مدیریت عملیات ارزیابی کار و زمان
1
اهداف
آشنایی با:
تاریخچه مطالعه کار و زمان سنجی
نحوه مطالعه روش
ابزار مطالعه روش
تجزیه و تحلیل عملیات در کارهای صنعتی و خدماتی
بالانس کار
مطالعه حرکت و مکانیزه کردن
روشهای زمان سنجی
مقدمه
2
جایگاه درس در رشته مهندسی صنایع
ارزیابی کار و زمان از زیربنایی ترین و اساسی ترین دروس رشته مهندسی صنایع و پیش نیاز یک شاخه مهم از دروس این رشته می باشد.
دانشی است که در کلیه واحدهای تولیدی و صنعتی و حتی خدماتی جهت بالابردن بهره وری در فرآیند، مورد نیاز مهندسین صنایع می باشد.
مقدمه
3
کاربردهای ارزیابی کار و زمان
افزایش بهره وری
تجزیه و تحلیل کارایی عملیات
تعیین استانداردهای انجام کار جهت برنامه ریزی و کنترل موثر تولید
یکی از موثرترین ابزار تحقیقاتی و کنترلی مدیریت بر روی کارایی افراد و سازمان
مقدمه
4
موضوع ارزیابی کار و زمان
ثبت سیستماتیک وقایع (در قالب جداول) و راه های موجود و پیشنهاد شده برای انجام کار و مقایسه آنها با معیارهای اقتصادی.
مجموعه تکنیکهایی برای بررسی، ثبت و مطالعه عملکرد جاری و بهبود و توسعه آن
مقدمه
5
تاریخچه
6
زمان سنجی
فردریک تیلور پدر علم زمان سنجی، امیدوار بود که با مطالعات زمان سنجی بتواند مقدار کاری را که یک نفر در روز انجام میدهد را محاسبه نماید و مشخص نماید که چه نسبتی از نیروی کار یک شخص بکار گرفته می شود.
تیلور در سال 1883 با روش سیستماتیک مطالعه کار توانست یک کار مشخص را به عناصری تقسیم کرده و تک تک این عناصر را بررسی کند.
تاریخچه
7
مطالعه حرکت
به دنبال نظریات تیلور مبنی بر لزوم تجزیه و تحلیل حرکات، فرانک گیلبرت و لیلیان گیلبرت کوششهای فراوانی صرف پایه گذاری و توسعه روش علمی تجزیه و تحلیل حرکات کردند.
تجزیه و تحلیل حرکات به عنوان یکی از فنون ساده کردن کار و یکی از ملزومات اندازه گیری کار می باشد.
تاریخچه
8
مطالعه حرکات جزئی
فن مطالعه جزئیات حرکات برای اولین توسط گیلبرت در سال 1912 بکار گرفته شد.
مطالعه جزئیات حرکات عبارتست از بررسی اجزاء اساسی یا حرکات جزئی یک عمل با استفاده از یک دوربین فیلمبرداری و یک وسیله اندازه گیری زمان بطوریکه فواصل زمانی دقیق را روی فیلم مشخص نماید تا امکان بررسی حرکات جزئی و اختصاص زمان به آنها فراهم گردد.
تاریخچه
9
مهندسی روشها
در دهه 1930 مهندسی روشها توسط مینیارد پایه ریزی شد.
برای بالابردن راندمان کاری نباید حرکات، استانداردها، پاداشها و … را به صورت مجزا مورد بررسی قرار داد بلکه باید آنها را به صورت یک مجموعه با روشهای علمی مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.
Minard, 1930
تاریخچه
10
مطالعه کار اصطلاحی است که تکنیکهای مطالعه روش و زمان سنجی را برای تامین حداکثر استفاده ممکن از نیروی انسانی، تجهیزات و مواد اولیه (که برای انجام یک کار مشخص بکار می روند) را دربر میگیرد.
توسعه مطالعه کار به فعالیتهای دفتری
مطالعه کار
11
اهداف مطالعه کار
موثرترین استفاده از تجهیزات و مواد اولیه
موثرترین استفاده از نیروی انسانی
عملکرد مطلوب مجموعه تجهیزات، مواد اولیه و نیروی انسانی
مطالعه کار
12
مطالعه روش
13
مطالعه روش: عبارت است از بررسی دقیق و ثبت روشهای فعلی انجام کار و ارائه راه حل مناسبی که منجر به تقلیل هزینه، بهبود و تسهیل در روش انجام کار شود.
هدف: تقلیل عملیات اضافی در انجام کار
مطالعه روش
14
مطالعه روش موضوعات زیر را دربر می گیرد:
بهبود فرآیندها و روشهای تولید
بهبود استقرار تجهیزات در کارگاه و مناطق کاری
بهبود در طرح ماشین آلات و تجهیزات از نظر فاکتورهای انسانی
استفاده بهتر از مواد اولیه، تجهیزات و نیروی کار
صرفه جویی در نیروی کار و کاهش کارهای طاقت فرسا و غیر ضروری
ایجاد و توسعه محیط فیزیکی بهتر برای انجام کار
مطالعه روش
15
مراحل مطالعه روش
انتخاب
ثبت
بررسی
طرح و تدوین
تعریف
اعمال
نگهداری و ابقاء
مطالعه روش
16
انتخاب
انتخاب کار بمنظور مطالعه و تجزیه و تحلیل
بهبود در زمینه های:
فنی
اقتصادی
انسانی
مطالعه روش
17
ثبت
ثبت کلیه جزئیات واقعی روش موجود انجام کار از طریق مشاهده مستقیم
ثبت در قالب ابزارهای ترسیمی مناسب صورت می پذیرد.
مطالعه روش
18
بررسی
بررسی دقیق و منتقدانه اطلاعات جمع آوری شده
تجزیه و تحلیل آنچه که ثبت شده
استفاده از چک لیست
مطالعه روش
19
طرح و تدوین
طراحی و توسعه روش
طرح و تدوین مناسبترین روش با در نظرگرفتن شرایط واقعی و ایده آل
ایجاد روش جدید انجام کار با رعایت نکات فنی، اقتصادی، انسانی و محیطی
مطالعه روش
20
تعریف
تعریف روش جدید با توجه به تعیین زمان مربوطه
تعریف و تشریح روش جدید انجام کار بگونه ای که قابل شناسایی و تشخیص باشد
تعریف مواردی نظیر: فرایند، مواد، کیفیت، تجهیزات، آموزش، شرایط کار، استانداردها و …
مطالعه روش
21
اعمال
اعمال روش جدید بر مبنای استانداردهای تعیین شده در زمان مجاز آن
استقرار عملی و فیزیکی روش جدید و استانداردهای آن
مطالعه روش
22
ابقاء و نگهداری
ابقاء روش جدید بوسیله روشهای صحیح کنترل
ارزیابی استانداردهای جدید انجام کار
ابقاء روش جدید و استانداردهای آن با استفاده از بازرسی های مرتب و بموقع
حل مشکلاتی مانند مقاومت در برابر تغییر و عادت به روش قدیم
مطالعه روش
23
جستجوی بهبود
جستجوی فرصت های ایجاد بهبود بیشتر
انجام مستمر بهبودهای جزئی
تداوم حرکت به جلوی چرخه مطالعه کار
مطالعه روش
24
چرخه مطالعه کار
مطالعه روش
25
انواع ثبت روش
روش انشایی: برای خواننده آسانتر است ولیکن قابل اندازه گیری نیست.
