پاورپوینت تشخیص، پیشگیری و درمان اختلال در نوشتن یا دیکته نویسی

اختلال دیکته نویسی یا نوشتن تشخیص-پیشگیری -درمان

فهرست مطالب
مقدمه
اگر با مشکل دیکته نویسی یک دانش آموز روبرو شدید، چه خواهید کرد؟
درمان
درمان نارسانویسی
درمان وارونه نویسی و قرینه نویسی
تن آگاهی

تقلید از آدمک مقوایی
تقلید حرکت های مربی
وصل کردن نقطه چین
تقویت حافظه دیداری
تمرین تقویت حافظه دیداری
تقویت حافظه شنیداری
ادامه فهرست مطالب

مقدمه
دانش آموزان زیادی وجود دارند که در درس «دیکته» دچار مشکل هستند و به نسبت تعداد غلط های املایی خود، نمرات کمتری دریافت می کنند.
معمولا معلمان و والدین برای تقویت دیکته دانش آموزان به راه های زیر متوسل می شوند:

1- به کودک پند و اندرز می دهند و از آنان کوشش بیشتری را طلب می کنند.
2- کودک را تحقیر، سرزنش و مواخذه می کنند.
3- به سرزنش و انتقاد از معلم می پردازند.

4- هر کدام از والدین، والد یا عضو دیگری از خانواده را مقصر می شمارند.
5- میزان تکالیف خانه و مدرسه را که به نوعی به درس دیکته مربوط می شود، افزایش می دهند.
6- از کودک می خواهند شکل صحیح کلماتی را که در نوشتن آن مرتکب اشتباه شده اند، بارها بنویسد.

7- از دانش آموز می خواهند یک جمله بنویسد که در آن، شکل صحیح کلمه ای که در دیکته غلط نوشته است، بکار رود.

8- از دانش آموز می خواهند تا واژه ی درست موردنظر را، یا فقط حرفی از آن واژه را که قبلا غلط نوشته شده است، با رنگ قرمز، یا رنگ مشخص دیگری چندبار بنویسد تا در ذهنش پایدار بماند.

اگر با مشکل دیکته نویسی یک دانش آموز روبرو شوید، چه خواهید کرد؟
آیا فکر می کنید روش های نام برده شده میتواند مشکل دیکته نویسی دانش آموز را حل کند؟
آیا مشکل دانش آموز به این خاطر ادامه یافته است که به قدر کافی سرزنش، تحقیر و مواخذه نشده است؟
آیا مشکل به این جهت است که دانش آموز به اندازه کافی تمرین و تکرار نکرده است؟

درمان
برای دستیابی به یک راه حل ساده و امیدوار کننده، بهتر است ابتدا با اجرای آزمون هوش، از طبیعی بودن هوش کودک اطمینان حاصل نماییم.
اگر کودک در سایر درس ها و فعالیت هایش مثل سایر کودکان معمولی باشد، به اجرای آزمون هوش نیازی نداریم.

اما از آنجاکه هوش کلی معدل چندین خرده آزمون هوشی است و ممکن است نمره های خرده آزمون ها با هم تفاوت زیادی داشته باشند و ما ناچار شویم بخش هایی را که نمره کمی دارند تقویت کنیم، بهتر است آزمون هوش را اجرا کنیم.

درمان نارسانویسی
گفتن این مطلب که علت مشکل دانش آموز نارسانویسی است، مشکلی را حل نمیکند، بلکه باید چگونگی خطاهای نارسانویسی را مشخص کرد و سپس علت یا علل آن خطاها را شناخت و سرانجام با توجه به علل، برای ترمیم و درمان طراحی و اقدام نمود.

درمان نارسانویسی
برای ترمیم و درمان نارسانویسی باید اقدامات زیر را انجام داد:
1- روان نویسی در اختیار دانش آموز قرار دهید تا خطوطی به دلخواه رسم کند.

2- یک وایت برد کوچک و قابل حمل در اختیار کودک قرار دهید تا به دلخواه روی آن نقاشی کند یا خطوطی رسم نماید.
3- گچ نرم و مناسب در اختیار دانش آموز قرار دهید تا به دلخواه روی تخته سیاه خط بکشد و نقاشی کند.

4- به وضعیت نشستن کودک، هنگامی که تکالیف نوشتنی خویش را انجام می دهد توجه کرده و آن را اصلاح کنید.
او باید بتواند روی صندلی کاملا راحت بنشیند.
ارتفاع میز تحریر باید با صندلی و با قد کودک تناسب داشته باشد.

