به نام خدا
تمدن و معماری
مصر
طی ۱۰ هزار سال تمدن مصر باستان که در دره نیل واقع شده یکی از شاخص ترین تمدن های زمانه خود است. حتی امروزه آثار معماریی مانند مجسمهٔ ابوالهول و اهرام سه گانه جزو فهرست میراث فرهنگی یونسکو به شمار می آیند.
معماری مصر باستان را منتقدان معماری به چندین روش دسته بندی کرده اند.
دسته بندی بر پایه مصالح
معماری مصر باستان را بر پایه مصالح مورد استفاده به دو دسته می توان تقسیم کرد. بناهایی که از خشت (آجر نپخته) در ساخت آنها استفاده شده است.بناهایی که از سنگ هایی نظیر بازالت، آهک، مرمر و گرانیت ساخته شده اند. دسته بندی بر پایه دوره تاریخی صاحب نظران هنر و معماری مصر را به ۳ دوره تاریخی تقسیم نموده اند: دوره پادشاهی کهن در حدود ۳۰۰۰ قبل از میلاد مسیح مصر سفلی و مصر علیا توسط فرعونی بنام “تامر”با هم متحد شدند و اولین سلسله با یک سیاست واحد ترکیبی از دو فرهنگ را به مورد اجرا در آورد پس از گذشت این دوره که به تدریج معماری مصطبه آغاز می شود.[۱] این دوره از سال ۳۲۰۰ تا ۲۰۴۰ قبل از میلاد به طول کشید هرم خوفو که بزرگترین هرم از اهرام ثلاثه است مربوط به این دوره بوده که دارای ۱۴۶ متر ارتفاع بوده که امروزه ۱۳۷ متر از آن باقی مانده است و دارای قاعده ای مربع شکل به ضلع ۲۴۳ متر (سطحی معادل ۵ هکتار) می باشد. این هرم از سنگ های ۲ تنی ساخته شده است و ساخت آن ۲۰ سال به طول انجامید. این هرم علاوه بر مقبره سمبل خدای رع هم بوده که نماد قدرت شاهان مصر است. دوره پادشاهی میانه این دوره از سال ۲۰۴۰ تا ۱۶۵۰ قبل از میلاد به طول کشید از مشخصات بارز این دوره از بین رفتن اهرام، که خود نشان دهنده کاهش مرکزیت حکومت و آیین رع می باشد.معماری معابد رونق گرفت و بزرگترین معابد در این دوره بنا گردید. خصوصیات معابد این دوره سردر و حیاط همیشه مزین به نقاشی های است که فرعون را در حال غلبه بر دشمنان نشان می دهد و تزئینات سقف که بر خطوط افقی تاکید دارد. نقش سر ستونها از گیاهان اطراف نیل اقباس شده و گاهی ستونها به شکل مجسمه انسان بکار رفته اند.در مجسمه سازی این دوره جلوه هایی از واقع گرایی را می توان دید.نقاشی تغذیه غزالان متعلق به این دوره است که در مقبره حنوم هوتپ یافت شده است.
دوره پادشاهی جدید این دوره از سال ۱۵۵۰ تا۱۰۷۰ قبل از میلاد به طول کشید از بناهای عظیم این دوره، معبد سنگی رامسس دوم (آخرین فرعون بزرگ مصر) است که دارای چهار پیکره عظیم نشسته در نمای ورودی خود است. راهروی ورودی این معبد در هر دو سو ستونهایی به صورت پیکره ایستاده رامسس دوم قرار داشت که بعدها الگویی برای ستونهای یونانی می شود. خصوصیات این دوره در این دوره به دلیل تعداد زیاد پیکره ها به ظرافت کاری کمتر توجه شده است. ایده ها و مفاهیم دیودور سیسیلی (به انگلیسی: Diodorus von Sizillien) مورخ بزرگ جهان باستان براین باور بوده است که:مصریان خانه های خود را مکانی ناپایدار، ولی آرامگاه ابدی خویش را مسکن جاودانی خود به شمار آورده اند. مصریان نه تنها بناهای قبرهایشان را با حوصله و سرمایه گذاری در دست گرفته و به پایان می رسانده اند. بلکه فضای پیرامونی آن را نیز هرچه زیباتر و سرسبزتر و باشکوه تر به جای می گذاشته اند. فراعنه، کاهنان و روحانیان عالیمقام، اشراف و نجبا و صاحبمنصبان لشکری و کشوری و مدیران امور دیوانی و یا هر کس دیگر که دارای تمکن مالی بود، پیش از آنکه مرگ او فرا رسد، خانهٔ آخرت خود را ساخته و می آراست. پس از مرگ هر مصری می توانسته اند از قبر وی دریابند که وی متعلق به کدام طبقهٔ جامعه بوده است. به سخن دیگر خانهٔ آخرت او معرف خانهٔ دنیای زندگان وی بوده است و نشان می داد که وی در زندگی چگونه و در چه شرایطی به سر می برده است. به نظر مصریان باستان آنها هر چقدر مقام مردگان بالاتر بود، مقبره بزرگتری برای او ساخته می شد. مومیایی ها مصری ها زندگی کوتاه این جهان را فانی و مرگ را آغاز یک حیات نوین و جاویدان در دنیای دیگر می شناختند. به همین دلیل منازل خود را با مصالحی مانند خشت و گل و مقابر را از مصالح با دوامی مانند سنگ می ساختند. بر اساس اعتقاد و تفکر آنان هر انسان علاوه بر جسم دارای یک روح بنام «بع»، ویک پیکر شبه گونه بنام «کا» است
