مبحث نخست : مفهوم مالکیت فکری و انواع آن
گفتار نخست : تعاریف مالکیت فکری از دیدگاه حقوقدانان داخلی
هنگامی که به بحث پیرامون مالکیت فکری و حقوق مربوط به آن می پردازیم ، در مرحله نخست ، می بایست نسبت به روشن نمودن تعریف دقیقی از آن پرداخته شود و نظر اندیشمندان و صاحبنظران علم حقوق پیرامون حق مالکیت فکری را بیان نمود .
اصطلاح " حقوق مالکیت فکری " از سه واژه حقوق ، مالکیت و فکری بافته شده است . برای روشن شدن جایگاه آن باید به بررسی این سه واژه بپردازیم :
حقوق ، جمع حق است و در اصطلاح حقوقی عبات است از " قدرتی که از طرف قانون به شخصی داده شد حق نامیده می شود که در این معنا دارای ضمانت اجرایی نیز می شود ".1
مالکیت مفهومی است اعتباری و آن چیزی است که از متعلق به شخص می باشد و دارنده اش می تواند هر گونه بخواهد آن را به کار گیرد و دیگری نمی تواند برابر قانون ، بی اجازه دارنده این حق از آن بهره ببرد .
اصطلاح فکری نیز به آفریده های ذهنی بشر و آنچه از اندیشه و ذوق او تراوش می کند ، گویند .
اصطلاح حقوق مالکیت فکری2 برای اولین بار توسط یک حقوقدان بلژیکی بکار رفت و از آن به عنوان " مالکیت های غیر مادی" نیز یاد شده است . در کتب حقوقی ما بیشتر از آن به عنوان " حقوق مالکیت معنوی " نام برده شده است 3. معنوی از آن جهت مورد اشاره قرار گرفته است که تنها بعد مادی آن مد نظر نبوده بلکه آنچه که نتیجه فکر انسان نیز میباشد ، مد نظر واقع شده است .
در اینجا با توجه به اینکه حوزه شمول و گستره لفظ معنوی فراوان بوده و معانی متعددی را برای آن تعریف نموده اند بنظر می آید که آنطور که شایسته است در رابطه با آفرینش های فکری این لغت جامع میباشد ولی مانع نیست . زیرا هدف و مقصود ازحقوق این نوع مالکیت ، حقوقی است که منبعث از افکار و اندیشه و قوه تعقل خردورزان و اندیشمندان میباشد . در صورتی که کلمه " فکری " دارای حیطه گسترده ای است که یکی از آنها حق مالکیت معنوی است . ضمن اینکه کلمه معنوی در اکثر مواقع در مقابل کلمه مادی ، صوری و ظاهری بیان می شود . حقوق مالکیت فکری در اسناد بین المللی حقوق بشر همچون اعلامیه های جهانی حقوق بشر ، میثاق مدنی و سیاسی و میثاق اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی مورد توجه بوده است و بررسی این حقوق در حوزه مالکیت فردی معنی پیدا می کند .4
در قوانین ایران تعریفی از حق مالکیت فکری ارائه نشده است اما با در نظر گرفتن جمیع جهات می توان تعریف فوق را از مواد مختلف قانون استنباط نمود . " حقوق معنوی ؛ مزایائی است قانونی ، غیر مادی و مربوط به شخصیت پدیدآورنده یک اثر فکری که به موجب آن ، وی برای همیشه از یک دسته حقوق برخوردار است . " 5
بدین سبب مزایایی برای صاحب فکر و اندیشه بوجود می آید که این مزایا پایدار بوده و قابلیت انتقال به غیر را داراست .
برخی از حقوق دانان در سه بخش به تعاریفی از حقوق مالکیت ادبی و هنری و مالکیت حق تالیف و مالکیت حقوق صنعتی پرداخته اند .
" مالکیت ادبی و هنری : حق استفاده مالی و انحصاری و موقت هنرمند یا نویسنده از هنر یا نوشته خود می باشد .
مالکیت حق تالیف : اختیار قانونی نویسنده در مورد استفاده مالی از اثر قلمی خود در مدتی که قانون معین کرده است .
مالکیت حقوق صنعتی : اختیار قانونی مخترع نسبت به استفاده مالی از اختراع خود و نیز اختیار قانونی استفاده از علامت فابریک و یا اسم تجارتی و یا هر نوع امتیاز دیگر را گویند ". 6
عده ای از حقوقدانان نیز " حقوق مالکیت معنوی را حقوقی می داند که به صاحب آن اختیار انتفاع انحصاری از فعالیت فکر و ابتکار انسان را می دهد ." برای مثال حقی که تاجر و صنعتگر نسبت به نام تجاری یا مشکل خاص و علامت کالاها و فرآورده های خود دارد ، یا حقی که نویسنده اثر ادبی یا مخترعی نسبت به اثر و اختراع پیدا می کند ، حق مالکیت فکری است .7
گروهی نیز به تبعیت از قانون مدنی فرانسه " اموال را به دو قسم مادی و غیر مادی تقسیم نموده است و اموال غیر مالی را اموالی می داند که وجود مادی و عینی در خارج ندارند ولی جامعه وجود آن را اعتبار نموده است و قانون هم آن را شناخته است . مانند حق تالیف ، حق تصنیف و حق اختراع ."8
برخی از حقوق دانان " مالکیت معنوی را حقوقی می داند که دارای ارزش اقتصادی و داد و ستد است ولی موضوع آنها شیء معین مادی نیست و موضوع این حقوق فعالیت و اثر فکری انسان است ." 9
اما در نگاهی دیگر حق مالکیت معنوی به معنای خاص یا مالکیت فکری را عبارت از " رابطه حقوقی موجود بین اثر فکری یا آفرینه های ذهنی و پدیدآورنده آن که به موجب قانون ، صاحب اثر ، حق بهره برداری مالی و معنوی از آن را پیدا می کند ، می دانند . 10
به اعتقاد یکی دیگر از صاحبنظران : " حقوق مالکیت فکری ، حقی است که شخص حقیقی و یا حقوقی مکتشف یا مبتکر یک ایده ( فکر ) علمی ، هنری و یا ادبی نسبت به حاصل اندیشه و ابداع خود پیدا می کند و می تواند از حقوق و منافع آنی و یا جاری آن برخوردار گردد . این حقوق به فرد ذی حق امکان می دهد که بر علیه هر نوع شبیه سازی و یا کپی برداری بدون مجوز در محاکم ملی و بین المللی طرح دعوی نماید . " 11
گفتار دوم : تعاریف مالکیت فکری در کنوانسیون ها و معاهدات بین المللی
گروهی از حقوقدانان اروپایی معتقدند: مالکیت فکری را به کاربردهای اندیشه و اطلاعاتی که ارزش تجاری دارند اطلاق نموده است . "12
در تعریفی دیگر آمده است : مالکیت معنوی را می توان استفاده یا ارزش یک اندیشه دانست که آفریننده اندیشه ، آن را به جامعه معرفی می کند و در صدد کنترل تقویم اجتماعی آفرینش خویش بر می آید . به بیان دیگر مالکیت معنوی را وسیله ای برای حفاظت از منافع شخصیت یا سازندگان فردی است .13
گروه دیگری نیز بر این اعتقادند که : حقوق مالکیت فکری امتیازهای قاعده مندی است که مالکیت و بهره برداری از اشیاء انتزاعی در بسیاری از حوزه های فعالیت انسانی را تنظیم می کند . 14
سازمان جهانی مالکیت فکری حق مالکیت فکری را در معنای وسیع کلمه ، " عبارت از حقوق ناشی از آفرینش های فکری در زمینه های علمی ، صنعتی ، ادبی و هنری می داند . "15
با توجه به تمام تعاریف ارائه شده در مورد مالکیت فکری ، می توان به یک نکته مهم اشاره نمود و آن اینکه مالکیت فکری ، بیانگر حقوقی است که به اندیشه و تفکر انسانها تعلّق می گیرد .
