میزان وعلل نا هنجاریهای اجتماعی دانش اموزان
عنوان: میزان وعلل نا هنجاریهای اجتماعی دانش اموزان مقطع راهنمایی و روشهای مقابله با آن
بیان مسئله:
نا هنجا ریهای اجتماعی از جمله عواملی است که بتدریج نظم اجتماعی را مختل می سازد.بنابراین شناخت میزان و علل ناهنجاریها در هر اجتماعی می تواند در تصحیح روند جامعه پذیری و نظم اجتماعی موثر باشد.تحقیقات متعدد نشان دهنده این است که عوامل مختلف فردی و اجتماعی در بروز ناهنجاریها موثرند.از جمله این عوامل میتوان به موارد زیر اشاره کرد: به نقش هنجارهای فرهنگی ,روابط اجتماعی,گروههای همسالان,دیگران مهم,زندگی در خیابان,و وقت گذراندن در سر کوچه و محله,
تضعیف کنترل اجتماعی غبر رسمی,ارزوهای بی حد و حصر,تعارضات والدین و فرزندان,ناسازگاری والدین,پایگاه اجتماعی-اقتصادی و فرهنگی خانواده,سطح تحصیلات خانواده,دلبستگی جوانان به دوستان بزهکار خود,بیکاری و…
با توجه به این مطالب تحقیق حاضر بدنبال بررسی میزان ناهنجاریهای رفتاری نوجوانان در محیطهای اموزشی و غیر اموزشی بوده و نیز در پی شناخت ویژگیهای محیهای اجتماعی که نوجوانان با انها در ارتباط هستند,می باشد تا از این طریق به تبیین عوامل تـاثیر گذار بر ناهنجاریهای اجتماعی دانش اموزان بپردازد.
اهداف تحقیق:
1-شناخت نا به هنجاریهای اجتماعی در میان نوجوانان مقطع راهنمایی شهر مشهد.
2-شناخت عوامل تاثیر گذار بر هنجاریهای دانش اموزان در مقطع راهنمایی شهر مشهد.
3-مقایسه نتایج تحقیق حاضر با سایر تحقیقان انجام شده و بررسی میزان انطباق ان با نظریه های فرهنگی,کنترل اجتماعی و فشار و تضاد در زمینه انحرافات اجتماعی.
4-ارائه راهکارهای متناسب با نتایج حاصل از تحقیق به منظور کاهش میزان نا بهنجاریهای رفتاری دانش اموزان.
سوالات تحقیق:
1-میزان نابهنجاریهای اجتماعی در میان نوجوانان دانش اموز مقطع راهنمایی چقدر است؟
2-عوامل موثر بر میزان نا بهنجاریهای اجتماعی در میان نوجوانان دانش اموز کدامند؟
3-راهکارهایی که میتواندموجب کاهش نابهنجاریهای اجتماعی نوجوانان گروه,کدامند؟
فرضیات تحقیق:
1-میزان نابهنجاریهای اجتماعی نوجوانان دانش اموز بر حسب جنسیت انان تفاوت معناداری وجود دارد.
2-بین میزان نابهنجاریهای اجتماعی نوجوانان دانش اموزوسن انان رابطه معناداری وجود دارد.
3-میزان نابهنجاریهای اجتماعی نوجوانان دانش اموز بر حسب ویژگیهای شخصیتی انان تفاوت معناداری وجود دارد.
4-میزان نابهنجاریهای اجتماعی نوجوانان دانش اموز بر حسب وضعیت جسمانی انان تفاوت معناداری وجود دارد.
5-بین میزان نابهنجاریهای اجتماعی دانش اموزان و میزان تقید مذهبی انان رابطه معناداری وجود دارد.
6-بین میزان ناهنجاریهای اجتماعی نوجوانان دانش اموز و میزان ناهنجاریهای رفتاری اعضای خانواده انان رابطه معناداری وجود دارد.
7-بین میزان ناهنجاریهای اجتماعی دانش اموزان و میزان تقید مذهبی اعضای خانواده رابطه معنادار و معکوسی وجود دارد.
8-بین میزان ناهنجاریهای اجتماعی دانش اموزان بر حسب سطح تحصیلات والدین تفاوت معناداری وجود دارد.
9-میزان نابهنجاریهای اجتماعی دانش اموزان بر حسب وضعیت اقتصادی خانواده انان تفاوت معناداری وجود دارد.
10-میزان نابهنجاریهای اجتماعی دانش اموزان بر حسب امکانات اموزشی و تربیتی محیطهای اموزشی انان تفاوت معناداری وجود دارد.