روش مصاحبه: بصورت سوال و جواب است.
روش سیستماتیک: در قالب جداول و نمودارها و دیاگرام های استاندارد است
مطالعه روش
26
برخی ابزارهای مطالعه روش
عکس محصول
نقشه طراحی محصول
لیست قطعات
لیست مواد
لیست ماشین آلات
لیست تجهیزات و ابزارآلات
برگه عملیاتی
جدول فرآیند عملیات
جدول فرآیند عملیات ساخت و مونتاژ
جدول فرآیند عملیات چند محصولی
نمودار فرآیند عملیات
نقشه انفجاری (بازشده) محصول
نمودار مونتاژ و دمونتاژ
نمودار مونتاژ تئوری
مطالعه روش
27
ابزار مطالعه روش
عکس محصول
– معرفی اولیه محصول به بازار و مشتریان
نقشه طراحی(صنعتی) محصول
– توسط مهندسین طراح قطعات محصول برای ساخت قطعات استفاده می شود.
– تمامی جزئیات، ابعاد و اندازه های قطعه در آن درج شده است.
لیست قطعات
– چه قطعاتی در محصول بکار رفته اند؟
– از هرکدام چه تعدادی؟
– درصد ضایعات هرقطعه در تولید محصول چقدر است؟
– کد و مشخصات کامل فنی قطعات؟
– ارجاع به نقشه محصول برای قطعات ساختنی
مطالعه روش
28
نمونه ای از لیست قطعات
مطالعه روش
29
انواع قطعات محصول
قطعات خریدنی: هیچگونه عملیات ساخت بر روی قطعات خریدنی صورت نمیگیرد و مستقیماً در مونتاژ و ساخت محصول استفاده میشود.
قطعات ساختنی: بصورت مواد اولیه وارد شرکت می شوند, عملیات ساخت بر روی آنان صورت می پذیرد و در مونتاژ و ساخت محصول از آنان استفاده می شود.
قطعات نیمه ساخته: بعضی مراحل ساخت آنها در واحد تولیدی دیگری انجام شده و قبل از مونتاژ در محصول، نیاز به عملیات تکمیلی دارند.
مطالعه روش
30
لیست مواد
شناسایی مواد مصرفی در یک مرکز تولیدی یا بخشهای مختلف برای تولید یک محصول خاص
تکمیل توسط بخش های فنی، طراحی، تدارکات و انبار
مورد استفاده در بخشهای تولید و طراحی انبار
مطالعه روش
31
نمونه ای از لیست مواد
مطالعه روش
32
لیست مواد
توجه:
مقدار مصرف مواد اولیه در هر قطعه محصول کمی متفاوت از مقدار حقیقی آن قبل از تولید است.
مطالعه روش
33
ضایعات دورریز: 1%
تعداد قطعه خنک کننده در ترانسفورماتور: 4 عدد
مقدار کل ورق مورد استفاده در ترانسفورماتور: 21.36=4*5.34
مقدار مصرف واقعی:
مطالعه روش
لیست مواد
مثال:
نام ماده اولیه: ورق آهنی
کد 101101
مشخصات فنی: ورق 1mm
مورد مصرف: قطعه خنک کننده
مقدار مصرف: 5.34 کیلوگرم
احتیاجات سالانه:
با فرض تولید 1000 ترانسفورماتور در سال: 21575=1000*21.575 کیلوگرم
34
لیست ماشین آلات
لیست ماشین آلات براساس ماشین آلات کارگاهی موجود ثبت میشود.
توجه:
لوازم، ابزارآلات و تجهیزات مرتبط با هر ماشین، وسایل و ابزار کمکی محسوب می شوند.
آب، برق، فونداسیون و … تسهیلات هستند
مطالعه روش
35
نمونه ای از لیست ماشین آلات
مطالعه روش
36
لیست تجهیزات و ابزارآلات
این لیست معمولاً برای هر محصول خاص براساس کاربرد ابزارهای مختلف در بخش های مختلف پر می شود.
بعلت کثرت، ابزارها باید توسط کدهای مناسب شناسایی شوند.
مطالعه روش
37
انواع ابزارآلات
مخصوص: ابزارهای مورد استفاده در فعالیتهای خاص
عمومی: ابزارهای مورد استفاده در فعالیتهای معمولی و عمومی
مطالعه روش
38
نمونه ای از لیست ابزارآلات
مطالعه روش
39
برگه عملیاتی
جدولی است که اطلاعات مربوط به روند ساخت یک قطعه در آن ثبت می شود.
این برگه فقط مختص قطعات ساختنی است.
ماشین آلات و ابزارهای مورد استفاده در فرآیند ساخت نیز در برگه عملیاتی منظور می گردد.
مطالعه روش
40
نمونه ای از برگه عملیاتی
مطالعه روش
41
برگه عملیاتی
در برگه عملیاتی, لزوماً بازرسی ثبت نمی شود.
برای قطعات ساختنی میتوان بجای برگه عملیاتی از جدول فرایند عملیات استفاده کرد.
مطالعه روش
42
جدول فرآیند عملیات
Operation Process Table (OPT)
جدول فرآیند عملیات جدولی است که اطلاعات کلیه مراحل تولید, از ماده اولیه تا قطعه نهایی بهمراه ماشین آلات و ابزارها و زمان مورد نیاز و لوازم جانبی در آن مشخص شده است.
مطالعه روش
43
نمونه ای از جدول فرآیند عملیات
مطالعه روش
44
جدول فرآیند عملیات
جدول فرآیند عملیات نوع تکمیل یافته برگه عملیاتی است.
کلیه مراحل ساخت یک قطعه همراه با بازرسی در مراحل مختلف در این جدول ثبت می شود.
حاوی اطلاعات اضافه نظیر زمان استاندارد، ظرفیت ماشین و … است.
این جدول همانند برگه عملیاتی مخصوص قطعات ساختنی است.
حمل و نقل، تاخیر و انبار در این جدول ثبت نمی شود.
مطالعه روش
45
کاربردهای جدول فرآیند عملیات
این جدول بهمراه برگه عملیاتی, روش انجام کار را مشخص میکنند که هر اپراتور موظف است برطبق این دو جدول عمل نماید.
