جزیره هرمز
یاقوتی گران بها بر سینه خلیج فارس
بهشت زمین شناسان
هرمز،جزیره ای فرازمینی که در آن آبی دریا و سرخی خاک در هم می آمیزند و تصاویری ماورایی می آفرینند. دریای آرام و سواحل دلفریبش، کوه های رنگی و دره های چموشش، شب های پرستاره و غروب های اصیلش، همه و همه از هرمز جزیره ای باورنکردنی ساخته اند. جزیره ای که آنقدر جاذبه های زمینی شگفت دارد که آن را بهشت زمین شناسان لقب داده اند. از روی نقشه که به هرمز نگاه می کنید، شکل یک صدف است و جالب آن که به تنها جزیره خوراکی ایران هم مشهور است.
سرزمین خاک های رنگارنگ
خود جزیره هرمز یک جاذبه گردشگری است و لازم نیست برای پیدا کردن جاهای دیدنی اش به خودتان زحمت دهید. در همان مسیر قشم به سمت هرمز، کوه هایی به رنگ زرد، سفید و قرمز خودنمایی می کند و هرچه به جزیره نزدیک تر می شوید، دامنه تنوع این رنگ ها گسترده تر می شود؛ تا جایی که اوج این تنوع رنگ را در دره رنگین کمان به چشم خواهید دید. جایی که با برداشتن مشتی خاک می توانید تنوعی بالغ بر ۲۵ تا ۱۰۰ رنگ مختلف را در میان دستان تان حس کنید. از صورتی و بنفش و قرمز گرفته تا قهوه ای و کرم
چرا خاک جزیره هرمز سرخ است؟
وجود مواد معدنی و کانی های خاص در خاک جزیره سبب سرخ بودن خاک آن شده اند. معدن خاک سرخ هرمز بعد از اسپانیا بیشترین خلوص این کانی را در جهان دارد و دارای مصارف صنعتی، آرایشی و خوراکی است.
تاریخچه جزیره هرمز
از نظر زمین شناسی عمر جزیره هرمز را تا حدود ۶۰ میلیون سال نیز تخمین زده اند. طبقات رسوبی و آتشفشانی سطح جزیره، هرمز را به عنوان یک معجزه زمین شناسی به جهانیان شناسانده. طبقات نمکی به صورت تپه هایی قسمت اعظم جزیره را پوشانده و لقب گنبد نمکی خلیج فارس را برای هرمز رقم زده اند. از نظر تاریخ و انسان شناسی نیز هرمز سرگذشت جالبی دارد. ۷۰۰ سال پیش، مغولان به شهری در دهانه رود میناب حمله کردند که امروزه آن را با نام هرمزِ کهن می شناسیم. اهالی این شهر نخست به قشم و سپس به جزیره ای در دهانه خلیج فارس گریختند. آنها شهر کوچکی بنا کردند و نامش را به یاد سرزمین اولیه خود هرمز گذاشتند.
هنگامی که شاه اسماعیل، از دو سو درگیر جنگ با ازبک ها و عثمانی بود، آلفونسو د آلبوکرک -سردار پرتغالی- با شش رزم ناو و نزدیک به ۵۰۰ دریانورد، هرمز را فتح کرد. آن زمان ایران هنوز نیروی دریایی قدرتمندی نداشت؛ بنابراین جزیره های خلیج فارس یکی پس از دیگری فتح شدند و با عقد معاهده میان شاه صفوی با پرتغالی ها، سلطان جزیره ناچار به فرمان بری از بیگانگان شد.
پس از فتح جزیره در سال ۹۱۳ خورشیدی، استحکامات و قلعه های بزرگ پرتغالی ها در گمبرون (بندرعباس فعلی)، هرمز و سایر جزیره های خلیج ساخته شدند و سلطه پرتغال بر خلیج فارس که یکی از سه شاهراه بازرگانی دریایی جهان به شمار می رفت کامل شد؛ اما ساکنان جزیره آرام نماندند و بارها سر به شورش برداشتند تا سرانجام ۱۱۸ سال بعد هنگام اوج قدرت شاه عباس صفوی، امام قلی خان حاکم فارس با حمایت انگلستان گمبرون و هرمز را باز پس گرفت.
