عنوان: منحنی یادگیری
2
مقدمه:
رایت (Wright) اولین ایده منحنی یادگیری و اثر آن روی صنعت هواپیمایی آمریکا را در سال 1936 ارایه کرد. او فهمید الگویی در روش یادگیری افراد است. فکر اصلی در تئوری منحنی یادگیری افزایش بهره وری یا کاهش ساعت کاری مورد نیاز برای تولید یک واحد است. این پدیده در بررسی مدل های رفتار هزینه، تخمین هزینه و تصمیم گیری عمومی، مفید است.
ساخت هواپیما با افزایش میزان یادگیری شرکت و دستیابی به کارایی بیشتر، ارزان تر صورت می گیرد. کارگران سریع تر کار می کنند، اشتباهات کمتری انجام می دهند و مواد کمتری به هدر می دهند.
تعریف منحنی یادگیری
یک منحنی یادگیری ارتباط بین هزینه تولید یک قلم جنس یا اجرای یک وظیفه و تعداد واحد های تولیدی یا وظایف انجام شده در طول زمان را نشان می دهد.
شیب آن منعکس کننده چگونگی سرعت عمل یک شخص یا یک سازمان به منظور توسعه تجربیات است.
هرچه منحنی شیب دار تر باشد، یادگیری آسان تر خواهد بود.
یادگیری سازمانی
یادگیری سازمانی به فرآیند پیشرفت فعالیت ها از طریق دانش و فهم بهتر معنی می دهد. مراحل یادگیری سازمانی از نظر گاروین شامل:
o مرحله شناختی: در این مرحله اعضای سازمان در برابر ایده های جدید قرار می گیرند، دانش خود را گسترش می دهند و تفکری متفاوت را آغاز می کنند
o مرحله رفتاری: در این مرحله کارکنان و اعضای سازمان سعی در تغییر رفتارهایشان دارند
o مرحله پیشرفت عملکرد: در این مرحله، تغییر در رفتارها باعث پیشرفت های قابل سنجش در نتایج می شوند، نظیر کیفیت برتر، توزیع بهتر، سهم بازار بیشتر و…
بطورعمومی، اثر یادگیری زمانی که یک فعالیت درون سازمانی، سازماندهی و توسعه داده شود، رخ می دهد. تئوری یادگیری بر پایه اصول ساده سرشت انسانی قرار دارد. مردم از تجربه می آموزند، آنچنان که زمانی که کارکنان، وظیفه ای را تکرار می کنند در آن کارا تر می شوند.
منحنی های یادگیری تمایل به بهبود تولید جاری و توضیح برنامه هایی برای بهبود بلند مدت دارند .
تئوری منحنی یادگیری بر پایه نتیجه گیری های زیر می باشد:
o زمان (هزینه ای) که برای یک هدف مشخص یا یک واحد کامل شده مورد نیاز می باشد، هنگامی که هدف بدست آمده یا تولید تجمعی افزایش یافته باشد، کاهش خواهد یافت.
o زمان (هزینه ی) توزیع کاهش خواهد یافت.
o کاهش این زمان از طریق یک سری محاسبات قابل پیش بینی است.
در دوره ای که فرآیند یادگیری موثر باشد، براثر افزایش سطح تولید، جمع ساعت کار و دستمزد با نسبتی نزولی اضافه می شود. منحنی های یادگیری درتمامی زمینه های فعالیت ها از عمومی ترین تا نادرترین آن ها بکار می روند. منحنی های یادگیری بخشی از برنامه ریزی استراتژیک شرکت می باشند، مثلاً تصمیم گیری قیمت گذاری، تصمیم گیری جهت سرمایه گذاری عمده و مخارج عملیاتی.
کارایی منحنی یادگیری در خطوط تولید بارز تر است، زیرا بخش های مختلف مانند تعمیرات، ساخت، تامین مواد، طراحی و مهندسی و برنامه ریزی تجربیاتشان را بین خود مبادله می کنند و موجب تولید محصول می شوند. حال با افزایش در یادگیری، در طول منحنی یادگیری پیشروی کرده و تولید افزایش می یابد.
