پاورپوینت میزان شیوع آسیبهای مچ پا و علل آن در رشته های مختلف ورزشی

 میزان شیوع آسیبهای مچ پا و علل آن در رشته های مختلف ورزشی

مقدمه به خاطر اینکه مچ پا یکی از بزرگترین مفاصل تحمل کننده ورزن بدن می باشد آسیبهای حاد و مزمن می تواند ناتوانی در آن ایجاد کند.مچ پا به دلیل نقش محوری در فعالیتهای بدنی مانند دویدن ، پریدن، جهش همراه با تغییر مسیر ناگهانی و غیره در معرض آسیبهای بسیاری می باشد. آسیبهای مچ پا یکی از شایعترین آسیبهای اسکلتی عضلانی در فعالیت ورزشی به شمار می رود که به طور کلی 10 الی 15 درصد از کل آسیبها را شامل می شود. روزانه 10 هزار نفر دچار پیچ خوردگی مچ پا می شوند که 75 درصد کل آسیبهای مچ پا را تشکیل می دهدو سالیانه یک میلیون نفر با شکایت از آسیب حاد مچ پا به پزشک مراجعه می کنند

آناتومی مچ پا درساختار مچ پا سه استخوان درشت نی ( تیبیا ) و نازک نی ( فیبولا ) و تالوس ( قاپی ) شرکت دارند که توسط رباطهایی مثل رباط دلتوئید ، رباط تالوفیبولار قدامی و خلفی و … حمایت می شوند . علت بیشتر بودن آسیب در سمت خارجی مچ پا نسبت به سمت داخلی آن بالاتر بودن سطح مفصلی و بیشتر بودن سطح مفصلی در سمت داخل نسبت به خارج است و نیز اینکه رباطهای سمت داخل مچ پا ( رباط دلتوئید ) قطورتر و محکم تر از رباطهای سمت خارج مج پا می باشند . در سمت خارج سه رباط نسبتاً کم استحکام تالوفیبولار قدامی و خلفی و رباط پاشنه ای به نازک نی را داریم که از نظر آناتومیکی ، حمایت لیگامانی در این قسمت کمتر و روتیشن بیشتری داریم.

آسیبهای مچ پا
1- پیچ خوردگی مچ پا ۸۵% از صدمات مچ پا را پیچ خوردگی های مچ پا تشکیل می دهد . و 85% این پیچ خوردگی ها را نوعی پیچ خوردگی که در آن پا ( کف پا ) به سمت داخل بوده و کناره خارجی پا مماس بر زمین می باشد تشکیل می دهد که آسیب وارده به سمت خارج مچ پا وارد می شود . پیچ خوردگی مچ پا شایعترین آسیب و صدمه ورزشی محسوب می گردد که احتمال بروز آن در دوره ورزشی یک فرد بین 45-25% می باشد . که البته 65 درصد پیچ خوردگی های مچ پا و 10 الی 30 درصد از آسیبهای مچ پا متاسفانه به فرم مزمن تبدیل می شود. پیچ خوردگی مچ پا بویژه در ورزشهای فوتبال ، والیبال ، بسکتبال شایع است .

 انواع پیچ خوردگی های مچ
1- پیچ خوردگی های خارجی : در حرکت چرخشی پا به سمت خارج به طوری که کف پا به سمت داخل قرار گیرد رخ می دهد و در آن قسمت خارجی مچ پا صدمه می بیند . 2- پیچ خوردگی های داخلی : در حرکت چرخشی پا به سمت داخل به طوری که کف پا به سمت خارج قرارگیرد رخ می دهد و در آن قسمت داخل مچ پا صدمه می بیند . 3- پیچ خوردگی های بالای مچ پا : که منظور پارگی رباط بین درشت نی و نازک نی در انتهای تحتانی آنها است که اغلب با درد جلوی مچ پا تظاهر پیدا می کند (سندسموزیس)

درجه بندی آسیب پیچ خوردگی مچ پا بر اساس معاینه بالینی
درجه 1 : مچ دردناک اما عدم ناپایداری مفصل که با کشیدگی خفیف رباط قاپی_نازک نی قدامی همراه است .

