به نام خدا عنوان:ساختار گروهی:گرایش نوین مدیریت
ساختار گروهی
اداره سازمانهای امروزی بستگی زیادی به شناخت و بهره گیری موثر از روند گروهی دارد.فرهنگ سازمانهای نوین به شکل گسترده ای از فرهنگ گروههای کاری تاثیر می گیرد.
پیشینه و مفهوم گروه
پیشینه و کاربرد گروه در چارچوب فعالیتهای سازمان یافته به چهاهزار سال پیش از میلاد مسیح باز می گردد. (از جمله مصریهای باستان)
تعریف گروه
تشکیل و راه اندازی گروه،فرآیندی است که انسانهائی را که دارای نیازها،زمینه ها و مهارتهای گوناگونی هستند،گردهم می آورد و با بهره گیری از روشهای کارآمد توانائی ها،انرژی و قابلیت آنان را به شکل واحد یکپارچه کاری با هم ترکیب سازد و آن را در سمت دستیابی به هدف یا اهداف مورد نظر هدایت می کند.
انواع گروههای سازمانی
گروه رسمی:
بر پایه نیازهای فنی و وظیفه ای سازمان و برای دستیابی به هدفهای مربوط به آن و انجام کارها و وظیفه های مشخص تشکیل می شود.
انواع گروههای سازمانی
گروههای غیر رسمی:
این گروهها در رابطه با هدف یا هدفها و طراحی های از پیش برنامه ریزی شده بوجود نمی آیند،بلکه پیدایش آنها بواسطه نیازهای افراد و برخوردهای طبیعی آنها صورت می پذیرد.
مقایسه جنبه های گوناگون انواع گروهها
کاربرد روش گروهی در ارتباط با موقعیتهای گوناگون
کاربرد شیوه گروهی
سرشت وظیفه ای گروه
اندازه گروه:
اندازه بیش از حد گروه،علت ایجاد گروههای فرعی درون گروه اصلی است که در موارد زیادی اختلال در کار،هرز رفتن منابع و تضادهای مخرب درون گروهی را بهمراه دارد.
کاربرد شیوه گروهی
نقش رهبری گروه:
نقش رهبری گروه در سازمانهای امروزی،بیشتر نقش هماهنگ کننده و ”تسهیل گر“است.
ظرفیت رهبری گروه باید کافی و در تناسب با وظایف گوناگونی که بر عهده چنین رهبری است،باشد.
دستاوردهای گروهی
دانش بیشتر
روشهای متنوع
پذیرش بیشتر
استنباط بهتر
خسارتهای گروهی
سازشکاری
تسلط یک نفر بر کل گروه
نابجائی هدف
وقت زیاد
فرآیند تشکیل و راه اندازی گروه
مرحله گردهم آئیForming
در این مرحله اعضای گروه مراقب رفتار خود هستند و تلاش دارند که با رعایت ادب و بهره گیری از یک چتر حفاظتی، بهترین رفتار خود را ارائه کنند.
فرآیند تشکیل و راه اندازی گروه
مرحله توفانی storming
اعضا آغاز به جانبداری از موضع و انتظارهای خود می کنند.
ویژگی این مرحله:برخوردهای مستقیم،دسته بندی، ائتلاف، تضاد، حالت تدافعی و تهاجمی
حساسترین مرحله در تشکیل گروه
فرآیند تشکیل و راه اندازی گروه
مرحله هنجارگذاری Norming
گروه تا حد زیادی شکل گرفته است و اعضا یاد می گیرند که چگونه با مساله رویارویی کنند و در عین حال با اختلاف نظرها و دیدگاههای یکدیگر آشنا شوند.
فرآیند تشکیل و راه اندازی گروه
ادامه مرحله هنجارگذاری
نتیجه این مرحله،برپائی هنجارها و استانداردهای رفتاری و ارتباطی،تعیین نقش های فردی، ترتیبات لازم برای هماهنگی،کنترل و یکپارچه سازی فعالیتهاست.
