مالکیت معنوی و مدیریت دانش
فهـرسـت
1-مقدمه
2-ضرورت نظام پتنت
3-مفهوم مالکیت معنوی و مدیریت دانش
1-3-اهمیت مالکیت معنوی و مدیریت دانش
4-مالکیت معنوی و مدیریت دانش براساس تعریف WIPO
5-صفحه آرایی اسناد اختراع در ایران
6-فرایند کامل ثبت اختراع در ایران
7-الزامات (شرایط ) اعطای پتنت
8-مالکیت معنوی و مدیریت دانش در پتنت
9-الزامات عمومی ثبت پتنت
10-موارد غیرقابل ثبت به عنوان اختراع
1-مقدمه
ثبت patent راهی برای تبدیل علم به ثروت
محققین ایده آفرین می توانند از راه علم، تولید ثروت کنند. patent دارای سه مشخصه اصلی است و به ایده هایی اطلاق می شود که:
1) جدید
2) نوآور بوده
3) قابلیت تجاری سازی داشته باشند.
تنها ایده هایی که دارای این سه مشخصه هستند می توانند به patent تبدیل شوند.
نظام ثبت اختراع با شناساندن افراد خلاق و فراهم ساختن امکان بهره برداری مادی از اختراعات بازارپسند آنها موجبات تشویق آنان را فراهم می سازد.
این تشویقها فرهنگ نوآوری را توسعه داده که خود ارتقائ مستمر کیفیت زندگی بشر را باعث می شود.
2-ضرورت نظام پتنت
1)بیان مفاهیم اولیه مالکیت معنوی و ابزار حفظ حقوق صاحبان فناوری در عرصه بین المللی
2) انواع مالکیتهای فکری و حوزه تحت پوشش آنها
3) اصول سازماندهی فعالیتهای ثبت اختراع در درون سازمان
4) پیامدهای ناشی از حقوق مالکیت فکری
5) وضعیت قوانین مربوطه در ایران و جهان
6 ) شناخت فرآیند ثبت اختراعات در داخل و خارج از کشور
3-مفهوم مالکیت معنوی و مدیریت دانش
حمایت از فناوری شخصی و جلوگیری از استفاده دیگران
حمایت و حفاظت از فناوری جمعی ( دانشگاه، شرکت و مراکز تحقیقاتی)
سد پتنت دیگران (استراتژی تدافعی و تهاجمی)
افزایش قدرت چانه زنی در مذاکرات
خلق ثروت از طریق اعطای امتیاز
آسیب پذیر ی شرکت درصورت نداشتن پتنت
پرهیز از دعاوی حقوقی
افزایش شهرت و اعتبار علمی
رشد شاخص ارزیابی عملکرد (دانشگاهها، مراکز تحقیقاتی)
1-3- اهمیت مالکیت معنوی و مدیریت دانش
طبق آمارهای به دست آمده، از بررسی های انجام گرفته، %75 افراد یک جمعیت، نظاره گر بدون ایده و بدون عمل می باشند. %12 عملگرا بدون ایده و فاقد خلاقیت می باشند. %12 خلاق و مستعد ایده دهی ولی عملگرا نیستند و فقط حرف می زنند و %1 جمعیت خلاق و ایده پرداز می باشند که در اصل پارک ها و مراکز رشد باید سعی کنند تا این %1 از جمعیت را جذب نمایند.
4-مالکیت معنوی و مدیریت دانش بر اساس تعاریف WIPO
آشنایی با ثبت اختراع و پتنتاختراع (Invention) محصول یا فرآیندی است که راه نوینی را جهت انجام کاری ارائه می دهد یا راه حل فنی جدیدی را برای حل مشکلی پیشنهاد می کند
اختراع کوچک :(Utility Models) اختراع کوچک اختراعی است که تمام الزامات قابلیت ثبت اختراع را ندارد ولی دارای استفاده صنعتی است.
اختراعات کوچک(Utility Models) بطور کلی، اختراع کوچک اختراعی است که تمام الزامات قابلیت ثبت اختراع را ندارد ولی دارای استفاده صنعتی است. هدف از شمول اختراعات کوچک در نظام مالکیت فکری بعضی از کشورها، پرورش و مراقبت از نوآوریهای درون زاد بخصوص در کسب و کارهای کوچک و متوسط و در بین اشخاص حقیقی است. به عنوان مثال در کشور آلمان می توان محصولات جدید را با هزینه کمتر، راحت تر و در مدت زمان کوتاهتری به صورت اختراع کوچک به ثبت رساند. به خصوص در مورد شرط دارا بودن گام ابتکاری اختراعات کوچک، سخت گیری زیادی صورت نمی گیرد. در حال حاضر کشورهایی که اختراعات کوچک را ثبت می کنند، عبارتند از: استرالیا، آرژانتین، ارمنستان، اطریش، بلاروس، بلژیک، برزیل، بلغارستان، چین، کلمبیا، کاستاریکا، جمهوری چک، دانمارک، استونی، اتیوپی، فنلاند، فرانسه، گرجستان، آلمان، یونان، گواتمالا، مجارستان، ایرلند، ایتالیا، ژاپن، قزاقستان، کنیا، قرقیزستان، مالزی، مکزیک، هلند، پرو، فیلیپین، لهستان، پرتقال، جمهوری کره، جمهوری مولداوی، فدراسیون روسیه، اسلواکی، اسپانیا، تاجیکستان، ترینیداد و توباگو، ترکیه، اکراین، اروگوئه، و ازبکستان.
