره یونس آیه 62)
4- آنکس که تو را آفرید شب را برای سکون و آرامش تو قرار داد تا در جوار خانواده ات به استراحت بپردازی(سوره آیه )
7
طاعت خدا مایه آرامش
5- خالق وسازنده تو طاعت خویش را مایه آرامش و آسایشت قرار داده است پس چرا به جای اطاعت از فرمان او در پی آراء و نظر اکثریت هستی :در حالی که میدانی اکثریت را سعادت نشاید بلکه آنچه سبب ساز سعادت است همانا عبادت وبندگی خدا باشد وبس (شوری 30)
8
آیات زندگی برای اشرف مخلوقات
6- او تورا اشرف مخلوقات خویش قرار داد واز این خلقت بر خود احسن گفت و تمام هستی را اسباب آسایش و آرامش تو ساخت و تو را برای خودش آفرید پس چرا از او می گریزی(شوری 36)
7-تو ای عزیز فقط کافیست مهارتهای زندگی در پهن دشت گیتی را ازآیات زندگی برگرفته و در تمام ابعاد زندگی خویش بکار بندی
9
مهارتهای زندگی
1- مهارت خودشناسی توحید
2- مهارت خداشناسی عدل
3- مهارت خودباوری نبوت
4- مهارت خداباوری امامت
5- مهارت خودسازی معاد
هیچکس مثل هیچکس نیست، خدای یگانه مرا یگانه خلق کرد.
ما از خداییم و بسوی او می رویم پس خودسازی برای امور دنیوی .کاری عبث و بیهوده است وخودسازی اخروی است که هم دنیای مارا آباد میکند وهم معادمان را و این امر فقط در سایه عمل به قرآن میسر است.
خدای عادل ذره ای درحق مخلوقش ظلم روا نمی دارد .
خواستن ، توانستن است مثل پیامبران که درسخت ترین شرایط خواستند وتوانستند .
هیچکس مثل خداوند نمی تواند یاور من باشد پس همه چیز فقط به اذن خدا و برای خدا و بسوی خدا .
10
آیات خود آ گاهی:
(سوره مائده آیه 105 ): ای کسانی که ایمان آورده اید به خود بپردازید اگر شما هدایت یافته اید،آنان که گمراه مانده اند به شما زیانی نرسانند. بازگشت همه شما نزد خدا ست تا شما را به آن کارهایی که می کرده اید آگاه گرداند.
(سوره نحل آیه 41):وآنان که درراه خدا مهاجرت کردند پس از آنکه ستمها کشیدند ما دردنیا به آنها جایگاه آسایش ونیکو می دهیم…
(سوره یس آیه 78 ): برای ما مثالی زد و آفرینش خود را فراموش کرد و…
11
1-مهارت خود آ گاهی
این مهارت بدان معناست که انسان از استعدادها و نکات ضعف و قوت وجودی خویش آگاهی پیدا کند و بر اساس این آگاهی زندگی خویش را پایه ریزی نماید.خداوند متعال در قرآن کریم سوره مائده آیه 105 می فرماید:ای کسانی که ایمان آورده اید به خود بپردازید اگر شما هدایت یافته اید ،آنان که گمراه مانده اند به شما زیانی نرسانند .بازگشت همه شما نزد خدا ست تا شما را به آن کارهایی که می کرده اید آگاه گرداند .
12
(سوره مائده آیه 105 ): ای کسانی که ایمان آورده اید به خود بپردازید اگر شما هدایت یافته اید،آنان که گمراه مانده اند به شما زیانی نرسانند. بازگشت همه شما نزد خدا ست تا شما را به آن کارهایی که می کرده اید آگاه گرداند.
در این آیه خداوند متعال وظیفه هر فرد با ایمان را به خود پرداختن و از توانائیهای خویش آ گاه شدن بدون توجه به عملکرد اکثریت گمراهان و بدون ترس از زیان آنان مقررنموده است چون کسی که ایمان آورد و بر اساس توا نمندیهای خویش حرکت کند خداوند نیز یقینا کمکش خواهد کرد .
13
(سوره نحل آیه 41):وآنان که درراه خدا مهاجرت کردند پس از آنکه ستمها کشیدند ما دردنیا به آنها جایگاه آسایش ونیکو می دهیم…
و نیزدر سوره نحل آیه 41 به انسان با ایمان بشارت می دهد که اگر بر اساس استعدادها و توانمندیهایت در یک محل وشهر و جایگاه به تو توجه نکردند و بر تو ستم روا داشتند حال که خود به توانمندی خویش آگاهی پس در راه خدا مهاجرت نما که خداوند در همین جهان جایگاهی نیکو به تو خواهد داد . کما اینکه اجر آخرت بزرگتر است .
14
استعداد و توانایی
همچنین بر اساس آیه 78 سوره یس هیچ کسی نمی تواند ادعا کند که خد اوند به او توانایی لا زم را نداده چرا که اگر کسی چنین ادعایی نماید در واقع آفرینش خویش را از یاد برده است و گر نه خدای مهربان که او را از یک قطره آب گندیده خلق فرمود چگونه راه کسب روزی در فطرت او قرار نداده باشد بلکه این استعداد در همگان هست فقط کشف آن را خداوند بنا به اختیاری که به انسان داده بر عهده خودش گذاشته است .
