" فصل اول "
تعاریف و مفاهیم
مقدمه
امروز جامعه در حال پیشرفت، نیازمند افرادی مسئول و خودکفا است و آموزش مسئولیت پذیری به کودکان نیازمند جوی خاص در خانه و مدرسه است.
بایستی شرایطی فراهم کرد تا کودکان و نوجوانان، ابزارهای نگرش و ارزشیابی پیدا کنند تا به کمک آنها بتوانند بهتر تصمیم گیری کنند. تصمیماتی که آنان را در این دنیای پیچیده به سوی زندگی بارور و رضایت بخش رهنمون کند. انسانهای امروز بیش از بیش نیازمند پذیرش مسئولیت برای زندگی و سرنوشت خود هستند و این امر میسر نمی شود مگر اینکه مبنای آموزش و پرورش آنها مبتنی بر افزایش درک کودکان و نوجوانان در مورد نقش خود آنها به تعیین سرنوشت و ساخت کیفیت زندگیشان باشد و برای رسیدن به این اهداف، سعی و کوشش و برنامه ریزی دقیق لازم است.
آغاز زندگی اجتماعی کودک
همانطور که می دانیم انسان اجتماعی متولد شده و از زمانی که کودک به مادرش مهر می ورزد و یا به دیگران احساس عشق ، حد و یا دشمنی می کند ، اجتماعی است . روان شناسان تربیت اولیه را در شکل گیری شخصیت کودک بسیار موثر دانسته اند .
فروید اولین کسی که نقش نخستین تربیت را در تشکیل شخصیت کودک عنوان کرد ، و جامعه شناسان را بر آن داشت تا از این دریچه به افراد و گذشته آنان بنگرند و به تحصیل آن بپردازند . چرا که شخصیت هر فرد از ترکیب دو زمینه فطری و اکتسابی صورت می پذیرد . بدین معنا که بعضی از خصوصیات زمینه وراث و ژنتیکی دارند و برخی از آنها اکتسابی است. رفع نیازهای زیستی نوزاد و گرفتن پستان مادر و مکیدن و شیرخوردن، خوابیدن و نظایر آن، به طور غریزی و بدون آموزش صورت می پذیرد. ولی در زمان اندک، زمانی که کودک دست خود را برای گرفتن اشیاء ( خوب یا بد ، خطرناک و یا بی خطر ) دراز می کند، وقتی که سراپا ایستاده آهنگ راه رفتن می کند، آموزش و پرورش اهمیّت و ضرورت خود را می نمایاند، در این موقع است که مرحله ی یادگیری کودک آغاز می گردد. اساس یادگیری اجتماعی کودک که با مشکلات آموزشی نیز توام است. از وقتی شروع می شود که با" دیگری "مواجه می گردد.یعنی اولین برخورد وی با افراد غیر از والدینش، یا افرادی چون خودش که تا کنون در ذهن و تصورش نبوده است.
او نه پدر و مادرش است و نه اسباب بازی، بلکه او" دیگری " و بیگانه است. کودک در نخستین برخورد و با این" دیگری " اولین نیاز اجتماعی شدن را درک می کند . و با این احساس " زندگی اجتماعی " وی آغاز می گردد. در برابر این وضع جدید مبهوت و سرگردان می شود. نمی داند چه بکند و چه واکنشی از خود نشان دهد. بخندد ، گریه کند ، سازش نماید و یا تسلیم شود. احساس نیاز اجتماعی از طرفی در" خویشتن خود " و از طرف دیگر، کشمکش درونی ایجاد می کند و، واکنش پناه بردن به مادر را در وی می آفریند. کودک تا چهار سالگی در مرحله سرگردانی و تزلزل تصمیم قرار دارد. تسلط بر دیگران را با همکاری با دیگران و شیر را با سازش در هم می آمیزد. چرا که هنوز یادگیری انجام نشده و تجربه اجتماعی را کسب نکرده است او باید بعضی از بازتاب های اجتماعی را که بکارگیری آنها لازمه زندگی اجتماعی است، و نیز اصول و قواعد رفتارهای لازم و مورد قبول اجتماع را از طریق خانواده و بعضی از نهادها بیاموزد.
در این صورت که فرد با حفظ خویشتن خود شخص اجتماعی می شود و با جامعه و محیط اجتماعی خود روابط پیدا می کند این یادگیری اجتماعی به تدریج تا ۹ سالگی صورت می پذیرد و ادامه می یابد .
مهمترین مراحل تحول شخصیت اجتماعی کودکان از نظر مید :
به عقیده مید کودک طی دو مرحله شخصیت اجتماعی و خودش شکل می گیرد که عبارتند از مرحله نمایشی و مرحله بازی . کودک در مرحله نمایش نقشهای آدمهایی که برایش مهمند ، مانند پدر ، مادر ، برادر ، یا خواهر را یاد می گیرد و از این طریق نقشهای متنوعی را به نمایش می گذارد و خودش را در نقشهای گوناگون می بیند که در آینده بخشی از شخصیت و خود اجتماعی او را می سازند . اما در این مرحله ، کودک هر یک از این نقشها را به گونه ای جداگانه و بدون ارتباط متقابل آنها فرا می گیرد . هر کودکی برای آن که ادراک یکپارچه تر و منسجمتری از خود و جامعه اش به دست آورد ، باید علاوه بر مرحله نمایشی مرحله بازی را نیز پشت سر گذارد تا به خود و شخصیت اجتماعی کاملی دست یابد . در این مرحله ، کودک چشم انداز فراگیری از نقشهای گوناگون اجتماعی را در قالب یک جامعیت یکپارچه و تعمیم یافته به دست می آورد و در نتیجه ، به ادراک منسجمتری از خود نیز دست می یابد1 .
جامعه پذیری
همانطوریکه اشاره شد کلیه عناصر جامعه (از جمله گروههای اجتماعی، خرده گروهها و حتی کوچکترین عنصر آن یعنی فرد) به طور مستمر و مداوم در حال تغییر و تحول می باشند .
افراد جدیدی که به جامعه می پیوندند (مثلاً نوزادان) ضرورتاً باید با هنجارها ،معیارها، ضوابط و ارزشهای اجتماعی و فرهنگی جامعه آشنا شده و خود را با آنها همساز و هماهنگ نمایند .فرایند و جریانی که از طریق آن عناصر فرهنگی و اجتماعی به افراد جدید هر جامعه منتقل شده و در درون آن جایگزین می شوند را جامعه پذیری می نامند .
جامعه پذیری جریانی است که الگوها ، مفاهیم اجتماعی ، ضوابط رفتاری ، زبان ، ارزشهای فرهنگی و هنجارهای گروهی را به افراد جامعه انتقال می دهد .
جامعه پذیری ، در جریان زندگی اجتماعی ، فرد را با کلیه مظاهر جامعه و زندگی اجتماعی هماهنگ می نماید و او را برای زندگی اجتماعی مهیا و مجهز می کند .
کودکی که در یک جامعه متولد می شود ، از هر گونه شناخت از محیط پیرامون ( از جمله محیط اجتماعی ) تهی و خالی است . روابط او با والدین و اطرافیان ، بتدریج معیارها و مفاهیم زندگی اجتماعی را ( در ذهن ) او تعبیه می کنند و کودک را به موجودی اجتماعی و همساز با عناصر مختلف حیات اجتماعی تبدیل می نمایند . این جریان را جامعه پذیری می خوانند .
جامعه پذیری در هر جامعه یا از طریق نهادها و سازمانهای اجتماعی ، فرهنگی با برنامه ریزی و به طریقی هدفمند صورت می گیرد ( نظیر خانواده و مدرسه ) و یا به صورت خود بخودی ( غیر برنامه ریزی شده ) از طریق خود فرد بدست می آید ( از طریق گروههای همبازی و . . . ) .
عوامل یا کارگزاران جامعه پذیری
فرآیند جامعه پذیری در بر گیرنده تاثیرات متفاوتی است که در طول زندگی بر فرد وارد می آید مهمترین این تاثیرات عبارت است از تاثیر عوامل ( کارگزاران ) جامعه پذیری یعنی افراد ، گروه ها و نهادهای مهمی که وضعیت های ساختی را ، که جامعه پذیری درون آنها رخ می دهد ، فراهم می سازند . چهار عامل از عوامل یاد شده یعنی خانواده ، مدرسه ، گروه همسالان و وسایل ارتباط جمعی بویژه در جوامع نوین حائز اهمیت می باشند زیرا که عوامل مذکور به طور مداوم و موثر بر هر کسی تاثیر می گذارند .
مدرسه عامل یا کارگزاری است که رسماً توسط جامعه موظف به اجتماعی کردن نوجوانان در زمینه مهارتها و ارزشهای خاصی گردیده است .
در مجموعه مدرسه ، نوجوان برای اوّلین بار تحت نظارت مستقیم کسانی که خویشاوند او نیستند قرار می گیرد . پس از این دیگر کودک در مدرسه به عنوان فردی مخصوص و شناخته شده محسوب نمی شود بلکه او اکنون یکی از افراد گروه دانش آموزان است و تابع همان مقررات و انتظاراتی است که هر فرد دیگر تابع آنها می باشد .
موفقیتها یا شکستهای تحصیلی و چگونگی رفتار شخصی بخشی از سوابق رسمی و همیشگی فرد می شود و کودکان مدرسه ای می آموزند که خود را با همان معیار هایی که دیگران در مورد آنها بکار می برند ، ارزیابی کنند . مشارکت در زندگی مدرسه همچنین وابستگی و اتکای کودکان را به خانواده کاهش می دهد و ارتباطات جدیدی با جامعه بزرگتر که ورای خانواده قرار دارد ،ایجاد می کنند.
عوامل دیگر
علاوه بر عواملی که بیان شد.ممکن است مردم تحت تاثیر عوامل دیگر جامعه پذیری مانند، گروههای مذهبی، سازمانهای جوانان و بعدها در زندگی تحت تاثیر شرکتها ،کلوپها، جنبشهای سیاسی و خانه های سالمندان ، قرار گیرند.
دنیس رانگ:توجه را به مفهومی جلب کرده است که تحت عنوان" فراسوی جامعه پذیری انسان " نامیده است یعنی این عقیده که ما اندکی بیش از محصول قابل پیش بینی جامعه پذیری هستیم که بطور یکنواخت و سازگار با نظم اجتماعی آشنا شده ایم . او خاطر نشان می سازد که مردم غالباً احساس می کند تحت اجبار و فشار جامعه قرار دارند که آنچه را مایل به انجام آن نیستند ، انجام دهند و این نشانه آن است که جامعه پذیری کامل نیست .
هدفهای جامعه پذیری
محتوای فراگرد اجتماعی شدن به گوناگونی جامعه های انسانی است بدین معنا که هر جامعه ای با توجه به شرایط و مقتضییات خود ، افراد را پرورش می دهد ؛ مثلاً ، اسکیمو به کودک خود می آموزد که چگونه در مقابل سرمای قطبی از خویش مواظبت کند یا کودک کویر نشین می آموزد که چگونه با آفتاب سوزان صحرا کنار بیاید ، علی رغم تفاوتهای محیطی و فرهنگی ، جامعه پذیری دارای هدفها و مقاصد مشترکی است که به مهمترین آنها می پردازیم :
۱- یکی از مقاصد جامعه پذیری آموزش قواعد و نظامات اساسی ، از آداب و عادات و رفتار روزمره گرفته تا روشهای علمی ، به افراد است .
۲- فراگرد جامعه پذیری به همان میزان که عادات و رفتار فردرا مطابق هنجارهای اجتماعی ، تحت نظم و انضباط در می آورد ، به او امید و آرزو میدهد .
۳- فراگرد جامعه پذیری از طریق بر آوردن خواسته ها ، آرزوها ، امیدها و سوداهای فردی یا ممانت از دستیابی بدانها ، برای فرد هویت می آفریند .
۴ – فراگرد جامعه پذیری ، نقشهای اجتماعی و نگرشها ، انتظارات و گرایشها ی مربوط به آن نقشها را به فرد می آموزد .
۵ – هدف دیگر فراگرد جامعه پذیری ، آموختن مهارتها است .
اجتماعی شدن
اجتماعی شدن فرایندی است که طی آن کودک ناتوان به تدریج به شخص خود آگاه، دانا و ورزیده در شیوه های فرهنگی که در آن متولد گردیده است تبدیل می شود. اجتماعی شدن نوعی برنامه ریزی فرهنگی، نیست که در آن کودک تاثیراتی را که با آنها برخورد می کند به طور انفعالی جذب نماید. حتی کودک نوزاد نیازها و خواستهایی دارد که بر رفتار کسانی که مسئول مراقبت از او هستند تاثیرمی گذارد. اجتماعی شدن نسلهای مختلف را به یکدیگر پیوند می دهد. تولد یک کودک زندگی کسانی را که مسئول پرورش او هستند تغییر می دهد و در نتیجه آنها خودشان فرایند های یادگیری جدیدی را تجربه می کنند. تجربه پدر و مادری معمولاً فعالیتهای بزرگترها را به کودکان برای بقیه زندگی هر دو پیوند می دهد. بدیهی است بزرگترها هنگامی که پدربزرگ و مادر بزرگ می شوند، هنوز پدر و مادر باقی می مانند، و بدین سان یک رشته روابط دیگری را به وجود می آورند که نسلهای مختلف را به هم پیوند می دهد. اگرچه فرایند یادگیری فرهنگی در دوران بچگی و اوایل کودکی شدیدتر از دوره های بعدی است، یادگیری و سازگاری در سراسر دور زندگی ادامه می یابد.
اجتماعی شدن فرایندی است که به انسان، راههای زندگی کردن در جامعه را می آموزد و شخصیت می دهد و ظرفیتهای او را در جهت انجام وظایف فردی و به عنوان عضو جامعه، توسعه می بخشد.