11-بین میزان نابهنجاریهای اجتماعی دانش اموزان و میزان نابهنجاریهای اجتماعی در محیطهای اموزشی رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد.
12-بین میزان نا بهنجاریهای اجتماعی دانش اموزان و میزان کنترل اجتماعی در محیطهای اموزشی رابطه معنادارومعکوسی وجود دارد.
13-بین میزان نابهنجاریهای اجتماعی نوجوانان دانش اموز و میزان ساعات استفاده از وسایل ارتباط جمعی توسط انان رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد.
14-بین میزان نابهنجاریهای اجتماعی نوجوانان دانش اموز وکیفیت استفاده از وسایل ارتباط جمعی توسط انان رابطه معناداری وجود دارد.
15-بین میزان نابهنجاریهای اجتماعی نوجوانان دانش اموزومیزان تقید مذهبی دوستان انان رابطه معنادار و معکوسی وجود دارد.
16-بین میزان نابهنجاریهای اجتماعی نوجوانان دانش اموز ومیزان نابهنجاریهای دوستان انان رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد.
17-بین میزان نابهنجاریهای اجتماعی نوجوانان دانش اموز و تعداد دوستان انان رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد.
18-بین میزان نابهنجاریهای اجتماعی نوجوانان دانش اموز و میزان ساعات تماس انان در شبانه روز با دوستانشان رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد.
پیشینه تحقیق:
زمانی پور در بررسی خود(1366)نتیجه می گیرد که بین از هم گسیختگی خانواده،فقر اقتصادی و اعتیاد با جرائم سرقت و فروش مواد مخدر رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد.نتایج تحقیق شکری(1373)نیز حاکی از ان است که عوامل فردی(سن،جنس،قدرت و عوامل ژنتیک)،(عوامل روانی(ترس،خود پسندی،نفرت،هیستری و…)و عوامل محیطی(خانواده نابه سامان،طلاق،کمبود محبت،محبت بیش از حد،سابقه بزهکاری والدین،بیکاری و..)به نحوی در بروز انحراف اجتماعی موثرند.در تحقیقی تحت عنوان((بزهکاری و انحراف جوانان ،عوامل و راه حلها))(خیری،1372)نتایج زیر بدست اموده است.
مهمترین عوامل انحراف عبارتند از:
1- خانواده
2-دوستان ناباب
3-دین گریزی و هوا پرستی
4-راهنمایان و الگوهای نامناسب
5-جهالت
6-هجوم فرهنگی
7-فقر اقتصادی و بیکاری
8-محیط اجتماعی نامناسب
نتایج تحقیق موسوی(1377)نیز حاکی از ان است که بین وضعیت تحصیلی،وضعیت تاهل،وضع زندگی والدین،تفاوت سطح سواد فرد با همسر،تاثیر گروه دوستان،تفاوت سنی فرد با والدین،میزان پایبندی فرد به شعائر مذهبی با احتمال انحراف اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد.
در تحقیق که به بررسی عوامل اجتماعی موثر بر بزهکاری نوجوانان اصفهان (1373)پرداخته شده است.
نتایج زیر قابل ملاحظه است:
1-میزان بهره مندی بزهکاران از امکانات زندگی در مقایسه با غیر بزهکارانکمتر بوده است.
2-پایگاه اجتماعی خانواده بزهکاران و درامد ماهیانه انان در مقایسه با غیر بزهکاران پائین تر بوده است.
3-میزان گسیختگی در خانواده های بزهکاران به نسبت بیشتر از خانواده های غیر بزهکار می باشد.
4-میزان رسیدگی و توجه والدین بزهکاران راجع به حل مشکلات فرزندانشان نسبت به والدین غیر بزهکار کمتر است.
5-میزان اگاهی والدین از وضعیت دوستان و معاشرین فرزندان در خانواده های بزهکاران به نسبت کمتر از خانواده های غیر بزهکار است.
6-بزهکاران نسبت به غیر بزهکاران تمایل بیشتری به تیپهای کجرو دارند.
7-میزان تماس افراد بزهکار در مقایسه با غیر بزهکاران با دوستان کجرو بیشتر است.
نتایج سایر تحقیقات مطرح شده در پیشینه نیز حاکی از انست که :
1-میزان جامعه رنجوری و افسردگی جوانان معتاد به مواد مخدر در مقایسه با جوانان عادی بیشتر است.(شایسته 1375).
