پاورپوینت تحلیل خانه عباسیان کاشان

به نام خالق زیبایی ها
عنوان:تحلیل خانه عباسیان کاشان
دانشجویان:
استاد مربوط:
دانشگاه:

فهرست مطالب
مقدمه-3 اتاق مرکزی-13 حیاط باغ-21
سبک معماری-4 آب انبار-14 سرداب بزرگ-22
تزئینات بنا-5 اتاق شاه نشین-15 رخشوی خانه-
ویژگی های معماری-6 دریچه رامخفی- عبادتگاه-23
بخش های اصلی-7 اتاقک مخفی-16 مطبخ-24
اتاق آینه-8 سرویس ها-17 حیاط خدمه-25
سرپوشیده بزرگ-9 سردرراه پله بخش بررسی پلان،مقطع و
ایوان بهاره-10 اندرونی-18 نما-26
اتاق های آینه-11 حوضخانه-19 منابع-27
سرپوشیده کوچک-12 چاه آب-20

مقدمه: مجموعه خانه عباسیان کاشان در خیابان علوی در کوی سلطان امیراحمد واقع شده است خانه عباسیان بین سال های ۱۲۴۵-۱۲۵۰ قمری ساخته شده است گفته می شود این بنا در مدت ۲۰ سال ساخته شده است وسعت این مجموعه حدود 5 هزار متر مربع و زیر بنای آن در حدود 7 هزار متر مربع می باشد. این مجموعه دارای پنج طبقه و شامل 5 حیاط و گودال باغچه است که پس از فوت مالک اولیه به مرور از هم تفکیک و به صورت ۵٫ باب خانه مستقل از هم درآمد.

سبک معماری: خانه ی عباسیان از سطح زمین گودتر ساخته شده است. بنابراین از بیرون به نظر نمی رسد که دارای پنج طبقه یا حداقل چهار طبقه ی رسمی است. دلایلی که برای گود ساختن اینگونه بناها ذکر می کنند عبارتند از: 1-مقاوم سازی در برابر زلزله. 2-استفاده راحت تر از جریان آب قنات که از درون خانه عبور می کند. 3-عایق بودن بیشتر در برابر سرما و گرما 4-اشراف کمتر خانه های همسایه به داخل بنا 5-استفاده از خاک خانه برای خشت زدن و ساختن بنا

تزئینات بنا: گچ بری نقاشی آیینه کاری مقرنس مشبک

ویژگی های معماری: قرینه سازی: در هر ضلع این بنا اگر خطی فرضی در وسط ضلع ترسیم شود، طرفین ضلع کاملاً قرینه می باشد. تنوع فصلی: بنا دارای قسمت های تابستانی و زمستانی نشین بوده و در هر فصل از سال از قسمت های خاصی از بنا، متناسب با وضعیت آب و هوایی آن فصل، استفاده می شده است. معماری درونگرا: بر خلاف بناهای امروزی که ظاهر بنا دارای تزئینات بسیار می باشد. در بناهای قدیمی، ظاهر بنا بسیار ساده و دارای تزئینات کم می باشد و بالعکس درون بنا بسیار با شکوه و زیبا می باشد. معماری محجّبه یا نقاب دار: به علت آنکه معماری دوران قاجار یک معماری مذهبی است و شهر کاشان نیز از دیر باز به دارالمومنین معروف است، رعایت مسائل مذهبی در معماری خانه عباسیان بسیار مشهود می باشد. از مصادیق این امر، تقسیم بنا به دو بخش اندرونی و بیرونی، اتاق های تو در تو و متعدد، جدایی محل سکونت آقایان و خانمها در تالارها، وجود دیوار حجاب در اطراف فضای بام برای گرفتن دید همسایه به داخل بنا و… می باشد. حتی برای کوبه درب ها نیز دو دستگیره با صداهای متفاوت تعبیه شده که از طریق صدای کوبه می شده به جنسیت فردی که پشت درب است پی برد.