در آغاز زندگی، کودک از دیگران فرا می گیرد که چه رفتارهایی از او انتظار می رود و او دارای چه نوع شخصیتی است.مثال(۱) کودکی که برای نخستین بار وارد دبستان می شود، نخستین تماس جدی خود را با یک سازمان رسمی اجتماعی شدن برقرار می کند، امّا حتی پیش از این دوران نیز کودک از طریق مناسبات متقابلی که در خانه و با اعضای گروههای همبازی خود داشته، تا حدی اجتماعی شده است. چنانچه کودک بر طبق رفتار های مورد انتظار عمل کند، آنگاه در همه موارد مشابه از اقبال و پاداش دیگران برخوردار می شود امّا چنانچه کودک بر خلاف انتظارات گروه رفتار کند، احتمالاً چنین رفتاری طرد او از گروه را در پی خواهد داشت.
پاسخ به این سوال که آیا انسان اجتماعی است؟
نظرات مختلفی از دانشمندان در دست داریم. بعضی اجتماعی بودن انسان را فطری و برخی نیازهای بشری را موجب اجتماعی شدن او دانسته اند. آنچه که اغلب دانشمندان بدان نظر مثبت دارند، اینکه اجتماعی بودن انسان بطور فطری نیست.
چرا که در این صورت می بایست مانند حیوانات دگرگونی و تحول در انسان نیز صورت می گرفت . از این رو می توان گفت که فطرت، نیاز و تعقل، او را به سوی زندگی اجتماعی سوق داده است.اساس اولین نیاز اجتماعی شدن در کودک با روبرو شدن با" دیگری " شکفته می شود. در آغاز این مرحله در واکنش سرگردان می ماند و سرانجام به مادرش پناه می برد. این تزلزل در تصمیم گیری تا۴ سالگی ادامه می یابد، تا اینکه بر کسب تجارب اجتماعی و آموختن اصول و قواعد رفتارهای لازم از طریق خانواده و نهادها توفیق می یابد، این یادگیری اجتماعی به تدریج تا ۹ سالگی ادامه دارد. انسان از طریق اجتماعی شدن با قواعد، هنجارها و آداب جامعه آشنا می شود.
گونه های اجتماعی شدن
اجتماعی شدن می تواند هم از طریق رسمی و هم از راههای غیر رسمی انجام گیرد. نهادهای آموزشی نمونه ای از عوامل رسمی و ساختار انتقال شیوه های عملکرد اندیشیدن مقبول جامعه به فرد به شمار می آیند. امّا اجتماعی شدن می تواند از طریق روابط متقابل با همسالان و عضویت در گروهها و باشگاههای غیر رسمی نیز تحقیق پذیرد.
تاثیر هنجار ها بر اجتماعی شدن فرد
ازآنجا که انسان به غرایز بسیار متنوعی مجهز نشده است،برای آنکه بتواند به حیات خود ادامه دهد،بناچار می آموزد که چگونه به دیگران بپیوندد و حتّی برای رفع بنیادی ترین نیازهای خود با آنها همکاری کند. آنچه همکاریهای میان افراد بشر و وابستگی متقابل آنها به یکدیگر را ممکن می سازد، نظامی از الگوهای رفتار آموخته است که دیگر اعضای یک فرهنگ در آن سهیمند. این الگوهای رفتار مشترک یا معیارهای رفتار را هنجار می نامند. کودک ، از سنین بسیار پایین ، هنجارهای فرهنگی تایید شده را کسب می کند و با این کار در فرایند اجتماعی شدن قرار می گیرد.
اهداف اجتماعی شدن
هدفهای بنیانی فرایند اجتماعی شدن را می توان به قرار زیر خلاصه کرد .
1- شخص باید مهارتهای ضروری را که برای زندگی در جامعه ضروری است فرا بگیرد .
2- شخص باید بتواند به صورت موثری با دیگران ارتباط برقرار کند و توانایی خواندن ، نوشتن و سخن گفتن پیدا کند.
3- فرد باید بتواند نیازهای بدنی خود ، همچون قضای حاجت را به شیوهای قابل قبول جامعه فرا گیرد .
4- فرد باید ارزشها و اعتقادات اساسی جامعه خود را در ذهن خود متمرکز کند.
عوامل اجتماعی شدن
می توان به گروهها یا زمینه های اجتماعی که فرایندهای مهم اجتماعی شدن در درون آنها رخ می دهد تحت عنوان عوامل اجتماعی شدن اشاره کرد. در همه فرهنگها ، خانواده عامل اصلی اجتماعی شدن کودک در دوران طفولیت است امّا در مرحله بعدی زندگی فرد ، بسیاری از عوامل دیگر اجتماعی شدن نقش دارند.
خانواده
از آنجا که نظامهای خانواده بسیار متفاوت هستند، دامنه تماسهایی که کودک تجربه می کند به هیچ وجه در فرهنگهای مختلف یکسان نیست . همه جا مادر معمولاً مهمترین فرد در نخستین دوره زندگی کودک است ، امّا همانگونه خاطر نشان گردیده است ، ماهیت روابطی که میان مادران و کودکانشان بر قرار می شود تحت تاثیر شکل و نظم و ترتیب تماس آنها قرار می گیرد. این جریان ، به نوبه خود ، به وسیله خصلت نهادهای خانواده و رابطه شان با گروه بندی های دیگر در جامعه مشروط می شود . در جوامع امروزی ، اجتماعی شدن بیش از همه در یک زمینه کوچک خانوادگی رخ می دهد . بیشتر کودکان نخستین سالهای زندگی خود را در درون یک واحد خانوادگی شامل مادر، پدر و شاید یکی دو فرزند دیگر سپری می کنند.
امّا ، در بسیاری از فرهنگ ها ، عمّه ها یا خاله ها ، عموها یا دایی ها و نوه ها غالباً جزء یک خانواده واحد بوده و مراقبت کودکان ، حتّی اطفال بسیار خردسال ، را به عهده دارند با وجود این تفاوتهای زیادی از نظر اهمیت زمینه های خانوادگی وجود دارد. بعضی از کودکان در خانواده هایی پرورش می یابند که تنها یکی از والدین در آن حضور دارد بعضی توسط دو مادر و دو پدر ( پدر و مادر جدا شده و ناپدری و نا مادری ) مراقبت می شوند . بخشی اعظم زنانی که تشکیل خانواده داده اند اکنون در خارج از خانه به کار اشتغال دارند و به فاصله نسبتاً کمی بعد از تولد فرزندانشان به کار خود بر می گردند. با وجود این تفاوتها ، خانواده معمولاً یکی از عوامل عمده اجتماعی شدن از دوران کودکی تا نوجوانی و پس از آن است. که به صورت یک سلسله مراحل پی درپی رشد و تکامل ، نسلها را به یکدیگر مربوط می سازد. خانواده ها و جایگاهای ، مختلفی در چارچوب کلی نهادهای یک جامعه دارند. در بیشتر جوامع سنتی ، خانواده ای که فرد در آن متولد می شود تا اندازه زیادی تعیین کننده موقعیت اجتماعی فرد در بقیه زندگانیش است . در جوامع امروزی غربی ، موقعیت اجتماعی به این ترتیب در هنگام تولد به ارث برده نمی شود . با وجود این منطقه و طبقه اجتماعی خانواده ای که فرد در آن متولد می شود بر الگو های اجتماعی شدن به شدّت تاثیر می گذارند کوکان شیوه های رفتار ویژه و مادر شان یا دیگران را در همسایگی یا اجتماع محلی اشان فرا می گیرند.
الگو های مختلف پرورش کودک و انضباط همراه با ارزش ها و انتظارات متعارض ، در بخش های گوناگون جوامع بزرگ یافت می شود. اگر به این بیاندیشیم که زندگی مثلاً برای کودکی که در یک خانواده فقیر سیاه پوست در یک محله فقیر نشین شهر پرورش می یابد ، در مقایسه با کودکی که در یک خانواده مرفه سفید پوست در حومه سفید پوست نشین شهر متولد می شود چگونه است ، آنگاه درک تاثیر انواع زمینه خانوادگی آسان می شود تحقیقات جامعه شناختی فراوانی که انجام شده به ما امکان می دهد این تفاوتها را به گونه دقیق تری تشریح کنیم بدیهی است فقط محدودی از کودکان ممکن است به سادگی بی چون و چرا بینش والدین خود را بپذیزند. این مطالب به ویژه در جهان معاصر که دگرگونی در آن بسیار فراگیر است ، درست است . از این گذشته ، صرف وجود انواع گوناگون عوامل اجتماعی کردن به ناهمگراییهای بسیار میان بینشهای کودکان ، نوجوانان و نسل پدر و مادری می انجامد.
روابط همالان
یکی دیگر از عوامل اجتماعی شدن گروه همالان است. گروههای همالان گروههای دوستی کودکان هم سن هستند. در بعضی از فرهنگها، به ویژه، جوامع کوچک سنتّی، گروههای همالان به عنوان طبقات سنی رسمیت یافته اند. هر نسلی دارای حقوق و مسئولیّت هایی است، که با پیرتر شدن اعضایش تغییر می کنند. ( نظام های طبقات سنی معمولاً به مردان محدود می شوند ) اغلب مراسم یا مناسک ویژه ای وجود دارد که گذار افراد را از یک طبقه سنی به طبقه دیگر مشخص می نمایند. افرادی که در درون یک مجموعه سنی خاص قرار می گیرند معمولاً در سراسر زندگیشان ارتباطات نزدیک و دوستانه برقرار می کنند. نمونه یک مجموعه طبقات سنی عبارت است از دوره کودکی، دوره جنگجویی کهتر،دوره جنگجویی مهتر، دوره ریش سفیدی کهتر و دوره ریش سفیدی مهتره مردان از این مراحل نه به عنوان افراد ، بلکه به عنوان گروههای کامل گذر می کند. اهمیّت خانواده در اجتماعی شدن کاملاً آشکار است ، زیرا تجربه کودک و طفل بسیار خردسال کم وبیش منحصراً در درون آن شکل می گیرد. امّا اینکه گروههای همالان تا چه اندازه مهّم هستند، به ویژه برای آن دسته از ما که در غرب زندگی می کنیم، چندان آشکار نیست . با وجود این ، حتّی بدون طبقات سنی رسمی، کودکان بالاتر از ۴یا۵ سال معمولاً وقت زیادی را در کنار دوستان همسال خود صرف می کنند. با در نظر گرفتن نسبت بالای زنانی که اکنون جزء نیروی کار هستند، و فرزندان خردسالشان در مراکز مراقبت روزانه با همدیگر به سر می برند. روابط همالان امروز حتّی بیشتر از پیش اهمیت دارد، و بدیهی است مدارس در اینجا تاثیر بسیار مهمی دارند نظریه های مید و پیاژ هر یک بحق بر اهمیت روابط همالان تاکید می ورزند. پیاژه به ویژه بر این موقعیّت تاکید می کند که روابط همالان دموگراتیک تر از روابط میان کودک و پدر و مادرش است .واژه هُمال ، به معنای و برابر، است ، و روابط دوستی که میان کودکان خردسال بر قرار می شود به طور معقول گرایش به برابری طلبی دارد. یک کودک قوی ، یا از نظر جسمانی نیرومند ممکن است تا اندازه ای سعی کند بر دیگران تسلّط یابد. با وجود این چون روابط همالان بر پایه رضایت متقابل استوار است، و نه بر پایه وابستگی ای که ذاتی موقعیت خانوادگی است ناچار باید میزان زیادی بده و بستان وجود داشته باشد. پیاژه خاطر نشان می سازد که ، والدین به واسطه قدرتشان قادرند ( به درجات متفاوت ) قواعد رفتار را به فرزندانشان تحمیل کنند. بر عکس، در گروههای همالان کودک زمینه کنش متقابل متفاوتی را کشف می کند، که در آن می توان قواعد رفتار را مورد آزمون و کاوش قرار داد . روابط همالان اغلب در سراسر زندگی شخصی اهمیّت خود را حفظ می کند. به ویژه در نواحی ای که تحرک اجتماعی زیاد نیست ، افراد ممکن است در بیشتر یا همه زندگیشان عضو یک جرگه غیر رسمی بوده یا یک گروه از دوستان را حفظ کنند. حتّی در جایی که این گونه نباشد باز احتمال دارد که روابط گروه همالان فراتر از دوران کودکی و نوجوانی تاثیر مهّمی داشته باشد. گروههای غیر رسمی افرادی که در سنین مشابهی هستند در محل کار، یا در حوزه های دیگر، معمولاً در شکل دادن به نگرشها و رفتار افراد اهمیّت پایداری دارد.
مدارس
آموزش در مدرسه یک فرایند رسمی است؛ یک برنامه معین از دروسی که باید فراگرفته شوند وجود دارد. با وجود این مدارس از جنبه های ظریف تری عوامل اجتماعی شدن نیز هستند. در کنار برنامه ی آموزش رسمی چیزی که بعضی جامعه شناسان آن را برنامه آموزشی پنهان نامیده اند وجود دارد که یادگیری کودکان را مشروط می کند (ر.ک. به فصل 13؛ آموزش و پرورش، ارتباطات و رسانه های همگانی) از کودکان انتظار می رود یاد بگیرند که در کلاس آرام باشند، به موقع در کلاس حاضر شوند . مقررات انضباطی مدرسه را رعایت کنند. از آنها خواسته می شود اقتدار معلمان را بپذیرند و نسبت به آن پاسخگو باشند. واکنش های معلمان نیز بر انتظاراتی که کودکان از خودشان دارند تاثیر می گذارد. اینها به نوبه ی خود، با تجربه شغلی آنها هنگامی که مدرسه را ترک می گویند پیوند پیدا می کند. گروههای همالان اغلب در مدرسه تشکیل می شوند، و نظام طبقه بندی کودکان در کلاسها بر حسب سن تاثیر آنها را تقویت می کند.