15
پیام خودآگاهی
در آیه 105 مائده خداوند متعال وظیفه هر فرد با ایمان را به خود پرداختن و از توانائیهای خویش آگاه شدن بدون توجه به عملکرد اکثریت گمراهان و بدون ترس از زیان آنان مقرر نموده است چون کسی که ایمان آورد و بر اساس توا نمندیهای خویش حرکت کند خداوند نیز یقینا کمکش خواهد کرد.
در سوره نحل آیه 41 به انسان با ایمان بشارت می دهد که اگر بر اساس استعدادها و توانمندیهایت در یک محل وشهر و جایگاه به تو توجه نکردند و بر تو ستم روا داشتند حال که خود به توانمندی خویش آگاهی پس در راه خدا مهاجرت نما که خداوند در همین جهان جایگاهی نیکو به تو خواهد داد. کما اینکه اجر آخرت بزرگتر است
براساس آیه 78 سوره یس هیچ کسی نمی تواند ادعا کند که خد اوند به او توانایی لازم را نداده چرا که اگر کسی چنین ادعایی نماید در واقع آفرینش خو یش را از یاد برده است و گر نه خدای مهربان که او را از یک قطره آب گندیده خلق فرمود چگونه راه کسب روزی در فطرت او قرار نداده باشد بلکه این استعداد در همگان هست فقط کشف آن را خداوند بنا به اختیاری که به انسان داده بر عهده خودش گذاشته است.
16
آیه 105 مائده
به خود پرداختن
از توانائیهای خویش آگاه شدن
عدم توجه به عملکرد اکثریت گمراهان
عدم ترس از زیان گمراهان
یقینبه ایمان و توا نمندیهای خویش
یقین به کمک خداوند
17
سوره نحل آیه 41
به انسان با ایمان بشارت می دهد که اگر بر اساس استعدادها و توانمندیهایت در یک محل وشهر و جایگاه به تو توجه نکردند و بر تو ستم روا داشتند حال که خود به توانمندی خویش آگاهی پس در راه خدا مهاجرت نما که خداوند در همین جهان جایگاهی نیکو به تو خواهد داد. کما اینکه اجر آخرت بزرگتر است
18
براساس آیه 78 سوره یس
هیچ کسی نمی تواند ادعا کند که خداوند به او توانایی لازم را نداده
اگر کسی ادعای عدم توانایی نماید در واقع آفرینش خویش را از یاد برده است
خدای مهربان که انسان را از یک قطره آب گندیده خلق فرمود چگونه راه کسب روزی در فطرت او قرار نداده باشد
استعداد در همگان هست فقط کشف آن را خداوند بنا به اختیاری که به انسان داده بر عهده خودش گذاشته است.
19
2- مهارت همدلی :
همدلی یعنی اینکه انسان موقعیت دیگران را بخوبی درک نماید ، دیگران راهمانگونه که هستند بپذیرد و ضمن احترام به آنان به گونه ای رفتار نماید که همه افراد جامعه با تمام تفاوتهایی که با هم دارند بسوی او گرایش پیدا کنند ، او را قلبا دوست بدارند و در هیچ شرایطی از او گریزان نباشند .همچون ا ئمه معصومین (ع) ونیز بزرگان دین که دوست ودشمن به آنان احترام می گذاشتند و چیزی جز خیر ونیکی در آنان نمی یافتند.
20
آیات همدلی
آیه 71 سوره توبه : مردان مومن و زنان مومن دوستان یکدیگرند به نیکی فرمان می دهند و از نا شایست باز می دارند، و نماز می گزارند و زکات می دهند و از خدا و پیامبرش فرمانبرداری می کنند، خدا اینان را رحمت خواهد کرد، خدا پیروزمند و حکیم است.
آیه 128 سوره توبه: هرآینه پیامبری از خود شما بر شما مبعوث شد، هر آنچه شما را رنج می دهد بر او نیز گران می آید سخت به شما دل بسته است و با مومنان روف و مهربان است.
21
خداوند متعال در این باره در آیه 71 سوره توبه می فرماید :
مردان مومن و زنان مومن دوستان یکدیگرند
به نیکی فرمان می دهند
از ناشایست باز می دارند
نماز می گزارند
زکات می دهند
از خدا و پیامبرش فر مانبرداری می کنند
خدا اینان را رحمت خواهد کرد
22
و در آیه 128 سوره توبه می فرماید :
هر آینه پیامبری از خود شما بر شما مبعوث شد
هر آنچه شما را رنج می دهد بر او نیز گران می آید
سخت به شما دل بسته است
با مومنان روف ومهربان است .
23
پیام همدلی اگر اسوه ما پیامبر اعظم (ص) باشد پس لازم است
با دیگران همدلی نمائیم
هر آنچه دیگران را رنج میدهد برای ما نیز گران آید
به ابراز دلبستگی با مومنان و رافت و مهربانی با همگان بپردازیم.