یکی از مهمترین منابع اطلاعاتی جهت آنالیز و بررسی داده ها و شناسایی بهبود است.
برای طراحی جدول از-به از دو جدول فوق استفاده می شود.
مطالعه روش
46
جدول فرآیند عملیات ساخت و مونتاژ
کلیه مراحل ساخت و مونتاژ یک قطعه اصلی از یک مجموعه یا محصول را نشان می دهد.
علاوه بر تمام مراحل ساخت یک قطعه اصلی، نحوه و روش مونتاژ قطعات به قطعه اصلی را تا تکمیل محصول نهایی نشان می دهد.
شکل کلی آن مشابه جدول فرآیند عملیات می باشد.
این جدول مخصوص هر قطعه اصلی از یک زیرمجموعه از محصول است.
حمل و نقل، تاخیر و انبار در این جدول ثبت نمی شود.
مطالعه روش
47
جدول فرآیند عملیات چند قطعه ای(چند محصولی)
جدولی است که مراحل تولید (فرآیند تولید) قطعات را با یکدیگر مقایسه می کند.
تمام قطعات یا محصولات مورد مقایسه را در سطر اول جدول ردیف کنید.
طبق فرآیند تولید هر قطعه، ارتباط بین بخش ها را با شماره های صعودی مشخص کنید.
مطالعه روش
48
مطالعه روش
نمونه ای از جدول فرآیند عملیات چند قطعه ای
49
نقشه انفجاری محصول
عکس اجزاء مختلف محصول که بترتیب به هم متصل می شوند در کنار یکدیگر نشان داده می شوند.
روش مونتاژ محصول بصورت تصویری نشان می دهد.
توالی و ترتیب اتصال قطعات به یکدیگر مشخص می شود.
مطالعه روش
50
نمودار مونتاژ
مراحل مونتاژ یک محصول را از نظر تقدم و تاخر نشان می دهد.
تصویری از ترتیب و توالی اتصال کلیه قطعات(خریدنی و ساختنی) با رعایت ترتیب مونتاژهای فرعی به خط مونتاژ اصلی است.
مطالعه روش
51
انواع نمودار مونتاژ
نمودار مونتاژ مجازی (تئوری)
نمودارمونتاژ (عملی یا واقعی)
مطالعه روش
52
نمودار مونتاژ مجازی
مراحل مونتاژ یک محصول را از نظر تقدم و تاخر فنی نشان می دهد.
شرایط، محدودیت ها و روش مونتاژ شبیه سازی می شود.
لزوماً این نمودار در عمل پیاده نمی شود.
مبنایی است جهت طراحی نمودار مونتاژ عملی
مطالعه روش
53
نمودار مونتاژ عملی
مراحل مونتاژ یک محصول را از نظر تقدم و تاخر بصورت عملی و کاربردی و با درنظر گرفتن ملاحظات فنی نشان می دهد.
معمولاً در هر مرجعی منظور از نمودار مونتاژ همان نمودار مونتاژ عملی است.
مطالعه روش
54
اصطلاحات در نمودار مونتاژ
مونتاژ
ترکیب و اتصال قطعات بر روی یکدیگر در جهت تکمیل محصول
خط مونتاژ
مسیر تکمیل و مونتاژ محصول که از قطعه اصلی شروع شده و تا محصول نهایی ادامه می یابد.
زیرمونتاژ
اتصال قطعات به یکدیگر در بیرون خط مونتاژ که بصورت یک مجموعه مرکب با شکل جدید وارد خط مونتاژ اصلی می شود.
مطالعه روش
55
اصطلاحات در نمودار مونتاژ
قطعه اصلی
پایه و base برای مونتاژ و اتصال قطعات دیگر، که بعنوان محوری(خط مونتاژ) برای مونتاژ اصلی در نظر گرفته می شود.
ایستگاه کاری در خط مونتاژ
مکانی است که در آن چند قطعه به یکدیگر متصل و مونتاژ می شوند. ممکن است که در یک ایستگاه یک یا چند فعالیت انجام گیرد.
مطالعه روش
56
اصطلاحات در نمودار مونتاژ
زمان سیکل
زمان بین دو محصول خروجی متوالی از خط مونتاژ را گویند.
مدت زمانی که از خروجی اول یک محصول تا خروجی دوم آن طول می کشد.
مطالعه روش
= زمان سیکل
کل زمان کاری در دسترس در روز
تعداد مورد نیاز تولید محصول در روز
57
اصطلاحات در نمودار مونتاژ
زمان کاری یک ایستگاه مونتاژ
مجموع زمان فعالیتهای انجام شده در یک ایستگاه
گلوگاه
اگر در یک ایستگاه کاری مجموع زمان فعالیتهای انجام شده بیشتر از زمان سیکل شود گلوگاه ایجاد می شود. سرعت تولید در ایستگاه گلوگاه کمتر از سایر ایستگاهها است.
ایستگاه های موازی
ایستگاههای که در عرض یکدیگر کارهای یکسانی را انجام می دهند تا در خط مونتاژ گلوگاه ایجاد نشود.
مطالعه روش
58
نحوه ترسیم نمودار مونتاژ
ابتدا قطعه اصلی انتخاب می شود.
به ترتیب اضافه شدن هر قطعه به قطعه اصلی ترسیم را ادامه می دهیم.
در نقاطی که بعلت وجود مونتاز فرعی، عملیات خارج از خط اصلی انجام می گیرد، باید ترتیب ورود رعایت گردد.
اگر از یک قطعه خاص چند عدد استفاده شود، دقیقاً باید ثبت شود.
کلیه مونتاژهای اصلی و فرعی در سمت چپ محور اصلی ثبت می شوند.
مطالعه روش
59
بخشی از نمودار مونتاژ یک محصول
مطالعه روش
1
2
3
4
5
6
7
مف1
م-1
م-2
3
8
م-4
م-5
9
م-6
شاسی
دسته
میله مرکزی
دکمه
پیستون
واشر (2عدد)
پیچ
روکش
رنگ
کارتن
چسب
مونتاژ مجموعه میله به شاسی
جایگذاری پیستون
بازرسی
روکش کاری مجموعه مونتاژشده
رنگ کاری مجموعه مونتاژشده
بسته بندی محصول
60
نمودار دمونتاژ
این نمودار طریقه باز شدن قطعات یک محصول را نشان می دهد.
توجه
نمودار مونتاژ و دمونتاژ عکس یکدیگرند.
کاربرد اصلی آن در مهندسی معکوس و کپی سازی محصول است.
مطالعه روش
61
نمودار فرآیند عملیات (Operation Process Chart: OPC)
نمودار فرآیند عملیات نشان دهنده کلیه مراحل ساخت قطعات یک محصول از ماده اولیه تا محصول نهایی و چگونگی اتصال این قطعات به یکدیگر می باشد.