رسانه های همگانی
روزنامه ها، نشریات ادواری و مجلات از پایان قرن هجدهم به بعد در غرب رواج یافتند، امّا تعداد خوانندگان آنها نسبتاً اندک بود. تنها در یک قرن پس از آن بود که این گونه مطالب چاپی جزئی از تجربه ی هر روزه میلیونها نفر گردیده – نگرش ها و عقاید آنها را تحت تاثیر قرار دادند. گسترش رسانه های هگانی متکی بر اسناد چاپی ، به زودی با ارتباطات الکترونیکی همراه گردید. کودکان انگلیسی معادل تقریباً یکصد روز مدرسه را در هر سال صرف تماشای تلویزیون می کنند. بزرگسالان نیز تقریباً به همین اندازه به تماشای تلویزیون می پردازند. یک مطالعه پژوهشی نشان داد که، اگر یک گزارش خبری در تلویزیون با گزارشی روزنامه متفاوت باشد، تعداد افرادی که گزارش تلویزیون را باور می کنند بیش از دو برابر کسانی است که گزارش روزنامه را باور کرده اند.
تحقیقات فراوانی انجام شده که تاثیر برنامه های خاص یا انواع برنامه های تلویزیون را بر نگرش های کودکان و بزرگسالان بررسی و تحلیل کرده اند. بیشتر این تحقیقات از نظر استنباطاتشان قطعی نیستند. به عنوان مثال هنوز توافق نشده است که تا چه اندازه نمایش خشونت ، رفتار پرخاشگرانه را در میان کودکان تشویق می کنند. امّا نمی توان تردید کرد که رسانه ها نگرش ها و بینش های مردم را عمیقاً تحت تاثیر قرار می دهند. آنها انواع گوناگون اطلاعات را که افراد به گونه دیگری کسب نخواهند کرد انتقال می دهند. روزنامه ها، کتاب ها ، رادیو ، تلویزیون ، فیلم ها ، موسیقی ضبط شده و مجلات عمومی ما را در ارتباط نزدیک با تجاربی قرار می دهند که به گونه دیگری نمی توانستیم آگاهی چندانی از آنها داشته باشیم . امروزه جوامعی که کاملاً از تاثیر رسانه های همگانی برکنار مانده باشند، حتّی در میان فرهنگ های سنتی تر، بسیار محدودند.ارتباطات الکترونیکی حتّی در دسترس کسانی که کاملاً بیسوادند قرار دارند، و در دور افتاده ترین نواحی کشورهای جهان سوّم یافتن مردمی که رادیو، یا تلویزیون دارند امری عادی است.
سایر عوامل اجتماعی شدن
افزون بر آنچه گفته شد، به اندازه ی گروهها یا زمینه های اجتماعی که افراد قسمت زیادی از زندگیشان را در آنها صرف می کنند، عوامل اجتماعی شدن وجود دارد. کار در همه فرهنگها زمینه مهمی است که فرایند های اجتماعی شدن در آن عمل می کنند، اگر چه تنها در جوامع صنعتی است که تعداد زیادی از مردم به سر کار می روند، یعنی ، هر روز به محلهای کار که کاملاً جدا از خانه است می روند. در اجتماعات سنتی بسیاری از مردم زمین را در نزدیکی محل زندگی خود کشت می کنند، یا کارگاههایی در منازل خود دارند. کار ، در چنین اجتماعاتی ، آن گونه که در مورد بخش اعظم نیروی کار در غرب امروزی مشاهده می شود، آشکار از فعالیّتهای دیگر متمایز نگردیده است. در جوامع صنعتی، رفتن به سر کار،برای نخستین بار معمولاً مرحله ی انتقالی بسیار مهمتری را در زندگی فرد مشخص می کند تا ورود به فعالیّت کاری در جوامع سنتی. محیط کار اغلب تقاضاهای جدیدی را مطرح می کند که شاید مستلزم سازگازیهای عمده ای در شیوه نگرش یا رفتار فرد باشد، اگر چه اجتماع محلی معمولاً در جوامع امروزی خیلی کمتر از دیگر انواع نظم اجتماعی ، اجتماعی شدن تاثیر می گذارد، امّا کاملاً بی تاثیر نگردیده است.حتّی در شهرهای بزرگ اغلب گروههای همسایگی و سازمانهای کاملاً توسعه یاقته ای – مانند انجمنهای داوطلبانه ، باشگاها یا کلیساها – وجود دارند که عقاید و فعالیّتهای کسانی را که در آنها مشارکت می کنند قویاً تحت تاثیر قرار می دهند .
باز اجتماعی شدن
در بعضی شرایط افراد بزرگسال ممکن است باز اجتماعی شدن را تجربه کنند، که با گسیختگی الگوهای رفتار و ارزش های پذیرفته شده پیشین، و به دنبال آن پذیرش ارزشها و الگوهای رفتار اساساً متفاوت مشخص می شود. یکی از انواع شرایطی که این جریان ممکن است در آن پدید آید هنگامی است که فردی وارد یک سازمان بازداشگاهی می شود. سازمانهایی از قبیل بیمارستان روانی ، زندان، سربازخانه، یا محیط دیگری که او را از دنیای خارج جدا کرده و تابع الزامات جدید و انضباط سخت می سازد. در شرایطی که فشار بیش از حدی وجود دارد، تغییراتی که در شیوه نگرش و شخصیت افراد به وجود می آید ممکن است کاملاً چشمگیر باشد. در واقع ، از مطالعه این گونه وضعیتهای بحرانی، ما شناخت قابل ملاحضه ای نسبت به فرایند های رسمی اجتماعی شدن به دست می آوریم.
روشهای پرورش مسئولیت پذیری و رشد عزت نفس
۱- مسئولیت پذیری کودک از همان ابتدای زندگی متناسب با توانائیهای ذهنی و جسمانی اش رفتارهایی از خود نشان می دهد که مبین مسئولیت پذیری او می باشد او به دنیای اطراف خود می نگرد و سوژه های مختلفی را انتخاب مینماید و خود را درگیر آنها می کند . مثلاً دخترها لباسهای کثیف را می شویند ، برای خود آشپزخانه ای از وسایل بازی درست می کنند ، از عروسک خود مانند ، نوزاد نگهداری می کنند و به او شیر می دهند و . . . و پسرها نیز از پدر تقلید می کنند . نکته مهم این که کودک در تمام این رفتارها ، مایل است مسئولیت کاری را بپذیرد .
۲- رفتار و نتایج آن اصولاً هر رفتاری نتایج و عواقبی به دنبال دارد : انسانی که نتایج ، رفتار و عمل خود را تجربه می کند ، با انسانی که این فرصت را پیدا نمی کند ، تفاوت زیادی دارد . به مثالهای زیر توجه فرمائید .
انسان اگر گرسنه باشد غذا مصرف می کند.
کودک اگر تکلیفش را انجام ندهد در مدرسه مورد مواخذه قرار می گیرد .
راننده اگر از چراغ عبور کند ؛ جریمه می شود .
هر کس هر رفتاری داشته باشد ، نتایج معینی به دنبال دارد . انسان از دوران کودکی بایستی بتدریج نتایج عمل خود را بشناسد و برای جلوگیری از نتایج ناخوشایند و با رسیدن به نتایج خوشایند ، آگاهانه انجام وظیفه نماید .
3- روش حل مسئله : یکی از روشهای موثر در رشد مسئولیت پذیری ، روش حل مسئله می باشد . انسان در زندگی همواره با مشکلات مواجه می شود ، افرادی که مقاومت بهتری در مقابل حوادث زندگی دارند ، به این واقعیت معترفند که در زندگی ، بروز حوادث و مشکلات اجتناب ناپذیر هستند .
" فصل دوم "
چهارچوب عملی تحقیق
موضوع تحقیق
بررسی میزان مسئولیت پذیری بین دانش آموزان دختر مقطع پیش دانشگاهی مدارس عادی و غیر انتفاعی در حیطه خانواده و جامعه در شهرستان نیشابور
اهداف تحقیق
هدف کلی
بررسی میزان مسئولیت پذیری در حیطه خانواده و جامعه ، بین دانش آموزان دختر مقطع پیش دانشگاهی مدارس عادی و غیر انتفاعی در شهرستان نیشابور می باشد .
هدف جزئی
هر حرکت و فعالیتی به منظور رسیدن به هدف یا اهدافی صورت می گیرد . به طوری که می توان گفت رفتار اساساً هدفدار است .
و از آنجا که انگیزه رسیدن به هدف باعث انجام کار می شود در این تحقیق نیز اهدافی در نظر است و برای رسیدن به آن اهداف تحقیقات خود را انجام می دهم .
همانطور که می دانیم برای رفع نیازهای مختلف افراد جامعه ، سازمانها و موسسات متعددی بوجود آمده اند ، با توجه به اینکه خانواده نمی تواند همه نیازهای دانش آموزان را برطرف کند ، این سازمانها در زندگی اجتماعی اهمیت ویژه ای دارند . یکی از آنها مدرسه ای است که برای رفع نیازهای آموزشی بوجود آمده است .
از آنجا که فعالیت و تلاش انرژی زاید دوران دانش آموزی از ویژگیهای این دوره زندگی انسان است باید برای دانش آموزان به تناسب مقطع تحصیلی و سن ، برنامه های جذاب و مورد علاقه تدارک دیده شود و زمینه را برای مسئولیت پذیری ، بروز خلاقیتها ، ابتکارات ، اصلاح رفتار و در نتیجه بالا بردن عزت نفس در آنان فراهم ساخت .
رفتار و شخصیت فرد به موقعیت ها و شرایط محیطی ، تربیتی ، و آموزشی بستگی دارد و برنامه های زندگی در دوران کودکی و نوجوانی نقش بسیاری را در زندگی و مسیر آینده فرد بازی می کند که باید تمامی نهادها ، خانواده ها و آموزش و پرورش در جهت برنامه ریزی برای لحظه لحظه اوقات دانش آموزان با یکدیگر همکاری نمایند تا انشاء الله آینده سازان این مملکت را بتوان افرادی شایسته و صالح و مفید در اجتماع تربیت کنیم .
و امید است که نتایج حاصل از این تحقیق بتواندراهکاری برای رسیدن به این اهداف باشد .
طرح مسئله تحقیق
1- آیا وضعیت اقتصادی در میزان مسئولیت پذیری بین دانش آموزان موثر است ؟
2- آیا رسانه های گروهی در میزان مسئولیت پذیری دانش آموزان موثر است ؟
3- آیا مسئولیت پذیری والدین بر مسئولیت پذیری دانش آموزان موثر است ؟
4- آیا کادر مدرسه بر میزان مسئولیت پذیری دانش آموزان موثر است ؟
فرضیات
1- انتظار می رود که وضعیت اقتصادی در میزان مسئولیت پذیری بین دانش آموزان موثر باشد ؟
2- انتظار می رود که رسانه های گروهی در میزان مسئولیت پذیری دانش آموزان موثر باشد ؟
3- انتظار می رود که مسئولیت پذیری والدین بر مسئولیت پذیری دانش آموزان موثر باشد ؟
4- انتظار می رود که کادر مدرسه در میزان مسئولیت پذیری آنها موثر باشد ؟
جامعه آماری : شامل کلیه دانش آموزان دختر مدارس مقطع پیش دانشگاهی عادی و غیرانتفاعی در شهرستان نیشابور می باشد که در سال تحصیلی 85- 84 مشغول به تحصیل می باشند .
واحد آماری : هر یک از دانش آموزان دختر ، مقطع پیش دانشگاهی شاغل به تحصیل در شهر شهرستان نیشابور که تعداد 120 نفر می باشد .
روش نمونه گیری و حجم نمونه : روش نمونه گیری در این پژوهش تصادفی خوشه ای می باشد بدین صورت که ابتدا لیست تمام مدارس پیش دانشگاهی عادی و غیر انتفاعی با تعداد دانش آموزان هر مدرسه تهیه گردید و سپس از نظر منطقه جغرافیایی شهر به سه منطقه تقسیم شده ( شمالی، جنوبی ، مرکزی ) و در ادامه بر حسب تصادف از هر منطقه یک مدرسه انتخاب می شود و پرسش نامه ها به صورت تصادفی توزیع و تکمیل می شود که کل جامعه نمونه ( 6 مدرسه ) می باشند که از هر مدرسه به طور تصادفی 20 نفر را انتخاب نموده و پرسشنامه بین آنها توزیع شده که کل جامعه نمونه 120 نفر می باشد 60 نفر از مدارس دولتی و 60 نفر از مدارس غیر دولتی انتخاب نموده .
روش تحقیق : روش پژوهش در این تحقیق میدانی و به صورت پرسشنامه بسته می باشد بدین طریق که پس از تهیه سئوالات ، پرسشنامه در اختیار دانش آموزان دختر دبیرستان قرار می گیرد و پس از تکمیل پرسشنامه توسط دانش آموزان پاسخهای آنها استخراج و اطلاعات بدست آمده تنظیم می گردد .
تعاریف و مفاهیم
اجتماعی شدن : فراگردی است که انسان ها از طریق آنها می توانند یاد بگیرند که چگونه در جامعه به گونه ای موثر سهیم شوند و انسان ها طی فراگرد اجتماعی شدن ، یاد می گیرند که به اعضای دیگر جامعه شان همکاری کنند .
جامعه پذیری : عبارت است از همساز شدن افراد با هنجارهای گروه ( یعنی پذیرش مقررات ، ضوابط تفکرات و قواعد رفتاری گروه اجتماعی ) .
خانواده : کانونی است که شامل زن و شوهر و فرزندان ازدواج نکرده است .
مدرسه : مکان اجتماعی نمودن فرد است و زمینه را برای فراگیری و کسب اطلاعات لازم و رفع نیازها و تسلط و مدیریت برخود فراهم می سازد .
معلم : نخستین فرد بزرگسالی است که چون پدر و مادر ، اختیارداری کودک را برعهده می گیرد بدون اینکه چون والدین محرم راز او باشد .
شخصیت اجتماعی : شامل ترکیبی از خصایص ارثی و محیط اجتماعی است که فرد با عواطف و احساسات ، رفتار و روابط شایسته با دیگران را دارا می باشد .
