حرکات اصلاحی
corrective exercise
(نا هنجاریهای گردن)
مقدمه
طی تحقیقات متعدد در زمینه وضعیت بدن بر آورد شده که در ۷۵ تا ٨٠٪ از مردم با برخی از ناهنجاریهای بدنی روبرو هستند.
در صورتی که افراد بتوانند تمام قسمتهای بدن خود اعم از سروگردن، شانه ها، لگن و ستون فقرات را در جایگاه اصلی خود قرار دهند علاوه کسب حالتی زیبا، میزان کشش و فشار وارده بر بدن را به حداقل ممکن رسانیده وکارایی و توانمندیهای خود را به حداکثر می رسانند.
وضعیت مناسب
وضعیتهای مناسب و نامناسب بدن می تواند
در تمامی حالات بدن از قبیل ایستادن، راه
رفتن، نشستن، خوابیدن و… وجود داشته
باشد.
♣ در حالت کلی بدن هنگامی دارای بهترین
تعادل در حالت ایستادن است که اگر یک خط
عمودی از کنار بدن اوعبور کند:
مستقیماً از مقابل لاله گوش، از وسط شانه ها،
از مقابل برآمدگی بزرگ استخوان ران از پهلو،
تقریباًاز پشت کشکک زانو و درپایین بدن از قسمت
خارجی قوزک پا عبور کند.
مروری بر آناتومی ناحیه گردن
ستون فقرات از یک طرف محافظ نخاع شوکی و از طرف دیگر علاوه بر تحمل وزن سروگردن و تنه به آنها اجازه حرکت می دهد.
ستون فقرات از رویهم قرار گرفتن ٣٣مهره و١١٠ مفصل تشکیل شده و دارای پنج بخش است:
7 مهره گردنی
12 مهره پشتی
5 مهره کمری
5 مهره خاجی
4 مهره دنبالیچه
عضلات اطراف ستون مهره ای در نگهداری آن در وضعیت قائم نقش مهمی دارند.
همچنین بیشترین حرکت پذیری در ناحیه مهره های گردنی می باشد و با توجه به قوسهای ستون فقرات بعد از بدنیا آمدن فرد اولین قوس تشکیل شده در این ستون، قوس گردنی می باشد.
نا هنجاریهای سروگردن
1-کج گردنی (wry neck)
٢- گردن صاف (flat neck)
٣- سر بجلو (head forward)
کج گردنی(wry neck)
به انحراف طرفی ستون مهره های گردنی همراه با چرخش ،کج گردنی گویند. همچنین به این ناهنجاری اسکولیوزی گردن نیز می گویند.
♣ به دو نوع استخوانی و غیراستخوانی تقسیم می شود:
– تورتیکولی استخوانی: اشکال در حرکت مهره های اول و دوم گردن است و چون ۵٠٪ چرخش گردن در این دو مهره صورت می گیرد، هر گونه اختلال حرکت در این دو مهره ایجاد تورتیکولی می کند.
– تورتیکولی غیراستخوانی: تورتیکولی عضلانی مادرزادی شایع ترین نوع در اطفال است.
– علل زایمانی:
ضربه های درون زهدانی
زایمانهایی با نمای ته
وارد آمدن ضربه به ستون مهره ای گردنی
کشیده شدن گردن در هنگام زایمان
– پارگی دیسک بین مهره ای
– اختلالات شنوایی
– اختلالات بینایی (ازدست دادن یک چشم )
– فلج و کوتاهی یکطرفه عضله جناغی چنبری پستانی
– یکسری از عادات غلط
علل کج گردنی
عوارض کج گردنی
فشار روی ستون مهره های گردنی
فشار روی ریشه های عصبی
کشیدگی عضلات سمت مقابل
اختلالات بینایی (کاهش میدان دید )
درد
علائم تشخیص
– مشاهده
– صفحه شطرنجی
– خط شاقولی
– از طریق دامنه حرکتی
(این روش برای اطلاعات
تکمیلی استفاده میشود)
ملاحظات اصلاحی ودرمانی
در ماههای اولیه زندگی کشش عضله دربیش از٩٠٪ بیماران باعث
اصلاح دائمی ناهنجاری می شود. بنابراین در مراحل اولیه، درمان
حمایتی توصیه میشود.
ودرمواردی که درمان حمایتی کارگشا نباشد
عمل جراحی پیشنهاد می شود.
حرکات کششی
– در وضعیت ایستاده سعی نمائید سر را به محور بدن نزدیک و درراستای ستون فقرات نگه دارید. دراین حالت عضله کوتاه شده را کشش دهید.
– در گردن به سمت چپ،دست چپ را در بالای گوش و در پهلوی سر قرار دهید و آنرا به سمت مخالف فشار دهید، تنها مقاومت موجود، مقاومت عضله کوتاه شده می باشد.
– ایستاده در حالی که به روبرو نگاه می کنید به آرامی سر را به عقب خم نمائید و به بالا نگاه کنید.به وضعیت شروع بازگشته و حرکت را تکرار نمائید.
– بادکنک کوچکی را در طرف انحنای گردن (طرفی که عضله کشیده شده )قرارداده و از فرد می خواهیم با کناره سر، بادکنک را تحت فشار قراردهد.