مبحث دوم : تعریف زیر شاخه های مالکیت فکری
به طور کلی حقوق مالکیت فکری را به دو شاخه اصلی حقوق مالکیت ادبی و هنری و حقوق مالکیت صنعتی تقسیم بندی نموده اند .در موافقت نامه تریپس که از نظر پوشش، انواع مختلف حقوق مالکیت فکری را شامل گردیده و مقررات ماهوی نسبتاً کاملی را در راستای حمایت از آنها بیان میدارد. در بند 2 ماده 1 موافقت نامه به حوزه شمول مالکیت فکری اشاره شده است به موجب این بند اصطلاح مالکیت فکری " به کلیه انواع مالکیت فکری که موضوع بخش های 1 تا 7 قسمت 2 هستند ، مربوط می شود .این هفت قسمت عبارتند از
1 – حق نسخه برداری و حقوق جانبی ؛
2 – علائم تجاری ؛
3 – نشانه های جغرافیایی ؛
4 – طرحهای صنعتی ؛
5 – حق ثبت اختراع ؛
6 – طرحهای ساخت مدارهای یکپارچه ؛
7 – حفاظت از اطلاعات افشا نشده ؛
چنانکه مشهود است ؛ اینکه بخش های فوق را می توان در دو حوزه کلی تقسیم بندی نمود حوزه مالکیت ادب و هنری که شامل حق نسخه برداری و حقوق جانبی می شود و خود در طیف گسترده ای از حمایت ها شامل آثار مکتوب تا آثار سمعی – بصری ، آثار تجسمی ، صنایع دستی و نرم افزارهای رایانه ای را بدنبال دارد . حوزه دیگر مرتبط به مالکیت صنعتی می باشد ؛ که در برگیرنده ردیف های 2 الی 7 ذکر شده است . گرچه در این حوزه نیز تقسیماتی را بوجود آورده اند و گروهی معتقدند که حقوق مالکیت صنعتی را نیز به دو گروه حقوق مربوط به علائم شامل علائم تجاری و نشانه های جغرافیایی و گروه مربوط به اختراع و طراحی صنعتی و اسرار تجاری می باشد . وجه تمایز دو گروه اخیر الذکر تمایز در مدت حمایت است که در آتی به آن خواهیم پرداخت . موافقت نامه در بند 1 ماده 1 به شمول موافقت نامه اشاره نموده است . " اعضا ، مقررات موافقت نامه حاضر را به اجرا در خواهند آورد ، اعضا بدون اینکه تعهدی داشته باشند ، می توانند در قوانین خود حمایت گسترده تر از آنچه در این موافقت نامه از آنها درخواست شده در نظر گیرند ، مشروط بر اینکه حمایت مزبور با مقررات موافقت نامه حاضر تعارض نداشته باشد . اعضا مخیر خواهند بود که در عرف و نظام حقوقی خود روش مقتضی برای اجرای مقررات این موافقت نامه را تعیین کنند " . قابل ذکر است که گرچه در بند 2 ماده 1 موافقت نامه تنها به 7 بخش اشاره شده است ؛ اما در متن موافقت نامه و در بخش 8 نیز به کنترل رویه های ضد رقابتی در پروانه های ( لیسانس های ) قراردادی پرداخته است .
" دو دسته حقوق قوق از دو جهت نیز با هم تفاوت دارند : اول ، اینکه حمایت از دسته اول منوط به هیچگونه تشریفاتی نیست ، اما حمایت از دسته دوم منوط به تشریفات ثبت است ؛ دیگر اینکه مدت حمایت از حقوق دسته اول بلندمدت تر از حمایت از حقوق دسته دوم می باشد ، و در دسته دوم تنها در علایم تجاری قابل تمدید است ".16
گفتار نخست : مالکیت ادبی و هنری
در این باره در کتب مختلف به دو واژه مهم اثر و مولف پرداخته شده است که ابتدا لازم است به تعاریفی از این دو واژه پرداخت : " اثر " به معنی بیان بکر و خلّاق احساس در حیطه ادب ، علم ، موسیقی و هنر است و کسی که اثری را خلق می کند " مولف " خوانده می شود . 17
" اثر ادبی " : هرگونه اثری است که در قالب کلمات یا اعداد – خواه به صورت کتبی یا شفاهی – ارائه شده است به جزاثر دیداری – شنیداری .
"اثر دیداری – شنیداری " : عبارت است از اثری متشکل از مجموعه ای از تصاویر متوالی و مرتبط به گونه ای که مشاهده آنها احساس متحرک بودن را در ذهن به وجود آورد ، خواه به صورت همراه باشد یا نباشد .
" اثر مستعار " : اثری است که بر روی نسخه های آن نام غیر واقعی پدید آورنده درج شده باشد .
حق مالکیت ادبی و هنری ( حق مولّف ) : حق پدید آورنده آثار ادبی ، هنری و علمی در نامیده شدن اثر به نام او و نیز حق انحصاری وی در تکثیر ، تولید ، عرضه ، اجرا و بهره برداری از اثر خود است . 18
سازمان جهانی مالکیت فکری نیز حق مولّف ( کپی رایت )19 را یک اصطلاح حقوقی می داند که به ابداع کنندگان آثار ادبی و هنری تعلّق می گیرد . 20
از آنجا که قوانینی که در پی می آید ، از نظر حقوقی به شخصی تعلّق می گیرد که اثری را خلق کرده است ( مولّف ) ، به همین دلیل آن را " حق مولّف " می نامند ..21
هنرهای کاربردی : عبارت است از یک اثر هنری ، با خصوصیّات کاربردی یا اثری که در یک کالا متبلور شده است ؛ اعم از اینکه به طریق دستی یا صنعتی تولید شده باشد .22
فولکلور ( آثار ابتکاری بر پایه فرهنگ عامه ) : به آفرینش های ادبی و هنری اطلاق می شود که پدیدآورندگان معینی را نمی توان برای آن شناخت . این آثار به تدریج از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته و به عنوان باورهای توده مردم ، میراث فرهنگ سنتی را تشکیل داده اند .
هنرهای تجسمی : هنرهایی هستند که به آنها هنرهای بصری یا دیداری نیز گفته می شود ، آن گروه از هنرهای مبتنی بر طرح هستند که شخصا حس بینایی را مخاطب قرار می دهند .