همدلی یعنی اینکه انسان موقعیت دیگران را بخوبی درک نماید
دیگران راهمانگونه که هستند بپذیرد
ضمن احترام به آنان به گونه ای رفتار نماید که همه افراد جامعه با تمام تفاوتهایی که با هم دارند بسوی او گرایش پیدا کنند
او را قلبا دوست بدارند
در هیچ شرایطی از او گریزان نباشند.
همچون ائمه معصومین(ع) و نیز بزرگان دین که دوست ودشمن به آنان احترام می گذاشتند و چیزی جز خیر و نیکی در آنان نمی یافتند.
24
3– مهارت برقراری ارتباط موثر :
بر قراری ارتباط موثر یعنی انسان به گونه ای عمل نماید و با دیگران ارتباط برقرار کند که بدون تنش و اضطراب واسترس بتواند با آرامش کامل خواسته های خود را بیان نموده و اعتماد طرف مقابل را جلب نماید .
25
آیات ارتباط موثر
سوره آل عمران آیه 200: ای کسانی که ایمان آورده اید شکیبا باشید و دیگران را به شکیبایی فراخوانید و رابطه خوب برقرار کنید و تقوا پیشه کنید باشد که رستگار شوید.
آیه 1 سوره نساء: ای مردم پروا کنید از پروردگارتان، آنکه شما را از یک تن بیافرید و از آن یک تن همسر او را و از آن دو مردان و زنان بسیار پدید آورد و پروا کنید از آن خدایی که با سوگند به نام او از یکدیگر چیزی می خواهید و زنهار از خویشاوندان مبرّید
آیه 114 سوره توبه :آمرزش خواستن ابراهیم(ع) برای پدرش نبود مگر به خاطر وعده ای که به او داده بود و چون برای او آشکار شد که پدرش دشمن خداست از او دوری جست زیرا ابراهیم(ع) بسیار خدا ترس و بردبار بود.
26
مهمترین عوامل برقراری ارتباط موثر
شکیبایی
فرا خوانی دیگران به شکیبایی
برقراری رابطه خوب
تقوا
مهرورزی بدون قید وشرط
پروای از پروردگار
صله رحم
با قصد اصلاح سخن گفتن
عمل بر اساس روابطه حسنه
رضایت خداوند
27
4-مهارت روابط بین فردی :
معیاراصلی روابط بین فردی ایمان است مجادله-22
بدون اجازه به جایی یا برکسی وارد نشدن نور-27
شرم وحیا باعث تداوم روابط نور-28
روابط با دوستان اولیاء خدا جاودانی است
28
ایمان معیار روابط بین فردی
معیار روابط بین فردی و فامیلی واجتماعی از نظر قرآن ایمان است.و نیز اسلام همواره به آداب معاشرت و روابطه بین فردی و اجتمایی اهتمام می ورزد. همانگونه که در آیه 27 سوره نور تاکید می فر ماید :بی اجازه به خانه کسی وارد نشده و پس از اذن دخول بر ساکنان آن از کوچک وبزرگ سلام کنید و در آیات بعدی شرم و حیای بین افراد را مطرح می فرماید و اشاره به روابط سالم همراه با آرامش و انبساط خاطربه وسیله آموختن این مهارتها و بکار بردن آن در زندگی دارد
29
به حکم قرآن ملاک و معیار روابط بین فرد ی تمام افراد جامعه باید بر پایه ایمان استوار باشد حتی پدر ومادر و برادر وخواهر وافراد فامیل وسایر ین
و نیز در سوره مجادله آیه 22 می فرماید:نمی یابی مردمی را که به خدا وروز قیامت ایمان آورده باشند ولی با کسانی که با خدا و پیامبرش مخالفت می ورزند دوستی کنند ،هرچند آن مخا لفان ،پدران یا فرزندان یا برادران و یا قبیله آنها باشند .خدا بر دلشان رقم ایمان زده و به روحی از خود یاریشان کرده است و آنهارا به بهشتهایی که در آن نهر ها جار ی است در آورد. در آنجا جاودانه باشند خدا از آنها خشنود است و آنان نیز از خدا خشنودند ،اینان حزب خدایند ،آگاه باش که حزب خدا رستگارانند .
30
معیار روابط بین فردی
ایمان
بدون اجازه به جایی یا برکسی وارد نشدن
شرم وحیا
روابط با دوستان اولیاء خدا
سلام برکوچک وبزرگ
عدم دوستی با دشمنان خدا، رسول و اولیاء خدا
31
6- مهارت حل مسئله :
از دیدگاه قرآن مهارت در حل مسائل مختلف زندگی زمانی حاصل می شود که انسان مراحل ایمان ،تقوئی و بندگی خالصانه خداوند را طی کرده باشد نه در بعد زمان بلکه به لحاظ ارتباط قلبی با خداوند و کمک گرفتن ازاو وعمل به دستورات او. در این حال است که خداوند در های حکمت را به روی بندگان خالص خویش می گشاید و او را در حل مسائل عدیده زندگی یاری می فرماید . پس احسان و پرهیز گاری زمینه ساز حل تمام مسائل زندگی است .
