1
عنوان:
کیفیت کالا ، خصوصیات ویژه و استانداردها در مدیریت خرید و روشهای مطلوب به منظور اخذ کالاهای با کیفیت مندرج در قراردادها
تعریف استاندارد
تعیین تمام یا برخی از خصوصیات و مشخصات هر فراورده از قبیل نوع ، جنس ، منشا ، مواد اولیه ، اجزای تشکیل دهنده ، ترکیب ، ساخت ، نحوه استفاده ، طرز نصب ، کیفیت ، کمیت ، شکل ظاهری ، رنگ ، وزن ، ابعاد ، عیار ، ایمنی ، چگونگی بسته بندی و علامتگذاری ، روش آزمایش ، یکنواخت کردن اوراق اداری ، اسناد بازرگانی و مالی را استاندارد می نامند.
استاندارد کردن
استاندارد کردن عبارت است از تعیین مشخصات کالاها و خدمات مورد نیاز یا تعیین درجه ویژگیهای کیفی کالاها و خدمات و حد مرغوبیت قابل پذیرش و مطلوبیت مورد نظر برای آنها از نظر اندازه ، شکل ، رنگ ، خواص فیزیکی و شیمیایی و.. به منظور بهبود کیفیت و حصول اطمینان از مصرف یک فراورده.
اهداف استاندارد سازی
– کاهش مشکلات و گرفتاریها در خرید کالاها و خدمات
– ایجاد اعتماد و اطمینان در مردم و تضمین ایمنی و سلامت آنها
– کمک به سلامت اقتصاد کشور با ایجاد اطمینان در اقشار مردم نسبت به کالاهای داخلی
– جلوگیری از رقابتهای ناسالم و تبلیغات کاذب و فریبنده
ضرورت استاندارد کردن و محاسن و معایب آن
مهمترین دلایل ضروری استاندارد کردن کالاها عبارتند از :
1. رعایت شرایط ایمنی در ساخت کالاهای مختلف
2. تعیین مرغوبیت و کیفیت کالاهای تولیدی
3. سهولت در تعویض و جایگزین سازی اجزا و قطعات کالاها
ضرورت استاندارد کردن
گر چه در بازار بسیاری از کالاها شبیه هم هستند ولی هر کدام مزایا و ویژگیهای خاص خود را دارند. استاندارد نمودن کالاهای مورد نیاز در سازمان و تهیه و تنظیم مشخصات کالاها و طبقه بندی شماره گذاری آنها از جمله مواردی است که کمک شایان توجهی به واحدهای متقاضی آن کالاها و مامورین خرید می نماید.
مراحل استاندارد کردن کالاهای سازمان
چهار مرحله اصلی استاندارد کردن کالاهای سازمان را می توان به شرح ذیل برشمرد :
1. بخشهای مختلف سازمان و انواع کالاهای مورد مصرف
2. صورت کلیه اقلام مورد نیاز هر بخش با ذکر مشخصات دقیق آنها
3. فهرست هایی از انواع کالاهایی که در کلیه بخشها یا چندبخش سازمان مصرف مشترکی دارند.
4. کلیه اقلام کالاهای مورد نیاز سازمان به طور کامل بررسی می شود و مشخصات فنی و میزان مرغبیت و ایمنی آنها تعیین می شود.
انواع استانداردها
1. استاندارد اجباری
الف. استاندارد ملی
2. استاندارد تشویقی
ب. استانداردهای بین المللی
ج. استانداردهای منطقه ای
د. استاندارد کارخانه ای
الف ) استاندارد ملی
این نوع استاندارد با توجه به نظریات فرشنده و خریدار و ویژگیهای خاص جامعه از لحاظ شرایط اقتصادی ، امکانات و… توسط موسسات استاندارد تهیه و به اجرا در می آید. در ایران ، سازمان استاندارد و تحقیقات مجری و تدوین کننده استانداردهای ملی می باشد.
علامت موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران
1. استاندارد اجباری : اجرای آن در کشور به ترتیبی که در قانون مقرر شده است برای مصرف در داخل کشور یا صادرات و یا هر دو الزامی می باشد. هدف از آن نیز تامین سلامت ایمنی مصرف کنندگان و ارتقای کیفیت فراورده ها و تشویق صادرات ملی می باشد.
2. استانداردهای تشویقی : برخی از موسسات به صورت اختیاری و با عقد قراردادی میان موسسه و اشخاص حقیقی یا حقوقی ، از خدمات فنی و نظارت موسسه بر کیفیت تولیدات خود جهت تشویق و حمایت از مصرف کننده و کمک به بهبود کیفیت تولیدات خود بهره می گیرند.