نرم افزار : عبارت است از مجموعه دستورالعمل هایی که به منظور انجام کاری به رایانه داده می شود . به عبارتی دیگر " دستورالعمل ها ، برنامه ها و جملات قابل اجرایی هستند که توسط انسانها نوشته و به وسیله آن می توان از سخت افزار رایانه استفاده کرد ".23
" برنامه رایانه ای " متشکل از مجموعه ای از دستورات است که به صورت کلمات ، کدها ، طرح برنامه یا هر شکل دیگری بیان شود و چنانچه در ابزار رسانه ای که رایانه توانایی خواندن آن را دارد ، قرار گیرد ، سبب شود که رایانه عمل خاصی را انجام دهد یا به نتیجه خاصی برسد ".24
داده پیام :25 عبارت است از هر نمادی از واقعه ، اطلاعات یا مفهوم که با وسایل الکترونیکی نوری و یا فناوری جدید اطلاعات تولید ، ارسال ، دریافت ، ذخیره یا پردازش شود . 26
توپوگرافی 27 : نقشه های با مقیاس بزرگ و کوچک هستند که برای نشان دادن خصوصیات فیزیکی سطح زمین بکار می روند . این نقشه ها برای مطالعات زمین شناسی بخاطر اطلاعات مفید آن از جمله قابلیت اندازه گیری فواصل افقی و یا ارتفاع عمودی نقاط مختلف یک وسیله اساسی به شمار می روند .
لیتو گرافی28 : گونه ای چاپ مکانیکی شامل استفاده از صفحه های عکاسی یا صفحه های مشابه ، که در سطح آنان ناحیه تصویر ، به صورت روغن دوست ( جوهرگیر ) و نواحی غیر تصویری به صورت آب دوست درآمده است . معمولا این صفحات را با پودر آلومنیوم می سازند . به زبان ساده تر می توان گفت لیتوگرافی ، فنی است که با استفاده از روش های عکاسی ( شیمیایی و فیزیکی ) قالب چاپ را می سازند .
پانتومیم : انواع رقص و حرکات موزون بدون صدا را گویند .
گفتار دوم : مالکیت صنعتی
مالکیت صنعتی : غرض از مالکیت صنعتی ، مفهوم عام آن است و این مفهوم نه تنها در صنعت و بازرگانی به معنی اخص اطلاق می شود بلکه صنایع کشاورزی و استخراجی و کلیه محصولات مصنوعی یا طبیعی از قبیل برگ توتون ، میوه و دام و گل و مواد معدنی و آب های معدنی ، آب جو ، آرد و دانه نیز شمول دارد .29
حق اختراع : قانونگذار ایران حق اختراع را نتیجه فکر فرد یا افراد دانسته که برای اولین بار فرآیند یا فرآورده ای خاص را ارائه می کند و مشکلی را در یک حرفه ، فن ، فناوری ، صنعت و مانند آن حل می نماید . 30
در تعریفی دیگر ، حق اختراع را مجموعه انحصاری می دانند که یک دولت به ثبت کننده اختراع برای مدتی معین در قبال افشاء اختراع اعطاء می کند . 31
علائم تجاری :32 نشانه یا شاخصی است متمایز کننده که موسسات بازرگانی یا سایر اشخاص حقیقی و حقوقی از آن منحصراٌ برای تعیین منشا کالا یا خدمات خود برای مصرف کننده و همین طور متمایز کردن آنها از کالاها یا خدمات دیگر اشخاص حقیقی و حقوقی استفاده می کنند . 33
قانونگذار ایران نیز در تعریفی علائم تجاری را عبارت از هر نشان قابل رویتی می داند که بتواند کالاها یا خدمات اشخاص حقیقی یا حقوقی را از هم متمایز سازد .34
موافقت نامه تریپس نیز علائم تجاری را شامل هرگونه علامت یا ترکیبی از علائم که بتواند کالاها یا خدمات یک فعالیت را از کالاها یا خدمات فعالیت های دیگر متمایز گرداند دانسته است . 35
طرح صنعتی :36 طرح صنعتی یک هنر کاربردی است که بوسیله آن جنبه های زیبایی شناختی و کاربردی محصول برای بازار پسندی و تولید ، بهبود پیدا می کند . 37
مطابق با قانون ایران ، هرگونه ترکیب خطوط یا رنگها و هرگونه شکل سه بُعدی یا خطوط ، رنگها و یا بدون آن ، به گونه ای که ترکیب یا شکل یک فرآورده صنعتی یا محصولی از صنایع دستی را تغییر دهد ، طرح صنعتی محسوب می شود . 38
طرح صنعتی از نظر شورای بین المللی انجمن طرحهای صنعتی ، یک فعالیت خلّاقانه است که هدف آن ایجاد کیفّیات چند وجهی برای اشیاء ، فرآیندها ، خدمات و سیستم های مربوط به آنها در کل چرخه زندگی است .39
در موافقت نامه تریپس هیچگونه تعریفی از مالکیت صنعتی نشده است و تنها به شرائط حمایت از آن پرداخته که در مباحث آینده به آن خواهیم پرداخت .
نشانه های جغرافیایی :40 نام یا سمبلی است که برای معرفی برخی کالاها که به محل یا مبدا جغرافیایی خاصی (مانند شهر ، منطقه یا کشور ) تعلّق دارند به کار می رود .41
نشانه ای جغرافیایی در قوانین ایران به نشانه هایی اطلاق می شود که مبدا کالائی را به قلمرو یا منطقه یا ناحیه ای از کشور منتسب سازد ، مشروط بر اینکه کیفیّت و مرغوبیّت ، شهرت یا سایر خصوصیّات کالا اساساٌ قابل انتساب به مبدا جغرافیایی آن باشد .
در موافقت نامه تریپس ، نشانه های جغرافیایی ، نشانه هایی هستند که مشخص می کنند مبدا یک کالا واقع در قلمروی یک عضو یا منطقه یا ناحیه ای در قلمروی مزبور است ، مشروط بر اینکه کیفیّت معیّن ، شهرت یا دیگر مشخصات کالا اساساٌ قابل انتساب به مبدا جغرافیایی آن باشد . 42
در تعریفی دیگر ، نشانه های جغرافیایی یعنی منطقه ، مکان خاص یا ، در موارد استثنایی ، نام کشوری که برای توصیف یک محصول کشاورزی یا یک ماده غذایی بکار می رود که :
الف ) مبدا آن همان منطقه ، مکان خاص یا کشور است ،
ب ) دارای کیفیّت ، شهرت یا سایر خصوصیّات خاص است که قابل انتساب به آن منطقه جغرافیایی هستند و تولید و یا فرآوری و یا تهیه آن در آن منطقه جغرافیایی تعیین شده ، انجام می شود . 43
اسرار تجاری : فرمول ، رویّه ، فرآیند ، طرح ، ابزار ، الگو یا مجموعه اطلاعاتی است که در یک کسب وکار برای به دست آوردن مزیّت نسبت به رقبا مورد استفاده قرار می گیرد . در برخی از نظام های حقوقی به این اسرار ، اطلاعات " افشاء نشده " نیز اطلاق می گردد . 44
مدار یکپارچه :45 یک جزء الکترونیکی با نقشه و منطقی خاص است که عملکرد و کارائی آن قابلیت جایگزینی با تعداد بسیار زیادی از اجزاء الکترونیکی متعارف را داراست . طراحی های نقشه ، جانمایی و منطق این مدارها بر اساس قانون ثبت علائم تجاری و اختراعات مصوب 01/04/1310 و آیین نامه اصلاحی اجرای قانون ثبت علائم تجاری و اختراعات مصوب 14/04/1337 مورد حمایت می باشد .
