حیطه های تربیت بدنی
گردآورنده : ملیکا شفیعی
استاد گرامی : جناب آقای دکتر بربار
بسم الله الرحمن الرحیم
*.مهم ترین حیطه است ، زیرا:
1. وسعت و دامنه ی رفتار ها در این حیطه بسیار زیاد و عمیق است.
2. نگرش مثبت نسبت به فعالیت های تربیت بدنی در شاگردان از طریق این حیطه ایجاد می شود.
*.مشکل ترین حیطه است زیرا:
1.با نگرش و احساس شاگردان سر و کار دارد
2. حیطه عاطفی لحظه ای ،مقطعی و مرحله ای نمی باشد.
حیطه عاطفی در تربیت بدنی:
# حیطه عاطفی در ارتباط با علایق، احساسات، ارزش ها، اخلاقیات، طرز تفکر و نگرش است
#شناسایی و طبقه بندی اهداف در این حیطه مهم ترین و مشکل ترین کار برای معلمان است
1
سطوح یادگیری در حیطه عاطفی:
کرات هول،یادگیری در حیطه عاطفی را به پنج طبقه تقسیم نموده است:
1)دریافت (اگاهی، پذیرش ذهنی، توجه)
2) واکنش (پاسخ دادن)
3) ارزش گذاری: در این طبقه یک یا دسته ای معین از ارزش ها درونی می شود و در فرد نوعی تثبیت و تعهد نسبت به انها به وجود می آید.
*. در طبقه دریافت فرد یک ارزش را میپذیرد، ولی هنوز موضع او جنبه ی موقتی دارد (پذیرش موقتی یک ارزش)
*.در طبقه واکنش فرد نه تنها یک ارزش را میپذیرد،بلکه ان را می جوید(جویا شدن و خواستن یک ارزش)
*. در طبقه ارزش گذاری فرد به ارزشی که پذیرفته است پایبند شده و با تعهد و ثبات عاطفی حتی در موقعیت هایی که هیچ اجباری در کار نباشد،آن را اجرا می کند.
2
4) سازمان بندی( سازمان ارزش ها)
5)تبلور ارزش های سازمان یاقته در شخصیت( درونی شدن ارزش ها)
*بلوم و همکارانش معتقدند طبقه“تبلور ارزش ها“ بالاترین سطح در حیطه عاطفی است و آموزش و پرورش عموما نمیتواند به این سطح از حیطه عاطفی دست یابد.
*اگر فردی به این طبقه از حیطه عاطفی برسد، هرگز دروغ نمیگوید و یا هرگز حرکتی غیر اخلاقی مرتکب نمیشود.
*آنها معتقدند تحقق اهداف در این طبقه حتی چند سال پس از تحصیلات رسمی در آموزش و پرورش صورت نمی پذیرد.
3
سطوح تکاملی حیطه عاطفی از نظر هلیسون
*هلیسون ، پلیر، نیکولس و هازارد از جمله دانشمندانی هستند که اهمیت خاصی برای اهداف عاطفی در فرایندآموزش فعالیتهای تربیت بدنی قایل هستند.
*پلیر معتقد استتربیت بدنی در مدارس فقط برای تربیت حرکتی و آموزش آمادگی جسمانی نیست، رشد عاطفی-اجتماعی شاگردان از طریق برنامه های تربیت بدنی ازجایگاه خاصی برخوردار است.
*نیکولس و هازارد هم پس از بررسی نظرات شاگردان در مورد محتوای برنامه ی تربیت بدنی به این نتیجه رسیدند که ایجاد نگرش مثبت در شاگردان جهت شرکت در فعالیت های حرکتی(رشد عاطفی-اجتماعی)مهم تر از سایر اهداف است.
*پلیر برای تربیت بدنی در مدارس سه هدف عمده شامل تربیت حرکتی،آموزش آمادگی جسمانی و رشد عاطفی- اجتماعی شاگردان را در نظر می گیرد.
4
هلیسون از اهداف حیطه عاطفی به عنوان اهداف تکاملی نام برده و معتقد است این اهداف به عنوان مهم ترین ادهاف در تربیت بدنی به شمار می آیند.