کوه های خوراکی هرمز
در هرمز جنس تپه ها اغلب از نمک خوراکی است که به آن ها کوه های خوراکی هم می گویند. در بین آن ها کوه سرخی وجود دارد که خاکش خوراکی است و «گِلَک» نامیده می شود و محلی های آنجا از آن به عنوان ادویه در طبخ غذا و تهیه ترشی و مربا استفاده می کنند.
سنگ شناسی جزیره هرمز
جزیره هرمز، یک گنبد نمکی ست به شکل تقریبا گرد که از داخل به خارج شامل سنگ های تبخیری، سنگ های آذرین و سنگ های رسوبی است و عمدتاً رسوبات، متعلق به سازندهای میشان و آغاجاری و تبخیریها، نمکی، گچی و کمتر، آهکی هستند. در تشکیلات رسوبی هرمز کانیهای آتی ژنتیک از قبیل پیریت، دولومیت و کوارتز، انیدریت، ژیپس و هالیت به فراوانی دیده می شود. کانی زایی سنگ های آتشفشانی باعث ایجاد کانی های حرارت بالا نظیر اولیژیست، پیروکسن و آمفیبول و کانی های حرارت پائین از قبیل پیریت، کوارتز و… در درزه ها و شکستگیهای سنگهای آذرین شده است. این تنوع زمین شناختی بی نظیر در سنگ ها و کانیها، باعث خلق رنگ های متنوع در جزیره هرمز شده و آن را به یک گنجینه کانی شناسی مبدل ساخته است. در کنار جاذبه های قابل توجه کانی شناسی، پتانسیل های دیگری چون معدن خاک سرخ، آبسنگ های مرجانی، سواحل صخره ای، غارهای دریایی، غار نمکی، پوشش گیاهی و حیات وحش، بر قابلیت های گردشگری این جزیره افزوده و آن را به مجموعه ای کم نظیر در دنیا مبدل ساخته است.
غذاهای محلی جزیره هرمز
اگر به هرمز رفتید، حتما از اهالی آنجا سراغ نان های محلی نظیر تموشی و بالاتابه را بگیرید که از خوراکی های صبحانه در هرمز هستند. قلیه ماهی هم از غذاهای پرطرفدار آنجاست که می توانید آن را با ماهی ای که خودتان صید کردید میل کنید. انواع غذا های دریایی نظیر ماهی و میگو، خرچنگ و صدف، کلمبا و پودینی در جزیره هرمز یافت می شود. خوردن این غذاها به ویژه در هرمز که این آبزیان تازه هستند و ادویه های جنوبی و ویژه جزیره هم طعم دیگری به آن ها می دهند، تجربه منحصربه فردی است.
تفریحات جزیره هرمز
قایق سواری: قایق سواری از جذاب ترین تفریحات در هر جزیره ای است. با کرایه ساعتی یکی از قایق موتوری ها در اسکله این فرصت را دارید که دور تا دور جزیره را بگردید و از منظر متفاوتی به ساحل و جزیره نگاه کنید.
غواصی: مدرسه غواصی هرمز در دو سطح مبتدی و پیشرفته کلاس غواصی برگزار می کند و علاقه مندان به صورت تفریحی و یا در قالب تورهای غواصی می توانند زیبایی های زیر آب را تماشا کنند.
دوچرخه سواری: می توانید جنب قلعه پرتغالی ها، دوچرخه کرایه کنید و دور تا دور جزیره گشتی جانانه داشته باشید.
پرنده نگری: عقاب ماهیگیر و پرندگان بومی در این جزیره زیاد به چشم می خورند و پرنده های مهاجری مانند مرغان ماهی خوار یا کاکایی، سلیم، باکلان، حواصیل، آبچلیک و پرستوی دریایی نیز در سفر طولانی خود مدتی را نیز در جنگل های مانگرو در شمال جزیره به سر می برند.
نقش حنا: زیباترین یادگار جزیره هرمز برای دختران و زنان نقش حنایی است که دختران جزیره به صورت بداهه آن را روی پوست شما می کشند. این نقوش تا حدود دو هفته باقی می مانند.