. «بع» پس از مرگ در زمین مانده و هر شب به جسد باز می گردد ولی «کا» می تواند مابین این دوجهان در حرکت باشد. به اعتقاد اینان، شرط جاودانه بودن زندگانی آن بوده که بع و کا هر دو بتوانند جسد خود را شناخته و به آن بازگردند. به همین علت برای از بین نرفتن اجساد مردگان آنان را مومیایی کرده و کلیه اشیا و متعلقات آنان را در کنار شان قرار می دادند. هم چنین برای محافظت از جسد، مقابر را محکم و غیر قابل نفود می ساختند تا «کا» بتواند در آنجا سکونت کند و از بلاهای طبیعی و سرقت اموال در امان باشد. درهای کاذب در کنار مقابر به منظور ورود و خروج «بع» و «کا» ساخته شده بود تا آنها بتوانند تردد کنند. زندگی پس از مرگ مصریان قدیم اعتقاد داشتند که فراعنه پس از مرگ به خدایی می رسند و بنابراین مقابرشان می بایست بسیار عظیم و غیرقابل نفوذ ساخته می شد. چهار مثلث جانبی هرم در اهرام مصر به گونه ای طراحی شده اند که پرتوهای خورشید بر جسد فرعون تابیده شود و رابطه جاودانی او را با خدای آفتاب که «رع» نام دارد، حفظ کند. در کنار این اهرام مقابر کوچک تر مکعب شکلی بنام مصطبه به تعداد زیادی ساخته شده است. فراعنه مراسم خاکسپاری خود را به شکل یک سنت ملی درآورده بودند به طوری که مذهب، هنر و تفکر مصریان آن زمان به شدت به سمت پرستش آنان سوق یافته بود.[۳] اهرام نوشتار اصلی: اهرام اهرام جیزه از سال۲۳۰۰ تا۲۷۰۰ قبل از میلاد،۸۰ هرم در مصر ساخته شد. اولین هرم بزرگ را دومین پادشاه از سلسه سوم فراعنه بنام جوزر (به انگلیسی: Djoser) بر پا کرد و این سنت تا سلسله هجدهم ادامه یافت. بعد از آن تا بیست و پنجمین فرعون دیگر هرمی ساخته نشد. عملیات ساخت بناها کارگران تا اتمام شدن کار ساخت بنا مجبور بودند در مجاورت معدن سنگی که بنای مورد نظر باید با آن شکل می گرفت، زندگی کنند از نکات جالب توجه ای که در ساخت بناهای شگفت آور مصر شایان ذکر است ساده بودن ابزار کارگران آن دوران در مقابل خلق این بناهای اعجاب آور است. طراحی معماری در دوران فراعنه وجود یک طرح معماری پیش از اقدام به ساخت یک بنا ضروری محسوب می شد. نمونه هایی از این طرح ها را می توان روی کوزه ها و سنگ ها دید. در واقع در مصر باستان صنعت گرانی که مهارت های خاصی در ساخت بنا و ارایه طرح آن داشتند در قالب یک متخصص تجربیات خود را نسل به نسل منتقل کردند.
موقعیت جغرافیایی مصر
مصر کشوری در شمال خاوری قاره آفریقا است و شبه جزیره سینا هم که در قاره آسیا قرار گرفته بخشی از قلمرو این کشور است.
تاریخ
صاحب نظران هنرومعماری مصر را به ۳ دوره تاریخی تقسیم نموده اند:
1- دوره پادشاهی کهن
2- دوره پادشاهی میانه
3- دوره پادشاهی جدید
دوره پادشاهی کهن
در حدود ۳۰۰۰ قبل از میلاد مسیح مصر سفلی و مصر علیا توسط فرعونی بنام “تامر”با هم متحد شدند و اولین سلسله با یک سیاست واحد ترکیبی از دو فرهنگ را به مورد اجرا در آورد پس از گذشت این دوره که به تدریج معماری مصطبه آغاز می شود این دوره از سال ۳۲۰۰ تا ۲۰۴۰ قبل از میلاد به طول کشید .
ادامه …
هرم خوفوکه بزرگترین هرم ازاهرام ثلاثه است مربوط به این دوره بوده که دارای۱۴۶متر ارتفاع بوده که امروزه ۱۳۷متر از آن باقی مانده است و دارای قاعده ای مربع شکل به ضلع ۲۴۳مترمی باشد.این هرم ازسنگ های ۲تنی ساخته شده است وساخت آن۲۰سال به طول انجامید. این هرم علاوه برمقبره سمبل خدای «رع» هم بوده که نماد قدرت شاهان مصر است.
دوره پادشاهی میانه
این دوره از سال ۲۰۴۰ تا ۱۶۵۰ قبل از میلاد به طول کشید از مشخصات بارز این دوره
از بین رفتن اهرام، که خود نشان دهنده کاهش مرکزیت حکومت و آیین «رع» می باشد.
معماری معابد رونق گرفت و بزرگترین معابد در این دوره بنا گردید.
خصوصیات معابد دوره میانه
سردر و حیاط همیشه مزین به نقاشی های است که فرعون را در حال غلبه بر دشمنان نشان می دهد و تزئینات سقف که بر خطوط افقی تاکید دارد. نقش سر ستونها از گیاهان اطراف نیل اقباس شده و گاهی ستونها به شکل مجسمه انسان بکار رفته اند.