یک نگرش جدید وجود دارد که بر اساس آن منحنی های یادگیری می توانند انگیزه هایی برای قیمت گذاری در مراحل اولیه چرخه تولید باشد.
مثلاً ممکن است یک تولید کننده از منحنی های یادگیری جهت قیمت گذاری یک محصول جدید با قیمتی به مراتب پایین تر از هزینه تولید اولیه جهت دلسرد کردن رقبا، استفاده کند. این قیمت پایین موجب انگیزش تقاضا می گردد.
7
نمودار منحنی یادگیری صعودی
صعودی شدن منحنی، انعکاس یادگیری منفی است و معمولا اتفاق نمی افتد غیر از مواردی که شاید در یک شرکت نرخ رشد شمار کارکنان افزایش یافته است
* فکراصلی در تئوری منحنی یادگیری افزایش بهره وری (یاکاهش ساعت کاری مورد نیاز برای تولید یک واحد) است یعنی زمانی که میزان افزایش بهای تمام شده برای هرواحد اضافی تولید ،کمتر از افزایشی است که برای یک واحد تولید شده ما قبل ایجاد شده است. این نامگذاری به دلیل کاهش میزان دستمزد ،کاهش زمان مورد نیاز ،براثر پیشرفت آموزش کارگران انجام گرفته است
برخی شرایط تولید که بر منحنی یادگیری اثر می گذارند
· فرآیند ها و روش های تولید
· پیچیدگی سیستم مورد نظر
· پایداری نیروی کار
· وقفه های تولید
شرایط لازم جهت اجرای منحنی یادگیری
· تولید بدون وقفه
· ارزیابی عملکرد ها
· تعیین بهای تمام شده و قیمت فروش
· استاندارد های کارایی کارگر
منحنی یادگیری فروش
هنگامی که یک شرکت محصولی جدید را معرفی می کند، این وسوسه برای مدیران ارشد آن بوجود می آید که ظرفیت نیروی فروش شرکت را با استخدام کارکنان جدید افزایش دهند و با سرعت بیشتری به مشتریان جدید دست یابند. استخدام سریع نیروهای فروش جدید موجب کاهش جریان نقدینگی شرکت می شود. قبل از اقدام به فروش محصول جدید به گونه ای موثر و کارآمد، همه واحدهای سازمان باید در رابطه با نحوه خرید و مصرف محصول توسط مشتری آگاهی های لازم راکسب کنند. این فرآیند را منحنی یادگیری فروش می نامند. هر اندازه یک شرکت در رابطه با فرآیند فروش اطلاعات و آگاهی بیشتری کسب کند، کارایی فروش شرکت افزایش یافته و در نهایت بازده فروش افزایش می یابد.
مراحل یادگیری فروش
· شروع
· انتقال
· اجرا
هر مرحله، نیاز به تعدادی نیروی فروش خاص و توانمندی های ویژه ای در زمینه فروش دارد و نشان دهنده مرحله ای خاص از فرآیند تولید، بازاریابی و فروش شرکت است. ازاین رو، راهبردهای خاصی را درحوزه های مذکور می طلبد. تنظیم این راهبردها همگام با عبور شرکت از مراحل مختلف منحنی یادگیری فروش به مدیران امکان می دهد بنحوی کاراتر به تخصیص منابع اقدام کنند، انتظارات تولید و فروش را واقع بینانه تر شکل دهند، جریان های نقدی شرکت را به نحوه مطلوب تری مدیریت کنند و با صرف زمان و هزینه کم تر، به کسب سودهای بیشتر نایل آیند.