سه بخش اصلی عمارت: بخش اندرونی:محل اسکان صاحبخانه و خانواده طبقه بالا:اتاق شاه نشین-دریچه راه مخفی-اتاقک مخفی طبقه پایین:سرویس های بهداشتی قدیمی-سردر راه پلهبخش اندرونی-حوضخانه-چاه آب-حیاط باغ-سرداب بزرگ-رخشوی خانه-عبادتگاه بخش بیرونی:محل اسکان موقت مهمانان تجاری،مسافران و اقوام طبقه بالا:اتاق آینه-سرپوشیده بزرگ-ایوان بهاره-اتاق های آینه-سرپوشیده کوچک-اتاق مرکزی طبقه پایین:آب انبار بخش خدمه: مطبخ-حیاط خدمه

طبقات بالای بخش بیرونی: 1-اتاق آینه: زیبایی های چشم گیر این اتاق باعث شده تا مهمانی های خاص و مراسم عقد و عروسی در آن برگزار شده و این اتاق به اتاق عروسی شهرت یابد.

2-سرپوشیده بزرگ: سرپوشیده ی بزرگ بنایی دو طبقه در مجموعه است که محل برگزاری مراسم مذهبی، جشن ها و عزاداری ها و معادل سالن های اجتماعات و اتاق های کنفرانس امروزی می باشد. طبقه ی اول به آقایان و طبقه ی دوم به خانم ها اختصاص داشته ست. این قسمت وسیع دارای تزیینات کمی بوده و تهویه هوای آن توسط بادگیر صورت می گرفته است .تامین نور توسط کلاه فرنگی بوده است.

3-ایوان بهاره: این ایوان در فصول معتدل سال مورد استفاده ی ساکنان بوده و نکته ی جالب آن این است که اگر با خط فرضی آن را به دو قسمت تقسیم کنیم، هر دو طرف کاملا قرینه ی یکدیگرند.

4-اتاق های آینه: اتاق های کوچکی در این بخش هستند که مستقیما به بیرون خانه راه دارند و احتمالا محل کار صاحبخانه بوده اند

5-سرپوشیده کوچک: این قسمت در میان اندرونی و بیرونی واقع شده و همانند سرپوشیده بزرگ در ابعاد کوچک تر و با تزیینات بیشتر است. ساکنان برای برگزاری مراسم های خصوصی تر از آن استفاده می کرده اند.

6-اتاق مرکزی این اتاق در مرکز بنا و به عنوان قلب بر بخش بیرونی و درونی تسلط و دید دارد. این قسمت تنها مورد استفاده ی صاحبخانه بوده و تزییناتی از قبیل گچ بری های زیبا، درهای ارسی و پنجره های مشبکی گچی در آن به کار رفته است.

طبقات پایین بخش بیرونی: 1-آب انبار:به علت جیره بندی آب قنات ها و عدم دسترسی به آب در کلیه ی ساعات شبانه روز، آب در آب انبار ها ذخیره می شده است. آب انبار مجهز به چرخ چاه است که آب را در مخزن ذخیره می کند. این آب پس از تصفیه با روش های فیزیکی و شیمیایی و گذر از تست سالم بودن مصرف می شده است. وجود عایق بندی و سیستم خنک سازی از ویژگی های قابل توجه آب انبار است.

طبقات بالای بخش اندرونی: 1-اتاق شاه نشین: بخش اندرونی مانند بخش بیرونی دارای یک شاه نشین است. در سقف شاه نشین از هنر آیینه کاری و طرح های شمسه و ستاره استفاده شده است که برخی از قطعات آیینه ها اصیل می باشد

۲- دریچه راه مخفی در یکی از اتاق ها یک دریچه با تعدادی پله وجود دارد که به عنوان راه فرار یا راه مخفی این راه ها به خانه ها و محله های اطراف ختم می شده اند و یکی از کاربردهای آن برای خانمها، رفت و آمد به حمام عمومی بوده است. ۳- اتاقک مخفی در اتاق دیگری در بخش اندرونی، دریچه ای وجود دارد که به یک اتاقک کوچک و تاریک متصل است. گمان می رود که این محل برای نگهداری اشیاء قیمتی و گرانقیمت کاربرد داشته است.  هوشمندی معمار در اینجا هم قابل توجه است؛ قرار دادن مکان های مخفی در طبقات بالا بسیار گمراه کننده می باشد زیرا همه ی افراد در طبقات پایین به جستجوی مکان های مخفی می پردازند.