ب ) استانداردهای بین المللی
به استانداردهایی که با همکاری گروهی از کشورهای ذیعلاقه برای استفاده در سطح جهانی تهیه می شود اطلاق می شود.
1. سازمان بین المللی استاندارد ( ISO )
2. سازمان بین المللی الکترونیک ( IEO )
3. سازمان بین المللی اندازه شناسی قانونی
4. کمیته تدوین استاندارد اکافه
ج ) استاندارد منطقه ای
به استانداردهایی اطلاق می شود که توسط گروه کشورهایی که دارای وجوه مشترک جغرافیایی هستند تهیه و در مبادلات فی مابین این کشورها از آنها استفاده می شود.
کنترل کیفیت و مدیریت کیفیت جامع ( فراگیر )
کنترل کیفیت جهت تعیین صحت عملیات مطابق با استانداردها و مشخصات تعیین شده به اجرا در می آید؛ بازرسی نیز بخشی از کنترل کیفیت است که در مراحل مختلف تهیه و توزیع دریافت کالا به اجرا در می آید.
کنترل کیفیت و مدیریت کیفیت جامع ( فراگیر)
اهداف کنترل کیفیت را می توان به شرح زیر برشمرد :
– حفظ استانداردهای تعیین شده
– کشف و تصحیح انحرافات در پروسه عمل
– کشف و اصلاح محصولات خارج از استاندارد
– ارزیابی کارایی واحدها و افراد
مدیریت کیفیت در شرکتهای عرضه کننده محصول
مدیریت کیفیت از جمله ارکانی است که شرکت با برخورداری از آن قادر به نیل سطوح کیفی خاص و مطلوب خواهد بود.
اهم فعالیتهایی که مدیریت کیفیت در شرکتهای عرضه کننده انجام می دهند عبارتند از :
1.کنترل کیفیت
2. بررسی کیفیت
3. معاینه کالاها
مدیریت کیفیت در شرکتهای عرضه کننده محصول
زمانی که وارد کننده، تصمیم به معاینه کالایی بگیرد ، چهار موضوع حایز اهمیت است :
الف ) زمان معاینه
ب ) روشهای معاینه
ج ) مسئولیت معاینه
د ) محل معاینه
بهره گیری از روشهای مطلوب به منظور اخذ کالاها با کیفیت مندرج در قراردادها
زمانی که واردکننده ای تصمیم به سفارش کالایی به عرضه کننده می دهد ضروری است تا کالاهای دریافتی را با مشخصات قرارداد خرید مطابقت نماید.
قبل از امضای قرارداد باید بررسی کرد که آیا عرضه کننده از ظرفیت و توان بالقوه فراهم نمودن کالاهایی مطابق با کیفیت مورد نظر را دارد یا نه ؟
سیستمهای تایید کیفیت
جهت تضمین و تایید کیفیت می توان از سیستمهای مختلفی بهره گرفت. اهم این سیستمها عبارتند از :
1. خود تاییدی : در این سیستم ، تولیدکننده خود مطابقت کالاهای عرضه شده با استانداردهای مشخص یا ویژگیهای فنی معین را بررسی و مورد تایید و تصدیق قرار می دهد.
2. تایید شخص ثالث : در این سیستم ، شخص حقیقی یا حقوقی مستقل به بررسی و تایید کالاهای مورد نظر از لحاظ انطباقشان با استانداردهای مشخص یا خصوصیات تست می پردازد.
3. وارسی صادراتی : این کار در جهت سیاست ترویج و گسترش صادرات این کشورها و حفظ اعتبار محصولات ملی می باشد.
4. کتابچه کیفیت : این کتابچه ها از سوی عرضه کنندگان و تشکلهای آنها به خریداران ارائه می شود.
5. بررسی برنامه تضمین کیفیت و تکنیکهای کنترل کیفیت مورد استفاده : این کار توسط کارکنان یا آژانسهای واجد صلاحیت دیگر توسط وارد کننده به اجرا در می آید.
ارزش کاربردی و ظاهری محصول و نقش آن در مدیریت خرید
کالا به چیزی اطلاق می شود که بتوان برای جلب توجه ، تملک ، استفاده و یا مصرف آن را در بازار عرضه نمود. کالا باید قابلیت تامین حداقل یک نیاز یا خواسته را داشته باشد. به مبلغی که بابت یک کالا یا خدمت مطالبه می شود یا مقدار مطلوبیتی که مصرف کنندگان برای دستیابی و استفاده از کالا یا خدمت آن را با پول مبادله می کنند قیمت گویند.