در مجسمه سازی این دوره جلوه هایی از واقع گرایی رامی توان دید.
نقاشی تغذیه غزالان متعلق به این دوره است که در مقبره «حنوم هوتپ» یافت شده است.
دوره پادشاهی میانه
این دوره از سال ۱۵۵۰ تا۱۰۷۰ قبل از میلاد به طول کشید از بناهای عظیم این دوره، معبد سنگی رامسس دوم (آخرین فرعون بزرگ مصر) است که دارای چهار پیکره عظیم نشسته در نمای ورودی خود است. راهروی ورودی این معبد در هر دو سو ستونهایی به صورت پیکره ایستاده رامسس دوم قرار داشت که بعدها الگویی برای ستونهای یونانی می شود.
خصوصیات معابد دوره جدید
در این دوره به دلیل تعداد زیاد پیکره ها به ظرافت کاری کمتر توجه شده است.
اولین هرم
در حدود2هزار و630 سال قبل از میلاد فرعون «جوزر» تصمیم گرفت تا اولین هرم غول پیکر را به عنوان مقبره خود بنا کند. معمار و مغز متفکر طراحی این مقبره غول پیکر، راهب و مجسمه ساز معروفی بنام ایم هوتپ (Imhotep) بود. مکان این مقبره در10 مایلی شهر فینکس در محله ساکارا و61 متر بالاتر از شن های روان صحرا در کنار رود نیل تعیین و کار نقشه برداری، احداث کانال های آب و حمل سنگ های آهکی و گرانیت در فاصله900 کیلومتری از معادن آغاز شد. در آن زمان اکثر جمعیت کشور که به 2/1 میلیون نفر می رسید جهت ساخت این مقبره بسیج شد. پس از تایید و تعیین مختصات جغرافیایی این مکان و انجام مراسم مذهبی- سنتی قربانی کردن، کار خاک برداری آغاز شد. این اولین و عظیم ترین ساختمانی بود که بشر توانسته بود آن را بنا کند. هرم به صورت شش پله ای ساخته شد. مصریان اعتقاد داشتند روح فرعون به وسیله این پله ها به آسمان رفته و به خدا می پیوندد. یک راه اصلی برای وارد شدن به آن و13 در ورودی مجازی برای بازگشت بع و کا به آن ساخته شد. در این زمان زبان نوشتاری خاصی برای ثبت موضوعات، سوابق، موارد اداری، نقشه ها، شماره گذاری و مشخصات مکان نصب سنگ ها و نظایر آن ابداع شد که برای نوشتن تاریخ و موضوعات اجتماعی معمول به کار نمی رفت.
19
20
21
اسرار اهرام مصر
از جمله عجایب خلق شده توسط بشر اهرام مصر است. بدون شک یکی از پر راز و رمزترین بناهای ساخته شده در کره ی زمین اهرام هستند. نظرات ضد و نقیض در مورد فلسفه ی ساخت این اهرام و اینکه چه کسانی آن را ساخته اند؛ بسیار است. اما قدر مسلم آنکه این بناها یکی از شاهکارهای ساخته شده ی فعلی هستند. بناهایی که نکات جالب و شگفت انگیز بسیار دارد.
به گزارش سرویس نگاهی به وبلاگ های خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، مهدی محمودپور در وبلاگ خود به نشانی http://shematik.blogfa.com در ادامه نوشته است: گفته می شود که اگر دو خط عمود بر هم از دو منتها الیه شرقی – غربی و شمالی- جنوبی زمین رسم کنیم، محل تلاقی آن دو در محل ساخت اهرام مصر خواهد بود و دیگر اینکه ابعاد و اندازه های اهرام مصر به لحاظ هندسی با بعضی فواصل و نسبت های نجومی متناسب است. در هر صورت ساخت چنین بناهای عظیمی که بعضاً تاریخ ساخت آنها را به بیش از ٥٠٠٠ سال قبل می دانند ، نیاز به دانش و تکنولوژی بسیار پیشرفته ای خواهد داشت و بی جهت نیست که آن را جزء عجائب هفتگانه می دانند.
22
اما از بعد دیگر نیز مشاهدات نشان می دهند که به طور کلی ساختار هندسی اهرام دارای خواص منحصر به فردی است که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد. گفته می شود که بیشترین میزان اثرات مشاهده شده از ساختارهای هرمی، مربوط به هرمهایی است که زاویه ی ابعاد آن ٥٢/٦٠٦ درجه است.
این بلاگر در ادامه بعضی از اثرات مشاهده شده در مورد خواص هرم ها را بیان کرده و نوشته است: غذاهایی که در زیر اهرام نگه داشته شود ٢ تا ٣ برابر بیشتر غذاهایی که در دماهای معمول نگه داشته می شوند؛ بدون فساد باقی خواهند ماند. مزه ی غذاها در زیر اهرام کمتر دچار تغییر می شود. اهرام منجر به آب گیری و مومیایی شدن هرچیزی می شوند ولی مانع از فساد آنها شده و از رشد قارچ ها هم ممانعت می کنند. به علاوه آنها منجر به کاهش سرعت رشد و یا توقف کامل رشد میکرو اوگانیسم های مختلف می شوند.