دره رنگین کمان
دره رنگین کمان شناخته شده ترین جاذبه جزیره هرمز است که با تنوع بی نظیر تنوع سنگ ها و کانی ها، بیش از ۷۰ طیف رنگی متفاوت را پیش روی تان می گذارد. این رنگ ها از تنوع سنگ ها و کانی ها ناشی می شوند و آنچه در اینجا می بینید، نقاشی زیبا و رنگارنگی است که هر چشمی را به خود خیره می کند.
غار مراقبه هرمز ، دره سکوت و الهه نمک فیروزه ای
دره سکوت یکی از مکان های مشهوری است که بخشی از جاذبه های نمکی هرمز را در دل خود دارد. الهه فیروزه ای یک گنبد نمکی ست که با آب باران صیقل خورده و به زیبایی سر برافراشته است. در کف دره نیز، رودخانه فصلی نمکی با رنگ های طلایی و نارنجی جریان دارد. برای هیجان بیشتر می توانید سری هم به غار مراقبه بزنید که البته پیمودن آن به احتیاط و تجهیزات نیاز دارد.
دره مجسمه ها ، ماجراجویی میان اشکال
در جزیره هرمز دره ای وجود دارد که به دره مجسمه ها مشهور است. برای گردشگرانی که ذهنی آزاد و تخیلی قوی دارند، گشت وگذار در میان تندیس های خیال انگیز و توهم زا، یک ماجراجویی تمام عیار است. به ویژه آن که پایان دره به پرتگاهی با ارتفاع ۴۰ متری ختم می شود و در نمای رو به رو تا چشم کار می کند آبیِ دریاست.
کوه برفی، نمک هایی به شکل برف
در مسیر حرکت از دره رنگین کمان به دره مجسمه ها، کوهی را خواهید دید که با تمامی کوه های دیگری که در کنار آ نها قرار گرفته متفاوت است. کوه های دیگر از خاک های رنگی جزیره شکل گرفته اند، اما این کوه زیبا یکپارچه از نمک تشکیل شده است و به خاطر ساختار بلور ها و سنگ های نمک، اینگونه به نظر می رسد که تمامی سطح این کوه از برف پوشیده شده است و به همین خاطر آن را کوه برفی می نامند.
گنبد نمکی، یکی از زیباترین جاهای دیدنی جزیره هرمز
گنبد نمکی جزیره هرمز در منتهی الیه شرق خلیج فارس و نزدیکی تنگه هرمز قرار گرفته است. گنبدهای نمکی هرمز در خلیج فارس، جزایر کوچکی را تشکیل می دهند. نمک های هرمز در جنوب ایران، چین های دوران سوم کوه های زاگرس را بدون داشتن جهت خاصی سوراخ کرده است. این گنبدهای نمکی با رسوبات دوران سوم، کرتاسه و به طور محلی با ژوراسیک دارای سطح برخورد دیاپریک است. بنابراین به طور محقق سن آن ها از ژوراسیک قدیمی تر است
دشت آهوان هرمز
دشتی که در هرمز آهو ها در آن جست و خیز می کنند به دشت آهو ان معروف است. امکان مشاهده آهوی زیبای ایرانی از فاصله نزدیک که در سطح جزیره آزادانه در حال زیست است، یکی از جاذبه های گردشگری این منطقه به حساب می آید. اهالی محل با آهو ها رفتار مناسبی دارند و آنها نیز در میان دشت کوچک هرمز می دوند و به هر سو می روند.
طبیعت و ساحل جزیره هرمز
سواحل در همه جزیره ها دیدنی هستند اما در هرمز، هر یک از سواحل رنگ و شکلی خاص دارند. ساحل مفنق، ساحل تک درخت، ساحل لاک پشت ها و … همه و همه تصویری متفاوت را با خاک های رنگین پیش روی مسافران می گذارند. در این میان گاهی حضور موجودات بسیار ریزی به نام فیتوپلانکتون ها، ظاهری درخشان به این سواحل می دهد.