2-بین دلبستگی های جوانان (به ویژه پسران)به دوستان بزهکار خود و رفتار بزهکارانه رابطه وجود دارد (شیری،1376)
3-میزان مشارکت جوانان(بویژه دختران)که دلبستگیهای ضعیفی به قواعد حاکم بر خانواده و مدرسه داشته اند،در فعالیتهای بزهکارانه افزایش داشته است.(همان)
4-دخترانی که موفقیت تحصیلی در مدرسه نداشته اند یا عضو خانواده نابسامان بوده اند،رفتارهای بزهکارانه انها افزایش داشته است.(همان)
5-بین مهاجرت و رفتار بزهکارانه رابطه وجود دارد.(همان)
6-میان ستیز والدین،سطح تحصیلات خانواده و پایگاه اجتماعی خانواده و بزهکاری دانش اموزان رابطه وجود دارد.(نقدی،1374)
7-ناهنجاریهای اجتماعی در میان پسران بیش از دختران بوده است.(…،1377مشهد)
8-بین حالتهای گوشه گیری و افسردگی ،هیجان پذیری،پرخاشگری،بی قراری و تمایلات ضداجتماعی نوجوانان بزهکار پسر و نوجوانان غیر بزهکار تفاوت معناداری وجود دارد.(؟،؟)
9-میان اعتقادات،تجربیات و التزام مذهبی با کجروی رابطه معکوس و معناداری وجود دارد.(طالبان،1378)
برخی نتایج تجقیقات خارجی در این زمینه نیز نشان میدهد که:
1-هر چه مجازاتها بیشتر باشد،احتمال کار انحرافی کاهش می یابد.(ویزه،1994).
2-گروههای همسالان و دیگران مهم بر رفتار انحرافی جوانان تاثیر دارند(ماتسودا،1992).
3-زندگی در خیابان و وقت گذراندن در سر کوچه و محله ها بر انحرافات تاثیر دارند.(هگمان و مک کارتی1992)
4-تضعیف کنترل اجتماعی غیر رسمی و ارزوهای بی حد موجب پیدایش انحرافات در بین جوانان میشود.(هگمان و همکاران1992)
5-ارتباط با دوستان منحرف بر پیدایش رفتار انحرافی در فرد موثر است.(مستروکروهن1990).
6-همبستگی اعضای خانواده (والدین و فرزندان)به عنوان یک عامل کنترل کننده از رفتارهای نابهنجار جلوگیری میکند.(همان)
7-تلویزیون بر رواج خشونت و گرایش به پرخاشگری موثر است.(دیویدسن و اسپرافکینگ،1982)
روش تحقیق:
تحقیق حاضر از نوع توصیفی و تبیینی است.
جامعه اماری،حجم نمونه و شیوه نمونه گیری:
جامعه اماری پژوهش حاضر کلیه دانش اموزان دختر و پسر مقطع راهنمایی در نواحی هفتگانه مشهد و حجم نمونه 800نفر میباشد. شیوه نمونه گیری طبقه ای متناسب است.
نتایج تحقیق:Ab-normal students
1-در مدارس دخترانه
رعایت نکردن بهداشت
مطالعه نکردن دروس
مبادله عکس و فیلمهای غیر مجاز
توجه نکردن به سخنان معلمین و مدیر و معاونین
تخریب و اسراف اموال مدرسه
دعوا و رفتارهای خشونت امیز
غیبت غیر موجه
به ترتیب بیشترین فراوانی را در میان رفتارهای نابهنجار اجتماعی در محیط مدرسه به خود اختصاص داده اند.
2-در مدارس پسرانه
به ترتیب اولویت
رعایت نکردن بهداشت محیط مدرسه ،
دعوا و رفتارهای خشونت امیز،
تخریب و اسراف اموال مدرسه،
توجه نکردن به سخنان معلمین هنگام تدریس،
توجه نکردن به سخنان مسئولین مدرسه،
مبادله فیلمهای مبتذل و ویدئویی،
غیبت غیر موجه و مطالعه نکردن دروس،
بیشترین فراوانی را در میان رفتارهای اجتماعی نابهنجار به خود اختصاص داده اند.
3-میزان نابهنجاری در دانش اموزان پسر بیش از دختران است.
4-با افزایش سن دانش اموزان میزان نابهنجاری انان افزایش می یابد.
5-بین ویژگیهای شخصیتی(میزان پرخاشگری)دانش اموزان و میزان نابهنجاریهای اجتماعی انان تفاوت معناداری وجود دارد.
6-میزان نابهنجاریهای اجتماعی و رفتاری دانش اموزانی که دارای نقص عضو هستند بیش از دانش اموزانی است که از سلامتی برخوردارند.
7-بین میزان نابهنجاریهای نوجوانان و میزان تقید مذهبی انان رابطه معکوسی وجود دارد.
8-خانوادگیهایی که میزان گسیختگی در انها بیشتر بوده است ،میزان نابهنجاریهای اجتماعی فرزندانشان بیشتر بوده است.