32
طرح آشتی
همانگونه که در آیه 128 سوره نساء می فرماید : اگر زنی دریافت که شوهرش با او بی مهر و از او بیزار شده است باکی نیست که هر دو در میان خود طرح آشتی افکنند .
که آشتی بهتر است و بخل و فرو مایگی بر نفوس مردم غلبه دارد اگر نیکی و پرهیز گاری کنید .خدا به هرچه می کنید آگاه است .
و در آیه 261 سوره بقره می فرماید : به هر که خواهد حکمت (مهارت حل مسئله )عطا کند و به هر که حکمت عطا شده نیکی فراوانی داده شده و جز خردمندان پند نپذیرند.
33
مهارت حل مسئله
حل مسئله ارث و میراث نساء – 12
حل مسئله اکراه از همسر نساء -19
حل مسئله احکام زناشویی ،متعه وازدواج موقت نساء -24-25
حل مسئله مشروبات و نماز وغسل و تیمم –نساء 43
حل مسئله خوراکیها – 160
حل مسئله باقرار داد وپیمان بستن – مائده 1
حل مسئله یا بیان مصادیق و مثال –مائده -2
حل مسئله بیان پیشنهاد وانتقاد با هم مائده -2
حل مسئله بشارت بهتر درمقابل انزار مائده – 4
حل مسئله تقیر نگرشها نسبت به مسائل مائده -6
حل مسئله با تعیین حدود الهی آن مائده -87
حل مسئله پس ازاغفال آدم توسط شیطان-بقره36
حل مسئله نا امنی مکه و خانه خدا بقره 125
حل مسئله با کمک گرفتن ازخدا وعدم اطاعت ازشیطان بقره-168
حل مسئله روابط همسران با فهم درست نیازها بقره-187
حل مسئله رهایی از بیماری ها وسختیها بقره -196
حل مسئله پرورش صحیح فرزند بقره -223
حل مسئله با حلم وبردباری بقره -225
حل مسئله مشکلات پس ازطلاق بقره -228
حل مسئله با گفتار پسندیده وعفو وگذشت بقره-263
حل مسئله ربا خواری با مستندات وآینده نگری بقره-275
حل مسئله با تصدیق حقایق گذشته آل عمران-50
حل مسئله با اسناد به منابع مورد اعتماد طرف مقابل آل عمران- 93
حل مسئله با عدم فرارازحل آن وپاک کردن صورت سند آل عمران- 155
حل مسئله مهریه وحفظ اموال وبرخورد با معلولان ویتیمان نساء -5
34
زندگى روى زمین تواءم با برنامه ها و تکالیف و مسئولیتها است
انجام صحیح تکالیف و مسئولیتها باعث سعادت و تکامل و بقاى نعمت است ، و سرباز زدن از آن سبب رنج و ناراحتى .
35
حل مسئله پس ازاغفال آدم توسط شیطان(بقره36)
الْبَقَرَه – 2 : 36 فَاَزَلَّهُمَا الشَّیْطَانُ عَنْهَا فَاَخْرَجَهُمَا مِمَّا کَانَا فِیهِ ۖ وَقُلْنَا اهْبِطُوا بَعْضُکُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ ۖ وَلَکُمْ فِی الْاَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتَاعٌ اِلَىٰ حِینٍ
الْبَقَرَه – 2 : 37 فَتَلَقَّىٰ آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَیْهِ ۚ اِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ
الْبَقَرَه – 2 : 36 پس شیطان موجب لغزش آنها از بهشت شد؛ و آنان را از آنچه در آن بودند، بیرون کرد. و (در این هنگام) به آنها گفتیم: «همگی (به زمین) فرود آیید! در حالی که بعضی دشمن دیگری خواهید بود. و برای شما در زمین، تا مدت معینی قرارگاه و وسیله بهره برداری خواهد بود.»
الْبَقَرَه – 2 : 37 سپس آدم از پروردگارش کلماتی دریافت داشت؛ (و با آنها توبه کرد.) و خداوند توبه او را پذیرفت؛ چرا که خداوند توبه پذیر و مهربان است.
36
حل مسئله نا امنی مکه و خانه خدا (بقره 125)
الْبَقَرَه – 2 : 125 وَاِذْ جَعَلْنَا الْبَیْتَ مَثَابَهً لِلنَّاسِ وَاَمْنًا وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ اِبْرَاهِیمَ مُصَلًّى ۖ وَعَهِدْنَا اِلَىٰ اِبْرَاهِیمَ وَاِسْمَاعِیلَ اَنْ طَهِّرَا بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَالْعَاکِفِینَ وَالرُّکَّعِ السُّجُودِ
الْبَقَرَه – 2 : 125 و (به خاطر بیاورید) هنگامی که خانه کعبه را محل بازگشت و مرکز امن و امان برای مردم قرار دادیم! و (برای تجدید خاطره،) از مقام ابراهیم، عبادتگاهی برای خود انتخاب کنید! و ما به ابراهیم و اسماعیل امر کردیم که: «خانه مرا برای طواف کنندگان و مجاوران و رکوع کنندگان و سجده کنندگان، پاک و پاکیزه کنید!»