فصل دوم : تاریخچه مالکیت فکری
مبحث نخست : مروری بر تاریخچه مالکیت فکری
گفتار نخست : تاریخچه مالکیت فکری در جهان
واقعیتی که باید به آن اذعان نمود این است که به رسمیت شناختن حقوق مالکیت فکری برای صاحبان فکر و اندیشه ، بحث نوینی نبوده و در طول تاریخ مورد توجه و عنایت بوده است . " علل پیدایش مسئله (حق مولف ) عمدتاً رشد صنعت چاپ و توسعه سوادآموزی و در نتیجه تقاضای نسخه های بیشتری از آثار مولفان است . بدیهی است که در شرایط جدید قواعد سنتی مربوط به استنساخ دستی از آثار دیگران که قاعدتاً با اجازه مولف صورت می گرفت ، پاسخگو نبود ؛ زیرا استنساخ یک نسخه از اثر دیگری برای استفاده شخصی ، ماهیتی بسیار متفاوت از چاپ و نسخه برداری گسترده از آثار دیگران برای فروش و تجارت دارد .
احترام به حقوق مالکیت فکری و احترام به آثار علمی ، ادبی و فنی به تمدنهای باستانی باز می گردد . آندره موریو در این باره می گوید : " حقوق معنوی مولّف از زمانی که انسان توانست قلم مویی در دست بگیرد وجود داشته است . مبدا چنین حقی ، در ظلمات اعصار ناپدید است . به محض اینکه ادبیاتی بوجود آمد ، سرقت ادبی از سوی عموم مردم سرزنش و ملامت شد و به محض اینکه قوانین تدوین شد ، مرتکب این سرقت مجازات گردید ."46
می توان گفت که نخستین قانون حمایت از حقوق ادبی و هنری در سال 1709 میلادی در کشور انگلستان تحت عنوان " قانون ملکه "47 به مولفّین تعلّق گرفت . پس از آن در فرانسه در سال 1777 به فرمان لویی شانزدهم پیش بینی و لازم الاجرا شد . در امریکا ابتدا به عنوان قانون محلی در سال 1783 شروع و سپس در سال 1789 بصورت یکی از قوانین ملی و در قالب قانون اساسی متجلّی گشت . در زمینه علائم تجاری نیز با گسترش بازرگانی در نیمه دوم قرن نوزدهم و رواج سوء استفاده ها و تقلیدها ، اولین قانون حمایت از علامت تجاری در فرانسه در سال 1857 و در انگلستان در سال 1862 و در امریکا 1870 و در 1871 در آلمان به تصویب رسید . 48
بدین لحاظ قراردادهای مهمی را در زمینه های مختلف پیش بینی و به تصویب رساندند که به شرح ذیل به آنها خواهیم پرداخت :
1 – کنوانسیون پاریس :49 عدم استقبال از نمایشگاه اختراعات وین در سال 1874 توسط مخترعان و اعتراض آنها مبنی بر عدم وجود حمایت های بین المللی ، دولت اتریش را بر آن داشت تا از دولت ها درخواست نماید به توافقات مهم بین المللی در حمایت از اختراع و مخترع بوجود بیاورند و این پیشنهاد منجر به تشکیل دو جلسه در سال های 1880 و 1883 شد که در سال 1383 منجر به معاهدهایی گردید که امروز به کنوانسیون پاریس در حمایت از اختراعات ، طرح های صنعتی ، علائم تجاری ، طراحی مدل کالاها و … مشهور می باشد . این کنوانسیون در سالهای 1900 در بروکسل ، 1911 در واشنگتن ، در لاهه 1925 ، 1934 در لندن ،در 1958 در لیسبون ، در سال 1967 در استکهلم و نهایتا در 28 سپتامبر 1979 مورد تجدید نظر واقع و اصلاحاتی در مفاد آن صورت گرفته است .
2 – معاهده برن :50 در حمایت از آثار ادبی و هنری در سال 1886 در شهر برن سوئیس منعقد شد و در سال های 1908 در برلین ، در 1914 در برن ، در 1928 در رم ، در 1948 بروکسل ، در 1967 در استکهلم ، پاریس 1971 ،1986 در پاریس و در 1989 مجدداٌ در پاریس مورد بازبینی و تجدید نظر قرار گرفت .
3 – معاهده رم :51 وظیفه این معاهده حفاظت از حقوق تهیه کنندگان آثار صوتی ، اجرا کنندگان و نیز برنامه های رادیوئی و تلویزیونی است . این معاهده در سال 1961 به تصویب رسیده است . این معاهده در تلاش است تا توازنی میان مجموعه ای از صاحبان حقوق تهیه کنندگان آثار صوتی و اجرا کنندگان و توزیع کنندگان برقرار نماید .
4 – معاهده مادرید و پروتکل الحاقی آن :52 این معاهده در باره ثبت بین المللی علائم و حفاظت از حق استفاده از یک مارک بین المللی است این معاهده در سال 1891 به تصویب رسید و پروتکل آن در سال 1989 وضع شد . این پروتکل شامل اصلاحاتی با هدف افزایش انعطاف و فراگیری موافقت نامه مادرید بود .
5 – معاهده مادرید :53 طبق این معاهده کشورهای عضو موظف هستند از درج جعلی نام کشور سازنده یک کالا برکالای دیگر ممانعت بعمل آورند . این معاهده در سال1989 از تصویب گذشت .
6 – معاهده بروکسل :54 این کنوانسیون که معروف به کنوانسیون ماهواره است کشورهای متعهد را ملزم به انجام اقدامات مناسب جهت جلوگیری از پخش بدون مجوز سیگنالهای حامل برنامه بوسیله ماهواره در و یا از سرزمینشان می نماید ، در صورتیکه سازمان تصمیم گیرنده در رابطه با چگونگی برنامه که نوعا سازمان پخش هستند مجوزی نداده باشد آن پخش بدون مجوز تلقی می شود . الزمات کنوانسیون بر سازمانهای تابع دول متعهد حاکم است .
با این وجود مقررات این کنوانسیون در رابطه با سیگنالهای منتشره که توسط پخش مستقیم ماهواره ای صورت می گیرد قابل اعمال نیست . این معاهده از سال 1974 تاکنون در حال اجرا می باشد .
7 – معاهده نایروبی :55 معاهده فوق مربوط به حفاظت از سمبل المپیک و جلوگیری از سوء استفاده از نشان المپیک می باشد . این معاهده در سال 1981 تصویب و تاکنون اجرائی است .
8 – معاهده همکاری در حفظ حق ثبت انحصار :56 این معاهده در سال 1970 تصویب و از سال 1978 تاکنون در حال اجرا است . هدف آن تسلط یافتن بر برخی مشکلات در نظام ثبت اختراع ملّی و کاستن از نسخه برداری های غیر قانونی است . هم چنین این معاهده از ثبت اختراع مکرر در کشورهای مختلف جلوگیری به عمل می آورد .