در ادامه آمده است: افرادی که در خانه های هرمی زندگی می کنند؛ یا کسانی که در ساختمان های هرمی کار می کنند، یا آنهایی که در زیر ساختارهای هرمی می خوابند همگی نوعی واکنش فوری مثبت در برخوردها از خود نشان می دهند.موجودات به صورت مغناطیسی به نسخه های مشابه هرمی جذب می شوند. مشاهدات مختلف از نقاط مختلف نشان می دهند که حیوانات اهلی از هر نوع تمایلی به باقی ماندن و نزدیک شدن به ساختارهای هرمی دارند و در زیر آنها سرعت رشد بیشتری دارند… .
23
24
آزمایش در اهرام مصر باستان
کهن ترین بنایی که در پرده ای از ابهام پوشیده شده و هنوز باقی مانده است ، با کلیه پیشرفتهای علمی و تکنولوژی در دنیای امروز، باز هم اعصار مجهول تاریخ از نظرها به دور مانده است . هنور حتی انسان نمی تواند به دقت قدیم و آثار قدیمی ،سنگهای ساختمانی را با همان ظرافت بسازد . هنوز استادان از روی هم چیدن سنگهایی به قطعات هفتاد تن مشابه آنچه که با دقت و وسواس عظیم در بنای هرم بزرگ به کاررفته است ، عاجزند . هنوز محاسبات ریاضی ما در اندازه گیری ابعاد زمین و حرکت سیاره ها از دقت و صحت محاسبات انجام شده در زمان بنای هرم بزرگ برخوردار نیست . اینکه چرا هنوز در تهیه و تدارک وسایل اندازه گیری لنگان لنگان به دنبال انسانهای ماقبل تاریخ هستیم ، چگونه این تمدن درخشان ، هرمهای مصر ، در برهه ای از زمان درخشیده و سپس ناپدید شده است ، بر ما پوشیده می باشد . هنوز کاملا مشخص نیست که آیا این قدرت علمی و هنری که انسان امروز تنها گوشه ای از آن را دریافته است ، از یک مغز فوق انسان و یا منبع فکری خارق العاده است . این امکان را هم مذهب و عرفان تایید می کند .
25
امکان دیگر رسیدن این تمدن پیشرفته از خارج کره زمین به ساکنان زمین است و یا البته لزوما نمی توان گفت که یکی از این نظریات درست است . با توجه به آنکه بشر امروز هنوز در تنگنای این تمدن سردرگم است و می اندیشد که این این امر یک مسئله خارق العاده و خاص می باشد و لذا سبب آن نیز خاص است ، در هر حال منبع و منشا این ظرافت هنری و علمی در ساختمان هرم بزرگ و اهرام مصر هرچه باشد ، این حقیقت به جای خود باقی است که این ساختمان از چنان نبوغ و مهارت شگرفی برخوردار است که در طول تاریخ انسان ها نظیر آن مشاهده نشده است و هر جسم یا ساختمان هرمی شکل که دقیقا با ابعاد متناسب با هرم بزرگ مصر ساخته شود و در امتداد شمال و جنوب میدان مغناطیسی زمین قرار گیرد ، می تواند به پیرایش ، انعکاس و تمرکز میدان های انرژی منتهی شود . از آزمایش های متعددی که در درون اجسام هرمی شکل با ابعاد چند سانتی متر یا چند متر انجام شده ، این نتیجه حاصل گردیده است که نوع جسم یا ماده ای که در ساختمان این اهرام به کار می رود ، به هیچ وجه در ماهیت میدان های انرژی که در درون آن ها متمرکز می شود ، تاثیر ندارد .
26
27
28
نتایج آزمایش های انجام شده
1- غذاهای فاسد شدنی تا مدتها مدید بدون فساد در درون هرم باقی می ماند .
2- آب های آلوده ، تصفیه و عاری از میکروب می شوند *در مورد این ازمایش در فصول آینده بیشتر صحبت خواهیم کرد .
3- نباتات با سرعت بیشتری رشد می یابند .
4 – فلزات زنگ زده ، جلا و صیقل اصلی خود را باز می باند .
5 – انسان ها به استراحت بهتری دست یافته و نیز به قدرت اندیشه آدمی افزوده می شود .
6- آرامش و درمان امراض روانی با سهولت بهتری انجام می شود .
29
مسئله ای که برای اولین بار منتهی به کشف این خواص در اجسام هرمی شکل گردیده ، ملاحظه این حقیقت بود که حیوانات مرده در اندرون آرامگاه اصلی فرعون در هرم بزرگ هرچند آب خود را از دست داده ولی فاسد نشده اند در نتیجه این مشاهده بود که بشر متوجه گرید که شاید شکل خاص هرم در این پدیده دخالت داشته باشد . برای تحقیق این موضوع هرمی به ارتفاع75 سانتیمترساختند و جسد یک گربه را مستقیما در زیر راس هرم و به فاصله یک سوم ارتفاع هرم از پایه آن قرار دادند و مشاهده کردند که گربه چندی بعد بدون هرگونه تجزیه و فساد به مومیای تبدیل شده است . در آخر نتایج این آزمایش منشر شد ، اعلام گردید که بین شکل اهرام و اثرات فیزیکی و شیمیایی و بیولوژی فضای داخل آن نسبت های معینی وجود دارد و با رعایت این نسبت ها می توان اثرات ناشیه را تشدید نمود . بر خلاف تصور عمومی که به مدت 500 سال هرم گیزا را تنها آرامگاهی بزرگ برای خئوپس تصور می کرد و دستور ساخت آن را تنها علت عقده های خود بزرگ بینی می دانست ، اکنون دانشمندان دریافته اند که این بنای شگفت انگیز ، گنجینه ای از علوم مهندسی ، ریاضی ، ژئودزی ، اختر شناسی ، معماری و دیگر دانش های شناخته شده روزگار خود ما بوده است . گویااین ساختمان هرمی شکل همچون کتابی سنگی بازگو کننده دانش و تکنولوژی آن روزگاران است . مورخین ، جهانگردان و دانشمندان علیرغم وجود اهرام بی شماری که در سرتاسر زمین (چین ، ژاپن ، مصر ، .. ) هست .