37
حل مسئله روابط همسران با فهم درست نیازها (بقره-187)
الْبَقَرَه – 2 : 187 اُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَهَ الصِّیَامِ الرَّفَثُ اِلَىٰ نِسَائِکُمْ ۚ هُنَّ لِبَاسٌ لَکُمْ وَاَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّ ۗ عَلِمَ اللَّهُ اَنَّکُمْ کُنْتُمْ تَخْتَانُونَ اَنْفُسَکُمْ فَتَابَ عَلَیْکُمْ وَعَفَا عَنْکُمْ ۖ فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُوا مَا کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ ۚ وَکُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّىٰ یَتَبَیَّنَ لَکُمُ الْخَیْطُ الْاَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْاَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ۖ ثُمَّ اَتِمُّوا الصِّیَامَ اِلَى اللَّیْلِ ۚ وَلَا تُبَاشِرُوهُنَّ وَاَنْتُمْ عَاکِفُونَ فِی الْمَسَاجِدِ ۗ تِلْکَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا تَقْرَبُوهَا ۗ کَذَٰلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ آیَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ
الْبَقَرَه – 2 : 187 آمیزش جنسی با همسرانتان، در شبِ روزهایی که روزه می گیرید، حلال است. آنها لباس شما هستند؛ و شما لباس آنها (هر دو زینت هم و سبب حفظ یکدیگرید). خداوند می دانست که شما به خود خیانت می کردید؛ (و این کارِ ممنوع را انجام می دادید؛) پس توبه شما را پذیرفت و شما را بخشید. اکنون با آنها آمیزش کنید، و آنچه را خدا برای شما مقرر داشته، طلب نمایید! و بخورید و بیاشامید، تا رشته سپید صبح، از رشته سیاه (شب) برای شما آشکار گردد! سپس روزه را تا شب، تکمیل کنید! و در حالی که در مساجد به اعتکاف پرداخته اید، با زنان آمیزش نکنید! این، مرزهای الهی است؛ پس به آن نزدیک نشوید! خداوند، این چنین آیات خود را برای مردم، روشن می سازد، باشد که پرهیزکار گردند!
38
حل مسئله رهایی از بیماری ها وسختیها ((بقره -196
الْبَقَرَه – 2 : 196 وَاَتِمُّوا الْحَجَّ وَالْعُمْرَهَ لِلَّهِ ۚ فَاِنْ اُحْصِرْتُمْ فَمَا اسْتَیْسَرَ مِنَ الْهَدْیِ ۖ وَلَا تَحْلِقُوا رُءُوسَکُمْ حَتَّىٰ یَبْلُغَ الْهَدْیُ مَحِلَّهُ ۚ فَمَنْ کَانَ مِنْکُمْ مَرِیضًا اَوْ بِهِ اَذًى مِنْ رَاْسِهِ فَفِدْیَهٌ مِنْ صِیَامٍ اَوْ صَدَقَهٍ اَوْ نُسُکٍ ۚ فَاِذَا اَمِنْتُمْ فَمَنْ تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَهِ اِلَى الْحَجِّ فَمَا اسْتَیْسَرَ مِنَ الْهَدْیِ ۚ فَمَنْ لَمْ یَجِدْ فَصِیَامُ ثَلَاثَهِ اَیَّامٍ فِی الْحَجِّ وَسَبْعَهٍ اِذَا رَجَعْتُمْ ۗ تِلْکَ عَشَرَهٌ کَامِلَهٌ ۗ ذَٰلِکَ لِمَنْ لَمْ یَکُنْ اَهْلُهُ حَاضِرِی الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا اَنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ
الْبَقَرَه – 2 : 196 و حج و عمره را برای خدا به اتمام برسانید! و اگر محصور شدید، (و مانعی مانند ترس از دشمن یا بیماری، اجازه نداد که پس از احرام بستن، وارد مکه شوید،) آنچه از قربانی فراهم شود (ذبح کنید، و از احرام خارج شوید)! و سرهای خود را نتراشید، تا قربانی به محلش برسد (و در قربانگاه ذبح شود)! و اگر کسی از شما بیمار بود، و یا ناراحتی در سر داشت، (و ناچار بود سر خود را بتراشد،) باید فدیه و کفّاره ای از قبیل روزه یا صدقه یا گوسفندی بدهد! و هنگامی که (از بیماری و دشمن) در امان بودید، هر کس با ختم عمره، حج را آغاز کند، آنچه از قربانی برای او میسّر است (ذبح کند)! و هر که نیافت، سه روز در ایام حج، و هفت روز هنگامی که باز می گردید، روزه بدارد! این، ده روز کامل است. (البته) این برای کسی است که خانواده او، نزد مسجد الحرام نباشد [= اهل مکّه و اطرافِ آن نباشد]. و از خدا بپرهیزید! و بدانید که او، سخت کیفر است!