9 – معاهده بوداپست :57 این معاهده شامل حفاظت از حق استفاده از میکرو ارگانیسم های جدید می باشد . برای این منظور دولت های عضو متعهد هستند که سپرده گذاری میکروارگانیسم ها را برای ثبت حق اختراع پذیرفته یا مقرر می دارند ، برای این منظور باید سپرده گذاری میکروارگانیسم نزد هر مرجع سپرده گذاری بین المللی را به رسمیت بشناسد . اعم از اینکه این مرجع در داخل یا خارج از قلمرو دولت مربوطه قرار داشته باشد . این معاهده در سال 1977 به تصویب رسیده است .58
10 – معاهده قانون حفاظت از نشان های تجاری :59 این معاهده در سال 1994 تاکنون به تصویب و در حال اجرا می باشد .
11 – معاهده لیسبون :60 حق استفاده از القاب مشخص کننده کشور محل ساخت یک کالا ، برای صنایع مستقر در آن کشور از نظر جغرافیایی را به رسمیت شناخته و در سال 1958 به تصویب رسیده است . این معاهده سپس در سال 1967 در استکهلم مورد تجدید نظر و در سال 1979 نیز مجدداٌ اصلاح گردید .
12 – معاهده لوکارنو :61 این معاهده طبقه بندی طراحی های صنعتی را تحت حمایت قرار داده و در سال 1968 به تصویب رسیده است ؛ اما نسخه های جدیدتری از این طبقه بندی به جامعه صنعتی کشور ارائه گردیده است . " دبیرخانه وایپو در اجرای موافقت نامه لاهه در باره سپرده گذاری بین المللی طرحهای صنعتی و اداره طرحهای نیلوکس نیز از این طبقه بندی استفاده می نمایند ." 62
13 – معاهده نیس :63 معاهده فوق شامل طبقه بندی کالاها و خدمات برای سهولت در ثبت علائم تجاری و خدماتی می باشد . هر عضو در هنگام ثبت علائم تجاری باید شماره طبقه کالا را بیان کند . این معاهده در سال 1957 به تصویب رسیده است . در طبقه بندی اولیه 34 طبقه برای کالا و 8 طبقه برای خدمات پیش بینی شده است . این معاهده در سالهای 1976 استکهلم و 1977 در ژنو مورد بازنگری قرار گرفته و در سال 1979 اصلاحاتی را پذیرفت .
14 – معاهده استراسبورگ :64 شامل طبقه بندی بین المللی حقوق ثبت انحصاری می گردد و در سال 1971 به تصویب رسیده است .
15 – معاهده وین :65 طبقه بندی عناصر مشخصه ی مارک ها از وظائف این معاهده به شمار می رود و از سال 1973 در حال اجرا است .
16 – معاهده ژنو:66 معاهده مذکور با یک مقدمه و هفده بند در بیست آوریل 1989 در شهر ژنو به تصویب رسید . هدف این معاهده مقابله با سرقت آثار سمعی و بصری ومحتویات آن و ایجاد امنیت قانونی درتبادل آثار سمعی و بصری در عرصه بین المللی است که زمینه گشترش تبادلات بین المللی آثار سمعی و بصری و افزایش خلق آثار سمعی و بصری را فراهم می آورد.
بدین منظور معاهده اتحادیه ای را تحت عنوان اتحادیه ثبت بین المللی آثار سمعی و بصری پیش بینی کرده است و ایجاد بایگانی بین المللی آثار سمعی و بصری را به منظور ثبت بین المللی مقرر داشته است .این بایگانی بعنوان شعبه اجرایی سازمان جهانی مالکیت فکری در کشور اطریش تا زمانی که معاهده مربوط به مقر این بایگانی بین سازمان جهانی مالکیت فکری و کشور اطریش مجری است مستقر است ودر غیر اینصورت به شهر ژنو منتقل می گردد .
17 – معاهده واشنگتن : هدف از این معاهده حفاظت از دانش فنی مدارهای متمرکز می باشد.
18 – معاهده کپی رایت سازمان جهانی مالکیت فکری :67 مطابق این معاهده حفاظت از مالکیت فکری آثار رایانه ای باید مطابق مفاد کنوانسیون های پاریس و برن رعایت شود . این معاهده در سال 1996 به تصویب رسیده است .
19 – معاهده جهانی حفاظت از حقوق ثبت انواع گیاهان .68 مجمع بین المللی برای حفاظت از انواع جدید گیاهان) ، یک سیستم بین المللی تصدیق مالکیت معنوی را برای حفاظت از انواع جدید گیاهان پایه گذاری کرد. مجمع ، قوه ابتکار و خلاقیت پرورش دهندگان انواع جدید گیاهان را تشویق و ترغیب می کند. هر کس که یک نوع جدید از گیاهانی را که مقاوم در برابر بیماری، خشکسالی و بردبار در برابر سرما است، یا بسیار زیبا و چشم نواز است پرورش دهد کمتر از کسی که موتور اتومبیل می سازد یا یک داروی پزشکی جدید درست می کند، مخترع نیست. تنها تفاوت این است که پرورش دهندگان گیاه با موجودات زنده به جای مواد بیجان سرو کار دارند.
20 – پیمان نامه حفاظت از آثار نمایشی و فونوگرام وایپو.69
همانطور که پیش تر نیز بیان شد دو کنوانسیون پاریس و برن در حمایت از آفرینش های فکری پا به عرصه ظهور گذاشتند و در سال 1970 این سازمان توسعه یافته و با روزآمد شدن با نام وایپو آغاز بکار نمود و در سال 1974 این سازمان یکی از آژانس های وابسته سازمان ملل شناخته شد . جان کلام در این که می توان موافقت نامه تریپس را به عنوان نقطه تلاقی اسناد گوناگون مالکیت فکری دانست ؛ زیرا این موافقت نامه در قسمت های مختلف از اسناد قبلی خود الهام گرفته است .