این نمودار نشان دهنده تقدم و تاخر تمام عملیات و بازرسی های موجود در یک فرآیند ساخت و مونتاژ است.
نمودار فرآیند عملیات از ترکیب جدول فرآیند عملیات و نمودار مونتاژ بدست می آید.
مطالعه روش
62
علائم نمودار فرآیند عملیات
عملیات
بازرسی
بازرسی حین عملیات
مطالعه روش
63
مطالعه روش
نمونه ای از نمودار فرآیند عملیات
64
مراحل رسم نمودار OPC
مشخص نمودن قطعه یا جزء اصلی محصول
استخراج فهرست عملیات و بازرسی ها با شرح آن از برگه عملیاتی، جدول فرآیند عملیات یا جدول فرآیند عملیات ساخت و مونتاژ برای هریک از قطعات ساختنی
مطالعه روش
65
مراحل رسم نمودار OPC
ترسیم نمودار از گوشه راست بالایی صفحه شروع می شود.
ابتدا قطعه اصلی بهمراه مشخصاتش از طریق خطی افقی وارد فرآیند تولید می شود.
نوع و شرح عملیات روی قطعه اصلی با توجه به توالی انجام آنان، در سمت راست هر علامت تعبیه شده در خط عمودی، نوشته می شود.
مطالعه روش
66
مراحل رسم نمودار OPC
عملیات بر روی قطعه اصلی ادامه می یابد تا قطعه یا جزء دیگری به قطعه اصلی ملحق شود. این عمل با رسم یک خط افقی از چپ به راست که خط قائم را قطع می کند نشان داده می شود.
عملیات به ترتیب و براساس جریان کلی فرآیند شماره گذاری می شود.
مطالعه روش
67
نمودار فرآیند جریان (Flow Process Chart: FPC)
مشابه جدول فرآیند عملیات است با این تفاوت که در این جدول از 5 عنصر ذیل استفاده می شود:
عملیات
حمل و نقل
انبار
انبار موقت یا تاخیر
بازرسی
مطالعه روش
68
انواع نمودار فرآیند جریان عملیات
نمودار فرآیند جریان عملیات- نوع مواد
ثبت، بررسی و بهبود مراحل ساخت و جابجایی یک قطعه از ماده اولیه تا قطعه ساخته شده و آماده مونتاژ بمنظور کاهش معطلی ها، حذف عملیات و بازرسیهای زائد و کاهش حمل و نقل.
نمودار فرآیند جریان عملیات- نوع انسان
ثبت، بررسی و بهبود عملکرد اپراتور بر روی یک قطعه بمنظور کاهش معطلی ها، جابجاشدن زائد، کاهش فواصل.
نمودار فرآیند جریان عملیات- نوع ماشین
ثبت، بررسی و بهبود عملیات ماشین بر روی یک قطعه بمنظور کاهش تاخیرها، زمان انجام عملیات و توالی کار با ماشین ها.
مطالعه روش
69
70
مطالعه روش
نمونه ای از نمودار فرآیند جریان
70
جدول فعالیتهای دستی
برای ثبت جداگانه عملیاتی که توسط دست ها انجام می شود استفاده می گردد.
از روش ثبت اطلاعات در جدول فرآیند عملیات نوع انسان استفاده می شود با این تفاوت که در این جدول ریزترین حرکات انجام شده توسط دو دست بطور جداگانه ثبت می شود.
از ترکیب کارها با یکدیگر جلوگیری می شود.
از علائم عملیات، تاخیر، بازرسی و حمل و نقل در این جدول استفاده می شود.
مطالعه روش
71
دیاگرام (نقشه) جریان
یک نقشه جریان طرح استقرار ساده ای است از سالن کارخانه که بر روی آن جریان فرآیند عملیات ساخت و مونتاژ تعدادی از قطعات اصلی محصول رسم شده است.
در دیاگرام جریان از رنگهای مختلف برای نشان دادن مسیرهای مختلف مواد و قطعات استفاده می شود و به صورت دوبعدی و سه بعدی است.
با استفاده از دیاگرام جریان میتوان اشکالات و ایرادات چیدمان، شلوغی فضای تولیدی، تراکم و ترافیک در سطح کارخانه هنگام ساخت را شناسایی نمود.
مطالعه روش
72
جدول انسان ماشین
این جدول وضعیت کار یا بیکاری یک کارگر را در مقابل وضعیت کار یا بیکاری ماشین یا ماشین هایی که به او تخصیص داده شده را نشان می دهد.
با استفاده از این جدول میتوان کارایی یک کارگر را در قبال اداره و کنترل یک ماشین یا چند ماشین مشخص نمود.
مطالعه روش
73
جدول فعالیتهای گروهی
در جدول فعالیتهای گروهی سعی می شود که وضعیت مشارکت افراد و ماشین آلات مختلف را نسبت به اجرای عملیات یا حرکات مختلف سنجیده و کارآئی آنها را با هم مقایسه شود.
معیارهای تکمیل:
حرکت مواد با ماشین
حرکت افراد
حرکت افراد و ماشین
مطالعه روش
74
ابزار ترسیمی بهبود و طرح استقرار
جدول از-به
جدول از- به یکی از تکنیکهای مورد استفاده در "مطالعه روش"، "طراحی کارخانه" و "برنامه ریزی حمل و نقل" می باشد.
معمولا در مواردی که قطعات بسیاری از یک محل بگذرند، یا ارتباط بین تعداد زیادی از بخش ها مطرح باشد از این جدول استفاده می شود.
مطالعه روش
75
مطالعه روش
76
جدول از-به
موارد استفاده از جدول از- به:
تجزیه و تحلیل و بهبود مسیر حرکت مواد
طرح ریزی بخش هایی از جریان مواد
تعیین محل استقرار بخشهای مختلف در کارخانه
مقایسه طرح های مختلف استقرار بخشهای مختلف
اندازه گیری راندمان جریان مواد
کوتاه کردن سیکل های تولید
ارزیابی نحوه حرکت مواد
…
مطالعه روش
77
روش تهیه جدول از-به
تعیین بخشهایی که در جدول بکار می روند.
درج اسامی بخشها را به ترتیبی که ظاهرا بهترین استقرار بخشها می باشد(طبق الگوی جریان مواد فعلی) در ستون سمت راست و همچنین سطر بالای جدول "از- به”.
درج اطلاعات مربوط به انتقال قطعات از بخشی به بخش دیگر
مطالعه روش
78
نکات جدول از-به
اعداد زیر قطر اصلی (مربعهای محل تقاطع هر بخش با خودش) در جدول "از- به" نشان دهنده "برگشت به عقب" می باشند.
