داستان صلیب سرخ
کمیته بین المللی صلیب سرخ به انگلیسیInternational Committee of the Red Cross (ICRC) ؛
انجمن و سازمان غیردولتی انسان دوستانه است که مقر اصلی آن در شهر ژنو سوئیس است.
این سازمان در ابتدا فقط در حوزه مراقبت از سربازان زخمی جنگ فعالیت می کرد، اما بعد در دیگر زمینه ها نیز وارد شد.
تقریباً در همه کشورهای جهان شعبه هایی از صلیب سرخ وجود دارد که در طول جنگ و صلح فعالیت می کنند.
در حدود ۱۵۰ سال پیش 'ژان هانری دونان' یک تاجر سوییسی با نوشتن کتابی با عنوان "خاطرات سولفرینو" جنبشی را پایه گذاری کرد که بعدها به تشکیل کمیته بین المللی صلیب سرخ و نهادهای مشابه آن در جهان منجر شد.
تاسیس سازمان صلیب سرخ
تصویر مقر اصلی صلیب سرخ در شهر ژنو سوئیس
دونان که خود در سال ۱۸۶۲ از نزدیک شاهد جنگ داخلی سولفرینو در ایتالیا بود، مشاهده کرد که چگونه هزاران سرباز مجروح در حال مرگ و بدون مراقبت رها شده، اجسادشان پس از جنگ مورد حمله دزدان و چپاولگران قرار گرفته بود.
هانری دونان در کتابش، تنها به وصف مصیبت های رقت بار ناشی از جنگ اکتفا نکرد، بلکه پیشنهادات انسان دوستانه و عملی را برای پایان دادن به آنها ارائه کرد. پیشنهاداتی که دونان در کتابش مطرح کرد، سه سال بعد با تشکیل نخستین هسته های نهضت بین المللی صلیب سرخ در شهر "ژنو" به بار نشست.
برپایی نخستین کنفرانس بین المللی برای کمک رسانی به انسانهای گرفتار شده در جنگ و بلایای طبیعی در سال ۱8۶۳ در ژنو و انتخاب صلیب سرخ رنگ برای متمایز کردن امدادرسانان از سایرین را باید نخستین اثرگذاری کتاب خاطرات سولفرینو به حساب آورد.
اگرچه دونان در سال ۱۸۹۵ ورشکست و دچار فقر و تهیدستی شدید شد، اما تا پایان عمرش از تلاش و کوشش برای کمک به انسانهای گرفتار در جنگ و بلایا باز نایستاد و به خاطر همین تلاشها نیز در سال ۱۹۱۰، اندک زمانی پیش از مرگش به دریافت جایزه صلح مفتخر شد. انتخاب سالروز تولد ژان هانری دونان به عنوان روز جهانی صلح نیز به خاطر همین تلاشهای خستگی ناپذیر این تاجر سوییسی صورت گرفته است.
کمیته در آگوست 1864 دولت ها را متقاعد کرد تا اولین کنوانسیون ژنو را تصویب کنند. این معاهده ارتش ها را ملزم کرد تا از سربازان مجروح مراقبت کنند، بدون توجه به اینکه به کدام طرف درگیری تعلق دارند، و نیز نشان واحدی را برای واحدهای درمانی معرفی کرد: صلیب سرخ در پس زمینه ای سفید.
نقش اولیه کمیته بین المللی صلیب سرخ ایجاد هماهنگی بود. با این حال این سازمان به تدریج وارد عملیات میدانی نیز شد، چرا که به حضور یک میانجی بی طرف در میان طرف های متخاصم نیاز بود. در طول 50 سال بعد از آن، با تاسیس جمعیت های ملی، دامنه فعالیت های کمیته بین المللی صلیب سرخ گسترش یافت (اولین جمعیت ملی در ایالت ووتمبرگ در آلمان تاسیس شد) و کنوانسیون دیگری در رابطه با نبردهای دریایی تصویب گشت.