او سطوح تکاملی حیطه عاطفی را در پنج سطح طبقه بندی نمود:
1)سطح صفر- سطح بی مسیولیتی
2)سطح یک- خویشتنداری
3)سطح دو- پایبندی
4)سطح سه- مسیولیت پذیری فردی
5)سطح چهار- علاقه مندی و مسیولیت پذیری اجتماعی
5
سطوح روانی و حرکتی
1. بیشتر اهداف این حیطه ارادی و قابل مشاهده است
2.اکثر قریب به اتفاق این اهداف به طور عینی قابل اندازه گیری و ارزشیابی هستند
*منظور از واژه ی روانی-حرکتی عبارت است از حرکات ارتدی قابل مشاهده که با همکاری و هماهنگی عضلات و اعصاب انجام میشود
*هدف اصلی این حیطه آن است که حرکات به درستی با دقت با ظرافت با سرعت و با مهارت و هماهنگی مطلوب اجرا شوند.
*حیطه روانی- حرکتی بخش اصلی و اساسی هدف های رفتاری و آموزشی را برای مربیان و شاگردان در رشته تربیت بدنی تشکیل می دهد.
* در این حیطه ساده ترین حیطه برای مربیان معرفی شده است زیرا نوشتن اهداف رفتاری در این حیطه ساده تر از حیطه های دیگر است کیبلر معتقد است به دو دلیل این حیطه ساده ترین حیطه به شمار می آید:
6
عالی ترین و بالاترین مرحله ی یادگیری مهارت ها در حیطه روانی- حرکتی طبقه ی عادی شدن حرکات است.
سطوح یادگیری در حیطه روانی – حرکتی از نظر دوه
1)مشاهده
(تقلید آمادگی)
بعضی از کارشناسان حیطه روانی-حرکتی را به شش طبقه تقسیم نموده اند انها اولین طبقه را مشاهده و دومین طبقه را تقلید معرفی نموده اند. دوه معتقد است شاگردجهت مشاهده و تقلید مهارت های حرکتی به سه نوع آمادگی جسمی شناختی و عاطفی نیاز دارد.
2)اجرای مستقل
3)دقت در صحت عمل
4)هماهنگی و کسب مهارت در حرکات
5)عادی شدن و نهادینه شدن عمل
7
4)توانایی های جسمانی
سطوح یادگیری در حیطه روانی – حرکتی از نظر خانم هارو
1)حرکات انعکاسی
(بازتابی)
2)توانایی های ادراکی- حرکتی
3)حرکات اساسی- بنیادی
حرکات ارادی و با هدفی هستند که ندوین اهداف رفتاری بر اساس آنها در برنامه آموزشی جهت کودکان در مقطع پیش دبستانی و اوایل دبستان از اولویت ویژه ای برخوردار است
حرکات ارادی و با هدف هستند که تمام افراد عادی واجد آنها می باشد.
5)حرکات مهارتی
6)ارتباط غیر کلامی
در این سطح شاگرد می تواند از توانایی های جسمانی خود نظیر قدرت سرعت انعطاف چابکی هماهنگی شتاب و تعادل در شکل دادن اعضای بدن جهت اجرای یک مهارت استفاده کند.
در این سطح شاگرد قادر می شود از طریق حذف حرکات زائد و اضافی مهارت را در حداقل زمان و با صرف حداقل انرژی و با بالاترین درجه ی کیفی اجرا نماید
یکی از موثرترین طرق برقراری ارتباط بین معلم و شاگرد ارتباطات غیر کلامی است.
8
انواع ارتباطات غیرکلامی
حرکات زیبا و ظریف
حرکات تعبیری و تفسیری
حرکت نمایشی
معلم به عنوان الگو
حرکات لمسی
حرکات خلاق
9
سطوح یادگیری در حیطه روانی – حرکتی از نظر خانم سیمپسون
ادراک (درک حسی)
ادراک فرایندی است که طی آن فرد به وسیله حواس از وجود اشیائ کیفیت ها و روابط آگاه می شود.
ادارک حسی طی سه مرحله انجام میشود: 1.تحریک حسی 2.نشانه یابی 3.تبدیل
قرار دادن
در این سطح فرد می تواند بین وسایلتفاوت قائل شود و به طور صحیح از آنها استفاده کند
10
واکنش هدایت شده
عادی شدن توان ساخت
واکنش آشکار (رفتارپیچیده ی آشکار)
در این سطح شاگرد می تواند تحت راهنمایی و هدایت مربی از مهارتی که به عنوان الگو مطرح شده است تقلید کن این طبقه خود به دو مرحله فرعی تقسیم میشود1.تقلید 2.آزمایش وخطا
در اینسطح فرد با اعتماد به نفسمهارت اموخته شده را انجام داده و تکرار می کند.