اعداد که بالای قطر اصلی و چسبیده به قطر هستند، نشان دهنده حرکت بین دو بخش مجاور هم می باشند و اعدادی که از قطر اصلی یک یا چند خانه بالاتر هستند، نشاندهنده پرش از بخشی به بخشهای بعدی و عبور از بخشهای مجاور می باشند.
با تغییر ماشین ها یا بخشها می توان برگشتها را کاهش داد.
مطالعه روش
79
جدول رابطه فعالیتها
جدول رابطه فعالیت ها شباهت زیادی به جدول "از- به" دارد و بیانگر ارتباط بخشها با یکدیگر است. رابطه فعالیتها به صورت کیفی بوده و با استفاده از حروف یا رنگها و یا اعداد و اهمیت ارتباط بخشهای مختلف با یکدیگر گزارش می گردد.
مطالعه روش
80
مراحل رسم جدول رابطه فعالیتها
شناسایی بخشها و تهیه لیست آنها
تعیین معیار مقایسه درجه اهمیت (محاسبه-بحث-تجربه …)
قراردادن نماد (یا رنگ) و نمایش درجه اهمیت نزدیکی بخشها در جدول
در صورت نیاز دلایل نزدیکی یا دوری بخشها درج می شود
مطالعه روش
81
مطالعه روش
نمونه ای از جدول رابطه فعالیتها
خ: خیلی ضروری ت: تقریبا ضروری ض: ضروری ن: نزدیک باشد بهتر است ب: بی اهمیت نا: نامطلوب
ت
خ
82
طرح استقرار
طرح استقرار: عبارتست از تهیه الگویی برای هر یک از بخش ها جهت نشان دادن مساحت هر بخش و سپس چیدن این الگوی بطور مناسب بر اساس ارتباطات فیما بین که می تواند بصورت کیفی یا کمی بیان شود.
مطالعه روش
83
نکات بهبود طرح استقرار
حداکثر استفاده از فضای در دسترس
سهولت اجرای طرح گسترش آتی و قابلیت انعطاف طرح جاری
ترتیب مناسب راهروها (چه از نظرعرض راهرو و چه از نظر تقاطع)
رعایت مسائل ایمنی و ارگونومی
ارتباط مناسب با تجهیزات بیرونی
مطالعه روش
84
تجزیه و تحلیل عملیات
و پیشنهاد روشهای بهبود یافته
85
روشهای مطالعه حرکات بسیار گسترده بوده و می تواند از یک تجزیه و تحلیل ساده و سردستی نظیر تکنیک پرسشی تا بکارگیری اصول اقتصادی حرکت یا مطالعه دقیق حرکات هر دست و استفاده وسیع و دقیق اصول اقتصادی حرکت در طراحی کارها باشد.
تجزیه و تحلیل عملیات و پیشنهاد روشهای بهبود یافته
86
بررسی منتقدانه روش موجود-تکنیک پرسشی
در این روش، هر فعالیت مورد یک زنجیره سوالات منظم و توسعه یافته قرار می گیرد. در هر بررسی ابعاد مختلف فعالیت مورد سوال قرار گرفته و سعی در تعدیل، حذف، ترکیب، ترتیب مجدد و ساده کردن می شود.
تجزیه و تحلیل عملیات و پیشنهاد روشهای بهبود یافته
87
بررسی منتقدانه روش موجود-تکنیک پرسشی
فعالیتهای تحت بررسی در قالب مطالعه کار:
1- فعالیتهایی که در طی آنها عملا تغییری در قطعه، کار یا مواد به وجود می آید.
1-1-آماده کردن مقدمات
1-2-عملیات اصلی
1-3-کنار گذاشتن
فعالیتهایی که طی اجرایشان تغییری پدید نمی آورند (مثل انبار کردن، حمل و نقل و …)
تجزیه و تحلیل عملیات و پیشنهاد روشهای بهبود یافته
88
بررسی منتقدانه روش موجود-تکنیک پرسشی
سوالات اولیه:
What?
Where?
When?
Who?
How?
تجزیه و تحلیل عملیات و پیشنهاد روشهای بهبود یافته
89
بررسی منتقدانه روش موجود-تکنیک پرسشی
سوالات ثانویه:
پیرامون مواد
پیرامون حمل و نقل مواد
پیرامون ابزار و قید و بندها
پیرامون ماشین آلات
پیرامون کارگر
پیرامون محیط کاری
تجزیه و تحلیل عملیات و پیشنهاد روشهای بهبود یافته
90
منحنی یادگیری
زمان مونتاژ هر واحد با یک نرخ ثابت کاهش می یابد به شرطی که تعداد تولید نسبت به قبل دوبرابر شود.
تجزیه و تحلیل عملیات و پیشنهاد روشهای بهبود یافته
91
اصول اقتصادی حرکت
اصولی که ما را قادر می سازد تا با حداکثر بازدهی و حداقل خستگی کار را انجام دهیم. این اصول به سه گروه تقسیم می شوند:
در رابطه با استفاده از بدن انسان
در رابطه با طراحی و آرایش محل کار
در رابطه با طراحی ابزارآلات و تجهیزات
تجزیه و تحلیل عملیات و پیشنهاد روشهای بهبود یافته
92
اصول اقتصادی حرکت در رابطه با استفاده از بدن انسان
دو دست حرکات خود را تا حد امکان با هم شروع کرده و با هم ختم کنند.
به جز هنگام استراحت، دو دست نباید به طور همزمان بیکار شوند.
حرکات بازوها باید متقارن و در جهات مخالف و همزمان انجام شوند.
حرکات دست و بدن باید در پائین ترین طبقه ای که ممکن است کار به صورت رضایت بخش انجام شود، صورت گیرد (یعنی انجام کار با حداقل حرکات)
(5 طبقه کلی: حرکات انگشتها-حرکات انگشتان و مچ-حرکات انگشتان،مچ و ساعد-حرکات انگشتان مچ،ساعد و بازو-حرکات انگشتان،مچ،ساعد،بازو و شانه)
در هر جا که ممکن باشد باید از اندازه حرکت (ممان) برای کمک به کارگر استفاده کرد (استفاده از خاصیت اهرم)
تجزیه و تحلیل عملیات و پیشنهاد روشهای بهبود یافته
93
اصول اقتصادی حرکت در رابطه با استفاده از بدن انسان
حرکات دست اگر دارای منحنی پیوسته، یکنواخت و نرم باشد بهتر از حرکات مستقیم الخط کوتاه، تند و دارای جهات مختلف است.
حرکات بالستیک (آزاد، ضربه ای، ناگهانی و پرتابی) سریع تر و آسانتر از حرکات کنترل شده یا محدود شده می باشند.
کار باید به نحوی طراحی شده باشد که دارای یک نظم و آهنگ طبیعی و ساده باشد.