قلعه پرتغالی ها
اگر از راهنماهای محلی سراغ جاذبه های تاریخی هرمز را بگیرید، بی برو برگرد شما را به قلعه پرتغالی ها می برند. وقتی که حدود نیم قرن پیش، آلبوکرک سردار پرتغالی برای سلطه بر خلیج فارس، تنگه هرمز را به اشغال درآورد، باور داشت که هر کشوری که سه منطقه استراتژیک مالاگا، عدن و هرمز را در اختیار داشته باشد بر تجارت دنیا حاکم خواهد بود. همین باعث شده که در عمده جزایر این تنگه آثار حضور نظامی پرتغالی ها به وضوح دیده شود.
قلعه پرتغالی ها با وجود تخریب هایی که در دوران مختلف متحمل شده، به عنوان بزرگترین دژ استعماری که در طول تاریخ ایران بنا شده است، خودنمایی می کند. قلعه چند برج نگهبانی به ارتفاع حدود ۱۲ متر داشته و قطر دیوارهای مستحکم آن در بعضی قسمت ها به ۳/۵ متر می رسد. این دژ مستحکم، کلیسا، آب انبار، زندان و سیاه چال، نوش خانه و تالار سخنرانی هم دارد و در شمالی ترین نقطه اش، توپ های زنگ زده پرتغالی هنوز هم دریا را نشانه رفته اند.
ساحل لاک پشت های هرمز
بی شک لاک پشت ها را می توان یکی از مظلوم ترین موجودات دو زیست دانست. بد نیست بدانید که لاک پشت هایی که در نزدیکی ساحل جزیره هرمز و جزیره قشم زندگی می کنند، به لاک پشت های پوزه عقابی شهرت دارند و جزء گونه های بسیار کمیاب و رو به انقراض محسوب می شوند. گفتنی است که این گونه از لاک پشت تنها در خلیج فارس و اقیانوس هند زندگی می کند و به همین خاطر حتما لازم است که از این گونه به خوبی مراقبت شود.
این لاک پشت ها همه ساله از اوایل زمستان تا اوایل بهار در ساحل لاک پشت های جزیره هرمز و همچنین در نزدیکی جزیره قشم، تخم گذاری می کنند. بعد از اینکه تخم لاک پشت ها باز شدند، بچه لاک پشت های کوچک تا حدود ۵۰ روز در ساحل باقی می مانند تا برای شنا کردن آمادگی پیدا کنند. پس از آن جزیره هرمز را ترک کرده و به محل زندگی خود یعنی خلیج همیشه فارس می پیوندند.
غارهای دریایی ، یکی از شگفت انگیز ترین جاهای دیدنی جزیره هرمز
سفر به جزیره هرمز همراه با شگفتی های بسیار زیادی خواهد بود. شگفتی هایی که شاید تا پیش از آن تصور نمی کردید که بتوانید در ایران شاهد آنها باشید. شما می توانید در جزیره هرمز از جاذبه های طبیعی منحصربه فردی دیدن کنید که شاید در تمام دنیا بی نظیر باشند. یکی از جاذبه های دیدنی و منحصربه فرد قشم، بازدید از غارهای دریایی است. در اطراف جزیره هرمز، غار های مختلفی وجود دارند که نیمی از آنها در آب هستند.
شما می توانید همراه با قایق همانطور که در اطراف جزیره گشت زنی می کنید، وارد یکی از این غارها شوید. تجربه قایق سواری در غارهای دریایی هرمز، تجربه ای بسیار خاص و تکرار نشدنی است. تصور کنید همینطور که در آب های نیلگون خلیج همیشه فارس در حال قایق سواری هستید، ناگهان وارد غاری عجیب خواهید شد که شما را به زیر جزیره هرمز هدایت می کند!
فرش خاک هرمز
باعث شگفتی است که خاک جزیره هرمز نیز یکی از مهم ترین دیدنی های این جزیره محسوب می شود! در بسیاری از مناطق جزیره هرمز، خاک های رنگی و زیبایی وجود دارند که بسیاری از آنها حتی خوراکی هم هستند! این خاک ها دارای رنگ های سرخ، نارنجی و انبه ای بوده و به همین خاطر از سال ۱۳۸۸ تا به امروز، هنرمندان جزیره هرمز در یک روز خاص کنار هم جمع می شوند و از خاک رنگی جزیره، فرشی بزرگ را بر روی ساحل نقاشی می کنند.