مسئولیت پذیری : احساس ارزشمندی باعث ایجاد آمادگی در فرد جهت ایفای نقش موثر و پذیرش مسئولیت در اداره امور جامعه می گردد .
پیشینه تحقیق
نشریه ماهانه آموزشی – تربیتی – دی 1384/315 و بهمن 1384/316
مسئولیت آموزش ارزش ها وظیفه همه نیروهای تربیتی جامعه
یعنی خانواده ، مدرسه و نهاد های گوناگون اجتماعی مانند نهادهای سیاسی اداری و تبلیغی است وضروری است اهداف و فعالیتهای این نیروهای تربیتی با یکدیگر هماهنگ باشد تا فعالیت نهادهای اجتماعی در تقابل یا تضاد با فعالیتهای مدارس قرار نگیرد .
از آنجا که خانواده نقش بسیار مهم و تاثیر گذار در تربیت انسانهای آگاه ، مسئول و سازگار با تغییر و تحولات شتابان و اجتناب ناپذیر جهان امروز دارد ، اگر شیوه های تربیتی این نهاد متناسب با نیازهای روز جامعه سامان دهی شود خانواده ای سالم ، پویا و با نشاط خواهیم داشت که متضمن جامعه ای سالم ، سازنده ، بالنده و توسعه یافته خواهد شد .
قشر بندی اجتماعی در مدراس دولتی و غیر انتفاعی و رابطه آن با عملکرد تحصیلی دانش آموزان / محسن نوغانی دخت بهمنی ؛ به راهنمایی : منوچهر محسنی .
یافته ها نشان می دهند که هم در مدارس دولتی و هم در مدارس غیر انتفاعی کیفیت مدرسه در مقایسه با پایگاه اجتماعی اقتصادی سهم بیشتری در تبییین تغییرات عملکرد تحصیلی دانش آموزان دارد . بین دانش آموزان مدارس دولتی و غیر انتفاعی از نظر پیشینه تحصیلی عملکرد تحصیلی و پایگاه اجتماعی اقتصادی تفاوت معنی داری به نفع دانش آموزان مدارس غیر انتفاعی وجود دارد . همچنین در صورت کنترل و ثابت نگه داشتن سهم متغیر های پیشینه تحصیلی پایگاه اجتماعی اقتصادی و آمادگی های تحصیلی خارج از مدرسه بین عملکرد تحصیلی دانش آموزان مدارس دولتی و غیرانتفاعی تفاوت معنی داری به نفع دانش آموزان مدارس غیر انتفاعی وجود دارد . پیش بینی انجام گرفته با کمک تحقیق رگرسیون چند متغیری نشان می دهد که فرضاً اگر دانش آموزان مدارس دولتی با در نظر گرفتن پیشینه تحصیلی خود به مدارس غیر انتفاعی می رفتند بطور متوسط معدل آنها 1/41 نمره افزایش می یافت و بالعکس اگر دانش آموزان مدارس غیر انتفاعی با در نظر گرفتن پیشینه تحصیلی خود به مدارس دولتی می رفتند به طور متوسط معدل آنها 1/22 نمره کاهش می یافت . از دیگر یافته های این تحقیق آن است که در صورت کنترل و ثابت نگه داشتن سهم متغیر های پیشینه تحصیلی آمادگی تحصیلی خارج از مدرسه و پایگاه اجتماعی اقتصادی بین آرزوی تحصیلی دانش آموزان مدارس غیر انتفاعی طالب تحصیلات بالاتری هستند .
بررسی عوامل موثر در انتخاب مدارس غیر انتفاعی توسط والدین بر اساس موقعیت اقتصادی و اجتماعی خانواده ها (با تکیه بر مطالعه در شهر تهران )/ حسن قدیری ؛ به راهنمایی : علی محمد حاظری .
نتایج پژوهش به شرح زیر بوده است :
1- رابطه معنا داری بین موقعیت اقتصادی خانواده ها با جنبه آموزشی مدارس غیر انتفاعی به عنوان یکی از علل انتخاب مدارس غیر انتفاعی وجود نداشت .
2- رابطه معنا داری بین موقعیت اجتماعی خانواده ها با جنبه فرهنگی و تربیتی مدارس غیر انتفاعی وجود داشت .
3- خانواده های قرار گرفته در موقعیت اقتصادی و اجتماعی پایین نسبت به دو قشر متوسط و بالا بیشتر دچار فشار هنجاری بودند و در نتیجه در انتخاب مدارس غیر انتفاعی ، فشار هنجاری به عنوان یکی از علل انتخاب برای قشر پایین نسبت به دو قشر دیگر متوسط و بالا تاثیر بیشتری دارد .
4- صرفنظر از موقعیت اقتصادی و اجتماعی خانواده های ، جنبه آموزشی مدارس غیر انتفاعی بیش از دو عامل دیگر ( فرهنگی و تربیتی و فشار هنجاری ) در انتخاب مدارس غیر انتفاعی توسط والدین برای فرزندان نقش داشته است .
" فصل سوم "
توصیف یافته های آماری
جدول شماره 1-1 توزیع پاسخگویان بر حسب سن در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
سن
8
13
8
17 ساله
42
57
34
18 ساله
56
23
14
19 ساله
58
5/3
2
20 ساله
60
5/3
2
21 ساله
100
60
جمع
جدول شماره 2-1 توزیع پاسخگویان بر حسب سن در مدارس غیر انتفاعی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
سن
11
18
11
17 ساله
54
72
43
18 ساله
58
7
4
19 ساله
60
3
2
20 ساله
0
0
21 ساله
100
60
جمع
با توجه به جداول بالا در مدارس دولتی 57 درصد پاسخگویان در سن 18 سالگی و 23 در صد آنها 19 ساله و 13 درصد 17 ساله می باشند و حدود 3.5 درصد آنها 21 ساله در حالیکه در مدرسه غیر دولتی 72 درصد پاسخگویان 18 ساله و در سن 21 ساله اصلا پاسخگوئی نبود و در سن 20 ساله فقط 3 در صد پاسخگویان بوده است .
جدول شماره 1-2 توزیع پاسخگویان بر حسب رشته تحصیلی در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
رشته تحصیلی
13
22
13
علوم انسانی
31
30
18
علوم تجربی
42
18
11
ریاضی
60
30
18
هنر
100
60
جمع
جدول شماره 2-2 توزیع پاسخگویان بر حسب رشته تحصیلی در مدارس غیر انتفاعی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
رشته تحصیلی
0
0
0
علوم انسانی
28
47
28
علوم تجربی
43
25
15
ریاضی
60
28
17
هنر
100
60
جمع
با توجه به جداول بالادر مدارس دولتی بیشترین پاسخگویان در رشته علوم تجربی و هنر با 30 درصد هر کدام و کمترین آن در رشته علوم انسانی با 22 در صد بوده اما در مدارس غیر دولتی در رشته انسانی اصلا پاسخگوئی نداشته ولی در رشته تجربی با 47 درصد بیشترین پاسخگو را داشته است .
جدول شماره 1-3 توزیع پاسخگویان بر حسب تعداد نفرات خانواده در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
تعداد نفرات خانواده
4
7
4
کمتر از 3 نفر
29
42
25
4-6 نفر
49
33
20
6-8 نفر
60
18
11
8 نفر به بالا
100
60
جمع
جدول شماره 2-3 توزیع پاسخگویان بر حسب تعداد نفرات خانواده در مدارس غیر انتفاعی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
تعداد نفرات خانواده
9
15
9
کمتر از 3 نفر
34
42
25
4-6 نفر
54
33
20
6-8 نفر
60
10
6
8 نفر به بالا
100
60
جمع
با توجه به جداول بالا در مدارس دولتی جمعیت 42 درصد پاسخگویان بین 6-4 نفر می باشد و تنها 3 درصد پاسخگویان کمتر از 3 نفر می باشد در حالیکه در مدارس غیر دولتی 42 درصد پاسخگویان جمعیت شان 6-4 نفر می باشد و فقط 10 درصد آنها تعداد نفرات شان از 8 نفر به بالا هستند .
جدول شماره 1-4 توزیع پاسخگویان بر حسب فرزند چندم خانواده در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
فرزند چندم
7
12
7
اول
30
38
23
دوم
40
17
10
سوم
49
15
9
چهارم
60
18
11
پنجم به بالا
100
60
جمع
جدول شماره 2-4 توزیع پاسخگویان بر حسب فرزند چندم خانواده در مدارس غیر انتفاعی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
فرزند چندم
12
20
12
اول
20
13
8
دوم
39
32
19
سوم
50
18
11
چهارم
60
17
10
پنجم به بالا
100
60
جمع
با توجه به جداول بالا مشاهده می کنید بیشترین پاسخگویان فرزند دوم در مدارس دولتی هستند در حالیکه در مدارس غیر دولتی بیشترین پاسخگویان فرزند سوم هستند و کمترین آنها در مدرسه غیر دولتی 13 درصد فرزند دوم و در مدارس دولتی 12 درصد فرزند اول خانواده می باشند .
جدول شماره 1-5 توزیع پاسخگویان بر حسب درآمد خانواده در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
درآمد خانواده
3
5
3
کمتر از 100 هزار تومان
38
58
35
100-300 هزار تومان
56
30
18
300-500 هزار تومان
60
7
4
500 هزار تومان به بالا
100
60
جمع
جدول شماره 2-5 توزیع پاسخگویان بر حسب درآمد خانواده در مدارس غیر انتفاعی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
درآمد خانواده
0
0
0
کمتر از 100 هزار تومان
22
37
22
100-300 هزار تومان
47
41
25
300-500 هزار تومان
60
22
13
500 هزار تومان به بالا
100
60
جمع
همان طور که در جداول مشاهده می کنید در مدارس دولتی بیشتر پاسخگویان حدود 58 درصد آنها درآمدشان بین 100 تا300 هزار تومان می باشد در حالیکه در مدارس غیر دولتی 41 درصد پاسخگویان درآمدشان بین 300 تا 500 هزار تومان می باشد و این رقم با مدارس دولتی بسیار تفاوت دارد .
جدول شماره 1-6 توزیع پاسخگویان بر حسب شغل مادر در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
شغل مادر
5
8
5
فرهنگی
9
7
4
کارمند
60
85
51
خانه دار
100
60
جمع
جدول شماره 2-6 توزیع پاسخگویان بر حسب شغل مادر در مدارس غیر انتفاعی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
شغل مادر
21
35
21
فرهنگی
28
12
7
کارمند
60
53
32
خانه دار
100
60
جمع
همان طور که در جداول مشاهده می کنید در مدارس دولتی 85 درصد پاسخگویان مادرشان خانه دار می باشد و 8 درصد آنها فرهنگی و 7 درصد کارمند اما در مدارس غیر دولتی 53 درصد پاسخگویان مادرشان خانه دار می باشد . این در حالی است که تقریبا 30 درصد اختلاف با مدارس دولتی دارد و 35 درصد آنها مادرشان فرهنگی می باشد .
جدول شماره 2-7 توزیع پاسخگویان بر حسب شغل پدر در مدارس غیر انتفاعی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
شغل پدر
15
25
15
کارمند
19
7
4
فرهنگی
22
5
3
کشاورز
35
22
13
کارگر
60
41
25
آزاد
100
60
جمع
جدول شماره 2-7 توزیع پاسخگویان بر حسب شغل پدر در مدارس غیر انتفاعی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
شغل پدر
31
35
21
کارمند
38
28
17
فرهنگی
38
0
0
کشاورز
38
0
0
کارگر
60
37
22
آزاد
100
60
جمع
با توجه به جدول بالا در مدارس دولتی 41 درصد پاسخگویان ما شغل پدرشان آزاد می باشد و 25 درصد آنها
کارمند و 5 درصد کشاورز در حالیکه در مدرسه غیر دولتی 37 درصد پاسخگویان شغل پدرشان آزاد و 35 درصد شان کارمند و 28 درصد آنها فرهنگی می باشند .
جدول شماره 1-8 توزیع پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات پدر در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
میزان تحصیلات
4
7
4
بی سواد
21
28
17
پنجم ابتدایی
40
32
19
سیکل
51
18
11
متوسطه
57
10
6
فوق دیپلم
60
5
3
لیسانس
100
60
جمع
جدول شماره 2-8 توزیع پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات پدر در مدارس غیر انتفاعی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
میزان تحصیلات
0
0
0
بی سواد
5
8
5
پنجم ابتدایی
9
7
4
سیکل
22
22
13
متوسطه
48
43
26
فوق دیپلم
58
17
10
لیسانس
60
3
2
بالاتر از لیسانس
100
60
جمع
با توجه به جدول در مدارس دولتی فقط 5 درصد پاسخگویان پدرشان لیسانس می باشد اما در مدرسه غیر انتفاعی 17 درصد پاسخگویان پدرشان لیسانس و 3 درصد آنها هم بالاتر از لیسانس می باشد .
جدول شماره 1-9 توزیع پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات مادر در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
میزان تحصیلات
8
13
8
بی سواد
31
38
23
ابتدایی
48
29
17
سیکل
51
5
3
متوسطه
58
12
7
فوق دیپلم
60
3
2
لیسانس
100
60
جمع
جدول شماره 2-9 توزیع پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات مادر در مدارس غیر انتفاعی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
میزان تحصیلات
0
0
0
بی سواد
2
3
2
ابتدایی
19
29
17
سیکل
39
33
20
متوسطه
55
27
16
فوق دیپلم
60
8
5
لیسانس
100
60
جمع
با توجه به جدول در مدرسه دولتی 38 درصد پاسخگویان تحصیلات مادرشان ابتدایی بوده و 12 درصد آنها فوق دیپلم و3 درصد لیسانس بوده این در حالی است که درمدارس غیر دولتی فقط 3 درصد پاسخگویان تحصیلات مادرشان ابتدایی و 27 درصد آنها فوق دیپلم و 8 درصد آنها لیسانس می باشد .