جنگ جهانی اول
با آغاز جنگ اول جهانی، کمیته بین المللی صلیب سرخ بر اساس تجاربی که از درگیری های دیگر کسب کرده بود آژانس مرکزی اسرای جنگی را در ژنو افتتاح کرد تا بتواند رابطه بین سربازان اسیر و خانواده های آنان را برقرار نماید.این سازمان به نوآوری های خود ادامه داد از جمله بازدید از اسرای جنگی و منع کاربرد تسلیحاتی که رنج و عذاب بیش از حد ایجاد می کنند. در سال 1918 کمیته از طرف های متخاصم خواست تا استفاده از گاز خردل را محکوم کنند. در همان سال این سازمان برای اولین بار در مجارستان از زندانیان سیاسی بازدید به عمل آورد. جمعیت های ملی هم به نوبه خود بسیج عمومی گسترده ای به راه انداختند به طوری که نیروهای داوطلب، آمبولانس ها را در میادین کارزار به حرکت درآورده و از مجروحان در بیمارستان ها مراقبت کردند. این موضوع برای جمعیت های صلیب سرخ در بسیاری از کشورها نقطه عطف به شمار می آمد.
پس از جنگ، بسیاری از جمعیت های ملی احساس کردند که با برقراری صلح و امید به برقراری نظم نوین جهانی، نقش صلیب سرخ هم باید تغییر کند. در 1919، این جمعیت ها، لیگ جمعیت های ملی را بنیان نهادند تا نهاد هماهنگ کننده و پشتیبانی در نهضت باشد. با این حال درگیری های دهه های 1920 و 1930 میلادی تاکیدی دوباره بود بر لزوم حضور میانجی بیطرف، و از همین رو کمیته بین المللی صلیب سرخ همچنان فعال ماند، البته به طرزی فزاینده در خارج از اروپا (اتیوپی، آمریکای جنوبی، خاور دور) و در جنگ های داخلی (به خصوص در اسپانیا). کمیته بین المللی صلیب سرخ دولت ها را متقاعد ساخت تا کنوانسیونی جدید را در سال 1929 به تصویب رسانند تا حمایت بیشتری از اسرای جنگی به عمل آید. با این همه و با وجود خطرات جدی تر که جنگ افزارهای مدرن با خود آوردند، این سازمان نتوانست به موقع دولت ها را راضی به تصویب قوانین جدید برای حفاظت از غیرنظامیان نماید تا جلوی وحشیگری های جنگ دوم جهانی گرفته شود.
در جنگ دوم جهانی کمیته بین المللی صلیب سرخ و لیگ جمعیت های ملی در کنار هم کار کردند تا منابع امدادی را در سراسر جهان جابجا نمایند، و به اسرای جنگی و غیرنظامیان رسیدگی کنند. کارکنان کمیته از اسرای جنگی در سراسر جهان بازدید به عمل آوردند و به تبادل میلیون ها پیام صلیب سرخ بین اعضای خانواده ها کمک کردند. تا سال ها پس از جنگ هم این سازمان به درخواست های دریافت شده در مورد عزیزان مفقود خانواده ها رسیدگی می کرد. با این حال، در این دوره شاهد بزرگترین شکست کمیته بین المللی صلیب سرخ هم بودیم: عدم اقدام این سازمان در رابطه با قربانیان هولوکاست و دیگر گروه های تحت ستم. به دلیل فقدان مبنای حقوقی مشخص، با الزام به اجرای روش های سنتی و با وجود موانعی که ماهیت سوئیسی این سازمان برایش ایجاد کرده بود، کمیته بین المللی صلیب سرخ نتوانست عملکردی قاطع در عمومی نمودن مسائل از خود نشان دهد، و در نهایت برخی از کارکنان سازمان به صورت فردی اقدام و گروه هایی از یهودیان را نجات دادند.