این فرش بزرگ خاکی، بزرگ ترین فرش خاکی تمام جهان است و به همین خاطر همه ساله گردشگران زیادی را از سراسر جهان جذب خود می کند. البته باید بدانید که این روزها متاسفانه بسیاری از کشورهای خارجی، این خاک رنگی را به تاراج می برند. از این رو تا اطلاع ثانوی جشنواره فرش خاک هرمز لغو شده است تا از هدر رفت این خاک ارزشمند جلوگیری شود.
جنگل حرا یکی از مهم ترین جاهای دیدنی جزیره هرمز
جنگل های حرا یکی از منحصربه فردترین جاذبه های گردشگری محسوب می شوند که تنها مختص کشورهای حاشیه خلیج فارس هستند. جنگل های حرا یکی از مهم ترین جاهای دیدنی جزیره هرمز به شمار می آیند که آن را به نام عجایب هفتگانه ایران نیز می شناسند. این جنگل ها، ریشه در خاک ندارند بلکه ریشه های آنها بیشتر در آب است. بد نیست بدانید که بر اثر جذر و مد آب دریا، دسترسی به این جنگل تغییر می کند. زمانی که مد رخ می دهد، شما باید تنها با کمک قایق از میان این جنگل زیبا عبور کنید.
گفتنی است که جنگل های حرا حدود ۲۲ هزار کیلومتر مربع مساحت دارند. اردیبهشت ماه را می توان بهترین زمان بازدید از جنگل های حرا دانست. در این فصل می توانید شاهد حضور پرندگان مهاجر مختلف نیز باشید. در اردیبهشت ماه در این جنگل ها پرندگانی به چشم می خورند که قطعا تا به حال آنها را از نزدیک ندیده اید. همچنین اگر خوش شانس باشید، می توانید در طول مسیر خود شاهد حضور دلفین های بازیگوش نیز باشید.
ساحل سنگ مرغان
ساحل سنگ مرغان یکی از زیباترین سواحل و جاهای دیدنی جزیره هرمز محسوب می شود که در شمال غربی این جزیره قرار دارد. این ساحل معروف ترین ساحل تمام جزیره هرمز است و همواره گردشگران زیادی در آن حضور دارند. این ساحل زیبا میزبان فرش خاکی جزیره هرمز نیز هست و به همین خاطر یکی از مهم ترین جاهای دیدنی جزیره هرمز به شمار می آید؛ البته این روزها به دلیل جلوگیری از هدر رفت خاک رنگی جزیره هرمز، دیگر شاهد ایجاد فرش خاکی در این جزیره نیستیم. اما به صورت کلی می توانید امکانات مختلف رفاهی، خدماتی و تفریحی را در این ساحل بیابید و حتی از غروب زیبای آفتاب لذت ببرید.
پرتگاه غروب
در سواحل جنوبی جزیره هرمز، ساحلی صخره ای وجود دارد که بسیاری از محلیان آن را به نام پرتگاه غروب می شناسند. اگر کمی آمادگی جسمانی بالایی داشته باشید، می توانید خودتان را به بالای این صخره زیبا برسانید و لحظه غروب خورشید را از آنجا نظاره گر باشید. پرتگاه غروب یکی از زیباترین جاهای دیدنی جزیره هرمز محسوب می شود که گردشگران زیادی را جذب خود می کند.
البته اکیدا توصیه می شود که بلافاصله بعد از غروب آفتاب، به سمت محل اقامت خود بازگردید تا در پایین آمادن از صخره دچار مشکل نشوید. اگر به پرتگاه غروب جزیره هرمز مراجعه می کنید، حتما دوربین عکاسی همراه خود داشته باشید تا این منظره تماشایی را برای همیشه ثبت کنید.
پرتگاه غروب
منابع
Civilica.com
Safarzon.com