گفتار دوم : تاریخچه مالکیت فکری در ایران
اولین قانون وضع شده در ایران در حوزه مالکیت فکری با تصویب قانون ثبت علائم و اختراعات بود که در 9 فروردین ماه 1304 شروع گردید و این حرکتی است به سوی قانون مند نمودن مالکیت فکری در ایران . اما این قانون با توجه سرائط و احتیاجات زمانی نیاز به اصلاحاتی داشت که این اصلاحات در 29 تیرماه 1310 از تصویب مجلس شورای ملّی گذشت و این قانون نهائی شد و تاکنون در حوزه مالکیت صنعتی جاری می باشد . اولین قانونی که در حوزه مالکیت ادبی و هنری به تصویب رسید ، پنج ماده 245 الی 249 قانون جزا ، مصوب 1310 می باشد . این مواد برگرفته از مواد 425 الی 429 قانون جزای فرانسه می باشد . اما به جز قوانین فوق چندین معاهده بین ایران و کشورهای اروپایی منعقد شده است که در این معاهدات به تعهدات کشورها واتباع آنها در حوزه مالکیت فکری اشاره شده است .70 در تاریخ 3/2/1328 هیئت وزیران آئین نامه نصب و ثبت اجباری علائم صنعتی برای اجناس داروئی و خوراکی و بهداشتی را به پیشنهاد وزارت دادگستری و موافقت وزارت خانه های بهداری و اقتصاد به تصویب و ابلاغ نمود . در خرداد ماه 1338 قانون مربوط به مقررات پزشکی و دارویی و مواد خوراکی و آشامیدنی از مجلس گذشت و اصلاحات بعدی آن در سال 1367 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید . ماده 13 این قانون در مورد ثبت اسامی و علائم تجاری و صنعتی در یک ماده و چهار تبصره به بیان فوق می پردازد . در سال 1334 طرحی در 9 ماده و دو تبصره به مجلس شورای ملّی تقدیم شد اما این طرح در کمیسیون مربوطه مسکوت ماند . در سال 1336 دولت لایحه ای موسوم به تالیف و ترجمه مشتمل بر 16 ماده و سه تبصره به مجلس سنا تسلیم نود که این بار نیز بی نتیجه ماند . در 10/12/1337 مجلس طی ماده واحده ای اجازه الحاق دولت را به اتحادیه عمومی بین المللی موسوم به پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی و تجاری و کشاورزی را تصویب نمود . در پی همین تلاش ها در سال 1346 ، وزارت فرهنگ و هنر لایحه ای در حمایت از " حقوق مولّفان و مصنّفان و هنرمندان " را تهیه و در آبان ماه 1347 تقدیم مجلس نمود . این لایحه مشتمل بر 33 ماده و سه تبصره بود که به پیشنهاد مرحوم احمد شاملو با این نام پیشنهاد شد . این قانون نیز برگرفته از قانون 83 ماده ای سال 1957 فرانسه و قانون نمونه یونسکو و سازمان جهانی مالکیت فکری می باشد . این قانون در سال 1348 به تصویب مجلس رسید و آئین نامه اجرائی آن در دی ماه 1350 از تصویب دولت گذشت . پس از انقلاب اسلامی ایران نیز مجلس شورای اسلامی و دولت ، قوانین ولوایح متعددی را به تصویب گذرانده اند که ذیلاٌ به نام و تاریخ تصویب آنها اشاره خواهد شد :
1 – قانون حمایت از پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه ای در 4/10/1379
2 – قانون ثبت ارقام گیاهی و کنترل بذر و نهال 29/4/1382
3 – قانون تجارت الکترونیک 17/101382
4 – قانون حمایت از نشانه های جغرافیایی 7/11/1383
5 – قانون ثبت اختراعات ، طرحهای صنعتی و علائم تجاری 7/8/1386 و آئین نامه اجرائی در تاریخ 1/11/1387 نهائی شد .
6 – قانون الحاق دولت ایران به کنوانسیون تاسیس سازمان جهانی مالکیت فکری ( وایپو ) در 4/7/1380
فهرست منابع
الف ) کتب
الف 1 ) فارسی
1 – امامی ، اسداله ، حقوق مالکیت معنوی ، جلد اول ، نشر میزان ، چاپ اول 1386
2 – امامی ، سید حسن ، حقوق مدنی ، کتابفروش اسلامیه ، چاپ نهم 1371
3 – امانی ، تقی ، قوانین و مقررات حقوق مالکیت فکری ، نشر بهنامی ، چاپ اول 1383
4 – بزرگی ، وحید ، سازمان جهانی مالکیت فکری کنوانسیون ها معاهدات و موافقت نامه ها،
5 – جعفری لنگرودی ، محمدجعفر ، ترمینولوژی حقوق ، انتشارات گنج دانش ، چاپ نهم 1377
6 – دهخدا ، علی اکبر ، لغت نامه ، جلد اول ، دوره جدید 1377
7 – سازمان جهانی مالکیت فکری ، بررسی مقایسه ای حقوق مالکیت فکری در سازمان تجارت و سازمان جهانی مالکیت فکری ، مترجم بزرگی وحید ، انتشارات بازرگانی ، چاپ اول 1384
8 – ستوده تهرانی ، حسن ، حقوق تجارت ، جلد یک ، نشر دادگستر ، 1388
9 – شمس، عبدالحمید، حقوق مالکیت بر علائم تجاری، تهران، سمت، 1382
10 – صفایی ، سیدحسین ، دوره مقدماتی حقوق مدنی ، جلد اول ، نشر میزان 1379
11 – فتحی زاده ، هوشنگ ؛ بزرگی ، وحید ، بایسته های الحاق به سازمان تجارت در زمینه حقوق مالکیت فکری ، انتشارات بازرگانی ، چاپ اول 1383
12 – کاتوزیان ، امیرناصر ، دوره مقدماتی حقوق مدنی ( اموال و مالکیت )، نشر دادگستر، چاپ اول 1376
13 – کاتوزیان ، امیرناصر ، مقدمه علم حقوق ، چاپ شصت و سوم 1387
14 – میرحسینی ، سید حسن ، حقوق اختراعات ، انتشارات میزان ، چاپ اول 1387
15 – میرحسینی ، سید حسن ، حقوق نشانه های جغرافیایی ، نشر میزان ، چاپ اول 1385
16 – میرحسینی ، سید حسن ، مقدمه ای بر حقوق مالکیت معنوی ، نشر میزان ، چاپ دوم 1385
17 – شفیعی ، شکیب ، حق مولف قوانین و مقررات بین المللی ، نشر خانه کتاب ، چاپ اول 1381
الف 2 ) لاتین
18 – The TRIPS agreement, sustainable development and the public interest, Simon Walker , IUCN 2001
19 – Trade related aspects of intellectual property rights: a commentary on the TRIPS agreement , Carlos María Correa , Oxford University Press, 2007
20 – Intellecual property and international trade : trips agreement second edition, by Carlos M. Correa and Abdulqawi A. Yusuf (Apr 14, 2008)
21- Intellectual Property Rights, the WTO and Developing Countries: The TRIPS Agreement and Policy Options by Carlos María Correa (Aug 12, 2000)
ب ) مقالات
22- اصلانی ، حمیدرضا ، درآمدی بر حمایت از حق اختراع در حقوق ایران و چالشهای حقوقی الحاق ایران به موافقت نامه تریپس ، مجله فقه و حقوق ، سال چهارم ، شماره 13 ، 1386
23 – صفایی ، سید حسین ؛ صادقی محسن و محسنی حسن ، مطالعه تطبیقی حقوق معنوی پدیدآورندگان آثار ادبی و هنری و دارندگان حقوق مرتبط ، فصلنامه مدرس علوم انسانی ، دوره 10 ، شماره 3 ، پاییز 1385
24 – قاسمی، محسن ، سیر تحول حقوق مولف در جامعه بین المللی ، مجله حقوقی ، نشریه مرکز امور حقوقی و امور مجلس ریاست جمهوری ، شماره 35 ، 1385
25 – پیترز ، مری بیت ، مترجم اولاد ذبیح اله ، مفاهیم اساسی حقوق مولف و حقوق وابسته به آن ، فصلنامه دیدگاههای حقوقی ، شماره 16 ، 1387
26 – صادقی، محسن و محسنی ، حسن ، حقوق مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط در موافقت نامه تریپس و حقوق و تکالیف جمهوری اسلامی ایران در اثر الحاق به آن ، فصلنامه مدرس علوم انسانی ، دوره 11 ، شماره 2 ، تابستان 1386
27 – کوچکی پور ، علی اکبر ، حقوق پدیدآورنده آثار ادبی و هنری ، فصلنامه مصباح ، سال دوم ، شماره 7
28 – آموزگار ، مریم ، کپی رایت و حقوق مرتبط در موافقت نامه راجع به جنبه های تجاری حقوق مالکیت معنوی ، مجله پژوهشهای حقوقی ، شماره 3 ، 1382