1-شرح اختراع(Description)
-عنوان اختراع (Title)
– زمینه فنی (Technical field)
– دانش قبلی مربوط به اختراع(Relevant prior art)
– ارزیابی و قضاوت در مورد دانش فنی موجود(Assessment of prior art – افشای اختراع مورد نظر(Disclosure)
– تاثیرات سودمند اختراع(Advantages effects – ارائه راه انجام اختراع مورد نظر با ذکر مثال
2-ادعاها(Claims)
3-چکیده(Abstract)
4-اشکال(Drawings)
5-صفحه آرایی اسناد اختراع در ایران
6-فرآیند کامل ثبت اختراع در ایران
برای ثبت اختراع در ایران باید به آدرس ذیل مراجعه نمود:
www.ssaa.ir
خدات اطلاع رسانی الکترونیک
ثبت مالکیت صنعتی
فرم اظهارنامه ثبت اختراع، طرح های صنعتی و علائم تجاری
11
تازگیNovelty) )
غیر بدیهی – (Non-obviousness) گام ابتکاری Inventive step))
کاربست پذیری صنعتیUtility/Industrial applicability) )
افشاسازی مناسب (Enabling disclosure)
وضعیت حقوقی:
مشروط (Provisional patent)
غیر مشروط (Non-provisional patent)
7-الزامات (شرایط) اعطای پتنت
حق ثبت اختراع: (Patent) پتنـت حــق انحصاری اسـت کـه در قبـال اختـراع ثبت شده به مختـــرع یا نمـاینده قانونی او اعــطا (grant) می شود
نوآوری: (Innovation) نوآوری یعنی تبدیل اختراع به محصول یا فرآیند بازار پسند . به عبارت دیگر نوآوری بهره برداری موفقیت آمیز از ایده های نو است.
مواردی که قابل پتنت کردن است:
فرآورده جدید شامل حمایت از محصول، روش تولید و کاربرد،فرآیند جدید شامل حمایت از خود فرآیند یا روش تولید،کاربرد جدید شامل حمایت از کاربرد جدید یک محصول
اطلاعات قانونی و حقوقی پتنت:1.اداره صادر کننده پتنت-2. نام و آدرس مخترع- 3.نام و آدرس مالک اختراع- 4.تاریخ تشکیل پرونده(بسیار مهم) و تاریخ انتشار(معمولا 5-3 سال طول می کشد)
نکات بسیار مهم:
چنانچه اختراعی را به ثبت می رسانید در انتخاب کلید واژه برای پتنت خود نیز دقت نمایید. تا حد امکان کلی باشد.
چنانچه در متن پتنت – معمولا قسمت بالای پتنت-patent number قید شده باشد به معنی این است که مراحل ثبت پتنت گذرانده شده در غیر این صورت قید می کرد Application number or publication
8-مالکیت معنوی و مدیریت دانش در پتنت
مالک اختراع در پتنت آمریکایی با کلمه Assignee و در اروپا با کلمه Applicant مشخص می شود.
زمانی که برای ثبت پتنت اقدام می نمایید Application number تعلق گرفته و با نام fining تاریخ مشخص می گردد.حقوق 20 ساله پتنت از زمان fining محاسبه می گردد.
وقتی اختراع در چند کشور پتنت شده باشد اولین ثبت priority نام گرفته و به مجموعه پتنت ها patent family اطلاق می شود.patent family موید سرزمین هایی است که پتنت در آن جا ثبت شده است.
توجه داشته باشید حقوق پتنت سرزمینی است لذا چنانچه در کشوری به ثبت نرسیده امکان هرگونه استفاده ای از آن ممکن خواهد بود.
در ازای حقوق 20 ساله ای که شامل پتنت می شوددارنده پتنت باید در این مدت هزینه ای را پرداخت نماید که هرچه به سالهای آخر دوره 20 ساله نزدیک می شود هزینه افزایش می یابد. البته بین 5-3 سال مراحل ثبت در خارج از کشور به طول می انجامد.