30
31
تنها در زمینه هرم گیزا بوده است که کتابها نوشته اند و پژوهش ها کرده اند ، به عنوان مثال در مصر حدود 30 هرم نسبتا مهم وجود دارد که از نظر محققان 6 هرم که قبل از هرم بزرگ ساخته شده است ، از نظر عظمت ، کمال هندسی و محاسبات ریاضی در سطح پایین تر قرار دارند و در 23 هرم دیگر که پس از آن ساخته شده اند ، از دقت و ظرافت کار به نحو محسوسی کاسته شده است . هرم بزرگ در 16 کیلومتری غرب قاهره در زمین مسطحی به وسعت 6/2کیلومتر مربع از دشت جیزه مشرف به نخلستانهای دره نیل بنا گردیده و سطح زیر بنای آن که اندکی بیش از 13 جریب را می پوشاند با دقتی معادل چند میلیمتر اختلاف تسطیح شده است. دانشمندان پر آوازه جهان در پی مطالعه و محاسبات گسترده خود به این نتیجه شگفت انگیز دست یافته اند که ابعاد هرم گیزا در رابطه تنگاتنگ با ابعاد کره زمین است . یعنی نه تنها طول پیرامون قاعده هرم برابر طول نیم دقیقه قوس نصف النهاری است که از راس هرم گذشته و دلتای رود نیل را در بر میگیرد ،بلکه دانش نوین پیرامیدوگرافی ثابت کرده است که بسیاری از ابعاد بنیادین بخش های گوناگون هرم گویای شمار روزها ، سالها و سده های شمسی اند. ولی متاسفانه نحوه محاسبه این اعداد در حدود 6800 سال قبل هنوز مشخص نشده است ، همچنین مدارکی که سطح جنوبی هرم یافت شده است که ثابت می کند مصریان باستان از این سطح به وسیله پدیده ای که فلاش نام گرفته ، روزهای تعدیل بهاری و پاییزی را تعیین می کرده اند . افزون بر این نور انقلاب زمستانی نیز توسط گوی زرینی که دو راس هرم قرار داشته اعلام می نمودند .
32
33
چگونگی ساخت اهرام مصر باستان
بنا، مساح، سنگتراش، نجار، ملات ساز و سر کارگر از جمله افرادی بودند که در ساخت این بنا شرکت داشتند. سنگ های بریده شده پس از شماره گذاری توسط سورتمه هایی که بر روی الوارهای موازی، شبیه تراورس های زیر راه آهن حرکت می کردند به سمت مکان ساختن هرم حمل می شدند. آنان برای روانکاری سورتمه ها بر روی تراورس ها از آب، خاک نرم و روغن استفاده می کردند.
در اکتشافات جدید بر روی این آثار، حدود600 مقبره دیگر از کارگران نزدیک هرم خئوپس کشف شد. مطالعه بر روی اسکلت این افراد، ضایعات بسیاری در ستون فقرات آنها بریدگی انگشتان دست و پا و نقص عضوهای شدیدتری را که به واسطه حمل سنگ های سنگین در آنها پدید آورده بود نشان می داد. بیشتر ابزارهای اندازه گیری آن زمان مسی یا سنگی و دارای دسته چوبی بودند. ابزارهای اندازه گیری نیز شامل تراز، شاقول و امثال آن می شد. برای بالا بردن سنگ ها بر روی هرم از خاکریزهایی با شیب مناسب استفاده می شد. پس از پایان کار و نصب آخرین سنگ بر بام هرم، مراسم مذهبی و قربانی کردن حیوانات انجام و خاکریزهای بالای هرم تا9 متر برداشته می شد. با استقرار داربست، کار اتمام و مسطح کردن و صیقل دادن سطح خارجی هرم به وسیله سنگ تراشان انجام شد. این عملیات تا پایین سطح هرم ادامه پیدا می کرد. .
34
هرم توسط یک راهروی سربسته به رودخانه نیل متصل بود. این راهرو با چندین قسمت مختلف شامل معبد ساحلی، راهروی سربسته، محل دفن کشتی های حامل جسد فرعون، معبد مردگان، اهرام جانبی و پرستشگاه برای آوردن فرعون به مقبره اصلی در نظر گرفته شده بود.