جدول شماره 1-10 توزیع پاسخگویان بر حسب محل زندگی در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
محل زندگی
2
3
2
روستا
10
13
8
پایین شهر
32
37
22
مرکز شهر
60
47
28
بالا شهر
100
60
جمع
جدول شماره 2-10 توزیع پاسخگویان بر حسب محل زندگی در مدارس غیر انتفاعی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
محل زندگی
0
0
0
روستا
0
0
0
پایین شهر
32
53
32
مرکز شهر
60
47
28
بالا شهر
100
60
جمع
همانطور که در جدول مشاهده می کنید در مدارس دولتی 3 درصد پاسخگویان در روستا و 13 درصد آنها در پایین شهر و 37 درصد آنها در مرکز شهر زندگی می کنند این در حالی است که در مدارس غیر دولتی اصلاً در روستا و پایین شهر پاسخگویی نداریم و 53 درصد پاسخگویان در مرکز شهر زندگی می کنند .
جدول شماره 1-11 توزیع پاسخگویان بر حسب نوع مالکیت مسکونی در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
نوع مالکیت
6
10
6
اجاره ای
0
0
0
سازمانی
60
90
54
شخصی
100
60
جمع
جدول شماره 2-11 توزیع پاسخگویان بر حسب نوع مالکیت مسکونی در مدارس غیر انتفاعی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
نوع مالکیت
5
8
5
اجاره ای
7
3
2
سازمانی
60
89
53
شخصی
100
60
جمع
با توجه به جدول هم در مدارس دولتی و هم غیر دولتی اکثریت آنها خانه های شخصی دارند . تقریباً 90 درصدشان خانه شخصی در هر دو مدارس دارند .
جدول شماره 1-12 توزیع پاسخگویان بر حسب مراجعه والدین به مدارس در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
مراجعه والیدن
2
3
2
هر 15 روز یکبار
12
17
10
هر یک ماه یکبار
43
52
31
هر 6 ماه یکبار
60
28
17
سالی یکبار
100
60
جمع
جدول شماره 2-12 توزیع پاسخگویان بر حسب مراجعه والدین به مدارس در مدارس غیر انتفاعی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
مراجعه والیدن
5
8
5
هر 15 روز یکبار
21
27
16
هر یک ماه یکبار
44
38
23
هر 6 ماه یکبار
60
27
16
سالی یکبار
100
60
جمع
همانطور که در جدول مشاهده کردید در مدارس دولتی بیشترین پاسخگویان که حدود 52 درصد می باشد هر 6 ماه یکبار به مدرسه مراجعه کرده و فقط 3 درصد آنها هر 15 روز یکبار به مدرسه مراجعه کرده در حالیکه در مدراس غیر دولتی 38 درصد پاسخگویان هر 6 ماه یکبار و 8 درصد آنها هر 15 روز یکبار به مدرسه مراجعه می کنند .
جدول شماره 1-13 توزیع پاسخگویان بر حسب شرکت والدین در جلسات در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
شرکت والدین
43
72
43
بلی
60
28
17
خیر
100
60
جمع
جدول شماره 2-13 توزیع پاسخگویان بر حسب شرکت والدین در جلسات در مدارس غیر انتفاعی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
شرکت والدین
41
68
41
بلی
60
32
19
خیر
100
60
جمع
همانطور که مشاهده می کنید در مدارس دولتی والدین بیشتر از مدارس غیر دولتی از جلسات مدرسه استقبال می کنند که 72 درصد پاسخگویان در مدارس دولتی والدینشان شرکت می کنند اما در مدرسه غیر دولتی 68 درصد آنها شرکت می کنند .
جدول شماره 1-14 توزیع پاسخگویان بر حسب رسیدگی والدین به وضع درسی دانش آموزدر مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغییر
18
30
18
خیلی زیاد
33
25
15
زیاد
55
37
22
متوسط
55
0
0
کم
60
8
5
خیلی کم
100
60
جمع
جدول شماره 2-14 توزیع پاسخگویان بر حسب رسیدگی به وضع درسی دانش آموزدر مدارس غیر دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغییر
27
45
27
خیلی زیاد
45
30
18
زیاد
56
18
11
متوسط
58
3.5
2
کم
60
3.5
2
خیلی کم
100
60
جمع
همان طور که در جداول بالا مشاهده می نمائید در مدارس دولتی37 درصد والدین به طور متوسط به وضع درسی فرزندشان رسیدگی می کنند . و 30 درصد آنها خیلی زیاد به وضع درسی فرزندشان رسیدگی می کنند در حالیکه در مدارس غیر دولتی 45 درصد والدین به طور خیلی زیاد و 3.5 درصد والدین خیلی کم به وضع درسی فرزندشان رسیدگی می کنند .
جدول شماره 1-15 توزیع پاسخگویان بر حسب محیطی توام با آرامش در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغییر
35
58
35
خیلی زیاد
47
20
12
زیاد
60
22
13
متوسط
60
0
0
کم
60
0
0
خیلی کم
100
60
جمع
جدول شماره 2-15 توزیع پاسخگویان بر حسب محیطی توام با آرامش در مدارس غیر دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغییر
28
47
28
خیلی زیاد
43
25
15
زیاد
60
28
17
متوسط
60
0
0
کم
60
0
0
خیلی کم
100
60
جمع
همان طور که در جداول بالا مشاهده می کنید 58 درصد والدین به طور خیلی زیاد در مدارس دولتی محیطی توام با آرامش برای فرزندشان ایجاد کرده اند . در حالیکه در مدارس غیر انتفاعی 47 درصد والدین خیلی زیاد محیط توآم با آرامش برای فرزندشان با آرامش برای فرزندشان ایجاد می کنند که این نسبت به مدارس دولتی کمتر می باشد .
جدول شماره 1-16 توزیع پاسخگویان بر حسب تشویق والدین در تصمیم گیری در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغییر
24
40
24
خیلی زیاد
37
22
13
زیاد
56
31
19
متوسط
60
7
4
کم
60
0
0
خیلی کم
100
60
جمع
جدول شماره 2-16 توزیع پاسخگویان بر حسب تشویق والدین در تصمیم گیری در مدارس غیر دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغییر
25
41
25
خیلی زیاد
40
25
15
زیاد
50
17
10
متوسط
54
7
4
کم
60
10
6
خیلی کم
100
60
جمع
با توجه به جداول40 درصد والدین در مدارس دولتی فرزندشان را خیلی زیاد تشویق به همکاری و مشارکت می کنند. و 7 درصد آنها کم فرزندشان را تشویق می کنند این در حالی است که در مدارس غیر دولتی 10 درصد والدین خیلی کم فرزندشان را تشویق به همکاری و 41درصد آنها خیلی زیاد فرزندشان را تشویق به همکاری نموده اند. پس مشاهده می کنیم از این لحاظ چندان تفاوتی ما بین مدارس وجود ندارد .
جدول شماره 1-17 توزیع پاسخگویان بر حسب میانگین معدل در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
معدل
0
0
0
کمتر از 10
9
15
9
بین 14-10
31
37
22
بین 17-14
60
48
29
بین 20-17
100
60
جمع
جدول شماره 2-17 توزیع پاسخگویان بر حسب میانگین معدل در مدارس غیر دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
معدل
0
0
0
کمتر از 10
5
8
5
بین 14-10
10
8
5
بین 17-14
60
84
50
بین 20-17
100
60
جمع
با توجه به جداول بالادر مدارس دولتی حدود 15 درصد دانش آموزان معدل شان بین 14-10 می باشد و 48 درصد آنها معدل شان بین 20-17 می باشد اما در مدارس غیر دولتی فقط 8 درصد دانش آموزان معدل شان بین 14-10 و یا 17 -14 می باشد و ما بقی یعنی 84 درصد دانش آموزان معدلشان بین 20-17 می باشد که این رقم با مدارس دولتی بسیار تفاوت دارد .
جدول شماره 1-18 توزیع پاسخگویان بر حسب سر مشق مسئولیت پذیریشان در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغیر
31
51
31
والدین
50
32
19
دوستان
60
17
10
معلمین
100
60
جمع
جدول شماره 2-18 توزیع پاسخگویان بر حسب سر مشق مسئولیت پذیریشان در مدارس غیر دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغیر
53
88
53
والدین
60
12
7
دوستان
60
0
0
معلمین
100
60
جمع
در مدارس دولتی 51 درصد دانش آموزان والدین شان را سر مشق خود قرار می دهند و 17 درصد آنها معلمین خود را در حالیکه در مدارس غیر دولتی هیچ کدام از دانش آموزان معلم خود را سر مشق قرار نداده و88 درصد آنها والدین خود را و12 درصد دیگر دوستان را الگوی خود قرار می دهند .
جدول شماره 1-19 توزیع پاسخگویان بر حسب نوع مسئولیت دانش آموزان در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغییر
0
0
0
شورای دانش آموزی
25
42
25
بسیج دانش آموزی
38
21
13
نشریه
48
17
10
امور پرورشی
60
20
12
هیچکدام
100
60
جمع
جدول شماره 2-19 توزیع پاسخگویان بر حسب نوع مسئولیت دانش آموزان در مدارس غیر دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغییر
10
17
10
شورای دانش آموزی
31
35
21
بسیج دانش آموزی
40
15
9
نشریه
45
8
5
امور پرورشی
60
25
15
هیچکدام
100
60
جمع
با توجه به جداول در مدارس دولتی 42درصد دانش آموزان عضو بسیج بوده و17 در صد جزء امور پرورشی و 20 درصد آنها در هیچ اموری مسئول نبوده در حالیکه در مدارس غیر دولتی 17 در صد در شورای دانش آموزی ، 35 درصد در بسیج و 15 درصد در نشریه و 25 درصد اصلاً هیچ مسئولیتی را به عهده نگرفته اند .
جدول شماره 1-20 توزیع پاسخگویان بر حسب چگونگی کمک به انجام مسئولیت دانش آموزان توسط کادر مدرسه در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغییر
7
12
7
خیلی زیاد
27
33
20
زیاد
51
40
24
متوسط
60
15
9
کم
100
60
جمع
جدول شماره 2-20 توزیع پاسخگویان بر حسب چگونگی کمک به انجام مسئولیت دانش آموزان توسط کادر مدرسه در مدارس غیردولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغییر
22
37
22
خیلی زیاد
36
23
14
زیاد
51
25
15
متوسط
60
15
9
کم
100
60
جمع
در مدارس دولتی کادر مدرسه حدود 40 درصد به طور متوسط در انجام مسئولیت دانش آموزان تاثیر دارد در حالیکه در در مدارس غیر دولتی فقط حدود 25 درصد کادر مدرسه به طور متوسط در انجام مسئولیت دانش آموزان تاثیر دارد و37 درصد کادر مدرسه به طور خیلی زیاد در مدارس غیر دولتی تاثیر می گذارند .
جدول شماره 1-21 توزیع پاسخگویان بر حسب عوامل شناخت در مسئولیتها در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغیر
29
48
29
والدین
38
15
9
معلمین
48
17
10
دوستان
60
20
12
رسانه های گروهی
100
60
جمع
جدول شماره 2-21 توزیع پاسخگویان بر حسب عوامل شناخت در مسئولیتها در مدارس غیر دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغیر
41
68
41
والدین
48
12
7
معلمین
54
10
6
دوستان
60
10
6
رسانه های گروهی
100
60
جمع
در مدارس دولتی بیشترین کسانی که در شناخت مسئولیت دانش آموزان تاثیر می گذارند خود والدین حدود 48 درصد و کمترین آنها معلمین حدود 17 درصد تاثیر می گذارند اما در مدارس غیر دولتی بیشترین کسانی که در شناخت مسئولیت دانش آموزان تاثیر می گذارند والدین که حدود 68 درصد را شامل می شود و کمترین آنها رسانه های گروهی و دوستان که هر کدام حدود 10 در صد بر شناخت مسئولیتها تاثیر می گذارند .
جدول شماره 1-22 توزیع پاسخگویان بر حسب تاثیر رسانه گروهی در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغییر
20
33
20
خیلی زیاد
42
37
22
زیاد
52
17
10
متوسط
55
5
3
کم
60
8
5
خیلی کم
100
60
جمع
جدول شماره 2-22 توزیع پاسخگویان بر حسب تاثیر رسانه گروهی در مدارس غیر دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغییر
10
17
10
خیلی زیاد
28
30
18
زیاد
51
38
23
متوسط
57
10
6
کم
60
5
3
خیلی کم
100
60
جمع
رسانه گروهی در مدارس دولتی 37 درصد آنها زیاد و 5 درصد آنها کم در شناخت مسئولیتها تاثیر می گذارند اما در مدارس غیر دولتی 38 درصد آنها به طور متوسط و 5 درصد آنها خیلی کم و 17 درصد آنها خیلی زیاد در شناخت مسئولیتها تاثیر می گذارند که در مدارس غیر دولتی مشاهده می کنیم که در رسانه های گروهی کمتر تاثیر دارند .
جدول شماره 1-23 توزیع پاسخگویان بر حسب تقسیم کار در منزل در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغیر
49
82
49
بلی
60
18
11
خیر
100
60
جمع
جدول شماره 2-23 توزیع پاسخگویان بر حسب تقسیم کار در منزل در مدارس غیر دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغیر
51
85
51
بلی
60
15
9
خیر
100
60
جمع
در مدارس دولتی 82 درصد دانش آموزان در منزل تقسیم کارکرده اند و فقط 18 درصد آنها در منزل تقسیم کار نکرده اند . در مدارس غیر دولتی هم چندان تفاوتی با مدارس دولتی ندارد و به طور که 85 درصد آنها تقسیم کار دارند در منزل و فقط 15 درصد آنها در منزل تقسیم کار نکرده اند .