9-بین میزان نابهنجاریهای نوجوانان و میزان تقید مذهبی خانواده رابطه معکوسی وجود دارد.
10-بین سطح تحصیلات والدین و میزان نابهنجاریهای دانش اموزان در خارج از محیطهای اموزشی رابطه معکوسی وجود دارد.
11-بین وضعیت اقتصادی خانواده و میزان ناهنجاریهای دانش اموزان رابطه مثبتی وجود دارد.
12-بین میزان امکانات اموزشی-تربیتی واحدهای اموزشی و میزان نابهنجاریهای اجتماعی دانش اموزان رابطه معکوسی وجود دارد.
13-بین میزان وقوع نابهنجاریهای محیطهای اموزشی و میزان نابهنجاریهای اجتماعی دانش اموزان رابطه مستقیمی وجود دارد.
14-بین میزان کنترل اجتماعی در محیطهای اموزشی و میزان نابهنجاریهای اجتماعی دانش اموزان رابطه معکوسی وجود دارد.
15-نتایج نشان میدهد که تاثیر میزان استفاده از ماهواره،ویدئو،تماشای تلویزیون بر ناهنجاریها مثبت است.ماهواره بیش از ویدئو و ویدئو بیش از تلویزیون بر افزایش نابهنجاریهای دانش اموزان تاثیر میگذارد.
16-بین تماشای فیلمهای عشقی و پلیسی و جنایی و میزان نابهنجاریهای دانش اموزان رابطه مثبت وجود دارد.
17-بین میزان نابهنجاریهای اجتماعی نوجوانان و میزان تقید مذهبی دوستان انها رابطه معکوسی وجود دارد.
18-بین میزان نابهنجاریهای اجتماعی نوجوانان و میزان نابهنجاریهای دوستان انها رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
19-بین میزان نابهنجاریهای اجتماعی دانش اموزان و تعداد دوستان صمیمی انها رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.
پیشنهادات:
1-با توجه به تاثیر تقید مذهبی بر ناهنجاریها ضروری است خانواده،مدرسه با تقویت ارتباط خود و وسایل ارتباط جمعی اعم از رادیو،تلویزیون،سینما,روزنامه ها و نشریات از طریق پیامهای خود در طرز تفکر و رفتار افراد جامعه موثر واقع شوند.اگر پیامهای این رسانه ها به سمت ارزشهای مذهبی جامعه گرایش پیدا کند،میتواند در جهت تربیت دینی نسل جوان موثر افتد.
2-در محیط اموزشی با تشویق دانش اموزانی که رفتارهای متناسب با هنجارها و ارزشهای مورد انتظار را دارا هستند و تنبیه متناسب دانش اموزانی که فاقد چنین شرایطی هستند،میتوان رفتار دانش اموزان را کنترل نمود.
3-هماهنگی مدیر،معاونین در برخورد،دانش اموزان.
4-ایجاد ارتباط بین خانواده و مدرسه و بالا بردن سطح اگاهی وشناخت خانواده در مورد اثار سوء نابهنجاریهای اجتماعی دانش اموزان.
5-تشکیل جلسات فوق برنامه و ارائه نتایج حاصل از رفتارهای نابهنجار برای فرد و جامعه در محیطهای اموزشی.
6-تشکیل جلسات پرسش و پاسخ با حضور والدین در محیطهای اموزشی به منظور ارتقاء سطح اگاهی خانواده نسبت به سالم سازی محیط خانواده .
7-استفاده از حداقل امکانات به منظور انجام مسابقات در زمینه های مختلف ورزشی،علمی،اعتقادی و… میتواند در ارضاء نیاز استقلال طلبی و خود شناسی دانش اموزان بطور سالم موثر باشد و از بروز اشکال نابهنجاری،خودنمایی و ابراز وجود نوجوان بکاهد.
8-تقویت منابع کتابخانه ای در مدرسه بویژه کتابهای علمی و تخیلی و کتابهایی در ارتباط با مسائل جوانان.
9-ارتقاء سطح اگاهی دانش اموزان در زمینه چگونگی انتخاب دوست و اگاه نمودن والدین در کمک به نوجوانان در انتخاب گروه دوستی خود و کنترل روابط انان با دوستانشان. www.zibaweb.com
10-هنجارسازان جامعه به این نکته توجه داشته باشند که بازداشتن نوجوانان و جوانان از ویدئو و ماهواره وشبکه های اینترنت یک راهکار منطقی در جهت اثار سوء این وسایل نخواهد بود بلکه بایستی توان گزینش صحیح را از طریق روند جامعه پذیری در میان افراد جامعه بالا برد.