35
ساخت اهرام مهمترین و اصلی ترین سازندگی دوره دودمان چهارم سلطنت مصر باستان را تشکیل می دهد؛ این معماری بدیع خود موجد تحولی شگرف گردید و تمدن و فرهنگ فراعنه به یک شکوفایی بی نظیر دست یافت؛ به گونه ای که مشعل هدایتی برای صنعتگران مصری برای یک دوره سه هزار ساله بعدی شد. اهرام مصر نمایانگر اوج دستاوردهای فنی، معماری، طراحی و تزیینات است که تنها در سایه یک سازمانبندی منظم، استادکارانی بی نظیر و هنرمندانی با انگیزه های قوی، و مهم تر از همه امنیت کافی و ثروتی کلان امکان پذیر بود. دوره دودمان چهارم پادشاهی اندکی افزون بر یک سده دوام آورد (٢٤٩٨-٢٦١٣پ م) و شش پادشاه از این دودمان بر مصر فرمانروایی کردند. هرم غول پیکر مصر از قدیمی ترین عجایب هفتگانه است البته این تنها بنایی است که در میان عجایب هفتگانه تا به امروز باقی مانده است. زمانی که این هرم ساخته شد بلندترین ساختمان جهان در آن زمان محسوب می شدواین رتبه را تا ٤٠٠٠ سال حفظ کرد.اهرام مصر از سه هرم بزرگ تشکیل شده است که درکنار آنها هرم های کوچکی نیز وجود دارند.وقتی ما اهرام مصر را از نزدیک می بینیم هرم وسطی از همه بزرگتر به نظر می رسد ولی این اشتباه است زیرا که هرم وسط چون روی زمین مرتفع تری بنا شده است بزرگ تر به نظر می رسد.ولی در اصل هرم خفو که سمت چپ هرم وسط قراردارد از همه بزرگتر است .
36
37
هرم ها درگورستانی قدیمی در جیزه واقع شده اند. گروهی از باستان شناسان عقیده دارند که ٠٠٠/١٠٠ کارگر به مدت بیست وسه سال کارکردند ودر این هرم بیش از دوملیون نیم سنگ به کار رفته که وزن آن ها از٥/ ٢تن تا چهل تن وزن دارد را بنا کرده اند. یکی از طریقه هایی که احتمال دارد مصریان باستان سنگ های غول پیکر را حمل می کردند شیوه ی غلطاندن و بلند کردن است.
یکی از دانشمندان اتریشی به نام آقای پروفسر دکتر اسکارریدل برای این معما راه حلی پیشنهاد کرده است او می گوید که مصریان برای حمل این سنگ ها دور هم جمع می شدند و با نیروی خود و به وسی له ی اهرم هایی این سنگ ها را می غلتاندندودر این باره نظر های بسیاری وجود دارد بعضی از باستان شناسان عقیده دارند که این سنگ ها را با استفاده از سطوح شیبدار ماسه ای به بالای هرم ها می بردند.
وعده ای از باستان شناسان عقیده دارند که مصریان از داروهای نیروزای قوی استفاده می کردند وبه وسیله ی آنها این سنگ ها را به بالا می بردند.
38
39
اهرام مصر از هر نظر چه از نظر معماری وموقعیت جغرافیایی در محل مناسبی قرار دارد. -هرم به گونه ای ساخته شده است که به چهار جهت اصلی مشرف است. -خط مداری که از روی جیزه می گذرد دقیقا خشکی ها وآب های روی کره ی زمین را دقیقا نصف می کندوهرم در چنین نقطه ای از نصف النهار ساخته شده است. -فاصله ی میان مرکز زمین تا هرم کاملا برابر است. -اندازه ی سطحی چهارجانبی حرم دقیقا برابراست با ارتفاع هرم. -نوک هرم بزرگ دقیقا شمال واطرافش نیز طول استوا را تمثیل می نمایند. تمامی این محاسبات بیان گر آن است که اهرام مصر با اندازگیری های دقیق ریاضی ونجومی همراه است که نشان می دهد درآن زمان مصریان از نظر معماری بسیار پیشرفته بوده اند .
40
سنگ هایی که دراین هرم به کار رفته است از خود کشور مصر گرفته نشده اند وطبق نظر بعضی از کارشناسان وباستان شناسان سنگ ها به مدت ده سال توسط کارگران حمل می شده است وبعد از ده سال تازه به محل بنای اهرام مصر آورده شدند هنوز هیچ کس نمی داند که این سنگ ها مطعلق به چه کشوری است و یا مهندس یا معمار اهرام مصر چه کسی بوده است واز چه شیوه ای استفاده شده است.
نکته ای که باید دراینجا به آن اشاره کرد این است که کارگران اهرام مصربر اثاث یاداشت های هردوت گویا درعرض بیست سال متمادی حدود صد هزار کارگر در ساخت اهرام مشغول بودند. جالب اینکه هر کارگر روزانه به اندازه ی یکصد گرم پیاز مصرف می کرده اند با این حساب مشخص می گردد که هر روز برای تامین غذای یکصدهزار کارگر معادل ده هزار کیلو پیاز نیاز بوده است. این رقم در ده روز به یکصد هزار کیلو می رسد.
41
(یکصدتن )ومسلما در ماه نیز به سیصد تن می رسد . بااین محاسبه مشخص است که درعرض شش ماه کار متوالی حدود هزاروهشتصدتن پیاز مصرف شده است.
باتوجه به آن که درآن زمان پیاز ها را با چه زحمات وسختی ای از اقصی نقاط جهان وارد مصر می کردند البته ما باید نیاز خود مردم مصر رانیز به این میزان بیفزاییم. اساس ارزیابی متر مکعب به اندازه ی فاصله ی میان خورشید وآلفا قنطوریس بوده واگر میزان گازهای حاصل از مصرف پیاز را که مردمان آن زمان دفع می کردند حساب کنیم به اندازه ی میزان پارگی به اندازه ی از بین رفتن لایه ی ازن اطراف کره ی زمین است.