بدلیل هزینه هایی که ثبت پتنت در اروپا و آمریکا دارد پتنتی که ارزش تجاری دارد وارد مراحل ثبت می شود.
چنانچه در جستجوی طبقه بندی پتنت اسم شرکتی را وارد نمایید میزان پیشرفت تکنولوژی آن شرکت را متوجه می شوید.
برای انتخاب یک شریک خوب یا مشاور مناسب نیز می توایند از روش جستجوی پتنت استفاده نمایید.چراکه مهمترین مخترعان را می یابید.
حمایت پتنت به این معنا است که مورد اختراع را نمی توان بدون اجازه دارنده پتنت به صورت تجاری تولید کرد، استفاده یا توزیع نمود و به فروش رساند. به این نکته مهم باید توجه داشت که پتنت مجوز تولید محصول اختراعی نیست بلکه تنها دیگران را از تولید آن باز می دارد.
حقــوق پتنت معـمولاً پس از ارائه دادخواست از سوی دارنده آن به دادگاه، احقاق می شود.
دادگاه در بیشتر نظام ها، شخص یا اشخاص نقض کننده حقوق پتنت را از این کار باز داشته و وی را مکلف به جبران خسارتهای وارده به صاحب حق اختراع می نماید.
همچنین چنانچه شخص ثالثی در دادگاه حق اعطا شده پتنت را به چالش کشیده و در این امر موفق شود، حق پتنت اعطا شده غیر معتبر شناخته خواهد شد. به عنوان مثال بتواند ثابت نماید که اختراع فاقد شرایط قانونی و لازم بوده است.
دارنده پتنت حق دارد تصمیم بگیرد چه کسی می تواند در طول مدت حمایت، از اختراع وی بهره برداری نماید. وی می تواند با عقد قرارداد اجازه یا لیسانس استفاده از اختراع را به افراد دیگر واگذار کند. دارنده پتنت همچنین می تواند حق اختراع خود را بطور کامل به دیگری بفروشد که خریدار، دارنده جدید آن اختراع شناخته خواهد شد.
با انقضای دوره زمانی پتنت (حداکثر 20 سال از زمان ثبت تقاضانامه)، حمایت از اختراع پایان گرفته و استفاده از آن در اختیار عموم خواهد بود. یعنی دارنده پتنت دیگر حقوق اختراع خود را دارا نبوده و هر شخصی می تواند از آن بهره برداری تجاری کند.
9-الزامات عمومی ثبت پتنت
1)نو باشد (novelty): اختراع باید دارای مشخصه جدیدی باشد که سابقه آن مشخصه در دانش و زمینه فنی مربوط به آن اختراع پیش بینی نشده باشد. به این دانش موجود در اصطلاح Prior Art اطلاق می گردد.
2) دارای گام ابتکاری باشد (inventive step): اختراع باید علاوه بر نو بودن، ارتقاء قابل توجهی را در حیطه خود موجب شود بطوریکه استنتاج آن توسط فردی با دانش متوسط در آن زمینه امری بدیهی محسوب نشود. به عبارت دیگر راه حل فنی را که اختــراع برای حل مشکل پیشنهاد می کند، باید نسبت به سایر راه حلهای احتمالی موجود، مزیت قابل توجهی داشته باشد. در واقع اختراع باید بتواند در حیطه خود مشکلی را از مشکلات موجود که هنوز راه حلی ندارند، حل نماید تا دارای گام ابتکاری باشد.
3) فایده عملی داشته باشد (practical use): اختراع نباید صرفاً تئوریک و نظری باشد بلکه باید قابلیت استفاده عملی و تولید در صنعت را داشته باشد. 4) مشمول موارد غیر قابل ثبت نباشد (Unpatentable Subject Matter): علاوه بر سه شرط فوق در بیشتر کشورها قوانینی وجود دارد که به موجب آنها نمی توان بعضی اختراعات را در آن سرزمین به ثبت رساند؛ مثل آنچه که برخلاف نظم عمومی و اخلاقیات باشد، یا کشفها و تئوریهای علمی، روشهای ریاضی، گونه های گیاهی و حیوانی، روشهای تجارت، روشهای معالجه یا تشخیص بیماری در انسان و دام و نرم افزارهای کامپیوتری فاقد اثرات فنی.
10-موارد غیر قابل ثبت به عنوان اختراع
کشفیات (موادی که از قبل در طبیعت موجود است)
نظریه های علمی
روشهای ریا ضی
طرحها و نقشه ها
قواعد و روشها (مثل روش انجام تجارت، فعالیت ذهنی، بازی)
نرم افزار رایانه ای فاقد اثر فنی
روش تشخیص یا معالجه بیماری در انسان یا دام
گونه های گیاهی یا جانوری یا روش ایجاد
اختراعی که استفاده تجاری آن مخل نظم عمومی یا اصول اخلاقی باشد.