کار باید طوری مرتب شود که حرکات چشم تا حد ممکن کم و نزدیک به یکدیگر باشند.
تجزیه و تحلیل عملیات و پیشنهاد روشهای بهبود یافته
94
اصول اقتصادی حرکت در رابطه با طراحی منطقه کاری
برای همه ابزار یا مواد در منطقه کاری باید محل ثابت و معینی وجود داشته باشد تا ایجاد عادت ممکن باشد
ابزارآلات، وسائل کنترل کننده و مواد باید در فاصله نزدیکی از محل مورد استفاده قرارگیرند تا زمان جستجو و دسترسی کم شود.
جعبه ها و قفسه های تغذیه باید طوری طراحی گردند که با استفاده از نیروی جاذبه مواد را به محل کاری هدایت کنند.
تا حد امکان از کانال های هدایت کننده قطعات ساخته شده استفاده شود.
تجزیه و تحلیل عملیات و پیشنهاد روشهای بهبود یافته
95
تجزیه و تحلیل عملیات و پیشنهاد روشهای بهبود یافته
حوزه نرمال و دسترسی حداکثر در محیط کار
96
اصول اقتصادی حرکت در رابطه با طراحی منطقه کاری
مواد و ابزار باید به نحوی آرایش یابند که بهترین توالی حرکات را داشته باشند.
باید اقدامات اولیه برای تهیه نور کافی و مناسب انجام گیرد.
ارتفاع صندلی و منطقه کاری باید طوری طراحی گردد تا ایستادن و نشستن متناوب در حین کار به آسانی امکان پذیر باشد.
برای هر کارگر باید یک صندلی با ارتفاع مناسب در انواع مناسب تهیه گردد.
تجزیه و تحلیل عملیات و پیشنهاد روشهای بهبود یافته
97
اصول اقتصادی حرکت در رابطه با طراحی ابزار و تجهیزات
برای نگهداشتن قطعه و آزاد کردن قطعه از تجهیزات کاری باید تا حد امکان از گیج و فیکسچر و یا سیستمهایی که توسط پا و پدال کنترل می شود، استفاده گردد.
دو یا سه ابزار را در صورت امکان باید با یکدیگر به نحوی که سهولت کارکردن امکان پذیر باشد، ترکیب نمود.
در کارهایی که هر انگشت حرکات معینی انجام می دهد، کار باید با توجه به گنجایش ذاتی انگشتان توزیع گردد.
دسته های ابزار کنترل باید طوری طراحی شود که تا حدامکان بیشترین سطح دست در تماس با ابزار باشد.
فرمانهای دستی و اهرمها باید طوری طراحی گردند که کارگر با حداقل تغییر وضعیت بدن و حداکثر راندمان مکانیکی آنها را برداشته و استفاده نمایند.
تجزیه و تحلیل عملیات و پیشنهاد روشهای بهبود یافته
98
مطالعه حرکات خرد
روش مطالعه حرکات خرد با معرفی ریزترین حالت عناصر کاری، تلاش برای بهبود حرکات و کاهش زمان دارد. عناصر کاری خرد (17 عنصر-تربلیگ) عبارتند از:
جستجو (Search (S))
انتخاب ((SE) Select)
گرفتن (Grasp (G))
دسترسی (Reach (RE))
حمل شیء (Move (M))
تجزیه و تحلیل عملیات و پیشنهاد روشهای بهبود یافته
99
مطالعه حرکات خرد
ادامه عناصر کاری خرد:
نگهداشتن (Hold (H))
رها کردن شیء ((RL) Release Road)
قراردادن(جهت دادن) (Position (P))
پیش جهت دادن) (Pre-Position (PP))
بازرسی (Inspection (I))
مونتاژ (Assemble (A))
جداکردن (Disassemble (DA))
تجزیه و تحلیل عملیات و پیشنهاد روشهای بهبود یافته
100
مطالعه حرکات خرد
ادامه عناصر کاری خرد:
استفاده
تاخیر غیرقابل اجتناب
تاخیر قابل اجتناب
طراحی یا مکث کردن
استراحت برای رفع خستگی
تجزیه و تحلیل عملیات و پیشنهاد روشهای بهبود یافته
101
دسته بندی عناصر کاری
مفید:
فیزیکی (مثل حمل)
واقعی (مثل مونتاژ)
غیر مفید:
فکری (مثل جستجو)
تاخیر (مثل استراحت)
بطور ایده آل فقط تربلیگهای مفید باید انجام شوند و تربلیگهای غیر مفید باید از طریق اعمال اصول تجزیه و تحلیل عملیات و مطالعه حرکات حذف شوند.
تجزیه و تحلیل عملیات و پیشنهاد روشهای بهبود یافته
102
سوالات ممکن برای بررسی امکان حذف حرکات خرد
مثال: Select (فکری)
1-آیا نحوه استقرار تجهیزات طوری هست که دنبال شی گشتن را حذف کند؟
2-آیا مواد و قطعات علامت گذاری و مشخص شده اند؟
3-آیا قطعات مخلوط هستند؟
….
تجزیه و تحلیل عملیات و پیشنهاد روشهای بهبود یافته
103
تکنیک سیموچارت (جدول همزمانی حرکات)
هرگاه بخواهیم به صورت مفصل جزئیات حرکات دستها را مورد بررسی قرار دهیم از سیمو چارت استفاده می کنیم.
مزیت این ابزار آن است که حرکات زائد را دقیقتر میتوان تشخیص داد، تجزیه و تحلیل کرد و با اطمینان بیشتری حذف نمود.
تجزیه و تحلیل عملیات و پیشنهاد روشهای بهبود یافته
104
تجزیه و تحلیل عملیات و پیشنهاد روشهای بهبود یافته
نمونه ای از جدول فعالیتهای دو دست با استفاده از تکنیک سیموچارت
105
ایجاد، توصیف، ابقاء و تثبیت روش بهبود یافته
روش بهبودیافته می تواند بر اساس پاسخهای بدست آمده از روش فن سوال و جواب بدست آمده و با انجام یک یا چند مورد از موارد زیر حاصل گردد:
حذف کارهای زائد و غیرضروری
تغییر در توالی فعالیتها
ترکیب و تلفیق فعالیتها
ساده سازی و تقلیل فعالیتها
تجزیه و تحلیل عملیات و پیشنهاد روشهای بهبود یافته
106
مراحل پیاده سازی روش جدید
کسب موافقت سرپرستان بخشها در مورد تغییرات پیشنهادی
کسب موافقت مدیران بخشها در مورد تغییرات پیشنهادی
بدست آوردن موافقت اپراتورها که مشمول این تغییرات می شوند.