فرآیند تشکیل و راه اندازی گروه
مرحله انجام کار Performing
گروه به رشد خود رسیده و درک درستی از نقشهای هر فرد بدست آمده است.
افراد چیزهای نو از یکدیگر یاد می گیرند و در زمینه هایی فعالیت می کنند که در آغاز کلاً بیرون از حیطه آموزشی و تخصص آنان بوده است.
فرآیند تشکیل و راه اندازی گروه
گذار از هر یک از مراحل چهارگانه،نیاز به تامین مقدمات کافی،فراهم بودن منابع و از همه مهمتر رهبری اندیشمندانه و کارآمد دارد.
الگوهای تشکیل و راه اندازی گروه
الگوی دگرگونی منابع
الگوی دگرگونی منابع بیشتر بر هدف و دیدگاه مشترک تاکید گروه دارد و هماهنگ کردن سه بعد کار گروهی یعنی درون داد،برونداد و تاثیر متقابل متغیرهای سازمانی/شغلی و هدفهای فردی را بررسی می کند.
از دید این الگو،ویژگیهای یک گروه کارآمد آنهائی هستند که در نهایت کارآئی و بازدهی مناسب را امکانپذیر می کنند.
این الگو ارزشهائی مانند نتیجه گرائی،تغییر گرائی،تعهد و اخلاق گرائی را ویژگیهای هر گروه کارآمد می داند.
الگوهای دگرگونیهای منابع
الگوهای دگرگونی منابع
الگوی فرآیندهای گروهی
این الگو به دو بعد برجسته روند گروهی یعنی تجزیه و تحلیل ساختار و نحوه کار گروه می پردازد.
این الگو با بهره گیری از چارچوب عملیاتی سیستم،توجه خود را به سه زیر سیستم درونی، برونی و نتیجه کار متمرکز می کند.
الگوی فرآیندهای گروهی
ساختار درونی گروه
فعالیت گروه
این فعالیتها نقش گروه،وظیفه های ارجاع شده به آن، تصمیم گیریهای گروهی،علاقه های نخستین و هدفهای اصلی که آماج تلاشهای گروهی است،را در بر می گیرد.
مراوده ها
کدام عضو گروه با دیگر عضوها مراوده بیشتری دارد؟
تناوب ارتباط میان اعضا چگونه است؟
زمان و تکرار ارتباطات از چه الگوئی پیروی می کند؟
آغاز کننده ارتباط عموماً چه فرد یا افرادی هستند؟
عواطف و احساس ها
وضعیت عاطفی اعضای گروه مانند احساس عصبی بودن، ناآرامی،راحتی،خشنودی و حالتهائی مانند آنها،به شناخت نحوه کار گروهی و آمادگی آن ارتباط زیاد دارد.
هنجارها
هنجارها بارزترین متغیرهائی هستند که به شناخت چگونگی پویایی و کارکرد گروه یاری می کنند.
زیر ساخت هنجارهای گروهی
گروههای فرآیند کارProcess Action Team
به گروههای PAT شهرت دارند.
هسته اصلی ساختارهای مدیریت کیفیت جامع را تشکیل می دهند.
گروههای فرآیند کار
معمولاً مسولیت طراحی،تعدیل،نظارت و انجام فرآیندهای ویژه ای را در سازمان عهده دار می شوند و هدف آنها دستیابی به کارآئی موثر و ثمربخشی بهینه و بهبود دائمی فرآیندهای کاراست.
گروههای کار کارساز High-performance Team
نوینترین روند در مدیریت تحول بشمار می آید.
دارای این هدف مشخص است که سازمان را پویا کند، همسازی بهینه میان عامل تکنولوژی و عامل انسانی را بوجود آورد و مهمتر از آن دیدگاه سازمان و نظام ارزشی آن را بر پایه همسازی با ارزشهای فردی و گروهی استوار سازد.
گروههای کار کارساز High-performance Team
الگوهائی مانند ”مدیریت مشارکتی“،“گروههای خودگردان“ ، “طراحی سیستمهای فنی-اجتماعی“ نمونه هائی از الگوهای مورد کاربرد این روند بحساب می آید.