دوره آموزشی فنّی وحرفه زراعت کلزا
ویژه کلزا کاران
آفات، بیماری ها وعلف های هرز
آفات
آفات مهم مزارع کلزا عبارتنداز:
شته مومی
کک
سوسک گرده خوار
سوسک منداب
سفیده کلم
پرندگان
شته مومی کلزا
مقاومت این شته در برابر سرما بسیار زیاد بوده و از 5 درجه سانتیگراد بالای صفرشروع به زاد وولد می نمایند. این حشره در زمستان های ملایم ومعتدل به دلیل عدم حضور دشمنان طبیعی شروع به تکثیر می نماید که در اوایل اسفند به حالت طغیانی در می آید.
روش های کنترل آفت
ازبین بردن علف های هرز حاشیه مزرعه برای جلوگیری از حمله شته ها بسیار مهم است. در صورت مشاهده شته مومی لازم است که بالافاصله حاشیه مزرعه سمپاشی گرددواین عمل هر 17-15 روز یکبار تکرار گردد.
سموم آفتکش مورد استفاده از سموم گروه سیستمیک بوده که عبارتنداز: متاسیستوکس به میزان 5/1 لیتر درهکتار- اکاتین(2 لیتر)- دیماکرون(5/0 لیتر)- پریمور(1کیلوگرم)
کک
از آفات مهم مراحل اولیه رشد کلزا بوده که در مرحله کوتیلدونی به لپه های در حال بیرون آمده حمله می کند وآنها را سوراخ سوراخ می کند
کنترل کک انجام سمپاشی با یکی از سموم حشره کش
زولون 5/2-2 لیتر در هکتار
دیازینون 5/1 -1 لیتردر هکتار
اکامت 2-5/1
سوسک گرده خوار(پولن خوار)
از آفات مهم مراحل غنچه دهی و گلدهی کلزا می باشد که با از بین بردن گلچه ها وتغذیه از گرده های کلزا عمل گرده افشانی و تشکیل کپسول را مختل می کند وباعث کاهش عملکرد دانه می گردد.
برای کنترل آفت استفاده از سموم شیمیایی زیردر مواقع طغیان توصیه می گردد:
زولون 5/2 لیتر درهکتار
اندوسولفان 5/3-3 لیتردرهکتار(بی خطر برای زنبور عسل)
سوسک منداب
از آفات مهم کلزا در مرحله روزت بوده که با تغذیه از برگ های کلزا باعث کاهش مقاومت به سرما ودر نهایت کاهش عملکرد دانه می گردد.
برای مبارزه با آفت استفاده از سموم حشره کش زیر توصیه می گردد:
زولون 3-2 لیتردر هکتار
دیازینون 5/1- 1 لیتر درهکتار
اکامت 2- 5/1 لیتر درهکتار
سوسک منداب
سفیده کلم
لاروهای این آفت روی بوته ها از برگ های ساقه دهنده ودر مواردی از جوانه های انتهایی تغذیه کرده وخسارت وارد می آورند. برای کنترل سفیده کلم می توان از سم های :
زولون 5/2- 5/1 لیتردرهکتار
نواکرون 5/2- 5/1 لیتردرهکتار
معمولا یک نوبت سمپاشی این آفت را کنترل می کند.
سفیده کلم
پرندگان
بیماری ها
مهم ترین بیماری های کلزا عبارتنداز:
ساق سیاه
پوسیدگی اسکلروتینیایی
لکه سیاه آلترناریایی
سفیدک دروغی(داخلی)
سفیدک پودری(سطحی)
بیماری های گیاهچه
بیماری زردی
بیماری ساق سیاه
قارچ عامل بیماری در بین بذور وبقایای گیاهی ونیز علف های هرز زمستانگذرانی می کند. این در حالی است که بیماری از طریق بذور آلوده به نواحی جدید سرایت می کند.