بازآموزی اپراتورها برای روشهای جدید
پیگیری از نزدیک جهت موفقیت بر حسن اجرا
تجزیه و تحلیل عملیات و پیشنهاد روشهای بهبود یافته
107
آموزش و بازآموزی کارگران
در آموزش و یا بازآموزی کارگران، مورد مهم عادت دادن کارگران به نحوه صحیح انجام کارها است تا بهره وری افزایش یابد.
تجزیه و تحلیل عملیات و پیشنهاد روشهای بهبود یافته
108
نگهداری روش جدید
هنگامیکه یک روش جدید پیاده شد مهم آنست که این روش به همان شکل طراحی شده حفظ شود و کارگران مجاز به برگشت به روشهای قدیم نبوده و یا اینکه عناصری جدید به اجرای فعالیتها نپیوندد.
تجزیه و تحلیل عملیات و پیشنهاد روشهای بهبود یافته
109
روشهای زمان سنجی مستقیم
110
مسائل رفتاری در زمان سنجی
علاوه بر اطلاعات و معلومات فنی و تکنیکی، موفقیت در زمانسنجی مستلزم حمایت و استقبال کارکنان است.
روشهای زمان سنجی مستقیم
111
مقاومت در مقابل تغییر
به طور کلی، پاسخ و واکنش کارکنان در مقابل تغییر را میتوان به سه دسته تقسیم بندی کرد:
استقبال از تغییرات
بی تفاوتی نسبت به تغییرات
رد و طرد تغییرات
روشهای زمان سنجی مستقیم
112
دلائل مقاومت در برابر تغییر (زمان سنجی) در سازمان
درک غلط از ماهیت و هدفهای زمان سنجی
خوگرفتن به وضع موجود
نیاز به صرف وقت و آموختن مهارتهای تازه
ترس و بیم از ابهامات و ندانسته ها
دلایل مالی و اقتصادی مخالف
اختلال در روابط گروهی و اجتماعی
…
روشهای زمان سنجی مستقیم
113
نخستین قدم در زمان سنجی، تقسیم کار به عوامل اساسی است که بایستی سعی نمود در طبقه بندی، عوامل هر جزء کاری دارای نقطه شروع و پایان باشد.
از نظر شرایط زمانی دامنه هر فعالیت باید بین 5 تا 50 صدم دقیقه باشد.
روشهای زمان سنجی مستقیم
114
تعریف زمان سنجی:
بکارگیری روشهای صحیح و استفاده از اصول علمی به منظور تعیین زمان انجام عملیاتی که توسط یک فرد واجد شرایط در سطح کارایی مطلوب انجام می شود.
انواع زمانها:
1- زمان مشاهده
مدت زمان انجام یک کار ، توسط یک کارگر انتخاب شده برای زمان سنجی، بدون در نظر گرفتن سرعت کار وی را زمان مشاهده گویند.
روشهای زمان سنجی مستقیم
115
انواع زمانها
2- زمان نرمال
مدت زمانی که یک کارگر با مهارت متوسط، در شرایط نرمال و با رعایت شیوه های توصیه شده برای انجام کار، صرف خواهد کرد.
روشهای زمان سنجی مستقیم
116
انواع زمانها
3- زمان استاندارد
مدت زمان لازم برای انجام عملیات که همراه با احتساب زمانهای موسوم به اضافات مجاز می باشد.
روشهای زمان سنجی مستقیم
117
کاربردهای زمان استاندارد
برآورد تعداد ماشین آلات مورد نیاز
مقایسه روشهای مختلف انجام عملیات
برنامه ریزی و کنترل تولید
برنامه ریزی نیروی انسانی
متعادل نمودن خطوط تولید و مونتاژ
تعیین قیمت تمام شده
اجرای سیستم دستمزد تشویقی
روشهای زمان سنجی مستقیم
118
روشهای مختلف زمان سنجی
1- روش های مشاهده مستقیم
2- روش های ترکیبی
3- روش های تخمینی
روشهای زمان سنجی مستقیم
119
زمان سنجی با استفاده از کرنومتر
اندازه گیری زمان لازم جهت انجام فعالیتی مشخص در سطح عملکرد تعریف شده با استفاده از کرنومتر و مشاهده مستقیم در طول چند سیکل محدود
در زمانسنجی با کرنومتر ،کار در حال انجام به چند مرحله تقسیم می شود:
کارهای به عناصر کوچکتری تبدیل می شوند (عناصر کاری)
برای هرکدام از عناصر کاری، زمان مشاهده شده و ضریب عملکرد مشخص میشود.
زمان مشاهده ای هرکدام از عناصر به زمان نرمال تبدیل می شود.
متوسط زمان های نرمال عناصر ، به انضمام زمان بیکاری های مجاز مشخص می شود تا زمان استاندارد انجام کار محاسبه شود.
روشهای زمان سنجی مستقیم
120
مراحل زمان سنجی به وسیله کرنومتر
قدمهای اولیه
جمع آوری و ثبت اطلاعات
تقسیم سیکل عملیات به اجزاء مناسب کاری
زمان گیری
محاسبه تعداد سیکل مورد مشاهده
بررسی خطای موجود در زمان سنجی با کورنومتر
تعیین ضریب عملکرد
تعیین زمان نرمال
محاسبه و تخصیص بیکاری های مجاز
محاسبه زمان استاندارد
روشهای زمان سنجی مستقیم
121
مراحل زمان سنجی به وسیله کرنومتر
قدمهای اولیه:
انتخاب سیکل عملیاتی که مورد مشاهده قرار خواهد گرفت.
تماس با افراد مسئول (سرپرست – سرکارگر – کارگر).
از فرد مناسب و ایده آل برای زمان سنجی استفاده شود.
روشهای زمان سنجی مستقیم
122
مراحل زمان سنجی به وسیله کرنومتر
تقسیم سیکل عملیات به اجزاء مناسب کاری
دوره کاری یا سیکل عملیات
توالی عناصری که برای انجام و یا تکمیل یک فعالیت لازم می باشد.
جزء یا عنصر کاری
بخشی مجزا از کاری معین می باشد که به منظور دقت زمان سنجی و سهولت تجزیه و تحلیل انتخاب می شود.
روشهای زمان سنجی مستقیم
123
اجزاء عناصر کاری
جزء تکراری
جزء گاهگاهی
جزء ثابت
جزء متغیر
جزء دستی
جزء ماشینی
جزء تعیین کننده یا حاکم
جزء خارجی
روشهای زمان سنجی مستقیم
124
قواعد کلی در مورد تجزیه کار به عناصر
نقاط انفصال، تا حد امکان توسط صدا یا چشم قابل تشخیص باشد.
طول زمانی عنصر باید قابل اندازه گیری توسط زمان سنج باشد.
عناصر باید به نحوی انتخاب شوند که در بر گیرنده یک بخش یکنواخت و قابل تفکیک از عملیات باشند.