دلایل اثر
دلیل اصلی که چرا اثرات منحنی تجربه و یادگیری اعمال می شود، البته ، فرایندهای پیچیده ای از یادگیری درگیر شده است. همانطور که در مقاله مورد بحث ، یادگیری به طور کلی با یافته های پی در پی بزرگتر آغاز می شود و پس از آن به ترتیب کوچکتر می باشد . .معادلات برای این اثرات از سودمندی از مدل های ریاضی برای جنبه های خاصی تا حدودی قابل پیش بینی از آن به طور کلی فرآیندهای غیر قطعی می آیند .آنها عبارتند از:
– بهره وری کار – کارگران از لحاظ فیزیکی بیشتر زبر می شوند . آنها تبدیل می شوند به کسانی که به صورت ذهنی اعتماد به نفس بیشتری می یابند و و زمان کمتری را برای تامل کردن, یادگیری، آزمایش ، و یا اشتباه صرف می کنند. با گذشت زمان راههای میان بر و پیشرفت را یاد می گیرند . این امر برای تمام کارکنان و مدیران است، وفقط برای کسانی که به طور مستقیم در تولید هستند نمی باشد.
– استاندارد ، تخصص ، و روش های ارتقاء- به عنوان فرآیندها، قطعات و محصولات استاندارد بیشتر می شوند ، بازده تمایل به افزایش است . هنگامی که کارمندان در مجموعه ای محدود از وظایف تخصص می یابند، تجربه بیشتری در این وظایف کسب می کنند و با سرعت بیشتری کار می کنند.
– یادگیری تکنولوژی محور – تولید خودکار تکنولوژی و فن آوری اطلاعات می توانند راندمان آنها را در حال اجرا معرفی کنندو مردم یاد می گیرند که چگونه آنها را کارآمد و موثر استفاده کنند .
– استفاده بهتر از تجهیزات – همان اندازه که تولید کل افزایش یافته است، تجهیزات تولید شده بیشتر به طور کامل بهره برداری می شوند، کاهش هزینه ها به طور کامل محاسبه می شود .علاوه بر این، خرید تجهیزات تولیدی ، می تواند قابل توجیه باشد .
– تغییر در ترکیب منابع – به عنوان یک شرکت تجربه بدست می آورد ، می تواند مخلوط ورودی به آن را تغییر دهد وبدین وسیله به حالت کارآمد تر تبدیل شود.
– طراحی مجدد محصولات – تولید کنندگان و مصرف کنندگانی که بیشتر با محصول تجربه نموده اند ، معمولا می توانند پیشرفت پیدا کنند. این فیلترها از طریق فرایند تولیداند . یک مثال خوب از این تست کادیلاک های مختلف است " زنگ ها و سوت ها" لوازم جانبی تخصص. آنهایی که شکستنی نبود در سایر محصولات جنرال موتورز تولید انبوه شد؛ آنهایی که از آزمون کاربر را تحمل نکردند " ضرب و شتم " متوقف شدند. صرفه جویی در پول شرکت ماشین شد. همان طور که جنرال موتورز خودروهای بیشتر تولید می کند, آنها آموخته اند که چگونه بهترین محصولات را تولید کنند که حد اقل پول را خرج کنند.
– شبکه سازی و استفاده ازآن- کاهش هزینه ( اثرات شبکه )- به عنوان یک محصول وارد استفاده گسترده تر می شود، مصرف کننده به طور موثر تر از آن استفاده می کند چرا که با آن آشنا است . یک دستگاه فکس در جهان کاری نمی تواند انجام دهد، اما اگر هر کس یکی از ان را داشته باشد ، یک شبکه به طور فزاینده ای موثر از ارتباطات را می سازد. مثال دیگر حساب ایمیل است ؛ هر چه بیشتر وجود داشته باشند, شبکه کارآمد تری است ، به ازای هر ابزار استفاده هزینه هر کس پایین تر از آن است .
– اثرات تجربه های مشترک – اثرات منحنی تجربه هنگامی که دو یا چند محصول را با فعالیت هاو یا منابع مشترک به اشتراک بگذارند تقویت می یابند. هر گونه بهره وری آموخته شده از یک محصول را می توان برای سایر محصولات استفاده کرد. (این برمیگردد به اصل حداقل حیرت ) .