جدول شماره 1-24 توزیع پاسخگویان بر حسب نوع مسولیت در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغیر
42
70
42
کمک به مادر
51
15
9
کمک به برادر یا خواهر کوچکتر
60
15
9
هیچکدام
100
60
جمع
جدول شماره 2-24 توزیع پاسخگویان بر حسب نوع مسولیت در مدارس غیر دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغیر
41
58
41
کمک به مادر
50
15
9
کمک به برادر یا خواهر کوچکتر
60
17
10
هیچکدام
100
60
جمع
با توجه به جدول در مدارس دولتی حدود70 درصد دانش آموزان در منزل به مادرشان بر حسب وظیفه کمک می کنند . و 15 درصد آنها اصلاً خود را مسئول نمی دانند اما در مدارس غیر انتفاعی دانش آموزان کمتری یعنی 58 درصد خود را مسئول کمک به مادرشان می دانند و 17 درصد هم اصلاً کمکی نمی کنند که در رابطه با مدارس دولتی احساس مسئولیت کمتری می کنند .
جدول شماره 1-25 توزیع پاسخگویان بر حسب تصمیم گیری در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغیر
22
37
22
بلی
56
56
34
تا حدودی
60
7
4
خیر
100
60
جمع
جدول شماره 2-25 توزیع پاسخگویان بر حسب تصمیم گیری در مدارس غیر دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغیر
20
33
20
بلی
57
62
37
تا حدودی
60
5
3
خیر
100
60
جمع
در مدارس دولتی 56 درصد دانش آموزان تا حدودی در امور مربوط به خود شخصاً تصمیم می گیرند و 7 درصد هم تصمیم نمی گیرند اما در مدارس غیر دولتی 62 درصد شخصاً تصمیم می گیرند و 5 درصد هم اصلاً تصمیم نمی گیرند که نسبت به مدراس دولتی دانش آموزان غیر دولتی شخصاً بیشتر تصمیم می گیرند .
جدول شماره 1-26 توزیع پاسخگویان بر حسب کمک به سالمندان در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغیر
42
70
42
زیاد
55
22
13
متوسط
60
8
5
کم
100
60
جمع
جدول شماره 2-26 توزیع پاسخگویان بر حسب کمک به سالمندان در مدارس غیر دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغیر
18
30
18
زیاد
55
62
37
متوسط
60
8
5
کم
100
60
جمع
در مدارس دولتی اکثریت دانش آموزان که حدود 70 درصد را شامل می شود خود را مقید کمک به سالمندان به طور زیاد می دانند اما در مدارس غیر دولتی فقط 30 درصد پاسخگویان به طور زیاد خود را مقید کمک به سالمندان می دانند . پس در مدارس دولتی دانش آموزان خود راخیلی بیشتر نسبت به مدارس دولتی مقید کمک به سالمندان می دانند .
جدول شماره 1-27 توزیع پاسخگویان بر حسب ارزیابی شما از کمک به آسیب دیدگان در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغیر
55
82
55
به عنوان یک فرد مسلمان
لازم و ضروری است
58
5
3
به عنوان یک ایرانی و عرق
ملی لازم و ضروری است
58
0
0
جهت جلوگیری از بروز مشکلات
60
3
2
وظیفه خودمان می دانیم
100
60
جمع
جدول شماره 2-27 توزیع پاسخگویان بر حسب ارزیابی شما از کمک به آسیب دیدگان در مدارس غیر دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغیر
10
17
10
به عنوان یک فرد مسلمان
لازم و ضروری است
21
18
11
به عنوان یک ایرانی و عرق
ملی لازم و ضروری است
53
53
32
جهت جلوگیری از بروز مشکلات
60
12
7
وظیفه خودمان می دانیم
100
60
جمع
با توجه به جدول در مدراس دولتی 82 درصد پاسخگویان کمک به آسیب دیدگان را به عنوان یک فرد مسلمان لازم و ضروری می دانند و 3 درصد آنها وظیفه خود نمی دانند ولی در مدراس غیر دولتی فقط 17 درصد پاسخگویان کمک به آسیب دیدگان را به عنوان یک فرد مسلمان لازم و ضرروری می دانند ولی 53 درصد پاسخگویان جهت جلوگیری از بروز مشکلات ضرورتی به کمک آسیب دیدگان نمی دانند .
جدول شماره 1-28 توزیع پاسخگویان بر حسب ارزیابی با مقررات راهنمایی در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغیر
53
89
53
به عنوان یک قانون پذیرفته
و ملزم به رعاتی آن
58
8
5
قوانین گاهی اوقات ملزم
به رعایت می باشند
60
3
2
با تشخیص خود و بدون توجه
به قوانین عمل می کنیم
100
60
جمع
جدول شماره 2-28 توزیع پاسخگویان بر حسب ارزیابی با مقررات راهنمایی در مدارس غیر دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغیر
55
92
55
به عنوان یک قانون پذیرفته
و ملزم به رعاتی آن
60
8
5
قوانین گاهی اوقات ملزم
به رعایت می باشند
60
0
0
با تشخیص خود و بدون توجه
به قوانین عمل می کنیم
100
60
جمع
ولی متاسفانه 3 درصد پاسخگویان با تشخیص خود و بدون توجه به قوانین عمل می کنند اما در مدارس غیر دولتی 92 درصد پاسخگویان رعایت قوانین و مقررات را به عنوان یک قانون پذیرفته و خود را ملزم به رعایت آن می دانند که این درصد نسبت به مدارس دولتی بیشتر است .
جدول شماره 1-29 توزیع پاسخگویان بر حسب مقید به کمک در امور خانه در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغییر
31
52
31
زیاد
60
48
29
متوسط
60
0
0
کم
60
0
0
هیچ مسئولیتی ندارم
100
60
جمع
جدول شماره 2-29 توزیع پاسخگویان بر حسب مقید به کمک در امور خانه در مدارس غیر دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغییر
20
33
20
زیاد
41
35
21
متوسط
53
20
12
کم
60
12
7
هیچ مسئولیتی ندارم
100
60
جمع
در مدارس دولتی52 درصد پاسخگویان به طور زیاد خود را مقید کمک به امور خانه می دانند و 48 درصد پاسخگویان هم به طور متوسط خود را مقید کمک به امور خانه می دانند اما در مدارس غیر دولتی 35 درصد پاسخگویان به طور متوسط خود را مقید کمک به امور خانه می دانند و 12 درصد آنها خود را مقید کمک به امور خانه نمی دانند که نسبت به مدارس دولتی احساس مسئولیت کمتری در امور مربوط به خانه می کنند .
جدول شماره 1-30 توزیع پاسخگویان بر حسب نحوه ارزیابی از کمک به والدین در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغیر
7
12
7
وظیفه آنها بوده
15
13
8
فقط در ایام تعطیلات
کمک می کنم
60
75
45
وظیفه خود دانسته و خود را ملزم
به کمک آنها میدانم
100
60
جمع
جدول شماره 2-30 توزیع پاسخگویان بر حسب نحوه ارزیابی از کمک به والدین در مدارس غیر دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغیر
14
23
14
وظیفه آنها بوده
38
40
24
فقط در ایام تعطیلات
کمک می کنم
60
37
22
وظیفه خود دانسته و خود را ملزم
به کمک آنها میدانم
100
60
جمع
با توجه به جداول در مدارس دولتی 75 درصد پاسخگویان کمک به والدین را در تامین معاش وظیفه خود دانسته و خود را ملزم به کمک آنها می دانند و 13 درصد پاسخگویان هم فقط در ایام تعطیلات کمک می کنند اما در مدارس غیر 37 درصد پاسخگویان کمک به والدین را در تامین معاش وظیفه ی خود دانسته و خود را ملزم به کمک آنها می دانند که در رابطه با مدارس دولتی نصف آنها می باشد .
جدول شماره 1-31 توزیع پاسخگویان بر حسب عکس العمل در قبال کمک تحصیلی دوستان درمدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغیر
0
0
0
امتناع ورزیده
5
8
5
علی رغم میل باطنی
کمک نموده
47
71
42
با اشتیاق کامل
کمک نموده
60
22
13
در حد بسیار کم
کمک می نمایم
100
60
جمع
جدول شماره2-31 توزیع پاسخگویان بر حسب عکس العمل در قبال کمک تحصیلی دوستان درمدارس غیر دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغیر
3
5
3
امتناع ورزیده
15
20
12
علی رغم میل باطنی
کمک نموده
55
67
40
با اشتیاق کامل
کمک نموده
60
8
5
در حد بسیار کم
کمک می نمایم
100
60
جمع
با توجه به جدول در هر دو مدارس تقریبا پاسخگویان حدود 70 درصد با اشتیاق کامل به دوست شان در امر تحصیلی کمک می کنند اما در مدارس غیر دولتی 5 در صد پاسخگویان از کمک به دوستانشان امتناع ورزیده و 8 درصد در حد بسیار کم کمک می کنند .
جدول شماره 1-32 توزیع پاسخگویان از نحوه ارزیابی کمک به دوستان در مدارس دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغیر
26
43
26
اگر مانع پیشرفتم نشود
ایرادی ندارد
60
57
34
به عنوان یک هم نوع
انجام وظیفه می باشد
0
0
0
ضرورتی برای کمک
وجود ندارد
0
0
0
در مواقع خیلی
ضروری
100
60
جمع
جدول شماره 2-32 توزیع پاسخگویان از نحوه ارزیابی کمک به دوستان در مدارس غیر دولتی
فراوانی تجمعی
درصد
فراوانی
متغیر
26
43
26
اگر مانع پیشرفتم نشود
ایرادی ندارد
48
37
22
به عنوان یک هم نوع
انجام وظیفه می باشد
53
8
5
ضرورتی برای کمک
وجود ندارد
60
12
7
در مواقع خیلی
ضروری
100
60
جمع
همان طور که می بینیم در هر دو مدارس تقریبا هر مدرسه حدود43 درصد پاسخگویان کمک به دوستانشان را که مانع پیشرفت شان نشود می پذیرند اما در مدارس دولتی 57 درصد پاسخگویان کمک به دوستان شان را به عنوان یک هم نوع انجام وظیفه خود می دانند در حالی که این رقم در مدارس دولتی کمتر می باشد و 37 درصد پاسخگویان کمک به دوست شان را به عنوان یک همنوع پذیرفته و انجام وظیفه خود می دانند .
" فصل چهارم "
تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیات
فرضیه 1-1 توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت اقتصادی در میزان مسئولیت پذیری دانش آموزان در مدارس دولتی
وضعیت اقتصادی
ارزیابی شما از کمک به دوستان
کمتر از 100 هزار تومان
بین 300-100 هزار تومان
بین500-300 هزار تومان
از 500 هزار تومان به بالا
جمع . ni
اگر مانع پیشرفتم نشود ایرادی ندارد
به عنوان یک همنوع انجام وظیفه می باشد
ضرورتی برای کمک وجود ندارد
در مواقع خیلی ضروری
0
3
0
0
20
22
0
0
2
8
0
0
5
0
0
0
27
33
0
0
جمع n . j
3
32
10
5
60
با توجه به جدول اگر فراوانی مورد انتظار محاسبه گردد که بیش از 20 درصد خانه ها دارای فراوانی کمتر از 5 می باشد بنابراین باید سطرها و ستون های هم جوار در هم ادغام گردد تا شرایط لازم برای آزمون k2 فراهم گردد .
فرضیه 2-1 توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت اقتصادی در میزان مسئولیت پذیری دانش آموزان در مدارس دولتی
وضعیت اقتصادی
ارزیابی شما از کمک به دوستان
کمتر از 100 هزار تومان
بین 300-100 هزار تومان
از 300 هزار تومان به بالا
جمع n . i
اگر مانع پیشرفتم نشود ایرادی ندارد
به عنوان یک همنوع انجام وظیفه می باشد
ضرورتی برای کمک وجود ندارد
0
3
0
20
22
0
7
8
0
27
33
0
جمع n . j
3
42
15
60
فرض H0: وضعیت اقتصادی در میزان مسئولیت دانش آموزان در مدارس دولتی تآثیر ندارد .
فرضH1 : وضعیت اقتصادی در میزان مسئولیت دانش آموزان در مدارس دولتی تآثیر دارد .
2( ni – nith )
ni – nith
nith
ni
1
05/0
0
5/0
044/0
0
0
0
0
1
1
0
1
1
0
0
0
0
1-
1
0
1
1-
0
0
0
0
1
19
7
2
23
8
0
0
0
0
20
7
3
22
8
0
0
0
6/1
0
60
60
چون جدول فوق دارای سه سطر و سه ستون می باشد بنابراین درجه آزادی برابر است با :
d.f = (k-1) ( L-1) (3-1)(3-1) = 4
k= 1/6
K < K
k = 9/49
(4, 0/05)
پس فرض H0 ما قبول می باشد .
در نتیجه وضعیت اقتصادی در میزان مسئولیت پذیری دانش آموزان مدارس دولتی تاثیری ندارد .
فرضیه 3-1 توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت اقتصادی در میزان مسئولیت پذیری دانش آموزان در مدارس غیر دولتی
وضعیت اقتصادی
ارزیابی شما از کمک به دوستان
کمتر از 100 هزار تومان
بین 300-100 هزار تومان
بین500-300 هزار تومان
از 500 هزار تومان به بالا
جمع. ni
اگر مانع پیشرفتم نشود ایرادی ندارد
به عنوان یک همنوع انجام وظیفه می باشد
ضرورتی برای کمک وجود ندارد
در مواقع خیلی ضروری
0
.
0
0
6
9
5
0
16
8
0
3
5
6
0
2
27
23
5
5
جمع n . j
0
20
27
13
60
همانطور که در جدول قبل گفتیم اگر فراوانی مورد انتظار محاسبه گردد که بیش از 20 درصد خانه ها دارای فراوانی کمتر از 5 می باشد بنابراین باید سطرها و ستون های هم جوار در هم ادغام گردد تا شرایط لازم برای آزمون K2 فراهم گردد .