42
43
زندگی پس از مرگ
مصریان قدیم اعتقاد داشتند که فراعنه پس از مرگ به خدایی می رسند و بنابراین مقابرشان می بایست بسیار عظیم و غیرقابل نفوذ ساخته می شد. چهار مثلث جانبی هرم در اهرام مصر به گونه ای طراحی شده اند که پرتوهای خورشید بر جسد فرعون تابیده شود و رابطه جاودانی او را با خدای آفتاب که «رع» نام دارد، حفظ کند.
ادامه …
در کنار این اهرام مقابر کوچک تر مکعب شکلی بنام مصطبه به تعداد زیادی ساخته شده است. فراعنه مراسم خاکسپاری خود را به شکل یک سنت ملی درآورده بودند به طوری که مذهب، هنر و تفکر مصریان آن زمان به شدت به سمت پرستش آنان سوق یافته بود.
مومیایی ها
مصری ها زندگی کوتاه این جهان را فانی و مرگ را آغاز یک حیات نوین و جاویدان در دنیای دیگر می شناختند. به همین دلیل منازل خود را با مصالحی مانند خشت و گل و مقابر را از مصالح با دوامی مانند سنگ می ساختند. بر اساس اعتقاد و تفکر آنان هر انسان علاوه بر جسم دارای یک روح بنام «بع»، ویک پیکر شبه گونه بنام «کا» است. «بع» پس از مرگ در زمین مانده و هر شب به جسد باز می گردد ولی «کا» می تواند مابین این دوجهان در حرکت باشد.
ادامه …
به اعتقاد اینان، شرط جاودانه بودن زندگانی آن بوده که «بع» و«کا» هر دو بتوانند جسد خود را شناخته و به آن بازگردند. به همین علت برای از بین نرفتن اجساد مردگان آنان را مومیایی کرده و کلیه اشیا و متعلقات آنان را در کنار شان قرار می دادند.
ایم ستی کوزه با سر انسان نگهبان جگر
دعاموتف کوزه با سر شغال نگهبان معده
هپی کوزه با سر بوزینه نگهبان شش
قبح سنوت کوزه با سر شاهین نگهبان روده
ادامه …
هم چنین برای محافظت از جسد، مقابر را محکم و غیر قابل نفود می ساختند تا «کا» بتواند در آنجا سکونت کند و از بلاهای طبیعی و سرقت اموال در امان باشد. درهای کاذب در کنار مقابر به منظور ورود و خروج «بع» و «کا» ساخته شده بود تا آنها بتوانند تردد کنند.
اهرام ثلاثه
مجموعه اهرام جیزه نام مجموعه اهرام تاریخی ساخته شده در دوران مصر باستان است که در حاشیه شمالی شهر قاهره کنونی واقع شده است. هرم بزرگ جیزه یکی از اهرام در مجموعه اهرام جیزه و تنها بازمانده عجایب هفت گانه جهان محسوب می شود.
ادامه …
قدمت اهرام جیزه به سلسله چهارم مصر می رسد که نام های آنها عبارتند از هرم خوفو، هرم خفره و هرم منکور. که خوفو بزرگترین شان و یکی از عجایب هفت گانه است.مساحت جیزه در حدود ۸ کیلومتر است. سه هرم اصلی مجموعه عبارتند از هرم خوفو، هرم خفره و هرم منکور. علاوه بر آن چندین هرم کوچکتر، مجسمه ابوالهول و کشتی بزرگ مصری متعلق به ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح نیز در منطقه جیزه واقع شده است.
18. گودال قایق ها
19. جادهٔ جدید
20. مقبره های کنده شده در صخره
21. روستای کارگران
22. قاهره
23. روستای نزله السمان
24. گذرگاه سنگ فرش تدفینی
25. معبد سنگ منکور
26. گورستان جدید
27.مقبره های کنده شده در صخره
28. دیوار حصار
29. مصطبه و مقبرهٔ کنده شده در صخره
30. گورستان غرب
31. گورستان شرق
32. مصطبه و مقبرهٔ کنده شده
1. هرم خوفو
2. هرم خفره
3. هرم منکور
4. معبد تدفینی خفره
5. معبد تدفینی
6. هرم فرعی
7. پرستشگاه دره ای خفره
8. پرستشگاه دره ای منکور
9. مقبره های ملکه هتفرس اول
10. آرامگاه ملکهٔ خنت کاوس اول
11. اهرام ملکه ها
12. مصطبه ها
13. تندیس ابولهول
14. معبد ابولهول
15. آرامگاه همیونو
16. پژوهشکده اهرام جیزه
17. بلیط فروشی
خط مصریان «هیرو گلیف»
خط هیروگلیف مصری را مصریان اولین بار جهت نوشتن مطالب خود ابداع کردند. خط هیروگلیف مصریها یکی از قدیمی ترین روش های نوشتن است. برخی از این نوشته ها به ۳ هزار سال پیش از میلاد برمی گردد. خط هیروگلیف در مدتی بیش از ۳۰۰۰ سال زبان نوشتنی مصریها بوده است و کنده کاران و صنعتگران آن را در دیوار آرامگاه ها، ستون ها، تندیس ها، مهرها و … به کار می برده اند. این دبیره که در حدود ۵ هزار سال پیش، از تصویرنگاری مشتق شد، نزدیک به ۵۰۰ علامت تصویری داشت.