5- کاغذ یا دفتری که در آن می نویسد تقریبا راست باشد، بدین معنی که لبه کاغذ با لبه پائین میز تحریر، زاویه حدود 15 درجه داشته باشد.

7- در صورتیکه انگشتان و عضلات کوچک و بزرگ دست، ضعیف یا خیلی کوچک هستند، مدادهای ضخیم تر را بهتر در دست می گیرند.

درمان وارونه نویسی و قرینه نویسی
برخی از کودکان، به هنگام نوشتن دیکته، واژه ها را صحیح اما به شکل وارونه یا قرینه می نویسند.

این مشکل بیشتر در دوره پیش دبستانی و کلاس اول دیده می شود.

اگر وارونه نویسی و قرینه نویسی در سنین قبل از دبستان صورت گیرد و حتی در کلاس اول دبستان، چنانچه زیاد و پی در پی تکرار نشود، امری طبیعی است.

اما اگر با گذشت چندماه از سال تحصیلی، حتی در مورد واژه هایی که دانش آموز در ابتدای سال فرا گرفته رخ دهد، علاوه بر تمام فعالیت هایی که برای درمان نارسانویسی در صفحات قبل گذشت، می بایست اقدامات زیر را انجام داد:

درمان وارونه نویسی و قرینه نویسی

تن آگاهی
دانش آموز باید بتواند اندام هایش را بشناسد.

به این منظور از او می خواهیم هر اندامی را که نام می بریم با دستش نشان دهد.

تقلید از آدمک مقوایی
آدمکی از مقوا می سازیم، به گونه ای که اندام هایش قابلیت حرکت داشته باشند. (می توان اندام ها را جدا جدا برید، و به وسیله دکمه قابلمه ای به هم متصل کرد) سپس گردن و دست های آدمک را یک به یک به سمت چپ، راست، بالا یا پایین می چرخانیم و از کودک می خواهیم که همان حرکت ها را تقلید کند.

تقلید حرکت های مربی
مربی می تواند روبروی کودک قرار بگیرد و اندام هایش را حرکت دهد، سپس کودک همان حرکت ها را تکرار کند.
بدیهی است که در این تمرین و تمرین شماره 2 اگر بخش هایی از طرف چپ بدن مربی حرکت کند، دانش آموز نیز باید دست چپش را بلند کند.

وصل کردن نقطه چین
مربی می تواند یک صفحه آچهار را به دو نیمه تقسیم کند، نیمه بالایی چند نقظه چین از مجموع نقطه چین ها را به هم وصل کند تا دانش آموز در نیمه پائینی شبیه نیمه بالایی این اتصال نقطه چین ها را انجام دهد.

تقویت حافظه دیداری
علت عمده غلط های املایی در دیکته نویسی، ضعف حافظه دیداری است، یعنی کودک به خوبی قادر نیست تصویر حرف موردنظر را در کلمه بخاطر بیاورد.

تمرین های تقویت حافظه دیداری
1- ابتدا دو تصویر را انتخاب کرده و یک به یک در معرض دید دانش آموز قرار می دهیم و سپس تصویرها را مخفی می کنیم و از او می خواهیم که آن تصاویر را شرح دهد.

2- همان تمرین اول را تکرار می کنیم اما این بار بجای دو تصویر، سه تصویر را به وی نشان می دهیم.
اگر کودک قادر به یادآوری آنها بود، در مرحله بعد چهار تصویر را به وی نشان می دهیم، تا حافظه دیداری کودک به حد طبیعی یا بالاتر از آن برسد.

3- یک تصویر نسبتا مرکب را به دانش آموز نشان می دهیم و از وی می خواهیم تا کل و اجزای آن را به خاطر بسپارد.
پس از اینکه کودک مدت زمانی را که خودش کافی می داند به تصویر دقت کرد، تصویر را مخفی کرده و در مورد اجزای آن از کودک سوال می کنیم.

4- تعدادی اسباب بازی یا ابزار دیگر را به کودک نشان می دهیم. سپس با پارچه ای روی آنها را پوشانده و یکی از وسایل را دور از نظر کودک برداشته و از او می خواهیم وسیله ی موردنظر را معرفی کند.

5- مجموعه ی محدودی از اشیاء را به ترتیب خاصی می چینیم و از دانش آموز می خواهیم نام و ترتیب قراگرفتن آنها را بخاطر بسپارد.
سپس چشمان او را می بندیم و جای چند وسیله را با هم عوض می کنیم. بعد از وی می خواهیم اشیاء را به ترتیب قبلی بچیند.