طبقات پایین بخش اندرونی: 1-سرویس های بهداشتی قدیمی: در معماری قدیم سرویس های بهداشتی در پشت راه پله های طبقات ساخته می شدند  زیرا در این قسمت ها رفت و آمد کم است، دید مستقیم وجود ندارد. این قسمت باید حداقل ۷ قدم از اتاق ها فاصله داشته باشد و دلیل آن هم یک مساله ی شرعی است که می گوید پای نجس با هفت قدم راه رفتن .روی زمین پاک می شود.

2-سردر راه پله بخش اندرونی: این سردر مزین به نقوش شمعدان های بلورین گچبری شده است که اشاره به شغل صاحب اولیه ی بنا دارد. این مساله در گذشته بسیار مرسوم بوده است.

3-حوضخانه: حوضخانه محلی برای خنک شدن اهل خانه در فصول گرم سال بوده است. نورگیر مرکزی باعث تامین روشنایی آن می شود و در سراسر آن اتاق های مخصوصی وجود دارد.

4-چاه آب: به منظور تامین آب ساکنان علاوه بر قنات از چاه نیز استفاده می شده است. دو حلقه چاه عمیق در بنا وجود دارد که یکی برای ذخیره آب و دیگری برای تامین آب مورد نیاز حوض ها، باغچه ها و سایر قسمت ها کاربرد داشته است

5-حیاط باغ: حیاط بسیار زیبایی در مجموعه وجود دارد که با حوض های آب و درختان سرسبز خود، محیط دلگشا و مفرحی را برای ساکنان ایجاد می کرده.

6-سرداب بزرگ: سرداب محلی خنک در خانه است که به دلیل معماری خاص، اختلاف سطح زیاد با کوچه، بادگیرها، کانال های عبور آب از زیر سطوح و نیز پس سرداب های کناری دارای هوای بسیار مطبوعی است. از سرداب برای خواب بعد از صرف ناهار و خنک شدن استفاده می شده است. پس سرداب ها، به صورت اتاقک های کوچکی در داخل خاک و به وسیله نوک نیشه حفر می شوند. در بدنه ی آن هیچگونه مصالحی به کار نمی رود و خنکی زیاد، آن را به محل .خوبی برای نگهداری غذاهای فاسد شدنی تبدیل می کند

7-رخشویخانه: محلی برای شستشوی لباس ها و پارچه های کثیف در نظر گرفته می شده و حوض آب و کانال های ورود و خروج آب در آن وجود داشته است. 8-عبادتگاه: در کنار همه ی امکاناتی که در این بنا پیش بینی شده است، نوعی مسجد هم وجود دارد. پس سردابی که در میان اندرونی و بیرونی قرار گرفته با مزین شدن به گچبری اسماء مقدسه، ادعیه و آیات قرآن به یک عبادتگاه و خلوتگاه خصوصی تبدیل شده است. در گوشه ای از این عبادتگاه تنها سند موجود در بنا به چشم می خورد که با عبارت «سنه ۱۲۵۲» سال اتمام ساخت عبادتگاه را نشان می دهد.

بخش خدمه: 1-مطبخ: مطبخ عنوان قدیمی آشپزخانه های امروزی است و در آن به تهیه غذا و پخت و پز می پردازند. برای شستشوی ظروف در داخل مطبخ حوض آبی وجود دارد که مجهز به کانال های ورود و خروج آب بوده و ابعاد آن هم برای رعایت حد آب کر مناسب است.

2-حیاط خدمه: خدمتکاران از این قسمت برای اقامت، استراحت و کار استفاده می کردند. این حیاط دارای راهی به مطبخ بوده که امروزه مسدود گشته است. حیاط خدمه تنها قسمت مجموعه است که تا کنون برای خرید آن توافقی با ورثه صورت نگرفته است و به دلیل مسکونی بودن آن، هیچ راه ارتباطی با سایر قسمت های مجموعه ندارد.