ادامه …
هیروگلیف (Hieoglyph) به معنی «کنده کاری مقدس» است، این واژه یونانی است و از دو پاره تشکیل یافته است: hieros به معنی «مقدس» و glupho به معنی «کنده کاری». اما این نام، نام درستی برای نوشته های قدیمی مصر نیست و فقط بدین خاطر روی آن گذاشته شده است که وقتی برای نخستین بار، یونانیان قدیم آن را دیدند، پنداشتند این نوشته ها توسط کاهنان برای منظورهایی مقدس کنده کاری شده است.
هنر مصریان باستان
مصریان وجه خاصی برای هنر نداشتند و هنرمند هم نه یک فرد خالق و مستقل بلکه صنعت گری کار آزموده بود که لزوما باید با یک گروه کار می کرد. آنان جادو را به عنوان نیرویی بنیادی می انگاشتند و بر همین اساس معتقد بودند که اگر چیزی درست ساخته شود، می تواند با طی تشریفاتی خاص پا به عرصه حیات بنهد. تمام تلاش آنها در هنر هم برای رسیدن به همین هدف بود. آنان با ساختن تصویری از فرعون، قالبی برای سکونت «کا»، یا روح او در دنیای پس از مرگ تدارک می دیدند و با تجسم مناسک مذهبی، آرامش خدایان را تامین می کردند. و حتی با ثبت رویدادهای تاریخی، استمرار قدرت فرعون و عظمت مصر را منظور می داشتند.
اهرام مصر
عظمت و سنگینی هرم مصری تکیه گاه بصری فوق العاده ای بود تا از تزلزل درونی آنها بکاهد و او را با خدایان قدرتمند
مافوق طبیعی پیوند دهد درنهایت باعث میشود
امنیت وجودی درونی اش به او بازگردانده شود.
مجسمه ابوالهول
در مجسمه ابوالهول ترکیبات انسان و حیوان را میتوان نشانه ای از باور های ورای این جهان دانست.
فرعون نمادی از ماهیت مطلق بر انسان
هندسه
زمین های حاشیه رود نیل سالی چند بار زیر سیلاب میرفته اند پس به روشی نیازمند بوده اند که به سرعت زمین هارا به روش ساده مجددا تقسیم بندی کنند و کشت و کار را آغاز نمایند بنابراین از دل این نیاز و آن اعتقاد هندسه زاده شد.
بنا های مصری
دربنا های مصری ساختمان های مسکونی بی تردید از مواد و مصالح به مراتب ناپایدارتر از سنگ ساخته میشدند.
ساختمان های عظیم وبه یاد ماندنی با مصالح پایدار و مستحکم ساخته میشده است.
خط هیروگلیف مصری
خط هیروگلیف را مصریان اولین بار جهت نوشتن مطالب خود ابداع کردند.
برخی از این نوشته ها به 3 هزار سال پیش از میلاد برمیگردد.
معنای هیروگلیف و دلیل نامگذاری
هیروگلیف به معنی کنده کاری مقدس است.
.
به معنی مقدس.Hieros.
به معنی کنده کاری.Glupho
پیشرفت وتکامل
حروف هیرو گلیف عبارت از تصاویری بود که هر یک نشان دهنده شی طبیعی بود.
خورشید با صفحه گرد نشان داده میشد-ماه با یک هلال-اب با خطوط موج دار-انسان با کشیدن شکل انسان و …
اندیشه نگاشت
خط هیروگلیف کم کم بسوی پیش رفت که بتواند نشانه عقاید شود تا تصویر حقیقی اجسام.
مثلا دایره بجای اینکه علامت خورشید باشد روز را هم نشان میداد و علامت دیگر گردش را هم میرساند.
اعتقادات
انسان مصری تحت استبداد شدید و سخت محیطی است.شروع مفهوم سازی در
مصر تابع جغرافیاست چرا که محور اندیشه ی مصری،عناصر طبیعی است.
نیروی اصلی در مصر خورشید بوده است.چرا که
زندگی مبتنی بر کشاورزی مصر تابع رحمتی است که
از خورشید ساطع می شود بنابراین خورشید منبع و
تکیه گاه امنیت انسان مصری است.
از قدیمی ترین نمونه های معماری باستان
که با اعتقاد با رب النوع ها و خدایان و
با الهام از طبیعت شکل گرفته میتوان
اهرام مصر و مجسمه ابوالهول را نام برد.
مومیایی کردن اجساد
مومیایی از زبان عربی امده است ومعنایش جسدی است که بوسیله موم یا قیر نگهداری میشده .
علت مومیایی کردن اجساد
به اعتقاد انان روح پس از مرگ مانند پرنده ایکه صور ادمی دارد.روزها به پرواز درمیاید سپس شبانگاه از ترس شیاطین دست از پرواز کشیده وبه قبر
.خود بازمیگردد.
حال برای انکه روح قبر خود را گم نکند باید بدن او را سالم نگهداشت.
روش مومیایی کردن مردگان
برای اینکه جسد فردی سالم بماند و باکتریها دیرتر بسراغ او بروند مغز و دیگر ارگانها را از بدن خارج میکردند زیرا معتقد بودند که افراد در زندگی بعد از مرگ خود احتیاجی به انها ندارند.
منابع:
1-ایا میدانید که……؟-کارولین ساتن-ترجمه سید رضا مهاجر –
شجاعی-نشر ایدا.
2-انسان طبیعت معماری-بابک داریوش-نشر علم ودانش.
با تشکر از توجه شما