6- از دانش آموز می خواهیم چند دقیقه بیرون از کلاس باشد. در غیاب او محل نشستن یکی دو نفر را عوض می کنیم.
سپس کودک را به کلاس فرامی خوانیم و از وی می خواهیم تا تغییرات انجام شده در کلاس را پیدا و گزارش کند.

7- چند کارت مقوایی به ابعاد 10 * 7 سانتی متر تهیه کرده و بر روی هر کدام یک واژه می نویسیم. کارت ها را به دانش آموز می دهیم تا واژه ها را بخاطر بسپارد.
سپس کارت ها را از او گرفته و دور از دید وی، یکی دو کارت را برمیداریم و بقیه را به دانش آموز می دهیم. سپس از او می خواهیم تا کارت هایی را که برداشته ایم نام ببرد.

8- از اسباب بازی های آموزشی مربوط به حافظه، مثل دومینو استفاده می کنیم و با آن مسابقه ای بین دانش آموزان ترتیب می دهیم.

9- کارت های مقوایی به ابعاد حدود 10*7 سانتی متر تهیه می کنیم. سپس واژه هایی را که دیکته صحیح آنها نیاز به حافظه دیداری دارد، انتخاب کرده و هر واژه ای را روی یک کارت می نویسیم.
ابتدا یک کارت را به کودک نشان می دهیم تا به اندازه کافی به آن نگاه کند. سپس کارت را مخفی کرده و از وی می خواهیم دیکته آن واژه را با استفاده از انگشت خود در هوا بنویسید.

پس از موفقیت در این تمرین، دو کارت را پی در پی به او نشان می دهیم و سپس می خواهیم با انگشت، دیکته هر دو را در هوا بنویسد. به همین ترتیب به تعداد کارت ها اضافه می کنیم.

10- بسیار ضروری است که از گفتن تعداد غلط های کودک به هنگام انجام تمرین ها، یا به هنگام تصحیح دیکته، خودداری کنیم.
همیشه باید تعداد واژه هایی را که درست نوشته است و از نظر او یک تلاش موفق محسوب می شود، بحساب آوریم. این امر موجب تقویت یادگیری کودک خواهد شد.

تقویت حافظه شنیداری
برخی از غلط های دیکته به حساسیت شنیداری دانش آموز مربوط می شوند که نیاز است تقویت گردد.
در ادامه به بررسی راه های تقویت حافظه شنیداری می پردازیم:

1- سه کلمه برای کودک بیان کنید و از وی بخواهید پس از اینکه هر سه کلمه را گفتید، آنها را بازگو کند.
سپس چهار کلمه و به همین ترتیب پیش بروید تا مطابق رشد سنی و طبیعی خویش از حافظه ی شنیداری برخوردار شود.

2- یک جمله برای کودک بگوئید و از او بخواهید آن را تکرار کند.
سپس دو جمله بگوئید تا آنها را تکرار کند و به همین ترتیب پیش بروید تا توانایی وی به حد هنجار و طبیعی برسد.

3- تمرینات 1 و 2 را انجام دهید، اما این بار دانش آموز ترتیب گفتن کلمات را هم حتما رعایت کند.
در این صورت توانایی توالی شنیداری او نیز تقویت خواهد شد.

4- چند دانش آموز را کنار هم بنشانید و از آنها بخواهید این بازی را ترتیب دهند. نفر اول یک کلمه بگوید. نفر دوم همان کلمه را تکرار کرده و کلمه دیگری که مناسب است به آن اضافه کند. نفر سوم دو کلمه قبلی را بگوید و کلمه دیگری را که مناسب است به آن اضافه کند و به همین ترتیب پیش برود.

به عنوان مثال:

نفر اول: من
نفر دوم: من در
نفر سوم: من در حیاط
نفر چهارم: من در حیاط مدرسه
نفر پنجم: من در حیاط مدرسه بازی

5- همان بازی را ترتیب دهید اما این بار به جای استفاده از یک کلمه، دانش آموزان از یک جمله استفاده کنند.
به عنوان مثال:
نفر اول: من در حیاط مدرسه بازی کردم.
نفر دوم: من در حیاط مدرسه بازی کردم و بعد به کلاس رفتم.
نفر سوم: ….

6- به کودک چند دستور بدهید و از او بخواهید آن دستورات را به ترتیب اجرا کند.
این تمرین علاوه بر حافظه شنیداری، توانایی «حرکتی – شنیداری» و نیز «توالی – شنیداری» را تقویت می کند.

سپاس از همراهی تان
09129680169
دکتر رضا برومند