آلودگی اولیه بوسیله بذر آلوده ویا آسکسپورهای روی برگ که در شرایط مرطوب قرار گرفته اند بوجود می آید. علایم آن به صورت نقاط به رنگ سبز روشن وبه شکل گرد و نامنظم دیده می شود. آلودگی های ساقه زمانی رخ می دهد که قارچ درون بافت برگ از طریق دمبرگ به ساقه نفوذ کند. وجود شرایط مساعد دمایی ورطوبتی باعث گسترش شانکر(زخم ها) روی ساقه می گردد. شانکرها معمولا در نیمه دوم بهار که گیاهان در مرحله گلدهی قرار دارند ایجاد می گردند. شانکرها به تدریج ساقه را احاطه کرده وباعث مرگ زودرس و ورس شدید کلزا می گردد.
کنترل بیماری ساق سیاه
مهم ترین روش کنترل خارج کردن بیماری از منطقه است. که این از طریق کاشت بذور گواهی شده عاری از بیماری وضدعفونی شده با قارچ های مناسب مثل بنومیل است.
همچنین بکارگیری روش های زراعی دفن بقایای گیاهی با انجام شخم عمیق و رعایت موازین بهداشتی ماشین آلات مورد استفاده در مزارع سالم است.
پوسیدگی اسکلروتینیایی ساقه
قارچ عامل بیماری در شرایط آب وهوای گرم ومرطوب که مصادف با زمان گلدهی باشد بیشترین خسارت را دارد. میزبانان این قارچ وسیع بوده که عمده ترین آنها شامل انواع لوبیا، آفتابگردان وسویا است.
اولین نشانه های بیماری در مزرعه ظهور بوته های زودرس در میان بوته های طبیعی وسالم است. ساقه ها سفید وبی رنگ شده ودچار شکستگی می شوند. اندام های سیاه رنگ وسختی به نام اسکلروت در درون ساقه(مغز ساقه) نزدیک سطح خاک ظاهرمی شوند. این اسکلروت ها در زمان برداشت به زمین می افتند که می توانند تا 8 سال قدرت جوانه زنی داشته باشند.
پوسیدگی اسکلروتینیایی ساقه
علایم پوسیدگی اسکلروتینیا
علایم پوسیدگی اسکلروتینیا
علایم پوسیدگی اسکلروتینا
کنترل بیماری
پیشگیری بهترین روش کنترل این بیماری است.
در این راستا رعایت تناوب زراعی 4 ساله با گیاهان غیرحساس وغیرمیزبان بایستی رعایت گردد.
کاشت با تراکم های پایین ومصرف مقادیر کمتر ازت باعث کاهش میزان آلودگی بیماری خواهد شد.
استفاده از قارچکش های معمولی نیز موثر است منتهی زمان استفاده از آن مهم است که باید در زمان قبل از سپری شدن نمیه اول گلدهی کلزا باشد.
بیماری سفیدک دروغی(داخلی)
قارچ عامل بیماری لکه های زرد نامنظمی را روی سطح رویی برگ ایجاد کرده وبه برگ ظاهری لک وپیس می دهد. در سطح زیرین برگ لکه های زرد با ظاهر سفید دیده می شود.
کنترل بیماری
رعایت اصول صحیح تناوب زراعی
کاربرد بذور عاری از بیماری
ازبین بردن بقایای گیاهی
در صورت طغیان استفاده از قارچکش های متداول(ترکیبات مسی)
نشانه های بیماری سفیدک دروغی(داخلی)
علایم ظاهری سفیدک داخلی
بیماری سفیدک پودری(سطحی)
سفیدک پودری در اثر فعالیت قارچ روی گیاه ایجاد می شود. که علایم آن به صورت ایجاد لکه های سفید وکثیف روی قسمت های هوایی گیاه قابل مشاهده است. شرایط دمایی متوسط، رطوبت بالا، مصرف بی رویه کودهای ازته و تراکم بیش از حد سایه انداز گیاه برای شیوع بیماری مساعد می باشد.
کنترل
در صورت شدت بیماری، استفاده از ترکیبات گوگردی برای کنترل بیماری کافی است.