درجه 2 : مچ دردناک و در بررسی مفصل ناپایداری در معاینه مفصل دیده می شود که همراهی با پارگی کامل رباط قاپی_نازک نی قدامی و پارگی ناکامل رباط پاشنه ای _ نازک نی دارد . درجه 3: مچ دردناک همراه با ناپایداری مفصل مچ در معاینه . این حالت با پارگی کامل هر دو رباط قاپی_نازک نی قدامی و پاشنه ای _ نازک نی می باشد .

بیومکانیک ورزشی مکانیسمهای پیچ خوردگی مچ پا در حرکات ورزشی شامل پریدن ها ، چرخیدن روی یک پاشنه و تماس نزدیک بین ورزشکاران که در آنها پاها روی هم گذاشته می شود می باشد .

2- شکستگی مچ پا 15% از آسیبهای مچ پا را شکستگی های مچ تشکیل می دهند . اغلب آسیبهای مچ پا را پیچیدگی های مچ پآ تشکیل می دهند. در شکستگی های مچ پا ارزیابی جهت اینکه شکستگی stabel یا unstable است ضروری است .  همراه بودن خونریزی یا تورم شدید مچ  احتمال شکستگی مچ پآ را افزایش می دهد

در رفتگی: کامل- دو سطح مفصلی استخوانها که مقابل یکدیگر هستند کاملا از هم جدا شوند که اغلب در شانه- آرنج- و کشکک اتفاق می افتد ناقص- سطوح مفصلی دو استخوان کاملا از مقابل هم کنار نرفته اند ولی تقابل آنها طبیعی نمی باشد که اغلب در زانو مچ پا و مفصل ترقوه ای – آخرمی اتفاق می افتد

بیومکانیک آسیب در حرکات ورزشی خم شدن ناگهانی پا  بطوریکه کف پا به سمت خارج و کناره داخلی پا روی زمین باشد سبب صدمه ورزشی رباط دلتوئید سطحی و در صورت شدید بودن آسیب  به رباط دلتوئید عمقی می گردد . جدا شدگی قوزک داخلی همراه با شکستگی انتهای تحتانی فیبولا می تواند در اثر کشش شدید رباط دلتوئید و بخصوص در افراد مسن اتفاق افتد . اغلب شکستگی های ناپایدار مچ ناشی از چرخش به خارج شدید استخوان تالاموس و تیبیا می باشد چنانچه در این حالت کف پا متوجه داخل باشد یک شکستگی مایل در استخوان فیبولا عارض می شود و چنانچه کف پا به سمت خارج باشد یک شکستگی وسط یا بالای فیبولا حادث می شود . شایعترین شکستگی مچ پا مربوط به قوزک خارجی است که معمولاً در چرخش به خارج که کف پا متوجه داخل و پائین است رخ می دهد . انواع شکستگیها شکستگی های عرضی ناشی از نیروهای فشاری _ کششی هستند . شکستگی های مارپیچی ناشی از نیروهای چرخشی هستند . شکستگی عمودی قوزک معمولاً ناشی از اعمال فشار روی تالوس هستند . هرگونه شکستگی جابجا شده قوزک را باید ناپایدار محسوب کنیم چرا که همواره با آسیب رباطی در سمت مقابل همراهند و لذا مچ ناپایدار است .

