سازماندهی پویا
برای نیل به هدف ها،سازماندهی گامی ضروری است. در سازماندهی،وظایف و اختیارات و مسولیت های واحدها و پست ها مشخص و نحوه هماهنگی و ارتباط بین آنها معین می شود.
مبانی سازماندهی
سازمان بر مبنای وظیفه یا هدف(رایج ترین)
سازمان بر مبنای نوع تولید یا عملیات
سازمان بر مبنای منطقه عملیات
سازمان بر مبنای ارباب رجوع یا مشتری
سازمان بر مبنای وظیفه یا هدف
در این سازمان واحدها بر حسب وظیفه تقسیم شده و هر یک وظیفه ای غیر مشابه با دیگری دارند.برای سازماندهی بر این مبنا، باید وظیفه کلی و هدف سازمان به وظایف جزیی تر تقسیم شود.
اصولا هر سازمانی برای انجام وظایف خود به دو نوع واحد صف و ستاد نیاز دارد. صف:واحد هایی که مستقیما مجری هدف اصلی سازمان اند. ستاد:واحدهای کمک دهنده و یاری دهنده واحدهای صف در انجام وظایفشان هستند.
رئیس واحد چاپ و طراحی
مسئول امور طراحی
مسئول امور چاپ
مسئول اداری و مالی
حسابدار
مامور خرید
متصدی دفتری
طراح
نقاش
خطاط
متصدی فیلم
متصدی ماشین چاپ
متصدی زینک
مزایا: -ایجاد حوزه های قوی تخصصی -ارتقای سطح تخصصی -بازدهی بالا در کارهای همیشگی
محدودیت ها: -فاقد انعطاف لازم -همکاری ضعیف -دشواری ارزیابی عملکرد کل سازمان
سازمان بر مبنای نوع تولید یا عملیات
در این سازمان واحد ها بر اساس تولیدات یا نوع خدمات سازمان تقسیم می شوند.
سازمان بر مبنای پروژه یا برنامه یک نوع سازمان بر مبنای نوع عملیات به شمار می آید که یک دوره ی عمر محدود دارد.
مدیریت سازمان
واحد تولید آبگرمکن
واحد تولید بخاری
واحد تولید یخچال
مزایا:
-مسئولیت ها و اختیارات مدیران مشخص
-سهولت ارزیابی عملکرد
محدودیت ها:
-تضعیف گروه های تخصصی
-به وجود آمدن ناهماهنگی بین واحدهای تولیدی یا خدماتی
سازمان بر مبنای منطقه عملیات
هرگاه منطقه عملیات اساس تقسیم بندی های سازمانقرار گیرد،سازمان بر مبنای منطقه عملیات حاصل می شود.
مدیر موسسه توزیعی
واحد مرکز
واحد شمال
واحد جنوب
واحد شرق
واحد غرب
مزایا:
-سرعت و سهولت شناختن نیازها و رفع آن
محدودیت:
-پراکندگی واحدهای منطقه ای ممکن است وحدت سازمان و هماهنگی بین واحدها را مشکل سازد
سازمان بر مبنای ارباب رجوع یا مشتری
در این سازمان واحدها به گونه ای تقسیم می شوند که هر کدام پاسخگوی گروهی متفاوت از ارباب رجوع یا مشتریان سازمان باشد.
مدیریت سازمان
امور فروش دولتی
امور فروش خصوصی
مزایا:
-پاسخگویی سریع و صحیح به مشتریان
-ارائه خدمات با کیفیت به مشتری
محدودیت ها:
-دارای هزینه زیاد و مقرون به صرفه نبودن
-واحدها ممکن است همواره مشتری نداشته باشند و از نیروی انسانی اختصاص یافته استفاده به عمل نیاید.
سازمان بر مبنای پروژه
این سازمان به واحدهای پروژه ای و کوچکتر تقسیم می شوند وبه همین جهت مشکلات ناشی از سلسله مراتب و کندی ارتباطات به حداقل ممکن کاهش می یابد.
ساختار سنتی سازمان
این ساختار به صورت هرمی شکل طراحی می شود و به ساختار سلسله مراتبی یا ساخت وظیفه ای مشهور است و به علت سادگی و سهولت کاربرد در سازمان های بسیاری مورد استفاده قرار گرفته است.
محدودیت ها:
-ارتباطات کند و طولانی و فاقد دقت لازم
-واحدهای سازمانی مستقل نیستند
-روابط فردی
-برای هر وظیفه یک واحد ایجاد شده
-مدیران وکارکنان تنها دریک رشته خاص تجربه و آگاهی پیدا میکنند
-انعطاف پذیر نیستند
-حسابرسی مسئولیت ها به سادگی مقدور نمی باشد
سازمان ماتریسی یا خزانه ای
سازمان بر مبنای وظیفه و سازمان بر مبنای پروژه به همراه هم سازمان ماتریسی را به وجود می آورند.
از نظر سازماندهی تقریبا نوعی سازمان بر مبنای وظیفه اند.
سازمان با گروه های متداخل
در این ساختار،رابطه گروه با گروه جایگزین رابطه فرد با فرد در ساختار سنتی می شود.
وجود اعضای مشترک در گروه ها،همبستگی در سازمان را تقویت می کند و سازمان را به صورت یک گروه بزرگ در می آورد.
سازمان با واحدهای مستقل
در این ساختار،سازمان را در قالب واحدهای مستقل سازماندهی می کنیم به طوری که انجام ماموریت های سازمان با بهره گیری از فرآورده ها یا خدمات برخی یا تمامی این واحدها امکان پذیر می شود.
سازمان با ساختار آزاد
این ساخت بسیار انعطاف پذیر است و شکلی خاص و ثابت به خود نمی گیرد،بلکه بر اساس نیازها و تغییرات محیطی به سرعت و سهولت تغییر شکل می دهد و خود را با انتظارات موجود هماهنگ می سازد.
الگوی پنج بخشی
– بدنه اصلی عملیاتی
– بخش عالی سازمان
– بخش میانی
– بخش ستاد فنی
– بخش ستاد پشتیبانی