در این سطح فرد میتواند الگوهای حرکتی پیچیده را به راحتی بدون شک و تردید و با مهارت انجام دهد. این سطح از دو مرحله فرعی تشکیل شده است:1.زدودن تردید 2. عمل خودکار
11
در این سطح فرد می تواند خود را با محیط های متعدد و جدید منطبق سازد و مهارت را به درستی و با ظرافت تکرار نماید.
در این مرحله فرد می تواند یک اثر یا یک حرکت جدید را ابداع کند.
انطباق
ابتکار و ابداع
12
سطوح یادگیری در حیطه روانی – حرکتی از نظر کیبلر
حرکات عضلانی بدن
حرکات ظریف و هماهنگ اعضای بدن
رفتار های ارتباطی صامت
رفتار های کلامی
13
سافریت آمادگی جسمانی را به دو بخش تقسیم نموده است:
حیطه جسمانی در تربیت بدنی
حیطه جسمانی شامل هدف هایی جهت رشد و توسعه ی اندام ها و دستگاه های مختلف بدن نیرومندی تن و ایجاد آمادگی جسمانی در انسان می گردد
آمادگی جسمانی وابسته به تندرستی (آمادگی تندرستی)
توانایی های پایه و بنیادی که به خودی خود در ذات انسان وجود دارند آموزش پذیر نیست.
*آمادگی جسمانی وابسته به اجرای حرکتی- مهارتی و ورزشی(آمادگی حرکتی)
.توانایی های اکتسابی که به دلیل آموزش ایجاد شده و در اثر تمرین خوب بهبود می یابند.
14
عوامل موثر در آمادگی جسمانی:
جهت رشد تقویت و نگهداری آمادگی جسمانی در حد مطلوب سه عامل نقش اساسی دارند:
3. وضع ساختمان ژنتیکی فرد
2. وضع تغذیه فرد
1. وضع تندرستی فرد
15
اصول آمادگی جسمانی
اصل اضافه بار
بر طبق این اصل مربی سعی میکند از طریق تکرار تمرینات و افزایش شدت انها به طور مداوم ،فرایند فیزیولوژیک افزایش قدرت و اندازه عضلات را در شاگردان دنبال نماید.
اصل فراوانی
این اصل بر تکرار یک حرکت جهت کاهش مقاومت عضلات مختلف و ایجاد هماهنگی عصبی-عضلانی و رسیدن به درجه ی خودکاری مهارت تاکید دارد.
16
اصل اختصاصی بودن تمرینات
اصل تفاوت های فردی
اصل بکارگیری یا عدم بکارگیری
منظور از این اصل آن است که سطح و نوع تمرینات روزانه ی هر ورزشکار با عضلات موضعی و مورد نظر ورزشکار متناسب باشد.
بر طبق این اصل ورزشکاران مختلف نسبت به محرک های مشابه واکنش های گوناگون نشان می دهند.
بکارگیری مداوم عضلات در تمرینات سبب رشد و عدم بکارگیری آنها سبب ضعف و لاغری آنها می گردد.
17
اصل تشویق و ترغیب کلیدی ترین اصل در تاثیر پذیری تمرین بر روی ورزشکار است.
حداکثر دامنه ی حرکت هر مفصل را انعطاف پذیری گویند.اولین و مهم ترین عامل موثر در انعطاف بدن ساختمان بدن(شکل و فرم استخوان ها)دومین عامل رباط ها(لیگامنت ها)و سومین عامل هم عضلات میباشند.
اصل تشویق
اصل انعطاف پذیری
18
معلمان تربیت بدنی پیش از اندیشه درباره ی هدف های رشته ی خاص خود باید به هدف های عمومی و آموزش و پرورش بیندیشند.
دستورالعمل های کاربردی وآموزش درتربیت بدنی
آموزش وتدریس آمادگی جسمانی را میتوان از دوره ی دبستان شروع و در کل زندگی ادامه داد.
در فعالیت های آمادگی جسمانی فعالیت عضلات بزرگ بر عضلات کوچک مقدم است.
به هیچ وجه نباید از فعالیت های تربیت بدنی به عنوان وسیله ای برای تنبیه شاگردان استفاده کرد.
برای مقایسه ی شاگردان در زمینه فاکتور های آمادگی جسمانی باید از نرم های منطقه ای و محلی استفاده کرد.
19
باتشکر از توجه شما عزیزان واستاد گرامی
پایان