فرضیه 4-1 توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت اقتصادی در میزان مسئولیت پذیری دانش آموزان در مدارس غیر دولتی
وضعیت اقتصادی
ارزیابی شما از کمک به دوستان
کمتر از 100 هزار تومان
بین 300-100 هزار تومان
از 300 هزار تومان به بالا
جمع. ni
اگر مانع پیشرفتم نشود ایرادی ندارد
به عنوان یک همنوع انجام وظیفه می باشد
ضرورتی برای کمک وجود ندارد
6
9
5
16
8
3
5
6
2
27
23
10
جمع n . j
20
27
13
60
فرض H0 : وضعیت اقتصادی در میزان مسئولیت دانش آموزان در مدارس غیر دولتی تآثیر ندارد .
فرضH1 : وضعیت اقتصادی در میزان مسئولیت دانش آموزان در مدارس غیر دولتی تآثیر دارد .
2( ni – nith )
ni – nith
nith
ni
1
3/1
17/0
12/0
4/0
2/0
3/1
8/0
0
9
16
1
1
4
1
4
4
0
3-
4
1-
1
2-
1
2
2-
0
9
12
6
8
10
5
3
5
2
6
16
5
9
8
6
5
3
2
29/5
0
60
60
چونکه جدول دارای سه سطر و سه ستون می باشد بنابراین درجه آزادی برابر است با :
d.f = (k-1) ( L-1) (3-1)(3-1) = 4
K= 5/29
K < K
K = 9/49
(4, 0/05)
پس فرض H0 ما قبول می باشد .
در نتیجه وضعیت اقتصادی در میزان مسئولیت پذیری دانش آموزان مدارس غیر دولتی تاثیری ندارد .
فرضیه 1-2 توزیع پاسخگویان بر حسب رسانه های گروهی بر میزان مسئولیت پذیری دانش آموزان در مدارس دولتی
رسانه گروهی
کمک
به سالمندان
خیلی زیاد
زیاد
متوسط
کم
خیلی کم
جمع. ni
زیاد
متوسط
کم
20
0
0
10
8
5
5
6
0
2
0
0
4
0
0
41
14
5
جمع n . j
20
23
11
2
4
60
همان طور که در جدول قبلی گفته شد به دلیل اینکه فراوانی مورد انتظار محاسبه گردد بیش از 20 درصد خانه کمتر از 5 می باشد بنابراین باید سطرها و ستون ها در هم ادغام گردد تا شرایط برای آزمون K2 فراهم گردد .
فرضیه 2-2 توزیع پاسخگویان بر حسب رسانه های گروهی بر میزان مسئولیت پذیری دانش آموزان در مدارس دولتی
رسانه گروهی
کمک
به سالمندان
زیاد
متوسط
کم
جمع. ni
زیاد
متوسط
کم
30
8
5
5
6
0
6
0
0
41
14
5
جمع n . j
43
11
6
60
فرض H0 : رسانه های گروهی بر میزان مسئولیت دانش آموزان در مدارس دولتی تآثیر ندارد .
فرضH1 : رسانه های گروهی بر میزان مسئولیت دانش آموزان در مدارس دولتی تآثیر دارد .
2( ni – nith )
ni – nith
nith
ni
034/0
12/1
1
4/0
3
1
64/0
1
5/0
1
9
4
4
9
1
25/2
1
25/0
1
3-
2
2-
3
1-
5/1
1-
5/0-
29
8
4
10
3
1
5/3
1
5/0
30
5
6
8
6
0
5
0
0
7/8
0
60
60
چون جدول فوق دارای سه سطر و سه ستون می باشد بنابراین درجه آزادی برابر است با :
d.f = (k-1) ( L-1) (3-1)(3-1) = 4
K= 8/7
K < K
K = 9/49
(4, 0/05)
پس فرض H0 ما قبول می باشد .
در نتیجه وضعیت اقتصادی در میزان مسئولیت پذیری دانش آموزان مدارس دولتی تاثیری ندارد .
فرضیه 3-2 توزیع پاسخگویان بر حسب رسانه های گروهی بر میزان مسئولیت پذیری دانش آموزان در مدارس غیر دولتی
رسانه گروهی
کمک
به سالمندان
خیلی زیاد
زیاد
متوسط
کم
خیلی کم
جمع. ni
زیاد
متوسط
کم
6
4
0
8
6
4
11
13
0
0
6
0
2
0
0
27
29
4
جمع n . j
10
18
24
6
2
60
همان طور که در جدول قبلی گفته شد اگر فراوانی مورد انتظار محاسبه گردد بیش از 20 درصد خانه ها دارای فراوانی کمتر از 5 می باشد بنابراین باید سطرها و ستون ها ی هم جوار در هم ادغام گردند تا آزمون K2 انجام شود .
فرضیه 4-2 توزیع پاسخگویان بر حسب رسانه های گروهی بر میزان مسئولیت پذیری دانش آموزان در مدارس غیر دولتی
رسانه گروهی
کمک
به سالمندان
زیاد
متوسط
کم
جمع n . i
زیاد
متوسط
کم
14
10
4
11
13
0
2
6
0
27
29
4
جمع n . j
28
24
8
60
فرض H0 : رسانه های گروهی بر میزان کمک به سالمندان در مدارس غیر دولتی تآثیر ندارد .
فرضH1 : رسانه های گروهی بر میزان کمک به سالمندان در مدارس غیر دولتی تآثیر دارد .
2( ni – nith )
ni – nith
nith
ni
18/0
0
33/0
7/0
08/0
1
2
2
5/0
25/2
0
1
9
1
4
4
4
25/0
5/1
0
1-
3-
1
2
2
2-
5/0-
5/12
11
3
13
12
4
2
2
5/0
14
11
2
10
13
6
4
0
0
79/6
0
60
60
چونکه جدول فوق دارای سه سطر و سه ستون می باشد بنابراین درجه آزادی برابر است با :
d.f = (k-1) ( L-1) (3-1)(3-1) = 4
K= 6/79
K < K
K = 9/49
(4, 0/05)
پس فرض H0 ما قبول می باشد .
در نتیجه رسانه های گروهی بر میزان کمک به سالمندان مدارس غیر دولتی تاثیری ندارد .
فرضیه 1-3 توزیع پاسخگویان بر حسب مسئولیت پذیری والدین بر مسئولیت پذیری دانش آموزان در مدارس دولتی
مسئولیت پذیری والدین
سر مشق در
مسئولیت پذیری دانش آموزان
طی 15 روز
یکبار
طی یکماه
یکبار
طی 6 ماه
یکبار
سال تحصیلی یکبار
جمع. ni
والدین
دوستان
معلمین
3
0
0
5
5
2
17
6
3
11
6
2
36
17
7
جمع n . j
3
12
26
19
60
فرض H0 : مسئولیت پذیری والدین بر مسئولیت پذیری دانش آموزان در مدارس دولتی تآثیر ندارد .
فرضH1 : مسئولیت پذیری والدین بر مسئولیت پذیری دانش آموزان در مدارس دولتی تآثیر دارد .
چون جدول فوق دارای3 سطر و 4 ستون می باشد بنابراین درجه آزادی برابر است با :
d.f = (k-1) ( L-1) (3-1)(4-1) = 6
K= 3/84
K < K
K = 12/59
(6, 0/05)
پس فرض H0 ما قبول می باشد .
یعنی مسئولیت پذیری والدین بر مسئولیت پذیری دانش آموزان در مدارس دولتی تاثیر ندارد .
2( ni – nith )
ni – nith
nith
ni
5/0
6/0
07/0
02/0
1
25/0
14/0
2/0
05/0
1
0
0
1
4
1
25/0
1
1
1
1
25/0
1
0
0
1
2-
1
5/0-
1-
1
1 –
1
5/0-
1
0
0
2
7
16
5/11
1
4
7
5
5/0
1
3
2
3
5
17
11
0
5
6
6
0
2
3
2
83/3
0
60
60
فرضیه 2-3 توزیع پاسخگویان بر حسب مسولیت پذیری والدین بر مسولیت پذیری دانش آموزان مدارس غیر دولتی
مسئولیت پذیری والدین
سر مشق در
مسئولیت پذیری دانش آموزان
طی 15 روز
یکبار
طی یکماه
یکبار
طی 6 ماه
یکبار
سال تحصیلی یکبار
جمع. ni
والدین
دوستان
معلمین
5
0
0
12
0
0
20
3
2
13
5
0
50
8
2
جمع n . j
5
12
25
18
60
با توجه به جدول اگر فراوانی مورد انتظار محاسبه گردد مشاهده می کنیم که بیش از 20 درصد خانه ها دارای فراوانی کمتر از 5 می باشد بنابراین باید سطرها و ستون های هم جوار در هم ادغام گردند تا شرایط لازم برای آزمون K2 فراهم گردد .
فرضیه 3- 3 توزیع پاسخگویان بر حسب مسئولیت پذیری والدین بر مسئولیت پذیری دانش آموزان مدارس غیر انتفاعی
میئولیت پذیری والدین
سر مشق در
مسئولیت پذیری دانش آموزان
طی یکماه
یکبار
طی 6 ماه
یکبار
سال تحصیلی یکبار
جمع n . i
والدین
دوستان و معلمین
17
0
20
5
13
5
50
10
جمع n . j
17
25
18
60
فرض H0 : میزان مسئولیت پذیری والدین بر مسولیت پذیری دانش آموزان در مدارس غیر دولتی تاثیری ندارد .
2( ni – nith )
ni – nith
nith
ni
64/0
5/0
3/0
3
25/0
5/1
9
1
4
9
1
4
3
1-
2-
3-
1
2
14
21
15
3
4
3
17
20
13
0
5
5
19/6
0
60
60
فرض H1 : میزان مسئولیت پذیری والدین بر مسولیت پذیری دانش آموزان در مدارس غیر دولتی تاثیری دارد.
چونکه جدول دارای 2 سطر و 3 ستون می باشد بنابراین درجه آزادی برابر است با :
d.f = (k-1) ( L-1) (2-1)(3-1) = 2
K= 6/19
K > K
K = 5/99
(2, 0/05)
پس فرض H1 مورد قبول می باشد .
پس در مدارس غیر دولتی مسولیت پذیری والدین بر مسولیت پذیری دانش آموزان تاثیر دارد . حال از رابطه چوپروف و پیرسون میزان وابستگی را بدست می آوریم .
PC = =
= = = 0/27
c = = = = = 0/31
فرضیه 1-4 توزیع پاسخگویان بر حسب کادر مدرسه بر میزان مسولیت پذیری دانش آموزان مدارس دولتی
کادر مدرسه
مسئولیت
دانش آموزان
خیلی زیاد
زیاد
متوسط
کم
جمع. ni
شورا
بسیج
نشریه
امور پرورشی
هیچکدام
0
4
0
3
0
0
0
12
3
6
0
20
0
4
0
0
0
0
2
6
0
24
12
12
12
جمع n . j
7
21
24
8
60
همان گونه که در جدول قبلی گفته شد اگر فراوانی مورد انتظار محاسبه گردد بیش از 20 درصد خانه ها دارای فراوانی کمتر از 5 می باشد بنابراین باید سطرها و ستون ها در هم ادغام گردند تا شرایط لازم برای آزمون k2 فراهم گردد .
فرضیه 2-4 توزیع پاسخگویان بر حسب کادر مدرسه بر میزان مسولیت پذیری دانش آموزان مدارس دولتی
کادر مدرسه
مسئولیت
دانش آموزان
زیاد
متوسط
کم
جمع. ni
شورا و بسیج
نشریه و پرورش
هیچکدام
4
17
6
20
4
0
0
3
6
24
24
12
جمع n . j
27
24
9
60
فرض H0 : کادر مدرسه بر میزان مسئولیت پذیری دانش آموزان مدارس دولتی تاثیر ندارد .
2( ni – nith )
ni – nith
nith
ni
5/4
12
5/3
3/3
3/3
07/0
2/0
5
8
49
52/110
52/12
36
52/30
52/0
1
25
16
7-
5/10
5/3-
6
5/5-
5/0-
1
5-
4
11
5/9
5/3
11
5/9
5/3
5
5
2
4
20
0
17
4
3
6
0
6
88/39
0
60
60
فرض H1 : کادر مدرسه بر میزان مسئولیت پذیری دانش آموزان مدارس دولتی تاثیر دارد .
چونکه جدول فوق دارای 3 سط و 3 ستون می باشد بنابراین درجه آزادی برابر است با :
d.f = (k-1) (L-1) (3-1)(3-1) = 4
k= 39/88
k > k
k = 9/49
(4, 0/05)
پس فرض H1 مورد قبول است
در نتیجه کادر مدرسه بر میزان مسولیت پذیری دانش آموزان در مدارس دولتی تاثیر دارد .
Pc = =
= = = 0/57
c = = = = = 0/62
فرضیه 3-4 توزیع پاسخگویان بر حسب کادر مدرسه بر میزان مسولیت پذیری دانش آموزان مدارس غیر دولتی.
کادر مدرسه
مسئولیت
دانش آموزان
خیلی زیاد
زیاد
متوسط
کم
جمع n . i
شورا
بسیج
نشریه
امور پرورشی
هیچکدام
0
13
0
0
0
6
4
0
2
9
2
2
6
2
5
2
3
2
0
2
10
22
8
4
16
جمع n . j
13
21
17
9
60
همان طور که در جدول قبل گفته شد اگر فراوانی مورد انتظار محاسبه گردد بیش از 20 درصد خانه ها دارای فراوانی کمتر از 5 می باشند بنابراین باید سطرها و ستون های هم جوار در هم ادغام گردند تا شرایط لازم برای آزمون k2 فراهم گردد .