بعد از جنگ جهانی دوم کمیته به تلاش خود برای تشویق دولت ها به تقویت حقوق بین المللی بشردوستانه و رعایت آن ادامه داده است. سازمان همچنین سعی کرده تا با پیامدهای انسانی درگیری های نیمه دوم قرن بیستم- که با درگیری اسرائیل و فلسطین در 1948 شروع شد- دست و پنجه نرم نماید. در سال 1949 به پیشنهاد کمیته دولت ها توافق نمودند تا در سه کنوانسیون ژنو موجود (که به مجروحان و بیماران در میدان نبرد، قربانیان جنگ در دریا، و اسرای جنگی پوشش می دادند) بازنگری کنند و کنوانسیون چهارم را هم به آن اضافه کنند: حمایت و حفاظت از غیرنظامیانی که تحت کنترل نیروهای دشمن زندگی می کنند. این کنوانسیون ها مبین تعهد و رسالت اصلی کمیته بین المللی صلیب سرخ در زمان درگیری مسلحانه هستند.
در سال 1977 دو پروتکل الحاقی به کنوانسیون ها هم تصویب شدند، که اولی به درگیری های مسلحانه بین المللی و دومی به درگیری های داخلی ربط دارد.در این پروتکل ها همچنین قواعد ناظر بر نحوه هدایت درگیری نیز لحاظ شده اند.
صلیب سرخ دارای سه بخش است.
بخش اول کمیته بین المللی صلیب سرخ است که کمیته ای مستقل از ۲۵ شهر سوئیس است و مرکز اصلی آن در ژنو قرار دارد.
بخش دوم انجمن های صلیب سرخ
سومین بخش انجمن های ملی صلیب سرخ است.
در طول جنگ ها کمیته بین المللی به عنوان واسطه ای میان انجمن های ملی صلیب سرخ و کشورهای درگیر در جنگ قرار می گیرد و از زندانیان جنگ در اردوگاه ها مراقبت کرده و راحتی و آرامش آن ها را تامین می کند، به نامه های آن ها رسیدگی می کند و تماس آن ها را با خویشاوندانشان برقرار می سازد. این سازمان همچنین به مردمی که دچار طوفان، بیماری های همه گیر، قحطی و … می شوند کمک رسانی می کند.
فعالیت های صلیب سرخ در هنگام اتفاقات ناگوار
کمک های اولیه و پیش گیری از وقوع حوادث
سالم نگه داشتن آب آشامیدنی
تعلیم دادن پرستاران و مراقبت از زایشگاه ها و مراکز رفاهی کودکان
بنا نهادن مراکز بیمارستان ها
برپا کردن بانک های خون و…
انسانیتHumanity
خدمات داوطلبانه Voluntary service
جهانشمولی Universality
یگانگی Unity
استقلال Independence
بی غرضی Impartiatiality
بی طرفیNeutrality
اصول هفتگانه کمیته صلیب سرخ
پرچم سوئیس یک صلیب سفید با زمینه قرمز بود. با تغییر شکل آن، یک صلیب قرمز با زمینه سفید (بر خلاف پرچم سوئیس) به عنوان پرچم این سازمان طراحی شد و آن را صلیب سرخ نامیدند. بدین ترتیب این علامت به عنوان نشان بین المللی سازمان صلیب سرخ قرار گرفت.
کمیته بین المللی صلیب سرخ در کشورهای اسلامی (کشورهای عربی، ایران، افغانستان، پاکستان و ترکیه) هلال احمر نامیده می شود.
در ایران نیز رسم فداکاری و ایثار و از خود گذشتگی، تاریخی دیرینه دارد و به همین دلیل نیز پس از تشکیل کمیته بین المللی صلیب سرخ در سوئیس، ایران از نخستین کشورهایی بود که به عضویت نهضت بین المللی جمعیت های صلیب سرخ و هلال احمر درآمد.
سایت انگلیسی فدراسیون بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر
سایت انگلیسی کمیته بین المللی صلیب سرخ
سایت فارسی کمیته بین المللی صلیب سرخ
سایت انگلیسی سازمان ملل متحد
سایت فارسی سازمان ملل متحد در ایران
سایت ویکی پدیا
خبرگزاری جمهوری اسلامی
منابع