محاسبه منحنی یادگیری
مدل های مختلفی برای منحنی یادگیری پیشنهاد شده اند که به وسیله فن آوری ها یا صنایع مختلف مورد استفاده قرار گرفته اند ولی عموماً مورد قبول واقع نشده اند. مهمترین مدل های ریاضی منحنی های یادگیری عبارتند از:
Log-Linear (wright) : y(x)= a.xⁿ
Stanford-B : y(x)= a.(x+c)ⁿ
Dejong : y(x)= a1+a0.xⁿ
S-curve : y(x)= a1+a0.(x+c)ⁿ
مدل رایت ساده ترین و معمول ترین معادله بوده و برای شمار زیادی از فرآیندها معتبر می باشد. معادله استانفورد جهت شکل دهی فرآیندها در هنگامی که تجارت از یک تولید به تولید دیگر منتقل می شود مورد استفاده قرار می گیرد. معادله دی جانگ برای مدل سازی فرآیندها درجایی که بخشی از فرآیند نمی تواند بهبود یابد مورد استفاده قرار می گیرد. معادله منحنی S معادلات استانفورد و دی جانگ را به منظور شکل دهی در فرآیندها ترکیب می کند تا تجربه بوسیله یک محصول به محصول دیگر منتقل شود.
محاسبه منحنی یادگیری از طریق مدل رایت
𝐈 𝐧 : تعداد ساعتهای مورد نیاز برای تولید آخرین واحد =a 𝑿 𝒃 ( 𝐈 𝐧 )
a : تعداد ساعتهای مورد نیاز برای تولید اولین واحد
X : مجموع تعداد واحد های تولیدی
B: توان یادگیری
نکته
با جایگزین کردن مقادیر عددی مربوط درمعادله قبل، شکل دقیق منحنی یادگیری را می توان مشخص کرد. ولی تخمین عملکرد صحیح در منحنی یادگیری هم ضمانت نمی کند که تخمین ما صحیح خواهد بود. به دلیل اینکه ما با عملکرد های برنامه ریزی نشده و عملکردهای فعال انسانی مواجه می شویم که می تواند به هزاران دلیل تغییر کند.
کاربردهای منحنی یادگیری
مهمترین سوال در خصوص منحنی های یادگیری این است که چطور یک شرکت از منحنی های یادگیری در تجارتش استفاده می کند. یک کاربرد عملی منحنی یادگیری در پیش بینی بودجه ها در سازمان و برآورد هزینه است. تعیین نیازهای منابع انسانی، کاربرد دیگری است که منحنی یادگیری می تواند در مورد آن مورد استفاده قرار بگیرد، در نتیجه شرکت ها کارآتر می شوند. منحنی یادگیری بطور منظم برای برنامه ریزی استراتژیک همه سطوح بنگاه استفاده می شود. جهت تعیین بودجه ی پروژه های با تکنولوژی بالا، همبستگی میان هزینه های کار با پروژه برای شرکت ها حیاتی است. زمان و هزینه کار گرایش به افزایش دارد. به جهت اینکه چنین پروژه هایی با پرداخت های بسیار بالا به متخصصان به انجام می رسند، استفاده از منحنی های یادگیری به تعیین بالاتر و برتر زمان های واقع گرایانه وظیفه کمک می کند، که تصمیمات قیمت گذاری و رقابت کل شرکت را بهبود می بخشد.
محدویت های منحنی یادگیری
منحنی های یادگیری دارای محدودیت هایی به شرح زیر می باشند:
1.محدودیت اصلی منحنی یادگیری، صحت انتخاب دو پارامتر اصلی منحنی یادگیری است: منابع برای واحد اول و نرخ منحنی یادگیری. کوتاهی در بدست آوردن همه منابع و هزینه های مشترک واحد اول و بعلاوه نرخ نادرست، می تواند تاثیرات بر روی هزینه ها و ارزش های تولید پیش بینی شده را از بین ببرد.