39
حل مسئله جهاد با دشمن با مراحل
1- خطاب به افراد با ایمان
2- امر به حرکت به میدان جهاد
3-تعبیر فی سبیل الله
4-استفهام انکاری درباره تبدیل دنیا به آخرت
5-تهدید به عذاب الیم
6-تهدید به خارج کردن ازصحنه و جایگزینی دیگران به جای شما توبه 38و39
7- توجه به قدرت بی پایان خدا وعدم تاثیرسستی بندگان در پیشرفت کاردین
40
5- مهارت تصمیم گیری :
در خصوص این مهارت قرآن کریم تا کید میفرماید که
قبل از هر تصمیم گیری باید با افراد آگاه مشورت نمود و
41
قلب مرکز تصمیم گیری
قرآن کریم قلب را مرکز تصمیم گیری انسان معرفی نموده ومی فر ماید :آنچه را که در دل دارید خواه آشکارش سازید یا پوشیده اش دارید خدا شما را بدان بازخواست خواهد کرد(بقره 283 )
لذا در هر تصمیم گیری شایسته است آنچه را که در دل داریم بر زبان جاری نموده و در عمل به کار گیریم و اگر آنچه در دل داریم از نظر خداوند پسندیده نیست پس از آن در گذریم و قلب را از آنچه نا پسند است پاکیزه نماییم و تصمیمات خدا پسندانه بگیریم حتی اگر تصمیم به یک نگاه یا یک حرف یا یک قدم باشد .
42
هر گونه تصمیم گیری می بایست پس از مشاوره انجام پذیرفته سپس از بین آراء مشاوران بهترین راه حل را برگزید.
خدای متعال در سوره نمل آیه 32 و بعد از آن به داستان ملکه صبا اشاره می فرماید که آن زن گفت :ای بزرگان (مشاوران) در کار من رای بدهید که تا شما حاضر نباشید من هیچ کاری را فیصل نتوانم داد. پس در جایی که حاکمان بدون مشورت زیر دستان به کاری اقدام نمی کنند و تصمیمی نمی گیرند بر ماست که در تمام امور زندگی با افراد آگاهتر از خودمان مشورت نموده و سپس تصمیم بر انجام آن بگیریم حتی اگر آن کار خرید یک جفت کفش باشد .حتما ضرر نخواهیم کرد .
43
تصمیم گیری
تصمیم به حق (نساء-20)
تصمیم به اصلاح (نساء– 35)
عدم عجله درتصمیم گیری ( نساء -19)
تصمیم به جدایی با شرایط ویژه (بقره -227)
عدم تصمیم به سستی درجهاد و ایمان (آل عمران-122)
قاطعیت وتوکل بعد از تصمیم (آل عمران-159)
مشورت قبل ازتصمیم (آل عمران-159)
عدم تصمیم برگمراه کردن دیگران (نساء-113)
عدم تصمیم بر اخراج اولیاء خدا از دیارشان (توبه-13واسراء103)
عدم تصمیم برفرارازجهاد وسختیها (توبه -50)
تصمیم با توجه حلال وحرام بودن آن (بقره-235)
عدم تصمیم به کفر بعد از اسلام (توبه -74)
عدم تصمیم برخدعه ونیرنگ (یوسف – 15)
عدم تصمیم برمجازات بی گناه به خاطر مصالح شخصی (یوسف -35)
عدم تصمیم به توطئه علیه اولیاءخدا (زخرف -79ویوسف – 102)
مشورت با زیردستان قبل ازتصمیم (نمل -32)
عدم تصمیم برمانع تراشی برای مستمندان (قلم -25)
44
7- مهارت تفکرانتقادی:
این مهارت مخصوص انسانهای باهوش و دارای حکمت الهی است که فکری نقاد انه دارند وهیچ نظروعقیده ای رابدون نقدوبررسی نمی پذیرند،همچون حضرت ابراهیم (ع)که از پدرش به جهت پرستش معبود انی بی خاصیت انتقاد کرد و چه زیبا و محترمانه انتقاد می کند آنجا که می فر ماید : ای پدر چرا چیزی را که نه می شنود ونه می بیند ونه هیچ نیازی از تو بر می آورد،می پرستی؟ ای پدر مرا دانشی داده اند ، پس از من پیروی کن تا تو را به راه راست هدایت کنم (مریم 42و 43)
45
الگوی کامل تفکر انتقادی
آری اگر پیامبران واولیاء الهی را الگوی خویش قرار دهیم از آنها خواهیم آموخت که طوطی وار همه چیزرا نپذیریم بلکه مورد نقد وبرسی قرار دهیم وبا معیار های الهی بسنجیم اگر با آن همخوانی داشت پذیر فته و بدان عمل نماییم .(انبیاء 21 وکهف 15 )
46
تفکر انتقادی
تفکر درداشته ها وموارد آشکار نه مجهولات رعد-3
پذیرش بانشانه های واقعی یه خیالی روم-21
عدم پذیرش بدون دلایل روشن چرای وچگونگی مریم-42و43
سنجش همه چیزبا معیارهای الهی انبیاء-21وکهف 15
تفکر قبل ازتصمیم با توکل برخدا نه غیر او آل عمران-122
عدم پیروی ازظن وگمان آل عمران 154
عدم مشورت با افراد غیرفهیم انعام -98
شناخت همنشین وشخیص خوب ازبدان اعراف -184
تفکر درسرانجام دیگران یوسف -109
بررسی تمام راههای منتهی به نتیجه تحل -69
تفکر درنهایت امنیت هرکاریا پیشنهاد شعرا-146
عدم تکذیب حقایق الهی زمر-25
اعتماد به وعده های الهی نه وعده مخلوق ق-35
تدبیر وعاقبت اندیشی واقعه -71
توجه به هشدارهای قانونی وشرعی نباء -7-4
47
8-مهارت تفکر خلاق :
خلاقیت صفتی از اوصاف الهی است ،و مهارت تفکر خلاق به همان حکمتهای الهی بر می گردد که ما را در تصمیم گیریها و حل مسائل یاری می نماید یعنی راه حل خارج از دنیای تجارب بر ذهن ما جاری می شود .