مروری بر تحقیقات انجام شده  محمد کوچکی- 1375 در تحقیقی بر روی 25 بازیکن تیم ملی فوتبال انجام داد به نتایج زیر دست یافت – متداولترین ناحیه بروز صمات ، اندام تحتانی با 17/46 % می باشد – متداولترین نواحی بدن که آسیب دیده اند به ترتیب مچ پا ، انگشتان دست ، زانو ، ران و مچ پا می باشد. – شایعترین نوع آسیب هم آسیبهای عضلانی وتری با 19/67% می باشد زهره میرسپاسی- 1379 بررسی میزان شیوع و علل آسیبهای ورزشی دانشجویان دختر و پسر رشته تربیت بدنی – بالاترین درصد آسیبها در دختران در رشته والیبال و در پسران در رشته فوتبال و بیشترین آسیبها در دختران مچ پا و در پسران انگشتان دست بوده است – در دختران بیشترین نوع آسیب دیدگی از نوع وتری و در پسران دررفتگی بوده است – مهمترین علت بروز صدمات عدم آمادگی جسمانی بوده است سعید عابدین زاده- 1373 در بررسی میزان شیوع آسیب های ورزشی در کاراته کاران:

میزان آسیب دیدگی مچ پا در انواع آسیبها نسبت به اندام دیگر بدن

اقسر جعفری حجین-( 1378) بررسی میزان شیوع و علل صدمات ورزشی در دختران ژیمناست
نتایج کلی تحقیق:
بیشترین میزان آسیب در ژیمناستیک را اندامهای تحتانی با 58 % دارا می باشند
آسیب پذیر ترین عضو بدن زانو با 8/19 و سپس مچ با 1/19 می باشد.
شایعترین نوع آسیبها در میان قهرمانان ژیمناستیک به ترتیب ضرب دیدگی و کوفتگی با 6/36 درصد ، کشیدگی با 6/26 در صد و پیچ خوردگی با 2/11 درصد می باشد
میزان تاثیر عوامل مختلف در وقوع صدمه به ترتیب :
وسایل و تجهیزات مناسب 50% – وسایل حمایت کننده اعضای بدن 8/56 %– آسیبهای مزمن قبلی 9/40 % – تمرین و تکنیک غلط 4/ 36%- و عدم استفاده از وسایل کمک آموزشی 4/36 %

خانم محبوبه ذبیحیان – 1381 در بررسی میزان شیوع ، نوع و علل احتمالی صدمات ورزشی والیبالیستهای مرد لیگ برتر باشگاههای ایران
شایع ترین نوع آسیب مفصلی پیچ خوردگی در حین مسابقه و تمرین به ترتیب با 86/46 % و 6/38%
شایع ترین عضو آسیب پذیر اندام تحتانی در حین مسابقه و تمرین مچ پا به ترتیب 3/38% و 31/31 می باشد
مربیان نیز درمصاحبه حضوری با 3/47% مچ پا را آسیب پذیر ترین عضو گزارش نمودند.
شایع ترین نوع صدمه در کل آسیبها ی بدن پیچ خوردگی در حین مسلبقه و تمرین با 23% و 1/20% می باشد
ولی بر اساس نظر مریبان کشیدگی 8/38 % در این ورزشکاران شایع ترین نوع آسیب دیدگی محسوب می شود
آسیب پذیر ترین عضو بدن این ورزشکاران در حین تمرینات انگشتان دست با 58/15 و در حین مسابقه مچ پا با 49/17 % می باشد
میزان تاثیر عوامل مختلف در وقوع صدمه به ترتیب :
تمرینات بدنسازی 3/68 %- گرم نکردن کافی 65%- شرایط نامناسب زمین محل تمرین 7/46% – عدم استفاده از وسایل ایمنی 7/47 %- پر تمرینی 3/43% – اجرای تکنیک غلط 3/43% – وجود خستگی 7/36 % – و آسیب دیدگی قبلی 7/26 %

جوادفولادیان -1378 بررسی میزان شیوع و علل صدمات ورزشی بین ورزشکاران نخبه دوومیدانی کشور

نتیجه تحقیق :
1- میزان آسیب پذیری مچ پا در رشته بسکتبال با 36% بیشترین میزان و در کشتی با 7% کمترین میزان می باشد.
2- در بیشتر ماده های دو ومیدانی ران (آسیب مینیسک زانو با 100% )و پس از آن مچ پا ( پیچ خوردگی با 75% ) را آسیب پذیرترین اعضای بدن این ورزشکاران معرفی نموده است .
میزان تاثیر عوامل مختلف در وقوع صدمه به ترتیب : 3-
ضعف آمادگی جسمانی 25% – پر تمرینی 18% – اجرای غلط تکنیک ها 15%- گرم نکرن کافی 147% – نامناسب بودن وسایل و تجهیزات 3% – عدم آمادگی روانی 8% و آسیب دیدگی قبلی 7%

مکی و همکاران-2001 در تحقیق آسیبهای مچ پای بسکتبالیستها میزان آسیبهای مچ پا در بسکتبالیستها را 58/3 در هر 1000 نفر شرکت کننده در تمرین و مسابقات اعلام نمودند که در مقایسه با رشته های دیگر علی رغم جهش ها ی زیاد و حرکت و ایستادنهای ناگهانی کمتر بوده است در این تحقیق 4 عامل در وقوع صدمه موثر اعلام شد: 1- سایقه آسیب 2- استفاده از کفشهای نامناسب 3- گرم نکردن نامناسب 4- فرودهای نامناسب آگل و همکاران – 2005 در تحقیق بر روی میزان آسیبهای زنان والیبالیست به نتایج زیر دست یافت: 1- آسیب مچ پا شایع ترین آسیب در بین ورزشکاران این رشته می باشد 2- تقریبا 20% ازکل آسیبهای مچ پا مسابقات آسیبهای قسمت بالای مچ پا می باشد 3- میزان آسیب دیدگی مسابقات بالاتر از تمرینات می باشد 4- برای پیشگیری از آسیبهای مچ پا آسیبهای مزمن قبلی مچ پا و زانو درمان شوند

رایت و همکارانش 2004- با تحقیق روی بازیکنان تیم ملی هاکی در طول 2 سال دریافتند که شایع ترین آسیب در میان این ورزشکاران آسیب سندسموزیس مچ پا می باشد که این آسیب در انواع پیچیدگی های مچ پا در ورزشهای مختلف کمترین شیوع لی در این ورزشکاران بالاترین شیوع را دارد که به دوره درمان طولانی تری نیاز دارد.( به طور میانگین 45 روز) گربرت و همکارانش -1998 – در بررسی ناتوانی ورزشکاران در ادامه فعالیتهای ورزشی با آسیب مچ پا به نتایج زیر دست یافت: 1- 104 مورد آسیب مچ پا گزارش شد برای کل آسیبهای ورزشکاران می باشد 2- 96 مورد آسیب پیچ خوردگی که 4 مورد پیجیدگی به داخل- 76 مورد به خارج و 16 مورد سندسموزیس میباشد 3- 7 مورد شکستگی 4- 1 مورد ضرب دیدگی و کوفتگی 5- 95% این افراد پس از 6 هفته به فعالیتهای ورزشی بازگشته بودند اگر چه 55% از این افراد عملکرد ورزشی آنها پایین آمده بود یا به طور متناوب دچار درد میشدند 6- همه افراد آسیب دیده پس از 6 ماه به فعالیت ورزشی بازگشته بودند اگر چه 40% با نشانه های باقیمانده از بیماری و 5/2 % با ناپایداری لیگامانها که باعث مزمن شدن این آسیب می شود 7- کارایی مکانیکی افراد در ورزش در پیچیدگی های نوع اول و دوم پایین مآید 8- پیچش سندسموزیس متداولترین نوع آسیب در ورزشهای برخوردی است که در اغلب ورزشکاران به فرم مزمن تبدیل می شود( به دلیل طولانی بودن زمان درمان)

کسلن – الیزابت و سیمون(2002) در تحقیق بر روی 45 ورزشکار زن فوتبالیست به این نتیجه رسیدند که مچ پا و ساق پا دراین ورزشکاران از آسیب دیدگی بالایی برخوردار است.

نتیجه گیری کلی: – سلامت مفصل مچ پا به دلیل وضعیت آناتومیکی آن اهمیت بسیار زیادی در انجام فعالیتهای ورزشی دارد لذا کاهش آسیب به آن و مراقبت از آن همواره باید مد نظر ورزشکاران و متخصصین امر قرار گیرد. – بین رشته های ورزشی پسران ، بیشترین میزان آسیب دیدگی در رشته ورزشی فوتبال مشاهده شده است و آسیب دیدگی مچ پا شایع ترین نوع آسیب دیدگی در این رشته میان ورزشکاران می باشد – آسیبهای عضلانی وتری ، بیشترین میزان آسیب دیدگی در دختران و پسران بوده است – در ورزش های تماسی ( فوتبال ، بسکتبال ، هندبال ، کشتی ) و برخی ورزش های غیر تماسی ( دو میدانی ، ژیمناستیک ) بیشترین میزان آسیب دیدگی در اندام تحتانی مشاهده شده است – پیچیدگی خارجی مچ پا شایعترین آسیب از انواع آسیبهای مچ پا می باشد که در ورزشهایی که همراه با جهش ، پرش و برخورد می باشد مانند بسکتبال و فوتبال شیوع دارد – بیشتر آسیبهای مچ پا کامل درمان نشده و در ورزشکاران به فرم مزمن آن تبدیل می شود که یکی از دلایل وقوع مجدد آسیب های حاد در مچ پا می باشد. – نداشتن تمرینات بدنسازی- عدم استفاده از وسایل ایمنی و آسیبهای قبلی می تواند مهمترین علتهای آسیب در ورزشکاران باشد.

پیشنهادات: – برنامه بدنسازی متناسب با هر رشته ورزشی به طور جدی توسط مربیان و ورزشکاران دنبال شود – در حین فعالیت ورزشی برای جلوگیری از آسیب مچ پا از وسایل حمایتی مچ پا مانند کفش ساق بلند در بسکتبال و کشتی و بانداژ و نوارهای چسبان استفاده گردد – بر گرم کردن مچ پا در فعالیتهایی که اندام تحتانی بیشتر درگیر می باشد بیشتر تاکید گردد

منایع: کوچکی – محمد- پایان نامه کارشناسی ارشد1375 ( بررسی انواع و میزان شیوع صدمات ورزشی تیم ملی فوتبال جوانان کشور ) میر سپاسی – زهره-پایان نامه کارشناسی ارشد 1379 (بررسی میزان شیوع و علل آسیبهای ورزشی دانشجویان دختر و پسر رشته تربیت بدنی) فولادیان- جواد یان- پایان نامه کارشناسی ارشد 1378 (بررسی میزان شیوع و علل صدمات ورزشی بین ورزشکاران نخبه دوومیدانی) ذبیحیان – محبوبه– پایان نامه کارشناسی ارشد 1381 در بررسی میزان شیوع ، نوع و علل احتمالی صدمات ورزشی والیبالیستهای مرد لیگ برتر باشگاههای ایرا
– katheleen lilly- Elizabeth cass and simon locke-physical therapy is sport (2002) injury analysis of femal soccer players
– agnur tegnanter- odd egil olsen- trine tegdan moholdt- lars engebresten(2007) injuries in norwegian femal elite soccer0mal elite soccer- sport medicin
– mckay GD , goldie P A , Payne WR , ankle injurisin basketball: injury rate and risk factors . br j sport med. 2001,35(2):103-8
– Agel J , Palmiieri – Smith RM , Descriptive epidemiology of collegiate women's volleyball injuries: National Collegiate Athletic Association Injury Surveillance System, 1988-1989 through 2003-2004.PMID : 17710179 (pubmed- indexed for MEDLINE)
Wright RW , Barile RJ , Surprenant DA . Ankle syndesmosis sprains in national hockey league players.AM J SPORT MED. 2004 DEC , 32 (8) : 1941-5
.