حرکات تقویتی
– با پهلو های سر و نه با پیشانی به توپ معلق ضربه بزنید؛این حرکت در جهت عضله کش آمده، بسیار مفید می باشد.
– دست موافق را در طرفی که عضله کش آمده روی سر می گذاریم تا از این راه مقاومتی را ایجاد نمائیم. اکنون با وجود فشار دست، تلاش می کنیم تا سر را به شانه نزدیک نمائیم.
– تمرین فوق را با اعمال مقاومت دست
یا وزنه نیز می توان انجام داد.
– در وضعیت خوابیده به پهلوی موافق سمت عضله کوتاه شده قرار می گیریم و در حالتی که سر هیچگونه اتکائی ندارد تلاش می کنیم بر خلاف جاذبه زمین سر را از پهلو به شانه نزدیک می نمائیم(استفاده از نیروی جاذبه).
– تمرین فوق را با اعمال مقاومت
دست یا وزنه نیز می توان انجام
داد.
– ا نجام یکسری حرکات
کششی در آب
گردن صاف
دراین عارضه گودی گردن کاهش می یابد و گردن
صاف میشود بنابرین ارتفاع گردن بلندتر به نظر
میرسد.
عوارض این ضایعه:
– اختلال کار مفصل فکی- گیجگاهی
– خاصیت جذب مهره ای گردن کاهش یافته وگردن
مستعد آسیب می شود.
– عدم تعادل عضلانی (کوتاهی عضلات قدام گردن،
ضعیف شدن عضلات بالا برنده کتف و نردبانی)
حرکات اصلاحی
– کشش عضلات قدام گردن:
فرد در حالت نشسته سر را به عقب می برد و حالت اکستنشن در مهره های گردنی انجام می دهد و یا حتی می توان از فرد کمکی استفاده کرد.
– تقویت عضلات بالا برنده کتف:
فرد در حالی که بازوهایش در کنار تنه آویزان هستند، می ایستد و عمل بالا بردن کتفها را انجام می دهد، برای لحظاتی این وضعیت را حفظ می کند، سپس به آرامی شانه ها راپائین می آورد.
همین حرکت را با وزنه نیز می توان انجام داد.
– تقویت عضلات باز کننده گردن:
فرد رو به شکم بخوابد و سر را از زمین بلند کند.
فرد دستش را پشت سر قرار می دهد و در مقابل باز کردن گردن مقاومت می کند.
عارضه سربه جلو
ستون فقرات در ناحیه گردن به سمت جلو تحدب دارد. چنانچه این انحنا بیش از حد طبیعی باشد به آن لوردوزگردنی یا سربه جلو می گویند.
دراین ناهنجاری ، مرکز ثقل سر،
جلوتر ازخط شاقولی قرارمی گیرد.
دراین حالت فشارزیادی به مفاصل
گردن وارد می شود.
♣ طی تحقیقات انجام شده در داخل کشور، شایع ترین ناهنجاری اندام فوقانی است.
علائم تشخیص
– مشاهده
– خط شاقولی
– صفحه شطرنجی
– از طریق دامنه حرکتی
عوارض
1- نمای ناخوشایند
2- کوتاهی قد
3- فشار به مهره های گردنی
4- فشار به اعصاب گردنی
5- فشار به ناحیه فکی -گیجگاهی
6- سینه ها وشانه های افتاده
7- عدم تعادل عضلانی
علل ایجاد سربجلو
1- فلج عضلات قدام گردن (بجز عضله جناغی چنبری پستانی)
2- عادتهای غلط
3- ضعف بینایی
4- کیفوزپشتی
ملاحظات اصلاحی
باید توجه نمود که وضعیت سر به جلو از نظر پیامد های بعدی دارای عواقب شدیدی نیست. مگراینکه برای جبران این وضعیت، انحنای پشتی افزایش یابد و درآن صورت بروز آسیب افزایش می یابد.
حرکات کششی و تقویتی
– در حالت نشسته، دو دست را پشت سر
گذارید سعی کنید با فشار دست به جلو،
نگذارید سر به جلو برود و کشش را حفظ
نمائید.
– در صورت داشتن انعطاف پذیری خوب
سعی کنید پل در کشتی را امتحان نمائید.
جهت اطمینان از کشش باید پیشانی با
تشک در تماس باشد.البته در شرایط که
انجام این حرکت برای شخص مضّر و
خطرناک می باشد میتوان این حرکت را با
توپ طبی انجام داد.
حرکات کششی و تقویتی
– از بارفیکس آویزان شوید؛ آنقدر سررا به عقب ببرید که بتوانید پشت
سررا ببینید، مجدداً عمل را تکرار نمائید(و حرکتی مناسب جهت
گردن صاف)
– پشت به دیوار بایستید و پاشنه های پا
را به فاصله 5 تا 8 سانتی متر از دیوار
فاصله گرفته و پشت سر را به دیوار
بفشارید. به انحنای کمر نباید افزوده گردد.
حرکات کششی و تقویتی
– از طرف شکم بر روی زمین دراز
بکشید.در حالیکه چانه به داخل است
سر را به عقب برده و آنرا از زمین جدا
نمائید.(اگر گودی کمر دارید،این
حرکت را انجام ندهید).
– روی زمین به حالت طاقباز
بخوابید،درحالی که چانه داخل است،
چانه را به سینه نزدیک کنید.
– انجام حرکات با تیوب