29 – صادقی ، محمود و شیخی ، مریم ، اقدامات تامینی و ضمانت اجرای مدنی حقوق مالکیت صنعتی ؛ مطالعه تطبیقی ، فصلنامه حقوق ، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی ، دوره 39 شماره 3 پاییز 1388
30 – اسماعیلی ، محسن ، آثار مورد حمایت در حقوق مالکیت های ادبی وهنری ایران و شرایط آن ، فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق (ع) ، شماره28 ، زمستان 1384
31 – شیخی ، مریم ، راهکارهای کیفری مقابله با نقض حقوق مالکیت صنعتی با لحاظ حقوق تطبیقی ، مجله فقه و حقوق ، سال چهارم ، شماره 13 ، تابستان 1386
32 – عامری ، فیصل ، جستاری پیرامون مقررات تریپس و برخی از جنبه های اقتصادی آن با ارجاع خاص به حق اختراع ، پژوهش حقوق و سیاست ، شماره 23 ، پاییز و زمستان 1386
33 – صادقی ، محمود و پورمحمدی ، شیما ، حقوق مرتبط با حق مولف ، مجله فقه و حقوق ، سال چهارم ، شماره 13 ، تابستان 1386
34 – حبیبا ، سعید ، نظام حق اختراع پس از پذیرش موافقت نامه راجع به جنبه های مرتبط با تجارت حقوق مالکیت فکری ، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی ، شماره 66 زمستان 1383
35 – صادقی ، محسن ، حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه ای در موافقت نامه تریپس و حقوق ایران ، فصلنامه حقوقی ، شماره 1 ، 1384
36 – دیلمی ، احمد ، کپی رایت و حقوق مرتبط از برن تا تریپس ، فصلنامه فقه ، سال سیزدهم ، شماره 49 ، پاییز 1385
37- حاتمی ، علی اصغر ، نگرشی بر حق مالکیت فکری و تعیین جایگاه آن در قلمرو علم حقوق ، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز ، دوره یازدهم ، شماره 1 و 2 ، پاییز 1374 و بهار 1375
38 – صفایی ، سید حسین ، حق مولف در حقوق ایران ، فصلنامه کتابهای اسلامی
39 – میر حسینی ، سید حسن ، اهمیت حقوق مالکیت فکری در توسعه پایدار ، مجله کلیات کتاب ماه ، مصاحبه ، اسفند و فروردین ماه 1384-1385
40 – قدیری ، جاوید ، آشنایی با حقوق مالکیت معنوی ، فصلنامه اتاق بازرگانی ، شماره 5 ، سال 1386
41 – زارعی دولت آبادی ، حقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه ای ، ماهنامه تکفا ، سال پنجم شماره 1 ، فروردین و اردی بهشت 1386
42 – حبیبا ،سعید و زارع ، ملیحه ، نظام مناسب جهت حمایت از حقوق مالکیت فکری در طرح ساخت مدارهای یکپارچه ، فصلنامه حقوق ، دوره 39 شماره 4 ، زمستان 1388
43- رمضانی ، علیرضا، پیشنهاد روش پیوستن ایران به معاهده ی بین المللی کپی رایت (برن) ، ماهنامه صنعت نشر ، شماره 2 ، اردیبهشت 1386
44 – امیری ، حسینعلی ، پیش درآمدی بر مالکیت معنوی ، خبرگذاری ایسکا نیوز ،
45- اخلاقی ، بهروز ، حق مالکیت فکری حقی بشری ،
46- ژان لویی ، گوتال ، مترجم صادقی ، محسن ، مجله بررسی های بازرگانی ، شماره 19 ، مهر و آبان 1385
47- اسماعیلی ، محسن ، حمایت از مالکیت های ادبی و هنری و سیر تحول آن در حقوق ایران ، مجله حقوقی دادگستری ، سال شصت و نهم ، شماره 50-51 ،دوره جدید بهار و تابستان 1384
48- ساکت ، محمدحسین ، حقوق مالکیت فکری ؛ تاریخچه و مبانی ، مجله حقوقی دادگستری ، سال شصت و نهم ، شماره 50-51 ،دوره جدید بهار و تابستان 1384
49- رضاوصالی ، محمود ، مطالعه تحقیقی حقوق ناشی از ثبت علامت تجاری ، مجله حقوقی دادگستری ، سال شصت و نهم ، شماره 50-51 ،دوره جدید بهار و تابستان 1384
50- صادقی ، محمود و طهماسبی ، علی ، حقوق پدیدآورندگان پایگاه داده مطالعه تطبیقی در حقوق خارجی و حقوق ایران ، مجله حقوقی دادگستری ، سال شصت و نهم ، شماره 50-51 ،دوره جدید بهار و تابستان 1384
51- بینام ، امیر علی ، بررسی حقوق مالکیت فکری ، مصاحبه با صاحبنظران ، مجله رشدفناوری
52- شیخی ، مریم ، ضمانت اجراهای حقوق مالکیت ادبی و هنری در حقوق ایران و موافقت نامه های بین المللی ، مجله حقوقی دادگستری ، سال شصت و نهم ، شماره 50-51 ،دوره جدید بهار و تابستان 1384
53- السان ، مصطفی ، حقوق اسرار تجاری در عصر فناوری اطلاعات ، مجله حقوقی دادگستری ، سال شصت و نهم ، شماره 50-51 ،دوره جدید بهار و تابستان 1384
54- طیبه ، صاحب ، بایسته های قانونی نظام مالکیت فکری ایران در مسیر الحاق به سازمان تجارت جهانی ، مجله حقوقی دادگستری ، سال شصت و نهم ، شماره 50-51 ،دوره جدید بهار و تابستان 1384
55- حسن پور ، محمدمهدی ، حقوق پدیدآورنده برنامه رایانه ای ؛ مطالعه تطبیقی شرایط ماهوی شناسایی حق اختراع ، مجله حقوقی دادگستری ، سال شصت و نهم ، شماره 50-51 ،دوره جدید بهار و تابستان 1384
56- نصرآبادی ، ابوالفضل ، شرایط ماهوی شناسایی حق اختراع بررسی تطبیقی درحقوق ایران و موافقت نامه تریپس ، مجله حقوقی دادگستری ، سال شصت و نهم ، شماره 50-51 ،دوره جدید بهار و تابستان 1384
57- هداوند ، مهدی ، حقوق مالکیت صنعتی و قراردادهای بین المللی لیسانس ،برگرفته از mohassani.persianblog.ir
58- صفریان ، فرهاد ، بررسی تطبیقی حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه ای ، 1385
59- ترودل ، پیر مترجم دریاباری ، سیدمحمدزمان ، رویکردی به حقوق اینترنت مسئولیت ناشی از طراحی صفحات وب و داده پردازی برگرفته از سایت دادستانی کل کشور ،www.dadsetani.ir
60- بینام ، امیر علی ، بررسی حقوق مالکیت فکری ، مصاحبه با صاحبنظران ، مجله رشدفناوری
ج ) سایت های اینترنتی
61- www.newwaypatent.com
62- www.iranip.ir
63- http://pasteur.behdasht.gov.ir
64 – www.wto.org
65 – www.iranpatent.ir
1 – محمدجعفر جعفری لنگرودی ، ترمینولوژی حقوق ، تهران ، انتشارات احمدی، چاپ نهم 1377 ، ص 216
2 – Intellectual property rights
3 – نور الدین امامی ، حقوق مالکیت فکری ، فصلنامه رهنمون ، نشریه مدرسه عالی شهید مطهری پاییز وزمستان 1371 ، شماره 2و3 ، ص 193
4 – بهروز اخلاقی ، حق مالکیت فکری حقی بشری ، مصاحبه منتشر شده ، http://hoghough85.blogfa.com ، 1389
5 – صمد حضرتی شاهین دژ ، به نقل از عبدالمحمد آیتی ،فصلنامه فلسفه ، کلام و عرفان ، سال 1387 ، شماره 10 ، ص 159
6 – محمد جعفر جعفری لنگرودی ، همان ، ص 599 و 600
7 – ناصر کاتوزیان ، دوره مقدماتی حقوق مدنی ( اموال و مالکیت ) ، نشر دادگستر ، چاپ اول1376 ، ص 23 و 24
8 – سید حسن امامی ، حقوق مدنی ، کتابفروشی اسلامیه ، چاپ نهم 1371 ، ص 9
9- سید حسین صفایی ، دوره مقدماتی حقوق مدنی ، نشر میزان ، سال 1379 ، جلد اول ، ص309
10 – اسداله امامی، حقوق مالکیت معنوی ، چاپ اول 1386 ، جلد اول ، ص 48
11 – حسن مرادی ، نکاتی در خصوص حقوق مالکیت معنوی (فکری ) و کشورهای در حال توسعه ، مجله دیدگاههای حقوقی ، ص 95
12 – villiam.h. cornish
13 – www. Justinhughes.net
Justin Hughes , The philosophy of intellectual property , 77 georgetown L . J . 287 (1988 ) , P 294
14 – Peter derhous
15 – wipo: Intellectual property (IP) refers to creations of the mind: inventions, literary and artistic works, and symbols, names, images, and designs used in commerce.