بررسی پلان،مقطع و نما خانه عباسیان:

پلان تحتانی خانه عباسیان:

پلان هم کف: 1-حیاط بیرونی 2-تالار سرپوشیده 3-پذیرایی 4-پذیرایی 5-حیاط اندرونی 6-حیاط حوضخانه 7-تالار سرپوشیده

طبقه اول:

در جبهه جنوب شرقی یک تالار و دواتاق سه دری واقع شده اند که با ارسی هایی به یکدیگر مرتبط می شوند. در جبهه جنوب غربی تالاری وجود دارد که د رپشت خود فضای وسیع تالار مانندی دارد. در جبهه شمال شرقی حیاط،در طبقه اول به شکل دیگری بروز می کند.نمای این بخش کاملا شبیه نمای جبهه مقابل آن یعنی جبهه جنوب غری است.اما فضای پشت این بخش کاملا با فضای جبهه مقابل آن متفاوت می باشد.

نیم طبقه اول:

در جبهه جنوب شرقی در طبقه اول هنگامی که ارسی ها به بالا می روند،فضایی وسیع و زیبا پدید می آورند.روی این فضا در طبقه بالا ترکیبی از یک اتاق 5 دری،دو اتاق 3دری و 3دری های طرفین قرار دارد.در نیم طبقه بالاتر دو فضای کشیده روی ایوان ها قرار گرفته اندکه با روزن هایی از حیاط نور می گیرند. در طبقه اول در جبهه جنوب غربی در طبقه بالا تر یک 5دری با دو ایوان در دوسوی آن،همراه با یک صفحه در جلو ساخته شده. در طبقهدبالای این ایوان ها نیز فضای دیگری قرار دارد.قوس میانی 5 دری از خط نهایی نمای این جبهه اندکی بلندتر است. در جبهه شمال شرقی(طبقه بالای طبقه اول)یک اتاق 3دری با دوفضای کفش کن در طرفین قرار دارد که در نیم طبقه بالاتر به یک تالار تبدیل م شود.

طبقه دوم:

ورودی: خانه دو ورودی مهم دارد،یک ورودی در گوشه جنوبی حیاط واقع است که شامل دو دالان،یک هشتی بزرگ،یک هشتی کوچک و یک حیاط سرباز می باشد که در مجموع با پیچ و خم بسیار و عبور از فضاهای متفاوت،واردشونده را به یکی از راهروهای گوشه حیاط و سپس به سطح آن راهنمایی می کند.

  یک سطح شیبدار مسیر ورودی به مجموعه عباسیان را تشکیل می دهد تغییر ارتفاع به حدی آهسته صورت می گیرد شما ناخواسته از سطح کوچه به سمت پایین هدایت می شوید. این مسیر به یک هشتی زیبا و مسقف می رسد که دید مستقیم از داخل کوچه به داخل بنا را از بین می برد تا حجاب بنا حفظ شود. سکوهای کناری این هشتی مسقف محل خوبی برای رفع خستگی افراد بیرون بنا است. این هشتی دو راه خروج دارد که یکی بخش خدمه و دیگری به درون بنا می رسد.اگر راه ورود به بنا را در پیش بگیریم بعد از عبور از درب اصلی به یک هشتی کوچکتر می رسیم که راهی برای ورود به حیاط حوضخانه و راهی برای ورود به داخل بنا دارد. برای ورود به بنا باید از دالان شیبدار و پر پیچ و خمی که برای از بین بردن دید مستقیم به داخل بنا تعبیه شده و موسوم به دالان .حجاب است بگذریم تا به هشتی روباز بزرگی برسیم فضای هشتی بزرگ مجموعه مزین به دیواره های حجاب است. این هشتی بزرگ علاوه بر نقش ورودی بنا به عنوان اصطبل موقت برای افرادی که قصد ورود به مجموعه را نداشته اند نیز استفاده می شده است. این قسمت برای سهولت رفت و آمد چهارپایان دارای پله های با ارتفاع کم می باشد و قسمتی نیز برای محل علوفه حیوانات در آن تعبیه شده است.  هشتی با سه درب جداگانه به قسمت های بیرونی، اندرونی و طبقات پایین در بنا راه دارد..

هشتی هشتی ورودی دالان

اصطبل موقت در خانه ی عباسیان

نیم طبقه دوم:

طبقه فوقانی:

برش عمودی: