پروژه اندیشه اسلامی
دین یا ادیان الهی
اشتراکات اسلام با دیگر ادیان الهی – خداوند
یهودیان
مسیحیان
خدای تورات
خدای مردم یهود
بنی اسرائیل
1-با چشم دیده شود
2- معرفی خدا به صورت خدای قومی و قبیله ای
1-خدای خشن و متکبر که فقط با عدلش رفتار می کند
2-خدای بزرگتر از انسان
انجیل مرقس عیسی موجودی مافوق بشر
انجیل متی و لوقا تجسم ربوبیت در پیله عیسی و حوادث فوق طبیعی از عیسی
انجیل یوحنا طبیعت الوحی عیسی – خدا – کلمه – جسم – عیسی
نکته : خدایی که حضرت موسی و عیس (ع) معرفی کرده : خدائی که پیامبر اکرم (ص) معرفی کرده است یکسان است با خدای یگانه – مدبر عالم و…)
1
اشتراکات اسلام و دیگر ادیان الهی
خداوند
((…. لَهُمُ الجَنَّهَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ فَیَقْتُلُونَ وَیُقْتَلُونَ وَعْدًا عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْرَاهِ وَالاِنجِیلِ وَالْقُرْآنِ و ….)) قسمتی از سوره توبه آیه 111 کسانی که در راه خدا پیکار کنند بهشت برای آنان است و این وعده ای است که در تورات و انجیل و قرآن داده شده است .
اشتراکات اسلام با دیگر ادیان الهی – عقیده به معاد
آیه : اِنَّ اللّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُوْمِنِینَ اَنفُسَهُمْ وَاَمْوَالَهُم بِاَنَّ لَهُمُ الجَنَّهَ یُقَاتِلُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ فَیَقْتُلُونَ وَیُقْتَلُونَ وَعْدًا عَلَیْهِ حَقًّا فِی التَّوْرَاهِ وَالاِنجِیلِ وَالْقُرْآنِ وَمَنْ اَوْفَى بِعَهْدِهِ مِنَ اللّهِ فَاسْتَبْشِرُواْ بِبَیْعِکُمُ الَّذِی بَایَعْتُم بِهِ وَذَلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ خداوند سلام می دارد بر کسانی که در راه خدا پیکار کنند بهشت برای آنان است و این وعده ای است که در تورات و انجیل و قرآن کریم آمده است .
یهود
مسیح
تورات
عقاب، ثواب : حساب و کتاب را متعلق به این جهان دانسته اند
2
مانند کلمه و اصطلاح هاویه ، جهنم و محل عذاب یهودیان در همین جهان
در انجیل های متی لوقا و یوحنا
1- اعتقاد به بهشت – دوزخ و برزخ 2- اعتقاد به عدالت در ملکوت خداوند
اشتراکات اسلام با دیگر ادیان الهی – عقیده به وحی منجی
در تمامی ادیان مشترک است اما از لحاظ ویژگی ها منجی : زمان و مکان ظهور اختلاف وجود دارد .
عهدین
اسلام
ظهور عیسی
3
وجود حضرت مهدی (عج)
اشتراکات اسلام با دیگر ادیان الهی – وحی از منابع معرفت
نکته : 1- برخی از مکتب ها حس گرا هستند 2- برخی از مکتب ها عقل گرا هستند 3- اما ادیان الهی افزون بر حس و عقل و… وحی را از منابع معرفت دانسته اند .
عقل
وحی
4
تنزیل و انزال
تعیین آیات الهی
تکلم خداوند با پیامبران و …
مشترکات در تمام ادیان
وَمَا اَرْسَلْنَا قَبْلَکَ اِلاَّ رِجَالًا نُّوحِی اِلَیْهِمْ … و پیش از تو [نیز] جز مردانى را که به آنان وحى مىکردیم گسیل نداشتیم سوره انبیاء آیه 7
امثال وحی
((لَقَدْ اَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَاَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ )) سوره حدید آیه 25 ما رسولان خود را با دلائل روشن فرستادیم و با آنها کتاب و میزان (شناسائی حق از باطل ) نازل کردیم تا مردم به عدالت قیام کنند . ((وَمَا اَرْسَلْنَا قَبْلَکَ اِلاَّ رِجَالًا نُّوحِی اِلَیْهِمْ )) سوره انبیا آیه 7 و ما پیش از تو جز مردانی که به آنها وحی می کردیم نفرستادیم
امثال وحی
((لَقَدْ اَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَاَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ )) سوره حدید آیه 25 آیه شریفه فوق با صراحت اقامه عدل و قسط را هدف رسالت و بعثت پیامران الهی معرفی کرده است .
امثال وحی
((لَقَدْ اَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَاَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ )) سوره حدید آیه 25 آیه شریفه فوق با صراحت اقامه عدل و قسط را هدف رسالت و بعثت پیامران الهی معرفی کرده است .
اشتراکات اسلام با دیگر ادیان الهی
5
احیاء ارزش های انسانی و فضائل اخلاقی
لَقَدْ اَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَاَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ … آیه ی شریفه با صراحت اقامه ی عدل و قسط را هدف رسالت و بعثت پیامبران الهی معرفی کرده است . سوره حدید آیه 25
اهداف تمام ادیان و انبیاء الهی : تشکیل جامعه ای که معیارهای معنوی و انسانی حاکم آن باشد در آن از ظلم و ستم خبری نباشد و رذائل اخلاقی جای خود را به فضائل داده باشد .
اشتراکات اسلام با دیگر ادیان الهی
6
ظلم ستیزی
تقابل موسی با فرعون و فرعونیان و بنی اسرائیل
تقابل عیسی با بنی اسرائیل
تقابل پیامبر (ص) با مستکبران
ستیزه جوئی حضرت موسی (ع) با بنی اسرائیل
((قَالَ الْمَلاُ مِن قَوْمِ فِرْعَوْنَ اِنَّ هَذَا لَسَاحِرٌ عَلِیمٌ یُرِیدُ اَن یُخْرِجَکُم مِّنْ اَرْضِکُمْ فَمَاذَا تَاْمُرُونَ )) سوره اعراف آیه 108-109 این جادوگری هست دانا که می خواهد شما را از سرزمینتان بیرون کند .
ستیزه جوئی حضرت عیسی (ع) با بنی اسرائیل
((وَاِذْ قَالَ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ یَا بَنِی اِسْرَائِیلَ اِنِّی رَسُولُ اللَّهِ اِلَیْکُم مُّصَدِّقًا لِّمَا بَیْنَ یَدَیَّ مِنَ التَّوْرَاهِ وَمُبَشِّرًا بِرَسُولٍ یَاْتِی مِن بَعْدِی اسْمُهُ اَحْمَدُ فَلَمَّا جَاءهُم بِالْبَیِّنَاتِ قَالُوا هَذَا سِحْرٌ مُّبِینٌ )) سوره صف آیه 6 یاد کن هنگامی را که عیسی بن مریم گفت : ای بنی اسرائیل من فرستاده خدا به سوی شمایم که آنچه از تورات پیش از من آمده است تصدیق می کنم و به پیامبری بشارت می دهیم که پس از من بیاید و نامش احمد باشد .
آیه تقابل حضرت موسی (ع) با قوم فرعون
آیه تقابل حضرت عیس (ع) با قوم بنی اسرائیل
قَالَ الْمَلاُ مِن قَوْمِ فِرْعَوْنَ اِنَّ هَذَا لَسَاحِرٌ عَلِیمٌ یُرِیدُ اَن یُخْرِجَکُم مِّنْ اَرْضِکُمْ فَمَاذَا تَاْمُرُونَ آیه ی شریفه با صراحت اقامه ی عدل و قسط را هدف رسالت و بعثت پیامبران الهی معرفی کرده است . سوره اعراف آیه 109-110
وَاِذْ قَالَ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ یَا بَنِی اِسْرَائِیلَ اِنِّی رَسُولُ اللَّهِ اِلَیْکُم مُّصَدِّقًا لِّمَا بَیْنَ یَدَیَّ مِنَ التَّوْرَاهِ وَمُبَشِّرًا بِرَسُولٍ یَاْتِی مِن بَعْدِی اسْمُهُ اَحْمَدُ فَلَمَّا جَاءهُم بِالْبَیِّنَاتِ قَالُوا هَذَا سِحْرٌ مُّبِینٌ و هنگامى را که عیسى پسر مریم گفت اى فرزندان اسرائیل من فرستاده خدا به سوى شما هستم تورات را که پیش از من بوده تصدیق مىکنم و به فرستادهاى که پس از من مىآید و نام او احمد است بشارتگرم پس وقتى براى آنان دلایل روشن آورد گفتند این سحرى آشکار است سوره صف آیه 6
اشتراکات اسلام با دیگر ادیان الهی
7
دستورالعمل ها
تمامی ادیان در اصل شرایع مشترکند
تمامی قوانین اجتماعی و سیاسی عبادات و دستورالعمل ها در ادیان الهی بر پایه ی توحید و یکتا پرستی عدل و مصلحت فرد و اجتماع استوار است .
شَرَعَ لَکُم مِّنَ الدِّینِ مَا وَصَّى بِهِ نُوحًا وَالَّذِی اَوْحَیْنَا اِلَیْکَ وَمَا وَصَّیْنَا بِهِ اِبْرَاهِیمَ وَمُوسَى وَعِیسَى اَنْ اَقِیمُوا الدِّینَ وَلَا تَتَفَرَّقُوا فِیهِ … از [احکام] دین آنچه را که به نوح در باره آن سفارش کرد براى شما تشریع کرد و آنچه را به تو وحى کردیم و آنچه را که در باره آن به ابراهیم و موسى و عیسى سفارش نمودیم که دین را برپا دارید و در آن تفرقهاندازى مکنید بخشی از سوره شوری آیه 13 آیه ی شریفه بیانگر این مسئله است که اشتراک و هماهنگی ادیان تنها در اصول عقائد نیست بلکه مجموعه ادیان الهی از نظر اساس و ریشه یکی است هر چند به تناسب حال ملتها ، مقتضیات زمان ، مصالح اقوام و ملل در کیفیت عمل و جزاء با هم تفاوت دارند .
سفارش قرآن کریم درباره دستورالعمل ها
سفارش قرآن درباره ی دستورالعمل ها
((شَرَعَ لَکُم مِّنَ الدِّینِ مَا وَصَّى بِهِ نُوحًا وَالَّذِی اَوْحَیْنَا اِلَیْکَ وَمَا وَصَّیْنَا بِهِ اِبْرَاهِیمَ وَمُوسَى وَعِیسَى اَنْ اَقِیمُوا الدِّینَ وَلَا تَتَفَرَّقُوا فِیهِ کَبُرَ عَلَى الْمُشْرِکِینَ مَا تَدْعُوهُمْ اِلَیْهِ اللَّهُ یَجْتَبِی اِلَیْهِ مَن یَشَاءُ وَیَهْدِی اِلَیْهِ مَن یُنِیبُ )) سوره شوری آیه 3 آئینی را برای شما تسریع کرد که به نوح توصیه کرده بود و آنچه را بر تو وحی فرستادیم و به ابراهیم و عیسی و موسی سفارش نمودیم که دین را بر پا دارید و در آن تفرقه ایجاد نکنید .
عقیده مارکسیست ها درباره قلمرو دین
عده ای قلمرو دین را مسائل حیات اجتماعی بشر و اصلاح زندگی دنیوی او می دانند ، مانند مارکسیست ها که دین را مسائل حیات اجتماعی بشر و اصلاح زندگی دنیوی او می انگاشتند .
((بَلْ تُوْثِرُونَ الْحَیَاهَ الدُّنْیَا وَالْآخِرَهُ خَیْرٌ وَاَبْقَى ))
بلکه شما زندگی دنیا را ترجیح می دهید . حال آنکه آخرت بهتر و پایدارتر است . سوره اعلی 16-17
زندگی دنیا و آخرت
عقیده علمای اسلام در مورد قلمرو دین
قلمرو دین اصلاح زندگی دنیوی و اخروی بشر ، هر دو می باشد و زندگی دنیا مقدمه حیات آخرت می باشد . چنانکه در احادیث آمده : (( من لا معاش له لا معادله و یا لیس منامن ترک آخرته لدنیاه اوترک دنیاه لاخرته )).
مثال :
علامه طباطبائی بر این اساس دین را روشس می داند که مصالح زندگی دنیوی انسان را در جهت کمال اخروی و حیات ابدی او تامین می کند .
نظریه دین و زندگی اخروی
بر حسب دین اسلام گفته می شود : زندگی اخروی انسان دقیقا محصول و نتیجه رفتار و اعمال دنیوی اوست ، یعنی : انسان می تواند اعمال و رفتار خویش را به گونه ای انجام دهد که برای آخرتش مفید باشد .
عقیده غربیان درباره قلمرو دین
یک بار گفته می شود : بشر در تمام شوون زندگی فردی و اجتماعی خود از کیفیت غذا خوردن ، لباس پوشیدن ، خانه سازی و معماری ، نشستن و بر خاستن ، راه رفتن و خوابیدن و … تا تشکیل حکومت ، تعیین وظیفه تک تک دولتمردان و چگونگی کشورداری و نیز بیان مطالب گوناگون علمی ، باید از دین دستور العمل دریافت کند و بدون مشقت و تحمل کمترین رنج تحقیق و مطالعه ، بیشترین موفقیت را از طریق دین عاید خود کند .
چنین نگرشی به دین ، دین را موظف برآورده کردن همه نیازهای انسان می داند و بر حسب این نگرش دین پاسخگوی تمامی انتظارات است . بشر نیازی به استفاده از نیروی عقل و شکوفا کردن توانایی های خدادادی خود نخواهد داشت . این طرز تلقی از دین کاملا نا صواب و به دور از حقیقت است و هرگز دین حقًٌٌَُِّی را نمی توان نشان داد که خاهان کنار گذاردن عقل و توانایی های انسان باشد و خود را پاسخگوی تمام نیازمندی های بشر معرفی کند.
عقیده دیگر غربیان درباره قلمرو دین
زندگی
دنیا
آخرت
کاملا مجزا هستند یعنی عملکرد انسان در دنیا هیچ تاثیری در امور اخروی ندارد . آنها عقیده دارند که امور اخروی رابطه اش با دین و خداوند است و انسان مختار است که در دنیا آنگونه که خود می پسندد عمل نماید . یعنی دین را فقط مختص به روز یکشنبه و کلیسا می دانند و در زندگی اجتماعی خویش وارد نمی کنند . این عقیده کاملا مخالف با محتوای ادیان الهی است .