48
خالق هستی اولین خلاق عالم
خالق هستی که اولین خلاق عالم است در سوره انعام آیه 104 می فرماید : پر وردگارتان به شما ادراک داده است هر که از روی بصیرت می نگرد به سود اوست و هر که چشم بصیرت بر هم نهد به زیان اوست و من نگهدارنده شما نیستم .
و در آیه 86 سوره حجر می فرماید . همانا خدای تو خلا قی دانا ست . ای عز یز هر کس به اصل خویش برگردد و روح خدای خویش را بیابد به یقین همانند خدای خود تفکری خلاق خواهد داشت.
49
تفکر خلاق
ادراک وبصیرت درکارها انعام-104
پیداکردن راه حل خارج ازدنیای تجربه با استفاده ازحکمتهای الهی حجر-86
پیروی ازحقیقت وعدم پیروی ازاکثریت شعرا-139
هدف خلاقیت باید جلب خشنودی خدا باشد تا موفق شود حدید-27
تجلی صفات خداوندی است حشر24
50
9- مهارت مقا بله با هیجا نها :
گا هی انسا نها خواسته یا نا خواسته ،آ گاهانه یا نا خوداگاه دست خوش هیجانات و احساسات درونی و بیرونی شده و دست به اعمالی می زنند که همان لحظه و یا بعد از آن از عمل خویش پشیمان می شوند د ر حا لی که پشیمانی دیگر سودی ندارد.
چون خشم ابراز شده یا کلام گفته شده همانند روغن ریخته است که جمع کردن آن یا ممکن نیست اگر هم باشد بسیار سخت است.
لذا مقابله و کنترل این هیجانات قبل از آن که انسان رابه عمل وادار نماید نیازمند مهارت است .
51
پناه بردن به خدا برای کنترل هیجانات
اگر زندگی نامه اولیاء خدا و بطور کلی انسانهای موفق را مطا لعه نمایم در می یابیم که از خصو صیات بارزآ نها همین کنترل هیجانات بوده است .
لذا خدای متعال در قرآن کریم سوره ناس می فر ماید :بگو به پر وردگار مردم پناه می برم ، فرمانروای مردم ،خدای مردم،از شر وسو سه و وسوسه گر نهانی،آنکه در دلهای مردم وسوسه می کند خواه از جنیان باشد یا از آدمیان.پس لازم است هر جا که هیجانی بر شما غلبه یافت بگویید پناه بر خدا و به او پناه ببرید تا به آرامش و سعادت برسید و هیچگاه پشیمان نشوید .