سفیدک پودری(سطحی)
سفیدک سطحی
بیماری های گیاهچه
بیماری های گیاهچه ای با ضعف بذر در مرحله جوانه زنی یا بیرون آمدن از خاک نمایان می شود. این بیماری معمولا در گیاهچه های جوان که دارای طوقه های مبتلا ونازک هستند ایجاد می شود. این حالت معمولا موقعی رخ می دهند که بذور در شرایط نامساعد مخصوصا خاک های فوق العاده سرد ومرطوب کاشته شوند. خسارت این بیماری به ندرت مساله ساز می شود.
علایم ظاهری بیماری مرگ گیاهچه
بیماری زردی
به وسیله شبه ویروس ایجاد می شود. عامل بیماری دامنه میزبانی وسیعی دارد. گیاهان آلوده کپسول طبیعی نداشته وبه جای آن کپسول های توخالی وعقیم به رنگ آبی خاکستری تولید می کنند.
بیماری زردی بوسیله زنجرک شش نقطقه ای از گیاهی به گیاه دیگرگسترش می یابد.
روش کنتلی نداردو عموما 2% از گیاهان را آلوده می کند.
علایم ظاهری بیماری زردی
بیماری های مشترک کلزا ومحصولات زراعی
علف های هرز
روش های کنترل علف های هرز
روش های زراعی
روش های شیمیایی
علف های هرز
1- روش های زراعی
– ماخار کردن آبیاری زمین قبل از کاشت واز بین بردن علف های هرز رویش کرده با دیسک یا علفکش های عمومی رانداپ یا پاراکوات
– کشت بذور سالم بذور علف های هرز تیره شب بو مانند خردل وحشی وشلمی
– رعایت عمق، تراکم وتاریخ مناسب کاشت
– کولتیواتور زنی در زراعت های ردیفی
روش های کنترل شیمیایی
روش کنترل علف ها قبل از کاشت
ترفلان میزان مصرف خاک های شنی وسبک 1 لیتر درهکتار- شنی رسی(متوسط) 5/1 – رسی(سنگین) 2
مصرف علفکش های پس از سبز شدن
علفکش های مخصوص باریک برگ ها مزارع کلزا
گالانت 2-5/1 لیتر درهکتاردر مرحله 5-3 برگی علف هرز
نابواس 3-2 لیتر درهکتار
گالانت سوپر 1- 75/0 لیتر درهکتار
فوکوس 2- 5/1 لیتر درهکتار
حداقل درجه حرارت شبانه روز برای مصرف علفکش نابوای 10 درجه سانتی گراد وگالانت سوپر 5 درجه سانتی گراد می باشد
تصاویر مربوط به علف های هرزی که با مصرف علفکش ترفلان کنترل می گردد
کنترل انتخابی علف های هرز پهن برگ کلزا
علفکش انتخابی لونترل
علفکش سیستمیک که از طریق برگ وریشه جذب می گردد وبه اندام های زیرزمینی وهوایی گیاه منتقل می گردد.
سم لونترل را از مرحله 2 برگ حقیقی تا قبل از تشکیل جوانه های گل و گلدهی می توان مصرف نمود.
لونترل با علفکش های گالانت و گالانت سوپر قابل اختلاط می باشد.
میزان مصرف آن 600- 500 سی سی می باشد.
محصولات سیب زمینی، یونجه، سویا، انواع نخود، لوبیا، کاهو وهویج نسبت به سم لونترل فوق العاده حساس می باشند. بنابراین این محصولات نباید حداقل یک سال بعداز مصرف لونترل کشت گردند. ولی می توان گندم، جو، ذرت، چغندرقند، کلزا، کلم، سیر وپیاز را بدون هیچ محدودیت زمانی کشت نمود.
جدول اسامی علفکش های محدود کننده رشد کلزا
بیماری های ناشی از عوامل غیرزنده
علایم کمبود ازت در کلزا
علایم ظاهری کمبود فسفر
علایم ظاهری کمبود پتاسیم
علایم ظاهری کمبود گوگرد
علایم ظاهری کمبود بور
علایم ظاهری کمبود منگنز
علایم کمبود کلسیم
پایان