عناصر دستی از اجزاء ماشینی جدا شوند.
عناصر ثابت از متغیر جدا شوند.
عناصری که در هر سیکل اتفاق نمی افتد باید جداگانه و در جای خود زمان سنجی شوند.
روشهای زمان سنجی مستقیم
125
روشهای ثبت نتایج زمان سنجی با کرنومتر
روش پیوسته یا تجمعی
روش گسسته
…
روشهای زمان سنجی مستقیم
126
محاسبه تعداد سیکل مورد مشاهده
روشهای تعیین سیکل مورد مشاهده:
روش آماری
روش تخمینی
روشهای زمان سنجی مستقیم
127
روش آماری
چنانچه زمان یک سیکل عملیات در جامعه آماری را برابر X لحاظ کنیم و بخواهد به عنوان میانگین نمونه، تخمین زننده ای از آن باشد، با فرض آنکه حاضر به پذیرش ε مقدار خطای مطلق با ضریب اطمینان (1-α)% باشیم و جامعه را نرمال فرض کنیم، خواهیم داشت:
روشهای زمان سنجی مستقیم
128
روش آماری
روشهای زمان سنجی مستقیم
129
مثال: فرض کنید تعداد 10 مشاهده اولیه از یک عملیات زمان سنجی شده و مقادیر زیر بدست آمده است:
41. ، 39.، 30.، 39.، 32.، 34.، 37.، 40.، 33.، 35.
تعداد نمونه دفعات زمان سنجی مورد نیاز برای دستیابی به نتایج با ضریب اطمینان 90% و در فاصله اطمینان 04/0 میانگین بیابید.
روشهای زمان سنجی مستقیم
نمونه دیگر 24 =3=10-34
130
بررسی خطای موجود در زمان با کرنومتر
تغییرات تصادفی جزئیات یک عنصر کاری از سیکلی به سیکل دیگر.
تغییرات غیر تصادفی
الف) تغییرات غیر تصادفی غیر عمدی
ب) تغییرات غیر تصادفی و عمدی
تغییر در روش در اثر بهبودی که کارگر در روش خود ایجاد کرده است.
خطای زمان سنج در قرائت و ثبت نتایج
روشهای زمان سنجی مستقیم
131
تعیین ضریب عملکرد (Rating Factor)
ضریب عملکرد عبارت است از قضاوت زمان سنج در مورد سطح عملکرد (سرعت و مهارت) کارگر مورد نظر در انجام یک سیکل عملیاتی.
سرعتی است که کارگر واجد شرایط به طور طبیعی با آن سرعت کار خواهد کرد، به شرط اینکه نسبت به روش انجام عملیات، آگاهی کامل داشته باشد و کار را با علاقه انجام دهد.
برای تعیین ضریب عملکرد روشهایی وجود دارد. ضریب عملکرد برای پایین ترین فرد،61% و برای بهترین فرد 139% و دامنه تغییرات این ضریب در ایران 113>R >87 گزارش شده است.
روشهای زمان سنجی مستقیم
132
عوامل موثر در تعیین ضریب عملکرد
تحت کنترل کارگر
خارج از کنترل کارگر
روشهای زمان سنجی مستقیم
133
تعیین زمان نرمال
زمان ختم جزء قبلی – زمان ختم جزء فعلی= زمان مشاهده (T)
زمان نرمال هر جزء از رابطه زیر بدست می آید:
ضریب عملکردR × زمان مشاهده شده= زمان نرمال (NT)
روشهای زمان سنجی مستقیم
134
محاسبه و تخصیص بیکاریهای مجاز
کارگر در هر شرایطی و با هر نوع امکانات اعم از اتوماتیک و … نیاز به رفع خستگی دارد که نیازها می تواند شامل رفع نیازهای شخصی، استراحت و … باشد.
روشهای زمان سنجی مستقیم
135
عوامل موثر در تعیین درصد بیکاری مجاز
برای تعیین درصد بیکاری های مجاز جداولی وجود دارد.
فردی
ماهیت کار
شرایط محیطی
سیاستهای مدیریت
فرآیند
پدیده های تصادفی و احتمالی
روشهای زمان سنجی مستقیم
136
بیکاریهای مجاز
بیکاریهای مجاز ثابت
برای رفع نیازهای شخصی (5-2٪ در 8 ساعت کار روزانه)
مردان (3-2%) و زنان (4%)
برای رفع خستگی عمومی (6.5-4٪)
روشهای زمان سنجی مستقیم
137
بیکاریهای مجاز
بیکاریهای مجاز متغیر
استراحت با توجه به شرایط کار و محیط کاری
بیکاری ناشی از فرآیند
بیکاری مجاز ویژه
بیکاری مجاز مصلحتی
بیکاری مجاز احتمالی
بیکاری مجاز برای تاخیر غیرقابل اجتناب
روشهای زمان سنجی مستقیم
138
مثال: بیکاریهای مجاز متغیر ناشی از نوع کار
مقدار متوسط نیروی وارده
فشار متوسط
فشار خفیف
فشار شدید
روشهای زمان سنجی مستقیم
139
بیکاریهای مجاز متغیر ناشی از نوع کار
طرز ایستادن یا قرار گرفتن (وضعیت بدن)
مشخص کنید که کارگر در چه وضعیتی کار می کند:
راحت نشستن (امتیاز:0)
نشستن مشکل (امتیاز: 2)
ایستاده کار کردن (امتیاز: 4)
بالا و پایین رفتن از نردبان (امتیاز: 8)
…
روشهای زمان سنجی مستقیم
140
محاسبه زمان استاندارد
درصد بیکاری مجاز*زمان نرمال=زمان بیکاری مجاز
زمان بیکاری مجاز+زمان نرمال=زمان استاندارد
روشهای زمان سنجی مستقیم
141
محاسبه زمان استاندارد
روشهای زمان سنجی مستقیم
142
برگ مشاهدات زمان سنجی (پیوسته)
روشهای زمان سنجی مستقیم
143
سیستم زمان سنجی پیشرفته Mini MOST
سیستم زمان سنجی پیشرفته Basic MOST
سیستم زمان سنجی پیشرفته Maxi MOST
سیستم زمان سنجی پیشرفته Clerical MOST
سیستم زمان سنجی پیشرفته خانواده MTM
سیستم MOST
سیستمهای زمان سنجی پیشرفته
144
واحد زمان در سیستم MOST
واحد زمان در سیستم MOSTبر مبنای TMUمیباشد:
1 TMU = 0.00001 Hour
1 TMU = 0.0006 Minute
1TMU = 0.036 Second
1 Hour = 100000 TMU
1 Minute = 1667 TMU
1 Second = 27.8 TMU
سیستمهای زمان سنجی پیشرفته
145