فرضیه 4- 4 – توزیع پاسخگویان بر حسب تاثیر کادر مدرسه بر میزان مسولیت پذیری دانش آموزان مدارس غیر دولتی
کادر مدرسه
مسئولیت
دانش آموزان
زیاد
متوسط
کم
جمع. ni
شورا و بسیج
نشریه و پرورش
هیچکدام
23
2
9
4
8
5
5
2
2
32
12
16
جمع n . j
34
17
9
60
2( ni – nith )
ni – nith
nith
ni
4/1
3
0
4
8
0
0
0
0
25
25
0
25
25
0
0
0
0
5
5-
0
5-
5
0
0
0
0
18
9
5
7
3
2
9
5
2
23
4
5
2
8
2
9
5
2
4/16
0
0
60
60
چونکه جدول فوق دارای سه سطر و سه ستون می باشد بنابراین درجه آزادی برابر است با :
d.f = (k-1) ( L-1) (3-1)(3-1) = 4
k= 16/4
k > k
k = 9/49
(4, 0/05)
پس فرض H1 مورد قبول می باشد .
در نتیجه کادر مدرسه بر میزان مسولیت پذیری دانش آموزان در مدارس غیر دولتی تاثیر دارد .
پس ما میزان وابستگی را با استفاده از فرمول چوپروف و پیرسون بدست می آوریم .
Pc = =
= = = 0/37
c = = = = = 0.46
" فصل پنجم "
ضمائم
نتیجه گیری
امام صادق : " اَحْمِلْ نَفْسِکَ فَاِن لّمْ تَفْعَلْ لَمْ یَحْملِْکّ غَیْرُکْ "
بار مسئولیت خویش را با خودت باید به دوش بگیری و اگر از انجام آن وظیفه شانه خالی کنی دیگری بار مسئولیت تو را حمل نخواهد کرد .
1- با توجه به اینکه وضعیت اقتصادی یکی از مهمترین عوامل در جامعه امروزی می باشد و همچنین موضوع مورد نظر ما هم مقایسه مسئولیت پذیری دانش آموزان در مدارس دولتی و غیر دولتی می باشد .
همان طور که در جدول شماره 1 – 5 فصل سوم مشاهده نمودید میزان درآمد اکثریت پاسخگویان در مدارس دولتی بین 300 – 100 هزار تومان می باشد که 58 درصد را شامل می شود این در حالی است که در مدارس غیر دولتی اکثریت پاسخگویان ما که 41 درصد می باشند درآمدشان بین 500- 300 هزار تومان می باشد و 22 درصد پاسخگویان هم درآمدشان از 500 هزار تومان بیشتر می باشد و با توجه به فرضیه میزان درآمد اقتصادی در مسئولیت پذیری دانش آموزان چندان تاثیری ندارد .
2- با توجه به اینکه رسانه های گروهی به اندازه کافی در دسترس می باشند از قبیل تلویزیون ، رادیو ، روزنامه، مجلات و ….
همان طور که در جدول 1 – 22 مشاهده کردیم در مدارس دولتی 37 درصد پاسخگویان رسانه گروهی به طور زیاد و 33 درصد آنها هم خیلی زیاد در مسئولیت پذیری دانش آموزان تاثیر دارد و در مدارس غیر دولتی هم 38 درصد پاسخگویان به طور متوسط و 17 درصد هم به طور خیلی زیاد و 30 درصد هم به طور زیاد در مسئولیت پذیری دانش آموزان تاثیر دارد . متاسفانه در این فرضیه دوی ما هم رسانه گروهی بر مسئولیت پذیری دانش آموزان تاثیر ندارد .
3- در جدول شماره 1- 12 در مدارس دولتی 52 درصد پاسخگویان والدینشان هر 6 ماه یکبار به مدرسه مراجعه می کنند در حالیکه در مدارس غیر دولتی هر 38 درصد پاسخگویان والدینشان هر 6 ماه یکبار مراجعه می کنند و 8 درصد پاسخگویان هم هر 15 روز یکبار در مدارس غیر دولتی به مدرسه مراجعه می کنند هان طور که در فرضیه هم مشاهده می کنید مراجعه والدین در مدارس دولتی تاثیری ندارد ولی در مدارس غیر دولتی مراجعه والدین در مسئولیت پذیری دانش آموزان تاثیر دارد .
4- با توجه به جدول شماره 1- 20 در مدارس دولتی 37 درصد پاسخگویان به طور خیلی زیاد و 23 درصد آنها هم به طور زیاد کادر مدرسه را در مسئولیت پذیری شان موثر می دانند و با توجه به فرضیه شماره 4 هم در مدرسه دولتی کادر مدرسه تاثیر بسزایی بر مسئولیت پذیری دانش آموزان دارد . در مدارس غیر دولتی هم 33 درصد پاسخگویان به طور زیاد و 40 درصد پاسخگویان به طور متوسط کادر مدرسه را موثر می دانند و طبق فرضیه هم که اثبات شد ، کادر مدرسه در مدارس غیر دولتی تاثیری بر مسئولیت پذیری دانش آموزان دارد .
محدودیت ها
تحقیق کنونی حاصل چهار ماه تلاش مداوم است که نتوانستیم با همه سختی ها بازهم تحقیقی که مطابق با میل خالص باطنیمان بود انجام دهیم و این خود داراری دلایلی است که مهمترین آن فقط محدودیت زمان است چون تحقیق در این زمینه زمان بس طولانی را می طلبد و در طول ترم و با یک درس با نام کار تحقیقی نمی توان بر آن فائق آمد و تمام ناگفته ها را در مورد بررسی میرزان مسئولیت پذیری بین دانش آموزان دختر مقطع پیش دانشگاهی ، مدارس عادی و غیر انتفاعی بیان کرد .
منابع و ماخذ
1- آنتونی گیدنز ، جامعه شناسی . صبوری ، منوچهر . چاپ مهدی – چاپ هشتم .
2- بروس کوئن ، مبانی جامعه شناسی . توسلی ،غلام عباس . فاضل ، رضا.
3- جورج ریترز ، نظریه جامعه شناسی در دوران معاصر . ثلاثی ، محسن .
4- علاقه بند ، علی . جامعه شناسی آموزش و پرورش . نشر روان . نوبت 27 ، تابستان 1380
5- قرائی مقدم ، امان ا… . مبانی جامعه شناسی . انتشارات مجد . چاپ اول ، تابستان 1374
6- گلابی ، سیاوش . اصول و مبانی جامعه شناسی ، چاپ نهم ، 1378
7- منصور فر ،کریم . آمار در علوم اجتماعی.انتشارات دانشگاه پیام نور . چاپ اول ،1372
8- محسنی ، منوچهر . جامعه شناسی عمومی .
9- یان رابرتسون . درآمدی بر جامعه ( با تاکید بر نظریه های کارکرد گرایی ، ستیز ، و کنش نمادین ) بهروان ، حسین . موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی . 1372
پایان نامه ها
1- موضوع : بررسی نقش معلمین در اجتماعی شدن دانش آموزان دختر مقطع ابتدایی شهر نیشابور . محقق : مریم افشاریان فر . زمستان 82
2 – موضوع : بررسی و مقایسه میزان عزت نفس دانش آموزان عضو تشکیلات دانش آموزی فرزانگان با دانش آموزان عادی مدارس راهنمایی دخترانه شهرستان نیشابور .تهیه و تدوین : بتول لگزیان . سال 79- 78 استاد راهنما : محمد علی جلایر
مجلات
1- بصیرت ، فصلنامه علمی – تحقیقی – اجتماعی تابستان 1384
2- پیوند ، نشریه ماهانه آموزشی – تربیتی . تابستان 1384
3- پیوند ، نشریه ماهانه آموزشی – تربیتی . دی 1384
بسمه تعالی
پاسخگوی گرامی ، پرسشنامه ای که در پیش رو دارید به منظور بررسی میزان مسئولیت پذیری دانش آموزان در حیطه خانواده و جامعه تنظیم گردیده است . پاسخ دقیق شما چراغی است پیش روی محقق و موجب شناخت در این زمینه ، پیشاپیش از عنایت شما کمال تشکر را دارم .
1- سن شما چقدر است ؟
2- رشته تحصیلی شما چیست ؟
3- مدارس شما جزء کدام مدارس است ؟ دولتی غیر دولتی
4- خانواده شما چند نفر است ؟
5- شما فرزند چندم خانواده هستید ؟
6- درآمد خانواده شما در ماه به چه میزان می باشد ؟
کمتر از 100 هزار تومان بین 300- 100 هزار تومان
بین 500 – 300 هزار تومان از 500 هزار تومان به بالا
7- شغل مادر شما چیست ؟
پزشکی مهندسی فرهنگی کارمند خانه دار
کارگر سایر با ذکر عنوان ……………………
8- شغل پدر شما چیست ؟
پزشکی مهندسی فرهنگی کارمند
کارگر سایر با ذکر عنوان ……………………
9- میزان تحصیلات پدر شما چقدر است ؟
بی سواد ابتدایی سیکل متوسطه
فوق دیپلم لیسانس بالاتر از لیسانس
10- میزان تحصیلات مادر شماچقدر است ؟
بی سواد ابتدایی سیکل متوسطه
فوق دیپلم لیسانس بالاتر از لیسانس
11- محل زندگی شما کجاست ؟
روستا پایین شهر مرکز شهر بالا شهر
12- نوع مالکیت منزل شما چگونه است ؟
اجاره ای سازمانی شخصی وقفی سایر…….
13- والدین شما هر چند وقت یکبار به مدرسه شما مراجعه می کنند ؟
طی 15 روز یکبار طی یک ماه یکبار
طی 6 ماه یکبار سال تحصیلی یک بار
14- آیا والدین شما از جلسات اولیاء و مربیان استقبال می کنند ؟ بلی خیر
15- والدین شما به وضع درسی شما تا چه حد رسیدگی می کنند ؟
خیلی زیاد زیاد متوسط کم خیلی کم
16- والدین شما تا چه حد توانسته اند محیطی توام با آرامش برای شما فراهم کنند ؟
خیلی زیاد زیاد متوسط کم خیلی کم
17- والدین شما ، شما را به همکاری و مشارکت در تصمیم گیریها تا چه حد تشویق می کنند ؟
خیلی زیاد زیاد متوسط کم خیلی کم
18- میانگین معدل شما در سال قبل چقدر بوده است ؟
الف )کمتر از 10 ب ) بین 14 – 10
ج ) بین 17 -14 د) بین 20- 17
19- سر مشق شما در مسئولیت پذیریتان بیشتر شبیه چه کسانی می باشد ؟
والدین دوستان معلمین سایر افراد
20- شما چه مسئولیتهایی را در مدرسه به عهده دارید ؟
شورای دانش آموزی بسیج دانش آموزی نشریه
امور پرورشی انتظامات سایر با ذکر عنوان
21- کادر مدرسه تا چه اندازه در انجام مسئولیت به شما کمک کرده اند ؟
خیلی زیاد زیاد متوسط کم
22- چه عواملی در شناخت مسئولیت ها و انجام هر چه بهتر مسئولیت ها بیشتر به شما کمک می کنند؟
والدین معلمین دوستان رسانه های گروهی
23- رسانه های گروهی از جمله رادیو ، تلویزیون ، روزنامه ، کتاب و مجلات ….) تا چه حد در شناخت مسئولیت و شغلی که در آینده بعهده خواهید گرفت در شما تاثیر گذاشته اند ؟
خیلی زیاد زیاد متوسط کم خیلی کم
24- آیا شما در منزل تقسیم کار دارید ؟ بلی خیر
25- شا چه مسئولیتی را در خانه به عهده دارید ؟
کمک به مادر کمک به خواهر یا بردار کوچکتر سایر موارد با ذکر عنوان
26- آیا شما در امور مربوط به خودتان شخصاً تصمیم می گیرید ؟
بلی تا حدودی خیر
27- شما خودتان را تا چه اندازه مقید به کمک به سالمندان در عبور از خیابان می کنید ؟
زیاد متوسط کم
28- نحوه ارزیابی شما از کمک به آسیب دیدگان ( مجروحین ) در یک سانحه تصادف چگونه می باشد ؟
الف ) به عنوان یک فرد مسلمان لازم و ضروری است
ب ) به عنوان یک ایرانی و عرق ملی لازم و ضروری می باشد
ج ) جهت جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی قانونی ضرورتی به کمک نمیباشد
د ) وظیفه خودمان نمی دانیم
29- ارزیابی شما در رابطه با رعایت به مقررات راهنمایی و رانندگی چیست ؟
الف ) به عنوان یک قانون پذیرفته و ملزم به رعایت آن
ب ) قوانین گاهی اوقات ملزم به رعایت می باشند
ج ) با تشخیص خود و بدون توجه به قوانین راهنمایی و رانندگی عمل میکنم
30- شما تا چه اندازه خودتان را مقید به کمک در امور خانه می دانید ؟
زیاد متوسط کم هیچ مسئولیتی ندارم
31- نحوه ارزیابی شما از کمک به والدین در تامین معاش چگونه میباشد ؟
الف ) وظیفه آنها بوده و هیچ مسئولیتی متوجه ما نمی باشد
ب ) فقط در ایام تعطیلات حاظر به کمک به آنها می باشم
ج ) وظیفه خود دانسته و خود را ملزم به کمک به آنها می دانم
32- عکس العمل شما در قبال درخواست کمک تحصیلی دوستتان از شما چگونه می باشد؟
الف ) امتناع ورزیده ب ) عل رغم میل باطنی کمک نموده
ب ) با اشتیاق کامل کمک نموده ج ) در حد بسیار کم کمک مینمایم
33- نحوه ارزیابی کلی شما از کمک به دوستانتان در مقاطع مختلف چگونه می باشد؟
الف ) اگر مانع پیشرفت شخصی ام نشود ایرادی ندارد
ب ) به عنوان یک همنوع و دوست انجام وظیفه می باشد
ج ) ضرورتی برای کمک وجود ندارد
د ) در مواقع خیلی ضروری
1 – جورج ریترز ، نظریه جامعه شناسی در دوران معاصر ، ترجمه محسن ثلاثی – ص 315
—————
————————————————————
—————
————————————————————
بررسی میزان مسئولیت پذیری دانش آموزان