16 – محمدرضا بختیاری ،نحوه نگارش گزارش اختراع به منظور ثبت پتنت ، مجله رشدفناوری ، سال دوم تابستان 1385 ، شماره 7 ص 7
17 – تامسو هوزومی ، راهنمای حقوق مالکیت معنوی ( کپی رایت ) در آسیا ، مترجم لیلی حائری یزدی ، مرکز فرهنگی آسیا اقیانوسیه یونسکو 2004 ، چاپ اول 1387 ، ص 13 ، asian copyright hand book 2004
18 – مریم آموزگار ، آثار حقوقی عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی در خصوص حق مولف ، پایان نامه دوره دکتری ، دانشکده حقوق دانشگاه تهران ، سال 1383 ، ص 13
19 – Copyright
20 – wipo'wipo intellectual property hand book ' lbid'p4
21 – تامسو هوزومی ، همان ، ص 13
22 – بند 25 ماده 2 پیش نویس لایحه مربوط به حقوق مالکیت فکری
23 – محسن صادقی ، حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه ای در موافقت نامه تریپس و حقوق ایران، ص 64 ، به نقل از Topper colin , computer law , London , 14ed , 1990:60
24 – پیش نویس لایحه قانون جامع حمایت از حقوق مالکیت ادبی و هنری و حقوق مرتبط
25 – Data Message
26 – ماده 2 قانون تجارت الکترونیکی مصوب 17/10/1382
27 – Topographic
28 – Lithographie
29 – بند 3 ماده 1 قرارداد پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی که در لیسبون مورد تجدید نظر قرار گرفته است .
30 – ماده 1 قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علائم تجاری ، فصل اول ، مصوب 07/08/ 1386
31 – حسینعلی امیری ، پیش درآمدی بر مالکیت معنوی ص2 ،www. Iranpatent. Ir
32 – Trademarks
33 – حسینعلی امیری ، همان ص 2
34 – ماده سی از فصل سوم قانون ثبت اختراعات ، طرحهای صنعتی و علائم تجاری مصوب 7/8/1386
35 – بند 1 ماده 15 موافقت نامه تریپس
36 – Designs Industrial
37 – حسینعلی امیری ، همان ص 2
38 – ماده 20 از فصل دوم قانون ثبت اختراعات ، طرحهای صنعتی و علائم تجاری مصوب 7/8/1386
39 – International Council of Societies of Industrial Desing (ICS ID)
40 – Indication Geographical
41 – حسینعلی امیری ، همان ص 2
42 – بند 1 ماده 22 از بخش 3 موافقت نامه تریپس
43 – سید حسن میر حسینی ، حقوق نشانه های جغرافیایی ، نشر میزان ، تهران ، چاپ اول ، زمستان 1385 ، ص 13
44 – حسینعلی امیری ، همان ص 3
45 – Integrated Circuit
46 – سید محمدرضا مخبر دزفولی ، بررسی تطبیقی مالکیت معنوی در حقوق ایران و سازمان تجارت جهانی ، ماهنامه معرفت ، شماره 106 ، مهر 1385 ، ص 59 ، به نقل از monllot , andre , laprotection accar d/e aux oeuvre d/arten allemagne ,
47 -Anne (قانون ملکه )
48 – تقی امانی ، قوانین و مقررات حقوق مالکیت فکری ، نشر بهنامی ،تهران ، 1383 ، ص 38
49 – Paris convention for the protection of in dustrial property (paris convention )
50 – Bern convention for the protection of literary and artistic work
51- International convention for the protection of performers , producers of phonograms and broadcasting organization ( rome convention )
52 – Madrid greement conceming the international registration of marks
53 – Madrid agreement indicaruion of soures
54 – Brussels convention
55 – Nairobi treaty
56 – Patent cooperation treaty ( PCT )
57 – Budapest treaty on the international recognition of the deposit of microorganisms for the purpose of patent procedure (1977)
58 – سازمان جهانی مالکیت فکری ، سازمان جهانی مالکیت فکری : کنوانسیون ها ، معاهدات و موافقت نامه ها ، مترجم وحید بزرگی ، شرکت چاپ و نشر بازرگانی ،تهران ، 1383 ص 9 و 10
59 – Trademark low treaty (TLT)
60- Lisbon agreement for the proteation of appellation of origin and their international registration (1958)
61 – ocarno agreement establishing an international classification for industial design (1968 )
62 – سازمان جهانی مالکیت فکری ، همان ، ص 25
63 – Nice agreement
64 – Strasbourg agreement
65 – Vienna agreement
66 – phonograms convention
67 – Wipo copyright treaty (WCT)(1996)
68 – International union for protection of plant new varieties (UPOV )
– 69 Wipo performances and phonograms (WPPT)
70 – از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره نمود : الف – قرارداد اقامت و تجارت و بحر پیمایی بین ایران و شوروی . ب ) قانون اجازه مبادله قرارداد تصدیق نامه های اختراع و علائم صنعتی و تجارتی بین ایران و آلمان 13/8/1309 . ج) قاننون مربوط به عهد نامه صلح با دولت ژاپن 1334 و …
—————
————————————————————
—————
————————————————————