10- مهارت مقابله با استرس : معمولااسترسها از عد م علم و آگاهی به نتیجه کار و عمل در حال انجام ناشی می شود .لذا هر کس از عاقبت کار خویش آگاه باشد وبه یک منبع قدرتمند متصل باشد هیچگاه دچار استرس نمی شود بلکه همیشه برای قبول سخت ترین شرایط آماده بوده ودر هر شرایطی با آرامش و اطمینان به کار وتلاش در راه رسیدن به هدف متعالی خویش مشغول می شود.همانگونه که خداوند متعال در سوره رعد آیه 28 می فرماید : آنان که ایمان آورده اند و دلهایشان به یاد خدا آرامش می یابد .آگاه باشید که دلها به یاد خدا آرامش می یابد .و نیز آگاهی انسان از علم خداوند نسبت به مشکلا ت در آرامش روحی وروانی و مقابله با استرس نقش بسزایی دارد .آنجا که می فرماید:خدا از مومنان آن هنگام که در زیر درخت با تو بیعت کردند خشنود گشت ودانست که در دلشان چه می گذرد پس آرامش بر آنان نازل کرد و به فتحی نزدیک پاداششان داد (فتح 18) آرامش خاطر وآسودگی خیال ،هدیه ای از سوی خداوند است .همانگونه که در آیه 154 سوره آل عمران میفرماید:آنگاه پس از آن اندوه ،خدا به شما ایمنی ارزانی داشت ،چنانچه گروهی را خواب آرام فرو گرفت اما گروهی دیگر چون مردم عصر جاهلیت به خدا بد گمان بودند ،هنوز دست خوش اندوه خویش بودند و میگفتند:آیا هرگز کار به دست ما خواهد افتاد ؟بگو: همه کارها به دست خداست … خدا آنچه را در سینه دارید می آزماید و دلهایتان را پاک می گرداند و خدا به آنچه در دلهاست آگاه است .و نیز در سوره فتح آیه 4 می فرماید:اوست که بر دلهای مومنان آرامش فرستاد تا بر ایمانشان پیو سته بیفزاید و لشکرهای آسمان وزمین از آن خداست و خدا دانا وحکیم است .و اما قرآن کریم اسباب آرامش و دوری از هر گونه استرس را اینگونه بیان می فرماید :1- آگاهی انسان از علم خداوند به مشکلات (انعام33) 2- کانون گرم خوانواده( اعراف 189) 3- دوستی با دوستان خدادرسا یه ایمان (یونس 62) 4- خواب واستراحت به اندازه کافی خصوصا در طول شب (یونس 67) 5- اطاعت از خداوند متعال در همه حال ( خوشیهاو ختیها) (شوری30 و31)
52
10- مهارت مقابله با استرس :
معمولااسترسها از عدم علم وآگاهی به نتیجه کار و عمل در حال انجام ناشی می شود .
لذا هر کس از عاقبت کار خویش آگاه باشد و به یک منبع قدرتمند متصل باشد هیچگاه دچار استرس نمی شود بلکه همیشه برای قبول سخت ترین شرایط آماده بوده ودر هر شرایطی با آرامش و اطمینان به کار وتلاش در راه رسیدن به هدف متعالی خویش مشغول می شود.
53
دلها به یاد خدا آرامش می یابد
همانگونه که خداوند متعال در سوره رعد آیه 28 می فرماید : آنان که ایمان آورده اند و دلهایشان به یاد خدا آرامش می یابد .آگاه باشید که دلها به یاد خدا آرامش می یابد .
و نیز آگاهی انسان از علم خداوند نسبت به مشکلات در آرامش روحی و روانی و مقابله با استرس نقش بسزایی دارد
آنجا که می فرماید:خدا از مومنان آن هنگام که در زیر درخت با تو بیعت کردند خشنود گشت ودانست که در دلشان چه می گذرد پس آرامش بر آنان نازل کرد و به فتحی نزدیک پاداششان داد (فتح 18)
54
آرامش خاطر وآسودگی خیال ، هدیه ای از سوی خداوند است
.همانگونه که در آیه 154 سوره آل عمران میفرماید:آنگاه پس از آن اندوه ،خدا به شما ایمنی ارزانی داشت ،چنانچه گروهی را خواب آرام فرو گرفت
اما گروهی دیگر چون مردم عصر جاهلیت به خدا بد گمان بودند ،هنوز دست خوش اندوه خویش بودند و میگفتند:آیا هرگز کار به دست ما خواهد افتاد ؟
بگو: همه کارها به دست خداست …
55
خدا به آنچه در دلهاست آگاه است
خدا آنچه را در سینه دارید می آزماید و دلهایتان را پاک می گرداند و خدا به آنچه در دلهاست آگاه است .و نیز در سوره فتح آیه 4 می فرماید:اوست که بر دلهای مومنان آرامش فرستاد تا بر ایمانشان پیو سته بیفزاید و لشکرهای آسمان وزمین از آن خداست و خدا دانا وحکیم است .
56
قرآن کریم اسباب آرامش و دوری از هر گونه استرس را اینگونه بیان می فرماید :
1- آگاهی انسان از علم خداوند به مشکلات (انعام33)
2- کانون گرم خوانواده( اعراف 189)
3- دوستی با دوستان خدادرسا یه ایمان (یونس 62)
4- خواب واستراحت به اندازه کافی خصوصا در طول شب (یونس 67)
5- اطاعت از خداوند متعال در همه حال ( خوشیهاو ختیها) (شوری30 و31)
57
کنترل استرس از منظر قرآن
عدم اعتماد به ستمکاران وفتنه گران توبه-47
امید به شفاعت وکمک خداوند سباء- 23
آگاهی ازعلم خداوند به مشکلات انعام -33
کانون گرم خانواده اعراف -189
دوستی با دوستان خدا درسایه ایمان یونس -66
خواب واستراحت به اندازه کافی مخصوصا شب یونس -67
اطاعت ازخداوند درهمه حال (خوشیها وسختیها )شوری -30و31
پیمان بستن با اولیاء خدا فتح -18
عدم ظن وگمان به خداوند آل عمران -154
58
عوامل کنترل استرس
ورزش
انعطاف پذیری
منطقی بودن
تدبیر
آرامسازی
باور
اعتقادات
نظم
59
The End
60