2.مشکل عمده دیگر این است که صرفه جویی غیر واقعی ممکن است، نتیجه اشتباه در انتخاب ورودی های کاری صحیح باشد. ممکن است صرفه جویی به یادگیری نسبت داده شود، در حالیکه آنها عملاً بوسیله عوامل دیگری نتیجه شده باشند. دلایل این اشتباهات:
الف ) اتوماسیون ممکن است زمان کار را کاهش دهد
ب) کار غیر مستقیم می تواند به اندازه کاهش زمان کار مستقیم افزایش یابد
ج) ممکن است کارکنان با کیفیت بالا به کار گرفته شوند و تلفیق کار تغییر کند
د) تغییر در ارزش و نه افزایش در یادگیری ممکن است در تولید صرفه جویی ایجاد کند
3.کارکنان ممکن است به دلیل فقدان انگیزه و یا گرایش به سازمان در برابر یادگیری مقاومت کنند. کارکنان باید به ایده منحنی یادگیری معتقد باشند و مدیریت باید اطمینان یابد که فرآیندهای درخور، به گونه ای قرار می گیرند که کل سازمان بتواند یاد بگیرد
4.منحنی یادگیری عموماً به تکنولوژی متکی است. اگر چه کارکنان می توانند عملیات ماشین ها را با کارآیی بیشتری یاد بگیرند و حتی کاربردهای جدیدی را برای ماشین ها بیابند، اما استعداد پیشرفت ماشین ها همیشه محدود است بنابراین وابستگی خطی تولید به ماشین ها به میزان یادگیری که اتفاق می افتد وابسته است. عوامل دیگری همچون در دسترس بودن مواد و برنامه کار در منحنی یادگیری موثر است.
مثال – کتاب حسابداری مدیریت دکتر شباهنگ
18
شرکت هرمزگان اخیرا یک نوع قایق کوچک به بازار عرضه کرده است،در تولید این قایق در سه ماهه اول سال 1390 ارقام مربوط به شرح زیر خلاصه شده است:
تعداد قایقهای تولید شده 500 فروند
مواد مستقیم 20.000.000 ریال
دستمزد مستقیم 12.000.000ریال
سربار ثابت تخصیص یافته 10.000.000 ریال
در این مدت هیچ تغییری در نرخ اقلام بهای تمام شده پیش بینی نمی شودو تنها تغییر مورد بررسی اثر یادگیری خواهد بود.مطلوبست تهیه بودجه تولید قایق جدید در نه ماه باقیمانده سال ؟
19
60.000.000= 1500 * 40.000= 20.000.000/500
30.000.000=3*10.000.000
20
24.000=500 / 12.000.000
21.600.000= 1000* 21.600=0/90* 24.000
19200=500 / 9.600.000=12.000.000- 21.600.000
38.880.000=2000*19.440=0/90*21.600
17.280=1000/ 17.280.000=21.600.000-38.880.000
دستمزد بودجه شده برای نه ماهه سال 26.880.000= 12.000.000- 38.880.000
Y=axb
Lny=lna+blnx
Y=ساعات کار یا دستمزد مستقیم متوسط برای تولید تعداد معینی محصول=مجهول معادله
X= سطح تولید=2000
A= نشان دهنده دستمزد مستقیم برای اولین دسته تولید=24.000ریال
B= معرف اثر یادگیری است که از تقسیم لگاریتم نسبت یادگیری به لگاریتم 2 بدست می آید:
B=ln 0.90 / ln 2 = -0/1520 = B=lna/ln2
Lny=ln24.000+(-0/1.520)ln4
Y=19.400*2000=38880000
21
حل مثال از طریق لگاریتم
نتیجه گیری
در مجموع ایده منحنی یادگیری برای تولید محصول بهتر از طریق تجربه بیشتر است. منحنی یادگیری یک تکنیک کاهش هزینه نیست. طرز تلقی کارکنان باید مورد توجه قرار بگیرد و نباید تمام یادگیری ها درسازمان متعادل باشد. منحنی یادگیری برای جواب ده هزار سوال سازمان مورد استفاده قرار می گیرد و برای تداوم رشد موثر، بیشتر بعنوان یک نیاز و کمتر بعنوان هدف استفاده می شود.
منابع
1)شباهنگ ، رضا ( 1387 ) حسابداری مدیریت، سازمان حسابرسی ، مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی
2)لزلی ،مارک و هالووی ، چارلز ( 1385 ) منحنی یادگیری فروش ، ترجمه احمد روستا ، ماهنامه گزیده مدیریت ، سال هفتم
با تشکر از توجه شما