پاورپوینت سیر اندیشه های شهرسازی تونی گارنیه


تونی گارنیه (1869-1948)
نام درس: سیر اندیشه های شهرسازی

فهرست
زندگی نامه
زمینه های فکری گارنیه
یک شهر صنعتی An Industrial City
ویژگیهای شهر صنعتی گارنیه
زمین منتخب طرح
مکانیابی عناصر شهری بر اساس عملکردهایشان
مکانیابی عناصر شهری
مسیرهای ارتباطی شهر
محلات مسکونی شهر صنعتی
بناهای عمومی و مرکز شهر صنعتی
مدارس شهر
جامعه و شرایط اجتماعی شهر صنعتی
شهر صنعتی در عمل
چگونگی تاثیر گارنیه بر روند شهرسازی قرن بیستم
منابع

تونی گارنیه Tony Garnier
تولد در لیون به سال 1869 ، مرگ در لابدوله به سال 1948

در مدرسه ملی بوزار لیون و مدرسه بوزار پاریس تحصیل کرد و در آتلیه "ژولین گائوده" کار کرد.برنده جایزه رم شد،و در فاصله سالهای 1899تا1904 در رم به سر برد.
از سال 1905 تا1919به عنوان معمار شهری در لیون فعالیت داشت،و سپس به تجربه شخصی پرداخت.
زمانی که در پاریس بود،با محفل سوسیالیستهای ژان ژورس و امیل زولا حشر و نشر داشت .
سپس به مطالعه درباره ویلا مدیچی پرداخت که در آن به موضوعات تاریخی کمتر توجه داشت،اما برداشتهای او به مثابه اثری ارزشمند در ترکیب بندی سایت صنعتی که یکی از پروژه های بسیار مهم قرن بیستم بود مورد توجه قرار گرفت .

زمینه های فکری گارنیه
تونی گارنیه معماری با اندیشه های سوسیالیستی بود.و در دورانی می زیست که آرمانهای سوسیالیستی،برای طبقه کارگر و بسیاری از روشنفکران چونان گزینه ای جدی مطرح بود.

از نظر او داشتن کار،حق مسلم هر انسان بود و در پی جامعه ای بود که "در شهر آن به اندازه کافی آرمان برای ستایش زیبایی و انگیزه برای استقبال از ساختن یک زندگی شکوهمند وجود داشته باشد.”

گارنیه ، شیفته شکل معماری یک شهر قرن بیستمی بود که بتواند جوابگوی نیازهای ناشی از پیشرفتهای اجتماعی و فنی باشد.بنابراین راه حل مشکلات شهرسازی جدید را نه در تجزیه شهرهای بزرگ می دید ، نه در چگونگی سرمایه گذاریها و تامین نیازهای مالی شهرها و نه در هماهنگی صرف میان شکل شهر و وسایط مدرن ترابری .

برای گارنیه صرفا پرداختن به اصول نظری یا تهیه چند نمودار از یک شهر ارضا کننده نبود به همین دلیل طرح یک شهر صنعتی را ارائه داد و در آن به طراحی کلیه اجزای شهر پرداخت .

گارنیه به یک شهر همانند بنایی بزرگ می نگرد که می توان آن را در مجموع در نظر گرفته و طرح ریزی کرد، برای او آشکار است که هدف اصلی هر نوع فعالیت ساختمانی، کالبد شهر است و یک بنا فقط در رابطه با زندگی یک شهر مفهوم پیدا می کند .
او نه تنها تحت تاثیر اندیشه های راسیونالیستی آموزگارش "ژولین گائوده" بود بلکه از برنامه ریزی و تجربیات پیشگامان بتن آرمه از جمله "فرانسوا هنه بیک"، همچنین از ایده های مترقیانه برنامه ریزی شهری هم عصران خود همچون "اوژن هنارد" و "لئون جائوسلی" بهره مند گردید .

گارنیه، معماری سنتی را رد نمی کرد، چون در دوره تحصیل وهمچنین بعد از سفری که به سال 1903 به یونان کرد مجذوب آن شده بود. به گمان او، نوعی معماری ابدی وجود دارد که می توان آن را با مقتضیات زمانهای مختلف وفق داد، معماری ای که بر پایه ای فرمال و غیر قابل تغییر استوار است که ظریفتر می شود اما هرگز فراموش نمی شود(اشاره به سبک کلاسیک).

گارنیه، هماهنگی ای مستقر و ثابت میان معماری و تکنیک ساختمانی می بیند و به همین جهت اطمینان دارد که می تواند با استفاده از این وسایل، کلیه مسایلی که زندگی مدرن و پیشرفت علمی و اجتماعی را در بر می گیردحل کند .

یک شهر صنعتی An Industrial City
طرح در 1901 و مجموعه نقشه ها و تصاویر در 1904 به پایان می رسد، 1904 تاریخی است که این تصاویر به آکادمی فرانسه عرضه می شوند.مع ذالک، تدوین "یک شهر صنعتی" در سال 1917 انجام می گردد : اثر شامل یک مقدمه ی نظریه ای و مجموعه ای از تصاویر است.

"مطالعات معماری که در اینجا به صورت تعداد زیادی طرح و نقشه به شما معرفی می شود مربوط به تشکیلات یک شهر جدید ، یعنی شهر صنعتی است زیرا که قسمت اعظم شهرهای جدیدی که از امروز به بعد ساخته خواهند شد ، برای انجام مقاصد و بخاطر انگیزه های صنعتی خواهند بود و ما در اینجا مسایل کلی آن را مورد ملاحظه قرار داده ایم . از سوی دیگر در یک شهر آنچه را که معماری شامل می شود ، می توان تحت نظم و قاعده در آورد و این امکان هست که درباره یک یک آنها به مطالعه و آزمایش بپردازیم ."
گارنیه آنچه وی را به طرح چنین شهری هدایت کرده بود چنین شرح می دهد :

ویژگیهای شهر صنعتی گارنیه
پروژه "شهر صنعتی" ، امکانات سکونت جمعیتی در حدود 35000 نفر را فراهم می آورد که رقمی است مشابه با رقم پیشنهادی برای باغشهر هاوارد. ولی در این مورد گارنیه همانند هاوارد قصد تعیین یک بهینه ی جمعیتی را نداشته است ، بلکه هدف وی تنها انتخاب یک مثال تصوری بود تا به کمک آن بتواند ، مبانی تصور خویش از شهرسازی را به نمایش بگذارد.

شهر او ، یک کلانشهر نیست ، او در پی طرح نوشهری است که دارای اهمیت میانه ای در سطح کشور و منطقه باشد.

شهر او خیالی است و واقعیت بیرونی ندارد ، اما به شهرهای پیرامون زادگاهش – لیون- شبیه است که نیازهایی همانند احتیاجات شهر خیالی وی دارند.

گارنیه دلیل تعیین کننده ی جایگاه شهر خیالی خود را ، دسترسی به مواد اولیه ی کار یا وجود یک نیروی طبیعی می داند که بتواند برای کار از آن بهره برداری کند و یا اینکه عوامل آمد و شد بدانجا فراهم باشد.

به همین منظور ، سرزمینی که مجموعه ی ساخت و ساز شهری روی آن قرار می گیرد، دارای بخشهای کوهستانی و دشتی گسترده ای فرض شده است که رودخانه ای از میان آن می گذرد.
قسمت مسطح طرح؛ محل قرار گیری شهر
بخش کوهستانی شهر خیالی گارنیه
مسیر رودخانه
زمین منتخب طرح

مکانیابی عناصر شهری بر اساس عملکردهایشان

در "شهر صنعتی" عوامل مختلف شهر:

محل کار،
محل سکونت،
تفریحگاه ها و
آمد وشد

از یکدیگر جدا هستند و کمربندی سبز بخش صنعتی شهر را از بخش اصلی جدا می کند .

مکانیابی عناصر شهری

در شهر صنعتی، نیروی رود است که اصل واقع شده است؛ در منطقه معادن نیز وجود دارند ولی استفاده از آنها در آینده دور تصور شده اند.
کارخانه اصلی طرح در دشت و در تقاطع رود و سیل واقع شده است. یک خط آهن ارتباط اصلی بین شهر و کارخانه را تشکیل می دهد؛ شهر بسیار بالاتر در یک دشت واقع شده است. در نقطه ای بالاتر، مکانهای بهداشتی فضا یافته اند؛ این مکانها و همچنین خود شهر، محفوظ از بادهای سرد، در سطوح صاف ساحل رودخانه و رو به آفتاب قرار دارند.
هر یک از این عناصر اصلی (کارخانه، شهر، بیمارستان) به گونه ای مجزا گشته اند که در صورت لزوم امکان گسترش داشته باشند؛ و این امر منجر به بررسی شهر با دیدی کلی تر خواهد شد .

مسیرهای ارتباطی شهر

در طرح "شهر صنعتی" خیابانها بر اساس حجم ترافیک و نوع آن، دسته بندی شده اند. خیابان اصلی می بایست دارای خط تراموایی باشد که محلات مختلف شهر را به یکدیگر مرتبط سازد و نهایتا تا خارج از محدوده شهر ادامه یابد. در واقع، این شهر نوعی شهر خطی است که محور آن، خیابان وسیعی است با یک خط تراموای برقی.
ایستگاه مرکزی راه آهن؛محل تلاقی شریان اصلی ارتباطی و مسیرهای ارتباطی داخل شهر

شبکه پیاده روها از داخل فضاهای سبز باقیمانده از زمینهای بخش مسکونی عبور کرده و در تمامی سطح شهر پخش می شود.

محلات مسکونی شهر صنعتی

در طرح محلات مسکونی در دو جانب مرکز شهر قرار می گیرند.
زمین ساختمانی در محلات مسکونی ابتدا به قطعاتی تقسیم می گردند که در جهت شرقی- غربی 150 متر و در جهت شمالی-جنوبی 30 متر می باشند؛ این قطعات خود به تفکیکهای 15 متر در 15 متری تقسیم می شوند.چنین تقسیم بندی استفاده بهتر از زمین را فراهم می آورد.
قطعه بندی ساختمانها در جهت شرقی- غربی به شهر سیمایی جدید می داد که بکلی با سیمای "متمرکز" شهرهای رنسانس متفاوت بود.

در محلات اکثریت خانه ها دو طبقه، جدا از یکدیگر و محصور در باغچه هایی بدون پرچین بودند.سطح ساخته شده ساختمانها می باید از نصف سطح کل زمین کمتر باشد و باقیمانده زمین باغی عمومی را شکل می بخشد که برای پیاده روندگان قابل استفاده است. ”این معیار، عبور از هر نقطه شهر و در هر جهتی را ممکن میسازد؛ و سطح شهر در کلیت آن، بسان پارک بزرگی است، بی هیچ دیوار حیاطی برای محدود کردن زمینها.“
گارنیه با حمایت از نظام خانه های مستقل، نظام پیشین را که در آن خانه های مسکونی به صورت ردیفهای ممتد ساختمانی در طول خیابانها قرار می گرفتند، طرد کرد و به این ترتیب، از نخستین کسانی بود که علیه "خیابانهای دالانی” به مبارزه برخاست.

بناهای عمومی و مرکز شهر صنعتی
در طرح شهر صنعتی فضای وسیعی در مرکز مجموعه برای توزیع بناهای عمومی ذخیره شده است. این تاسیسات سه دسته اند:
خدمات اداری
نمایشگاهها و مجموعه های نمایشی
تاسیسات ورزشی و تفریحی

برای ساخت همه ی ساختمانهای عمومی از سیمان مسلح و شیشه استفاده شده است .

در " مرکز شهر"، ساختمان شهرداری و ادارات مربوطه، یک ساختمان شامل سالنهای متعدد کنفرانس با ابعاد مختلف و ساختمانهایی برای سایر موسسات بود؛ از جمله اتحادیه اصناف و انجمنهای مختلف، دفاتر، موزه ها، یک کتابخانه، یک سالن نمایشگاه، یک تئاتر سرپوشیده و یک تئاتر روباز، استخرهای شنا،تاسیسات ورزشی و یک ساختمان برای خدمات بهداشتی .

پروژه مرکز شهر آگاهانه و نه اتفاقی، مزین به دو نقل قول از "امیل زولا" در کتاب اتوپیای اجتماعی به نام ” کار" بود.
این قسمت از طرح پیش درآمدی بود بر مراکز اجتماعی کویهای مسکونی مدرن .

پلان و نمای کتابخانه عمومی شهر
پرسپکتیوی از هتل شهر صنعتی

مدارس شهر
در پاره ای از نقاط شهر، که دقیقا انتخاب شده و در محلات توزیع گشته اند، مدارس ابتدایی برای کودکان تا حدود چهارده سال قرار گرفته اند. و در شمال، در شرقی ترین قسمت شهر، دبیرستان ها جای گرفته اند.
آموزشی که در این دبیرستانها داده می شود باید پاسخگوی نیازهای یک شهر صنعتی باشد.

جامعه و شرایط اجتماعی شهر صنعتی

این طرح نخستین کوشش برای معرفی یک شهر قرن بیستم متکی بر اصول سوسیالیستی است. وقتی که از گارنیه سوال شد که چرا این شهر فاقد دادگاه و مراجع قانونی، پلیس و زندان است و چرا کلیسایی در آن وجود ندارد، وی پاسخ داد که جامعه جدیدی که بر اساس اصول سوسیالیستی اداره می شود، دیگر هیچگونه ناهنجاری اجتماعی یا دزد و جانی نخواهد داشت.

در این طرح، کلیه زمینها در اختیار شهرداری بوده و علاوه بر تامین آب مورد نیاز مردم،تهیه نان، گوشت، شیر و دارو نیز به تشکیلات شهرداری واگذار شده است (مالکیت عمومی)

مهمترین نکته ی این طرح، برابری طبقات اجتماعی در کل جمعیت شهر بود.در این شهر کار قانون انسان است .

شهر صنعتی در عمل

اگر گارنیه تنها به طرح این نقشه ها در کارگاهش که در "ویلا مدیچی" واقع بود اکتفا می کرد، می توانستیم او را نیز یکی از اتوپیستهای متعدد فرانسوی بشمار آوریم اما، تقریبا بلافاصله پس از تکمیل طرحهای "شهر صنعتی" گارنیه در موقعیتی مناسب برای اجرای نظریه های خود قرار گرفت.
از 1905 ”ا.هریوت“ شهردار شهر لیون از گارنیه می خواهد که به عنوان معمار اصلی شهر به کار مشغول شود، شهری که برای گارنیه در عمل یک شهر صنعتی بود. او در لیون آثاری بسیار باقی گذارد، بخصوص کشتارگاه ”لاموشه“ (1909-1913)، استادیوم المپیک (1913-1916) و بیمارستان ”گرانژبلاش“ (1915-1930)
در سال 1920 وی ساختن یک محله مسکونی جدید را بر اساس خط مشی مطالعات نظری خویش آغاز کرد.ولی نتیجه عملی، از نظریات گارنیه بسیار فاصله گرفته بود، زیرا که فضای ساخته شده بسیار متراکمت بود و فضاهای سبز بین ساختمانها به طرز چشمگیری نقصان یافته بود و خدمات عمومی شهر ناقص بودند. بدین ترتیب رویای هیجان آور شهر صنعتی در عمل به یک مجموعه مسکونی کارگری در حاشیه یک شهر بزرگ و ثروتمند تبدیل شد .

چگونگی تاثیر گارنیه بر روند شهرسازی قرن بیستم

گارنیه تحولی در چشم انداز شهری پدید آورد که عمدتا از لحاظ محتوایی اصول برنامه ریزی شهری در جنبش مدرنیسم تلقی شد: وجه تمایز آشکار بین انواع عملکردها، سکونت، کار، اوقات فراغت، حمل و نقل و تقسیم بندی حرکت سواره و پیاده با پیش بینی تونل های زیرزمینی و مسیرهای ترافیک عمومی .

گارنیه در این اثر، از پیش مسائلی را که بعدها موضوع بحث سه کنگره بین المللی معماری مدرن(CIAM ) از 1929 تا 1933 بودند لمس کرده بود. مسائلی چون: "مسکن حداقل"، "استقرار منطقی بناها" و بالاخره موضوع "شهر کاربردی".

پروژه شهر صنعتی هم به لحاظ ایده های برنامه ریزی و هم در زمینه الگوی معمارانه، جنبش معماری مدرن را تحت تاثیر قرار داد، به عنوان نمونه در کارهای ” لوکوربوزیه" بسیار تاثیرگذار شد .

منابع
شوای،فرانسواز؛ شهرسازی،تخیلات و واقعیات؛ ترجمه: سید محسن حبیبی؛ تهران:دانشگاه تهران؛ 1384
استروفسکی، واتسلاف؛ شهرسازی معاصر، از نخستین سرچشمه ها تا منشور آتن؛ ترجمه: لادن اعتضادی؛ تهران: مرکز نشر دانشگاهی؛ 1385
لامپونیانی،ویتوریو؛ معماری و شهرسازی در قرن بیستم؛ ترجمه: لادن اعتضادی؛تهران:دانشگاه شهیدبهشتی؛1386
لامپونیانی،ویتوریو؛ دانشنامه معماری قرن بیستم؛ ترجمه: ضیاء الدین جاوید؛تهران: نشر امتداد؛1382
بنه ولو، لئوناردو؛ تاریخ معماری مدرن؛ ترجمه: سیروس باور؛ تهران: دانشگاه تهران؛ 1380
گیدیون، زیگفرید؛ فضا، زمان، و معماری؛ ترجمه: منوچهر مزینی؛ تهران: انتشارات علمی و فرهنگی؛ 1384
پاکزاد، جهانشاه؛ سیر اندیشه ها در شهرسازی(1)-از آرمان تا واقعیت-؛ تهران: شرکت عمران شهرهای جدید؛ 1386
www.aria.archi.fr
www.museeurbaintonygarnier.com
www.exhibits.slpl.org

پایان
کانال تلگرامی

بانک پاورپوینت های مهندسی رشته عمران و معماری https://telegram.me/Bankpptmohandesi